ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:47

🎧 فردوسی خوانی
✍ برنامه یِ نود و ششم
📚 غمنامه یِ "رستم و اسپندیار"
* بخشِ دوم: رفتنِ اسپندیار به زابلسِتان؛ پیامِ او به رستم مبنی بر پذیرفتنِ بند و رفتن به دربارِ گشتاسپ؛ و پاسخِ پهلوانانه، خردمندانه و آزادمنشانه یِ رستم به وی و نپذیرفتنِ ننگِ اسارت

(به همراهِ شرح و تحلیلِ کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:46

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ نود و چهارم
📚 داستانِ "پایانِ هفت خانِ اسپندیار"

(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:44

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ نود و دوم
📚 ادامه ی داستانِ " هفت خانِ اسپندیار" + بخشِ ویژه "مقایسه ی هفت خان رستم با هفت خان اسپندیار از نظر جایگاه هنری و ادبی و ارزش های بلاغی هریک"

(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:42

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ نودم
📚 داستانِ " نبردِ اسپندیار و ارجاسپ "

(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل
readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:40

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و هشتم
📚 داستانِ " دربندکردنِ اسفندیار "
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:38

🎧 شاهنامه به لالایی
🎤 مریم رضوی
✍️ محمدناصر مودودی
📚 نشر دیباچه
🎶🎵🎶
لالا، بدگو سخن چین شد
پدر را بر پسر کین شد
به بند اسفندیار افتاد
به فرمان، تن به زندان داد
چو شد بی پهلوان ایران
سپاه آمد ز ترکستان
به خواری کشته شد لهراسپ
شکست آمد به شَه گشتاسپ
رُیین تن* بند را بشکست
به زین بربری بنشست
به هم کوبیدشان با مشت
همه ژوبین وَران را کشت
ولی ارجاسپ ننگ آورد
دوخواهر را گروگان کرد
به توران، دختران ماندند
برادر را همی خواندند
لالا لالا... لالا لالا
لالا لالا... لالا لالا

* رویین تن، لقب اسفندیار

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:36

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و پنجم
📚 داستانِ "ظهورِ زرتشت"
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:33

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و سوم
📚 داستانِ " نبردِ گشتاسپ با اژدها "
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل


🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:30

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و یکم
📚 داستانِ " آغازِ پادشاهیِ لهراسپ "
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:24

🎥 بخشی از فیلم سینمایی رودکی - ساخت تاجیکستان
🔹برانگیختگیِ امیر نصر سامانی برای رفتن به بخارا پس از شنیدن شعر بوی جوی مولیان رودکی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:23

بیشتر مضامینی که رودکی در قصاید خود استفاده کرده، عبارتند از:
وصف طبیعت، مدح، مضامین خمری و تغزلی، حسب حال و مرثیه. سادگی تعبیر و عدم اغراق زیاد و گرایش به مایه هایی از واقعیت در ستایش شعر رودکی را خاص نموده است.
تغزل های رودکی نیز لطیف و برخوردار از سادگی و ایجاز است و در بعضی از تغزل های خود رگه هایی از جهان بینی اش وجود دارد. رودکی نخستین کسی است که اشعاری در سوک اشخاص (مرثیه) از او باقی است. هجو، زهد و پند از مضامین دیگر شعر رودکی می باشد.
گرانبهاترین قسمت آثار رودکی از نظر صنایع ادبی مدایح او نیست، بلکه مغازلات اوست که کاملاً مطابق احساسات آدمی است، شاعر شادی پسند بسیار جالب توجه و شاعر غزلسرای نشاط انگیز، بسیار ظریف و پر از احساسات است. در آثار رودکی، اندیشه ها و پندهایی آمیخته به بدبینی نیز دیده می شود.

قالب شعر رودکی

رودکی در سرودن انواع قالب شعر مانند قصیده، رباعی، مثنوی، قطعه و غزل مهارت داشته است اما در قصیده سرایی پیشرو دیگران بود و نخستین شاعر پس از اسلام است که قصیده های عالی و محکم ساخته است و از قصاید باقی مانده او مانند "مادرِ مِی" معلوم می شود که رودکی ساختار قصیده را به کاملترین شکل سنتی خود رسانده است.
مثنوی یکی از قالب های شعری است که پیشینه ای دیرینه دارد، از مثنوی های معروف رودکی، می توان به کلیله و دمنه منظوم و دیگری سندباد نامه و آفتاب نامه اشاره نمود. غزل نیز یکی دیگر از قالب های شعری به کار رفته از جانب رودکی می باشد.

