796
¤ Ирфон ¤ Ҳикмат ¤ Панд ¤ Шеър ¤ Байт ¤ Ғазал ¤ Андеша (аз бузургони олами классикӣ ва ҷадид) http/t.me/ADABIYOTI_KLASSIKI
Ҳоли нодонро зи нодон беҳ намедонад касе,
Гарчи дар дониш фузун аз Бўалӣ Сино бувад.
Таъни нобино мазан, ай дам зи биноӣ зада,
З-он ки нобино ба кори хештан бино бувад.
#ҶОМӢ
Бале, дўстам, дили озурдаро дилозурдае, дили шикастаро дилшикастае... ва ҳоказо медонаду бас. Куҷо ва кай, мегўянд, шикамсер ғаму ҳоли шикамгуруснаро дониста бошад?!
Чун дар пешгоҳи ин қитъа, мутоябае (ҳикояи шўхиомез) аз Мавлоно Ҷомӣ омадааст, нобиное дар шаби торик ҷароғе дар даст ва сабўе (кўза) бар дўш дар роҳ мерафт. Фузуле (пургў, сергап) ба ў расиду гуфт:
- Ай нодон, рўзу шаб пеши ту яксон аст ва равшанию торикӣ дар чашми ту баробар. Ин чароғро фоида чист?
Нобино бихандид, ки:
- Ин чароғ на аз баҳри худ аст, аз барои чун ту кўрдилони бехирад (бефаҳм, беақл, беилм) аст, то ба ман паҳлў назананду сабўи маро нашикананд.
Қ И С С А И _ Т А Ъ С И Р Б А Х Ш
Мегӯянд дарвеше буд, ки дар кӯчаву маҳалла роҳ мерафт ва мехонд:"Ҳарчи кунӣ ба худ кунӣ,гар ҳама неку бад кунӣ..."
Иттифоқан зани маккоре ин дарвешро диду хуб гӯш дод, то бушнавад, ки чи мегӯяд. Вақте шеърашро шунид гуфт:
-Ман ба ин дарвеш нишон медиҳам!
Ин зан ба хона рафту хамир дуруст кард ва як фатири ширин пухту каме заҳр дар он омехта кард ва оварда ба дарвеш доду ба хонааш рафт ва ба ҳамсояҳо гуфт:
-Ман ба ин дарвеш собит мекунам ки ҳарчӣ кунӣ, ба худ намекунӣ.
Аз қазо зан як писар дошт, ки ҳафт сол буд гум шуда буд. Як замон писар пайдо шуду бо дарвеш бархӯрд ва саломе карду гуфт:
-Ман аз роҳи дур омадааму гуруснаам. Дарвеш ҳам ҳамон фатири ширини заҳролудро ба ӯ дода гуфт:
-Зане барои савоб ин фатирро барои ман пухтааст, бигир ва бихур, эй ҷавон!
Писар фатирро хӯрда ҳолаш хеле бад шуд ва ба дарвеш гуфт:
- Дарвеш! Ин чи буд ки сӯхтам? Дарвеш фавран рафта занро хабар кард. Зан давон-давон омад ва дид ки писари худаш аст, ӯ бар сараш мезаду ларзон мегуфт:
- Ҳаққан, ки ту рост гуфтӣ, ҳарчӣ кунӣ бар худ кунӣ,гар ҳама неку бад кунӣ.
Фикру рафтори бадро аз худ дур кунед!
Дар асрҳои миёна ба шаҳрҳое ки ҳамчун маркази рушди ислом шуҳрат доштанд мақоми "Шариф"ро медоданд.
Инҷо мехоҳам бароятон маълумотҳоро доир ба шаҳрҳои Шариф тақдим кунам.
🌱МАККАИ ШАРИФ- шаҳри муқаддас , арабҳо Маккаро Уммул Қуро , Уммул Мадоин , яъне модари шаҳрҳо низ меноманд , барои мусалмонон муқаддастарин зиёратгоҳ Каъба дар ин шаҳр ҷойгир аст.
🌱МАДИНАИ ШАРИФ- шаҳри дуюми муқаддас барои мусаллмонон, номи қадимааш Ясриб , ин шаҳрро бо номҳои Мадинаи Мунаввара, Дорул ислом, Дорус сунна низ меноманд. Равзаи Мубораки Расулаллоҳ дар ин шаҳр ҷойгир аст ва бисёр саҳобаҳои киромин дар ин шаҳр дафн карда шудаанд.
🌱МАЗОРИ ШАРИФ- ин шаҳр дар шимоли Афғонистон , дар валояти Балх ҷойгир аст.
Дар ин шаҳр қабри Ҳазрати Али , домод ва яке аз чаҳор ёрони босафои Расулаллоҳ ҷой дорад.
🌱БАҒДОД ШАРИФ - пойтахти Ироқ.
Ин шаҳрро яке аз намояндагони сулолаи Аббосиён Халифа Мансур соли 762 барпо кардааст.
🌱ҚУДДУСИ ШАРИФ- ин шаҳр дар Фаластин ҷойгир аст арабҳо Ал - Қудс меноманд
Ин шаҳрро намояндагони се дин насрониён, мусалмонон ва яҳудиён барои худ муқаддас меҳисобанд. Дар ин шаҳр ду масҷиди бузург Қуббатус Саҳро ва Ал Ақсо ҷой доранд.
🌱ДАМАШҚИ ШАРИФ - номи дигараш Шом пойтахти Сурия аст. Яке аз шаҳрҳои зебову босафо буда аммо ҳазор афсус дар замони мо муқаддасоти ин шаҳр аз асари ҷангҳо ба харобот табдил ёфтанд
🌱БУХОРОИ ШАРИФ - ин шаҳр зодгоҳи муҳаддиси бузург Имом ал Бухори мебошад .
Бухороро дар олами ислом Қуббатул Ислом ҳам меноманд дар баъзе асарҳои қадима ба ин шаҳри зебо номи Фохираро низ додаанд.
