2837
💎گروه بحث تاریخ و فرهنگ بلوچستان💎 ⌲ https://t.me/joinchat/tHLNWwBQh1hiZGU0 منتظر انتقاد و پیشنهاد شما و پاسخگوی سوالاتتان هستیم🌻 🔖 پست اول کانال: https://t.me/balochs_history/3
🔹 تصاویری از گلهٔ پرندگان «کاکایی خزری» در ساحل صخره‌ای دریابزرگ چابهار
#حیات_وحش
💠 @balochs_history
🔹 نام‌های برگزیدهٔ بلوچی
━━━━━━≼🔸≽━━━━━━
🔹 نام‌های پسرانه / مردانه
🔹 ۲۱- «بُرزێن»:
بلندقامت
🔹 ۲۲- «بُزِرگ» (همچنین «بُزُرگ»):
بزرگوار، مهتر
🔹 ۲۳- «بَشام»:
باران تابستانی سیل‌آسا است - به‌معنی شخص دلاور و قدرتمند
🔹 ۲۴- «بَگداد»:
بغداد - داده و هدیهٔ خداوند
🔹 ۲۵- «بَلۆچ»:
پایبند به آداب و رسوم بلوچی - نجیب، نژاده، خوش‌قول، غیرتمند، سخاوتمند، مهمان‌نواز، دلاور، جوانمرد
🔹 ۲۶- «بَندۆ» (همچنین «بَندَگ» و «بَندَه»):
عابد، بنده
🔹 ۲۷- «بَهاران» (اغلب به‌صورت «باران» تلفظ می‌شود):
برگرفته از بهار - به‌معنی سرزنده و شاداب
🔹 ۲۸- «بهارشاه»:
منسوب به بهار
🔹 ۲۹- «بِهدار»:
نژاده، اصیل
🔹 ۳۰- «بَهرام»:
نام یکی از ایزدان ایران باستان - نام سیاره مریخ - به‌معنی مانع‌شکن
🔹 ۳۱- «بِهزات» (همچنین «بِهزادَگ»):
نژاده، اصیل
🔹 ۳۲- «بۆهێر»:
ارجمند، گرامی، گرانقدر
🔹 ۳۳- «پارسا»:
پرهیزگار، پارسا، باتقوا
🔹 ۳۴- «پایِست»:
خواستار، آرزومند
🔹 ۳۵- «پُردِل»:
دلیر، شجاع، بیباک، نترس
🔹 ۳۶- «پَروێز»:
نام یکی از شاهان ساسانی - به‌معنی پیروز، کامروا
🔹 ۳۷- «پَسُند»:
مورد پسند و دلخواه، آرزوی برآورده شده
🔹 ۳۸- «پَهلَوان»:
پهلوان، دلاور، جنگاور، تنومند
🔹 ۳۹- «پولات»:
نام یکی از پهلوانان شاهنامه - به‌معنی پولادین
🔹 ۴۰- «پیروز» (همچنین «پیروزان»):
پیروز، کامیاب، کامروا
📃/۲
💠 @balochs_history
🔹 نام‌های برگزیدهٔ بلوچی
━━━━━━≼🔸≽━━━━━━
📖 دولتی‌بخشان، عبدالعزیز (۱۳۴۱): «نام و نیم‌نام؛ فرهنگ نام‌های بلوچی». تهران: پازینه، ۱۳۸۸.