موسیقی و رودکی

رودکی چنگ نواز بود و توانایی او در شعر و موسیقی به اندازه ای بود که
وقتی امیر نصر سامانی از بخارا به هرات رفت و دلبستهٔ آب و هوای هرات شد، مدت چهار سال در آنجا ماند. کسی نمی توانست او را به بخارا باز گرداند. لشکریانش که دلتنگ بخارا شده بودند به رودکی گفتند اگر هنری بورزد و شاه را به بازگشت به بخارا ترغیب کند پنجاه هزار درهم به او پاداش می دهند.
رودکی نیز غزلی سرود و هنگامی که امیر سامانی صبوحی کرده بود، چنگ نواخته، آن تصنیف را با آواز خوش خواند. ابونصر سامانی پس از شنیدن شعر «بوی جوی مولیان» بدون کفش، سوار اسب شد و هرات را به مقصد بخارا ترک کرد. نقل است که کفش هایش را تا دو فرسنگ دنبال او می بردند. همین غزل نامدار و شاهکار:
بوی جوی مولیان آید همی / یاد یار مهربان آید همی
ریگ آموی و درشتی راه او / زیر پایم پرنیان آید همی
آب جیحون از نشاط روی دوست / خنگ ما را تا میان آید همی
ای بخارا شاد باش و دیر زی / میر زی تو شادمان آید همی
میر ماه است و بخارا آسمان / ماه سوی آسمان آید همی
میر سرو است و بخارا بوستان / سرو سوی بوستان آید همی
آفرین و مدح سود آید همی / گر به گنج اندر زیان آید همی
رودکی برای سروده های آهنگین خود یک راوی داشته که نامش احتمالاً مج یا ماج بوده که او هم اشعار رودکی را با صدای خوش می خوانده است.

تأثیر رودکی بر مولوی و حافظ

از کسانی که برخی سروده های رودکی یا بخشی از یک شعر را در اشعار خود به صورت تضمین آورده اند، می توان به فرخی سیستانی، خاقانی شروانی، ابوسعید ابوالخیر، مولانا جلال الدین بلخی و حافظ و… اشاره نمود. مولوی در بسیاری موارد از اشعار رودکی استقبال کرده است.
او در شعری که در مرثیهٔ سنایی سروده است از سروده رودکی تقلید می کند:
"مرد همانا که مرادی بمرد
مرگ چنان خواجه نه کاریست خرد" ( رودکی)

"گفت کسی خواجه سنایی بمرد
مرگ چنین خواجه نه کاری ست خرد" ( مولوی )

مولوی در شعری دیگر، تنها چند واژهٔ متن اصلی رودکی را تغییر داده؛ از آن جمله، غزل زیر که یادآور غزل مشهور رودکی است:

بوی باغ و گلستان آید همی / بوی یار مهربان آید همی
از نثار گوهر یارم مرا / آب دریا تا میان آید همی
با خیال گلستانش خارزار / نرم تر از پرنیان آید همی

تاثیر رودکی بر شعر حافظ شیرازی

رودکی در شعر و اندیشهٔ حافظ نیز تأثیر گذار بوده و سبک شاعری و اندیشه های شاعرانهٔ رودکی نیز در شعر حافظ دیده می شود. بر اساس روایات آمیخته با افسانه تاریخی، خواجه حافظ شیرازی در استقبال از مهاجمی که احتمالاً امیر تیمور بوده، این گونه شعر رودکی را یادآوری کرده است:
خیز تا خاطر بدان ترک سمرقندی دهیم / کز نسیمش "بوی جوی مولیان آید همی"

آثار رودکی

رودکی از پرکارترین ها شاعران ایرانی به شمار می رود. از تمام آثار رودکی گفته می شود بیش از یک میلیون و سیصد هزاربیت و نیز شش مثنوی بوده است، ولی فقط ابیاتی پراکنده به همراه چند قصیده، غزل و رباعی باقی مانده است. تعداد ابیات باقی مانده را 1047بیت می دانند.

