‌
💠 کارگاه حضوری:

درآمدی بر کهن خط‌شناسی و کتیبه‌شناسی عربی: از نبطی تا پالیوعربی

👤 وحید صفا (دانشگاه تهران| انعکاس)

🔽توضیحات دوره:

دانش کهن‌‌خط‌شناسی (Paleography) و کتیبه‌شناسی (Epigraphy) از علوم کمکی دانش تاریخ هستند. کهن‌خط‌شناسی به دانش شناخت خطوط کهن و کتیبه‌شناسی نیز به مطالعه‌ی کتیبه‌ها و سایر متون مکتوب بر روی مواد بادوام اشاره‌ دارد، اگرچه گاه این دو حوزه به مرزهای همدیگر تجاوز می‌کنند.
هدف این دوره، مطالعه تحولات خط عربی از ریشه‌های نبطی آن تا دوران اولیه اسلامی بر اساس کتیبه‌های باستانی است. در این راستا سنگ‌نوشته‌های نبطی، نبطی-عربی، پالیوعربی و عربی اسلامی متقدم مورد مطالعه قرار خواهند گرفت.
تأکید این کارگاه بر درک زمینه‌های تاریخی و فرهنگی است که شکل‌گیری این خطوط را تحت تأثیر قرار داده‌اند. از این رو در این دوره صرفاً متمرکز بر فیلولوژی نخواهیم بود و بحث را به حوزه‌ی تاریخ و فرهنگ عربستان باستان خواهیم کشاند.

🔺دانشجویان در این دوره با استفاده از نسخه‌های فاکسیمیله و منابع دیجیتال، مهارت‌های لازم برای خواندن، رونویسی و تحلیل سنگ‌نوشته‌های دوره‌های مختلف را فرا خواهند گرفت.

👤 درباره مدرس:

وحید صفا پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی در دانشگاه تهران است. جدای از برگزاری دوره‌های متعدد زبان‌های سامی، در موضوعات مرتبط با این کارگاه
او دبیری علمی مدرسه سوم مدار، سخنرانی در پیش‌نشست سومین مدرسه انعکاس با عنوان «کاربست شواهد مادی در بازسازی بافتار تاریخی عصر نبوی»، و همچنین مجموعه ارائه‌ای درباره دین و آیین‌های عربستان پیشااسلامی بر اساس کتیبه‌های صفایی را در کارنامه دارد. در حال حاضر نیز، وی پژوهشی در خصوص تحولات مضمونی در کتیبه‌های عربی پیش از اسلام و پس از اسلام بر روی میز دارد که قرار است در آینده‌ای نزدیک در مجموعه Islamization and Arabization of the Arabian Peninsula in light of material evidence به سرویراستاری ایلکا لیندستت و هگیت نول منتشر شود.

‌
🔺 زمان و مکان برگزاری:
این دوره به صورت حضوری در تهران برگزار می‌شود. محل دقیق برگزاری متعاقباً اعلام خواهد شد.

📊 روزهای یکشنبه ۳۰ شهریور، پنج‌شنبه ۳ مهر، یکشنبه ۶ مهر و پنج‌شنبه ۱۰ مهر.
ساعت ۱۶ تا ۱۹:۳۰

🔺 ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر:
evnd.co/pSn3u

⏲ مهلت ثبت نام: ۲۸ شهریور (ظرفیت محدود)

#رویداد_انعکاس
@hanifcrs
@Inekas

Читать полностью…

‌
💠 سمینار عمومی
🔵 سومین دورهٔ جایزهٔ انعکاس

ارتقای کیفیت مشارکت پژوهشگران ایرانی در آکادمیایِ جهانیِ مطالعاتِ اسلامی همواره از دغدغه‌های انعکاس بوده‌است. در راستای همین هدف و با توجه به تجربۀ ثمربخشی که در نشست ارائۀ برگزیدگان دومین جایزه انعکاس در سال گذشته به دست آمد، تصمیم گرفتیم امسال برای نخستین بار، نشست نهایی سومین دورهٔ جایزه را به صورت عمومی برگزار کنیم.

🔵در این رویداد، برگزیدگان مرحلهٔ پیشین پیشنهادهٔ خود را ارائه می‌کنند، داوران و حاضران به گفت‌وگو و تبادل نظر دربارهٔ آن می‌پردازند، و در پایان همین روز، برندگان نهایی جایزه انعکاس معرفی خواهد شد.

🔵این سمینار فرصتی است برای مشاهدهٔ روند داوری، آشنایی با ایده‌ها و پژوهش‌های تازه، و شرکت در گفت‌وگویی پویا میان پژوهشگران، داوران و مخاطبان.

💠هیئت داوران جایزهٔ امسال💠
۱. ابراهیم آزادگان (صنعتی شریف)
۲. محمد سعیدی‌مهر‌ (تربیت مدرس)
۳. ساجده گودرزی (راتگرز)

🔺تاریخ برگزاری نشست: یکشنبه ۱۴۰۴/۶/۲۳
🔺مکان: دانشگاه تربیت مدرس

👥 از همهٔ علاقه‌مندان به پژوهش‌های مطالعات اسلامی دعوت می‌کنیم که در این سمینار به ما بپیوندند و در این تجربه سهیم باشند.

💠میتوانید از این پیوند برای ثبت‌نام در این سمینار اقدام کنید.

#رویداد_انعکاس
@Inekas

Читать полностью…

💠ویدئوی اولین پیش‌نشست بر پنجمین مدرسه تابستانی انعکاس: «بازاندیشی مطالعهٔ دین»

▶️ویدئوی حاضر گفت‌وگویی است با راسل مک‌کاچن، استاد مطالعات دین در دانشگاه آلاباما، که در آن به بازاندیشی در مفهوم دین، عینیت پژوهشگر و جایگاه نظریه در مطالعات دینی می‌پردازد. مک‌کاچن در آثار خود نشان داده که دین را نمی‌توان واقعیتی فراتاریخی و ذات‌مند دانست، بلکه باید آن را محصول فرآیندهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به شمار آورد.

🔺او تأکید می‌کند که تعریف دین همواره در بستر روابط قدرت شکل می‌گیرد و پژوهشگران نباید بدون نقد از تعاریف موجود بهره ببرند.
او در آثار خود مانند Manufacturing Religion نشان می‌دهد که مفهوم دین چگونه در خدمت تفکیک «واقعی» و «غیرحقیقی» و حفظ نظم‌های اجتماعی خاص به کار گرفته می‌شود.

🔺مک‌کاچن همچنین بر عینیت پژوهشگر تأکید دارد و معتقد است هیچ پژوهشی خالی از پیش‌فرض‌های نظری و زمینه‌های اجتماعی نیست. عینیت به معنای خودآگاهی روش‌شناختی و شفاف‌سازی موقعیت پژوهشگر است و وظیفهٔ او نقد و تحلیل فرآیندهای گفتمانی است که سنت‌ها را شکل می‌دهند، نه مراقبت یا پاسداری از آنها (Critics Not Caretakers).

🔺علاوه بر این، او رابطهٔ دین و قدرت را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که طبقه‌بندی‌های آکادمیک دربارهٔ دین تحت تأثیر ساختارهای سیاسی و فرهنگی قرار دارند. مطالعهٔ دین بدون توجه به این بسترها تحلیلی ناقص و غیرانتقادی خواهد بود.
در مجموع، مک‌کاچن بر این اعتقاد است که مطالعهٔ دین باید از رویکردهای ذات‌گرایانه و مراقبتی فاصله گیرد و باید دین را به‌عنوان پدیده‌ای تاریخی، اجتماعی و برساخته بررسی کرد. پژوهشگر دین باید منتقد باشد، نه نگهبان، تا به فهمی دقیق‌تر و مسئولانه‌تر از جایگاه دین در جهان معاصر دست یابد.

🗂فهرست
00:00 معرفی: چرا باید دین را مطالعه کنیم
01:00 کنگره‌ها و سازمان‌های علمی و نقشِ ساختارهای نهادی
02:00 تعریفِ «مطالعهٔ دین»: سؤال درباره چیستیِ موضوع و مواضع مختلف نظری
04:00 روش‌شناسی و نقدِ هنجارمندی: بحث دربارهٔ معیارها و نگرانی درباره قضاوت ارزشی
06:00 نقدِ ساده‌سازی و اهمیتِ دیدنِ تنوع دیدگاه‌ها.
08:00 نمونه‌ها/زمینه جهانی: اشاره به موقعیت‌های محلی و قطعی نبودنِ تعمیم‌ها
09:00 روش‌های تبیینی در برابر تفسیری: چطور داده‌ها را جمع و تفسیر می‌کنیم
12:00 نقدِ «ذات‌انگاری» در تعریفِ سنت‌ها
14:00 پدیدارشناسی و محدودیت‌های
16:00 مثال‌های مذهبی مشخص
20:00 هویت و پیوستگی اجتماعی: «چه کسی جزوِ گروه است»
24:00 پیامدهای سیاسی/هویتیِ روش‌ها
28:00 «علم پایه» و تعمیم‌پذیری: مقایسه با علوم دیگر و نکته‌سنجی دربارهٔ تعمیم نتایج
34:00 اثرِتحولات جدید در آموزش و مطالعات منطقه‌ای
40:00 چطور یافته‌ها برای دیگران معنی می‌یابند.
46:00 باورها به‌عنوان میدان مبارزهٔ اجتماعی
52:00 مناقشات نهادی
55:00 جمع‌بندی
56:00 پرسش و پاسخ

#گفتار_انعکاس

@inekas

Читать полностью…

‌
🟣 معرفی راسل مک‌کاچن، سخنران مدعو در برنامهٔ امروز انعکاس: «بازاندیشی مطالعهٔ دین»

راسل مک‌کاچن (متولد ۱۹۶۱)، از تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان معاصر در حوزه مطالعات دین است که با رویکرد انتقادی خود، مباحث روش‌شناسانه در این رشته را دگرگون کرده است. مک‌کاچن با به چالش کشیدن مفروضات سنتی در مطالعات دین، به ویژه در مورد ماهیت «دین خودبنیاد»، مناقشات مهمی را در این حوزه برانگیخته و مسیر تحقیقات آکادمیک را تغییر داده است.

🔵 او که اکنون استاد برجسته‌ای در دانشگاه آلاباما به شمار می‌رود، دکترای خود را در سال ۱۹۹۵ از دانشگاه تورنتو دریافت کرد و بیش از ۱۸ سال ریاست دپارتمان مطالعات دین این دانشگاه را بر عهده داشت. مک‌کاچن با انتشار ده‌ها کتاب و مقاله علمی که مجموعاً هزاران بار مورد استناد قرار گرفته‌اند، نه تنها در تولید دانش بلکه در شکل‌دهی به نسل جدیدی از محققان نقش کلیدی داشته است. در دسامبر ۲۰۲۳، او عضویت افتخاری مادام‌العمر انجمن بین‌المللی تاریخ ادیان را دریافت کرد؛ افتخاری که تنها به ۲۲ محقق در سراسر جهان اعطا شده و گواهی بر تأثیر ماندگار او بر مطالعات دین است.

🔵 آثار مک‌کاچن تأثیر گسترده‌ای بر جامعه علمی داشته است؛ به نحوی که او را می‌توان یکی از پر استنادترین پژوهشگران حوزه روش و نظریه در مطالعات دین دانست:

⭐️ کتاب «ساخت دین» (Manufacturing Religion, Oxford, 1997) او که بیش از ۱۶۰۰ بار استناد شده، نقطه عطفی در نقد گفتمان «دین خودبنیاد» محسوب می‌شود و رویکرد انتقادی جدیدی به مطالعه دین ارائه داده است. او در این کتاب استدلال می‌کند که ادعای مطالعات دینی مبنی بر اینکه دین پدیده‌ای منحصربه‌فرد (sui generis) و خودمختار است، در واقع یک استراتژی ایدئولوژیک محافظه‌کار است که نه تنها دین را از تحلیل تاریخی و سیاسی مصون نگه می‌دارد، بلکه امتیاز اجتماعی و نهادی را برای متخصصان این حوزه تضمین می‌کند و در نهایت از هژمونی قدرت‌های سیاسی-اقتصادی سلطه‌گر پشتیبانی می‌کند. مک‌کاچن با تحلیل آثار میرچا الیاده و سایر محققان، نشان می‌دهد که این گفتمان غالب چگونه از طریق استراتژی‌هایی مانند تاریخ‌زدایی، جهان‌شمولی‌سازی و ذات‌گرایی، واقعیت‌های پیچیده انسانی را ساده‌سازی می‌کند و راه را برای کنترل و سلطه بر «دیگری» هموار می‌سازد، و در مقابل گفتمان طبیعت‌گرای جایگزین را که دین را بخشی از فرهنگ انسانی می‌داند پیشنهاد می‌دهد.

