FactNameh | فکت‌نامه

07 Jun 2024 06:31

🎙مخبر، موشک، تورم

🔹در هفته‌ای که گذشت، همچنان بخش زیادی از خبرهای ایران مربوط به درگذشت ابراهیم #رئیسی و اتفاقات بعد از آن بود. در قسمت ۱۶۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه نیز ابتدا چند فکت‌چک را مرور کرده‌ایم که مستقیم و غیرمستقیم به همین مساله برمی‌گردد؛ ابتدا اعداد و ارقام آنچنانی از حضور مردم در مراسم تشییع جنازه رئیسی و سپس مصاحبه‌ای که به بهانه کشته شدن رئیسی انجام شد و باز هم صحبت اعدام‌های تابستان ۶۷ را به میان آورد و بعد هم ادعای یک مصاحبه جنجالی از سوی رئیس اتحادیه قنادان در مورد افزایش فروش شیرینی، بعد از مرگ رئیسی.

🔹سرپرست فعلی ریاست جمهوری در ایران هم این هفته ادعای پربحثی را درباره نسبت موشک و اقتصاد در دولت سیزدهم مطرح کرده بود که به آن پرداخته‌ایم و در ادامه سراغ انتخابات ریاست جمهوری رفتیم و حرف و حدیث در مورد قانونی بودن یا نبودنِ کاندیداتوری رئیس مجلس در آن؛ انتخابات زودهنگامی که دلیل برگزاری‌اش، همین سقوط هلی‌کوپتر است.

🔹مخبر و قالیباف تنها مسئولانی نبودند که حرف‌هایشان سوژه فکت‌چک‌های ما شد. رئیس سازمان برنامه و بودجه هم ادعایی داشته که بررسی کردیم و بعد هم سراغ دو ویدیو در حوزه اخبار درگیری‌های اسرائیل و فلسطین رفته‌ایم. سوژه‌های برون‌مرزی به اینجا ختم نشد و پای همسر بشار اسد هم به فکت‌نامه باز شد؛ البته به لطف رسانه‌های داخلی!

🔹دو فکت‌چک پایانی این قسمت هم به دو ادعای غیرعلمی و شاخ‌دار در مورد تونل زمان و همچنین کشف آی‌فون در خانه یک پروفسور ژاپنی، آن هم در حدود چهار دهه قبل، اختصاص پیدا کرده است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

06 Jun 2024 23:17

❌ ویدئوی تقطیع‌شده و ادعای تلاش #بایدن برای نشستن روی صندلی فرضی

🔹برخی از رسانه‌ها و حساب‌های شبکه‌های اجتماعی، با انتشار ویدئویی ۱۲ ثانیه‌ای از جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، ادعا می‌کنند او تلاش می‌کرده بر روی صندلی خیالی (فرضی) بنشیند. در ویدئویی که آنها منتشر کرده‌اند، جو بایدن در کنار همسرش و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و همسرش ایستاده است و به نظر می‌رسد تلاش می‌کند بنشیند اما این کار را نمی‌کند.

🔹این ویدئو با این توضیحات در حساب‌های کاربری و سایت‌های کیهان لندن (بایگانی)، ایسنا، اطلاعات، عصر ایران و اخبار جبهه مقاومت منتشر شده است و حساب‌های کاربری اتاق خبر منوتو و ایندیپندنت فارسی نیز همین ویدئو را با توضیح «سردرگمی جو بایدن» منتشر کرده‌اند.

🔹این ویدئوی ۱۲ ثانیه‌ای با همین توضیحات، به صورت گسترده در شبکه‌های اجتماعی غیرفارسی نیز دست‌به‌دست شده است.

🔹بررسی ویدئوی کامل مراسم نشان می‌دهد، تنها لحظاتی بعد از آنکه ویدئوی ۱۲ ثانیه‌ای بریده می‌شود، جو بایدن و سه نفر دیگری که کنار او ایستاده‌اند، همگی روی صندلی‌های خود می‌نشینند.

🔹این مراسم روز ۱۷ خرداد ۱۴۰۳ در فرانسه (نرماندی) و به مناسبت هشتادمین سالگرد D-Day با حضور این دو رئیس‌جمهور برگزار شده است. این روز، سالگرد فرودهای هوایی نیروهای متفقین در عملیات «پیاده‌سازی‌های نرماندی» یا «عملیات نپتون» در جنگ جهانی دوم است که در ۶ ژوئن ۱۹۴۴، انجام شد؛ مجموعه عملیاتی برای آزادسازی فرانسه که زمینه‌ساز پیروزی متفقین در جنگ بود.

🔹با مرور ویدئوهای مراسمی که با حضور بایدن و مکرون برگزار شد، مشخص می‌شود که آنها بارها برای ادای احترام به شرکت‌کنندگان و همچنین یادبود قربانیان جنگ جهانی دوم، از روی صندلی‌های خود بلند می‌شوند و دوباره روی آن می‌نشینند. بایدن در یکی از این دفعات (که سوژه خبری رسانه‌ها شده) به نظر می‌رسد زودتر از زمان مناسب، تصمیم به نشستن می‌گیرد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای تلاش بایدن برای نشستن روی صندلی فرضی، که با یک ویدئوی بریده‌شده همراه شده است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

06 Jun 2024 18:09

❌ ادعای شاخ‌دار درباره دلایل علمی حرام بودن زنا در اسلام

🔹بیسیمچی مدیا پستی منتشر کرده با عنوان «یکی از دلایل حرام بودن زنا در اسلام از زبان پرفسور ترکیه‌ای». با این حال معلوم نیست ادعای این رسانه چیست. ویدیوی منتشر شده ربطی به ادعا (دلایل حرام‌بودن زنا در اسلام) ندارد و هیچ اشاره‌ای به زنا یا اسلام در آن نمی‌شود.

🔹این ویدیو بریده‌ای ۴۸ ثانیه‌ای از حدود ۴ دقیقه صحبت‌های کارشناسی است که او هم میان صحبت‌هایش ادعاهای شبه‌علمی مطرح می‌کند. یعنی ملغمه‌ای از ادعاها به همراه لغات و اصطلاحات پیچیده فنی که در جای خود به درستی به‌کار نرفته، و سپس تقطیع شده و بریده‌شده‌.

🔹ویدیو حاوی گفتگوی تقطیع شده‌ «امل ازوگور» اینفلوئنسر ترکیه‌ای با دکتر اویتون آرباش، دکتر فیزیوتراپ است که در ۲۱ تیر ۱۴۰۲ منتشر شده.

