796
¤ Ирфон ¤ Ҳикмат ¤ Панд ¤ Шеър ¤ Байт ¤ Ғазал ¤ Андеша (аз бузургони олами классикӣ ва ҷадид) http/t.me/ADABIYOTI_KLASSIKI
Даҳони субҳро пурханда дидаму гуфтам,
Ғанимат аст, дар ин рӯзгор хандидан...
Юсуфи гумгашта боз ояд ба Канъон, ғам махӯр
Кулбаи эҳзон шавад рӯзе гулистон, ғам махӯр!
Эй дили ғамдида ҳолат беҳ шавад, дил бад макун,
В-ин сари шӯрида бозояд ба сомон, ғам махӯр!
Гар баҳори умр бошад, боз бар тахти чаман
Чатри гул дар сар кашӣ, эй мурғи хушхон, ғам махӯр
Даври гардун гар ду рӯзе бар муроди мо нарафт,
Доим яксон намонад ҳоли даврон, ғам махӯр!
Ҳон машав навмед, чун воқиф наӣ аз сирри ғайб,
Бошад андар парда бозиҳои пинҳон, ғам махӯр!
Эй дил, ар сели фано бунёди ҳастӣ барканад,
Чун туро Нӯҳ аст киштибон, зи тӯфон, ғам махӯр.
Дар биёбон гар ба шавқи Каъба хоҳӣ зад қадам,
Сарзанишҳо гар кунад хори муғелон, ғам махӯр!
Гарчи манзил бас хатарнок асту мақсад бас баид,
Ҳеч роҳе нест, к-онро нест поён, ғам махӯр!
Ҳоли мо дар фурқати ҷонону иброми рақиб,
Ҷумла медонад Худои ҳолгардон, ғам махӯр!
Ҳофизо, дар кунҷи фақру хилвати шабҳои тор,
То бувад вирдат дуову дарс Қуръон, ғам махӯр
#Ҳофизи_Шерозӣ
Аҳволи одамӣ дар синни мухталиф аз нигоҳи #Низомии_Ганҷавӣ
Ҳадиси кӯдакиву худпарастӣ,
Раҳо кун, к- он хаёл буду мастӣ.
Чу умр аз си гузашт ё худ аз бист,
Намешояд дигар чун ғофилон зист.
Нишоти умр бошад то чиҳил сол,
Чиҳил сола фурӯ резад пару бол.
Пас аз панҷоҳ набошад тандурустӣ,
Басар кундӣ пазирад, пой сустӣ...
Чу шаст омад, нишаст омад падидор,
Чу ҳафтод омад , афтод олат аз кор.
Ба ҳаштоду навад чун даррасидӣ,
Басо сахтӣ ки аз гетӣ кашидӣ.
В-аз онҷо гар ба сад манзил расонӣ,
Бувад марге ба сурат зиндагонӣ.
Агар сад сол мони, в-ар яке рӯз,
Бибояд рафт аз ин кохи дилафрӯз....
Ай бародар, аз ту беҳтар ҳеҷ кас нашносадат,
З-он чи ҳастӣ, як сари мў хешро афзун манеҳ!
Гар фузун аз қадри ту бистоядат нобихраде,
Қадри худ бишносу пой аз ҳадди худ берун манеҳ!
#Ҷомӣ
Тавонгарӣ на ба мол аст пеши аҳли камол,
Ки мол то лаби гур асту баъд аз он аъмол.
#Саъдӣ
Одами баднафсро нони даҳонаш мекушад,
Шахси бадгуфторро захми забонаш мекушад.
Шавқу шӯри навҷавониро пайи ишрат мабар,
Беадабро ҷунбиши хуни ҷавонаш мекушад.
Кӯдаконашро агар н-омухт одобе падар,
Оқибат ноодамии кӯдаконаш мекушад.
Мебари бо худ камон аз тири он андеша кун,
Марди беандешаро тири камонаш мекушад.
Гар шиновар хешро бар сели дарё мезанад,
Ҳалқаи гирдоби дарёи равонаш мекушад.
То ки қад боло кунад по монд дар болои дӯст,
Бевафоро дар ҷудои душманонаш мекушад.
Гуфт Айюби сухан аз синаи бедарду ғам,
Дарди он бедардҳои достонаш мекушад.
#Айюби
Бузурге фармуда:
Шод будан РАҲМАТ аст,
аммо шод кардан, ИБОДАТ.Агар ба касе тавони шодиву нишот бахшиданро надоред, ҳадди ақал бикӯшед то диле аз шумо ранҷуру озурда набошад.
