فکتنامه اولین سایت درستیسنجی (فکتچکینگ) سیاسی دربارهی ایران است. وبسایت: factnameh.com بات تلگرامی فکتنامه: @FactnamehBot ارتباط مستقیم: @FactNamehAdmin twitter.com/factnameh fb.com/factnameh instagram.com/factnameh
🔹بعضی از کاربران از ما درباره پست تازه حساب کاربری «آنتیفکت» پرسیدهاند که فکتنامه را متهم به فریبکاری در درستیسنجی یکی از گفتههای سعید جلیلی در مناظرههای انتخاباتی کرده است و تصاویر متن صحبتهای اوباما را منتشر کرده است. در فکتچک چهار سال پیش فکتنامه همین متون آمده و به آن استناد شده است.
🔹ما در سال ۹۹ در یک گزارش مفصل به اظهارات مشابه سعید جلیلی که مدعی «اعتراف اوباما به فروپاشی نظام تحریمها» پیش از توافق برجام بود نشان «نادرست» دادیم و همان موقع مفصل توضیح دادیم که صحبت اوباما درباره یک شرایط فرضی است که در آن همه با ایران توافق کردهاند و آمریکا زیر بازی میزند.
🔹صحبت جلیلی اما به کلی متفاوت از این است. او درباره فروپاشی تحریمها «پیش از توافق» صحبت میکند که اصلا موضوع صحبت اوباما نیست. اوباما بارها در اظهارات خود به این مساله اشاره کرده که تحریمها باعث شد جمهوری اسلامی پای میز مذاکره بنشیند. او در این دو سخنرانی خاص، که سعید جلیلی ثانیههایی از آن را برگزیده است، درباره بیاثر بودن تحریمها بعد از نهایی شدن مذاکرات و توافق ایران با اعضای ۱+۵ صحبت میکند و میگوید اگر در آن زمان آمریکا از امضا کردن خودداری میکرد، دیگر بقیه اعضای ۱+۵ حاضر به همراهی با تحریمهای آمریکا نبودند.
👈 لینک مطالب فکتنامه:
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2020-12-16-jalili-obama-iran-sanctions
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-24-iran-elections-jalili-obama-iran-sanctions
🌐 @Factnameh
🔹 نگاهی به درستیسنجیهای چهارمین و پنجمین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم
🔹چهارمین و پنجمین مناظرههای تلویزیونی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، روزهای چهارم و پنجم تیر ۱۴۰۲ برگزار شدند.
🔹فکتنامه مانند سه مناظره قبل، برای این دو مناظره نیز درستیسنجی همزمان انجام داد.
🔹در این دو مناظره در مجموع ۱۴ ادعا بررسی شد. از میان اظهارات درستیسنجی شده در این مناظره ۷ ادعا نشان «گمراهکننده» گرفتند، ۳ ادعا نشان «نادرست»، ۲ ادعا نشان «شاخدار» و یک ادعای «غیرقابل اثبات» به فهرست ادعاهای بررسی شده نامزدها در مناظرههای انتخابات ۱۴۰۳ اضافه شدند.
🔹موضوع این دو مناظره به ترتیب درباره سیاست خارجی و مسائل اقتصادی بود.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: در بروکسل نایب رییس شهرداران جهان شدیم.
«گمراهکننده»
علیرضا زاکانی، شهردار تهران، در مناظرات انتخاباتی چندین بار به سفرش به بروکسل و دستاوردهایش برای جمهوری اسلامی اشاره کرد. حضور او در بروکسل، در کنگره شهرداران کلانشهرهای جهان (Metropolis) در خرداد ۱۴۰۲، بسیار جنجالی شد و باعث استعفای مقامات شهری بروکسل، به عنوان میزبان این دوره از اجلاس کلانشهرها شد.
زاکانی بارها تلاش کرده حضور در این برنامه را به عنوان دستاوردهای «دیپلماسی شهری و عمومی» خود یاد کرده و حتی یک مستند (مهمان بروکسل) نیز از این سفر ساخته شدهاست. «متروپلیس» یک همکاری بین شهرداران چندین شهر در جهان است که از ایران هم شهرداریهای شهرهای تهران و شیراز و تبریز و بجنورد هم در آن عضو هستند.
زاکانی در اجلاس چهاردهم که در بروکسل برگزار شد، به عنوان نائب رئیس این گروه در زمینه «اکوسیستم شهری» انتخاب شد. با اینحال، این مجمع نه یک سازمان بینالمللی با اقتدار بلکه در حقیقت یک مجمع هماندیشی بین شهرداران چند شهر بزرگ است که بسیاری از شهرهای مهم دنیا نیز در آن عضو نیستند. استفاده از عبارت «شهرداران جهان» اغراقآمیز است.
بنابراین ادعای زاکانی «نایب رییس شهرداران جهان» نشان «گمراهکننده» میگیرد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: من از خاتمی، زنگنه و روحانی خواستم درباره کرسنت مناظره کنیم، کسی حاضر نشد مناظره کند.
«نادرست»
علیرضا زاکانی در جریان پنجمین مناظره نامزدهای انتخابات گفت: «من از خاتمی، زنگنه و روحانی خواستم درباره کرسنت مناظره کنیم، ولی کسی حاضر نشد مناظره کند.»