🍃🌹🍃🌹🍃🌹
ДАР БАЁНИ Ш А Х С И Б А Х И Л
Як рӯз Расули Акрам (с) тавофи Каъба мекард. Дид, ки шахсе даст дар ҳалқаи дари Каъба зада мегуфт: «Худовандо, ба иззати ин хона гуноҳи маро биёмурз».
Расул (с) аз ӯ пурсиданд:
-Гуноҳи ту чист?
гуфт: -Гуноҳи ман чунон бузург аст, ки васф карда намешавад.
Паёмбар гуфтанд:
-Гуноҳи ту бузург аст ё замин?
-Гуфт: гуноҳи ман.
-Боз гуфтанд: гуноҳи ту азимтар аст ё арш?
-Гуфт: гуноҳи ман.
Боз гуфтанд:
-Гуноҳи ту бузургтар аст ё Ҳақ Таъоло?
-Гуфт: Ҳақ Таъоло.
Паёмбар гуфтанд: Пас гуноҳи ту чист, ки ин қадар аз раҳмати Худованд ноумед шудаӣ?
-Гуфт: моли бисёр дорам, аммо вақте гадое меояд, гумон мекунам, ки оташе омаду дар ман меафтад ва як тангаро аз дил берун карда бахшида наметавонам.
Расул(с) гуфтанд:
Дур шав аз ман, то маро низ ба оташи худ насӯзӣ. Қасам ба он Худое, ки маро ба роҳи рост фиристод, агар миёни хонаи Каъба ҳазор сол намоз хонӣ ва чандон гиря кунӣ, ки аз оби чашмат ҷӯй равон шавад ва дарахтон бирӯяд ҳам, ҷои ту дӯзах аст.
Зеро бахил нотавонбин аст. Ҳаёти худро дар фикри дигарон сипарӣ мекунаду аз ҳаёти худ лаззате намебарад.
Яҳё ибни Закариё (а) шайтонро диду гуфт:
-Кадом касро душман медонӣ ва кадом касро дӯст медорӣ?
-Шайтон гуфт:
-Порсои бахилро дӯст медорам, ки ҷон меканаду ибодат мекунад ва бахилиаш қиммати ибодати ӯро бекор мегардонад. Ва фосиқи саховатмандро бад мебинам, ки хуш мегардаду хуш мепӯшад ва метарсам, ки Ҳақ Таъоло бо сабаби саховати вай ӯро раҳмат мекунад ва ҳидоят медиҳад.
Он кас, ки бидонад ва бидонад, ки бидонад,
Асби хирад аз гунбади гардун биҷаҳонад.
Он кас, ки бидонад ва надонад, ки бидонад,
Бедораш намоед, ки бас хуфта намонад.
Он кас, ки надонад ва бидонад, ки надонад,
Лангон хараки хеш ба манзил бирасонад.
Он кас, ки надонад ва надонад, ки надонад,
Дар ҷаҳли мураккаб абдуддаҳр бимонад.
Он кас, ки надонад ва нахоҳад, ки бидонад,
Ҳайф аст, чунин ҷонваре, зинда бимонад!
#РАМАЗОН
#САЪДИИ_ШЕРОЗӢ
Ман надонистам аз аввал, ки ту бемеҳру вафоӣ,
Аҳд нобастан аз он беҳ, ки бибандию напоӣ.
Дӯстон айб кунандам, ки чаро дил ба ту додам,
Бояд аввал ба ту гуфтан, ки чунин хуб чароӣ?
Эй ки гуфтӣ, марав андар паи хубони замона,
Мо куҷоем дар ин баҳри тафаккур, ту куҷоӣ?
Он на хол асту занахдону сари зулфи парешон,
Ки дили аҳли назар бурд, ки сиррест худоӣ.
Парда бардор, ки бегона худ ин рӯй набинад,
Ту бузургию дар оинаи кӯчак нанамоӣ.
Ҳалқа бар дар натавонам задан аз бими рақибон,
Ин тавонам, ки биёям ба маҳаллат ба гадоӣ.
Ишқу дарвешию ангуштнамоию маломат
Ҳама саҳл аст, таҳаммул накунам бори ҷудоӣ.
Рӯзи саҳрову самоъ асту лаби ҷӯю тамошо,
Дар ҳама шаҳр диле нест, ки дигар бирабоӣ.
Гуфта будам, чу биёӣ, ғами дил бо ту бигӯям,
Чӣ бигӯям, ки ғам аз дил биравад, чун ту биёӣ.
Шамъро бояд аз ин хона бурун бурдану куштан,
То ба ҳамсоя нагӯяд, ки ту дар хонаи моӣ.
Саъдӣ он нест, ки ҳаргиз зи камандат бигурезад,
Ки бидонист, ки дар банди ту хуштар, ки раҳоӣ.
Халқ гӯянд, бирав, дил ба ҳавои дигаре деҳ,
Накунам, хоса дар айёми Атобак дуҳавоӣ.
#سعدی شیرازی
من ندانستم از اول که تو بی مهر و وفایی
عهد نابستن از آن به که ببندی و نپایی
دوستان عیب کنندم که چرا دل به تو دادم
باید اول به تو گفتن که چنین خوب چرایی
ای که گفتی مرو اندر پی خوبان زمانه
ما کجاییم در این بحر تفکر تو کجایی
آن نه خالست و زنخدان و سر زلف پریشان
که دل اهل نظر برد که سریست خدایی
پرده بردار که بیگانه خود این روی نبیند
تو بزرگی و در آیینه کوچک ننمایی
حلقه بر در نتوانم زدن از دست رقیبان
این توانم که بیایم به محلت به گدایی
عشق و درویشی و انگشت نمایی و ملامت
همه سهلست تحمل نکنم بار جدایی
روز صحرا و سماعست و لب جوی و تماشا
در همه شهر دلی نیست که دیگر بربایی
گفته بودم چو بیایی غم دل با تو بگویم
چه بگویم که غم از دل برود چون تو بیایی
شمع را باید از این خانه به دربردن و کشتن
تا به همسایه نگوید که تو در خانه مایی
سعدی آن نیست که هرگز ز کمندت بگریزد
که بدانست که دربند تو خوشتر که رهایی
خلق گویند برو دل به هوای دگری ده
نکنم خاصه در ایام اتابک دو هوایی
Як шабе Маҷнун намозашро шикаст,
Бе вузӯ дар кӯчаи Лайло нишаст.