⭐️ کتاب «مسئله درون‌نگر/برون‌نگر در مطالعه دین» (The Insider/Outsider Problem in the Study of Religion, Cassell, 1999) به یکی از بنیادی‌ترین چالش‌های مطالعات دینی می‌پردازد که می‌توان آن را در این پرسش خلاصه کرد: آیا برای درک و تبیین دین، باید از منظر درونی مؤمنان (که تجارب مقدس و بی‌واسطه دارند) نگریست یا از منظر بیرونی محققان (که روش‌های علمی و تحلیلی دارند) استفاده کرد؟ کتاب با ارائه متون کلاسیک از نظریه‌پردازان مختلف، طیف وسیعی از راه‌حل‌های ممکن را بررسی می‌کند: از تأکید بر خودمختاری تجربه دینی (اتو، الیاده، واخ) تا رویکرد تحویل‌گرایانه (سگال، فریث) و موضع میانه آگنوستیسم روش‌شناختی (اسمارت، دونووان)، و در نهایت نشان می‌دهد که هر رویکرد مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارد و انتخاب بین آنها تنها مسئله‌ای روش‌شناختی نیست، بلکه تصمیمی نظری و حتی سیاسی است که شکل و هویت کل رشته مطالعات دینی را تعین می‌بخشد.

⭐️ او مقالات متعدد دیگری را نیز در حوزهٔ نظریه و روش دین‌پژوهی منتشر کرده است که رسول اکبری برخی از آن‌ها در کانال خود معرفی کرده است:
«حساب‌و‌کتاب ناتمام ما با مطالعه گذشته دین»
«مطالعات دینی: به کدام سو و چرا؟»
«سه دهه با ساخت دین (به مناسبت سی‌امین سالگرد انتشار مجله دین و الهیات)»

🔵 انعکاس گفت‌وگویی با راسل مک‌کاچن با عنوان «بازاندیشی مطالعهٔ دین: عینیت، روش و نظریه» برای شنبه ۱ شهریور (ساعت ۱۷:۳۰ به وقت تهران) ترتیب داده است.

✅ حضور در این نشست برای تمامی علاقه‌مندان آزاد و رایگان است و می‌توانید از این پیوند برای شرکت در این نشست ثبت‌نام کنید.

Читать полностью…

💠مواجهۀ جهان اسلام با «استشراق نوین»

ویدئوی گفت‌وگوی تازۀ عزیز العظمه در پادکست شرق‌شناسی در کانال یوتوبی پرمخاطب «mujtamaorg?si=85kUtp3Mk-mDvJTL">المجتمع» (به زبان عربی)


💠آیا «استشراق» دانشی بی‌طرف است؟ چگونه دوگانه‌های بزرگ مثل «خود» و «دیگری» تصویر ما از تاریخ و هویت را شکل می‌دهند؟ مرز بین پژوهش علمی و بازی‌های سیاسی کجاست؟

این‌ها پرسش‌های بنیادی و پیچیده‌ای است که عزیز العظمه در گفتگویی با یاسین عدنان در پادکست شرق‌شناسی مطرح می‌کند. این گفت‌وگو که کمتر از دو هفته پیش منتشر شده، با استقبال زیادی مواجه شده است.

عزیز العظمه، یک چهرۀ معروف دانشگاهی است که مدرک دکتری خود را از آکسفورد دریافت کرده، در دانشگاه‌های متعددی همچون اکستر، آکسفورد و ییل تدریس کرده و هم‌اکنون استاد گروه تاریخ دانشگاه اروپای مرکزی در اتریش است. او کتاب‌های متعددی نوشته که از میان آن‌ها «اسلام و مدرنیته» (۲۰۰۹) و «ظهور اسلام در باستان متأخر» (۲۰۱۴) بسیار اثرگذار بوده‌اند.

‌
او با نگاهی نقادانه و عمیق، به بررسی نبردهای هویت، معرفت و مدرنیته و چالش‌های تولید علم می‌پردازد و با تاکید بر اهمیت «فاصلۀ معرفتی» و استقلال علمی، به ضرورت بررسی انتقادی منابع و دوری از انحرافات ایدئولوژیک اشاره می‌کند.

🔺العظمه معتقد است که تاریخ‌نگاری در جهان اسلام تحت فشارهای اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیک است که مانع از تولید دانش تاریخی خالص می‌شود. وی همچنین نسبت به «تعصب‌های ایدئولوژیک» و استفادۀ ابزاری از تاریخ هشدار می‌دهد و بر لزوم نقد منصفانه و علمی استشراق و همچنین نقد «استشراق نوین» تاکید می‌کند.

او معتقد است که بسیاری از پژوهشگران مسلمان نیز، در عین تلاش برای تولید علم معتبر، تحت تأثیر ایدئولوژی‌ها و شرایط سیاسی قرار دارند. از طرف دیگر، نسبت به برخی متون و مطالعاتی که با هدف دفاع یا تخریب نوشته شده‌اند، هشدار می‌دهد و خواستار کار علمی دقیق و منصفانه است.

در نهایت، او به رابطۀ پیچیده میان تاریخ، سیاست و ایدئولوژی اشاره می‌کند و تاکید می‌کند که تاریخ به عنوان علم باید فارغ از فشارهای ایدئولوژیک و سیاسی به تولید دانش بپردازد و پژوهشگر باید با دقت و استقلال ذهنی خود، به بررسی واقعیت‌های تاریخی بپردازد.

🗂فهرست:
01:03 «استشراق»... افسانۀ یک ذات ثابت؟
09:29 تفکیک دوگانه‌ها: دربارۀ توهم ذات‌گرایی در خوانش عرب و غرب
13:42 «استشراق» چگونه نقشه‌های سیاست را ترسیم کرد؟
17:05 آیا برنارد لوئیس نقشۀ تجزیۀ شرق را نوشته بود؟
21:16 «استشراق»... علم یا گفتمان هویتی؟
25:42 تاریخ میان رویداد و زمینه‌ها
28:11 از شک تا یقین: چگونه تاریخ را بدون توهم بخوانیم؟
33:04 نقد دوگانه: نه شیطان‌سازی از مستشرق و نه تقدیس او
36:49 مورخ مسلمان از قید واقعیت تا آزادی تاریخ
40:33 نگارش تاریخ: میان روش‌های مدرن و عذرخواهی برای گذشته
44:09 «استشراق» به عنوان اتهام: وقتی متفکران به دلیل تفاوتشان به حاشیه رانده می‌شوند
49:52 هویت‌ها وقتی احزاب می‌شوند: خطر دوگانه
53:16 پژوهشگر و مورخ در زمان نزاع: خوانشی از انگیزه‌های نوشتن
57:52 نگارش تاریخی میان روزنامه‌نگاری افشاگرانه و تأویل دوگانه
1:05:05 «استشراق» پس از ۱۱ سپتامبر: ساخت معنا در زمان ترس
1:12:28 «استشراق» پس از ۱۱ سپتامبر
01:15:46 ترامپ و جهانی‌سازی وحشی: آیا واقعاً غافلگیر شدیم؟

🔺 اگر به این موضوع علاقمندید، در مدرسۀ تابستانی پنجم انعکاس از زوایای گوناگون و با حضور متخصصین دانشگاهی با رویکردهای مختلف دربارۀ آن گفت‌وگو می‌کنیم.
🔻 مهلت ثبت‌نام: تا ۶ شهریور ۱۴۰۴

🔵@inekas

Читать полностью…

‌
🔵پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس (آنلاین) | شهریور ۱۴۰۴

💠«روش و نظریه در مطالعات اسلامی:
مسئله‌مند‌سازی عینیت»

👥 با مشارکت موسسۀ مطالعات عربی و اسلامی دانشگاه اکستر و دانشگاه حبیب

🔻 ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی «به زبان انگلیسی | ترجمۀ همزمان»
جمعه، شنبه، یک‌شنبه، ۷، ۸ و ۹ شهریور ۱۴۰۴ از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۲۱ به وقت تهران
🔻 با ارائه ۱۲ استاد و پژوهشگر بین‌المللی در سه روز

🗂 محورهای اصلی برنامه:
◀️هویت رشته‌ای
◀️استعمارزدایی
◀️عینیت

🎓 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکه‌سازی و تعامل علمی


⏲ مهلت ثبت‌نام: تا ۶ شهریور ۱۴۰۴
🎁 تخفیف ۲۵درصدی ثبت‌نام زودهنگام تا ۲۷ مرداد ۱۴۰۴


🌐 کسب اطلاعات بیشتر:
https://inekas.org/en/2025ss/

🔗 برای ثبت‌نام به اینجا مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.

#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas

Читать полностью…

🎉 اعلام برگزیدگان اولیۀ سومین جایزۀ انعکاس

با افتخار اعلام می‌کنیم که در فراخوان سومین جایزۀ علمی انعکاس برای نگارش مقاله در مطالعات اسلامی، در مجموع نزدیک ۴۰ پروپوزال یا طرح پژوهشی در حوزه‌های تاریخ، قرآن، فقه و حدیث، فلسفه و کلام، و علوم اجتماعی دریافت شد که بسیاری از آن‌ها از کیفیت بالایی برخوردار بود. این استقبال، نشانه‌ای روشن از پویایی علمی و دغدغه‌مندی پژوهشگران جوان در پرداختن به مسائل بنیادین و میان‌رشته‌ای است.

طرح‌های واجد شرایط اولیه، به‌صورت بی‌نام و بدون اشاره به مشخصات نویسندگان، در اختیار دو داور مستقل قرار گرفت. در مواردی که میان داوران اختلاف نظر وجود داشت، برای ارزیابی نهایی به از داور سوم کمک گرفته شد و در نهایت ۹ نفر به مرحله دوم راه یافتند.

🛡اسامی این عزیزان به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی به شرح زیر است:

رضا اسکندری – دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی
محمدحسین خدام – دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فلسفه دین
حسین خطیبی – دانش‌آموخته دکتری فلسفه دین
سیدعباس علوی – دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد دانش اجتماعی مسلمین
محمدصادق قیصری – دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر
محدثه کمارجی – دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی
محمدجواد معلمی – دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق

با احترام به درخواست دو نویسنده دیگر مبنی بر عدم انتشار نام ایشان، دو پروپوزال دیگر از رشته دین‌پژوهی‌اند.


با تبریک به برگزیدگان مرحلۀ اول جایزه، از تمامی شرکت‌کنندگان گرامی بابت اعتماد، تلاش علمی و صبوری‌شان در این مسیر علمی سپاس‌گزاریم.

🎓در ادامۀ فرایند، از برگزیدگان خواسته شده تا طرح‌های پژوهشی خود را به زبان انگلیسی تکمیل کرده و نهایتا آن را در سمینار پژوهشی در اواخر تابستان در حضور داوران ارایه کنند تا برندگان نهایی جایزه با حضور علاقمندان مشخص شوند. اطلاعات این سمینار به زودی در کانال تلگرامی و پیج اینستاگرام انعکاس اعلام خواهد شد.

#جایزه_انعکاس
🔵@inekas

Читать полностью…

‌‌‌
📺 معرفی مقالهٔ «نقد متنی قرآن» نوشتهٔ ماراین فان‌پوتن
👤 وحید صفا

ترجمهٔ فارسی این مقاله به عنوان پنجمین شماره از فروست «انعکاس ادبیات» منتشر شده و محمدرضا نعمتی معرفی کاملی برای آن نگاشته است. ویراست دوم این ترجمه با اصلاحات، جایگزین ویراست نخست شده است.

نسخه کامل این معرفی ویدیویی را در صفحه یوتوب 🔴انعکاس پلاس ببینید.

#انعکاس_پلاس
🔵@inekas

Читать полностью…

‌‌
📎 نسخهٔ الکترونیک ترجمهٔ فارسی یادداشت
«ابن‌تیمیه و حسین بن علی [ع]»
نبیل حسین

ششمین شماره از فروست «انعکاس ادبیات» به یادداشت نبیل حسین، استادیار مطالعات دینی در دانشگاه میامی، اختصاص یافته است. این یادداشت برگرفته از فصل پنجم کتاب نبیل حسین «مخالفت با امام: میراث نواصب در ادبیات اسلامی» است که در سال ۲۰۲۱ در انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر شده و ترجمهٔ آن به همّت انعکاس انجام پذیرفته است. اصل این یادداشت در «وبلاگ انسانیات لایدن» منتشر شده است.