Хулосаи ахлоқи одамият дар ду калом аст;МАРАНҶ ВА МАРАНҶОН...
Ноумедиҳо чу ояд ошно душман шавад,
Ғам ҷудо, шодӣ ҷудо, фарзанд ҷудо душман шавад,
Ҳар ки пеш аз марг, дармонхоҳи дарди хеш шуд,
Гар табибаш Бӯалӣ бошад, даво душман шавад...
Ҳеҷ гоҳ ноумед набошед, умед ба раҳмати Ҳақ таъоло беҳтарин неъмат ва шифои маризиҳо аст...
Ба ҳамаи онҳое ки ба тозаги ба мо ҳамроҳ шуданд хуш омадед мегӯем!
Дустонатонро ҳам ба гуруҳи мо даъват кунед!
t.me/ADABIYOTI_KLASSIKI
#РОБИАИ_БАЛХӢ
Робиа духтари Каъби Қуздорӣ аввалин суханварест аз ҷумлаи занон, ки номи ў дар радифи шоирони форсӣгўй зикр шудааст. Ў аз муосирони Рўдакӣ буд. Шайх Аттор дар маснавии «Илоҳинома» достоне аз зиндагии ў нақл кардааст, ки беасос буданаш ба ҳақиқат наздиктар менамояд, вале мазмунаш ғзалҳои шўрангезу равони Робиаро тавзеҳ медиҳад.
Ба гуфтаи Аттор Робиа духтари ҳокими Балх буд. Баъди марги падар бародари бузургаш Ҳорис ўро сарпарастӣ мекард. Робиа ба Бектош ном ғуломи бародараш ошиқ шуда ва дар ишқи ў шеър мегуфт. Вақте ки асрори ошиқон фош гардид, бо фармони Ҳорис Робиаро дар ҳаммоми тафсон андоҳта, раги ҳунашро буриданд ва ў ҳалок шуд. Ризоқулиҳони Ҳидоят ҳам дар ин мавзўъ манзумае ба номи «Гулистони Ирам» навиштааст.
Бе тоати дин , биҳишти раҳмон маталаб,
Бе хотими Ҳақ мулки Сулаймон маталаб,
Чун оқибати кор аҷал хоҳад , буд,
Озори дили ҳеҷ мусалмон маталаб...
#Каломи_бузургон
Имон зироате аст, ки меваи он вақти марг чида мешавад, ва осоишу баҳраи он баъд аз марг ошкор мешавад.
Ин зироат бояд ба пиндору гуфтору кирдори нек обёри шавад, то нумӯъ намуда табоҳ нагардад.....
📖#Рисолаи_панди_солеҳ
Касе ки хоки дарат дӯсттар зӣ ҷон дорад,
Чи гуна ҷои дигар бошадаш қарору сукун...
#Каломи_орифон
Дӯстонро дар дил ранҷҳо бошад ки он ба ҳеҷ доруе хуш нашавад;
на ба хуфтан,
на ба гаштан,
ва на ба хӯрдан,
илло ба дидори дӯст , ки
дидори дӯст шифои бемор аст..
✍#Мавлоно
📖#Фиҳи_мо_фиҳ
گفتم عزیزم! بودنت را دوست دارم
طرز محبت کردنت را دوست دارم
گفتی چرا عاشق شدی داری دلیلی؟
گفتم که با من ماندنت را دوست دارم
گفتی بگو چندین دلیل عاشقانه
من حالِ خوب با مَنَت را دوست دارم
با کلِ قلبم عاشقم طوری که حتی
عطر خوش پیراهنت را دوست دارم
وقتی صدایت میکنم با عشق و احساس
جانم عزیزم، گفتنت را دوست دارم
هرنیمه شب طبق قراری شاعرانه
دیوان حافظ خواندنت را دوست دارم
وقتی نگاهت میکنم من دلبرانه
دندان نما ، خندیدنت را دوست دارم
در آسمان تیره ی قلبم تو ماهی
ماهم من این تابیدنت را دوست دارم....!
#سارا_یوسفی
Гуфтам азизам! Буданатро дӯст дорам,
Тарзи муҳаббат карданатро дӯст дорам.
Гуфти чаро ошиқ шуди дори далел?
Гуфтам ки бо ман монданатро дӯст дорам.
Гуфти бигӯ чандин далели ошиқона,
Ман ҳоли хуби бо манатро дӯст дорам.