دنباله در فرسته پسین ⬇️

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:22

🎧 کنار نقشهٔ ایرانم و بخارا نیست
🖋🎤 شعبان کَرَم دخت

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:20

📹 گشت و گذاری در آرامگاه استاد رودکی سمرقندی
✔️ پنجکنت ، سغد، تاجیکستان.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:18

به مناسبت چهارم دی ماه زادروز رودکی.

رودکی اولین شاعر پارسی‌گو است که دارای دیوان شعر بوده است.
رودکی از بسیاری جهات آغازگر دوران طلایی شعر پارسی است و او را لقب "پدر شعر پارسی" داده‌اند.
فیلم در مورد زندگی رودکی، اشعارش، مدفن او، نبش قبرش و آنچه در مورد کوری‌اش میدانیم بحث می‌کند.
در پایان ماجرای سروده شدن قصیده معروف رودکی یعنی "بوی جوی مولیان" از کتاب چهارمقاله نظامی عروضی نقل شده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:16

🔹آرامگاه رودکی، پنجکنت تاجیکستان
و چند بیت از آن استاد بزرگ پیشکش دوستان نازنینم:

🔹چهار چیز مَر آزاده را زِ غم بِخَرَد:
تنِ دُرُست و خوی نیک و نام نیک و خِرَد

هرآنکه ایزدش این هر چهار روزی کرد
سزد که شاد زِیَد جاودان و غم نخورد


🔹زمانه پندی آزادوار داد مرا
زمانه را چو نکو بنگری همه پندست

به روزِ نیکِ کسان گفت تا تو غم نخوری
بَسا کَسا که به روز تو آرزومندست

زمانه گفت مرا خشم خویش دار نگاه
کِرا زبان نه به بندست پای در بندست


🔹با داده قناعت کن و با داد بزی
در بند تکلف مشو آزاد بزی

در به ز خودی نظر مکن غصه مخور
در کم ز خودی نظر کن و شاد بزی


🔹تا جهان بود از سر آدم فراز
کس نبود از راه دانش بی‌نیاز

مردمان بخرد اندر هر زمان
راه دانش را به هرگونه زبان

گرد کردند و گرامی داشتند
تا به سنگ اندر همی بنگاشتند

دانش اندر دل چراغ روشن است
وز همه بد بر تن تو جوشن است

🔹هیچ شادی نیست اندر این جهان
برتر از دیدار روی دوستان

هیچ تلخی نیست بر دل تلخ‌تر
از فراق دوستان پر‌هنر

#رودکی_سمرقندی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:47

🎧 فردوسی خوانی
✍ برنامه یِ نود و پنجم
📚 غمنامه یِ "رستم و اسپندیار"
* بخشِ نخست *

(به همراهِ شرح و تحلیلِ کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:45

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ نود و سوم
📚 داستانِ " خانِ هفتمِ اسپندیار "

(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:44

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ نود و یکم
📚 داستانِ " هفت خانِ اسپندیار" + بخشِ ویژه "مقایسه ی هفت خان رستم با هفت خان اسفندیار از نظر جایگاه هنری و ادبی و ارزش های بلاغی هریک"

(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:40

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و نهم
📚 داستانِ " هجومِ مجدّدِ ارجاسپ " + بخش ویژه: مقایسه ی سبک داستان سرایی، روایتگری و توصیف پردازی دقیقی توسی و فردوسی توسی

(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:39

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و هفتم
📚 داستانِ " کشتنِ زریر برادر گشتاسپ "
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:37

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و ششم
📚 داستانِ " نبردِ گشتاسپ و ارجاسپ "
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:34

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و چهارم
📚 داستانِ " بازگشتِ گشتاسپ از روم به ایران و تاجگذاریِ او به جایِ پدرش، لهراسپ "
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل

readingferdowsi
🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:32

🎧 فردوسی خوانی
✍ بخشِ هشتاد و دوم
📚 داستانِ "گشتاسپ و کتایون"
(به همراهِ شرح و تحلیل کوتاهِ واژه ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎤 امیر خادم
#امیر_خادم
#فردوسی_خوانی
#شاهنامه_فردوسی
#شاهنامه_خوانی
#فرهاد_رنجبرراد
#باران_دل



🎼 موسیقیِ متن:
Vocalise by Rachmaninoff, from 14 Songs, Op.34

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:25

✳️ آتاتورک: شاهنامه سند مالکیت و ملیت شماست

👤 آتاتورک خطاب به محمدعلی فروغی:

🔘 شما ایـرانـی‌ها قدر ملیـت خود را نمـی‌شناسیـد، و معنـی آن را نمـی‌فـهمیـد، و نمـی‌دانیـد که ریشـه داشتـن، و حـق آب و گل داشتـن در قسمتـی از زمیـن چه نعمتـی عظیـم است، و ملیت وقتی مصداق پیدا می‌کند که آن ملت را بزرگان ادب و حکمت و سیاست، و در معارف و تمدن بشـری، سابقه‌ی ممتد باشد. شما قدر و قیمت بزرگان خود را نمی‌شناسید و عظمت شاهنامه را درنمی‌یابیـد که این کتاب سند مالکیت و ملیت و ورقـه‌ی هویـت شماست و من ناگزیـرم برای ملت تُرک چنیـن سوابقی دست و پا کنم."

📕 برگی از کتاب مقالات فروغی ٫ جلد اول

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:23

مثنوی‌های رودکی
مهم ترین اثر او کلیله و دمنه منظوم است. کلیله و دمنه در اصل کتابی ست هندی از زبان حیوانات که در دورهٔ ساسانیان به دستور بزرگمهر و به همت برزویه طبیب به پارسی میانه ترجمه شد. منظومهٔ کلیله و دمنهٔ رودکی مشتمل بر دوازده هزار بیت بوده است.

سندباد نامه:
از دیگر آثار رودکی می توان به سندبادنامه اشاره نمود. اثر سندبادنامه هم از اصل هندی بوده که از عصر ساسانیان به ایران وارد شده و از ایران به ادبیات عرب و اروپا راه یافته است. سندبادنامه در دوره سامانیان به فرمان نوح بن نصر سامانی به فارسی ترجمه شد.

مثنوی مطوی موقوف از بحر سریع:
از این مثنوی فقط سه بیت باقی مانده است که به وزن، مفتعلن مفتعلن فاعلن است.

مثنوی مسدس اخرب مقبوض محذوف از بحر هزج:
از این مثنوی تنها سه بیت باقی مانده است که به وزن، مفعول مفاعلن فعولن می باشد.

مثنوی مسدس محذوف از بحر مضارع:
از این مثنوی نیز تنها سه بیت باقی مانده است که به وزن، مفاعیل فاعلات فعولن است.

مثنوی اصلم مسبغ از بحر خفیف:
از این مثنوی بیست و هشت بیت باقی مانده است که به وزن، فاعلاتن مفاعلن فع لن می باشد.

مثنوی مثمن محذوف از بحر متقارب:
از این مثنوی چهل و سه بیت مانده است که به وزن، فعولن فعولن فعل است.

مثنوی مسدس مقصور از بحر هزج:
از این مثنوی سیزده بیت در دست است که به وزن، مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل است.

اشعار غنایی رودکی

اکثر اشعار غنایی رودکی را غزل‌ها و رباعی‌های وی تشکیل می دهند. این اشعار که برپایهٔ دم غنیمت شماری، گذران زندگی با شادی و شادخواری و معاشقه استوار است تجدیدگر راهی ست که از اپیکور آغاز شده و در ایران به رودکی و سپس به دست خیام و حافظ رسیده است.

خمریات

خمریات او در اوصاف طبیعت و زیبایی های جهان است. علت اصلی موفقیت او ذوق بالا در تصویرسازی و تشبیهات دقیق و لطیف است . یک مورد از خمریات معروف رودکی بدین قرار است:
بیار آن می که پنداری روان یاقوت نابستی
و یا چون برکشیده ابر پیش آفتابستی
سحابستی قدح گویی و می قطرهٔ سحابستی
طرب گویی که اندر دل دعای مستجابستی
اگر می نیستی یکسر همه دل ها خرابستی

پیری و وفات رودکی

بعد از برکناری امیر نصر بن احمد بن اسماعیل از حکومت او دیگر نمی توانست در دربار بماند. بنابراین بخارا را ترک کرده، به زادگاه اصلی خود برگشت. او سال های آخر زندگی عمر خود را در رنج و سختی به سر برد و مورد بی مهری قرار گرفت. تاریخ فوت رودکی بین ۳۲۹ – ۳۲۰ هجری است و مدفن او در پشت بوستان پنج رودک می باشد. نمونه ای دیگر از اشعار او: "هرباد که از سوی بخارا به من آید / با بوی گل و مشک و نسیم و سمن آید
بر هر زن و هر مرد کجا بر وزد آن باد / گویی مگر آن باد همی از ختن آید
نی نی ز ختن باد چنان خوش نوزد هیچ / کان باد همی از بر معشوق من آید
هرشب نگرانم به یمن تا تو برآیی / زیرا که سهیلی و سهیل از یمن آید"
(رودکی) ✍️ #فرهاد_رنجبرراد

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:22

📚 آن تیره‌چشم شاعر روشن‌بین

چهارم دی ماه، روز بزرگداشت رودکی سمرقندی است. وی نخستین شاعر بزرگ فارسی زبان است که به دلیل ابداعاتش در شعر، او را پدر شعر فارسی می دانند. این شاعر بزرگ ایرانی در طول زندگی ارزشمندش آثار فراوانی از خود بر جای گذاشت.
شاعران پس از رودکی از سبک شعر سرودن او پیروی می کردند چرا که این شاعر بلندآوازه در فنون سخن و انواع شعر مهارتی خاص داشت و با احیای شعر فارسی، رهگشای شاعران پس از خود بود، به طوریکه در میان شاعران و سخنوران به استاد و سلطان شاعران معروف شده است. در این نوشتار کوتاه درباره زندگی و شعر و فکر رودکی سخن خواهیم گفت.

زادن و کودکی رودکی

عبدالله جعفر بن محمد رودکی در روستای بنجُ یکی از روستاهای رودک، از سمرقند به دنیا آمد. اطلاعات زیادی درباره سال تولد رودکی و دوران زندگی و چگونگی تحصیل او در دست نیست. عده ای سال تولد رودکی را سال 244، سال در گذشت او را سال 329، می دانند.
با دقت در اشعار رودکی پی می بریم که او شاعری دانش آموخته بود و بر واژگان فارسی تسلط داشت. برخی عقیده دارند که رودکی در مدرسه های سمرقند درس خوانده است اما برخی دیگر می گویند او در 8 سالگی قرآن آموخت و آن را از بر کرد و از همان هنگام به شاعری پرداخت.

جوانی رودکی و راهیابی او به حکومت سامانیان

در آغاز جوانی، رودکی به دعوت بلعمی، وزیر دانش دوست سامانیان، به دربار آنان راه یافت و شاعر ندیم نصر بن احمد بن اسماعیل یکی از مقتدرترین پادشاهان سامانیان شد. او نخستین شاعر مشهور پارسی سرای حوزه تمدن ایرانی در دورهٔ سامانی در سدهٔ چهارم هجری قمری و استاد شاعران این قرن در ایران است.
بخارا مرکز حکومت سامانیان بود که در آن روزها این شهر به خاطر اقتدار حکومت سامانیان در میان شهرهای دیگر اهمیت ویژه ای داشت. رودکی در آن زمان به علت نزدیکی به شاه مال و ثروت زیادی اندوخته و پاداش زیادی دریافت نموده بود.
نفوذ شعر و موسیقی او در دربار نصر بن احمد چندان بود که هنگامی که او به هرات رفته و به بخارا باز نمی گشت، درباریان از رودکی خواستند تا او این وظیفه دشوار را بپذیرد و شاه را با شعر برگرداند. رودکی شعر پر آوازه «بوی جوی مولیان آید همی / یاد یار مهربان آید همی» را سرود؛ همراه با نواختن چنگ، آن را خواند و با کلام شیوای خود شاه را باز گرداند.
رودکی به جز نصر بن احمد سامانی، امیر جعفر بانویه از امیران سیستان، ابوطیب مصعبی، خاندان بلعمی، عدنانی، مرادی، ابوالحسن کسایی، عماره مروزی و ماکان کاکی را نیز مدح کرده است.
به دلیل دانش دوستی برخی از پادشاهان سامانی و با تلاش و خردمندی وزیرانی دانشمند و کاردان چون ابوالفضل بلعمی (330 ق) و ابوعلی محمد جیهانی (333 ق)، بخارا به صورت مرکز بزرگ علمی، ادبی و فرهنگی درآمد.

هم عصران رودکی

منجیک ترمذی (نیمه دوم سده چهارم) و پس از او فرخی (429 ق) از هم عصران رودکی و استاد موسیقی دوران خود بودند. همه شاعران در آن زمان اشعار خود را با ساز و موسیقی می خواندند. رودکی، نیز شعرش را با ساز می خواند به همین دلیل عده ای می گویند چون رودکی (رود) می نواخت به او رودکی می گفتند اما اگر چنین بود باید به او رودی می گفتند نه رودکی.

علت نام رودکی

در مورد نام رودکی برخی افراد بر این عقیده اند که چون او در روستای رودک به دنیا آمد نام او را رودکی گذاشتند.

آیا رودکی از زمان کودکی نابینا بود؟

رودکی در پیری به نابینایی خود اشاره کرده است پس در این که او در پیری نابینا بوده شکی نیست؛ اما این که او کور مادر زاد بوده است، نمی تواند صحت داشته باشد زیرا در شعر رودکی چنان طبیعت وصف شده و رنگ های مختلف به تفکیک آورده شده که از شخص نابینا بعید است و اشعار او دلالت بر بینایی اش در جوانی دارد.
همچنین بررسی جمجمه و استخوان های او نشان داد که این شاعر در دوران پیری با فلز گداخته ای نابینا شده است. از آثار او بر می آید که به مذهب اسماعیلی گرایش داشته است، گویا این جانبداری از قرمطیان و بی اعتنایی به مذهب رایج زمان سبب شد که او را کور کنند.

رودکی آفرینندهٔ دوبیتی و مبتکر قالب رباعی

رودکی آثار زیادی خلق نمود و او از اولین ها در ادبیات پارسی است. در کتاب المعجم فی معاییر اشعار عجم، شمس قیس رازی رودکی را آفرینندهٔ دوبیتی (در این جا مقصود قالب رباعی است) دانسته و می گوید:
زمانی رودکی شعر گفتن در این قالب را آغاز کرد که کودکان در کوچه در حال گردوبازی بودند و یکی از آنان از فرط شادی بابت هنر بازی خود می گوید: «غلتان غلتان همی رود تا بن گو». رودکی با شنیدن آهنگ این کلام تحت تاثیر قرار گرفته و به خانه می رود و بر همان وزن به شاعری می پردازد. از آنجا که اشعارش در دوبیت بودند به دوبیتی یا رباعی معروف می شوند بنابراین رودکی را مبتکر قالب رباعی دانسته اند.

دنباله در فرسته پسین ⬇️

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:21

📽 سفر تاجیکستان

🔹 همسفر با دکتر ژاله آموزگار در خجند

۲۱ مهرماه ۱۴۰۳

🔸همیشه باور داشتم که ایده و مفهوم ایران و باورها و فره ایرانی در قالب داستان‌های تمثیلی در لالایی‌های مادران و مادربزرگان جاری و باقی است. مادران با آن گنجینه شگرف از قصه‌ها و آوازها، وارثان بیم و رنج و  پاسداران امیدها و آرزوهای جمعی و نگاهبانان بی‌مزد و منت زبان مادری‌ هستند. زبانی که پیوند جادویی کودکان را با هفت‌هزارسالگان حفظ می‌کند.
نخستین بار که کتاب تاریخ اساطیری ایران را خواندم دانستم که ژاله آموزگار، در کشاکش فراموشی جمعی، یک تنه بار میراث بزرگ آگاهی مادرانه‌ای را بر دوش می‌کشد.
در سفر به ورارود که ‌پارهٔ تن ایران است، بخت یار ما بود و با او هم‌راه و هم‌قدم شدیم. او که از تبار مادران مثالی ایران‌ است، مانای امید خویش را با مهر به دست پژوهشگران جوان سپرد و از دلواپسی‌هایش برای ایران گفت.
به راستی که کوهی نستوه و بشکوه‌تر از شانهٔ مادران میهنم هرگز ندیده‌ام.
آباد بمانید.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:19

📹 سفر تاجیکستان

🔹 دکتر محمدجعفر یاحقی
🔸چگونگی ساخت آرامگاه رودکی

✔️ روستای پنج رودک

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:17

📹 سفر تاجیکستان

🔸دربارهٔ فردوسی دوستی تاجیکان
🔹پارک دوستی (باغ فردوسی)، شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

27 Dec 2024 20:15

🎧 بوی جوی مولیان
✍️ رودکی سمرقندی 🎤 مرضیه و بنان