Ишқи он шаб масти масташ карда буд,
Фориғ аз ҷоми аласташ карда буд.
Саҷдае зад бар лаби даргоҳи ӯ,
Пур зи Лайло шуд дили пур оҳи ӯ.
Гуфт Ё Раб! Аз чи хорам кардаӣ?
Бар салиби ишқ дорам кардаӣ.
Ҷоми Лайлоро ба дастам додаӣ,
В-андарин бози шикастам додаӣ.
Нештари ишқаш ба ҷонам мезанӣ,
Дардам аз лайлост онам мезанӣ.
Хастаам з-ин ишқ, дилхунам макун,
Ман ки Маҷнунам ту маҷнунам накун.
Марди ин бозича дигар нестам,
Ин туву Лайлои ту, ман нестам.
Гуфт: эй девона лайлоят манам,
Дар раги пинҳону пайдоят манам.
Солҳо бо ҷаври Лайло сохтӣ,
Ман канорат будаму нашнохтӣ.
Ишқи Лайло дар дилат андохтам,
Сад қимори ишқ якҷо бохтам.
Кардамат овораи саҳро нашуд,
Гуфтам оқил мешавӣ аммо нашуд.
Сӯхтам дар ҳасрати як "Ё Рабат",
Ғайри Лайло барнаёмад аз лабат.
Рӯзу шаб ӯро садо кардӣ вале,
Дидам имшаб бо манӣ, гуфтам: бале.
Мутмаин будам ба ман сар мезанӣ,
Дар ҳарими хонаам дар мезанӣ.
Ҳол ин Лайло, ки хорат карда буд,
Дарси ишқаш беқарорат карда буд.
Марди роҳаш бош то шоҳат кунам,
Сад чу Лайло кушта дар роҳат кунам"
#РАМАЗОН
Ошиқи ранҷ аст нодон то абад,
Хез, “Ло уқсим…” бихон, то “… фӣ кабад”.
#МАВЛОНО
Бале, дўстам, “нодон ошиқи ранҷ” будаасту оқил ошиқи ганҷ! В-он ганҷ бебаҳову беканор асту (меҳру раҳму латофат) в-он соҳибаш, ки Худованди бузург аст, сахидасту ризқафшон!
Валекин он “нодон, ки ошиқи ранҷ аст”, пас, дарак аз ин Ояти карима, аз Сураи “Балад”, Қуръони карим надоштааст, ки Худованд фармуд: “Ло уқсиму бӣ ҳоза ал-балад. Ва анта ҳиллун(м) бӣ ҳоза ал-балад. Ва волидин ва мо валад. Лақад халақна ал-инсона фӣ ал-кабадин”, яъне, “На, қасам мехўрам бо ин шаҳр (яъне, бо Маккаи мукаррама). Ва ту ҳалол хоҳӣ шуд бо ин шаҳр (яъне, дар Маккаи мукаррама). Ва қасам мехўрам ба зоянда ва баҳри чӣ зодааст. Ҳар ойина офаридем одамеро дар машаққат”.
#ҚИССАИ_ИБРАТБАХШ
Панди ҳазрати Алӣ (разияллоҳ таоло ва анҳ)
Мегӯянд ҳазрати Алӣ (р) дар бистари марг хоб буд, ки садои гиряи писараш Ҳасан (р) ба гӯшаш расид, гуфт:
Барои чӣ гиря дорӣ?
Гуфт:
Чӣ гуна гиря накунам, вақте ту дар бистари марг хобӣ?
Ҳазрати Алӣ (р.а) гуфт:
Ҳашт пандe ҳаст ба ту мегӯям агар бо чортои он амал карда аз чортои дигараш худдори намоӣ, пас ягон касе ба ту наметавонад зараре расонад.
Онҳо чӣ будаанд, гуфта пурсид Ҳасан (р).
Ҳазрати Алӣ (р) гуфт:
1. Беҳтарин сарват - ақл аст.
2. Бадтарин нодорӣ - ҷоҳилист.
3. Танҳотарин шахс - такаббуру худписанд аст.
4. Беҳтарин хислати инсон - хулқи хуб аст.
Ҳасан (р) гуфт:
Чортои дигараш чӣ?
Ҳазрати Алӣ (р) гуфт:
1. Аз дӯсти бо одамони нодон худдорӣ намо, зеро онҳо ба ҷои фоида ба ту зарар меоранд.
2. Бо одамони дурӯғгӯй дӯсти макун.
3. Бо мумсикон дӯстӣ макун туро дар айёми тангдастият танҳо мегузоранд.
4. Бо хоинҳо дӯстӣ макун. Онҳо туро хоҳу нохоҳ рӯзе мефурушанд...
Моҳи нуру раҳмату ғуфрон куҷо ҳастӣ биё,
Моҳи шавқу лаззати имон куҷо ҳастӣ биё.
Моҳи пурфайзу ниёйишҳо ҳаросонем биё,
Мо ҳама бар суфраат меҳмон куҷо ҳастӣ биё.
Эй шабистони қалби муслимин охар биё,
Эй гузаргоҳи мусалмонон куҷо ҳастӣ биё.
Мо ҳавои тоза мехоҳему дилтанги туем,
Эй баҳори тозаи қуръон куҷо ҳастӣ биё.
Аз гуноҳу маъсиятҳо хаставу дармондаем,
Моҳи авфу бахшиши Раҳмон куҷо ҳастӣ биё.
Мо ҳама муштоқи ҳар лаҳза зи шабҳои туем,
Эй фазилатҳои бепоён куҷо ҳастӣ биё.
Дар фироқат ҳамчу мурғе нолаҳо сардодаем,
Мо чу шамъи дар ғамат сузон куҷо ҳастӣ биё.
Эй маҳи некон биёву дасти шайтонро бибар,
Моҳи итқ аз оташи нийрон куҷо ҳастӣ биё.