یک روز پیش از این مناظره بیژن نامدار زنگنه، وزیر پیشین نفت، در ویدئویی جلیلی و زاکانی را خطاب قرار داد و گفت: «من دو سال و نیم در آبان ۱۴۰۰ از شما درخواست کردم بیا مناظره کنیم» 👇
https://x.com/ZanganehBijan/status/1805301391843340732
زنگنه پیش از این هم در واکنش به انتقادها از قرارداد کرسنت خواستار «حضور در صدا و سیما برای پاسخگویی به به اتهامات درباره پرونده کرسنت» شده بود. حتی یک بار در آبان ۱۴۰۰ قرار بود در برنامه «جهانآرا» حاضر شود، اما صدا و سیما به او اجازه حضور نداد.
مدیر شبکه تایید کرده بود که برنامه حضور او به درخواست خود زنگنه قرار بود تهیه و پخش شود، اما با مخالفت شبکه افق این برنامه منتفی شد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/
مصطفی #پورمحمدی: ۶۰ درصد بازار بورس در اختیار دولت است.
«غیر قابل اثبات»
گزارش رسمی و تدوین شدهای از سهم دولت در شرکتهای بورسی در دست نیست، اما برآوردهای ضد و نقیضی درباره سهم دولت در بورس وجود دارد.
محمود نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران در نشست شورای گفتوگوی دولت بخش خصوصی استان تهران در بهمنماه ۱۴۰۲ سهم بخش دولت و شبه دولتی را در بورس و فرابورس، ۸۵ درصد اعلام کرده و گفته بود: بخش خصوصی کمتر از ۱۵ درصد سهم را به خود اختصاص داده است.
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه نیز در گفتوگویی در اردیبهشتماه امسال، گفته بود ۸۰ درصد بورس در اختیار دولت و شبه دولتیهاست؛ اما در این اظهارنظرها سهم دولت و شبهدولتیها از بورس به تفکیک ارائه نشده است.
یکی از مشکلات محاسبه سهم دولت از شرکتهای بورسی، تعریف مشخص و روشن شرکتهای دولتی و حضور پررنگ شرکتهای شبهدولتی در بازار سهام است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: دولت روحانی بنزین را با آشوب و خون جوانان مملکت در آبان ۹۸ از هزار تومان به ۳ هزار تومان افزایش داد.
«گمراهکننده»
این ادعا پیشتر نیز در مناظرههای انتخاباتی سال ۱۴۰۰ از سوی محسن رضایی که نامزد منتقد دولت پیش بود مطرح شده است. 👇
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2021-06-11-petroleum-price
افزایش قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸ تصمیم شورای هماهنگی سران قوا بود. این شورا در اردیبهشت ۱۳۹۷ با دستور رهبر جمهوری اسلامی برای «اتخاذ تصمیمهای کلیدی در حوزه اقتصادی» تشکیل شد.
در این شورا قوه قضائیه ۳ نماینده (رئیس قوه، معاون اول و دادستان کل)، مجلس ۴ نماینده (رئیس مجلس، رئیس کمیسیونهای اقتصادی و برنامه و بودجه، رئیس مرکز پژوهشها) و دولت ۷ نماینده (رئیس جمهور، معاون اول، وزرای اقتصاد و کشور، رئیس برنامه بودجه و بانک مرکزی و معاون اقتصادی رئیسجمهور) دارند. 👇
https://youtu.be/r5UFpvvvZK8
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ ویدیو طنز پیشبینی ریاست جمهوری پزشکیان توسط سیمپسونها
🔹یک حساب طنز در اینستاگرام، ویدیویی ساخته که وانمود میکند سریال سیمپسونها ریاست جمهوری مسعود پزشکیان را پیشگویی کرده است. این ویدیو در شبکههای اجتماعی مختلف دست به دست شده و دهها هزار لایک جمع کرده است.
🔹یکی از پرتکرارترینها در خبرهای ساختگی، ویدیوهایی از سریال انیمیشن سیمپسونهاست، با این ادعا که رویدادهای مهم را از سالها قبل پیشبینی کردهاند. بسیاری از اینها از سوی طرفداران تئوری توطئه به عنوان سندی دیده میشود که نشان میدهد رویدادهای مهم جهان تصادفی نیستند و از پیش برنامهریزی شدهاند و سرنخهایی از آنها در گوشه و کنار محصولات فرهنگی و هنری گذاشته شده است.
🔹این حساب طنز ایرانی هم، بخشی از فصل ۹ این سریال را که در سال ۱۹۹۷ پخش شده دستکاری کرده تا اینطور به نظر برسد که سیمپسونها ریاست جمهوری مسعود پزشکیان را پیشبینی کرده است.
🔹هرچند از ابتدا کاملا مشخص بوده که این ویدیو جنبه طنز و ساختگی دارد اما نگاهی به شبکههای اجتماعی نشان میدهد که گویا برخی این ویدیو را جدی گرفتهاند و به همین دلیل هم ما آن را درستیسنجی کردیم.
🔹بر همین اساس فکتنامه به ادعایی مبنی بر وجود «ویدیویی که در آن سیمپسونها ریاست جمهوری پزشکیان را پیشبینی میکنند» نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: در زمان برجام (۹۵ و ۹۶) کل صادرات ما به ۲۸ کشور اتحادیه اروپا نصف صادرات ما به افغانستان بود.
«گمراهکننده»
بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی منتشر شده در سالنامه آماری ۱۳۹۶ مرکز آمار ایران، مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۵ به مقصد اروپا حدود ۶۷۹۶ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۹۵۵۸ میلیارد تومان است.
در سال ۱۳۹۵ مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران به مقصد اروپا ۵۸۷۴ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۷۷۲۰ میلیارد تومان است.