💬 چکیده مقاله:
نبیل حسین در این یادداشت به بررسی دیدگاه ابن‌تیمیه دربارۀ حسین بن علی و قیام او علیه یزید بن معاویه می‌پردازد. ابن‌تیمیه در کتاب «منهاج السنة النبویة» که ردیه‌ای علیه تشیع محسوب می‌شود، موضعی متعصبانه در برابر شیعیان اتخاذ کرده و برای مقابله با استدلال‌های شیعی، حتی از بی‌اعتبارسازی متون سنی مثبت دربارۀ علی نیز ابا نکرده است. از منظر ابن‌تیمیه، ریشۀ تشیع به شخصیت افسانه‌ای ابن‌سبأ بازمی‌گردد که به عنوان بدعت‌گذاری یهودی معرفی می‌شود. وی در راستای این رویکرد، از یزید بن معاویه دفاع می‌کند و او را از اتهامات مختلف مبرا می‌داند و مدعی است که شیعیان کوفه مسئول اصلی مرگ حسین هستند زیرا او را فریب داده و به قیام کشانده‌اند. او قیام حسین را تصمیمی نادرست می‌داند که منجر به افزایش شر و فساد در جهان شده است.
از نظر ابن‌تیمیه، حسین همچون پدرش علی، جنگ را بر صلح ترجیح داده و مسئول خونریزی‌های دوران خود محسوب می‌شود. او استدلال می‌کند که اگر حسین در خانه می‌ماند، می‌توانست از شرور ناشی از قیامش جلوگیری کند.
نبیل حسین در این یادداشت، نگرش ابن‌تیمیه به قیام حسین بن علی را تحلیل کرده و نشان می‌دهد که چگونه تعهد ایدئولوژیک ابن‌تیمیه به مخالفت با تشیع، او را به تبرئۀ امویان و نادیده‌گیری شرایط تاریخی پیچیدۀ دوران حسین بن علی سوق داده است. به اعتقاد نبیل حسین، رویکرد ابن‌تیمیه نمونه‌ای از سیاست‌زدگی در تاریخ‌نگاری اسلامی و تأثیر مناقشات فرقه‌ای بر تفسیر وقایع تاریخی است.


⭐️ اصل این یادداشت در این نشانی قابل دستیابی است. کتاب نبیل حسین نیز با نشانی زیر قابل دستیابی و ارجاع است:
Husayn, Nebil. Opposing the Imam: The Legacy of the Nawasib in Islamic Literature. Kiribati: Cambridge University Press, 2021.

🔗 اطلاعات کتابشناختی ترجمه:
حسین، نبیل (۱۴۰۴). ابن‌تیمیه و حسین بن علی، (محمدرضا معینی، مترجم.). ویراست نخست. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات». (/channel/inekas/581)

#انعکاس_ادبیات
🔵@inekas

Читать полностью…

‌
💎 ذبیح اسحاق بود یا اسماعیل؟ نگاهی تازه به داستانی کهن

🔹مرور و ترجمۀ کامل مقالهٔ روون فایرستون:

Firestone, Reuven. "Comparative Studies in Bible and Qur’ān: A Fresh Look at Genesis 22 in Light of Sura 37". In Judaism and Islam: Boundaries, Communication and Interaction, (Leiden, The Netherlands: Brill, 2000)

‌
⬇️ دریافت متن کامل مقاله و مطالعۀ نسخۀ پیش‌نویس ترجمۀ فارسی مقاله

🔊 شنیدن ارائهٔ صوتی مقاله (از دقیقه ۴۴)

داستان قربانی‌کردن فرزند توسط حضرت ابراهیم، یکی از روایات تکان‌دهنده و عمیق در ادیان ابراهیمی است؛ روایتی که ایمان ابراهیم را به بوته آزمایش می‌کشد و به الگویی برای تسلیم و فداکاری در برابر فرمان الهی تبدیل می‌شود. این قصه در هر دو سنت عهدین و قرآن با جزئیاتی مشابه روایت شده، اما در یک نقطه محوری، اختلافی اساسی به چشم می‌خورد که برای قرن‌ها محل بحث و تأمل بوده است: هویت فرزندی که قرار بود قربانی شود. آیا او اسحاق بود، آنگونه که در سفر پیدایش تورات آمده، یا اسماعیل، آنچنان که از ظاهر آیات قرآن برمی‌آید؟

این پرسش، نه تنها یک کنجکاوی تاریخی یا الهیاتی، بلکه دریچه‌ای به سوی فهم عمیق‌تر ارتباط میان این دو متن مقدس و نحوه‌ی خوانش متقابل آن‌هاست. در آکادمیای غرب، تا دو دهه قبل (پیش از آنکه رویکرد «مطالعهٔ قرآن در بافتار باستان متأخر» مرسوم شود)، رویکرد غالب این بوده که قرآن را در پرتو کتاب مقدس موجود بخوانند و هرگونه تفاوت را به تأثیرپذیری، یا تغییرات عمدی و سهوی نسبت دهند. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های چنین تفاوت‌هایی، روایت ذبیح ابراهیم است که نه تنها عهدین، که همهٔ سنت‌های مسیحی و یهودی بازمانده از باستان متأخر هم یک‌صدا او را اسحاق می‌دانند.

🔵 روون فایرستون، یکی از برجسته‌ترین محققان در زمینه مطالعات تطبیقی قرآن و کتاب مقدس، در مقاله‌ای با عنوان "نگاهی نو به پیدایش ۲۲ در پرتو [روایت ذبیح در] سوره صافات" جسورانه تلاش می‌کند از روایت قرآنی به عنوان ابزاری برای روشنگری و فهم عمیق‌ترِ لایه‌های روایت عهدینی بهره برد. او با رویکردی انتقادی و ریزبینانه، به بازخوانی داستان ذبح فرزند ابراهیم در سفر پیدایش ۲۲ (تورات) و سورۀ صافات (آیات ۹۹-۱۱۳) می‌پردازد و به نکات جدیدی اشاره می‌کند که می‌تواند فهم ما را از این داستان کهن متحول سازد.

👤 روون فایرستون از برجسته‌ترین محققان آمریکایی در حوزهٔ مطالعات تطبیقی ادیان، به‌ویژه مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین است. وی در حال حاضر استاد Hebrew Union College در لس‌آنجلس و استاد وابسته دانشگاه کالیفرنیای جنوبی محسوب می‌شود. او اولین رئیس انجمن بین‌المللی مطالعات قرآنی (IQSA) و معاون رئیس انجمن مطالعات یهودی (AJS) بوده است و نقش مهمی در توسعهٔ مطالعات قرآنی در جهان داشته است. وی همچنین به عنوان پیشگام مطالعه تطبیقی داستان ابراهیم در اسلام و یهودیت شناخته می‌شود و با نگارش کتاب «سفرها در سرزمین‌های مقدس: تحول داستان‌های ابراهیم و اسماعیل در تفسیر» (۱۹۹۰) و چند مقاله مرتبط، نقشی بنیادین در این حوزه ایفا کرده است. این اثر، با بیش از ۲۲۰ ارجاع، مهم‌ترین مرجع آکادمیک دربارهٔ ابراهیم در اسلام محسوب می‌شود. این مقاله مورد بحث نیز از جمله آثار مهم او محسوب می‌شود که در سال ۲۰۰۰ در مجموعهٔ مقالات «یهودیت و اسلام: مرزها، ارتباطات و تعاملات»‌ (بریل)‌ منتشر شد و با فاصلهٔ کمی مورد تحسین جان ریوز، محقق پیشروی مطالعات عهدینی قرار گرفت. او از این مقاله به عنوان یکی از نمونه‌های موفق مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین و مقاله‌ای «حقیقتا شالوده‌شکن» نام برد.

‌
⭐️ سرنخ اصلی فایرستون

فایرستون کار خود را با تمرکز بر روایت سفر پیدایش ۲۲ آغاز می‌کند. در این روایت، خداوند به ابراهیم دستور می‌دهد: "فرزندت را بردار، تنها فرزندت را، اسحاق که او را دوست داری، و او را به سرزمین موریا ببر و در آنجا او را به عنوان قربانی سوختنی بر یکی از کوه‌هایی که به تو خواهم گفت، تقدیم کن." (پیدایش ۲۲: ۲).

نکته‌ای که فایرستون بر آن انگشت می‌گذارد، عبارت "تنها فرزندت، اسحاق" است. از دیدگاه او، این عبارت در متن پیدایش ۲۲ با یک ابهام تاریخی روبروست. زیرا زمانی که داستان ذبح رخ می‌دهد، ابراهیم پیش از اسحاق، فرزندی به نام اسماعیل از هاجر (کنیز ساره) داشت. بنابراین، اسحاق در آن زمان "تنها فرزند" ابراهیم نبوده است. این مسئله از دیرباز مفسران یهودی را نیز به چالش کشیده و برخی از آن‌ها تلاش کرده‌اند تا آن را توجیه کنند (مثلاً با این تفسیر که منظور از این عبارت "تنها پسر مادر خودش" یا "تنها پسر ساره" بوده یا با این استدلال که اسماعیل در آن زمان از خانواده طرد شده بود و اسحاق "تنها فرزند" مشروع باقی مانده بود). اما فایرستون با نگاهی دقیق‌تر و با استفاده از روش‌های تحلیل متن، به فرضیه‌ای رادیکال‌تر می‌رسد.

#انعکاس_مقاله
[ادامه در اینجا]
@inekas

Читать полностью…

‌
💎 معرفی کتاب: «نورشناسی در هند اسلامی در سدهٔ هفدهم: ابن‌صالح و آینه‌های سوزان سهموی» اثر رشدی راشد


Roshdi Rashed (2025), L’optique dans l’Inde islamique au XVIIe siècle: Ibn Ṣāliḥ, Sur les miroirs ardents paraboliques, Walter de Gruyter GmbH & Co KG.

⬇️دریافت صفحات نخست کتاب

🔺 معرفی کتاب به قلم: امیرمحمد گمینی
پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران

روایت مشهور «افول علم در نیمه دوم تمدن اسلامی» یکی از کلیشه‌های رایج در افواه و گاه درونی‌شده در تاریخ‌نگاری اسلامی است که نیازمند بازنگری جدی است. این روایت که ریشه در آثار مستشرقان اوایل قرن بیستم دارد معمولاً ادعا می‌کند که پس از قرن ششم یا هفتم هجری (دوازده یا سیزده میلادی)، فعالیت‌های علمی در جهان اسلام به رکود یا زوال رفت. اما پژوهش‌های نیمهٔ دوم قرن ببستم این تصویر ساده‌انگارانه را به چالش کشیده است. رشدی راشد از جمله پژوهشگران فعال در این زمینه است.

رشدی راشد بازنشستۀ دانشگاه پاریس و از پژوهشگران به‌نام در حوزۀ تاریخ ریاضیات در دورۀ اسلامی است. او تاکنون آثار متعددی در قالب مقالات پژوهشی، تصحیح و ترجمه از عربی به فرانسه دربارۀ تاریخ ریاضی، نجوم و فیزیک، منتشر کرده است. بیشتر آثار او دربارۀ علم در نیمۀ اول دوران اسلامی و عالمانی مانند خوارزمی، ابن‌هیثم، ابن‌سهل، ثابت بن قره و دیگر ریاضیدانان نیمۀ اول دوران اسلامی بوده است؛ اما به تازگی متوجه آثار ریاضیدانان اواخر دوران اسلامی نیز شده و به آثار ایشان نیز می‌پردازد.

اگرچه تاکنون مطالعات پژوهشی مختلفی دربارۀ دانشمندان نیمۀ دوم دوران اسلامی مانند نصیرالدین طوسی، قطب‌الدین شیرازی غیاث‌الدین کاشانی، شمس‌الدین خفری و دیگران صورت گرفته است اما همچنان روایت رایجِ «افول علم» در نیمۀ دوم دوران اسلامی بر سر زبان‌ها است؛ روایتی که هم از نظر شواهد تاریخی و هم از منظر عواملی که برای آن برمی‌شمارند، نادرست و ساده‌انگارانه است. واقعیت این است که پژوهشگران تاریخ علوم، دهه‌ها است به اهمیت آثار علمی دانشمندان قرون هفتم تا سیزدهم هجری پی برده و مشغول تحقیق و شناسایی و معرفی آرا و آثار ایشان هستند. تمدن اسلامی از حدود قرن نهم و دهم هجری، به سه حوزۀ سلطنت بزرگ تقسیم شد: عثمانی، صفوی و گورکانی. از ریاضیدانان مهم دوران صفوی می‌توان به محمدباقر یزدی و از دوران عثمانی، میریم چلبی و از دوران گورکانیِ هند به عبدالرحیم بن ‌صالح اشاره کرد.