Муслимин дар хоби ғафлат моҳи бедори биё,
Эй моҳи бедории виҷдон куҷо ҳастӣ биё.
Моҳи руза моҳи тамрини убудият биё,
Моҳи сабру тарки ҳар усён куҷо ҳастӣ биё .
Эй шаби қадрат шаби таҷдиди паймон асту амн,
Мо пур аз дарду туӣ дармон куҷо ҳастӣ биё.
Шавқи ифтору саҳаргоҳат басардорем биё,
Моҳи шаъбон асту мо ҳайрон куҷо ҳасти биё!
#РАМАЗОН
#РОБИАИ_БАЛХӢ
Робиа духтари Каъби Қуздорӣ аввалин суханварест аз ҷумлаи занон, ки номи ў дар радифи шоирони форсӣгўй зикр шудааст. Ў аз муосирони Рўдакӣ буд. Шайх Аттор дар маснавии «Илоҳинома» достоне аз зиндагии ў нақл кардааст, ки беасос буданаш ба ҳақиқат наздиктар менамояд, вале мазмунаш ғзалҳои шўрангезу равони Робиаро тавзеҳ медиҳад.
Ба гуфтаи Аттор Робиа духтари ҳокими Балх буд. Баъди марги падар бародари бузургаш Ҳорис ўро сарпарастӣ мекард. Робиа ба Бектош ном ғуломи бародараш ошиқ шуда ва дар ишқи ў шеър мегуфт. Вақте ки асрори ошиқон фош гардид, бо фармони Ҳорис Робиаро дар ҳаммоми тафсон андоҳта, раги ҳунашро буриданд ва ў ҳалок шуд. Ризоқулиҳони Ҳидоят ҳам дар ин мавзўъ манзумае ба номи «Гулистони Ирам» навиштааст.
Биё, то қадри якдигар бидонем,
Ки то ногаҳ зи якдигар намонем.
Чу муъмин оинаи муъмин яқин шуд,
Чаро бо оина мо рӯгаронем.
Каримон ҷон фидои дӯст карданд,
Сагӣ бигзор, мо ҳам мардумонем.
Фусуни қул аъузу қулҳуваллаҳ,
Чаро дар ишқи ҳамдигар нахонем.
Ғаразҳо тира дорад дӯстиро,
Ғаразҳоро чаро аз дил наронем.
Гаҳе хушдил шавӣ аз ман, ки мирам,
Чаро мурдапарасту хасми ҷонем.
Чу баъд аз марг хоҳӣ оштӣ кард,
Ҳама умр аз ғамат дар имтиҳонем.
Кунун пиндор мурдам оштӣ кун,
Ки дар таслим мо чун мурдагонем.
Чу бар гӯрам бихоҳӣ бӯса додан,
Рухамро бӯса деҳ, к- акнун ҳамонем.
Хамуш кун мурдавор ай дил азеро,
Ба ҳастӣ муттаҳам, мо з-ин забонем.
#МАВЛОНО_РУМӢ
🌹ابیاتی که مصراع دوم آنها مشهورتر است
🌹Абёте ки мисраъи дуввуми онҳо машҳуранд:
گر دایرهی کوزه ز گوهر سازند
از کوزه همان برون تراود که در اوست
( بابا افضل )
Гар доираи кӯза зи гавҳар созанд
Аз кӯза ҳамон берун таровад, ки дар ӯст.
#БОБО_АФЗАЛ
با سیه دل چه سود گفتنِ وعظ
نرود میخ آهنین در سنگ
( سعدی)
Бо сияҳдил чи суд гуфтани вазъ
Наравад мехи оҳанин дар санг.
#ҲОФИЗ
هر دم که دل به عشق دهی ، خوش دمی بود
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست
( حافظ)
Ҳар дам ки дил ба ишқ диҳи, хуш даме бувад,
Дар кори хайр ҳоҷати ҳеҷ истихора нест.
#ҲОФИЗ
چنین است رسم سرای درشت
گهی پشت به زین و گهی زین به پشت
( فردوسی )
Чунин аст расму сарои дурушт
Гаҳе пушт ба зину, гаҳе зин ба пушт.
#ФИРДАВСӢ
امیدوار بُوَد آدمی به خیر کسان
مرا به خیر تو امید نیست ، شر مرسان
( سعدی)
Умедвор бувад одамӣ ба хайри касон
Маро ба хайри ту уммед нест, шарр марасон.
#САЪДӢ
صوفی نشود صافی ، تا در نکشد جامی
بسیار سفر باید ، تا پخته شود خامی
( سعدی )
Суфӣ нашавад софӣ, то дар накашад ҷоме,
Бисёр сафар бояд, то пухта шавад хоме.
#САЪДӢ
در تنگنای حیرتم از نخوت رقیب
یارب !
مباد آن که گدا معتبر شود
( حافظ)
Дар тангнои ҳайратам аз нахвати рақиб.
Ё раб! Мабод ки гадо муътабар шавад.
#ҲОФИЗ
در محفل خود راه مده همچو منی را
افسرده دل ، افسرده کند انجمنی را
( قائم مقام )
Дар маҳфили худ роҳ мадеҳ, ҳамчу манеро
Афсурда дил, афсурда кунад анҷуманеро.
#ҚОИМ_МАҚОМ
مرو به هند و بیا با خدای خویش بساز
به هر کجا که روی ، آسمان همین رنگ است
( عليرضا جلالی )
Марав ба Ҳинду биё бо Худои хеш бисоз,
Ба ҳар куҷо ки рави осмон ҳамин ранг аст.
АЛИРИЗО_ҶАЛОЛӢ
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته در آید
( حافظ )
Хилвати дил нест ҷои суҳбати аздод
Дев чу берун равад фаришта дарояд
#ҲОФИЗ
زلیخا مُرد از این حسرت که یوسف گشته زندانی ؛
چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی
( صائب اصفهانی )
Зулайхо мурд аз ин ҳасрат ки Юсуф гашт зиндонӣ
Чаро оқил кунад коре, ки боз орад пушаймонӣ.