🔹اویتون آرباش (Oytun Erbaş) استاد رشته فیزیولوژی در چند دانشگاه ترکیه از جمله دانشگاه «غازی عثمان پاشا» در شهر توکات در شمال ترکیه و دانشگاه «دمیروغلو بیلیم» استانبول بوده. این محقق با H-index: 37 رتبه بالایی در رشته علمی خود دارد و هم اکنون یک موسسه به نام «پزشکی تجربی» در دو مکان در ترکیه و ایلینوی در آمریکا تاسیس کرده. آرباش، در مصاحبه‌هایش از بیان ادعاهای شبه‌علمی در سایر حوزه‌های پزشکی که تخصصش نیست، ابایی ندارد.

🔹آرباش، در حدود دقیقه ۱:۵۵ ویدیو توضیح می‌دهد که ادعایش اینست که وقتی زنی با مردی شریک جنسی است، بقایایی از DNA مرد در بدن زن باقی می‌ماند. این ادعا اصلا درباره شریک جنسی هم‌زمان نیست. ممکن است کسی همه تشریفات قانونی و عرفی و مذهبی لازم را برای تغییر شریک جنسی‌اش انجام داده باشد، با این حال، بقایایی از DNA شریک جنسی قبلی همچنان همراه او باشد. بنابراین اصلا ربطی به تعاریف آنچه در اسلام ممکن است معنی زنا بدهد، ندارد.

🔹برای این ادعای آقای آرباش هم شواهد محکم علمی وجود دارد که بقایایی از DNA شریک جنسی زن (به فرض مرد بودن)، حتی در مغز زن هم دیده شده‌.

🔹در دقیقه ۲:۳۷ می‌بینیم که وقتی مجری می‌پرسد «پس به همین دلیل یک زن باید ترجیح دهد فقط با یک مرد در رابطه باشد؟» و آرباش در جواب صراحتا می‌گوید: «نمی‌دانم این خوب است یا بد؟»

🔹فکت‌نامه به ادعای بیسیمچی مدیا که پروفسور ترکیه‌ای یکی از دلایل حرام بودن زنا در اسلام را بیان کرده» نشان شاخ‌دار می‌دهد.

در فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

05 Jun 2024 17:59

🔹ماجرای ویدیوی اسرائیلی‌ها را در حال اشغال خانه‌های خالی شده فلسطینیان

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده که گفته می‌شود اسرائیلی‌ها را در حال اشغال خانه‌های خالی شده فلسطینیان نشان می‌دهد. این ویدیو قدیمی و مربوط به سال ۲۰۲۲ است و به جنگ اخیر اسرائیل و فلسطین ربطی ندارد.

🔹ویدیو ۱۵ خانواده شهرک‌نشین اسرائیلی را نشان می‌دهد که در حال انتقال وسایل خود به خانه‌ای در شهر حبرون یا الخلیل هستند. خانه‌ای که جامعه یهودی این شهر در همان زمان مدعی خرید آن بودند و مالک فلسطینی خانه می‌گفت که آن را به جامعه یهودی نفروخته‌است. خانه در همان زمان تخلیه شد تا تکلیف فروش آن مشخص شود. با وجود این پرچم اسرائیل بر سر در آن ماند و تحت حفاظت ارتش اسرائیل قرار گرفت.

🔹شهر حبرون برای یهودیان و مسلمانان مقدس است چون عمارتی که به مقبره ابراهیم مشهور است در آن شهر قرار دارد و از این جهت همواره یکی از مناطق مورد منازعه بوده.

🔹فروش زمین‌های فلسطینیان تحت کنترل تشکیلات خودگردان به اسرائیلی‌ها جرم است و حبس طولانی مدت با اعمال شاقه دارد. اسرائیلی‌ها اما می‌گویند باید بتوانند در سرزمین پدرانشان هر جا که خواستند زمین بخرند.

🔹بنابراین این ادعا که ویدیو مذکور اسرائیلی‌ها را در حال اشغال خانه‌های خالی شده فلسطینیان نشان می‌دهد، از فکت‌نامه نشان گمراه‌کننده می‌گیرد.

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

04 Jun 2024 21:59

🎬 مستند «بزرگ‌نمایی یا عددسازی؛ در #انقلاب۵۷ چند نفر کشته شدند؟»

🔹از فردای ۱۵ خرداد ۴۲، آیت‌الله خمینی و هواداران او مدعی کشتار ۱۵ هزار نفر از تظاهرکنندگان مخالف حکومت شاه شدند؛ روایتی به‌شدت اغراق‌شده که بعد از انقلاب ۵۷ تبدیل به روایت رسمی تاریخ‌نویسان جمهوری اسلامی شد.

🔹این محدود به ۱۵ خرداد نیست. در کتاب‌های تاریخ، اسناد رسمی و حتی در مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی، تعداد کل کشته‌شدگان انقلاب ۶۰ هزار نفر اعلام شده؛ عددی بسیار بزرگ و غیرمنطقی که فراتر از بزرگ‌نمایی‌های معمول، به عددسازی و جعل سازمان‌یافته شباهت دارد.

🔹در مستند جدید فکت‌نامه با استناد به برآوردها و آمارهای معتبر از تعداد کشته‌شدگان انقلاب ۵۷، ابعاد این بزرگ‌نمایی را بازخوانی کرده‌ایم.

راه‌های دیگر تماشای این مستند:👇

📺 در یوتیوب فکت‌نامه ببینید

🐦 در اکانت ایکس فکت‌نامه ببینید

📷 در اینستاگرام فکت‌نامه ببینید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

02 Jun 2024 17:06

❌ ادعای شاخ‌دار ویدیو کشف آی‌فون در ژاپن، ۳۸ سال پیش

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که مدعیست «۳۸ سال پیش یک گوشی آی‌فون از خانه یک پروفسور ژاپنی کشف شده‌است.»

🔹این ادعا شاخ‌دار است.

🔹چنین ویدیوی قدیمی وجود ندارد. این یک سریال کوتاه ژاپنی در یوتیوب است و در شرح آن هم این موضوع ذکر شده که اثری داستانی است.

🔹این ادعا را نخستین‌بار چند هفته‌پیش در برزیل، مروجین شبه‌علم و نظریه توطئه منتشر کرده‌بودند.