━━━━━━≼🔸≽━━━━━━
🔹 نام‌های پسرانه / مردانه
🔹 ۱- «آدِر»:
آذر، آتش - نام تیرماه در گاهشماری بلوچی
🔹 ۲- «آدێنَگ»:
آدینه، آذین، آیین - نام بلوچیِ آخرین روز هفته (جمعه) - نام یکی از پهلوانان بلوچ - به‌معنی زیب و زیور
🔹 ۳- «آزات» (همچنین «آزاد»):
آزاد
🔹 ۴- «اَختَر» (همچنین «اَهتَر»):
ستاره، کوکب (نماد بخت و اقبال)
🔹 ۵- «اَرزێن»:
ارزنده، ارزشمند
🔹 ۶- «اِسپَندار» (همچنین «اِسپَندیار»):
اسفندیار - نام یکی از شخصیت‌های شاهنامه - به‌معنی آفریدهٔ خرد پاک
🔹 ۷- «اۆمێت» (همچنین «اۆمێتان»):
امید
🔹 ۹- «اَیّار»:
یار، یاور، یاری‌کننده
🔹 ۱۰- «اَیاز»:
نسیم شبانه، باد خنک شبگاهی
🔹 ۱۱- «بابَل»:
شایسته، لایق
🔹 ۱۲- «بالاچ» (همچنین «بالانْچ»):
نام یکی از پهلوانان بلوچ
🔹 ۱۳- «بامَری» (همچنین «بامَڑی»):
زیبا و درخشان همچون ستارهٔ بام (در واقع سیارهٔ زهره)
🔹 ۱۴- «بامَرد»:
شیرمرد، مرد دلاور و پهلوان
🔹 ۱۵- «بامَدار»:
باوقار، متشخص، مؤدب
🔹 ۱۶- «بامسار»:
هنگام سحرگاه، سپیده‌دم - به‌معنی زیبا
🔹 ۱۷- «بِجّار»:
یاری، همیاری - نام یکی از پهلوانان بلوچ - نام یکی از رسم‌های بلوچی
🔹 ۱۸- «بِجادَگ»:
نژاده، نجیب، خوش‌سرشت
🔹 ۱۹- «بختیار» (همچنین «بَهتیار»):
فیروزبخت، نیکبخت، سعادتمند
🔹 ۲۰- «بْراهدار» (اغلب به‌صورت «بْرَهدار» تلفظ می‌شود):
برازنده، زیبنده، زیبا
📃/۱
💠 @balochs_history
🔹 روستای تمین در کوهپایه تفتان
💠 #طبیعت شهرستان میرجاوه
#ارسالی
💠 @balochs_history
🔹 قلعه تیس
💠 قدمت این قلعه با توجه به سکه‌های کشف شده در آن، به دوران اشکانی و ساسانی بازمی‌گردد. سبک ساخت و نوع مصالح به‌کار رفته مناره و گوشواره به سبک سلجوقی می‌باشد؛ و تعمیرات بعدی که در اتاق‌ها و ایوان‌ها انجام شده بیشتر سبک دوران صفوی است. تزئینات دور منار، آجرچینی و شبیه سبک تزئینات منارهای دورهٔ سلجوقی می‌باشند که اگرچه از بین رفته‌اند ولی نقش‌هایی به خط عربی و خط کوفی از اثر برجستگی‌ها و گودی‌ها مشخص می‌شود. به دلیل اشغال آن توسط پرتغالی‌ها، عنوان قلعه پرتغالی هم به خود گرفته است. این قلعه امروزه وضعیت خوبی ندارد و به مرمت و حفاظت آن توجهی نمی‌شود.
#تاریخ
#معماری
💠 @balochs_history
🔹 روستای هیچان
💠 شهرستان نیکشهر
#طبیعت
💠 @balochs_history
🔹 آبشار فصلی مورتینس
💠 ساربوگ قصرقند
#طبیعت
💠 @balochs_history
🔹 پدیده جالب مه‌گرفتگی کوه‌های مریخی سواحل مکران در برخورد با ابرهای در حال تشکیل
💠 @balochs_history
🔹 کوهستان بارِز و مردم بارِزان
━━━━━━━≼🔸≽━━━━━━━
🔹 این برزکوه که فردوسی نام برده کجاست؟ و این بلوچان که در این کوه مسکن داشته‌اند از کدام قبایل بوده‌اند؟
💠 وقتی همان وقایعی که در شاهنامه آمده را در تاریخ طبری دنبال کنیم، این عبارت را می‌بینیم:
«... وارتجع ... بلاداً كانت من مملكة فارس، خرج بعضها من بدالملك قباد، منها السّند و بست، و الرُخَّج، و زابلستان، و طخارستان، و دهستان و کابلستان ... و اعظم‌القتل في امة يقال لها «البارز» و اجلى بقيّتهم عن بلادهم و اسكنهم مواضع من بلاد مملكته ... ».
💠 ابن‌خلدون نیز تقریباً همین مطالب را از طبری و ابن‌اثیر اقتباس کرده و می‌گوید:
«(انوشیروان) بن قباد ... استرد البلاد التي تغلب عليها جيران الاطراف من الملوك مثل السند و بُست والرحج و زابلستان و طخارستان و دهستان، واتخن في امة البارز، و اجلى بقيتهم، ثم أوهنوا و استعان بهم في حروبه ...».