روشن است آمار آقای جلیلی دقیق نیست، اما علاوه بر آن، تصویری گمراهکننده از واقعیت ترسیم میکند. باید توجه داشت این تنها آمار صادرات غیرنفتی است در حالی که بخش عمدهای از روابط تجاری ایران در دوران برجام، تسهیل تجارت خارجی است که بخش عمده آن نفتی و بخشی واردات آزاد و داشتن روابط آزاد با کشورهای دیگر است.
آمار فروش نفت ایران به تفکیک مشتریهای عمده در دست نیست، اما میتوان با اطمینان گفت با احتساب صادرات نفتی، ارزش صادرات ایران به اروپا چند برابر صادرات به افغانستان میشود.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: با اقدام سازنده رئیسی در عرض دو سه ماه کرونا در کشور جمع شد.
«گمراهکننده»
این درست است که ابراهیم رئیسی در تماس تلفنی که در نخستین روزهای ریاست جمهوری خود با شی جینپینگ داشت، واردات واکسن سینو فارم را تسهیل کرد و تا چند ماه بعد، میلیونها ایرانی واکسینه شدند.
اما حسن روحانی در پاسخی که روز قبل از مناظره منتشر کرد، مدعی شد که مذاکرات برای سفارشگذاری و خرید ۱۲۰ میلیون دوز واکسن در دوره این دولت بسته شدهبود، اما چین نتوانست به تعهد خود عمل کند و تحویل آن به ایران به دلیل موج پنجم همهگیری کووید در چین با تاخیر مواجه شد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: بنده هیچ وقت در عمرم حمله به سفارت را تایید نکردهام.
«شاخدار»
این ادعا به وضوح خلاف واقعیت است. زاکانی در اظهارنظرهای عمومی خود به صراحت از حمله به سفارت انگلیس حمایت کرده و سابقه حضور در میان افراد متحصن مقابل سفارت عربستان سعودی را در کارنامه دارد.
او در آذر ۱۳۹۰ در گفتوگویی حمله به سفارت انگلیس را «خشم مقدس» توصیف و از آن حمایت کرد.
در اردیبهشت ۱۳۹۰ هم یکی از سخنرانان متحصنان مقابل سفارت عربستان بود. او در سخنرانی خود گفت: «نماد تام و تمام اسلام آمريكایی در آلسعود امروز وجود دارد و آلسعود امروز در سراشیبی سقوط قرار گرفته است.»
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: در دولتهای گذشته سایه جنگ بر کشور ما بود، شهید رئیسی سایه جنگ را از سر ایران برداشت.
«نادرست»
در زمان ابراهیم رئیسی دستکم سه بار خطر جنگ مطرح شد که در دو مورد آن به خاک ایران حمله مستقیم انجام شد:
۱- حمله موشکی به اسرائیل در نیمهشب ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ با عنوان رسمی «عملیات وعده صادق» که خطر جنگ و درگیری مستقیم با اسرائیل را به بالاترین حد تاریخی رساند. شش روز پس از این حادثه تاسیسات دفاعی اصفهان هدف حمله هوایی قرار گرفت.
۲- حمله موشکی و پهپادی به خاک پاکستان در تاریخ ۲۶ دی ۱۴۰۱ که باعث واکنش شدید پاکستان و منجر به حمله تلافیجویانه این کشور به مناطقی در نزدیکی سراوان در استان سیستان و بلوچستان ایران است. جمهوری اسلامی رسما این حمله را محکوم کرد.
۳- کشته شدن سه سرباز آمریکایی در اردن در بهمن ماه ۱۴۰۲ در پی حمله پهپادی شبهنظامیان نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه. این واقعه نیز تا مدتها موضوع گمانهزنی رسانههای دنیا برای یک درگیری مستقیم احتمالی میان آمریکا و جمهوری اسلامی بود.
در دولت حسن روحانی پس حمله موشکی سپاه به پایگاه عینالاسد در عراق با عنوان «انتقام سخت» برای انتقام کشته شدن قاسم سلیمانی، در دی ماه ۱۳۹۸ خطر جنگ و رویارویی مستقیم میان جمهوری اسلامی و آمریکا مطرح بود، اما در جریان این واقعه هیچ حملهای به خاک ایران انجام نشد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹 نگاهی به درستیسنجیهای سومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم
🔹در سومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم که روز یکم تیر ۱۴۰۳ برگزار شد، فکتنامه در مجموع ۱۱ گفته از نامزدهای انتخاباتی را به طور همزمان درستیسنجی کرد.
🔹از این ۱۱ ادعا، ۴ ادعا نشان «شاخدار» گرفتند، ۳ ادعا «نادرست»، ۲ ادعا «گمراهکننده»، یک ادعا «نیمهدرست» و یک ادعا نیز نشان «غیرقابل اثبات» گرفتند.
🔹موضوع سومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳، مسائل فرهنگی بود.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹 درستیسنجیهای اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم
🔹فکتنامه در مجموع ۱۳ گفته از اظهارات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم را در اولین مناظرهای که روز ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ برگزار شد، به طور همزمان درستیسنجی کرد.
🔹از این ۱۳ ادعا و گفتهها، ۷ ادعا نشان «نادرست» گرفتند، سه ادعا «گمراهکننده»، دو ادعا «نیمهدرست» و یک ادعای «شاخدار» بودند.
🔹در این مناظره همچنین یکی از نامزدها (پورمحمدی) به یکی از اظهارات علی خامنهای استناد کرد که فکتنامه پیشتر آن را درستیسنجی کرده بود. در نتیجه این بخش از صحبتهای این کاندیدا بطور مستقل درستیسنجی نشده و به یادآوری فکتچک قبلی بسنده شد.