#СОИБ_ИСФАҲОНӢ
زلیخا گفتن و یوسف شنیدن
شنیدن کی بُوَد مانند دیدن . . .
( عطار )
Зулайхо гуфту Юсуф шунидан
Шунидан кай бувад монанди дидан....
#АТТОР
از دشت به عاشقان نوید امده است,
فصل گل و عاشقی پدید امده است.
ای یار بیا دوباره از عشق بگو,
یک بار دگر بهار و عید امده است.
اسماعیل حاج علیان
Аз дашт ба ошиқон навид омадааст,
Фасли гулу ошиқи падид омадааст.
Ай ёр биё дубора аз ишқ бигӯ,
Як бори дигар баҳору ид омадааст.
🍃🌹🍃🌹🍃
АКАДЕМИК БОБОЧОН ҒАФУРОВ
РАИСИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ЗИЕРАТИ КАЬБА КАРДА БУД...
…Соли 1974 ба Бобоҷон Ғафуров имкон даст медиҳад, ки барои зиёрати хонаи Худо ба Макаю Мадина ба ҳаҷ равад.
То академик Бобоҷон Ғафуров ҳеч як намояндаи мусулмонони шӯравӣ ва ҳеч як донишманд ва замоне котиби ҳизби ҷумҳурӣ ба ин сафари ҳаҷ нарафта буд.
Бобоҷон Ғафуров соли 1974 сафари муборакро дар Арабистони Саудӣ аз шаҳри Ҷидда оғоз мекунад.
Подшоҳи он Файсал ибни Абдулазиз ас-Суудшоҳ эшонро қабул мекунад.
Яке аз аввалин суоли шоҳ ин буд, ки «Оё Шумо Каъбаро тавоф карданиед?
Оё коммунистон ба ин эътиқодманданд?» ва дигар чизҳоро пурсид.
Бобоҷон Ғафуров, ки аз ҳамаи сураҳои Қуръон ва ҳадисҳо бохабар буд, бадоҳатан ҷавоб дод:
-Каъбаро тавоф кардан, пеш аз ҳама, шарт аст, ҳазрат.
Ҳар як фарде, ки худро мусулмон мешуморад, бояд аз ҳақиқати ислом бохабар бошад.
Мо, ки алҳамдулилоҳ мусулмон ҳастем, бояд вазифаи мусулмониро аз худ кунем ва аз рӯи нишондоди он амал намоем.
Дилатро хонаи ман кун, мусаффо карданаш бо ман,
Ба ман дарди дил ифшо кун, мудово карданаш бо ман.
Биафшон қатраи ашке, ки ман ҳастам харидораш,
Биёвар қатрае ихлос, ки дарё карданаш бо ман.
Агар гум кардаи ҷоно, калиди хонаи моро,
Биё як лаҳза бо мо бош, ки пайдо карданаш бо ман.
Агар дарҳо ба рӯят баста шуд, дил бад макун боз ой,
Дар ин хона ту қуфл боз кун, ки ҳам воз карданаш бо ман.
Ба мо гуй ҳоҷати худро, иҷобат мекунам онро,
Талаб кун ончиро хоҳӣ, муҳайё карданаш бо ман.
Биё қабл аз вуқӯъи марг, ту равшан кун ҳисобатро,
Биёвар неку бадро ҷамъ, ки минхо карданаш бо ман.
Агар умре гунаҳ кардӣ, машав навмед аз раҳмат,
Ту тавбаномаро бинвис, ки имзо карданаш бо ман!
#РАМАЗОН
Навмед машав банда, аз раҳмати мо ҳаргиз,
Зеро ки ба ғайр аз мо кас нест туро ҳаргиз.
Хоҳам, ки дар ин олам ту пок шавӣ аз ҷурм,
В-арна ба ту нафристам, эй банда бало ҳаргиз.
Чун сӯхтаи имрӯз аз дарди фироқи мо,
Дар сӯхтанат фардо надҳем ризо харгиз.
Ман бо туам эй ошиқ,ту низ ба мо мебош,
Ҳаргиз чу нашояд дӯст аз дӯст ҷудо ҳаргиз.
Ҳарчанд, ки рӯ аз мо бартофтиву рафтӣ,
Рӯ аз ту наметобад худ раҳмати мо ҳаргиз.
Аз дарди фироқи мо як шаб чу ба рӯз орӣ,
Дидор напӯшонам, дар рӯзи лиқо ҳаргиз.
Гар бар дили худ моро рӯзе гузарони ту,
Дар Дӯзахи пуроташ н-орем туро ҳаргиз.
Эй ҷамъи тиҳидастон, Ҳаққо, ки нахоҳам баст,
Ман ин дари раҳматро бар рӯи шумо ҳаргиз.
Аз бими чудо будан, аз давлати ҷовидон,
Мухий набувад як дам бе ёди Худо ҳаргиз.
#РАМАЗОН
Сад шукри Худо аз нав, моҳи Рамазон омад,
Хушнудиву пирӯзӣ, бар пиру ҷавон омад.
Дилҳо зи фараҳ саршор, к-омад маҳи истиғфор,
Озодӣ зи сӯзи нор, бар пиру ҷавон омад.
Ин моҳи сафо бошад, ҳам моҳи дуо бошад,
Олам ҳама нурафшон, чун ҷони ҷаҳон омад.
Фарз аст азизи ман, ин рӯза ба марду зан,
Ҳам қуввати ҷисму тан, ҳам роҳати ҷон омад.
Овози азон омад, моҳи Рамазон омад,
Шайтон ба фиғон омад, моҳи Рамазон омад.
Масҷид мунаввар шуд, аз ишқ муаттар шуд,
Хуршеди замон омад, моҳи Рамазон омад.
Ёрон ба бари ёрон, яктан шудаву якҷон,
Ислом ба миён омад, моҳи Рамазон омад.
Аз булбули хушилҳом, чаҳ-чаҳ бишунав Қуръон,
Шури дилу ҷон омад, моҳи Рамазон омад.
Аз ҳарфи Ҳақу Аҳмад, нур аст ба дил беҳад,
Имон ба амон омад, моҳи Рамазон омад.