💠 ابن‌اثیر نیز که بیشتر مطالب مربوط به این عهد خود را از طبری گرفته، یادآوری می‌کند که انوشیروان حدود مملکت را تا سِند و بُست و رُخَج و زابلستان و طُخارستان رساند و با بارز جنگ‌ها کرد و بقایای آنها را از محل سکونتشان کوچ داد.
💠 مرحوم کریستین‌سن، در تاریخ ساسانیان خود، در برشمردن کارهای مهم انوشیروان می‌نویسد: «نکته دیگری از اصلاحات لشکری خرو اول هست که قبل از هرکس موسیو اشتاین آن را دریافته است: پس از آنکه کسری [انوشیروان] قوم کوهستانی موسوم به بارز را - که ساکن کرمان بودند - به اطاعت در آورد، بازماندگان آنها را به قسمت‌های مختلف کشور انتقال داد و به آنها مسكن اعطا کرد و مجبور به خدمت سربازی نمود».
💠 مرحوم اشتاین و کریستین‌سن این مطلب را ظاهراً از همان عبارت طبری دریافته‌اند.
#تاریخ
📃/۳
💠 @balochs_history
🔹 کوهستان بارِز و مردم بارِزان
━━━━━━━━≼🔸≽━━━━━━━━
💠 ادامهٔ ماجرای انوشیروان و بلوچان:
🔵چو آمد به نزدیک آن برزکوه
🔵بگردید گرد اندرش با گروه
🔵بدانگونه گرد اندر آمد سپاه
🔵که بستند بر باد و بر مور راه
🔵همه دامن کوه تا روی شخ
🔵سیه بود برسان مور و ملخ
🔵منادی‌گری گرد لشکر بگشت
🔵خروش آمد از کوه، وزغار و دشت
🔵که هرکه از بلوچی بیابند خرد
🔵چه از تیغ داران و مردان گرد
🔵اگر انجمن باشد، از اندکی
🔵نباید که یابد رهایی یکی
🔵چو آگاه شد لشکر از خشم شاه
🔵سوار و پیاده بستند راه
🔵ازیشان فراوان و اندک نماند
🔵زن و مرد و جنگی و كودک نماند
🔵سراسر به شمشیر بگذاشتند
🔵ستم کردن بلوچ برداشتند
🔵بشد ایمن از رنج ایشان جهان
🔵بلوچی نماند آشکار و نهان
🔵چنان شد که بر کوه اسپان گله
🔵بدی بی نگهبان و کرده یله
🔵شبانی نبودی بر گوسفند
🔵به هامون و بر تیغ کوه بلند
🔵همه رنجها خوار بگذاشتند
🔵در و کوه را خانه پنداشتند
🔵از آنجایگه سوی گیلان کشید
🔵چو رنج آمد از گیل و دیلم پدید
💠 مطالبی که در نظر اول به چشم می‌خورد اینست که چرا لشکرکشی الّان (در قفقاز) و لشکرکشی هند و بعد سرکوب بلوچان و سپس گیلان، در یک فصل و پشت سر هم آمده، و حال آنکه لااقل وضع جغرافیایی این نواحی، ایجاب می‌کند که لشکرکشی در طی مدتی نسبتاً طولانی -حداقل به تناسب سال‌های عبور اسکندر از این راه‌ها- و بالاخره در فصول جداگانه یاد شود.
💠 وقتی مسیر این حوادث را در کتب تاریخی معتبر نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که آنها نیز این وقایع را خیلی کوتاه‌تر -حتی در دو سه کلمه پشت سر هم- آورده‌اند، و یک بار دیگر ثابت می‌شود که منبع اصلی آنها، همان سیرالملوک‌ها بوده، و فردوسی نیز عیناً آنرا به شعر روایت کرده است.
#تاریخ
📃/۲
💠 @balochs_history
🔹 کوهستان بارِز و مردم بارِزان
━━━━━━━━≼🔸≽━━━━━━━━
📖 تخلیصی از: مقالهٔ «برزکوه»، نوشتهٔ دکتر باستانی پاریزی، مجلهٔ هنر و مردم - شماره ۱۵۳ و ۱۵۴.
━━━━━━━━≼🔸≽━━━━━━━━
💠 فردوسی، در ابتدای کار انوشیروان، پس از آنکه از «اندرز نوشیروان به ایرانیان، و پذیرفتن پادشاهان فرمان او را» یاد می‌کند و صحبت «دیوار برآوردن بین ایران و توران» پیش می‌کشد، فصلی تحت عنوان «گوشمالی دادن نوشیروان به آلانیان، و بلوچان و گیلانیان» به میان می‌آورد که هر چند از جهت جغرافیایی، حق این بود، هر کدام عنوانی خاص داشته باشند ولی از جهت اینکه اشاره به وقایع آن بسیار کوتاه است، در یک فصل خلاصه شده.
💠 خلاصه سخن اینست که پس از فتح الّان، انوشیروان به هند لشکر کشید (هرچند فاصله بسیار بعید است) و در آنجا به او خبر دادند «که گشت از بلوچی جهانی تباه»، و همچنین صحبت به میان آمد که در گیلان هم آشفتگی پدید آمده و حتی «ز گیلان تباهی فزون است از این»، نوشیروان به خشم آمد که ما داریم اطراف عالم را مثل هند و الّانان آرام می‌کنیم، آنوقت چطور می‌شود «که بسنده نباشیم با شهر خویش»؟
💠 یکی از همراهان، ضمن اشاره به مشکلات شروع کار هر پادشاهی و از جهت یادآوری، توضیح داد که جنگ با بلوچ‌ها بی‌فایده است و حتی اردشیر -جدّ ساسانیان- هر چند به مشورت «کاردانان پیر» به چنین جنگی دست‌یازید اما بهره‌ای نبرد:
🔵نبُد سودمندی به افسون و رنگ
🔵نه از بهر رنج و نه پیکار و جنگ
💠 بالنتيجه به قول فردوسی:
🔵اگر چند بُد این سخن ناگزیر
🔵بپوشید بر خویشتن اردشیر
💠 ولی انوشیروان ازین گفتار مشاور خود خوشش نیامد:
🔵ز گفتار دهقان بر آشفت شاه
🔵به سوی بلوچ اندر آمد به راه
ادامه دارد...
#تاریخ
📃/۱
💠 @balochs_history
🔰 کانال تلگرامی مطالعات تاریخ صفویه
● این کانال با هدف بازخوانی و مطالعۀ تخصصی تاریخ ایران در عصر حاکمیت صفویان ایجاد شده است و فعالیت آن هم، مبتنی بر تهیه و انتشار یادداشت‌های مستند و مقالات معتبر آکادمیک در این زمینه است. وجه تمایز آن نیز تمرکز بر نقد و بررسی نظرات و مشهورات مختلف کلیشه‌ای در حوزۀ صفویه‌شناسی است.
🔰 @SafavidStudies
🔰 @SafavidStudies
🔹 پارسی‌گویان سند در دورهٔ تالپور
(پادشاهان بلوچ‌تبار سِند)
━━━━≼🔸≽━━━━
🔹نواب الله‌داد خان لغاری؛ متخلص به «صوفی»
💠 متوفی به سال ۱۲۹۹هـ، پسر نواب ولی‌محمد خان، از خاندان لغاری بلوچ، شاعری غزلسرا و عاشق طبع بود. با خوبرویان حیدرآباد سند علاقه و محبت خاصی داشت و جای تعجب نیست اگر آن شهر را از کشمیر و پنجاب برتر شمرد.
💠 دیوانی شامل هفت هشت هزار بیت غزلیات عالی که حاکی از متانت کلام و ملاحت زبان اوست از وی در دست می‌باشد. متاسفانه چند بیت از شعرای دیگر در نسخهٔ خطی دیوانش داخل شده است.
🔹 از اوست:
🔵مؤذن در گمان صبح بانگ صبح بردارد
🔵چو ناگه آن مه من در شب مهتاب برخیزد
🔵نه‌تنها حسرت کشمیر شهر حیدرآباد است
🔵ز بحرش موج رشک اندر دل پنجاب برخیزد
🔵حسن و عشق پاک را شرم و حیا در کار نیست
🔵پیش مردم شمع در بر می‌کشد پروانه را
🔵شمع در فانوس جا دارد بعید از وصل دوست
🔵خویش را سوزد نسوزاند پر پروانه را
🔵سبحه گردانی ندارد حاصلی جز چشم تر
🔵کی توان بی‌آبیاری سبز کردن دانه را
🔵نهال عشق که برگش غم است و بار افسوس
🔵اگر ز گریه نشد سبز، صد هزار افسوس
🔵سرشکم رفته‌رفته بی‌تو جیحون شد، تماشا کن
🔵بیا در کشتی چشمم نشین و سیر دریا کن
پایان مطالب «پارسی‌گویان سند در دورهٔ پادشاهی تالپوران بلوچ»
📃/۱۲
#ادبیات #تاریخ
💠 @balochs_history
🔹 پارسی‌گویان سند در دورهٔ تالپور
(پادشاهان بلوچ‌تبار سِند)
━━━━≼🔸≽━━━━
🔹میر حسین‌علی خان تالپور؛ متخلص به «حسین»
💠 متوفی به سال ۱۲۹۵ هجری، پسر میر نورمحمد خان از خاندان تالپور می‌باشد که بعد از فتح سند به دست انگلیسی‌ها، به کلکته تبعید شدند. نامبرده پس از پانزده سال به مولد خود حیدرآباد سند مراجعت نمود و در آنجا فوت کرد.
💠 دیوانی مشتمل بر ۱۶۰ غزل به وی منسوب است که زبان ساده و صنایع لفظی و شعری مانند مراعات نظیر، ایهام، تضاد و تشبیه زیاد دارد.
🔹 از اوست:
🔵همچو فرهاد بود کوهکنی پیشهٔ ما
🔵کوه ما سینهٔ ما ناخن ما تیشهٔ ما
🔵شیر عشقیم، نه چون شیر نیستان بشکار
🔵دست ما پنجهٔ ما سینهٔ ما بیشهٔ ما
🔵سوگند بدان زلف دراز تو که بخشم
🔵برچین سر زلف تو صد کشور چین را
🔵بگو صبا تو به شیرین دهان من باری
🔵که کوه محنتم آخر ز بیستون کم نیست
🔵قضا به دام تو آورد بیخبر ما را
🔵وگرنه کس نگرفته است مرغ عنقا را
🔵اسیر گشتن یوسف گناه حسنش یود
🔵ملامتی به چه باعث بود زلیخا را
🔵رموز عشق ندانند زاهدان آری
🔵منجمان نشمارند موج دریا را
📃/۱۱
#ادبیات
💠 @balochs_history
🔹 پارسی‌گویان سند در دورهٔ تالپور
(پادشاهان بلوچ‌تبار سِند)
━━━━≼🔸≽━━━━
🔹میر صوبه‌دار خان؛ متخلص به «میر»
💠 فرزند میر فتح‌علی خان، متوفی به سال ۱۲۶۲ هـ، پیرو مذهب سنت و دانشمندی بود که اکثر اوقات خود را به مطالعه کتب صرف می‌نمود.
💠 آثار بسیار از او باقی مانده است. از آنجمله دیوان قطور غزلیات که سیصد غزل تنها در ردیف الف دارد. «فحتنامه» (تاریخ منظوم سند شامل انقراض سلسله كلهره و حکومت تالپوران)، «داستان سیف‌الملوک» در حدود هزار و دویست و پنجاه بیت، «جدائی‌نامه» (در حدود هشت هزار و پانصد بیت که در آن شرح دوری از وطن و خانواده را بیان کرده است)، «خطوط» در حدود ده هزار بیت. شعرش پخته و رنگین و پرسوز است.
🌻 نمونه‌ای از اشعار اوست:
🔵باد سحر برانداخت از عارضت نقابی
🔵از زیر ابر بیرون گردید آفتابی
🌻 از «فتحنامه»:
🔵همه پهلوانان شیر افکنان
🔵قوی دست چون اژدهای دمان
🔵همه جنگجویان چو شیران مست
🔵گرفته یکی تیغ آهن به دست
🔵سپاهی همه دست‌شسته به‌خون
🔵همه پیلتن چون که بیستون
🔵چو شیران همه در صف کارزار
🔵به صید افکنیها چو شیر شکار
🔵به قامت بلند و به قوت چو پیل
🔵زبان پر ز نعره چو دریای نیل
🌻 از مثنوى «سيف الملوک»:
🔵دید نازک تنی چو پیکر حور
🔵حقهٔ طاس و اطلس و سیفور
🔵آفتابی فتاده در بالین
🔵نسترن خفته بر سر نسرین
🔵به رخ از روی آفتاب فزون
🔵به لب از ساغر شراب فزون
📃/۱۰
#ادبیات
💠 @balochs_history
🔰 25 کانال طلایی برای عاشقان تاریخ و فرهنگ و ادبیات!
📚دنبال محتوای خاص و مفید هستید؟
👇کلیک کنید: این لیست مخصوص شماست!
📌 /channel/addlist/2TNLeSlzjz4yZDhk
🔍 یه کانال عالی پایینه، همین حالا ببین!👇
🔹 جاذبه‌های تاریخی و گردشگری بلوچستان
💠 بلوچستان، یکی از پهناورترین و اسرارآمیزترین مناطق ایران، با فرهنگی غنی، طبیعتی شگفت‌انگیز و…
برای مشاهده ادامه مطلب در سایت، روی لینک زیر کلیک کنید ↓
🗽 نقشه‌‌ای به زبان یونانی از ساتراپی گدروزیا (Γεδρωσία) بر اساس جغرافیای بطلمیوس (۹۰-۱۶۸م) که در سال ۱۴۲۰م بازنگاری شده است و امروزه در کتابخانه بریتانیا نگهداری می‌شود.
🗽 گدروزیایی که یونانیان باستان می‌شناختند، همان بلوچستان امروزی است. محلی که از شمال با ساتراپی‌های آریا (هریوه - هرات) و آراخوزیا (رخج - قندهار) و درنگیانا (زرنگ - سیستان)، از غرب با کرمانیا (کرمان)، از شرق با ایندوس (سند) و از جنوب دریای اریتره (دریای مکران) هم‌مرز بوده است.
#نقشه #تاریخ #باستان
💠 @balochs_history
🔹 غار لادیز، سرچشمهٔ رودخانهٔ لادیز
💠 #طبیعت شهرستان میرجاوه
#ارسالی
💠 @balochs_history
🔹 کوهستان بارِز و مردم بارِزان
━━━━━━━≼🔸≽━━━━━━━
💠 هنگام حمله یعقوب لیث به کرمان، مردم کوهستان بارز طغیان کردند که افضل کرمان، به نقل از مالک جیهانی، گوید: «چون یعقوب لیث صفار به کرمان آمد، اهل جیرفت عصیان و تمرد نمودند و شوکت اهل جیرفت در ناحیتی بود که آنرا «کوه بارجان» خواندند، و آنجا سروری بود با کوفچ و دزد و پیادهٔ بسیار. یعقوب لیث او را به لطایف‌الحیل در قبض درآورد و به قلعهٔ بم فرستاد، و آنجا هلاک شد و شوکت اهل جیرفت از آن بشکست».
💠 پس از حملات صفاریان علیه ساکنان این کوهستان [بارز]، چندین حملهٔ شدید و خانمان‌برافکن دیگر نیز بعدها در مورد قبایل ساکن این کوهستان تکرار شده است:
💠 یکی توسط معزالدوله احمد دیلمی که می‌خواست با حیله بر علی بن زنجی معروف به علی کلویه "رئیس کوچ و بلوچ" تسلط یابد، ولی در جنگ با او شکست خورد و حتی دست چپ یا لااقل چند انگشت از دست او قطع شد و بهمین سبب معزالدوله را «اقطع» نیز می‌گفتند.
💠 بار دیگر چنین حمله‌ای در زمان قاورد سلجوقی (۱۰۵۰-۱۰۷۳م) هم تکرار شد: قاورد قبیله «کوفچ» را که ییلاق آنها در کوهستان و بلوک «ساردو» بود با حیله از میان برد.
💠 نکته لازم به ذکر آنکه، طبری، به نقل قول از هشام، یک جا از حمله انوشروان به قوم برجان یاد می‌کند...، احتمالاً باید همین طایفه بارجان باشد که باز طبری، جای دیگری بنام بارز از آنها یاد کرده بوده است. این کلمه بارجان صورت دیگر بارزان و در واقع جمع بارز است.
پایان.
#تاریخ
📃/۶
💠 @balochs_history
🔹 کوهستان بارِز و مردم بارِزان
━━━━━━━≼🔸≽━━━━━━━
💠 اصطخری در جزء کوهستان‌های کرمان از سه کوه مهم نام می‌برد: «من مشاهیر جبالها المنیعه جبال‌القُفص و جبال‌البارز و جبال معدن الفضه». در ترجمه مالک از «کوه بارز» و سپس «ریقان» و مدینه «قفیر» و «حومه - کی به کوهستان ابوغانم بازخوانند» نام برده می‌شود. در اصل عربی نیز همین عبارت هست. در ادامه در ترجمه فارسی گوید: «سوی مغرب جیرفت سردسیر است، برف بارد میان نقره تا دریای تا جیرفت» و همچنین در پیش کوه بارز نزدیک جیرفت جایگاهی که آنرا میجان خوانند و برف و میوه و نعمت جیرفت از میجان و دریای خیزد.
💠 ابن خردادبه، از این نام جزء آبادی‌ها یاد کرده است و گوید «و الكرمان من‌المدن: القفص، و البارز، و المراح، و البلوص و جيرفت -و هي أعظم مدنها- غير انّ الوالي ينزل السيرجان». لازم به توضیح است که در اینجا قبایل با شهرها مخلوط شده‌اند و حاکم‌نشین کرمان سیرجان شناخته شده است.
💠 دمشقی در مورد این کوهستان گوید: «... و فيه من الأحواز: جبال القفص وهي سبعة جبال، البارز يوجد فيها الحديد والفضة، وكان يكنها طوائف من الأكراد لا تحصى كثرة و لايقبلون لمن ظفروا به عثرة من شدة بأسهم ...».
💠 اصطخری نیز در باب جبال بارز توضیح داده است: «... فاما جبال البارز، فانها جبال خصبة فيها اشجار بلد الصرود، وتقع فيها الثلوج، و هي جبال منبعة و اهلها لا يتأدي بهم أحد، ولم يزل أهلها على المجوسية أيام بني امية ... فلما وليّ،الأمر بنو العباس أسلموا وكانوا مع ذلك في‌منهه شديدة الى ايام السخرية فأخذ يعقوب وعمرو - ابنا الليث - رؤوسهم وملوكهم، واخلوا تلك الجبال من عيالهم ...».
💠 خلاصه ترجمه این تعریفات اینست که در آن حدود، کوهستان قفص مرکب از هفت «کوه‌بند» است از آنجمله کوهستان بارز که در آنجا آهن و نقره یافت می‌شود و ساکنان آن جمعی از عشایر بیابانگردند که بشماره نمی‌آیند از حیث کثرت، و از شدت و خشونتی که دارند، کسی نمیتواند بر آنها چیره شود و آنها را نابود کند. اصطخری از آبادانی و حاصلخیزی کوهستان بارز و درختان سردسیری و برف کوهستان بلند نام می‌برد و توضیح میدهد که کسی نمیتواند به آنان صدمه بزند، به همین سبب مردم آن در تمام ایام بنی‌امیه همچنان زردشتی مانده بودند، و در زمان بنی‌عباس با وجود اسلام آوردن همچنان منکر بودند تا زمان تسلط یعقوب لیث که رؤسا و پادشاهان آنان اسیر شدند و کوهستان از وجود بیابانگردان پاک شد.
#تاریخ
📃/۵
💠 @balochs_history
🔹 کوهستان بارِز و مردم بارِزان
━━━━━━━≼🔸≽━━━━━━━
💠 مرحوم «نُلدکه» که نیز مانند مرحوم اشتاین و کریستین‌سن متوجهٔ آن نکته شده بود، عبارت طبری را به این صورت نقل می‌کند: «و نیز از قومی که پاریز خوانده می‌شدند، بسیار بکشت و بازمانده‌های ایشان را از زمینشان بیرون کرد و در دیگر جاهای مملکت خود بنشاند و ایشان [بارزها] سر بندگی فرود آوردند و او [خسرو انوشیروان] را در جنگ‌ها یاری کردند».
💠 مرحوم نلدکه در تعلیقات این کتاب توضیح میدهد: «پاریز نام قوم راهزن و سرکشی در کرمان است که در زمان عباسیان قبول اسلام کردند»، و ضمناً از «پاریزکوه» نام می‌برد در جنوب‌غربی کرمان.
💠 در ترجمهٔ بلعمی این قسمت، به همین صورت خلاصه و با حذف بعضی اسامی آمده است:
«... و انوشروان سپاه از هندوستان بازگردانید، و پادشاهی جهان برو راست شد ... و حدّ مشرق تا سرزمین خراسان و پارس و کرمان و اصفهان و دربندِ خزران و دیار طبرستان و گرگان و کوهستان تا همه زمین عراق و جزیره و شام ... همه بر نوشروان راست بیستاد ...».
💠 از نقل عبارات تاریخی و مقایسه آن با روایت شاهنامه فردوسی درمی‌یابیم که جنگی که با بلوچان با به انوشیروان نسبت داده‌اند، همان جنگی است که در طبری و ابن‌اثیر و... با قوم «بارز» یاد شده است.