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Jun 2024 21:13

🔹ویدیوی «بی‌تفاوتی فلسطینی‌ها به اعتراضات ایرانیان» تقطیع شده است.

🔹در اینستاگرام پستی منتشر و پربازدید شده که گفت‌وگو با برخی از مردم فلسطین درباره اعتراضات سال ۱۴۰۱ در ایران است. پاسخ‌ها چنانچه در توضیحات فارسی ویدیو آمده است «بی‌تفاوتی مردم #فلسطین نسبت به سرکوب ملت ایران در جریان #خیزش_مهسا» را نشان می‌دهد. اما این پست اینستاگرامی «گمراه‌کننده» است.

🔹این ویدئو در واقع تقطیع شده‌ی ویدئوی طولانی‌تری است که حدود یک سال پیش در یک کانال یوتیوبی به نام «The Ask Project» منتشر شده است. تقریبا همه مصاحبه‌شوندگان این ویدیو با معترضان به حجاب اجباری ابراز همدردی می‌کنند.

🔹 در نسخه فارسی این ویدیو هم صحبت‌های مصاحبه‌شدگان تقطیع شده و هم بعضی از مصاحبه‌شوندگان به کلی حذف شده‌اند.

❌ توضیح: اصل ویدیوها، به این پست و در مقاله نیز ضمیمه شده‌اند. ❌

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Jun 2024 02:16

❌ ادعای نادرست سرپرست ریاست‌جمهوری درباره شاخص‌های اقتصادی پس از حمله‌های نظامی ایران

🔹محمد مخبر، سرپرست ریاست‌جمهوری، روز دوشنبه ۷ خردادماه ۱۴۰۳ ادعا کرد در دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی، شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای بوده که بعد از حمله‌های نظامی ایران به کشورهای دیگر، عدد، رقم‌ها و شاخص‌ها دچار نوسان نمی‌شده است.

🔹بررسی تحولات دو بازار سهام و ارز در مقاطع حملات سپاه پاسداران به اقلیم کردستان، پاکستان و اسراییل نشان می‌دهد در هر سه تاریخ حملات ایران یعنی مهر ۱۴۰۱، دی ۱۴۰۲ و فروردین ۱۴۰۳، بلافاصله تغییرات قابل توجهی رخ داده است؛ یعنی هم دلار گران‌تر شده، هم شاخص کل بازار بورس کاهش داشته و هم بر خلاف اظهارات محمد مخبر، این بازارها با تلاطم روبرو شده‌اند و نگرانی از افزایش تنش‌های سیاسی، سرمایه‌گذاران را نگران کرده است.

🔹از این رو فکت‌نامه به این جمله سرپرست ریاست‌جمهوری که گفته سه کشور را زدیم، مردم با عدد و رقم‌ها و شاخص‌هایی که خوابیدند صبح بلند شدند نشان نادرست می‌دهد.

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

31 May 2024 17:22

❌ ادعای شاخ‌دار حضور ۱۲ میلیون نفر درتشییع جنازه رئیسی و همراهان

🔹سازمان تبلیغات اسلامی، در تصویری تبلیغاتی در دیوارنگاره (بیلبورد) در میدان انقلاب شهر تهران که به‌خاطر اندازه بزرگش، توجه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را به‌خود جلب کرده، با به‌کار بردن عبارت «بدرقه ۱۲ میلیونی» مدعی شده:‌ «قیام مردم ایران برای بدرقه سید شهیدان خدمت، در تاریخ کشور ماندگار شد.»

🔹این سازمان، در وب سایت خود در توضیح این کمپین انتخاباتی نوشته: این دیوارنگاره با اشاره به وداع قدرشناسانه و قیام ۱۲ میلیونی مردم ایران در تشییع تاریخی سید شهیدان خدمت در شهر‌های تبریز، قم، تهران، مشهد و بیرجند همراه با شعار «بدرقه ۱۲ میلیونی» به نمایش درآمد.

🔹محاسبات و نقشه‌ها نشان می‌دهد کل مساحت همه مکان‌هایی که در مسیر تشییع جنازه ابراهیم رئیسی قرار داشتند با احتساب همه مسیرهای اعلام شده، شامل، سواره‌رو، پیاده‌رو، تاسیسات شهری، فضای سبز (۸ کیلومتر «بیابان‌های بلوار پیامبر اعظم» از قم تا جمکران، تهران از میدان امام حسین تا میدان آزادی با احتساب تمام تقاطع‌ها و فضاهای جنبی مهم) و تمام محوطه باز و ساختمان‌های حرم امام هشتم شیعیان، حرم معصومه در قم، تمام مساحت مسجد جمکران و پارکینگ‌های هر سه حرم روی هم، تمام سطح مصلی تبریز، تمام مساحت میدان آزادی تهران از چهار طرف به همراه مساحت باز طرح‌های توسعه شهری در قم و تبریز و مشهد و تهران، روی هم ۲،۶۰۰،۰۰۰ مترمربع هم نمی‌شود.

🔹یعنی اگر این ناحیه را با تراکم جمعیتی بسیار بالای ۲ نفر در هر متر مربع پر کنیم، نهایتا ۵،۳۰۰،۰۰۰ نفر هم در این مساحت جا نمی‌شود.

🔹این عدد حتی نصف مقدار ادعایی سازمان تبلیغات اسلامی یعنی حضور ۱۲ میلیون نفر در تشییع‌ جنازه رئیسی نیست.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای سازمان تبلیغات اسلامی در دیوارنگاره‌های (بیلبورد) شهری با عنوان «بدرقه ۱۲میلیونی» درباره تعداد تشییع‌کنندگان پیکر ابراهیم رئیسی در شهرهای تبریز، قم، تهران، مشهد و بیرجند نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

30 May 2024 21:51

❌ چه کسانی در تابستان ۶۷ اعدام شدند؟

🔹محمد مرندی، تحلیلگر سیاسی نزدیک به حکومت ایران می‌گوید کسانی که در سال ۶۷ در ایران اعدام شدند «افرادی هستند که علیه ایران جنگیدند، و به عنوان سربازان پیاده نظام صدام حسین جنگیدند». این ادعای او در مصاحبه‌ای با پیرز مورگان، روزنامه‌نگار شناخته شده بریتانیایی در برنامه «بدون سانسور» مورگان مطرح شد.

🔹در سال ۶۷ فتوایی منتسب به آیت الله خمینی که در واقع دستور انجام این اعدام‌ها بود، صادر شد.در این فتوا خمینی با اشاره به درگیری‌های نظامی مجاهدین با حکومت در مرزها حکم به اعدام زندانیان مجاهد می‌دهد. احمد خمینی طی استفتائی از پدرش می‌خواهد مشخص کند این حکم دقیقا شامل چه کسانی می‌شود، و خمینی می‌گوید که همه زندانیان مجاهد را در برمی‌گیرد. بر اساس خاطرات آیت‌الله منتظری کمی بعد دستوری هم برای کشتار زندانیان چپ منتشر می‌شود.

🔹یک گروه از اعدام‌شدگان تابستان ۶۷، هواداران سازمان مجاهدین خلق بودند که در زمان رویارویی‌های نظامی جمهوری اسلامی با سازمان مجاهدین خلق در مرزهای ایران در تابستان ۶۷ و مدت‌ها پیش از آن در زندان به سر می‌بردند. بسیاری از آنان حکم‌های کوتاه مدت و رو به پایانی داشتند. بنابر خاطرات آیت‌الله منتظری گروهی از این قربانیان حتی دیگر «سر موضع» و هوادار سازمان مجاهدین خلق هم نبودند.

🔹افراد دیگری هم در آن تابستان اعدام شدند که اساسا هیچ وابستگی‌ای به مجاهدین خلق نداشتند و کشتن آنان به جنگ ایران و عراق هم مربوط نبود. آنان زندانیان چپ‌گرای غیرمسلمانی بودند که بر سر تفتیش عقاید و با اتهام ارتداد و خروج از دین اعدام شدند.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای محمد مرندی، که «اعدام‌شدگان سال ۶۷ افرادی هستند که به عنوان سربازان پیاده نظام صدام حسین علیه ایران جنگیدند» نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

29 May 2024 18:36

❌ ادعای نادرست درباره بی‌اعتنایی گواردیولا به نماینده اسرائیل

🔹صداوسیما روز ۷ خرداد ۱۴۰۳ ویدئویی با عنوان «پپ گواردیولا حال این اسرائیلی را گرفت» منتشر کرده است. این ادعا پیش از این در رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و بسیاری از سایت‌های خبری مثل همشهری آنلاین و ایسنا منتشر شده است.

🔹در این ویدیو، پپ گواردیولا، مربی تیم فوتبال منچستر سیتی را می‌بینیم که به نظر می‌رسد در جریان اهدای جوایز در پایان یک مسابقه فوتبال، از دست‌دادن با یکی از مسئولانی که در مراسم حضور دارد، خودداری می‌کند.

🔹سایت‌های خبری و کاربرانی که این ویدیو را منتشر کرده‌اند ادعا می‌کنند گواردیولا، پس از فینال اخیر جام حذفی انگلیس (منچستر سیتی مقابل منچستر یونایتد) از دست دادن با فردی اسرائیلی خودداری کرده است.

🔹برخلاف ادعاهای مطرح‌شده، این ویدیو مربوط به این روزها نیست و نماینده اسرائیل نیز در آن حضور ندارد. ویدیو مربوط به فینال مرداد ۱۴۰۲ (منچستر سیتی و آرسنال) در «جام خیریه انگلستان» یا FA Community Shield است.

🔹منچستر سیتی در این بازی ابتدا با یک گل از آرسنال جلو می‌افتد اما در دقایق پایانی بازی، آرسنال گل مساوی را می‌زند. بازی در ضربات پنالتی با نتیجه چهار بر یک به نفع آرسنال به پایان می‌رسد و گواردیولا پس از باخت، با سرعت مشغول شرکت در مراسم پایانی بازی است.

🔹فردی که گواردیولا با او دست نمی‌دهد نیز آلن اسمیت، مربی پیشین تیم فوتبال کریستال پالاس است. آلن اسمیت ملیتی انگلیسی دارد. خبرهای مربوط به دست‌ندادن گواردیولا با آلن اسمیت، همان سال در سایت‌های خبری و رسانه‌های ورزشی بازتاب داشت. سایت فکت‌چکینگ عربی مسبار نیز در روزهای گذشته، به این ادعا که گواردیولا این روزها با یک نماینده اسرائیلی دست‌نداده، نشان نادرست داده است.

🔹از سویی دیگر، ماریا گواردیولا، (دختر پپ گواردیولا) در حساب کاربری اینستاگرام خود، عکس‌هایی را از روز قهرمانی تیم منچستر سیتی در «لیگ برتر انگلیس» منتشر کرده که در آنها، چفیه‌ای را در حمایت از مردم فلسطین دور دسته کیف خود پیچیده است.

🔹فکت‌نامه به ادعای صداوسیما، همشهری، ایسنا و برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی که این ویدیو را با عنوان «دست‌ندادن گواردیولا با نماینده اسرائیل» منتشر کرده‌اند نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

28 May 2024 06:30

🎙کارنامه رئیسی

🔹این هفته در قسمت ۱۶۴ کارنامه فکت‌نامه‌ای ابراهیم #رئیسی، رئیس‌جمهوری سابق و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه را مرور می‌کنیم که اوایل هفته در سانحه سقوط بالگرد کشته شدند.

🔹در ارتباط با همین موضوع چند درستی‌سنجی کوتاه مرتبط با ماجرای سقوط هلی‌کوپتر و واکنش‌ها به این خبر را توضیح داده‌ایم. از خبر جعلی خبرگزاری فارس که در ساعت‌های اول از سلامت کامل رئیسی و همراهان او خبر می‌داد تا تصاویر نادرستی که به اسم سقوط هلی‌کوپتر در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شدند.

🔹در این قسمت همچنین درباره این صحبت کردیم که آیا نوشیدن آب از بطری پلاستیکی خطرناک است؟ درباره اعتبار آمارهایی که در ایران به اسم نظرسنجی‌ برای دفاع از حجاب اجباری انجام می‌شوند توضیح داده‌ایم.

🔹خبر نادقیق «ساخت سریال شاه در نتفلیکس» و ادعای نادرست «کاهش بی‌سابقه آمار طلاق» از دیگر موضوعات این قسمت است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:30 کارنامه رئیسی و امیرعبداللهیان در فکت‌نامه
00:22:51 تصاویر نادرست بعد از سانحه
00:28:40 شادی در غزه
00:33:09 آتش‌بازی پس از سقوط بالگرد رئیسی
00:36:15 ادعای نادرست درباره کاهش بی‌سابقه آمار طلاق
00:39:38 آمار کشف حجاب قبل و بعد از اعتراضات ۱۴۰۱
00:45:53 سلامت آب در بطری‌های پلاستیکی
00:57:33 نتفلیکس و سریال «آخرین شاه»

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

26 May 2024 17:42

🔹بررسی نقش پهپاد ترکیه در پیدا کردن محل هلی‌کوپتر رئیسی و همراهان

🔹در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بحث‌هایی بین کاربران و تحلیل‌گران درباره شدت و جدیت نقش پهپاد ترکیه‌ای در پیدا کردن محل سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهان مطرح است.

🔹تنها طرف‌های ایرانی و ترکیه‌ای می‌دانند چه اطلاعاتی بین آنها رد و بدل شده‌است. اما اینکه گفته‌شده «مختصات اعلام شده پهپاد ترکیه‌ای درست نبوده‌است» غیرقابل اثبات است.

🔹براساس شواهد، پهپاد ترکیه ساعت‌ها در حوالی محل بوده و دوربین WESCAM رو به زاویه‌ای بوده که محل سقوط هلی‌کوپتر است.

🔹اطلاعاتی که روی مانیتور دیده می‌شود، محل پهپاد و محل تارگت (نقطه مرکزی WESCAM است).

🔹چون پهپاد بالای سر محل سقوط نیست، به این معنی نیست که آن را پیدا نکرده، یا مختصات آن را به مقامات ایرانی نداده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

24 May 2024 22:45

❌ کسی در ژاپن به فارسی شعار نداده است.

🔹آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی روز ۲ خرداد ۱۴۰۳ در دیدار با اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس که برای شرکت در مراسم تشییع ابراهیم رئیسی به تهران آمده بود با اشاره به آنچه «تعجب جهانیان از مقاومت فوق‌العاده مردم غزه» می‌خواند گفت: ​​«چه کسی باور می‌کرد که روزی در دانشگاه‌های آمریکا به نفع فلسطین شعار داده و پرچم فلسطین برافراشته شود و چه کسی باور می‌کرد که روزی در ژاپن و در تظاهرات به نفع فلسطین، به زبان فارسی شعار «مرگ بر اسرائیل» سر داده شود.»

🔹به احتمال نزدیک به یقین، استناد آقای خامنه‌ای به ویدیویی کوتاهی است که در برخی رسانه‌های رسمی ایران و همچنین شبکه‌های اجتماعی فارسی از یک تظاهرات در خیابان‌‌های ژاپن است که شعارهای شرکت‌کنندگان به گوش برخی شبیه مرگ بر اسرائیل آمده است.

🔹در ۱۱ مه ۲۰۲۴ (۲۲ اردیبهشت) تظاهراتی با عنوان «راهپیمایی انتفاضه» در منطقه شیبویای توکیو انجام شد که گروه «فلسطینیان ژاپن» برگزارکننده‌ آن بود. این گروه از فلسطینیان یا افرادی با تبار فلسطینی‌ تشکیل شده که در ژاپن زندگی می‌کنند و از طریق شبکه‌های اجتماعی از مردم برای شرکت در این راهپیمایی دعوت و اعلام کرده بودند. برخی گزارش‌ها خبر از شرکت چند صد تن در این راهپیمایی می‌دهند.

🔹ویدیویی که در رسانه‌های ایران منتشر شده و گفته می‌شود شرکت‌کنندگان به فارسی شعار مرگ بر اسرائیل می‌دهند اولین بار در یک حساب اینستاگرامی به نام Hidden Palestine منتشر شده. در توضیحات این ویدیو نوشته شده که افراد در حال شعار «بایکوت اسراییل» هستند.

🔹در ویدیوهای دیگری که از این راهپیمایی به دست آوردیم شعارهایی به زبان انگلیسی، عربی و ژاپنی داده می‌شود. شعارهایی مثل «Free, Free Palestine» ،«Intifada, Intifada» و از جمله شعار «Boycott Israel».

🔹واضح است که در هیچ بخشی از این راهپیمایی شعار فارسی سر داده نمی‌شود. حتی در یکی از ویدیوها که صورت شعاردهندگان دیده می‌شود، می‌توان از حرکت لب‌ها هم مطمئن شد که قطعا می‌گویند Boycott Israel و نه مرگ بر اسرائیل، آن هم به فارسی.

🔹این ادعای آقای خامنه‌ای که «حامیان فلسطین در ژاپن به فارسی مرگ بر اسرائیل داده‌اند» از ما نشان شاخ‌دار می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

24 May 2024 08:01

❌ انتشار عکس‌های قدیمی در سانحه سقوط هواپیمای رئیسی

🔹در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌‌ها، عکس‌هایی منتسب به واقعه سقوط هلی‌کوپتر حامل ابراهیم رئیسی و همراهانش منتشر شده که بسیاری از آنها قدیمی و مربوط به سقوط یک هواپیمای آموزشی در اردیبهشت ۱۳۹۹ در مازندران است.

🔹یکی از ادعاهای نادرست طرح شده بر مبنای این عکس‌های قدیمی این است که دم بالگرد حامل رئیسی در عکس‌های قبل از سقوط آبی و بعد از آن سفید است. در عکس‌ها و ویدیوهای موثقی که از هلیکوپتر حامل رئیسی و همراهانش قبل و بعد از سقوط منتشر شده دم هلیکوپتر آبی-سفید است.

🔹در میان عکس‌هایی که در منابع داخلی و خارجی به عنوان تصاویر هلیکوپتر قبل از سقوط دست به دست می‌شود هم عکس‌های سفرهای پیشین رئیسی با همین مدل هلیکوپتر، به اشتباه به عنوان عکس سفر آخر او منتشر می‌شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

07 Jun 2024 03:46

✅ویدیوی کامل‌تر جو بایدن در مراسم بزرگداشت عملیات نرماندی
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-06-biden-invisible-chair

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

06 Jun 2024 21:17

❌ انتساب عکس یک مهاراجه هندی به روح‌الله خمینی

🔹در سالگرد مرگ روح‌الله خمینی در شبکه‌های اجتماعی عکسی منتسب به او و پدرش با تاکید بر هندی بودن آنان منتشر شده است. این عکس سال‌هاست که در سایت‌ها و کتاب‌های مخالفان رهبر پیشین انقلاب اسلامی دست به دست می‌شود.

🔹عکس مذکور تصویر یک مهاراجه هندی به نام «آناند رائو پوار سوم» و فرزند‌خوانده‌اش اوداجیرائو پور یا کلنل بهادر است. آنها مهاراجه‌ها یا به عبارتی فرمانروایان شهر دهار هند بودند. کودکی که گفته می‌شود خمینی است از سال ۱۸۹۸ تا زمان مرگش در ۱۹۲۶ مهاراجه دهار بود.

🔹به نظر می‌رسد این عکس در منابع فارسی‌زبان، اولین بار در سال ۱۳۶۲ در کتابی به نام «وارث ملک کیان» نوشته حمید خواجه نصیری منتشر شده باشد. نویسنده مدعی شده که عکس را از برادر روح الله خمینی، سید مرتضی پسندیده گرفته است؛ کسی که به گفته آقای خواجه نصیری در ۹۵ سالگی در پاریس شرح زندگی روح‌الله خمینی را برای او بازگو کرده‌است. این کتاب حاوی ادعاهای عجیب و نادرستی است که در این مطلب به آن نمی‌پردازیم.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به عکس منتسب به روح‌الله خمینی و پدرش نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

06 Jun 2024 06:30

🔹درباره رشد اقتصادی در دولت ابراهیم #رئیسی چه می‌دانیم؟

🔹داود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ می‌گوید: «در دولت ابراهیم رئیسی در سه سال پیاپی رشد اقتصادی بالای ۵ درصد بوده است.»

🔹این گفته با داده‌های مرکز آمار سازگار است، اما با آمارهای بانک مرکزی همخوانی ندارد.

🔹مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی را در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب ۵/۶ و ۵ درصد برآورد کرده است. نرخ رشد اقتصادی سال ۱۴۰۲ هنوز اعلام نشده، اما با توجه به نرخ ۶/۷ درصد رشد ۹ ماه نخست سال می‌توان انتظار داشت نرخ رشد اقتصادی در سال گذشته نیز بالای ۵ درصد باشد.

🔹اما بر اساس داده‌های بانک مرکزی، رشد اقتصادی در سه سال گذشته کمتر از ۵ درصد بوده است. بر این اساس نرخ رشد اقتصادی در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۹ ماه نخست ۱۴۰۲ به ترتیب ۴/۴، ۴و ۴/۵ درصد بوده است.

🔹ذکر این نکته ضروری است که دولت سیزدهم کار خود را رسما از نیمه تابستان ۱۴۰۰ و همزمان با فرایند بازیابی پس از همه‌گیری کووید ۱۹ آغاز کرده است.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا که «در دولت ابراهیم رئیسی در سه سال پیاپی رشد اقتصادی بالای ۵ درصد بوده است» نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

05 Jun 2024 17:24

❌ خبر نادرست مرگ همسر بشار اسد

🔹روز دوشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰۳ خبری با عنوان مرگ #اسما_اسد، همسر بشار اسد در رسانه‌های داخلی ایران در سطحی گسترده منتشر و بعد از مدتی تکذیب شد.

🔹این خبر در خروجی هیچ‌کدام از رسانه‌های رسمی سوریه و شبکه‌های اجتماعی رسمی وابسته به نهاد ریاست جمهوری این کشور وجود ندارد.

🔹استناد رسانه‌های داخلی ایران به عکسی از یک بیانیه بود که یک کانال تلگرامی سوری به عنوان «مركز شام الإعلامي» آن را منتشر کرده و ادعا کرده بود که در وب‌سایت رسمی ریاست جمهوری سوریه منتشر و سپس حذف شده است.

🔹صفحه رسمی فیسبوک حزب بعث سوریه بدون اشاره مستقیم به این خبر از دنبال کنندگان خود خواست که به خبرهای جعلی اکانت‌های فیک که به نام این حزب ساخته می‌شوند توجه نکنند.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به خبر درگذشت اسما اسد، همسر بشار اسد نشان نادرست می‌دهد.

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

04 Jun 2024 07:31

✅ رئیس مجلس برای کاندیداتوری نیازی به استعفا ندارد

🔹محمدباقر #قالیباف، رئیس مجلس، همزمان با ثبت‌نام برای انتخابات ریاست جمهوری، در پاسخ به این سوال که آیا ثبت‌نام او قانونی است گفته برای کاندیدا شدن «استعفا لازم ندارد».

🔹هر چند سران قوای سه‌گانه (از جمله خود ابراهیم رئیسی) در دوره‌های قبل نامزد ریاست جمهوری بودند اما در این دوره خاص انتخابات که پس از کشته‌شدن ابراهیم رئیسی برگزار می‌شود، رئیس مجلس شورای اسلامی عضو شورایی است که طبق قانون باید «ترتیبی دهد» تا رئیس‌جمهور بعدی برگزار شود. عضویت او در این شورا، این سوال را به وجود می‌آورد که آیا او می‌تواند کاندیدای ریاست جمهوری باشد یا نه.

🔹بر اساس قانون اساسی، وظیفه تفسیر قانون اساسی با شورای نگهبان است. خیرالله پروین، عضو حقوقدان شورای نگهبان در یادداشتی که در سایت رسمی شورای نگهبان منتشر شده به تشریح اصل ۱۳۱ قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری زودهنگام پرداخته و تاکید می‌کند وظیفه شورایی که قالیباف عضو آن است، تصمیم‌گیری برای برگزاری انتخابات است و ادامه تشریفات برگزاری و نظارت بر انتخابات طبق روال همیشه، با وزارت کشور و شورای نگهبان است.

🔹هر چند برخی از رسانه‌ها و همچنین مسئولان از جمله حمید رسایی، نماینده مجلس دوازدهم می‌گویند عضویت قالیباف در این شورا، به دلیل ذی‌نفع بودن، تعارض منافع به وجود می‌آورد.

🔹فکت‌نامه نیز بر اساس آنچه عضو حقوق‌دان شورای نگهبان در تفسیر قانون اساسی اعلام کرده، به این گفته محمدباقر قالیباف که برای شرکت در انتخابات «استعفا لازم ندارد» نشان درست می‌دهد.

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

02 Jun 2024 16:03

❌ ادعای شاخ‌دار ویدیو تونل زمان و ابعاد دیگر

🔹این ویدیو در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «تونل سفرهای بین ابعادی» منتشر شده است.

🔹این پدیده، همان گردباد است که روی آب شکل گرفته و به‌خاطر زاویه تابش قطرات آب با بازتاب نور، رنگ طلایی ایجاد کرده‌اند.