Бар хайру сахо бингар, бар рӯзӣ шаке н-овар,
Сад файз ба хон омад, моҳи Рамазон омад.
Дар сина такон бишнав, илҳоми ниҳон хамрав,
Шеърат бихонам акнун, моҳи Рамазон омад.
#РАМАЗОН
Тақво се гуна аст:
1. Тақвои гурез
2. Тақвои парҳез
3. Тақвои ситез
▪️Гурез он аст, ки аз муҳити пур аз гуноҳ дурӣ кунӣ
▪️Парҳез он аст, ки битавонӣ дар муҳити пур аз гуноҳ худро пок нигаҳ дорӣ.
▪️Ситез он аст, ки дар саҳна бимонӣ ва ба бо гуноҳ мубориза барӣ ва муҳити солиме эҷод намоӣ.
🔸️ Гоҳо монанди Юсуф алайҳиссалом бояд аз муҳити гуноҳ фирор кунӣ ва роҳи гурезро интихоб намоӣ
🔸 ️Гоҳо бояд монанди Мусо алайҳиссалом дар кохи Фиръавн бимонӣ, сукут кунӣ ва фақат худро ҳифз намоӣ.
🔸️ Ва гоҳе ҳам монанди Иброҳим алайҳиссалом бо гуноҳу ширку бутпарасӣ муборизаву ситеза кунӣ ва бутшикан шавӣ.
#ОДОБИ_ДУО
1. Бо таҳорат дуо кардан.
2. Пас аз намозҳои фарз дуо кардан.
3. Ба тарафи қибла даст бардошта дуо кардан.
4. Бо овози маҳин дуо кардан.
5. Худро оҷиз дониста, дуо кардан.
6. Бо боварии иҷобат, дуо кардан.
7. Такрор ба такрор дуо кардан. Ҳадди ақал се маротиб.
8. Дар аввал ва охири дуо салавот хондан.
9. Бо тавбаю истиғфор дуоро ифтитоҳ кардан.
10. Бо сифатҳои бузурги Аллоҳ Таъоло (ҷ.ҷ.) дуоро идома додан: Ё Рабал оламин.
11. Хулоса ба таври зерин дуо тавсия дода мешавад:
Баъди намозҳо ва ё берун аз намоз (бо таҳорат афзал аст) ба тарафи қибла дастҳоро бардошта бо садои оҷизона ва маҳин "бисмиллоҳирраҳмонирраҳим" гуфта, баъдан саловот бар Расулуллоҳ (с.а.с.) хондан, пас аз он "Ё Рабал оламин ба Ҳурмати асмои ҳусно ва ба ҳурмати тамоми пайғамбарон алалхусус Нигини пайғамбарон ҳазрати Расулуллоҳ (с.а.с.) ва асҳобу бандаҳои дӯстдор" гуфта истиғфору тавбаву надомат ва рози дилу дарди дил намуда, дар охир боз як салавоти дигар бар Расули Акрам (с.а.с.) хонда "Аллоҳу Акбар" гуфта анҷом бахшидан.
12. Дар вақтҳои зерин дуо карданро тавсия додаанд:
Вақти хондани азон
Байни азон вақомат
Вақти тиловати Қуръон
Вақти хатми Қуръон
Вақти дидори Каъба
Вақти боридани борон
Вақти дучори зулм
Баъди намозҳо
Рӯз ва шаби ҷумъа
Рӯзи аввали моҳи Раҷаб
Шаби понздаҳуми моҳи Шаъбон
Шабҳои иди Рамазон ва Қурбон
Рӯзи Арафа
Рӯзҳо ва шабҳои моҳи Рамазон
Вақти ифтор...
М а р д и _ П а р ҳ е з г о р
Марде буд, бисёр парҳезгор ва салоҳ ва зане дошт афифа ва мастура ва бо ҷамолу камол. Ҳаргиз хиёнате аз у зоҳир нагашта буд. Рузе зан назди шавҳари худ нишаста буд ва бо забони миннат гуфт: Ту қадри иффтати ман чи донӣ ва қимати салоҳи ман чи шиносӣ, ки ман дар салоҳу покдомани Зубайдаи вақтам.
Мард гуфт: Рост мегуӣ, аммо иффати ту ба натиҷаи иффати ман аст. Чун ман дар назди Парвардигор афиф бошам, Ӯ туро дар исмат нигоҳ медорад.
Зан хашмгин шуду гуфт: Ҳеҷ кас занро нигоҳ натавон дошт ва агар ман афифа ва покдоман набудам, ҳарчӣ мехостам мекардам.
Мард гуфт: Туро иҷозат додам, ба ҳарҷое мехоҳӣ, бирав ва ҳарчӣ мехоҳӣ, бикун.
Рузи дигар зан худро биёрост ва чодар бар сар кард ва аз хона берун шуд ва то шаб дар гашт буд, аммо ҳеҷ касе ба у аҳамият надод, магар як мард, ки танҳо чодари уро кашид ва рафт.
Чун зан ба хона даромад, мард гуфт: Ҳама руз гашти ва ҳеҷ кас ба ту назар накард, магар як мард, ки ӯ низ раҳоят карду рафт.
Зан гуфт: Ту аз куҷо медонӣ? Магар маро таъқиб доштӣ?
Мард ҷавоб дод: Ман дар хона будам, аммо дар умри худ ба ҳеҷ зане бо чашми бад нигоҳ накардам, магар замонеки навҷавон будам, гушаи чодари занеро гирифтам ва дарҳол пушаймон шудам ва уро раҳо кардам. Донистам, агар касе қасди ҳарами ман кунад, беш аз ин набошад.
Зан дар пойи шавҳар афтоду гуфт: 'Маро маълум шуд, ки иффати ман аз иффати ту аст.
Дар тафсир чунин омадааст, дўстам, ки Худованд бо ин шаҳри Маккаи мукаррама, ки нишонаи озодагисту ҳифзу ҳимоят ва муқаддас, дар назди Муҳаммад (с.а.в.) савганд ёд карда, мегўяд, ки ин шаҳрро барои зисти вай ва барои муборизаи минбаъда вай, ҳалол сохта, амон гардонидааст.