🔹موضوع مناظره اول نامزدهای انتخابات ۱۴۰۳، مسائل اقتصادی بود.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: اشاره به همراهی پزشکیان در سوال از احمدینژاد درباره طرح عفاف و حجاب و حضور زنان در استادیوم
«نیمهدرست»
امیرحسین قاضیزاده هاشمی با اشاره تلویحی به مسعود پزشکیان گفت: «برخی از دوستانی که در همین جلسه هستند، در سال ۹۲ وقتی موضوع حضور زنان در ورزشگاه مطرح شد، داخل مجلس طرح سوال کردند. البته سوالشان جنبههای مختلفی داشت و عدم رعایت طرح عفاف و حجاب و امثال اینها… و رئیسجمهور وقت را که به دنبال حل مساله بود، با چالش روبرو کردند.»
به نظر میرسد اشاره او به طرح سوال از رییسجمهوری در سال ۱۳۹۰ است. در اسفند سال ۱۳۹۰ بیش از ۷۵ نماینده به طرح سوال از رییسجمهوری وقت، محمود احمدینژاد پرداختند. طرح سوال به ابتکار علی مطهری بود و ۱۰ سوال در حوزههای مختلف پرسیده شد. در سوال نهم پرسیده شد:
«چرا جنابعالی با علم به اینکه انتقاد از برخی مجریان قانون عفاف و حجاب در رسانه ملی موجب کاهش اقتدار نظام در این حوزه و بدتر شدن وضع پوشش اسلامی در جامعه خواهد شد، در برنامه زنده تلویزیونی ضمن متهم کردن برخی مجریان این قانون بر خلاف اجماع فقها بر وظیفه دولت اسلامی در آن مرتبه از امر به معروف و نهی از منکر که نیازمند اعلام قانون است، با اعلام این مطلب که راه حل این مساله منحصر به کار فرهنگی است از دولت سلب مسئولیت کردید و پس از مخالفت گسترده مراجع تقلید، ائمه جمعه، علمای بلاد و نمایندگان مجلس با سخنان شما در مصاحبه زنده تلویزیونی بعدی اعلام کردید که سخن من همان است که گفتم. این رفتار شما چه توجیهی میتواند داشته باشد.»
این نامه را بیش از ۷۵ نماینده از جمله مسعود پزشکیان امضا کرده بودند.
فکتنامه به این ادعا نشان نیمهدرست میدهد، چرا که هرچند اصل ادعای وجود چنین امضایی صحیح است اما توضیحات قاضیزاده هاشمی درباره سال و زمینه طرح سوال دقیق نیست و در سوال از احمدینژاد و پاسخ او هرچند به مساله حجاب مربوط بود اما اساسا به بحث ورود زنان به ورزشگاه اشارهای نشده است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: مورگان شوستر ۱۰۰ سال پیش ۱۱ ماه در ایران بود، از عظمت زنان محجبه و مسلمان گفت و در کتابش نوشت باید به عزت زن محجبه ایرانی درود بفرستیم.
«گمراهکننده»
سعید جلیلی در مناظره سوم با اشاره به خاطرات مورگان شوستر اقتصاددان و حقوقدان گفت: «مورگان شوستر ۱۰۰ سال پیش ۱۱ ماه در ایران بوده و از عظمت زنان محجبه و مسلمان میگوید و در کتاب خودش مینویسد باید به عزت زن محجبه ایرانی درود بفرستیم.»
ترجمه بخشی از کتاب که جلیلی به آن اشاره می کند این است: «آیا جا ندارد بر عزت زن محجبه ایران درود بفرستیم؟ زنی که همچنان اسیر سنتهای دستوپاگیر است، زنی که هنوز بازیچه میل و هوش مردان است، زنی که از همه فرصتهای تحصیل متناسب با آرمانهای امروزی محروم است، زنی که هنوز پاییده میشود و تودهنی میخورد و رانده میشود؛ با این همه از جام آزادیخواهی سیر مینوشد و سهم خود را به وطنش ادا میکند.»
از این رو اشاره جلیلی به زنان مسلمان و محجبه در این بحث گمراهکننده است، چرا که مشخصا اشاره شوستر به مبارزات آزادیخواهانه زنان علیرغم سنتها است و نه حجاب آنان.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎙قسمت دوم «هزار داستان بودجه»
🔹آیا میدانستید هزینه اجرای انتخابات ریاستجمهوری امسال از اعتبارات بلایای طبیعی، مثل سیل و زلزله تامین شده است؟
🔹در دومین اپیزود پادکست هزارداستان بودجه، کار مشترک فکتنامه و رادیو فردا، درباره هزینههای انتخابات ریاستجمهوری دوره چهاردهم صحبت کردهایم.
🔹بر اساس مصوبه روز ۱۷ خرداد هیات وزیران، ۱۵۵۰ میلیارد تومان هزینه انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم از بند «م» ماده ۲۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) تامین میشود که تنخواه «پیشآگاهی، پیشگیری، امدادرسانی، بازسازی و نوسازی مناطق آسیبدیده از حوادث غیرمترقبه» از جمله «سیل، زلزله، سرمازدگی، تگرگ، طوفان، آتشسوزی، گرد و غبار، پیشروی آب دریا،آفتهای فراگیر محصولات کشاورزی و بیماریهای همهگیر انسانی و دامی و حیات وحش و مدیریت خشکسالی» است.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در رادیو فردا بشنوید
🌐 @Factnameh
❌ اینفوگرافیک شاخدار درباره سهم هر دولت در فیلترینگ
🔹سه روز قبل اصلاحاتنیوز یک اینفوگرافیک منتشر کرد که نشان میداد در دولت روحانی فقط تلگرام فیلتر شده اما در دولت قبل و بویژه در دولت بعد از آن، موارد زیادتری فیلتر شده است.