Бо кулли қалбам ошиқам , тавре ки ҳатто,
Атри хуши пероҳанатро дӯст дорам.
Вақте садоят мекунам бо ишқу эҳсос,
Ҷонам, азизам ,гуфтанатро дӯст дорам.
Ҳар нимашаб тибқи қарори ошиқона,
Девони Ҳофиз хонданатро дӯст дорам.
Вақте нигоҳат мекунам ман дилбарона,
Дандоннамо хандиданатро дӯст медорам.
Дар осмони тираи қалбам ту моҳи,
Моҳам , ман тобиданатро дӯст медорам... !
#Соро Юсуфӣ
Ҳар ки гардад пок тинат, маҳрами дилҳо шавад,
Ҳар ки дар хун соф гардад, қобили мино шавад.
Аз даҳони гул шунидам, бар сари бозор гуфт,
Ҳар ки бо нокас нишинад, оқибат расво шавад.
Гавҳари худро мазан бар санги ҳар ноқобиле,
Сабр кун, гавҳаршиноси қобиле пайдо шавад...
#Соиби_Табрезӣ
#Аз_ганҷинаи_хирад
Агар бастаи ишқи халосӣ маҷӯ,
Ва гар куштаи ишқи қасос маҷӯ...
Ки ишқ оташи сӯзон асту баҳри бекарон аст,
ҳам ҷон асту ҷонро ҷонон аст,
ва қиссаи бепоён асту дарди бедармон аст,
ақл дар идроки вай ҳайрон ва дил аз дарёфти вай нотавон аст .
Ниҳонкунандаи аён асту аёнкунандаи ниҳон аст..
Агар хомӯш бошад дилро чок кунад ва аз ғайри худаш пок кунад...
Ишқ дард нест ,вале ба дард орад...
Бало нест вале балоҳо ба сар орад....
Чунон ки иллати ҳаёт аст, ҳамчунон сабаби мамот аст...
Муҳаббат муҳибро сӯзад на маҳбубро
Ишқ толибро сӯзад на матлубро....
Шарҳи ишқро ман бигӯям бардавом,
Сад қиёмат бигзарад он нотамом.
📖#Муҳаббатнома_Боби_Ишқ
✍#Хоҷа_Абдуллоҳи_Ансорӣ
Имшаб ба қиссаи дили ман гӯш мекунӣ,
Фардо маро чу қисса фаромӯш мекунӣ.
Ин дур(р) ҳамеша дар садафи рӯзгор нест,
Мегӯямат, вале ту куҷо гӯш мекунӣ.
Дастам намерасад, ки дар оғӯш гирамат,
Эй моҳ бо ки даст дар оғӯш мекунӣ.?
Дар соғари ту чист, ки бо ҷуръаи нахуст,
Ҳушёру мастро ҳама мадҳуш мекунӣ.
Май ҷӯш мезанад ба дили хум биё бубин,
Ёде агар зи хуни Сиёвуш мекунӣ.
Гар гӯш мекунӣ сухани хӯш бигӯямат,
Беҳтар зи гавҳаре, ки ту дар гӯш мекунӣ.
Ҷоми ҷаҳон зи хуни дили ошиқон пур аст,
Ҳурмат нигаҳ дор агараш нӯш мекунӣ.
Соя, чу шамъи шӯъла дарафкандаи ба ҷамъ,
З-ин достон ки бо лаби хомӯш мекунӣ
#Ҳушанг_Ибтиҳоҷ_Соя
#Ҳикоят
Дар асрҳои пешин дар Европа кашишон (руҳониён) бо роҳи фиребу тарсондан биҳиштро барои мардум мефурӯхтанд.
Мардуми нодону ҷоҳил ҳам бо пардохти миқдори зиёди пул қисмате аз биҳиштро аз они худ мекарданд.
Кашишҳо ба ивази пул ба онҳо санаде ( ҳуҷҷат) тақдим мекарданд.
Фарди доное ки аз ин нодонии мардум ранҷ мебурд, даст ба ҳар амале зад натавонист мардумро аз анҷоми ин кори аҳмақона боз дорад, то ин ки фикре ба зеҳнаш расид...
Ба калисо рафт ва ба кашиши масъули фуруши биҳишт гуфт:
-Қиммати ҷаҳаннам чи қадар аст?
Кашиш бо тааҷҷуб гуфт:
-Ҷаҳаннам??
Марди доно гуфт:
-Бале ҷаҳаннам?
Кашиш бидуни ҳеҷ фикре қиммати баландеро баён кард.