Баъдан, қасаме бо “зоянда ва баҳри чӣ зодааст”, яъне, ба номи Одам (а.с.) ва ба номи зурриёти минбаъдааш хонда, мегўяд, ки ба таҳқиқ, Худованд инсонро дар машаққат офаридааст, яъне, Худованд инсонро бо чунин каромоти зиёда, бо чунин қаду қомат ва ҳусни зебанда офариду мехоҳад, ки инсон сипосгузор бошаду босабру ботаҳаммул ва ин ҳама имтиҳоноти сахти ҳаётиро бо сари баланд гузарад ва шоистаи охирати нек гардад.
Яъне, чун пештар гуфта будем, ҳаёт дар ин замин барои бозии бекора насиб нашуда будааст, балки пурмашаққату сахт аст ва балову имтиҳоноти зиёд дорад, ки инсон онро бояд гузарад ва ганҷро дарёбад (охирати некро), вагарна мисли он нодон ошиқи ранҷ мемондааст, на ошиқи ганҷ.
М У Ф Л И С И _ О Х И Р А Т
Боре Расули Акрам (с) аз саҳобаи киром пурсиданд:
- Мустаманд кист?
Саҳоба (р) дар ҷавоб арз намуданд:
- Ҳамон касе, ки пул ва сармояе надошта бошад.
Расули Акрам (с) фармуданд:
На! Ман барои шумо тавзеҳ медиҳам, ки мустаманд ва муфлис кист? Рузи қиёмат афроде ҳозир мешаванд, ки ибодатҳои зиёде аз қабили: намоз, руза, закот, ҳаҷ, садақот ва ғайра доранд, аммо замонеки ҳисоб оғоз мешавад, аз як ҷониб шахсе баланд шуда мегуяд: Парвардигоро! Ин шахс моли маро хурдааст. Аллоҳ Таъоло қисмате аз ибодатҳои таҷовузгарро гирифта дар номаи аъмоли мазлум сабт мекунад. Боз шахси дигаре иддао мекунад: Ё Аллоҳ! Ин шахс нисбат ба ман ситам раво доштааст. Парвардигор қисмати дигаре аз ибодатҳои обиди золимро гирифта дар парвандаи мазлум сабт мекунад. Ба ҳамин сурат инсонҳои дигаре шикоят мекунанд ва Худованд ҳуқуқи ҳамаи ин шикояткунандвгонро аз аъмол ва ибодатҳои золим ҷуброн менамояд. То ҷоеки ибодоташ тамом шуда, вале бозҳам сафи муддаион хатм намешавад. Онгоҳ (ҷиҳати ба ҷо овардани ҳаққи муддаиёни мазлум) гуноҳони шикояткунандагонро дар номаи аъмоли золим сабт мекунанд ва дар ниҳоят ин шахс равонаи дузах мегардад. Ин аст муфлис ва мустаманди воқеи. (Ривояти Муслим)
Дарвешу ғанӣ бандайи ин хоки даранд,
В-онон, ки ғанитаранд, мӯҳтоҷтаранд.
#САЪДӢ
Бале, дуруст мехонанд, ки «На дарвеш бе кафан мондаст дар гӯр, на подшоҳ бурдаст аз як кафан беш!», ки инсон ҳамчун инсон аз ҳамон «як каф хок» офарида шуда, бе мақоми хосаи иқтисодиву иҷтимойӣ ба дунё меояду бо ин ҳама «Сумма аматаҳу фаақбаро» (Сураи «Абаса»), яъне, миронида мешаваду ба қабр монда ва аз он хок «... нухриҷукум таротан ухро» (Сураи «Тоҳо»), яъне, бори дигар дар Рӯзи Қиёмат барангехта (офарида, хориҷ карда) мешавад.
Пас, гарчанде касе дарвешу фақир бошад ва ё молику замир, вай аз хок буду ба хок мубаддал мешавад ва ин бояд панди онро кунад, ки дарвеш ҳасади ғанӣ макунад, чун ағниё ба неъмати зиёда эҳтиёҷ доранду дарвеш ба як бурда нони ҳалолу пок. Ин беҳтар аст!
Аз #РОБИА 7 ғазал, 4 дубайтӣ ва 2 фардбайт боқӣ мондааст;
Зи бас гул, ки дар боғ маъво гирифт,
Чаман ранги «Аржанг»-и Моно гирифт.
Сабо нофаи мушки Тиббат надошт,
Ҷаҳон бўи мушк аз чӣ маъно гирифт?!
Магар ҷашми Маҷнун ба абр-андар аст,
Ки гул ранги рухсори Лайло гирифт.
Ҳаме монад андар ақиқин қадаҳ,
Сиришке, ки дар лола маъво гирифт.
Қадаҳ гир чандею дунё магир,
Ки бадбахт шуд, он ки дунё гирифт.
Сари наргиси тоза аз зарру сим,
Нишони сари тоҷи Кисро гирифт.
Чу раҳбон шуд андар либоси кабуд
Бунафша, магар дини тарсо гирифт?!
#ФИРДАВСӢ ва маҷлиси шуаро
Фирдавсии бузург ба воситаи зулми ҳокими Тӯс аз хонаву кошонаи худ ҷудо шудаву ба Ғазнӣ рафт. Чун ба канори шаҳр расид дар боғе фуруд омад.
Аз иттифоқоти рӯзгор он рӯз шуарои ғазнавӣ, яъне Унсурӣ, Фаррухӣ, Масҷадӣ дар боғ сӯҳбат медоштанд. Чун Фирдавсӣ хост ба эшон наздик шавад, шуаро ки вазъи рустоиёнаи ӯро диданд бо худ гуфтанд, беҳтар ин аст, ки ин зоҳиди хушкро дафъи музоҳимат кунем.
Унсурӣ гуфт:
-Мо шоирем, моро нашояд дил биёзорем. Беҳтар аст, ки ӯро ба шеър имтиҳон кунем, агар тамом аёр омад бо ӯ суҳбат бидорем вагарна узри ӯ бихоҳем.