🔹اما اینفوگرافیک اصلاحاتنیوز درباره «سهم هر دولت در فیلترینگ» شاخدار است.
🔹در این اینفوگرافیک هم اطلاعاتی قرار دارد که «نادرست» است و هم نتیجهگیری کلی آن یعنی «نقش رئیس جمهوری در فیلترینگ» با شواهد و وضعیت موجود همخوانی ندارد.👇
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-25-iran-ict-admin-internet-censorship
⬅️ اطلاعات نادرست:
🔹در دوره احمدینژاد، براساس گزارش احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران، میلیونها وبسایت فیلتر شدهبودند.
🔹در دوره روحانی، علاوه بر اینکه دهها سرویس مانند وایبر، لاین، وی چت، سیگنال و … فیلتر شدند، زیرساختهای فیلترینگ هوشمند و تفکیک ترافیک داخل از خارج توسعه پیدا کرد و «قطع اینترنت در آبان ۹۸» نشان داد «اینترنت ملی» (توسعه شبکه ملی اطلاعات برای استقلال از شبکه جهانی) یک طرح واقعی بوده است که در دولت روحانی بسیار پیش رفت.
🔹در دوره رئیسی علاوه بر فیلتر شدن صدها سرویس و اختلال روزمره فیلترشکنها، چندین بازی و سرویس و پلتفرم از جمله اینستاگرام، واتساپ، تیکتاک، گوگل پلی، اکسباکس، اسکایپ، کلشآوکلنز و لینکدین فیلتر شدند که البته اسکایپ و لینکدین از فیلتر درآمدند.👇
https://x.com/factnameh/status/1367353120116903939
⬅️ چقدر فرق میکند چه کسی رئیس جمهوری باشد؟
۱. رئیس جمهوری هرچند رئیس شورای عالی فضای مجازی است، اما این شورا دستورالعمل خود را از مرکز ملی فضای مجازی تحت کنترل رهبر جمهوری اسلامی میگیرد و بیشتر اعضای شورا، منصوب رهبر هستند.
۲. دولت با شش رای، نصف آرای کمیته فیلترینگ را دارد، اما قضات مستقلانه هم دستور فیلترینگ میدهند.
۳. توزیع اینترنت در ایران در انحصار شرکت ارتباطات زیرساخت، زیرمجموعه وزارت ارتباطات است و «دکمه قطع اینترنت» (کنایه از سختافزار و نرمافزار لازم برای ایجاد شرایطی شبیه آبان ۱۳۹۸) دست دولت است.
۴. مهمترین توزیعکنندگان اینترنت در ایران که آن را به دست کاربر نهایی میرسانند (شرکت مخابرات ایران و ایرانسل) هر دو از طریق ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد مستضعفان، در کنترل رهبری جمهوری اسلامی هستند.
۵. مهمترین پیمانکاران فیلترینگ در ایران در مجموعه هلدینگهای اقتصادی وابسته به افرادیست که به عنوان اعضای حقیقی منصوب شخص خامنهای در شورای عالی فضای مجازی هستند. 👇
https://x.com/factnameh/status/1667427497531547657
👈 در فکتنامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: رکورد ۵۳ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی در دولت رئیسی ثبت شد.
«گمراهکننده»
امیرحسین قاضیزاده هاشمی در جریان پنجمین مناظره انتخاباتی ۱۴۰۳ گفت: «رکورد ۵۳ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی در دولت رئیسی ثبت شد.»
فکتنامه پیشتر بارها به ادعای مقامهای دولت سیزدهم، از جمله خود ابراهیم رئیسی درباره رکوردشکنی صادرات پرداخته است. 👇
https://x.com/factnameh/status/1655822404671684608
طبق گزارشهای رسمی، در سال ۱۴۰۱ ارزش صادرات غیرنفتی ایران با احتساب میعانات گازی و محصولات پتروشیمی به ۵۴ میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم ثبت شده در آمارهای رسمی است. البته نکته ناگفته اما قابل توجه، افزایش چشمگیر قیمتهای جهانی در آن سال بود، در حالی که دادههای گمرک نشان میداد حجم و وزن صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۲ به نسبت سالهای پیش از همهگیری کرونا کاهش هم یافته است. 👇
https://infogram.com/iran-non-oil-export-1391-1401-1h8n6m3zodjgj4x
گزارش سازمان توسعه تجارت از عملکرد تجارت خارجی در سال ۱۴۰۲، نشان میدهد که مجموع ارزش صادرات کالا در این سال ۴۹ میلیارد و ۳۲۹ میلیون دلار بود. این سازمان ارزش صادرات کالا در سال ۱۴۰۱ را بیش از ۵۴ میلیارد دلار گزارش کرده است.
محمد رضوانیفر، معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران نیز در بیان کارنامه تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۲، در دو اظهار نظر جداگانه ارزش صادرات بدون احتساب صادرات نفت، برق، خدمات فنی مهندسی و تجارت چمدانی را ۴۹ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار اعلام کرد.
بانک مرکزی هنوز نماگری که عملکرد تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ را جمعبندی و اعلام کرده باشد، منتشر نکرده است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: سهم شرکتهای دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.
«گمراهکننده»
سعید جلیلی در جریان پنجمین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری ۱۴۰۳ گفت: «سهم شرکتهای دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.»