راشد در کتاب اخیر خود با عنوان علم مناظر در هند اسلامی قرن هفدهم [میلادی]، به تصحیح، شرح و ترجمۀ رساله‌ای دربارۀ آینه‌های سوزان سهموی از همین ابن صالح پرداخته است. عبدالرحیم بن صالح از ریاضیدانان دوران گورکانی است و بعضی آثار خود را به شاه جهان (1592-1666م) تقدیم کرده است. آینه‌های سوزان مبحثی در اپتیک قدیم (نورشناسی) بود که به چگونگی طراحی آینه‌ها (یا عدسی‌هایی) می‌پرداخت که می‌توانستند نور خورشید را در نقطه‌ای متمرکز کنند. علاوه بر این، این کتاب دو رسالۀ دیگر در این زمینه را نیز در خود دارد. یکی رساله‌ای از ریاضیدان ایرانی، احمد بن جعفر غُندجانی (زنده در اواخر قرن پنجم هجری) و دیگری مقاله‌ای از رساله‌ای به نام الأسرار النصیریة في علل الأعمال الهندسیة است که نویسنده‌اش معلوم نیست و در نسخه‌ای از کتابخانۀ خدابخش در پتنۀ هندوستان نگهداری می‌شود. هر دوی این رساله‌های کوتاه در شرح بر کتاب في مایحتاج إلیه الصانع من اعمال الهندسة نوشتۀ ابوالوفا بوزجانی به نگارش درآمده‌اند.

#انعکاس_کتاب

🔵@inekas

Читать полностью…

🎞برشی از نشست مجازی «الهیات تاریخ، عینیت و بی‌طرفی»


🟣 گفت‌و‌گوی فاطمه بختیاری با محمد‌هادی گرامی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) و مجید منتظرمهدی (مؤسسه مطالعات اسماعیلی) در نشست دوم از درآمدی بر مدرسه بهاری انعکاس


⭐️چکیدۀ ارائه

▶️ مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه در آپارات انعکاس

🟣 این ارائه به مناسبت «مدرسه بهاری انعکاس | ۱۴۰۴» برگزار شده است.

#گفتار_انعکاس

@inekas

Читать полностью…

‌
💠 نشست «آشنایی با جایزۀ سالانۀ انعکاس» (آنلاین)

به مناسبت فراخوان سومین جایزهٔ انعکاس برای نگارش مقاله در مطالعات اسلامی

چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴، از ۱۹:۰۰ تا ۲۱:۰۰ به وقت تهران.


🍔 برنامه نشست

(۱۹:۰۰ تا ۱۹:۲۰)
🔵 محسن فیض‌بخش:
⭐️ «پروپوزال‌های جایزۀ انعکاس چگونه و بر چه اساس داوری می‌شوند؟» به همراه گزارش جایزۀ اول و دوم


(۱۹:۲۰ تا ۲۰:۴۰)
⭐️ ارائه‌ها و اشتراک تجربیات برگزیدگان
در این بخش، هر یک از برگزیدگان سال‌های قبل، موضوع پژوهشی خود را به طور مختصر ارائه می‌کنند و به ما می‌گویند که چه طور به ایدهٔ پژوهشی خودشان رسیدند؟ چرا و چگونه در فراخوان جایزهٔ انعکاس شرکت کردند؟ چه طور پروپزوالشان را آماده کردند؟ در این مسیر چه چالش‌هایی داشتند و چگونه آن‌ها را برطرف کردند؟ و جایزهٔ انعکاس چه کمکی به آن‌ها کرده است؟ ...

برگزیدۀ سال نخست:

(۱۹:۲۰ تا ۱۹:۴۰)
🔵محسن حدادی
ردیابی طهارت: وضو و هویت فرقه‌ای در تاریخ فقه اسلامی

برگزیدگان سال دوم:

(۱۹:۴۰ تا ۲۰:۰۰)
🔵محمدرضا نعمتی
بررسی قرائت‌های پیشارسمی قرآن: کاوشی در رابطهٔ میان قرائت أبی‌ّ بن‌کعب و قرائت‌های هفت‌گانهٔ قرآن


(۲۰:۰۰ تا ۲۰:۲۰)
🔵محسن نداف و مصطفی نوذری
شرق‌شناسی در روایت زنان مسلمان مهاجر: بازنمایی زن و جامعهٔ مسلمان در خودزندگینامه‌های زنان مسلمان مهاجر از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴
 

(۲۰:۲۰ تا ۲۰:۴۰)
🔵 حامد دهقانی فیروزآبادی
پیوستگی و حقوق اسلامی؛ مبنای امامیه در امضای احکام پیشااسلامی


(۲۰:۴۰ تا ۲۱:۰۰)
⭐️پاسخ به پرسش‌های شرکت‌کنندگان



🔹شرکت در این نشست آزاد و رایگان است، برای شرکت در آن از اینجا اقدام کنید:
https://northwestern.zoom.us/j/93562423475
(برای دسترسی باید با IP بیرون ایران وصل شوید)


🟣 برای شرکت در فراخوان امسال و ارسال پروپوزال تنها تا پایان اردیبهشت فرصت دارید.

🔵 دو خبر تازه دربارۀ جایزۀ انعکاس ۱۴۰۴

#جایزه_انعکاس
#رویداد_انعکاس
@inekas

Читать полностью…

🔵 دو خبر تازه دربارۀ جایزۀ انعکاس ۱۴۰۴

با حمایت سخاوتمندانۀ چند تن از مخاطبان گرامی انعکاس، امسال ظرفیت تازه‌ای به جایزه افزوده شده است.

در دو سال گذشته، در فرآیند بررسی پروپوزال‌های رسیده برای جایزه انعکاس، متوجه شدیم که تعداد افراد شایسته دریافت جایزه، بسیار بیشتر از ظرفیت موجود بوده و این موضوع از حسرت‌های همیشگی انعکاس به شمار می‌آمد. امسال نیز به دلیل وجود محدودیت‌هایی قرار بر این بود تا یک نفر برنده سومین جایزه انعکاس باشد اما خبر خوب آن که با حمایت داوطلبانه و بی‌چشم‌داشت چند تن از مخاطبان انعکاس، سومین جایزۀ انعکاس در سال ۱۴۰۴ به دو شرکت‌کننده برگزیده اهدا خواهد شد.

🔺 شایسته ذکر است برای شرکت در فراخوان امسال و ارسال پروپوزال تنها تا پایان اردیبهشت فرصت دارید.

بر اساس پرسش‌های بسیاری که درباره چیستی جایزه و تعهدات برنده، شرایط مولف و یا مولفان و همچنین چگونگی احتمال برنده شدن و روند داوری از سمت شما دریافت کردیم، بر این آمدیم تا از برگزیدگان پیشین جایزه انعکاس دعوت به عمل آوریم تا در قالب اشتراک تجربه آنان به سوالات شما نیز پاسخ دهیم.

🔹این نشست در روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه، ساعت ۱۹ تا ۲۱ (به وقت تهران) به صورت آنلاین و آزاد در بستر زوم برگزار خواهد شد.

🔴 اگر علاقه‌مند به ارسال پروپوزال برای جایزه هستید و می‌خواهید جزئیات بیشتری را بدانید، می‌توانید در این نشست شرکت کنید. برای ثبت‌نام (رایگان) در این نشست، از اینجا اقدام کنید:

https://northwestern.zoom.us/meeting/register/jxrl7mZTTICQB9fH5tovGA
(برای دسترسی باید با IP بیرون ایران وصل شوید)

🔺 اگر شما هم علاقه‌مندید حامی جایزه و دیگر اقدامات انعکاس باشید، با ما در ارتباط باشید.

#جایزه_انعکاس

@inekas

Читать полностью…

‌
🔵 در جست‌وجوی راه حل سوم: «عینیت و بی‌طرفی در مطالعات اسلامی»

🔵معرفی نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴

مسألۀ شگفت و پرتکراری که امروزه در تحقیقات جدید مطالعات اسلامی بسیار به چشم می‌خورد-از جمله در برخی تحقیقاتی که در همین کانال انعکاس بازتاب داده شده- این است که چرا محققان دربارۀ یک موضوع مشخص با داده‌های کمابیش یکسان، به نتایج کاملا متفاوت و بعضا متضادی می‌رسند. آیا این اتفاق طبیعی است؟ اگر بله، کدام نتیجه به امر واقع نزدیک‌تر است؟ اگر نه، مشکل کجاست؟ آیا مشکل از تعصب یکی از طرفین است؟ اصلا آیا می‌توان بی‌طرف بود و بی‌طرفانه به واقعیت‌های تاریخی نزدیک شد؟ اگر بله، چه طور؟

دغدغۀ اصلی هر محقق تاریخ اسلام این است که در تاریخ اسلام واقعا چه اتفاقی افتاده است. تمام روش‌های تاریخی-انتقادی به این امید بسط داده شده‌اند تا افراد با رویکردهای مختلف بتوانند بر روی استنتاج‌های خود، با هم تفاهم کنند. به همین خاطر در رویکردهای مرسوم تاریخی-انتقادی، اصرار بر آن است که هیچ پیش‌فرض الهیاتی مفروض گرفته نشود، منابع معاصرِ یک رویداد به منابع متاخرتر ترجیح داده شود، منابع غیراسلامی به مثابۀ «منابعی بی‌طرف» و تحقیقاتِ با برچسب «تاریخی-انتقادی»، به مثابهٔ «تحقیقاتی بی‌طرف» انگاشته شود.

اما تحقیقات انتقادی سال‌های اخیر، از این واقعیت تکان‌دهنده پرده برداشت که بسیاری از منابع معاصر و بیرونی (غیر اسلامی)، مملو از سوگیری‌ها و برداشت‌های ذهنی، ناقص و مغرضانه هستند و نمی‌توان اصلی جهان‌شمول مبنی بر ترجیح منابع بیرونی و معاصر را مفروض گرفت.

همچنین مطالعات انتقادی دهۀ ۶۰ میلادی و به تبع آن، تأملات ادوارد سعید دربارۀ مطالعات «استشراقی» نیز، این دغدغه را بیش از پیش پررنگ کرد که مختصات خود پژوهشگر و جایگاه او، چه طور در نتایج تحقیقاتش موثر است. با این وصف، آیا می‌توان به تحقیقات غربی به مثابۀ «تحقیقات بی‌طرفانه» امید بست؟ از آن طرف، آیا کنار گذاشتن تمام تحقیقات جدید و رجوع به سنت اسلامی به مثابۀ «تنها برداشت اصیل»، ممکن و مطلوب است و بازگشت به عقب نیست؟
آیا باید به دنبال راه سومی بود؟

علاوه بر این، گذر زمان نشان داد ادعای «کنارنهادن پیش‌فرض‌های الهیاتی»، معمولا راهگشا نبوده و حتی بعضا رهزن بوده است. چرا که تأملات تحلیلی دقیق نشان داده که از طرفی روش‌های تاریخی-انتقادی نیز عاری از پیش‌فرض نبوده و از طرف دیگر، صرف پیش‌فرض داشتن نیز مانع نزدیک شدن به واقعیت نیست. اما همچنان مهم است بدانیم در یک مطالعۀ تاریخی-انتقادی: چگونه می‌بایست برای تغییر پیش‌فرض‌ها گشوده بود؟ چه نوع پیش‌فرض‌هایی را کجا باید کنار گذاشت و کجا نباید نگران بود؟ منابع معاصر و بیرونی، کجا ارزش بیشتری دارند و کجا بی‌ارزش هستند؟

🔴 انعکاس، با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف، مدرسۀ بهاری پیشِ رو را طراحی کرده تا این مناقشات را روایت کند و مسیر حرکت به سوی راه‌حل(های) سوم را نشان دهد و جعبه‌ابزاری مفهومی برای کاربست این ملاحظات در مطالعات اسلامی به دست دهد.

تجربهٔ پیشین ما در انعکاس و نیز پژوهش‌های اخیر نیز این را نشان می‌دهند که صرف آشنایی با روش‌شناسی‌های مختلف، بدون داشتن نقشه‌ای کلی از مبانی مفهومی آن‌ها چندان موثر نیست. ارائه‌ها و کارگاه‌های مدرسۀ بهاری انعکاس به این منظور طراحی شدند تا این نقشه را به دست پژوهشگران و خوانندگان مطالعات اسلامی بدهد و آن‌ها را از نزدیک با این چالش‌ها و مدل‌های جدید آشنا سازد.

🔵 در مدرسۀ بهاری امسال، ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه دو فعالیت کارگاهی برنامه‌ریزی شده است:

🔵در بخش آموزشی، ۱۰ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بین‌المللی در سه محور موضوعی به ارائه می‌پردازند که فهرست عناوین این ارائه‌ها در پوستر بالا آمده است.

🔵در بخش کارگاهی، مخاطبین در گروه‌هایی تقسیم‌بندی می‌شوند که تمرکز آن مصداق یا اثری شاخص مربوط به یکی از محورهای دوره است. محتوا‌ها همراه با اطلاعات کتاب‌شناختی مربوط به هر پنل از پیش به صورت دفترچه و کتابِ ترجمه شده، در اختیار مخاطبین قرار می‌گیرد. شرکت‌کنندگان با انتخاب محور مورد علاقه‌شان، با تمرکز بر یک اثر شاخص در آن حوزه، در یک فعالیت مناظره‌ای یا هم‌تایانشان از گروه‌های دیگر شرکت خواهند کرد.

🎓 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنمای مدرسه رجوع کنید.

🗓 چهارشنبه و پنج‌شنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف

🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکه‌سازی و تعامل علمی
📍 امکان نگه‌داری از کودکان

⏲ مهلت ثبت‌نام (شرکت مجازی): تا پایان سه‌شنبه ۲ اردیبهشت ۱۴۰۴


🌐 برای ثبت‌نام به وب‌سایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.

#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas

Читать полностью…

‌
‌🎞 قرآن به مثابه کهن‌ترین زندگی‌نامهٔ محمد [ص]‌‌

🟣 ویدئوی بالا گزیده‌ای است از ارائۀ خوان کول در سومین مدرسه تابستانی انعکاس  (پنج‌شنبه ۱۶ شهریور ۱۴۰۲) با عنوان «محمد [ص] و قدرت نرم» که در آن خلاصه فصل ششم کتابش "محمد، پیامبر صلح" را ارائه کرده است:

⬇️ دریافت فصل ششم کتاب
👤 معرفی خوان کول

▶️ مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه (۴۷ دقیقه) در یوتوب انعکاس

خوان کول در این ارائه، به بررسی دورۀ پایانی زندگی پیامبر اسلام، از سال ۶ تا ۸ هجری می‌پردازد.

او بر این باور است که قرآن، به عنوان قدیمی‌ترین و معاصر با زندگی پیامبر اسلام، معتبرترین منبع برای درک زندگی و آموزه‌های ایشان است. برخلاف دیدگاه برخی محققان که قرآن را متنی متأخر می‌دانند، وی با استناد به شواهد فراوان، آن را منبعی معاصر و دست‌اول می‌داند.

تأکید اصلی کول بر تفاوت‌های بنیادین بین مفاهیم مطرح شده در قرآن و روایات متأخر دوره عباسی است.

برای نمونه، قرآن جنگ تهاجمی را مجاز نمی‌داند و تنها به جنگ دفاعی اجازه می‌دهد! در حالی که در متون عباسی و اندیشه‌های پس از آن، گسترش قلمرو امپراتوری اسلامی یک وظیفه تلقی می‌شود.

همچنین، برخلاف تصویر خصمانه‌ای که منابع عباسی از رابطهٔ پیامبر با جامعه مشرکان ارائه می‌دهند، قرآن امکان صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز با غیرمسلمانان غیرمتخاصم را به‌وضوح مجاز می‌شمارد.

آیۀ ۹۴ سوره نساء نمونه‌ای گویا از این روحیه صلح‌طلبانه و presumption of innocence (اصل برائت) در قرآن است.

در ادامه کول با استناد به دیگر آیات قرآن، دیدگاهی متفاوت از رویدادهایی مانند صلح حدیبیه و فتح مکه ارائه می‌دهد و بر صلح‌آمیز بودن ورود مسلمانان به مکه و ممنوعیت جنگ تهاجمی در قرآن تأکید دارد. همچنین، خوان کول زمینه‌های ژئوپلیتیکی آن زمان، از جمله شکست ساسانیان از امپراتوری روم را در تحلیل خود دخیل می‌داند که مؤید برداشتی روادارانه‌تر و فراگیرتر از اسلام متقدم است.

▶️ مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه (۴۷ دقیقه)  در یوتوب انعکاس

#انعکاس_کتاب
#ارائه‌های_مدرسه_انعکاس
🔵@inekas

Читать полностью…

‌
🔴 معرفی پنجمین مدرسه تابستانی انعکاس از زبان دبیر علمی این مدرسه
➕ ویدئوی کامل پیش‌نشست دوم: «نظریه» در عمل

▶️ ویدئوی حاضر بخشی از ارائه محمدمهدی جعفری - دبیر علمی و میزبان این جلسه - در پایان جلسه گفت‌وگوی «نظریه در عمل» است که سه‌شنبه شب برگزار شد. در این ارائه، محمدمهدی جعفری به طور خلاصه از اهداف و محورهای این مدرسه می‌گوید، تک تک سخنرانان مدرسه را معرفی می‌کند، و از اهمیت و چرایی برخی از موضوعات و مقالاتی که در این مدرسه ارائه می‌شود می‌گوید. ویدئوی کامل این جلسه را در اینجا مشاهده کنید.

🎞 مشاهدهٔ ویدئوی کامل گفت‌وگوی «نظریه در عمل: تجربه‌های زیسته دانشجویان در روش‌شناسی مطالعات دین»


⭐️پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس به چه کار پژوهشگران جوان مطالعات اسلامی می‌آید؟ + عناوین ارائه‌ها

🗒 دفترچه مدرسه

🌐 سایت مدرسه پنجم انعکاس:
https://inekas.org/en/2025ss/

#رویداد_انعکاس

@inekas

Читать полностью…

‌‌
🔵 درآمدی بر پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس | ۱۴۰۴ | نشست دوم


💠 «نظریه» در عمل: تجربه‌های زیسته دانشجویان در روش‌شناسی مطالعات دین (به زبان فارسی)

👤در گفت‌وگو با:
زهرا اژئر (دانشگاه لایدن)
جه‌هون جآنگ (دانشگاه کلمبیا)
اسما حدیدی (دانشگاه نورث‌وسترن)

🗓 سه‌شنبه ۴ شهریور
ساعت ۱۹:۳۰ (به وقت تهران)

🌐 پیوند ثبت‌نام:
https://northwestern.zoom.us/meeting/register/5y8WEyzzR-eQsUlmSTxtFA

🔎این ارائه می‌تواند زمینه‌ای برای استفاده بیشتر از ارائه‌های پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس فراهم آورد.

😀 معرفی
در برنامه‌های تحصیلات تکمیلی مطالعات اسلامی و مطالعات دین در دانشگاه‌های معتبر جهان، درس «روش و نظریه» یکی از واحدهای درسی بنیادی و اثرگذار محسوب می‌شود. این درس که معمولاً در ابتدای دوره ارائه می‌گردد، دانشجویان را با رویکردهای مختلف پژوهشی، نظریه‌های بنیادین در مطالعات دین، و ابزارهای تحلیلی آشنا می‌سازد. تجربه عبور از این درس اغلب نقطه عطفی در مسیر تحصیلی دانشجویان به حساب می‌آید و نگاه آنها را به متون دینی، سنت‌ها، و پژوهش‌های مرتبط به شکل قابل‌توجهی دگرگون می‌کند.
در این نشست قصد داریم با سه دانشجوی مطالعات اسلامی و مطالعات دین از سه دانشگاه مختلف گفتگویی درباره تجربه‌شان در این زمینه داشته باشیم. آنها درباره چالش‌هایی که با آن روبرو شدند، بینش‌هایی که پیدا کردند، تأثیر این آموزه‌ها بر رویکرد پژوهشی‌شان، و نحوه کاربرد این دانش در پروژه‌های تحقیقاتی‌شان سخن خواهند گفت.

✅ حضور در این نشست برای تمامی علاقه‌مندان آزاد و رایگان است و می‌توانید از این پیوند برای شرکت در این نشست ثبت‌نام کنید.

#رویداد_انعکاس
@Inekas

Читать полностью…

‌‌
🔵 درآمدی بر پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس | ۱۴۰۴ | نشست اول


💠 بازاندیشی مطالعهٔ دین: عینیت، روش و نظریه
👤گفت‌وگو با راسل مک‌کاچن (دانشگاه آلاباما)

🗓 یکشنبه ۱ شهریور
ساعت ۱۷:۳۰ (به وقت تهران)

🔎این ارائه می‌تواند زمینه‌ای برای استفاده بیشتر از ارائه‌های پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس فراهم آورد.

😀 معرفی
در این گفت‌وگو با راسل مک‌کاچن، به سرگذشت روش‌شناسی مطالعات دین و افق‌های پیش‌روی این حوزه مطالعاتی خواهیم پرداخت.

راسل مک‌کاچن از معدود افرادی است که به واسطه سال‌ها فعالیت متمرکز بر «روش و نظریه در مطالعات دین» می‌تواند روایتی نقّادانه، روشن و جامع از وضعیت این حوزه پژوهشی ارائه کند. او در سال ۲۰۲۳ به عضویت افتخاری مادام‌العمر انجمن بین‌المللی تاریخ ادیان درآمد، عضویتی که فقط به ۲۲ پژوهشگر در سراسر جهان تعلق می‌گیرد.

مک‌کاچن از سال ۲۰۰۱ ریاست گروه مطالعات دینی دانشگاه آلاباما را برعهده گرفته و این گروه را به یک مرکز دانشگاهی مؤثر در حوزه «روش‌ و نظریه در مطالعات دین» تبدیل کرده است. امروز به واسطه تلاش‌های او «روش‌شناسی مطالعات دین» به یک رشته مطالعاتی مستقل و پویا بدل شده است.

مک‌کاچن نویسنده کتاب‌های تأثیرگذاری مانند «تولید دین | Manufacturing religion» و «مسئله بیرونی/درونی در مطالعه دین | The insider/outsider problem in the study of religion» است.


✅ حضور در این نشست برای تمامی علاقه‌مندان آزاد و رایگان است و می‌توانید از این پیوند برای شرکت در این نشست ثبت‌نام کنید.

#رویداد_انعکاس
@Inekas

Читать полностью…

‌
🔵پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس به چه کار پژوهشگران جوان مطالعات اسلامی می‌آید؟

«عینیّت در علوم اجتماعی و انسانی به معنای حذف تمام داوری‌های ارزشی نیست، بلکه به معنای شناسایی و تعامل انتقادی با آن‌هاست.»
- ماکس وبر

💠 مسألهٔ عینیت در سال‌های اخیر کانون مهم‌ترین مناقشات روش‌شناختی و نظری در مطالعات اسلامی بوده و روش‌شناسی مطالعات اسلامی در جست‌وجوی عینیّت تحولی ژرف یافته است.

🔺«آیا باور به منشأ وحیانی قرآن، نشانه‌ای از سوگیری است که عینیّت پژوهش را تهدید می‌کند؟ یا فرضی است که درک عمیق‌تر و‌ هم‌دلانه‌تر قرآن را ممکن می‌سازد؟»

🔺«آیا صرف خاستگاه شرق‌شناسانه یک برنامه پژوهشی، استعماری بودن نتایج آن پژوهش را نتیجه می‌دهد؟ و آیا می‌توانیم مطالعهٔ آکادمیک اسلام را بدون میراث شرق‌شناسی تصور کنیم؟»

و مهم‌تر از همه
🔺«چگونه می‌توانیم با مبانی نظریِ بنا شده توسط پژوهش‌های گذشته، به طور انتقادی تعامل کنیم تا چارچوب‌های خودمان را -چارچوب‌هایی که دقیق، موجّه و مرتبط با امروز باشند- بسازیم؟»

💠سال‌ها، این پرسش‌ها بی‌سروصدا در پاورقی‌ها و حاشیه‌های آثار دانشگاهی مطرح می‌شدند. اما اخیراً، بحث‌های روش‌شناختی در مرکز توجه قرار گرفته‌اند و الهام‌بخش محققین بوده‌اند تا آثاری مستقل را به کاوش در مبانی مطالعات اسلامی اختصاص دهند.

توسعهٔ روش‌شناسی در مطالعات اسلامی، بی‌شک مهم‌ترین و تأثیرگذارترین اتفاق سال‌های اخیر در این حوزه به شمار می‌آید، اتفاقی که اهمیت آن به مراتب فراتر از کشف نسخه‌ای کهن از قرآن در مسجد صنعاء یا یافتن سنگ‌نوشته‌های تازه در بیابان سیاه اردن است.

🎛 پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس امکان مواجههٔ نزدیک و مستقیم را با پژوهشگرانی فراهم می‌کند که در سال‌های گذشته نقشی اساسی در شکل‌گیری بحث‌های آکادمیک در زمینهٔ روش‌شناسی مطالعات اسلامی داشته‌اند. سخنرانان مدرسهٔ تابستانی یا خود مستقیماً در توسعهٔ چهارچوب نظری مطالعات اسلامی نقش داشته‌اند، یا با کاربست روش‌های جدید در موارد مطالعاتی، تاثیر روش‌شناسی در پژوهش‌ها را برجسته کرده‌اند.
محور اصلی این مدرسه، توانمندسازی پژوهشگران در مواجههٔ انتقادی با روش‌شناسی‌های پیشین مطالعات اسلامی و یادگیری چگونگی طراحی و توسعهٔ یک روش‌شناسی موجّه، کارآمد و معتبر است.

🗂 فهرست عناوین ارائه‌ها:
۱. سهیره صدیقی: «پژوهش خوب/ پژوهش بد: پیامدهای راهبردِ تقاطع‌گرایی در مطالعاتِ اسلامی»
۲. دوین استوارت: «یک طرح متواضعانه برای مطالعاتِ اسلامی»
۳. کوین راینهارت: «اسلام زیسته: دینی عامیانه در سنتی جهان‌وطنی»
۴. آلیس فیندن: «نقشه‌برداریِ معکوس از آرشیو: رویکرد پژوهشیِ فمینیستیِ پسااستعماری»
۵. فرید العطاس: «هژمون‌های دانشی و دانشِ خودمختار: فراتر از پسااستعمارگرایی»
۶. لینا سلایمه: «استعمارزداییِ مطالعاتِ اسلامی
۷. ایرن هیوز: «چرا باید نظریه و روش را مطالعه کرد؟»
۸. نعمان نقوی: «استعمارزدایی، ملی‌گرایی و دین»
۹. سجاد رضوی: «استعمارزدایی از اسلام»
۱۰. فاطمه توفیقی: «مناسک دینی به‌مثابهٔ ملکهٔ مدنی»
۱۱. مت ملوین کوشکی: «راهِ غریبه: اسلام به‌عنوان افلاطونی‌گرایی و روح‌باوری، عینیت را به عبارتی استعماریِ سنتی تبدیل می‌کند—که به‌طورِ شگفت‌آوری افلاطونی است»
۱۲. عزه حسین: «سیاستِ فقه اسلامی: ملاحظات روش‌شناختی»


◀️ دفترچه مدرسه

⏺تمام ارائه‌ها به زبان انگلیسی و همراه با ترجمهٔ همزمان خواهد بود.
🔺ساعت‌های جدول به وقت تهران است.


📊 مهلت ثبت‌نام: تا ۶ شهریور ۱۴۰۴
ثبت‌نام زودهنگام تا ۲۷ مرداد ۱۴۰۴


🌐 کسب اطلاعات بیشتر:
https://inekas.org/en/2025ss/

📎 برای ثبت‌نام به اینجا مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.

#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas

Читать полностью…

‌
🔵 Fifth Inekas Summer School (Online) | 2025

💠 "Method and Theory in Islamic Studies: Problemitizing Objectivity"

👥 In collaboration with the Institute of Arab and Islamic Studies at the University of Exeter and Habib University

🔺12 presentations in 3 days
🔺 August 29th, 30th, 31st
From 11 to 17:30 UTC (7 to 13:30 EDT; 14:30 to 21 IRST)
🔺 Explore how cutting-edge debates on method and theory are reshaping the study of Islam—join leading scholars in problematizing objectivity


🗂 A glimpse into recent scholarship on:
➡️ Disciplinary Identity
➡️ Decoloniality
➡️ Objectivity

📊 Deadline for Registration: August 28th
⭐ Deadline for Early-Bird Registration: August 18th

💳 See the programme booklet here.

🔎For more information and registration:
🌐Inekas

🌐(For registration from Iran, see here, or contact: @Inekas_admin )

🔵@Inekas

Читать полностью…

‌
💠 مرور تفصیلی کتاب: «خلیفهٔ خدا: مرجعیت دینی در قرون نخستین اسلامی» اثر مشترک پاتریشیا کرون و مارتین هایندز

Crone, Patricia, and Martin Hinds. God’s Caliph: Religious Authority in the First Centuries of Islam. Cambridge University Press, 1986.

به مناسبت دهمین سالگرد درگذشت پاتریشیا کرون (مارس ۱۹۴۵ - ژوئیه ۲۰۱۵)

⬇️دریافت صفحات نخست کتاب

👤 معرفی کتاب به قلم: علیرضا طباطبائی یزدی

پاتریشیا کرون و مارتین هایندز در کتاب خلیفه‌ خدا از دیوان‌های شعر قدیم و برخی اسناد و مدارک تاریخی دیگر استفاده می‌کنند تا معنای پذیرفته‌شده از «خلیفه» در دو قرن نخست هجری را به چالش بکشند. نزد آنها خلیفه صرفاً به معنای حاکمیت سیاسی بلاد اسلامی نیست، بلکه مهمتر از آن، حاکمیت دینیِ پیوند خورده با نمایندگی از خدا است. خلفا نمایندگان خدا در زمین هستند تا - مهمتر از «دنیا» - از «دین» مسلمانان نگهداری کنند. آنها بیش و پیش از این که رهبر سیاسی مسلمانان باشند،‌ رهبر دینی آنها بوده‌اند.

به طور کلی، کرون و هایندز در این کتاب تلاش می‌کنند تا انگارهٔ اصیل‌تر و قدیم‌ترِ «خلیفه» نزد مسلمانان نخستین را بازیابی کنند؛ انگاره‌ای که به تصریح نویسندگان در جای جای کتاب، در آغاز بسیار شبیه به «امامت» به معنای شیعی کلمه بوده و سپس به تدریج و کمی پس از آغاز عصر عباسی به تغییراتی دچار شده و شکلی جدید به خود گرفته است. به بیان دیگر، علی رغم نظر پژوهشگرانی که تفکر شیعی در باب امامت را یک «انحراف» از مسیر اصلی اسلامی می‌دانند، نتیجه‌گیری نویسندگان کتاب بر این است که اندیشهٔ اسلامیِ اصیل‌تر در باب خلافت همان اندیشهٔ شیعی بوده است.

کتاب خلیفهٔ خدا: مرجعیت دینی در قرون نخستین اسلامی، با بیش از هزار ارجاع (بر اساس آمار ثبت شده در گوگل‌اسکالرز)، در ۴۰ سال گذشته، یک تحقیق اثرگذار در مطالعات اسلامی بوده و اثری بنیادین و کلاسیک در بازاندیشی مفهوم خلافت و جایگاه دینی آن در تاریخ صدر اسلام محسوب می‌شود.

تا کنون بیش از ۱۰ مرور علمی-انتقادی  توسط پژوهشگران برجستهٔ مطالعات اسلامی بر این اثر نگاشته شده که آخرین آن‌ها در همین سال اخیر نگاشته شده است. در هر یک از مرورها، به برخی جنبه‌های این اثر بیشتر توجه داشته است. در مرور اختصاصی انعکاس از این اثر، با بهره‌گیری از مهمترین این مرورها، خلاصه‌ای تفصیلی از فصل‌های کتاب، روش‌شناسی و دستاوردهای آن در ۲۰ صفحه آمده است و در انتها به برخی از امتدادهای پژوهشی این اثر در تحقیقات آکادمیک اخیر توجه شده است.

🔗 اطلاعات کتابشناختی مرور:
علیرضا طباطبایی یزدی (۱۴۰۴)، مرور کتاب: «خلیفهٔ خدا: مرجعیت دینی در قرون نخستین اسلامی»،‌ مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات».

#انعکاس_کتاب
🔵@inekas

Читать полностью…

💠معرفی کنفرانس «میراث علی بن ابی‌طالب: بررسی تعالیم او در متون بنیادین دانش و فرهنگ عربی-اسلامی»

در سه روز اخیر (۱۸ تا ۲۰ تیر | 9-11 July) در کالج سنت جان دانشگاه آکسفورد همایشی با عنوان The Legacy of ʿAlī ibn Abī Ṭālib برگزار شد که میزبان پژوهشگران برجسته از کشورهای مختلف جهان بود.

⬇️دریافت کتابچه کنفرانس

🔺گزارش مختصر:

۱. علی، امامت و یعسوب: اخلاق، سیاست و تمثیل در رسائل اخوان‌الصفا
عمر علی-دی-اونزاگا‌ (مؤسسه مطالعات اسماعیلی)

این مقاله به ارجاعات مستقیم و غیرمستقیم به امام علی در رسائل اخوان‌الصفا می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه او به‌عنوان امام و مرجع اخلاقی در برخی تمثیلات، به‌ویژه تمثیل به "یعسوب"، ظاهر می‌شود.

۲. مسئله صفات الهی: دیدگاه علی و بازتاب آن در کلام معتزلی و شیعی
حسن انصاری (مؤسسه مطالعات پیشرفته پرینستون)

تحلیل خطبه نخست نهج‌البلاغه و الهیات سلبی آن، که الهام‌بخش جریان‌های کلامی معتزلی و شیعی بوده، نشان می‌دهد چگونه تمایز صفات ذات و صفات فعل در این مکاتب ریشه در آموزه‌های امام علی دارد.

۳. خلافت علی بن ابی‌طالب و تهدید طُلقاء
شان آنتونی (اوهایو استیت)

طُلقاء، گروهی از قریش که پس از فتح مکه مسلمان شدند، بعدها به مخالفان سیاسی امام علی بدل شدند. این ارائه به نقش آن‌ها در بحران سیاسی پس از قتل عثمان و رقابت‌های دوران خلافت امام علی می‌پردازد.

۴. علی بن ابی‌طالب و تأثیر تاریخی‌اش بر تفسیر قرآن
ماریا دکاکه (جورج میسون)

امام علی از منابع مهم تفاسیر شیعه و اهل سنت است. خطبه‌ها و نامه‌های او سرشار از استنادها و سبک قرآنی است. این ارائه به پیوند عمیق او با قرآن می‌پردازد.

۵. امام علی و احکام فقهی او: بررسی فرآیندهای انتساب و قداست‌بخشی در فقه شیعه
رابرت گلیو (اکستر)

این پژوهش نشان می‌دهد که دیدگاه‌های فقهی امام علی در منابع مختلف با تفاوت‌هایی نقل شده‌اند و بعدها در فرایندهایی به‌عنوان ارجاعات اساسی برای مکتب‌های شیعه تثبیت شده‌اند.

۶. مناظرات درباره برتری علی در دربار مأمون
نبیل حسین (میامی)

مأمون، خلیفه عباسی، در مناظراتی از برتری علی بر دیگر صحابه دفاع می‌کرد. این مقاله این مناظره‌ها را بررسی کرده و نشان می‌دهد چگونه رویکرد مأمون، علوی‌گرایانه ولی نه الزاماً شیعی بوده است.

۷. شمشیر و کتاب: بازسازی صحیفه علی در حدیث متقدم
سیف‌الدین کارا (گرونینگن)

این ارائه گزارش‌هایی از «صحیفة علی» را بررسی می‌کند و نقش راهبردی آن را در سامان‌دهی جامعه اسلامی متقدم نشان می‌دهد.

۸. احادیث علی در لغت‌نامه‌های عربی کلاسیک
تینان کلی (الخبر)

احادیث علی در لغتنامه‌های عربی نقش مهمی در شکل‌گیری واژگان عربی داشته است. سخنان ایشان پس از پیامبر، بیشترین حضور را در آثار لغوی دارد و ویژگی متمایز آن استفاده فراوان از تصاویر فیزیکی و توصیفات طبیعت است.

۹. برانگیختن شگفتی: دعای صباح، دعای کمیل و مناجاتِ [علی]
وینای ختیا (مؤسسه مطالعات شیعی)

این مقاله به بررسی تاریخی و محتوایی سه دعای منسوب به امام علی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این متون، بینش عرفانی عمیقی از رابطه انسان و خدا را در قالب زبان هنرمندانه و پرشور عرضه می‌کنند.

۱۰. میراث علی بن ابی‌طالب و فرزندان او در دمشق در قرن پنجم
سلیمان مراد (کالج اسمیت)

در دوران پس از حکومت فاطمیان، سنت احترام به امام علی در میان برخی از علمای سنی باقی ماند. این مقاله نشان می‌دهد چگونه ابن‌عساکر در تاریخ دمشق با انگیزه‌های خاصی این میراث را برای مخاطب سنی بازسازی کرد.

۱۱. نام علی در کتیبه‌های معماری
برنارد اوکین (دانشگاه آمریکایی قاهره)

نام امام علی در بناهای مختلف از ایران صفوی تا سرزمین‌های عثمانی دیده می‌شود. این مقاله بررسی می‌کند که چگونه احترام به علی در معماری اسلامی، فراتر از مرزبندی‌های مذهبی تجلی یافته است.

۱۲. صدای علی در سنت فاطمی-طیبی: اخلاق در تنبیه الغافلین
عزیز قطب‌الدین (آکادمی فاطمی)

در رساله اخلاقی دعات فاطمی یمن، سخنان امام علی نقش بنیادین در شکل‌دادن به تصویر جامعه فاضله دارد. آموزه‌های او هم‌پایه با حدیث نبوی نقل می‌شوند و زیربنای معنوی این سنت محسوب می‌گردند.

۱۳. توحید، آخرت و دانش مقدس: میراث امام علی در مجالس مؤیدی
طاهره قطب‌الدین (آکسفورد)

در مجالس مؤیدالدین، داعی فاطمی، امام علی محور آموزش توحید و تقوا معرفی می‌شود. این مقاله نشان می‌دهد چگونه معارف علی در سه بخش اصلی مجالس مؤیدی تجلی یافته و هویت دینی فاطمیان را شکل می‌دهد.

۱۴. علی بن ابی‌طالب و تیپولوژی عهدینی در متون شیعی
دوین استوارت (اموری)

این مقاله به بررسی تشبیه‌های عهدینی (مانند تشبیه علی بن‌ ابی‌طالب به هارون) در متون شیعی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این نوع تفسیرها تصویر خاصی از علی را با بهره‌گیری از داستان‌های انبیای بنی‌اسرائیل ایجاد کرده است.

#انعکاس_رویداد
🔵@inekas

Читать полностью…

💠 ذبیح اسحاق بود یا اسماعیل؟ - بخش دوم (ادامه از اینجا)

فایرستون همچنین به شیوهٔ تکرار نام "اسحاق" در متن پیدایش ۲۲ اشاره می‌کند (نام اسحاق پنج بار در نیمهٔ اول این فصل ذکر شده اما از آیهٔ ۱۰ به بعد دیگه اسم اسحاق ذکر نشده است و تنها با ضمیر از او نام برده شده). فایرستون این تکرار نام را "زائد" می‌داند. بخشی از اشکال او به این تکرارها آن است که سه تا از این پنج مورد، همراه با حرف تعریف et آمده‌اند که هر چند از نظر گرامری غلط نیست، ولی بر اساس نظریهٔ فیشبین در کتاب مشهورش، نشانه‌ای برای افزودهٔ ویرایشی هستند. فایرستون بر اساس شواهد مختلف، استدلال می‌کند که حضور مکرر و غیرعادیِ نام اسحاق در این متن، شاید از یک "ویرایش" یا "افزوده شدن" بعدی به روایت اصلی حکایت داشته باشد. به عبارت دیگر، او معتقد است که متن اولیه و کهن‌تر این داستان در کتاب مقدس، ممکن است هویت ذبیح را مشخص نکرده باشد و کل ارجاعات با ضمیر بوده باشد، یا حتی به ذبیح دیگری غیر از اسحاق اشاره داشته است.


ایدهٔ فایرستون برای کمک گرفتن از روایت قرآنی

اینجاست که فایرستون، با الهام‌گیری از ایده‌های بروس زاکرمن دربارهٔ مرجع‌های پیشین روایات عهدینی و بازمانده‌های آن‌ها در بیرون عهدین، از سوره صافات برای روشن کردن این ابهامات استفاده می‌کند. در سوره صافات، داستان ذبح با درخواست ابراهیم برای فرزند صالح ("رب هب لی من الصالحین") آغاز می‌شود و به بشارت "غلام حلیم" (فرزندی بردبار) ختم می‌شود. پس از پایان ماجرای ذبح، و نجات "غلام حلیم"، خداوند به ابراهیم بشارت "اسحاق، نبی" را می‌دهد. این توالی داستانی در قرآن، از نظر فایرستون، به شدت دلالت بر این دارد که "غلام حلیم" مورد اشاره در ابتدا، پیش از اسحاق و در واقع همان اسماعیل بوده است. زیرا اگر ذبیح اسحاق بود، بشارت به او در پایان قصه منطقی به نظر نمی‌رسد.


همانطور که فایرستون اشاره می‌کند، ویژگی‌های منحصر به فرد روایت قرآنی از این ماجرا، از جمله عدم ذکر صریح نام ذبیح و نحوهٔ قرار گرفتن بشارت اسحاق، می‌تواند سرنخی برای فهم روایات کهن‌تر باشد. فایرستون معتقد است که در سنت‌های شفاهی و نسخه‌های متقدم‌تر از داستان ذبح در خاورمیانه باستان، احتمالاً ذبیح همان "فرزند اول" (اسماعیل) بوده است و احتمالا روایت قرآنی، نسخه‌ای قدیمی‌تر از ماجرای ذبیح را حفظ کرده است. او به این نکته نیز اشاره می‌کند که در فرهنگ‌های باستانی، قربانی کردن "فرزند اول" (چه انسان و چه حیوان) یک رسم شناخته شده بوده است. این سنت پیشکش "نخستین فرزند" (first-born) به خدا در برخی آیین‌های کهن‌تر وجود و حتی در نذرهای مذهبی یهودیان نیز، بازتابی از آن دیده می‌شود.

با توجه به این شواهد و موارد دیگری که در مقاله آمده است، فایرستون این فرضیه را مطرح می‌کند که متن پیدایش ۲۲، شاید در طول زمان و در فرآیند ویرایش‌های متعدد، تغییراتی کرده و نام اسحاق به آن اضافه شده است. او پیشنهاد می‌کند که اگر نام اسحاق را از متن پیدایش ۲۲ حذف کنیم و مکان این قصه را به بعد از تولد اسماعیل منتقل کنیم، آنگاه با روایتی مواجه خواهیم شد که هم با شواهد فرهنگی باستانی سازگارتر است و هم شباهت بیشتری به روایت قرآن پیدا می‌کند.

نتیجه‌گیری فایرستون در این مقاله، نه تنها در بازخوانی یک داستان کهن، بلکه در روش‌شناسی مطالعات تطبیقی میان ادیان ابراهیمی، اهمیت بسزایی دارد. فایرستون در پایان مقاله خود می‌نویسد: "مطالعۀ حاضر، به باور من، به توقف این تمایل رایج در غرب منجر خواهد شد که قرآن را در پرتو کتاب مقدس [فعلی] بخوانند... بلکه، شاید بتوان خوانش کتاب مقدس را در پرتو قرآن سودمند یافت. هر چند ممکن است برای بسیاری، این غیرقابل قبول باشد." فایرستون معتقد است برای بسیاری از غربیان، پذیرش این ایده که قرآن بتواند نوری بر متن تورات بیفکند، دشوار است. اما او با ارائه شواهد متعدد و تحلیل دقیق متون، نشان می‌دهد که این رویکرد، حداقل در مورد ماجرای ذبیح ابراهیم، نه تنها ممکن، بلکه ضروری است.


شایسته ذکر است ویژگی‌های منحصر به فرد روایت قرآن از ماجرای ابراهیم، اسحاق و اسماعیل، تنها به ماجرای ذبیح محدود نمی‌شود. پارسال به مناسبت مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس، این مقاله فایرستون به تفصیل معرفی شد و سپس در ادامه به دو مورد از تفاوت‌های دیگری که در روایت قرآن وجود دارد اشاره شد که عبارت بود از: ۱. عهد الهی با ابراهیم: ختنه یا تطهیر کعبه؟ ۲. مکان ذبح: موریا یا بیت‌الله الحرام؟) و بر اساس آخرین تحقیقات آکادمیک، تبیین‌هایی برای این تفاوت‌ها بیان شد.

🔊 برای شنیدن ارائهٔ صوتیِ این مقاله، به اینجا رجوع کنید (از دقیقه ۴۴)

⬇️ دریافت متن کامل مقاله

🔵 مطالعۀ نسخۀ پیش‌نویس ترجمۀ کامل مقاله به زبان فارسی
(این ترجمه با هوش مصنوعی و کمی ویرایش بدست آمده است. با نظرات خودتون، به بهبود این ترجمه کمک کنید!)

#انعکاس_مقاله
@inekas

Читать полностью…

‌‌
📎 نسخهٔ الکترونیک ترجمهٔ فارسی مقالهٔ
«نقد متنی قرآن»
ماراین فان‌پوتن

پنجمین شماره از فروست «انعکاس ادبیات» به مقالهٔ ماراین فان‌پوتن در موضوع نقد متنی قرآن اختصاص یافته است. این مقاله در سال ۲۰۲۴ در ضمن مجموعه مقالاتی با عنوان «نقد متنی تطبیقی متون مقدس» در انتشارات بریل منتشر شده و ترجمهٔ آن به همت جمعی از مترجمان و ویراستاران به انجام رسیده است که از این دوستان بی‌اندازه متشکریم (نام تمام دست‌اندرکاران در صفحه دوم فایل ترجمه آمده است.)

🖋 محمدرضا نعمتی، از پژوهشگران ایرانی پروژه کورپوس کورانیکوم و برندهٔ دومین دورهٔ جایزهٔ انعکاس، در کانال شخصی خود معرفی کاملی برای این مقاله نگاشته است:

⭐️ معرفی مقالهٔ «نقد متنی قرآن»‌ در کانال اوراق ناتمام


💬 چکیده مقاله:
مطالعات جدید پیرامون قرآن، به‌ویژه با گسترش دیجیتالی‌سازی نسخ خطی و تاریخ‌گذاری رادیوکربن، درک ما را از تاریخ تدوین و انتقال متن قرآن دگرگون کرده است. برخلاف دیدگاه‌های تجدیدنظرطلبانه، شواهد نسخه‌شناختی قویاً مؤید تدوین زودهنگام متن معیار عثمانی (حدود ۲۸ ه.ق) است. این امر با بررسی رسم‌الخط منسجم و ویژگی‌های املایی خاص در کهن‌ترین نسخ قرآن تأیید می‌شود که نشان‌دهندۀ استنساخ از یک کهن‌الگوی واحد و بسیار دقیق است. تحلیل تبارشناسی نسخ خطی نیز، چه بر اساس روایات ادبی و چه با مدل‌سازی فیلوژنتیک، وجود چهار مصحف اصلی را که در مناطق مختلف امپراتوری اسلامی توزیع شده بودند، تأیید می‌کند.
با این حال، سنت‌های شفاهی قرائت، تنوع چندشکلی را بر اساس همین رسم عثمانی نشان می‌دهند. این قرائات، که توسط قاریان برجسته تدوین و منتقل شده‌اند، عمدتاً بر تفسیرهای متفاوت از شکل نوشتاری و اختلافات آوایی یا دستوری متمرکز هستند و به ندرت بر معنای آیه تأثیر می‌گذارند. کشف پالیمپسست صنعا و مطابقت آن با گزارش‌های مصاحف صحابه (نسخه‌های غیرعثمانی)، وجود اشکال متنی متفاوت اولیه را پیش از رسمی‌سازی تأیید می‌کند.
علی‌رغم این پیشرفت‌ها، فقدان یک نسخۀ انتقادی مدرن از قرآن، که نیازمند مطالعۀ جامع‌تر نسخ خطی اعراب‌گذاری شده و تحلیل خطاهای تصحیف است، از چالش‌های اصلی حوزه قرآن‌شناسی محسوب می‌شود و مسیرهای پژوهشی آتی را تعیین می‌کند.

⭐️ اصل مقالهٔ حاضر با نشانی زیر قابل دستیابی و ارجاع است:
van Putten, Marijn (2024). “Textual Criticism of the Quran”. In The Comparative Textual Criticism of Religious Scriptures, Leiden: Brill

🔗 اطلاعات کتابشناختی ترجمه:
فان‌پوتن، ماراین (۱۴۰۴). نقد متنی قرآن، (مرضیه گودرزی، مترجم.). ویراست نخست. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات». (/channel/inekas/578)
#انعکاس_ادبیات

@inekas

Читать полностью…

‌
🔴 برای شرکت در سومین جایزۀ سالانۀ انعکاس، تنها تا چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ماه فرصت هست.

🔺 #جایزه_انعکاس با حمایت شماری از سخنرانان «مدارس تابستانی انعکاس» شکل گرفته و امسال با حمایت مخاطبان به دو جایزه ارتقا یافت (توضیحات بیشتر)

🔵برای آشنایی بیشتر با اهداف، مخاطبان و شرایط شرکت در فراخوان جایزه به اینجا یا سایت جایزه رجوع کنید.

◀️ کمک‌هزینۀ ماهانه به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال به‌مدت شش ماه
◀️ جایزۀ انتشار مقاله به مبلغ ۱۵۰ میلیون ریال
◀️ دریافت مشاورۀ علمی از یک متخصص برای نگارش مقاله
◀️ دریافت بازخورد از چند متخصص پس از اتمام نگارش مقاله
◀️ ویراستاری حرفه‌ای متن مقاله

🗓 مهلت ارسال پروپوزال تا: چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ - ساعت ۲۳:۵۹

🔴 برای اطلاعات بیشتر دربارۀ جایزۀ امسال و ارسال پروپوزال به پیوند زیر مراجعه فرمایید:
🌐 inekas.org/award1404

🟣 مشاهده ویدئوی کارگاه آشنایی با روش پروپوزال‌نویسی از محمد حقانی

🎞 مشاهدهٔ ویدئوی کامل نشست آشنایی با «جایزۀ سالانۀ انعکاس» از نگاه برندگان پیشین

@inekas

🔼🔽🔼🔽🔼🔽🔼🔽🔼

👥 برندگان دوره‌های پیشین (دورۀ اول و دوم)

🔽 گزیده‌ای از نشست آشنایی با جایزۀ انعکاس از نگاه برندگان پیشین (ویدئوی کامل) 🔽

Читать полностью…

‌
💠انتشار کتاب « ابن اعثم کوفی و کتاب الفتوح او» اثر مونیکا شونلبر

اطلاعات کتاب‌شناختی
Mónika Schönléber (2025)، Ibn Aʿtham al-Kūfī and his Kitāb al-futuh, Gerlach Press

⬇️ دریافت صفحات نخست کتاب

🔵موضوع «ردّه» همیشه مقطعی مهم در ادبیات تاریخ‌نگاری اسلامی بوده است. در حدی که در سده‌های دوم و سوم، بیش از ۱۰ تک‌نگاری مستقل از مورخین متقدم در این باره نگاشته شده و در اغلب آثار کلاسیک تاریخ‌نگارانه بخشی مستقل به آن اختصاص یافته است که یکی از جامع‌ترین آن‌ها، کتاب الفتوح ابن‌اعثم است که تا پیش از مطالعۀ دقیق مونیکا شونلبر، متن کامل و اصلی آن در بخش سقیفه و رده، در دسترس نبود؛ اما تحقیق جدیدی که شونلبر از این دو بخش از الفتوح، بر اساس دو نسخه کهن از این اثر، به دست داده است،‌ برای اولین بار ارزش این اثر جامع را در تاریخ‌نگاری ردّه برای همگان آشکار کرده است.

👤 مونیکا شونلبر دکترای تاریخ اسلام از دانشگاه گوتینگن آلمان و پژوهشگر حوزه مطالعات خاورمیانه در موسسه ابن‌سینا در مجارستان است. او حدود ده سال پیش تاریخنگاری الفتوح ابن‌اعثم کوفی را به عنوان موضوع پژوهش طرح دکتری خود انتخاب کرد و در طی این ده سال با تمرکزی عمیق، زوایای پنهانی از این منبع تاریخی ارزشمند را مورد توجه قرار داد که تاکنون به آن‌ها پرداخته نشده بود؛ اکنون حاصل این پژوهش طولانی و پر زحمت در قالب دو جلد کتاب توسط انتشارات Gerlach چاپ و منتشر شده است.

🔵 تا کنون ۷ نسخۀ خطی از الفتوح شناسایی شده بود که هر یک تنها بخشی از کل بازهٔ تاریخی کتاب را پوشش می‌دادند و در هر یک از چاپ‌های کتاب تنها از تعدادی از این نسخ استفاده شده بود (جدول ۱ در تصویر بالا برگرفته از اینجا). از میان این نسخ، تنها دو نسخۀ گوتا (MS Gotha) در کتابخانۀ گوتا آلمان و نسخۀ پتنا (MS Patna) در کتابخانۀ نوربخش هند، حوادث پس از وفات پیامبر، یعنی ماجرای سقیفه و ردّه، را دربرداشتند (جدول ۲ از تصویر بالا). تاکنون در تمامی تحقیق‌های موجود از الفتوح، تنها از نسخۀ ناقص گوتا استفاده شده بود و شونلبر نیز پیش از این مشکلات تحقیق‌های قبلی را در این مقاله نشان داده بود. همچنین نسخۀ پتنا نیز تنها به صورت مستقل، غیر انتقادی و با انتساب اشتباه به واقدی منتشر شده بود (یکی از تحقیق‌ها). شونلبر برای اولین بار با بهره‌گیری از هر دو نسخه در کنار هم، تحقیقی انتقادی از بخش اول الفتوح به دست داده است.

اما نوآوری مطالعۀ شونلبر، تنها محدود به ارائه یک تحقیق جدید از بخش رده کتاب الفتوح نیست؛ او این کتاب را عمیقا و از چند زاویه مورد بررسی قرار داده است. بخشی از کتاب او بررسی ساختار روایی، وجوه ادبی و شخصیت‌پردازی تاریخنگاری ابن‌اعثم است که ذیل نظریه‌های مربوط به حافظۀ جمعی تحلیل می‌شوند و بخش دیگر بررسی سبکی و نسخه‌شناسی تطبیقی اثر ابن‌اعثم است.

در حالی که اغلب پژوهش‌ها بر مطالعه کتاب‌های چاپی استوارند، شونلبر با تمرکز بر دو نسخۀ خطی اصلی الفتوح تفاوت‌های ساختاری و محتوایی این اثر را مستند کرده و ابن‌اعثم را به طور مطمئنی در بستر تاریخی قرن چهارم هجری قمری قرار می‌دهد. فهرست دقیق و جامعی که شونلبر بر دو جلد اثر خود تهیه کرده است، مباحث مورد توجه او را به دقت نشان می‌دهد که در ذیل بدان پرداخته می‌شود:

🗂 فهرست مطالب

جلد اول
ابن اعثم و کتاب او الفتوح
فصل ۱: «زندگی‌نامه ابن‌اعثم کوفی» به دیدگاه‌های مختلف محققان دربارۀ تاریخ تولد، وفات و هویت اصلی ابن‌اعثم و ظهور نام او در ادبیات شرح‌حال‌نگاری و همچنین به تاریخ‌گذاری دقیق کتاب او اختصاص دارد.

در فصل ۲: سیر «پذیرش اثر ابن‌اعثم» در دیگر آثار تاریخنگارانه بررسی شده تا نشان داده شود که اثر ابن‌اعثم چگونه و تا چه حد مورد توجه مورخان بعدی قرار گرفته و مذهب شیعی او یا استفاده از گفتمان ادبی و شعر در تاریخنگاری‌اش چگونه منجر به حاشیه رفتن اثر مهم او شده است.

نسخه‌شناسی
نویسنده در فصل ۳ به تحلیل نسخه‌های خطی، تصحیح‌های موجود و چاپ‌های رده (با نام واقدی) و ترجمه فارسی پرداخته است.

روایت رده
در فصل ۴: «رده در تاریخنگاری عربی» و مضامین اصلی این موضوع در الفتوح مورد توجه نویسنده است.

در فصل ۵: «اِسناد ابن اعثم در روایت رده» شاخه‌های اِسناد جمعی ابتدای روایت ردّه و ماجرای خالد در الفتوح مورد توجه‌اند.

در فصل ۶: «نقش شعر در روایت ردّۀ ابن‌اعثم» مورد بررسی است و نویسنده با تطبیق نثر و شعر، ابتدا و پایان این روایت را تحلیل می‌کند.

در فصل ۷: «فاصله از روایت ردّه: نگاهی اجمالی به اسناد الفتوح» نویسنده از تمرکز صرف بر موضوع ردّه فراتر رفته و به صورت ساختار‌یافته بر اِسناد عمومی کل کتاب تمرکز دارد.

جلد دوم
شونلبر در جلد دوم، تحقیق انتقادی جدیدی از بخش روایت ردّهٔ الفتوح را ارائه می‌کند که بر وقایع پس از وفات پیامبر (ص) و جنگ‌های رده متمرکز است.


#انعکاس_کتاب
@inekas

Читать полностью…

‌
💠 ابن‌سینا در باب لذت و ادراک زیبایی: پژوهشی چندرشته‌ای
🎓 مریم خردمند

🔵آیا زیبایی به طور مستقل وجود دارد، یا توسط ناظر هم‌آفرینی می‌شود؟ چرا گاهی کمال را بدون لذت درک می‌کنیم؟ چرا موسیقی لذت ایجاد می‌کند در حالی که یک سخنرانی ممکن است چنین نکند، حتی اگر هر دو «ادراک» شوند؟ اگر حقایق انتزاعی ساده و غیرحسی هستند، نفس ناطقه چگونه شادی را تجربه می‌کند؟ در این سخنرانی که به اهتمام شبکهٔ علمی «فلسفه در جهان مدرن اسلامی» برگزار خواهد شد، مریم خردمند مسیرهای ابن‌سینا به سوی این پرسش‌ها و پرسش‌های مشابه در حوزه زیبایی‌شناسی را دنبال می‌کند.

🔵مریم خردمند (دکترای فلسفه هنرهای دینی، دانشگاه ادیان و مذاهب، ایران) متخصص در فلسفه هنر اسلامی و زیبایی‌شناسی است. پژوهش‌های چندرشته‌ای او پیوندی میان متافیزیک قرون وسطی، پدیدارشناسی و مباحث معاصر درباره هنر و ادراک برقرار می‌کند.

🔵شبکهٔ علمی «فلسفه در جهان مدرن اسلامی» متشکل از گروهی از استادان و پژوهشگران در فضای دانشگاهی آلمانی‌زبان است که با هدف توسعهٔ بیشتر حوزهٔ تحقیقاتی نوظهور فلسفه در جهان اسلام معاصر فعالیت می‌کند.

🗓 دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۵ مه ۲۰۲۵
ساعت ۱۹:۳۰ (به وقت تهران)

🌐 پیوند شرکت در رویداد (در Zoom)

#انعکاس_رویداد
@Inekas

Читать полностью…

‌
🎞 ویدئوی ارایۀ «عبور از فلسفۀ سنتی دین: فلسفۀ دین جدید به چه کار مطالعات اسلامی می‌آید؟»


🟣 ارائۀ محسن فیض‌بخش در نشست اول از درآمدی بر مدرسهٔ بهاری انعکاس


⭐️ چکیدۀ ارایه

🟥 مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه در آپارات انعکاس

🔵 این ارائه به مناسبت مدرسهٔ بهاری انعکاس برگزار شده است.

#گفتار_انعکاس

@inekas

Читать полностью…

‌
💠 درآمدی بر مدرسهٔ بهاری انعکاس | ۱۴۰۴ | نشست دوم

🔵 الهیات، تاریخ، عینیت و بی‌طرفی

👤 مهمانان گفتگو:
محمدهادی گرامی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)
مجید منتظرمهدی (مؤسسه مطالعات اسماعیلی)

🗓  پنجشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۴ - ساعت ۱۹:۳۰ (به وقت تهران)


📝 چکیده
در این نشست به بررسی مناسبات میان الهیات، تاریخ و مفاهیم عینیت و بی‌طرفی در پژوهش‌های دانشگاهی خواهیم پرداخت. در شرایطی که مرزهای علوم انسانی و الهیات همواره محل پرسش بوده‌اند، در این نشست تلاش داریم در قالب یک گفتگو مباحث مربوط به نسبت میان این حوزه‌ها را بکاویم.
محورهای اصلی این نشست عبارت‌اند از: بررسی نوع رابطه و تعامل میان دانش کلامی و تاریخی و نقاط اشتراک و افتراق آنها؛ تبیین تمایز میان عینیت‌گرایی و بی‌طرفی و بررسی امکان دستیابی به عینیت در پژوهش‌های تاریخی و معیارهای آن؛ واکاوی این پرسش که آیا پژوهش تاریخی با پیش‌فرض‌های الهیاتی می‌تواند همچنان علمی باشد و بررسی چالش‌های پاسخ به این پرسش؛ و نهایتاً بررسی انتقادی پیش‌فرض‌های تصریح‌نشده الهیاتی در پژوهش‌های تاریخی.


👤 محمدهادی گرامی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در تهران است.
👤 مجید منتظرمهدی پژوهشگر موسسه مطالعات اسماعیلی در لندن است.


✅  این نشست به صورت آنلاین و در بستر زوم خواهد بود و حضور در آن برای تمامی علاقه‌مندان آزاد و رایگان است.

🔺 برای ثبت‌نام و شرکت در این ارائه از اینجا اقدام کنید (در صورت مشکل دسترسی از پروکسی استفاده کنید.)

#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas

Читать полностью…