Пас Унсурӣ рӯ ба Фирдавсӣ карда гуфт:
-Бародар мо шоиронем ва дар маҷлиси шуаро ҷуз шоир намеғунҷад, ҳар як мисраъе мегӯем, ту мисраъи чаҳорум бигӯ.
Пас Унсурӣ гуфт:
ЧУН ОРАЗИ ТУ МОҲ НАБОШАД РӮШАН,
Масҷидӣ гуфт:
МОНАНДИ РУХАТ ГУЛ НАБУВАД ДАР ГУЛШАН,
Фаррухӣ гуфт:
МИЖГОНТ ҲАМЕ ГУЗАР КУНАД АЗ ҶАВШАН,
Сипас Фирдавсӣ гуфт:
МОНАНДИ СИНОНИ ГЕВ ДАР ҶАНГИ ПАШАН.
Моро биҳишт суҳбати ёрони ҳамдам аст,
Дидори ёри номутаносиб ҷаҳаннам аст!
Ҳар дам, ки дар ҳузури азизе ба сар барӣ,
Дарёб, к-аз ҳаёти ҷаҳон ҳосил он дам аст!
На ҳар кӣ чашму гӯшу даҳон дорад одамист,
Бас девро, ки сурати фарзанди одам аст.
Он аст одамӣ, ки дар-ӯ ҳусни сират аст,
Ё лутфи суратест, дигар ҳашви олам аст.
Онон, ки дар баҳор ба саҳро намераванд,
Бӯи хуши рабеъ бар эшон муҳаррам аст.
В-он сангдил, ки дида бидӯзад зи рӯи хуб,
Пандаш мадеҳ, ки ҷаҳл дар ӯ нек маҳкам аст!
Ором нест дар ҳама олам ба иттифоқ,
В-ар ҳаст, дар муҷовирати ёри маҳрам аст.
Гар хуни тоза меравад, аз реши аҳли дил,
Дидори дӯстон, ки бубинанд, марҳам аст!
Дунё хуш асту мол азиз асту тан-шариф,
Лекин рафиқ бар ҳама чизе муқаддам аст.
Мумсик барои мол ҳамасола тангдил,
Саъдӣ ба руи дӯст ҳамарӯза хуррам аст!
#САЪДӢ
Ҳофиз кушодаам, чи зебост фоли ту,
Ҳатмо қашанг мешавад имсол ҳоли ту.
Бо он забони фохири форсии асил,
Фархунда бод рӯзу шабу моҳу соли ту.
Дуруд бар обуначиёни шабака!
Ҳамаи шумоёнро бо омадани "Наврӯзи Аҷам" табрику таҳният гуфта, бароятон саломативу хушбахтӣ ва сарсабзу хуррамро орзумандем.
Соли наватон лабрез аз лабханд, шодмонӣ, ишқ ва ормиш бошад.
Ҳар рӯзатон Наврӯз бод,
Наврӯзатон фирӯз бод!
🍃🌹🍃🌹🍃
Дар сӯҳбат ба шоҳ Файсал Бобоҷон Ғафуров ояте аз сураи Қуръон оварда, боз илова мекунад, ки ҳеч як пирӯзӣ бе дӯстию рафоқат даст надодааст.
Дар ин ҷо ҳадиси ҷаноби пайғамбар (с)-ро овада гуфтааст:»
Мӯъминон дар дӯстӣ ва раҳму шафқат монанди як ҷисманд, узве агар ба дард ояд ҳамаи узвҳои дигар низ дард мекашад». Мо бояд мамлакатҳои ба ҳам тифоқ бошем, сулҳу салоҳро сиёсати хирадмандонаим худ донем. Ҳар як инсони хирадманд барои бунёди бинои дӯстӣ, барио манфиати сулҳу салоҳ бояд кори аз дасташ меомадагӣ ва аз ӯҳдааш мебаромадагиашро иҷро кунад. Каъба хонаи Худо муқаддастарин ҷои мусулмонони олам аст, ман, ки фарзанди мусулмон ҳастам, тавофи Каъбаро ҳанӯз аз овони ҷавонӣ сидқан ва самимона мехостам.
Вале нуқси поям имконият намедод, ки ин рукни муқаддасотро иҷро намоям. Ҳоло ҳам дар андешаам, ки бо ин пои ланг дар ин сину сол ин қадар масофаро чӣ тавр ҳаҷ мекунам?
Аз ин сӯҳбат, аз ин ҷавобҳои пурмаъно ва хирадмандонаи Бобоҷон Ғафуров шоҳ Файсал ба ваҷд омада, як луқмае мепартояд:
-Во аҷабо, агар коммунистон ин хел муътақиди дини ислом бошанд, сад офарин!
Баъди сӯҳбат шоҳ Файсал ба Бобоҷон Ғафуров рӯ оварда мегӯяд, ки барои шумо боз аробаи дучарха пайдо мекунем ва ба аробача мешинед ва ҳаҷро адо мекунед.
Рӯзи дигар зиёрати хонаи Каъбаро адо карданд.
Усмонҷон Ғаффоров
Дар акс: Бобоҷон Ғафуров соли 1974 дар Арабистони Саудӣ.
#Аз ҳикоёти исломӣ
Ҳайфи умри мард, агар дар бистари зан бигзарад,
Ҳайфи умри зан агар бо оҳу шеван бигзарад.
Олимон дар базми май дасту гиребон мешаванд,
Ҳайфи он дониш, ки дар баҳси тую ман бигзарад.
Тарсуе тарсида аз пилла ба пилла по ниҳад,
Ҳайфи умре, ки фақат бо бими мурдан бигзарад.
Ҳайфи он кавдан, ки бошад тирамағзу тирадил,
Тира дида манзари дунёи равшан, бигзарад.
Ҳайфи он дасте, ки гирад аз гиребони падар,
Ғофил аз кайфияти дастобагардан бигзарад.
Ҳайфи он ошиқ, ки танҳо васл хоҳад, асл не,
Бехабар аз асли дил аз кӯчаи фан бигзарад.
#ЛОИҚ_ШЕРАЛӢ