این اعداد دقیق نیستند. در قانون بودجه مصوب ۱۴۰۳ کل منابع و مصارف «شرکتهای دولتی، موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانکها» رقم ۳۷۴۲ میلیارد تومان و کل «منابع بودجه عمومی دولت» ۲۸۳۷ میلیارد تومان است.
اما صرف نظر از این، آنچه گفته شده ممکن است این تصور را به وجود آورد که شرکتهای دولتی از منابع عمومی بودجه تغذیه میشوند، اما باید توجه داشت بودجه شرکتهای دولتی، در واقع حساب و کتاب شرکتها است و پولی نیست که دولت به شرکتها پرداخت میکند.
در واقع بخشی از این بودجه صرف هزینه خود شرکتها میشود، برخی از درآمدهای شرکتهای سودده نیز، به صورت مالیات و سهم دولت به بودجه عمومی تزریق میشود.
در بودجه شرکتهای دولتی در سال ۱۴۰۳، صدا و سیما با ۲۰ هزار میلیارد تومان زیاندهترین موسسهای است که در واقع زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی اداره میشود. این «زیان» از منابع بودجه عمومی، تامین میشود.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: قائم مقام ستاد انتخاباتی پزشکیان فرمانده قرارگاه قطع کل اینترنت جهانی و تلگرام در آبان ۹۸ است.
«گمراهکننده»
امیرحسین قاضیزاده در پنجمین مناظره انتخاباتی گفت: «قائم مقام ستاد انتخاباتی پزشکیان [آذری جهرمی] فرمانده قرارگاه قطع کل اینترنت جهانی و تلگرام در آبان ۹۸ است.»
آقای قاضیزاده در مناظره قبلی نیز جملهای با همین مضمون گفته بود که از فکتنامه نشان «گمراهکننده» گرفت. 👇
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-24-iran-elections-azari-jahromi-internet-shutdown
دستور قطع اینترنت از ۲۵ آبان تا ۳ آذر ۱۳۹۸ به دستور «شورای امنیت کشور» انجام شد. ریاست این شورا با «وزیر کشور» است و یکی از شوراهای فرعی «شورای عالی امنیت ملی» به ریاست رئیسجمهوری است.
هر چند دستور قطع اینترنت از شورای امنیت کشور و براساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، با مسئولیت شورای امنیت ملی کشور صادر میشود، اما شرکت ارتباطات زیرساخت، در وزارت ارتباطات آن را اجرا میکند.
بعد از مناظره چهارم و اولینباری که قاضیزاده این اظهارات را مطرح کرد، آذری جهارمی نیز به صحبتهای او واکنش نشان داد.
🌐 @Factnameh
🔹در فکتنامه دنبال کنید:
درستیسنجی زنده پنجمین مناظره انتخابات ۱۴۰۳
🔹همزمان با برگزاری مناظرههای تلویزیونی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری در ایران، فکتنامه تلاش میکند ادعاهای کاندیداها را تا حد امکان درستیسنجی و نتایج آن را در ایکس (توییتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام منتشر کند.
🔹اگر تمایل دارید از درستی یا نادرستی اظهارات و ادعاهای نامزدهای انتخابات در #مناظره_پنجم آگاه شوید، حسابهای #فکتنامه دنبال کنید.
🔹این پنجمین و آخرین مناظره نامزدهای انتخابات ۱۴۰۳ محسوب میشود.
🌐 @Factnameh
🔹 در جریان مناظره چهارم نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم و همچنین در مناظرههای قبلی انتخاباتی، بارها به مساله واردات واکسن کرونا اشاره شد.
🔹 ما در فکتنامه پیشتر در مستندی با نام «خامنهای و توطئه کرونا» به تاثیر تئوریهای توطئه در زمان همهگیری کرونا در ایران پرداختهایم. 👇
https://youtu.be/vVe84MI9Izo?si=ijMdw7eshdEBcD-p
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: در همان سالهایی که برجام امضا شد (۱۳۹۵ و ۱۳۹۶) رشد اقتصادی ما صفر و منفی شد.
«شاخدار»
ادعای جلیلی به وضوح خلاف واقعیت است. نهتنها رشد اقتصادی ایران در دوره برجام صفر و منفی نبوده است، بلکه بالاترین رکورد سالهای اخیر در این دو سال به ثبت رسیده است.
بر اساس گزارشهای مرکز آمار ایران نرخ رشد اقتصادی ایران در سالهای ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ را که فاصله زمانی امضای برجام تا خروج آمریکا از این توافق است، به ترتیب، ۱۴/۲ درصد و ۴/۸ درصد اعلام کرد.
همچنین طبق گزارشهای بانک مرکزی ایران نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۵ به ۱۲/۵ درصد رسید. این بانک نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۶ را نیز ۳/۷ درصد گزارش کرد.
با این حساب نرخ رشد اقتصادی ایران در سالهای ۱۳۹۵ و ۹۶ آنگونه که سعید جلیلی، گفته «صفر» و «منفی» نیست.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی در مناظره گفت: «اوباما خودش اعلام کرد، فیلمش هست، که ما دیگر هیچ ابزاری نداشتیم، تحریمها جواب نمیداد، خوشبختانه توانستیم این توافق (برجام) را انجام دهیم.»