🔹این پدیده پیچند آبی (Waterspout) نام دارد و ویدیو را قایقرانانی در گرگ‌ومیش هوا، روز ۲۲ تیر ۱۴۰۲ در رودخانه کاما در روسیه گرفته‌اند.

👈در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Jun 2024 12:01

🎙 فکت‌چک‌های پس از سقوط

🔹بخش اصلی قسمت ۱۶۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه، به فکت‌چک‌هایی اختصاص دارد که پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهانش، در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم.

🔹ابتدا کمی درباره نقش فکت‌نامه در شرایطی مشابه شرایط این روزها صحبت می‌کنیم و بعد از آن عکس‌های نادرستی را مرور می‌کنیم که ادعا می‌شد مربوط به بالگرد ابراهیم رئیسی است. نقش پهپاد ترکیه‌ای در پیدا کردن بالگرد، تعداد شرکت‌کنندگان در مراسم خاکسپاری رئیسی، ماجرای افتتاح سد قیز قلعه‌سی، عزاداری مردم کشمیر برای رئیسی و اظهارات رهبر جمهوری اسلامی درباره شعار مرگ بر اسرائیل به زبان فارسی در ژاپن، دیگر فکت‌چک‌های این هفته‌اند که در پادکست به آنها می‌پردازیم.

🔹موافقت بشار اسد با ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه، سیاست‌های کنترل جمعیت ایران تا پیش از سال ۹۰ و یک ویدئوی گمراه‌کننده درباره امکان تولید دایناسور، دیگر موضوعات این هفته‌اند. در پایان نیز، یک فکت‌چک فوتبالی داریم و کامنت‌های شنوندگان را مرور می‌کنیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:37 مقدمه
00:11:44 عکس‌های نادرست از بالگرد ابراهیم رئیسی
00:16:50 نقش پهپاد ترکیه‌ای در پیدا کردن بالگرد ابراهیم رئیسی
00:22:39 تعداد افراد شرکت‌کننده در مراسم خاکسپاری ابراهیم رئیسی
00:34:06 اطلاعات نادرست درباره افتتاح دوباره سد قیز قلعه‌سی
00:36:17 عزاداری مردم کشمیر
00:38:24 ادعای رهبر جمهوری اسلامی درباره شعار دادن علیه اسرائیل به زبان فارسی در ژاپن
00:45:37 موافقت بشار اسد با ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه‌ گانه
00:47:04 ادعای نادرست درباره مخالفت خامنه‌ای با کنترل جمعیت
00:51:39 ویدیوی گمراه‌کننده درباره امکان تولید دایناسور از زبان رئیس پژوهشگاه رویان
00:58:25 وعده «ساخت» ۴ میلیون واحد مسکونی یا «شروع ساخت»
00:59:32 ادعای نادرست درباره بی‌اعتنایی گواردیولا به نماینده اسرائیل
01:05:19 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

31 May 2024 17:35

❌ ادعای بی‌اساس درباره افزایش فروش شیرینی در تهران پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی

🔹چند روز پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی، خبری با عنوان «افزایش فروش شیرینی» به نقل از علی بهره‌مند، رئیس اتحادیه صنف قنادان تهران منتشر شد. در روزهای بعد نیز ادعا شد او دستگیر شده و خبرهایی با عنوان گزارش‌های دادگاه او منتشر شد.

🔹کانالی که نخستین بار این خبرها را منتشر کرده «خبررسان شبکه یک» نام دارد؛ کانالی بی‌ارتباط به صداوسیما و شبکه یک.

🔹این خبرها جعلی است و هیچ نشانه‌ای از خبر دستگیری، برگزاری دادگاه و انجام‌شدن چنین مصاحبه‌ای در سایت‌های رسمی و خبرگزاری‌ها وجود ندارد. اتحادیه صنف قنادان تهران نیز چنین مصاحبه‌ای را تکذیب کرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

31 May 2024 06:30

🎙 فکت‌چک‌های پس از سقوط

🔹بخش اصلی قسمت ۱۶۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه، به فکت‌چک‌هایی اختصاص دارد که پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهانش، در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم.

🔹ابتدا کمی درباره نقش فکت‌نامه در شرایطی مشابه شرایط این روزها صحبت می‌کنیم و بعد از آن عکس‌های نادرستی را مرور می‌کنیم که ادعا می‌شد مربوط به بالگرد ابراهیم رئیسی است. نقش پهپاد ترکیه‌ای در پیدا کردن بالگرد، تعداد شرکت‌کنندگان در مراسم خاکسپاری رئیسی، ماجرای افتتاح سد قیز قلعه‌سی، عزاداری مردم کشمیر برای رئیسی و اظهارات رهبر جمهوری اسلامی درباره شعار مرگ بر اسرائیل به زبان فارسی در ژاپن، دیگر فکت‌چک‌های این هفته‌اند که در پادکست به آنها می‌پردازیم.

🔹موافقت بشار اسد با ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه، سیاست‌های کنترل جمعیت ایران تا پیش از سال ۹۰ و یک ویدئوی گمراه‌کننده درباره امکان تولید دایناسور، دیگر موضوعات این هفته‌اند. در پایان نیز، یک فکت‌چک فوتبالی داریم و کامنت‌های شنوندگان را مرور می‌کنیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

29 May 2024 22:08

❌ اطلاعات نادرست درباره افتتاح دوباره سد قیز قلعه‌سی

🔹ادعاهای منتشر شده درباره اینکه «سد قیز قلعه‌سی دو بار افتتاح شد» نادرست است.

🔹اولا در تصویری که مدعیان برای خبر افتتاح سد در خرداد ۱۴۰۰ منتشر کرده‌اند، معلوم است که سد تکمیل نشده‌است.

🔹ثانیا همین تصویر هم قدیمی است. براساس ویدیوهای منتشر شده در خبرگزاری‌ها، بخش مهمی از ساختمان سد در دولت قبل تمام شده‌بود. وزارت نیرو در گزارشی اعلام کرد که این میزان، ۸۰درصد کار بوده و بخش اصلی پروژه «امکان تنظیم آب از سد برای شبکه‌های آبیاری و زهکشی پایین دست» در دولت رئیسی انجام شده‌است.

🔹نمی‌توان اعداد ارقام پیشرفت پروژه را مستقلا تایید کرد اما تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد در دولت رئیسی، تغییراتی در محل سد انجام شده که آن را به مرحله بهره‌برداری نهایی رسانده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی براساس گفته «سالار سیف» نویسنده روزنامه شرق و پژوهشگر دانشگاه تربیت مدرس که «سد قیز قلعه‌سی دو بار افتتاح شد» نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

29 May 2024 18:02

🔹وعده «ساخت» ۴ میلیون واحد مسکونی یا «شروع ساخت»

🔹محمد مخبر می‌گوید «اگر دولت آقای رئیسی تا پایان دوره‌اش ادامه داشت، ساخت حداقل ۴ میلیون مسکن شروع شده بود».

🔹ساخت میانگین یک میلیون واحد مسکونی در سال، وعده و شعار انتخاباتی ابراهیم #رئیسی در زمان رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد ۱۴۰۰ بود.

🔹این وعده پس از پیروزی او در آن رقابت‌ها و تصویب قانون نهضت ملی مسکن، در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت و مقام‌های دولتی از جمله رئیس دولت بارها بر اجرا و پیگیری آن اصرار داشته‌اند.

🔹نمی‌توان گفت اگر رئیسی زنده می‌ماند در یک سال و نیم باقی‌مانده دولت سیزدهم چه اتفاقی می‌افتاد، اما مسلما وعده رئیسی «ساخت» چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال بود، نه «شروع ساخت» آن.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعای محمد مخبر نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

27 May 2024 22:46

🔹ویدیوی گمراه‌کننده درباره امکان تولید دایناسور از زبان رئیس پژوهشگاه رویان

🔹در شبکه‌های اجتماعی، ویدیویی از برنامه برمودا، از شبکه نسیم که روز ۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ پخش شده، و ادعا می‌شود «رئیس پژوهشگاه رویان گفته امکان تولید دایناسور واقعی داریم.»

🔹مهمان برنامه عبدالحسین شاهوردی، رئیس فعلی موسسه پژوهشی رویان است که خود از محققان پروژه «شبیه‌سازی قوچ قمیشلو» است.

🔹سوالی که مجری می‌پرسد به درستی بیان نشده و جمله‌بندی و کلماتش نادرست است، همچنین لحن پاسخ شاهوردی به سوال مثبت است در حالی‌که بر اساس «دانش و فناوری امروز» پاسخ سوال باید منفی باشد.

🔹اما بریدن قسمتی از این برنامه بدون ذکر صحبت‌های قبلی و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی با زیرنویس، طوری که انگار «رئیس پژوهشگاه رویان در برنامه تلویزیونی گفته امکان تولید دایناسور واقعی داریم» گمراه‌کننده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

25 May 2024 19:11

✅ عزاداری برای ابراهیم رئیسی در کشمیر

🔹چند نفر از مخاطبان فکت‌نامه از ما خواسته‌اند، صحت و سقم ویدئویی را که روز جمعه، چهارم خرداد ۱۴۰۳ با عنوان «عزاداری هزاران نفر از مردم کشمیر هند برای ابراهیم رئیسی» در رسانه‌های ایران منتشر شده بررسی کنیم.

🔹این ویدئو در اغلب رسانه‌ها و سایت‌های خبری داخل ایران، مانند سایت روزنامه ایران، ایلنا، تسنیم، باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری آنا، عصر ایران، مشرق‌نیوز، رکنا و بسیاری دیگر از رسانه‌های رسمی و نیمه‌رسمی منتشر شده است.

🔹تولیدکننده اصلی این ویدئو PressTV، شبکه تلویزیونی انگلیسی‌زبان صدا و سیمای جمهوری اسلامی است که آن را به همراه گزارشی روز جمعه صبح در سایت خود نیز منتشر کرده است.

🔹به جز پرس‌تی‌وی، گزارش‌های دیگری نیز در سایر رسانه‌های غیرایرانی منتشر شده که تایید می‌کند این مراسم با حضور تعداد زیادی از مردم در کشمیر برگزار شده است.

🔹به عنوان نمونه می‌توان به گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های Kashmir Observer و Kashmir Ahead اشاره کرد.

✅ با این اوصاف فکت‌نامه به «ویدئوی عزاداری هزاران نفر از مردم کشمیر هند برای ابراهیم رئیسی» نشان «درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

24 May 2024 18:42

🔹آتش‌بازی پس از سقوط هلی‌کوپتر رئیسی و همراهانش

🔹پس از اعلام مفقود شدن و سپس کشته‌شدن ابراهیم #رئیسی، ویدیوهایی از آتش‌بازی در شبکه‌های اجتماعی با عنوان خوشحالی و جشن مردم منتشر شد.

🔹توضیحات یکی از ویدئوها دقیق و درست است. مکان آن سقز و زمان آن شامگاه ۳۰ اردیبهشت است. از دو ویدئوی دیگر سابقه‌ای پیدا نکردیم و نمی‌توانیم با قطعیت مکان و زمان دقیق آن را تایید کنیم، اما نشانه‌ای هم نیست که ثابت کند این ویدئوها قدیمی یا بی‌ارتباط با موضوع کشته شدن ابراهیم رئیسی‌اند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

24 May 2024 06:31

🎙کارنامه رئیسی

🔹این هفته در قسمت ۱۶۴ کارنامه فکت‌نامه‌ای ابراهیم #رئیسی، رئیس‌جمهوری سابق و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه را مرور می‌کنیم که اوایل هفته در سانحه سقوط بالگرد کشته شدند.

🔹در ارتباط با همین موضوع چند درستی‌سنجی کوتاه مرتبط با ماجرای سقوط هلی‌کوپتر و واکنش‌ها به این خبر را توضیح داده‌ایم. از خبر جعلی خبرگزاری فارس که در ساعت‌های اول از سلامت کامل رئیسی و همراهان او خبر می‌داد تا تصاویر نادرستی که به اسم سقوط هلی‌کوپتر در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شدند.

🔹در این قسمت همچنین درباره این صحبت کردیم که آیا نوشیدن آب از بطری پلاستیکی خطرناک است؟ درباره اعتبار آمارهایی که در ایران به اسم نظرسنجی‌ برای دفاع از حجاب اجباری انجام می‌شوند توضیح داده‌ایم.

🔹خبر نادقیق «ساخت سریال شاه در نتفلیکس» و ادعای نادرست «کاهش بی‌سابقه آمار طلاق» از دیگر موضوعات این قسمت است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh