@Nashraasoo فرهنگ، اجتماع و نگاهی عمیقتر به مباحث امروز تماس با ما: 📩 editor@aasoo.org 🔻🔻🔻 آدرس سایت: aasoo.org اینستاگرام: instagram.com/NashrAasoo فیسبوک: fb.com/NashrAasoo توییتر: twitter.com/NashrAasoo
پاپ فرانسیس و کشتی «تایتانیک ایتالیایی»🔻
✍ مسافران گفتند که صدای لرزش مهیبی، شبیه به زلزله، را شنیدند. در سراسر سفر صدای بلند ارتعاشاتِ عجیب و مرموز لحظهای قطع نشده بود، و «کشتی چنان به این سو و آن سو کج میشد که اگر صبحها فنجان قهوهی خود را روی میز میگذاشتیم محتویاتش بیرون میریخت.» اما آن صدای لرزش با بقیه فرق داشت: بیشتر به نوعی انفجار یا یک بمب شبیه بود. مسافران اتاقها و سالنهای استراحت را ترک کردند و به روی عرشه رفتند تا ببینند که چه اتفاقی رخ داده است. نزدیک غروب بود و کشتی داشت به طرف پورتو سِگورو، شهری در جنوب برزیل، میرفت. بمبی در کار نبود: بیشتر به آسمانغرنبهای خفیف شبیه بود. کشتیِ بخار به پیش میرفت اما حرکاتش به اسبی افسارگسیخته شباهت داشت. ناگهان کشتی تغییر جهت داد و از سرعتش کاسته شد. بعدها مردی که ساعتها به تکهچوبی در اقیانوس چسبیده بود، شهادت داد که جدا شدن پروانهی کشتی را به چشمِ خود دیده است. پروانهی کشتی کاملاً از آن جدا شده بود. مسافران گفتند که پروانهی کشتی بریدگیِ عمیقی در بدنهی کشتی ایجاد کرده بود: آب به داخل کشتی سرازیر شد و موتورخانه را پر کرد. طولی نکشید که آب به انبار کشتی هم راه یافت چون ظاهراً درهای ضدآب معیوب بودند.
✍ پیش از فرا رسیدن نیمهشب، کشتی کاملاً در دریا غرق شد؛ سینهی کشتی به حالت عمودی در آمد و با صدایی گوشخراش، و تقریباً شبیه به غرّش حیوانات، تا عمق ۱۳۷۰ متری در آب فرو رفت. بر اساس روایتهای گوناگون، ناخدا تا پایان روی عرشه باقی ماند و به نوازندگانِ باقیمانده دستور داد که سرود ملیِ ایتالیا را اجرا کنند. جسد او هرگز پیدا نشد. پیش از آن که دریا کشتی را ببلعد، صدای شلیک گلولههای فراوانی به گوش رسید: خدمهای که از هیچ کاری برای کمک به مسافران دریغ نکرده بودند تصمیم گرفته بودند که خود را از رنج و عذاب غرقشدن برهانند.بعضی از قایقهای نجات توانستند خود را به کشتیهای نزدیک برسانند و به کمک خدمهی آن کشتیها صدها مسافر را نجات دادند.عملیاتِ نجاتِ معدود افرادی که به هر قیمتی خود را روی سطح آب شناور نگه داشته بودند ساعتها ادامه یافت. وقتی، پیش از طلوع آفتاب، چند کشتی بخار برزیلی به محل وقوع حادثه رسیدند دیگر کسی در آب زنده نمانده بود.
✍ در آن زمان، مسئولان ایتالیایی اعلام کردند که در این فاجعه کمی بیش از ۳۰۰ نفر جانِ خود را از دست دادهاند. آنها گفتند که اکثر جانباختگان خدمهی کشتی بودند؛ اما به گزارش روزنامههای آمریکای جنوبی، شمار جانباختگان بسیار بیشتر، بیش از دو برابر، بود و مسافران قاچاق، دهها مهاجر سوری و کارگران مزارع را شامل میشد که برای کار در فصل زمستان از مناطق روستاییِ ایتالیا به آمریکای جنوبی میرفتند.دولتمردانِ فاشیست در پی کماهمیت جلوه دادن یا سرپوش نهادن بر غرق شدن کشتیای بودند که میتوان آن را «تایتانیک ایتالیایی» دانست.
@NashrAasoo 💭
۸ مه: نگاهی به آخرین هفتهی جنگ جهانی دوم و رویکرد آلمانیها به مفهوم «رهایی»
✍️ امید رضایی
«مواجهه با «گذشتهی نازی» هنوز یکی از موضوعات مطرح در جامعهی آلمان است. تمام نسلهای پساجنگ خواسته یا ناخواسته با این پرسش روبهرو میشوند. تفاوت نسلهای امروزی با گذشتگانشان این است که دیگر سؤال «مسئولیت شخصی» در جنایات نازیها مطرح نیست. اما پاسخ به مسائلی مثل نژادپرستی، دیگرستیزی و ملیگرایی (ناسیونالیسم) بدون بازگشت به دوران نازیها در آلمان ناممکن است.»
@NashrAasoo 💭
«پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت، با یونس حیدری، نویسندهی کتاب «روزهای سربی، خاطرات اردوگاه سفید سنگ» گفتگو خواهیم کرد. این گفتگو را میتوانید به صورت زنده در صفحهی اینستاگرام آسو دنبال کنید.»
@NashrAasoo 💭
آسو، سهشنبه ۱۳ ماه مه، در نمایشگاه کتاب بدون سانسور در فرانکفورت میزبان شما خواهد بود.
⏰ از ساعت ۱۳ تا ۲۱
📍 ASTA Goethe Universität,
Bockenheimer Warte, Festsaal,
Mertonstarße 16,
60325 Frankfurt am Main
@NashrAasoo 💭
«مسیر حقوق زنان در ترکیهی کنونی نمایانگر تلاقی پیچیدهی خودکامگی، اسلامیسازی و سیاستهای جنسیتی است. در حالی که دولت بهطور سیستماتیک تلاش میکند تا حمایتهای قانونی از زنان را تضعیف، هنجارهای جنسیتی را بازتعریف و کنشگری را متوقف کند، جامعهی مدنی مقاومتی مستمر از خود نشان میدهد و سازمانهای فمینیستی، مدافعان حقوقی و جنبشهای مردمی همچنان برای حفظ دستاوردهای بهدستآمده میکوشند.»
aasoo.org/fa/articles/5131
@NashrAasoo 🔻
بچهها سلام، نامهی فرزاد کمانگر به دانشآموزانش مهتاب گریمشاو
🔸به یاد فرزاد کمانگر، معلم جوان کُرد که در روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹ به دار آویخته شد.
@NashrAasoo 💭
«زیر سؤالبردن نقش حقیقت در گفتمان عمومی و طرح اصطلاحاتی مانند «پساحقیقت» و «فکتهای بدیل» منجر به این شده است که نسبیانگاری به ابزاری فکری برای سیاست پوپولیستی راستگرا تبدیل شود.»
aasoo.org/fa/articles/5132
@NashrAasoo 🔻
«کتاب «جا باز کردن برای خلیج: تاریخ، منطقهگرایی و خاورمیانه» روایتی تاریخی و خطی نیست که نحوهی شکل گرفتن خلیج فارس از دیروز تا امروز را نشان دهد. پنج فصل آن مجموعهای از روایتهای انسانی از گوشهو کنار خلیج فارس است که در کنار هم تصویر بهتری از تاریخ این منطقه را به ما ارائه میدهند و احتمالاً برخی کلیشههای موجود را از میان برمیدارند.»
aasoo.org/fa/books/5113
@NashrAasoo 🔻
قاچاق کتابهای ممنوع چه نقشی در سقوط کمونیسم داشت؟🔻
🔸 در سال ۱۹۷۶، وقتی که ترزا بوگوسکا، نویسندهی دگراندیش لهستانی، به جنبش نوظهور اپوزیسیون لهستان پیوست، تصمیم گرفت که کتابخانهای متشکل از آثار ممنوع ایجاد کند و مجموعهی کوچک خود، از جمله ۱۹۸۴، را به این کتابخانه اهدا کرد. دستگاه امنیتیِ لهستان ترزا را زیر نظر داشت، مخفیانه به مکالمات خصوصیاش گوش میداد، او را بازداشت و خانهاش را زیر و رو میکرد. بنابراین، ترزا کتابهای ممنوع را به همسایگانش سپرد. اما اکثر اوقات این کتابها نزد آنها نبود و بین خوانندگان دست به دست میشد. این گونه بود که «کتابخانهی سیّار» پدید آمد.
🔸 در آن سالهای سرنوشتسازِ جنگ سرد چند نفر از طریق کتابخانهی ترزا رمان اورول را خواندند؟ صدها یا شاید هزاران نفر. و تازه این فقط یکی از میلیونها کتابی بود که در آن زمان بهطور غیرقانونی وارد لهستان میشد. کتابها نه تنها از طریق قطار بلکه از هر طریق ممکن ــ قایقهای تفریحی، کامیونها و وانتها، بالنها و پست ــ به لهستان میرسید. کتابهای جیبی را لابهلای صفحات نُت موسیقیدانانِ مسافر جا میدادند، یا در قوطیهای مواد غذایی و جعبههای نوار بهداشتی میگنجاندند. برای مثال، نسخهای از مجمع الجزایر گولاگ، اثر الکساندر سولژنیتسین، را در داخل بستهی پوشک یک نوزاد مخفی کردند و با هواپیما به ورشو بردند.
🔸 بعضی از اهالی بلوک شرق حدس میزدند که انبوه کتابهای ممنوع بهطور تصادفی به دست لهستانیها نمیرسد. اما فقط عدهی کمی میدانستند که ارسال این کتابها بخشی از عملیات اطلاعاتی آمریکا است که در واشنگتن به «برنامهی کتاب سازمان سیا» شهرت داشت و چند دهه ادامه یافت. جورج میندن، سرپرست این برنامه، هدف از این عملیات را حمله به بلوک شرق از طریق «هجوم اندیشهی آزاد و صادقانه» میدانست. میندن عقیده داشت که «حقیقت مُسری است». به نظر او، اگر آمریکا میتوانست مردم ستمدیدهی بلوک شرق را از حقیقت آگاه سازد، این امر قطعاً تأثیرگذار بود.
@NashrAasoo 💭
📎 کتاب «چرا علیه حجاب شوریدم» را میتوانید به رایگان در سایت آسو بخوانید و نسخهی کاغذی آن را هم میتوانید سفارش دهید.
🎙 نسخهی شنیداری این گفتوگو در اپهای پادگیر با شناسهی NashrAasoo در دسترس است.
[Castbox] [Google] [Spotify] [Apple]
@NashrAasoo 🎧
آسو، شنبه سوم ماه مه، در نمایشگاه کتاب بدون سانسور در هامبورگ میزبان شما خواهد بود.
📍Stadtteischule Hamburg Mitte
Marienthaler Str. 172
20535 Hamburg
S-Bahn Hasselbrook
@NashrAasoo 💭
«ایساک بابل در خانوادهای یهودی اما نسبتاً سکولار پرورش یافت. و از همین رو میتوانست در مرزهای میان دو فرهنگ روس و یهودی جولان دهد. در نتیجه، او نخستین یهودیای بود که نه به عنوان نویسندهای بیگانه و «وصلشده» به ادبیات روسیه، بلکه چونان نویسندهای از درون آن، به ادبیات آن سرزمین راه یافت.»
aasoo.org/fa/articles/5122
@NashrAasoo 🔻
💬 گفتگو با صدیقه وسمقی، به زودی از آسو…
@NashrAasoo 💭
«أروی نعمی، عکاس سعودی، با ثبت تناقضهای زندگی زنان در فضای تفریحی و ممنوعه، واقعیتی تلخ و کمیک را به تصویر میکشد. لاله سعیدی، هنرمند مراکشی، خوشنویسی و حنا را در هم میآمیزد تا روایتی زنانه از نبرد با کلیشهها و سنتها بسازد. رائده سعادة، هنرمند فلسطینی، خود سوژهی آثار خویش است و از دل زندگیِ تحت اشغال و تبعیض، زبان هنر را به مقاومت بدل میکند. غادة خنجی، عکاس بحرینی، قصهی انسانها و مکانهای فراموششده را با نگاهی سورئالیستی بازگو میکند. منا حاطوم، با آثار چیدمانی و بدنی خود، درهمتنیدگیِ سیاست و زیست فردی را آشکار میسازد. شعبیه طلال، نقاش خودآموختهی مراکشی که آثارش جهانی شد و بسیاری او را «نمادی از امید» برای زنان محروم خاورمیانه و شمال آفریقا میدانند.»
aasoo.org/fa/articles/5111
@NashrAasoo 🔻
دفتر آسو با عنوان دسیسهپنداری منتشر شد!
🔸 نظریههای توطئه احتمالاً یکی از قدیمیترین و شناختهشدهترین مسائل جوامع بشری است که به شکلی متناقضنما با افزایش فناوریهای ارتباطی و آسانتر شدن جریان اطلاعات نه تنها از رونق نیفتادهاند بلکه بر سرعت و دامنهی انتشار آنها افزوده شده است.
aasoo.org/fa/daftarha/5110
@NashrAasoo 🔺
«پدربزرگ و مادربزرگم و تنها پسرشان، ماریو، مرد جوانی که بعدها پدرم شد، برای آن سفر طولانی بلیت خریده بودند و قرار بود که سوار همین کشتی شوند، کشتیای که در ۱۱ اکتبر ۱۹۲۷ بندر جنوا را به مقصد بوئنوس آیرس ترک کرد.اما آنها سوار این کشتی نشدند.آنها هرچه کوشیدند نتوانستند اموالشان را بهموقع بفروشند. سرانجام، خانوادهی برگولیو با اکراه مجبور شدند که بلیتِ خود را عوض کنند و سفر به آرژانتین را به تأخیر بیندازند. به همین علت است که من امروز اینجا هستم.»
aasoo.org/fa/articles/5137
@NashrAasoo 🔻
روزهای سربی؛ خاطرات اردوگاه سفیدسنگ
✍️ روزهای سربی خاطرات یونس حیدری است، یکی از جانبهدربردگان اردوگاه مهاجران آوارهی افغانستانی در اواخر دههی ۱۳۷۰ در ایران: «اردوگاه سفیدسنگ». اردوگاهی که هنوز در شهرستان فریمان دایر است و گذرگاهی است برای اخراج افغانستانیهای ساکن ایران و راندن آنان به افغانستان.
کتاب از بیگاری، نبود امکانات بهداشتی، توهین و تحقیر و شکنجه و ناامنی، سرمازدگی، بیماری، مرگ و ناپدیدشدگی جانهای بیجان زندانیان اردوگاه میگوید. در اینجا آزادی را فقط تبعیض طبقاتی تضمین میکند. بعضی با پول و پارتی قادر به فرار میشوند، اما برخی از بیماری و تنهایی جان به در نمیبرند. در طول سالها هزاران آوارهی افغانستانی نهفقط به سفیدسنگ بلکه به اردوگاه ورامین، اردوگاه خانوادگی محمد رسولالله، نیاتکِ زابل و تل سیاه زاهدان انتقال داده شدهاند و از سرنوشت مرگ و زندگی بسیاری از آنان دیگر خبری در دست نیست.
📚 کتاب «روزهای سربی، خاطرات اردوگاه سفید سنگ» را میتوانید به رایگان در آسو بخوانید و یا نسخهی کاغذی آن را سفارش دهید.
@NashrAasoo 💭
طنین آینه؛ مروری بر زندگی و آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان
✍️ نهال تابش
مروری برای فعالیت هنریِ منیر شاهرودی فرمانفرمائیان نقاش، طراح و مجسمهساز ایرانی که هنر سنتیِ آینهکاری را در قالب آثار معاصر بازآفرینی کرد.
@NashrAasoo 💭
«ترکیه ملک مردان نیست»: پاسخ زنان به پروژهی اسلامیسازی اردوغان🔻
✍ از زمان به قدرت رسیدن رجب طیب اردوغان در سال ۲۰۰۲، روندی پیوسته و نظاممند برای تضعیف حقوق زنان در ترکیه آغاز شد. این روند در کنار تلاش برای اسلامیکردن جامعه، بهویژه از طریق ترویج ارزشهای خانوادگیِ محافظهکارانه و هنجارهای دینی، ادامه یافته است. این تغییرات نه تنها حمایتهای قانونی از زنان را تحت تأثیر قرار داده بلکه انتظارات اجتماعی دربارهی جنسیت را نیز شکل دادهاند. در پاسخ، جامعهی مدنی ترکیه، بهویژه سازمانهای فمینیستی و نهادهای حقوقمحور، مقاومت آشکاری نشان دادهاند. در این نوشته مسیر ترکیه در بازگشت به عقب را دنبال میکنیم، اینکه چگونه حقوق زنان به دست حکومت تضعیف شده و واکنش جامعهی مدنی به این تحولات چه بوده است.
✍ ترویج ایدئولوژی جنسیتیِ محافظهکارانه و دینمحور، پیامدهای حقوقی و اجتماعیِ ملموسی داشت. یکی از نقاط عطف این تغییرات، خروج ترکیه از کنوانسیون استانبول در مارس ۲۰۲۱ بود. کنوانسیون استانبول، یکی از معاهدات مصوب در شورای اروپا بود که به منظور مبارزه با خشونت علیه زنان و ترویج برابری جنسیتی تدوین شده بود. اردوغان خروج از این معاهده را با این ادعا توجیه کرد که این کنوانسیون «توسط گروهی مصادره شده است که در پی طبیعی جلوه دادن همجنسگرایی هستند»؛ او این موضوع را با ارزشهای خانوادگی ترکیه ناسازگار دانست. خروج از این معاهده نه تنها عقبگرد از تعهدات حقوق بشری بینالمللی بود بلکه ضربهای نمادین به دههها تلاش فمینیستی در ترکیه محسوب میشد. این اقدام همزمان با تلاشهایی برای ارائهی چارچوبهای قانونی جدید با تمرکز بر «ارزشهای خانوادهی ترک» انجام شد که منتقدان آن را تولد دوبارهی کنترل پدرسالارانه و محدود کردن استقلال زنان میدانند.
✍ در دو دههی اخیر، فعالان حقوق زنان نه تنها با فشارهای ایدئولوژیک بلکه با نظارت فزاینده، جرمانگاری و سرکوب فیزیکی مواجه شدهاند. اعتراضات مسالمتآمیز، از جمله راهپیماییهای ۸ مارس (روز جهانی زنان) و راهپیمایی شبانهی فمینیستی سالانه، اغلب با خشونت پلیس، بازداشت و ممنوعیت مواجه شدهاند. برای مثال، در سال ۲۰۲۰، فرمانداری استانبول راهپیمایی شبانهی فمینیستی را به بهانهی «نگرانیهای امنیتی» ممنوع کرد، اقدامی که بهشدت سیاسی تلقی شد.اما محدود کردن کنشگری فمینیستی بخشی از محدود کردن فضای مدنی در ترکیه است. پس از کودتای نافرجام ۲۰۱۶، هزاران سازمان مردمنهاد با صدور فرمان وضعیت اضطراری تعطیل شد. بسیاری از این سازمانها انجمنهای زنان بودند که خدماتی مثل تأمین سرپناه و کمک حقوقی به بازماندگان خشونت ارائه میدادند.
@NashrAasoo 💭
🔸 «یکی از مشهورترین نظریههای توطئه مبتنی بر متنی به نام «پروتکل بزرگان صهیون» است که برای نخستین بار در سال ۱۹۰۳ در روسیه منتشر شد و به رغم آن که از همان ابتدا مجعول بودن آن مشخص شد اما این امر از میزان علاقه به آن و دامنهی انتشارش نکاست.»
📚 دانلود دفتر دسیسهپنداری
@NashrAasoo 💭
نسبیانگاری و سیاست 🔻
✍️ بسیاری از اوقات نسبیانگاری با سیاست لیبرال دموکراتیک مترادف به حساب میآید و آن را همچون چهارچوب هنجاری مناسبی برای کسب ارزشهای لیبرال در نظر میگیرند. باور بر این است که نسبیانگاری به معنای پذیرش تکثرگرایی و چندفرهنگگرایی، یعنی برخی از ارزشهای اساسی سیاست لیبرال است؛ به بیان دیگر چهارچوبی نسبیانگار، اجرای این ارزشهای اجتماعی و سیاسی را تسهیل میکند. این نگرش تا اندازهای ناشی از این است که نسبیانگاری در تقابل با مطلقگرایی قرار دارد، یعنی این دیدگاه که دستکم برخی از حقایق و ارزشها نامشروط و مستقل از هر معیاری هستند. «مطلقگرایی» در حوزهی سیاست مترادف با اطاعت بیچون و چرا، فقدان آزادی و در واقع خودکامگی است ــ یعنی اموری که از منظری لیبرال، عمدهترین مصائب اجتماعی به حساب میآیند.
✍️ یکی دانستنِ نسبیانگاری و سیاست لیبرال از جانب دوستان و دشمنان نسبیانگاری، یکی از تفسیرهای سیاست نسبیانگارانه است. تفسیر دیگر، دفاع نیروهای سیاسی محافظهکار از نسبیانگاری است. زیر سؤالبردن نقش حقیقت در گفتمان عمومی و طرح اصطلاحاتی مانند «پساحقیقت» و «فکتهای بدیل» منجر به این شده است که نسبیانگاری به ابزاری فکری برای سیاست پوپولیستی راستگرا تبدیل شود. همسویی پوپولیسم ارتجاعی با نسبیانگاری امر جدیدی نیست. موسیلینی به سادگی میتوانست از نسبیانگاری به فاشیسم برسد. او مدعی بود که نسبیانگاری نشان میدهد که تمام ایدئولوژیها ارزش یکسانی دارند و در نتیجه «ما فاشیستها» هم باید ایدئولوژی خودمان را ایجاد و با تمام توانمان آن را اعمال کنیم.
✍️ نه تنها هواداران نسبیانگاری بلکه منتقدان آن نیز بر پیوند بین نسبیانگاری و راست افراطی تأکید دارند. برای مخالفان نسبیانگاری در حوزهی فلسفه، بین انکار ارزشهای عصر روشنگری، یعنی عقلانیت عمومی و حقیقت عینی، توسط پسامدرنها و سیاست پساحقیقتِ پوپولیسم پیوندهای ملموسی وجود دارد. برای مثال، دنیل دِنِت در مصاحبهای با روزنامهی گاردین در سال ۲۰۱۷ ابراز امیدواری کرد که مردم درخواهند یافت که مواضع فلسفی همواره بیضرر نیستند و ممکن است پیامدهای هولناکی داشته باشند: «تصور میکنم کاری که پستمدرنها انجام دادند حقیقتاً شرورانه بود. آنها این فکر را رواج دادند که بدبینی نسبت به حقیقت و فکت کار ارجمندی است.»
@NashrAasoo 💭
خلیج فارس در مقیاس انسانی 🔻
✍ اگر میشد از طریق تونل زمان به سال ۱۹۰۳ و بندر لنگه در جنوب ایران برویم، میتوانستیم در بازار این شهر محصولاتی از هند، عمان، جزیرةالعرب، بیرمنگام، آلمان، بمبئی و منچستر را پیدا کنیم. سالها پیش از اینکه در ایران راهآهن یا حتی اتومبیل وجود داشته باشد، بندر لنگه، که فقط ده هزار نفر جمعیت داشت، اینگونه رابط ایران و جهان بود. این البته خلیج فارس بود که چنین ارتباطی را ممکن میساخت.
✍ آرنگ کشاورزیان در کتاب «جا باز کردن برای خلیج: تاریخ، منطقهگرایی و خاورمیانه» که در سال ۲۰۲۴ از سوی انتشارات دانشگاه استنفورد منتشر شده، مینویسد: «آبهای این خلیج در طول هزار سال بخشی از "جادهی ابریشم دریایی" بودند که به گسترش اسکان و تبادل اجتماعی-اقتصادی یاری رسانده بودند. ویژگی کتاب اخیر آرنگ کشاورزیان این است که خلیج فارس را نه از بالا و بر اساس ردیف کردن آمار و ارقام بلکه با نگاهی در مقیاس انسانی مینگرد و در عین حال آنرا در بستر تاریخ جهان قرار میدهد.
✍ شاید جذابترین بخشهای کتاب فصلهای میانی آن است که به جنبههای کمتر شناختهشدهای از تاریخ خلیج فارس میپردازد و تحلیلهای بدیعی را در بر دارد. مثلاً کشاورزیان اشاره میکند که چگونه در دورهی جنبشهای ضداستعماری و جهان سومگرا در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی تلاش برای تشکیل مناطق«تجارت آزاد» و سرمایهگذاریهای نفتی بخشی از تلاش کشورهای منطقه برای تحکیم استقلال خود بود. این مغایر با روایتِ آشنایی است که تشکیل چنین مناطقی را بیشتر نوعی مقابله با حقوق کارگران و در راستای گسترش سرمایهداری جهانی و نولیبرالیسم تلقی میکند. کشاورزیان به آثار پژوهشگرانی همچون پاتریک نولینگ، رونن پالان و ونسا اوگل اشاره میکند که نشان دادهاند تشکیل مناطق تجارت آزاد در اصل تلاشی از سوی دولتها برای غلبه بر سرمایه بوده است. او مینویسند: «این مناطق بیش از آن که برای فرار مالیاتی طراحی شده باشند به منظور گیر انداختن سرمایه برپا شده بودند.»
@NashrAasoo 💭
رؤیای تکراری خودکفایی؛ تأثیر تعرفههای جدید آمریکا بر اقتصاد ایران
✍️ همایون معمار
«حاکمان جمهوری اسلامی بعد از انقلاب ۱۳۵۷ با مصادرهی اموال صاحبان صنایع بخش خصوصی و گسترش بخش دولتی و نیمهدولتی، بدون اتکا به نظریهی مشخصی اقتصاد ایران را در دست گرفتند. هرچند در آن زمان همه از اصطلاحاتی نظیر «توسعهی عادلانه» و «اقتصاد اسلامی» استفاده میکردند اما تنها چیزی که در ذهن داشتند توزیع ثروت، آن هم ثروت حاصل از فروش نفت، بود. از همان ابتدا نیز نزاع با غرب را در سایهی امپریالیسم و رفاقتشان با عدالت را در مفهوم سوسیالیسم دنبال میکردند.»
@NashrAasoo 💭
«اکنون که اطلاعات گمراهکننده دموکراسیِ لیبرال غربی را با تهدیدی بیسابقه مواجه ساخته، و سانسور و ممنوعیت دوباره مدارس و کتابخانهها را به میدان نبرد ایدئولوژیک تبدیل کرده است برنامههای ادبی سازمان سیا شگفتانگیز به نظر میرسد. هرچند این برنامهها اهدافی سیاسی داشت اما یکی از روشنفکرانهترین عملیاتهای جنگ روانی بود. »
aasoo.org/fa/articles/5124
@NashrAasoo 🔻
«زنان مسلمان، شما مستحق داشتن حقوق برابر هستید»
صدیقه وسمقی در گفتوگو با مریم فومنی
🔸«صدیقه وسمقی، نویسندهی کتاب «چرا علیه حجاب شوریدم» که به تازگی از سوی نشر آسو منتشر شده، میگوید «با نوشتن این کتاب میخواستم به زنان مسلمان بگویم که شما مستحق این هستید که حقوق برابر داشته باشید و هیچکس نمیتواند با دین این نابرابریها را توجیه کند.»
این اسلامپژوه که در سال ۱۴۰۲ حجاب از سر برداشت، در گفتوگو با آسو میگوید در سالهای اخیر بارها ایدههایش دربارهی حجاب را در قالب مقاله، مصاحبه، سخنرانی و حتی نامه به علیخامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده بود، اما وقتی که بهخاطر حجاب بازداشت و حبس شد، تصمیم گرفت نتایج تحقیقاتش را در یک کتاب بیاورد و شرح رنج زنان از تحمیل حجاب اجباری را بیان کند.»
@NashrAasoo 💭
ایساک بابِل؛ وقتی دیوارهای غروب در آسمان فرو میریزند🔻
✍ ایساک بابل طی مصاحبهای که واپسین سالهای عمرش در ۱۹۳۷ انجام داد، توضیح داد که چرا به فُرم داستان کوتاه رو آورده است. او ضمن مقایسهی رمانهای بلند تولستوی با داستانهای کوتاه خود گفت «مسئله این است که تولستوی میتوانست آنچه را لحظهلحظه برایش اتفاق میافتاد شرح دهد... حال آنکه من ... فقط میتوانم جالبترین پنج دقیقهای را که طی بیستوچهار ساعت از سر گذراندهام وصف کنم و از همین رو است که فرم داستان کوتاه را انتخاب کردهام.» پر واضح است که بابل در ۱۹۳۷ و در بحبوحهی «وحشت استالینی» و «تصفیهی بزرگ» نمیتوانست جز در لفافه و ابهام، غرض خود از موجزنویسی را عنوان نماید.
✍ با شروع سالهای ۱۹۳۰، میخهای سر راه نویسنده، درشتتر، تیزتر و خونریزتر شده بودند. تور سانسور ریزتر شده بود و حتی تکجملههای بابل نمیتوانستند از آن عبور کنند. در نتیجه، بابل، ژانر «سکوت» را برگزید. او در نخستین کنگرهی نویسندگان شوروی در ۱۹۳۴به طنز، اما به شیوایی تمام گفت: «من به حدی برای خواننده احترام قائلم که ساکت میمانم و حرفی نمیزنم. آخر مرا استادبزرگ هنر سکوت میشناسند.»
سرانجام سکوت و کمکاری بابل به خیانت تعبیر شد و او در ۱۹۳۹ دستگیر و کتابهایش از کتابخانهها و کتابفروشیها جمعآوری و نابود شد. نوشتههای چاپنشدهای هم که به دست پلیس مخفی افتاد سرنوشت بهتری نیافت و دیگر ردی از آنها به دست نیامد. خود او نیز به طرزی معماوار سربهنیست شد.
✍ بابِل به اصطلاح اورولی، به «چالهی خاطره» افکنده شد. او در «وزارت عشق»، اتهامات ساختگی را زیر شکنجه، گردن گرفت. حکم بازداشت او یکماه و نیم پس از دستگیریاش صادر شد! سندی که نشان میدهد، دادستانی شوروی، مدرک کافی علیه او نیافته بود. به علاوه، هیچیک از دو بازجوی بابل داستانهایش را نخوانده بودند. شاید سواد لازم را هم نداشتند: یکی از آنها در چهاردهسالگی و دیگری در یازهسالگی ترک تحصیل کرده بودند. تحت این شرایط، بابل ضمن اعترافات اجباری، تکمضرابهایی از حقیقت نیز میزد و فیالمثل مینوشت «... من گلایه میکردم که ادبیات شوروی، بیرنگوبو شده و هیچ آیندهای ندارد...» عمرِ بابل همانند داستانهایش کوتاه بود. در ۲۷ ژانویهی ۱۹۴۰ نویسندهای چهلوپنج ساله تیرباران شد که هماره «عینکی روی بینی و پاییزی در دل» داشت؛ او «با فواحش، گاریچیها و سربازان سوارهنظام» دوستی داشت؛ هم شاعر شهر بود و «آفتاب شیشهای پترزبورگ» را به وصف میکشید و هم روستا را، وقتی «دیوارهای غروب در آسمان فرو میریزند»،به نظاره مینشست.
@NashrAasoo 💭
آسو، پنجشنبه اول ماه مه و جمعه دوم ماه مه، در نمایشگاه کتاب بدون سانسور در برلین میزبان شما خواهد بود.
📍Pangea Haus
Bei der Iranischen Gemeinde in Deutschland e.V. Trautenaustraße 5 | 10717 Berlin
@NashrAasoo 💭
شش زن عرب که هنر منطقه را از مرزهای خاورمیانه فراتر بردند 🔻
✍ آثار لاله سعیدی، یکی از عکاسان صحنهای نامدار در خاورمیانه، اغلب ترکیبی از باورهای او بهعنوان هنرمندی فمینیست با کلیشههای رایج دربارهی زنان در خاورمیانه و شمال آفریقا است. لاله سعیدی در سال ۱۹۵۶ میلادی در مراکش به دنیا آمد، در پاریس درس خواند، بعد از ازدواج در عربستان زندگی کرد و بعد از جدایی راهی پاریس شد و اکنون در آمریکا ساکن است. او آثارش را متأثر از دوران زندگی در مراکش و عربستان سعودی میداند و بیشتر آثار عکاسیِ صحنهای خود را نوعی «زندگینامهی شخصی» توصیف میکند: تصاویری از تصور غرب از او و تصاویری از انتظارات خاورمیانه از او و همچنین خود واقعیاش که بهرغم فشار سنت و کلیشه میکوشد تا فردیتش را حفظ کند. در بسیاری از آثار لاله سعیدی زنانِ مدل را در حالتهایی میبینیم که در جوامع سنتی و مسلمان مقبول نیست. روی تن این زنان به عربی خوشنویسی شده، دستهایشان به شیوهی رایج در مراکش حنا بسته است و در اماکنی هستند که گاه بسیار سرد و بیروح، گاه تاریک و تهی و گاه شبیه به کلیشهی رایج غربیها از حرمسرا در خاورمیانه است.
✍ رائده سعادة؛ هنرمندی فلسطینی که یکی از آثارش در سال ۲۰۰۷ شهرتی جهانی یافت: خودش وسط بیابان ایستاده و جاروبرقی در دست، بیابان را جارو میکند. گرچه این اثر بسیار دیده و تحسین شد اما رائده سعادة از سالها قبل آثار بحثانگیز و مهمی را اجرا و خلق کرده بود که در همهی آنها واقعیتِ زیستن بهعنوان یک فلسطینیِ ستمدیده، با گذرنامهی اسرائیلی، را به تصویر میکشد. با وجود این، او از نقد مردسالاری رایج در میان فلسطینیها نیز طفره نمیرود. رائده در بیتالمقدس زندگی میکند و در بسیاری از آثار او، خودش بخش مهمی از اثر است. او میگوید بدن خود را بخشی از آثارش میداند، انگار که همزمان سوژه و خالق باشد. به عقیدهی او، بعضی از هنرمندان اثرشان را از بیرون اثر، و بعضی دیگر همچو او اثرشان را از درون و میان اثر خلق میکنند. برای مثال، او مجموعهی معروف «دیوار» را نمونهای از خلق از درون میداند زیرا بهعنوان یک فلسطینی هر روز با انواع دیوارها مواجه است. در یکی از آثار این مجموعه، دختربچهای با لباس فرم مدرسه و کولهپشتی در راه مدرسه است، جلوی او دیوار بلندی قرار دارد که اسرائیل را از مناطق فلسطینی جدا میکند و دختربچه در کولهپشتیاش نردبان بلندی را حمل میکند: «برای من مهم است که به نسل جوان، بهویژه دختران و زنان جوان، نشان دهم که بهرغم اینهمه گرفتاری و لایههای گوناگون تبعیض، باید به فعالیت ادامه دهیم و دست از تلاش برنداریم.»
✍ شعبیه طلال، نقاش سرشناس مراکشی، در روستایی نزدیک به شهر بندری جدیده متولد شد. وقتی ۱۳ ساله بود پدرش او را به یکی از روستاهای مجاور فرستاد تا همسر مردی ۷۰ ساله شود. یک سال بعد پسرش را به دنیا آورد و وقتی پسرش یکساله شد، شوهری که همسن پدربزرگش بود از دنیا رفت. طلال به نظافت خانههای دیگران مشغول شد تا بتواند مخارج زندگی خود و پسرش را تأمین کند. وقتی ۲۵ ساله بود، شبی خواب دید که غریبههایی با ابزار نقاشی در انتظارش ایستادهاند و وقتی که او را میبینند، ابزار نقاشی را به او هدیه میدهند. این رؤیا او را مصمم کرد که مقداری ابزار نقاشی فراهم کند و بدون آموزش رسمی شروع به نقاشی کند. طلال آموزش رسمی و حرفهای ندیده بود، رها از فرم و تکنیک بود و امیال و خیالاتش را بدون سانسور و اسارت در فرم به تصویر میکشید. این ویژگی مهم آثار او بود. زنان سوژهی اصلیِ اکثر نقاشیهای طلال بودند، نقاشیهایی با رنگهای شاد و تند که انگار در لحظه خلق میشد. آثار او قصیدهای در ستایش خلاقیتِ نامحدود بود. طبیعت و رنگهای طبیعت نیز حضوری مستمر در نقاشیهای او داشت.طلال به یکی از مهمترین هنرمندان قرن بیستم مراکش و جهان عرب تبدیل شد و هنر این منطقه را از مرزهای خاورمیانه و شمال آفریقا فراتر برد.
@NashrAasoo 💭
📚 دفترهای آسو: دسیسهپنداری
🔸 در این مجموعه سعی شده است تا هم گستردگی جغرافیایی نظریههای توطئه و هم تنوع آنها به تصویر کشیده شود. اما در نهایت این خاورمیانه و به ویژه ایران است که جایگاهی محوری در مطالب این مجموعه دارند. با ترکیبی از مطالب توصیفی، نظری و تاریخی به تحلیل و علتیابی این پدیده پرداختیم و تلاش کردیم ابزارهایی شناختی برای مواجهه با آن در اختیار خوانندگان قرار دهیم. امری که با توجه به گسترش اخبار جعلی و نادرست در دورهی کنونی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است.
@NashrAasoo 💭
رؤیای تکراری خودکفایی؛ تأثیر تعرفههای جدید آمریکا بر اقتصاد ایران 🔻
📈 حاکمان جمهوری اسلامی بعد از انقلاب ۱۳۵۷ با مصادرهی اموال صاحبان صنایع بخش خصوصی و گسترش بخش دولتی و نیمهدولتی، بدون اتکا به نظریهی مشخصی اقتصاد ایران را در دست گرفتند. هرچند در آن زمان همه از اصطلاحاتی نظیر «توسعهی عادلانه» و «اقتصاد اسلامی» استفاده میکردند اما تنها چیزی که در ذهن داشتند توزیع ثروت، آن هم ثروت حاصل از فروش نفت، بود...بعد از انقلاب، بهویژه پس از آغاز جنگ هشت ساله با عراق و ایجاد محدودیت برای فروش کالاها و تجهیزات جنگی از سوی کشورهای غربی، تولید در داخل به هر قیمت در دستور کار قرار گرفت. در آن دوره که بهجای واژهی «تحریم» از «محاصرهی اقتصادی» استفاده میشد، تأکید بر آن بود که همه چیز باید در داخل تولید شود، از کالاهای کشاورزی تا محصولات صنعتی و تجهیزات جنگی.
📈 در چنین شرایطی، تولیدکنندگان داخلی بدون نگرانی از حضور رقبا محصولاتشان را به قیمت دلخواه به مشتریانِ داخلی میفروشند و مصرفکنندگان داخلی چارهای جز خرید این کالاهای بیکیفیت ندارند. صنعت خودروسازی ایران یکی از مصادیق بارز این امر است. ممنوعیت و محدودیتِ واردات خودرو سبب شده است که تولیدکنندگان داخلی همچنان محصولات ۴۰-۳۰ سال قبل خودروسازان فرانسوی و کرهای را به بازار عرضه کنند. اگر بازار ایران به روی واردات خودرو باز شود، خودروسازان ایرانی که هر سال بیش از یک میلیون خودرو تولید میکنند، به سرعت ورشکست خواهند شد زیرا تولیداتشان نه از نظر کیفیت و نه از نظر قیمت قادر به رقابت با خودروهای خارجی نیست.
📈 اکنون خودکفایی در تولید جو، برنج، ذرت و دانههای روغنی، حبوبات، چغندرقند و پنبه هم در دستور کار قرار گرفته است اما کارشناسان بخش کشاورزی معتقدند که زمینهای کشاورزی و آب و هوای ایران ظرفیت تولید این مقدار از چنین محصولاتی را ندارد. تأکید دولت بر خودکفایی و صدور مجوزهای بیرویّه برای حفر چاههای آب سبب شده است که بخش بزرگی از ذخایر آبهای زیرزمینی نابود شود. به نظر بعضی از کارشناسان، خشک شدن دریاچهی ارومیه نه تنها معلول سدسازیِ بیرویه بلکه نتیجهی تشویق کشاورزان به خودکفایی و تولید محصول به هر قیمتی بوده است. تأکید بر خودکفایی یکی از علل ورشکستگی آبی و بحران زیستمحیطیِ ایران بوده است. بهرغم افت آبهای زیرزمینی و خشکسالیهای اخیر، سطح زیر کشت محصولات کشاورزی در چند دههی گذشته افزایش پیدا کرده است. پیامدهای زیانبار این امر را میتوان در حوضهی رودخانههای زایندهرود، کارون، کرخه و سفیدرود و دریاچهی ارومیه دید.
@NashrAasoo 💭