«نادرست»
اولین بار نیست که سعید جلیلی این ادعای نادرست را مطرح میکند. او چهار سال پیش هم گفته بود: «اوباما بعد از امضای برجام اعتراف کرد که رژیم تحریمها در حال فروپاشی بود.» فکتنامه، همان زمان این گفته را بررسی کرد و به آن نشان «نادرست» داد. 👇
https://x.com/factnameh/status/1339265174365220869
آنچه آقای جلیلی به آن استناد میکند دو برش تقطیعشده، از دو سخنرانی باراک اوباما است. اگر جملههای پس و پیش و متن کامل گفتوگوی رئیسجمهوری پیشین آمریکا با رهبران جامعه یهودی و همین طور سخنرانی عمومی او را بخوانیم متوجه خواهیم شد که ادعای «اعتراف اوباما به فروپاشی رژیم تحریمها» درست نیست.
این دو سخنرانی در فاصله سه و پنج هفته پس از نهایی شدن توافق انجام شدهاند. خطاب گفتههای اوباما منتقدان داخلی در آمریکا هستند که بحث خروج از توافق و بازگرداندن تحریمهای یک جانبه را پیش کشیدهاند.
اوباما درباره یک شرایط فرضی صحبت میکند که اگر آمریکا در آستانه توافق مذاکرات هستهای را رها میکرد، به ایران این امکان را میداد که در جامعه بینالمللی دست بالا را بگیرد و آمریکا و اسرائیل را به خاطر برهم زدن مذاکرات منزوی کند. اوباما میگوید در آن صورت بود که نظام تحریمها (که بارها بر موثر بودن آن در کشاندن ایران به پای میز مذاکره تاکید کرده) اثر خود را از دست میداد. در واقع اوباما فروریختن تحریمها را در صورت به وقوع پیوستن یک سناریوی فرضی محتمل میداند و نه واقعیتی که وجود داشت.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: فردی (آذری جهرمی) که اینترنت جهانی را بست اکنون قائم مقام ستاد پزشکیان است.
«گمراهکننده»
شواهد زیادی نشان میدهد که دستور قطع اینترنت از ۲۵ آبان تا ۳ آذر ۱۳۹۸ به دستور «شورای امنیت کشور» انجام شدهاست. ریاست این شورا با «وزیر کشور» است و یکی از شوراهای فرعی «شورای عالی امنیت ملی» به ریاست رئیسجمهوری است.
پس از تصویب قطع اینترنت در این شوراها، «شرکت ارتباطات زیرساخت» از معاونتهای اصلی وزارت ارتباطات که انحصار اینترنت در کشور را در اختیار دارد و آنچه در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی «گذرگاههای مرزی» خوانده میشود را کنترل میکند، آن محدودیت مصوب را اعمال میکند. در حقیقت، دستگاهی که بخش فنی فیلترینگ و تفکیک ترافیک داخل از خارج را پیادهسازی میکند در وزارت ارتباطات مدیریت میشود.
هر چند دستور قطع اینترنت از شورای امنیت کشور و براساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، با مسئولیت شورای عالی امنیت ملی کشور صادر میشود، اما شرکت ارتباطات زیرساخت، در وزارت ارتباطات آن را اجرا میکند.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در فکتنامه دنبال کنید:
درستیسنجی زنده چهارمین مناظره انتخابات ۱۴۰۳
🔹همزمان با برگزاری مناظرههای تلویزیونی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری در ایران، فکتنامه تلاش میکند ادعاهای کاندیداها را تا حد امکان درستیسنجی و نتایج آن را در ایکس (توییتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام منتشر کند.
🔹اگر تمایل دارید از درستی یا نادرستی اظهارات و ادعاهای نامزدهای انتخابات در #مناظره_چهارم آگاه شوید، حسابهای #فکتنامه دنبال کنید.
🌐 @Factnameh
🔹 درستیسنجیهای دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم
🔹در دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم که روز ۳۱ خرداد ۱۴۰۳ برگزار شد، فکتنامه در مجموع ۹ گفته از نامزدهای انتخاباتی را به طور همزمان درستیسنجی کرد.
🔹از این نه ادعا، ۳ ادعا نشان «نادرست»، ۳ ادعا نشان «گمراهکننده»، ۲ ادعا نشان «نیمهدرست» و یک ادعا نشان «غیرقابل اثبات» گرفتند.
🔹به جز اینها چند فکتچک دیگر هم در حال بررسی است که در صورتی که به نتیجه برسند در آینده منتشر خواهند شد.
🔹موضوع مناظره دوم، همانند مناظره اول، مسائل اقتصادی بود.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎙 مناظره بدآمار!
🔹قسمت ۱۶۸ پادکست هفتگی فکتنامه را با درستیسنجی خبرسازیها درمورد حکم اخیر دادگاه عالی انتاریو در کانادا درباره پرونده ساقط کردن #هواپیمای_اوکراینی آغاز کردیم.
🔹 در ادامه این قسمت به مرور نخستین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم پرداختیم و فکتچکهایی را که همزمان با برگزاری این #مناظره یعنی دوشنبه شب ۲۸ خرداد انجام دادیم، بررسی و یادآوری کردهایم.
🔹در این مناظره ۱۲ اظهارنظر و ادعای کاندیداها بطور همزمان فکتچک شد، در یک مورد نیز یکی از نامزدها به اظهارنظری نیمهدرست استناد کرد که پیشتر فکتچک شده بود و همان درستیسنجی قبلی را یادآوری کردیم و یک مورد کار درستیسنجی نیز به ساعاتی بعد از مناظره موکول و در ادامه در فکتنامه منتشر شد.