#تاریخ
📃/۴
💠 @balochs_history
🔹 سنجاب بلوچی
💠 نخلستان روستای هیچان
#حیات_وحش
💠 @balochs_history
🔹 آشنایی با حیات‌وحش سیستان و بلوچستان
🔹 کشیم‌ها
🔹 کشیم‌ها (Podicipedidae) گروهی از پرندگان آبزی غواص هستند که در آب‌های شیرین و گاه شور زندگی می‌کنند. آنها شناگران و غواصان ماهری‌اند و عمدتاً از ماهی‌ها، حشرات و سخت‌پوستان تغذیه می‌کنند.
🔹 این پرندگان به دلیل روش‌های جفت‌گیری دیدنی، توانایی غواصی بالا و نقش زیست‌محیطی در اکوسیستم‌های آبی، بسیار جالب و ارزشمند هستند.
#پرندگان
#حیات_وحش
🔸@Balochiann
🔸@balochs_history
🔸@neelboom_society
🔹استاد خدامراد شهلی‌بر (خواننده و قیچک‌نواز)
💠 گرافیست: استاد سعید محمد شه‌بخش
💠 @balochs_history
🔹 «ملک دینار»، بزرگمرد بلوچی که جلوی انقراض گاندو (کروکودیل تالابی پوزه‌کوتاه) را گرفت.
#حیات_وحش
💠 @balochs_history
🔹 قلعه بمپور
💠 در حدود ۲۵ کیلومتری ایرانشهر، در حاشیهٔ شهر بمپور بقایای قلعه‌ای دیده می‌شود که از بزرگ‌ترین بناهای خشت و گلی بلوچستان است. مردم محلی قلعه بمپور را یادگار نادر شاه افشار می‌دانند، اما برخی منابع تاریخی بنای آن را در دوران ساسانیان دانسته‌اند. البته در کاوش‌های سال‌های اخیر قدمت سفال‌های به دست آمده از محوطه قلعه، هزاره سوم پیش از میلاد برآورد شده است.
💠 قلعه بمپور که بر روی یک تپهٔ مصنوعی قرار دارد، شامل قسمت عامه‌نشین، ارگ، حاکم‌نشین و یک حیاط بزرگ است و حصاری مرتفع که در دست مرمت است دورتادور آن را در برگرفته. از چهار برجک دیده‌بانی تنها بقایای دو برجک آن باقی مانده‌اند. یک حلقه چاه نیز در درون قلعه وجود دارد که نقبی برای فرار از محاصره احتمالی قلعه در آن حفر شده بوده است. حجم زیادی از قطعات انواع سفال که در اثر جریان آب جابه‌جا شده اند در قسمت‌های مختلف قلعه دیده می‌شود.
💠 در سال ۱۲۵۷ قمری با حمایت حاکم بمپور از آقاخان محلاتی، توپخانه ارتش قاجار به این قلعه یورش برد و صدمات جدی به آن وارد آمد اما کاملاً ویران نشد و قابل سکونت بود. در زمان پهلوی اول بار دیگر این در تاریخی به توپ بسته شد و این بار کاملاً ویران گردید.
💠 از باغ خالصه بمپور نیز که با بیش از هشت هکتار مساحت در دوره قاجار در حاشیه قلعه بمپور ایجاد شده و پوشیده با درختان نخل، کنار، پرتقال، لیمو و توت بوده، امروز تنها سه اثر معماری شامل دو کوشک و یک مجموعه عظیم انبار غلات به‌جای مانده است. پژوهش‌های اخیر همچنین نشان از طراحی دقیق سامانه انتقال آب به محدوده باغ و آب‌انبار کوشک دارد.
💠 @balochs_history
🔹 باغ استوایی زرآباد
#طبیعت
💠 @balochs_history
هفت ساحلی که باید در چابهار از نزدیک ببینید
🔹 ۱- ساحل کُمب
🔹 ۲- ساحل بِریس
🔹 ۳- ساحل دَرَک
🔹 ۴- ساحل رِمین
🔹 ۵- ساحل پُزم تیاب
🔹 ۶- جنگل حرا گواتْر
🔹 ۷- دماغه زرین سر
#طبیعت
💠 @balochs_history
🔹 دلفین‌های گوژپشت دریای مکران
💠 خلیج گواتر
#حیات_وحش
💠 @balochs_history