Мард маблағро пардохт, санади ҷаҳаннамро гирифту хушҳолона аз калисо хориҷ шуд.
Ба майдони шаҳр рафт ва фарёд зад:
- Ман тамоми ҷаҳаннамро харидам, ин санадаш аст.
Аз ин пас лозим нест ки биҳиштро бихаред , чун ман ҳеҷ касро ба ҷаҳаннам роҳ намедиҳам.
Мардум баъд аз ин кор "харидани биҳиштро"
бас карданд...ва ин шахс бо ин ҳаракат тавонист мардумро аз гумраҳӣ раҳо созад....
Дар ҷаҳон танҳо як фазилат вуҷуд дорад ва он ОГОҲӢ аст...
Ва танҳо як гуноҳ ва он ҶОҲИЛӢ аст..
#Аз_хазинаи_маърифат
Ман ғуломи қамарам ғайри
қамар ҳеҷ магӯ,
Пеши ман ҷуз сухани шаҳду шакар ҳеҷ магӯ.
Сухани ранҷ магу , ҷуз сухани ганҷ магӯ.
Вар аз ин бехабари ранҷ мабар ҳеҷ магӯ.
Дӯш девона шудам ишқ маро диду бигуфт,
Омадам наъра мазан, ҷома мадар , ҳеҷ магӯ.
Гуфтам : ай ишқ, ман аз чизи дигар метарсам,
Гуфт: он чизи дигар нест дигар ҳеҷ магӯ.
Ман ба гӯши ту суханҳои ниҳон хоҳам гуфт,
Сар биҷунбон, ки бале , ҷуз ки ба сар ҳеҷ магӯ.
Қамари ҷон сифате дар раҳи дил пайдо шуд,
Дар раҳи дил чи латиф аст сафар ҳеҷ магӯ.
Гуфтам: ай дил , чи маҳ аст , ин дил ишорат мекард,
Ки на андозаи туст ин бигзар ҳеҷ магӯ.
Гуфтам: ин рӯи фариштаст аҷаб ё башар аст,
Гуфт : ин ғайри фариштасту башар ҳеҷ магӯ.
Гуфтам: ин чист бигӯ зеру забар хоҳам шуд,
Гуфт: мебошӣ чунин зеру забар ҳеҷ магӯ.
Ай нишаста ту дар ин хонаи пурнақшу хаёл
Хайр аз ин хона бирав , рахт бибар ҳеҷ магӯ.
#Мавлоно
Нафси саркашро мусаххар ақли пуртадбир кард,
Саг чу шуд девона, ӯро метавон занҷир кард.
Бемураббӣ зери гардун муътабар натвон шудан,
Моҳи навро рафта-рафта чарх оламгир кард.
Бо бузургони ҷаҳон густох будан хуб нест,
Охир ин беиззатӣ бар Кӯҳкан таъсир кард.
Беибо натвон ба базми тундхӯён по ниҳод,
Бемуҳобо такя натвон бар дами шамшер кард.
То ба пои хум нарафтам соғарам ёрӣ надод,
Дастгирӣ бо мани афтода рӯҳи пир кард.
Мераванд аҳли тамаъ дар базмҳо девонавор,
Метавон дарҳои меҳмонхонаро занҷир кард.
Қомати хилватшинон мекунад кори камон,
Метавон мисвоки зоҳидро нишони тир кард.
Водии девонагӣ ҷои фароғат будааст,
Хоби роҳат пои мо дар хонаи занҷир кард.
Сайидо, музди ҳунарвар мерасад дархурди кор,
Рӯзии Фарҳодро гардун зи ҷӯи шир кард.
#Сайидои_Насафӣ
#Панд_аз_Мавлонои_бузургвор:
Ба дил гуфтам зи дигарон беш мабош,
Рав марҳаму реш шав, чун неш мабош.
Хоҳи, ки зӣ ҳеҷ кас ба ту бад.нарасад,
Бадгӯйу бадомӯзу бадандеш мабош....
Дустони азиз, шабатон хуш !
Имшаб дар яке аз саҳфаҳои интернетӣ як шеъри ҳаҷвиеро хондам ки касро вориди андеша месозад.
Мунозира бо хар
Рӯзе ба раҳе маро гузар буд,
Хобида ба роҳ ҷаноби хар буд.
Аз хар ту нагӯ ки чун гуҳар буд,
Чун соҳиби дониши ҳунар буд.
Гуфтам, ки ҷаноб дар чи ҳолӣ?
Гуфто, ки вазъ бошад олӣ!
Гуфтам, ки биё харӣ раҳо кун,
Одам шаву баъд аз он сафо кун.
Гуфто, ки бирав маро раҳо кун,
Захми тани хешро даво кун.
На зулм ба дигаре намудем,
На аҳли риёву макр будем.
Розӣ чу ба ризқи хеш будем,
Аз суфраи кас нон нарабудем.
Дидӣ ту харе кушад хареро?
Ё ин ки бурад зӣ тан сареро?
Дидӣ ту харе, ки кам фурӯшад?
Ё баҳри фиреби халқ кӯшад?
Дидӣ ту харе, ки ришвахӯр аст?
Ё бар хари дигаре савор аст?
Дидӣ ту харе шикаста паймон?
Ё ин ки зӣ дигаре барад нон?
Дидам суханаш ҳама матин аст,
Фармоиши ӯ ҳама яқин аст.
Гуфтам, ки зи одамӣ сарӣ ту,
Ҳарчанд ба диди мо хари ту.
Биншастаму орзу намудам,
Бар халқи хеш рӯ намудам.
Эй, кош ки қонуни харият,
Ҷорӣ бишавад ба одамият...
Аз #РОБИА 7 ғазал, 4 дубайтӣ ва 2 фардбайт боқӣ мондааст;
Зи бас гул, ки дар боғ маъво гирифт,
Чаман ранги «Аржанг»-и Моно гирифт.
Сабо нофаи мушки Тиббат надошт,
Ҷаҳон бўи мушк аз чӣ маъно гирифт?!
Магар ҷашми Маҷнун ба абр-андар аст,
Ки гул ранги рухсори Лайло гирифт.
Ҳаме монад андар ақиқин қадаҳ,
Сиришке, ки дар лола маъво гирифт.
Қадаҳ гир чандею дунё магир,
Ки бадбахт шуд, он ки дунё гирифт.
Сари наргиси тоза аз зарру сим,
Нишони сари тоҷи Кисро гирифт.
Чу раҳбон шуд андар либоси кабуд
Бунафша, магар дини тарсо гирифт?!
Байти зебое аз #Саъдии бузургвор:
Зикри ту аз забони ман, фикри ту аз хаёли ман,
Чун биравад?
Ки рафтаи дар рагу дар мафосилам...
*мафосил- бандҳои устухон
#Каломи_орифон
Агар одамиро шодӣ дар дил ояд , ҷазои он аст , ки касеро шод карда ва агар ғамгин мешавад, касеро ғамгин карда....
Ин армуғонҳои он олам аст, то бад - ин андак , он бисёрро фаҳм кунанд...
📖#Фиҳи_мо_Фиҳ
✍#Мавлоно_Румӣ
Зи ишқ оғоз кун то нақши гардунро бигардонӣ,
Ки танҳо ишқ созад нақши гардунро дигаргунаш.
Ба меҳр овезу ҷонро рӯшноӣ деҳ, ки ин оин,
Ҳама шодист фармонаш, ҳама ёрист қонунаш...
#Фаридун_Муширӣ
#Каломи_бузургон
#Порчае_аз_китоб
💦Одамӣ агар паёмбар ҳам бошад аз забони мардум осуда нест, зеро;
💧Агар бисёр кор кунад мегӯянд аҳмақ аст.
💧Агар кам кор кунад мегӯянд танбал аст.
💧Агар бахшиш кунад , мегуянд ифрот мекунад.
💧Агар ҷамъгаро бошад , мегӯянд бахил аст.
💧Агар сокит ва хомӯш бошад мегӯянд лол аст.
💧Агар забоноварӣ кунад , мегӯянд ,варроҷ аст,
💧Агар рӯза дораду шабҳо намоз гузорад мегӯянд риёкор аст, ва агар накунад мегӯянд кофар асту бедин...
💦Аз ин рӯ набояд бар ҳамду санои мардум эътимод кард ва ҷуз аз Худованд набояд аз касе тарсид.
Пас он , чи бошед ки дӯст доред.
Шод бошед; муҳим нест ки ин шодӣ чи гуна қазоват шуд....
📖#Кашкӯли_Шайх_Баҳоӣ
Ай қаноъат, тавонгарам гардон,
Ки вароъи ту ҳеҷ неъмат нест!
Кунҷи сабр ихтиёри Луқмон аст,
Ҳар киро сабр нест, ҳикмат нест!
#Саъдӣ