🔹به جز اینها، برخی از نامزدها در برنامههای دیگر انتخاباتی نیز اظهاراتی مطرح کردند که مورد بررسی قرار گرفتند. پیش از این مناظره، زاکانی ادعای نادرستی درباره حجاببانهای متروی تهران بیان کرده بود که درمورد آن صحبت کردیم و بعد از مناظره نیز محمدجواد ظریف در کنار مسعود پزشکیان به نمودارهایی در حوزه اقتصاد ایران اشاره کرد که یک نکته گمراهکننده داشت.
🔹همچنین یک خبر جعلی انتخاباتی به محمدرضا شفیعی کدکنی نسبت داده شده بود که فکتچک کردیم و در این قسمت پادکست به آن اشاره شده است.
🔹محمود احمدینژاد نیز چند روز قبل آمارهایی از درآمد نفتی دولتهای خود داده بود که به سوژه یکی از فکتچکهای ما تبدیل شد.
🎙 پادکست فکتنامه را از همه اپلیکیشنهای دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در گوگل پادکست بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
00:01:21 مقدمه
00:05:54 ادعاهای نادرست درباره حکم دادگاه انتاریو و شلیک به هواپیمای اوکراینی
00:14:34 فکتچکهای مناظره اول
00:47:44 نمودارهای گمراهکننده پزشکیان از «رشد، تورم و فروش نفت»
00:51:58 زاکانی و فکتهایی درباره دخترش، نوهاش و دامادش
00:57:13 ادعای شهردار تهران درباره حجاببانها در مترو
01:02:55 نقل قول جعلی منسوب به شفیعی کدکنی درباره حمایت از پزشکیان
01:06:04 اظهارات نادرست احمدینژاد درباره درآمدها و هزینههای نفتی
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: فیلم «بیبدن» که سازمان فرهنگی هنری شهرداری ساخت، پرفروشترین فیلم اجتماعی است که در گذشته هم سابقه ندارد.
«نادرست»
بر اساس آخرین آمارها سامانه مدیریت فروش و اکران سینما، تا امروز تعداد کل تماشاگران فیلم بیبدن دقیقا ۷۴۳ هزار و ۵۹۴ تماشاگر بوده است و در مجموع ۴۴۴ میلیارد ریال فروش داشته است.
اما با توجه به تورم بالای قیمت بلیت سینما در سالهای گوناگون، برای مقایسه درست باید تعداد تماشاگران را بررسی کرد.
در تاریخ سینمای ایران دستکم ۲۵۶ فیلم سینمایی بالای یک میلیون تماشاچی داشتهاند که بسیاری از آنها زمینه اجتماعی داشتهاند. (منبع: دادههای جمعآوری شده ویکیپدیا از سالنامههای آماری فروش سینما)
به عنوان نمونه میتوان به فیلم «اجارهنشینها» ساخته داریوش مهرجویی اشاره کرد که بیش از ۳ میلیون تماشاگر داشته است. فیلم «فروشنده» با بیش از ۲ میلیون و فیلمهای «من ترانه ۱۵ سال دارم» و «زرد قناری» هم دیگر فیلمهای اجتماعیاند که تاکنون حدود دو برابر فیلمی که آقای زاکانی به آن اشاره کرد تماشاگر داشتهاند.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
.
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
🔹 علیرضا #زاکانی: حجاببانهای مترو دروغ است. در مترو حجاببان نداریم.
«شاخدار»
این گفته قبلا در فکتنامه بررسی شده و نشان شاخدار گرفته است. او روز ۲۷ خرداد در یک برنامه تبلیغاتی تلویزیون گفته بود فعالیت #حجاببان ها: «یک سری فعالیتهای مردمی صورت میگیرد که مبتنی بر قاعده امر به معروف است. آنها به هیچ وجه زیر مجموعه ما نیستند، مردمند...»
بر خلاف این ادعا فکتها و شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد، حجاببانها بطور سازمانیافته در مترو مستقر شدهاند. خود زاکانی پیشتر در اردیبهشت ۱۴۰۲ گفته بود:
«در ۷۰ ایستگاه مترو کار "ایجابیِ سنگین" در رابطه با حجاب انجام دادیم… مطابق قوانین کشور در این رابطه پیش میرویم، مواجهه یگان حفاظت شهرداری با بیحجابان در قدم نخست اطلاع رسانی سپس تذکر و سپس ممانعت از ورود به ایستگاههای مترو است.»
مدیر روابط عمومی یگان حفاظت و شهرداری تهران هم در تابستان ۱۴۰۲ در واکنش به انتشار خبر استخدام «حجاببان» با حقوق ۱۲ میلیون تومانی در شهرداری گفته بود:
«ما فقط از سرویسدهی به افرادی که به صورت هنجارشکنانه باعث رفتارهای غیر مرسوم در مترو میشوند، تا زمانی که شئون را رعایت کنند، معذوریم. به این صورت که تذکر داده میشود، آن خانم حجابش را رعایت میکند و بعدش وظیفه ما سرویسدهی است. پیشتر نیز پلیس مترو این کار را انجام میداده و امروز پرسنل جدید انتظامات یگان حفاظت شهرداری این وظیفه را بر عهده دارند… در زمینه حجاب، ما قرار است از ورود افراد بدون حجاب و آقایان به واگن خانمها جلوگیری کنیم. این مطالبه مردم است. همانطور که میدانید مردم انقلابی بارها مقابل شهرداری و شورای شهر تجمع کرده و خواستار برخورد با افراد هنجار شکن در مقوله حجاب و افرادی که وارد واگن خانمها میشوند، شدند. شهرداری تهران نیز این موضوع را در دستور کار خود قرار داده و مسئولیتش را به پرسنل انتظامات داخل مترو سپرده است».
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh