-
﷽ @Aghayednet_bot 🌐Www.aghayed.net http://Instagram.com/aghayednet
✔️شیخ حسین جندقیِ أعلمی؛ از خِطّه جَندَق و بیابانک
🔹با مطالعه کتاب الذریعة الی تصانیف الشیعة با نام شخصی از خطه جندق و بیابانک برخورد می کنیم. این شخص که از او با نام «شیخ حسین جندقی» (و در تعبیر عربی: الشیخ حسین الجندقی) نام برده شده، مالکِ کتابخانه‌ای با نسخه‌های خطی متعدد بوده است و صاحب الذریعه (آقا بزرگ طهرانی) به طور مکرر به وی مراجعه کرده است.
🔸نخست عبارات الذریعه را در وصف شیخ حسین جندقی نقل می‌کنیم و فقط به نقل عباراتی بسنده می‌کنیم که مثمر باشد و عِلاوه بر نام وی، صفات و خصوصیاتی را افاده کند... .
▪️ادامه در لینک زیر:
🔻🔻🔻
http://www.aghayed.net/housainejandaghi/
✔️رویکردِ سه «نوری» به اندیشه شیخ اَحسائی
🔻به‌مناسبت سالروز رحلت مرحوم میرزا حسین نوری رضوان‌الله‌علیه
🔸بخش اول
علماء بارزی که با لقب «نوری» شناخته می‌شوند، سه عالم‌اند: ملا علی نوری، شیخ فضل‌الله نوری و سوم مرحوم میرزا حسین نوری.
معرفی زندگی، شخصیت فکری و آثار این سه عالم، تک‌نگاری مفصلی می‌طلبد و در منابع متعدد به آن اشاره شده است. آنچه در این یادداشت بر آن تأمل می‌کنیم مواضع این سه «نوری» است در قبال افکار و مکتب عالم ربانی مرحوم شیخ احمد اَحسائی اشاد الله شأنه. طبعاً این یادداشت درآمدی است بر موضوع و شواهد دیگر در مقاله‌ای مستقل و مفصل ارائه خواهد شد ان‌شاءالله.
طبق نظر برخی پژوهشگران، ملا علی نوری در برهه‌ای تمجیدهایی از شیخ‌مرحوم داشت و حتی خطاب به ایشان «بابی انت و امی» می‌‌گفت ولی پس از مدتی از این نگاه خود به ایشان دست بر داشت (ریحانة‌الادب، ج١، ص٨١) درباره این دو رویکرد وی در قصص العلماء (ص۵۴) و مقاله مدرسی چهاردهی (مجله دانشنامه، ش١، ص١١۶) مطالبی آمده است.
در شرح حدیث زینب عطاره که در زمان حیات شیخ اعلی الله‌مقامه نوشته است، از ایشان با تعابیر «العارف المعاصر مجموع المناقب و المفاخر» یاد کرده و در تفسیر سوره اخلاص به نقد مباحثی از شیخ اع می‌پردازد.
نوری دیگر، شیخ فضل‌الله نوری، از شخصیت‌های بارز در جریان مشروطه است. در نسخه‌ای خطی در کتابخانه و مرکز اسناد مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، به شماره۵٣۴، حاشیه‌ای به خطِ شیخ فضل‌الله نوری ملاحظه می‌شود که بر عباراتی از شیخ تحشیه‌ای زده و نوشته است: «من شیخ احمد المعروف بالاحسائی فیه ما فیه...» و اشکال مختصری که به ذهنش رسیده را یادداشت کرده و در پایان حاشیه نوشته است: «فقیر نوری».
می‌توان این حاشیه را ویترینی از رویکرد فکری شیخ فضل‌الله نوری به مکتب شیخ احسائی قلمداد کرد. در این نسخه خطی حاشیه‌های دیگری نیز به خط او دیده می‌شود.
عالم دیگر مرحوم میرزا حسین نوری است. رویکرد ایشان به شیخ احسائی را در سه محور می‌توان بررسی کرد:
نخست تعبیرات ایشان از شیخ؛ دوم مواضعِ عملی ایشان؛ سوم اثرپذیری ایشان از افکار شیخ.
به نمونه‌ای از هر محور اشاره می‌کنیم.
⏳ادامه دارد...
@AghayedNet
✔️درباره مرحوم نوری رضوان الله علیه
🔸برای ملاحظه هر مطلب، عنوان را لمس یا کلیک کنید:
🔻براعت استهلال مرحوم نوری در خطبه کتاب «نفس الرحمن فی فضائل سلمان»
اشاره به ظاهر و تفسیر آیه شریفه نور
و آیه شریفه «وَ جَعَلْنا بَینَهُم وبَینَ الْقُرَی الّتی بارَکنا فیها قُریً ظاهِرَة...»
🔻ترجمه‌ای از کتاب نفس الرحمن فی فضائل سلمان
🔻معرفی ۶٠ کتاب درباره حضرت سلمان اعلی الله مقامه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی
🔻نفس الرحمن فی فضائل سلمان
🔻چاپ کتاب فصل الخطابِ مرحوم نوری ره، برای نخستین بار
🔻مرآة الأنوار و مشکاة الاسرار، به خط مرحوم نوری رضوان الله علیه
@AghayedNet
🔺رسالة فی الرد علی وحدة الوجود و الموجود، نگاشته مرحوم شیخ علی‌نقی اَحسائی رحمه‌الله
@AghayedNet
✔️اوضاع اجتماعی و تاریخیِ همدان در زمان مرحوم آقای شریف طباطبائی اعلی الله مقامه
🔻برشی از کتاب «گشتی در حدیقةالاخوان با نگاهی دیگر»
با تحلیل متن کتاب مبارک «حدیقةالاخوان» (مجموعه فرمایش‌های مجلسیِ مرحوم آقای شریف طباطبائی اعلی‌الله‌مقامه) درباره وضع اجتماعی همدان و گوشه‌هایی از تاریخ آن دوران اطلاعاتی به دست می‌آید. البته در دیگر فرمایش‌های مرحوم آقای شریف طباطبائی، به‌ویژه در دروس خود، به خصوصیات اخلاقی و اجتماعی مردم آن دوره اشاره شده است. در این مجال با محوریت کتاب حدیقةالاخوان به نکاتی اشاره می‌کنیم.
برای نمونه در این کتاب، به طور مکرر درباره جن و تأثیر جن و دیدن جن سؤال شده است و همین تکرار، نشان ابتلای عمومی است و گرفتاری‌های فکری مردمان آن دوره. گاهی درباره «خلق ناقص» بودن جن‌ها پرسش‌هایی مطرح می‌شود و بدن عنصری گرفتن آنها و گاهی درباره عالم آنها و اینکه تا حس مشترک پیش آمده‌اند و گاهی درباره حالات آنها قبل از حضرت آدم علیه‌السلام و در مواضعی درباره اشخاص جن‌زده.
دوره، دوره ناصر الدین شاه و مظفر الدین شاه بوده و ارتباط با اروپا آغاز شده بود (نخستین سفر ناصرالدین شاه به فرنگستان در سال ١٢٩٠ق، برابر با ١٨٧٢م بود.) از این رو ذکر اختراعات و پیشرفت‌های ظاهری غربی‌ها به میان آمده. معلوم می‌شود اخبار مخابره می‌شده و به همدان نیز می‌رسیده است. جالب است که برخی اهل مجلس و درس، با این‌گونه اختراعات آشنایی داشته و حتی تحلیل می‌کنند و از این اختراعات در زمینه بیان مسائل اعتقادی بهره می‌گیرند.
مراودات با افراد مختلفِ جامعه آن دوره، از جمله پیام‌های اجتماعی کتاب «حدیقةالاخوان» است. در فرمایشی کلامی را از شخصی نقل می‌فرمایند که نهایت عداوت وی را بیان می‌کند؛ با این حال مراوده داشته و در مجالس حاضر می‌شده است. معاشرت با یهود یا سنی نیز از جمله پرسش‌هایی است که در مجالس مطرح شده است. همه این قراین، اوضاع معاشرتیِ اجتماع همدان در آن روز را بازگو می‌کند.
همچنین درباره بعضی حاکمان و والیانِ حکومتی در شهرهای مختلف، فرمایش‌هایی بیان شده است و درباره مراجعه به این افراد. این موضوع هم با توجه به تسلط حکومت قاجار، امری طبیعی است.
حمل نعش به عتبات عالیات، محور بعضی پرسش‌هاست و این نیز بخشی از وجهه دینی‌اجتماعی آن دوره را بازگو می‌کند.
جالب توجه است که طبق یکی از فرمایش‌های کتاب حدیقةالاخوان، در همدان نیز اتاق درس بوده است. می‌دانیم اتاق درس، مصطلحی است معروف بین تابعان عالم ربانی مرحوم آقای شریف طباطبائی. آن بزرگوار پس از واقعه همدان و آمدن به جندق، محلی را به نام اتاق درس برای برگزاری دروس مشخص فرمودند. در موضعی از کتاب «حدیقةالاخوان»، از این تعبیر استفاده شده. فرمایش‌های حدیقه، در همدان بیان شده است پس این اتاق درس نیز در همدان بوده است و لااقل در افواه و محاورات از این تعبیر استفاده می‌شده است.
@AghayedNet
#پرسش_و_پاسخ
🔸وارد شدن به شغل عطاری و همکاری با طبیب‌های گیاهی چه حکمی دارد؟
پاسخ:
🔹از نظر مرحوم آقای کرمانی اعلی الله مقامه طبابت‌های گیاهی و عطاری‌ها، کارهای خطرناک است . شاید این شغل کمکی باشد به آنها و بی‌اشکال نیست. فروش گیاهان و عرقیاتی که روشن است خواصّ آنها و مشکل‌ساز نیست، برای مصرف‌های شخصی و خانگی اشکالی ندارد.
@AghayedNet
🔺رسائلی از عالم ربانی مرحوم حاج سید کاظم رشتی رفع الله شأنه که در ماه جمادی الآخرة نگارش آن به پایان رسیده است.
@AghayedNet
✔️🔻دو رساله نویافته و چهار درس تازه‌یاب از عالم ربانی مرحوم حاج میرزا محمدباقر شریف طباطبائی اعلی‌الله‌مقامه
با عنایت حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه هم‌زمان با میلاد با سعادت حضرت زهرا سلام الله علیها، نسخه شماره١٩۶۵٣ کتابخانه آیة‌الله مرعشی‌نجفی به دست آمد.
این مجموعه مشتمل است بر رساله‌ها، درس‌ها و موعظه‌های مرحوم آقای شریف طباطبائی اعلی الله مقامه.
🔹فهرست این مجموعه چنین است:
١.جواب در توضیح عباراتی از هدایة العوام؛
٢.جواب لاهیجانی در حدیث خلّ و معنی سواد اعظم
٣.جواب سؤالات علی‌محمد نراقی؛
۴.رساله عربی در جواب سؤالات محمدعلی خان پسر خسرو میرزا؛
۵.جواب سؤالات ملا زین العابدین کرمانی؛
۶.جواب ملاجعفر؛
٧.جواب سؤالات آقا میرزا کریم کرمانی؛
٨.جواب عریضه آقا سید محمد شاهرودی؛
٩.شش یا هفت درس از درس‌های مرحوم آقای شریف طباطبائی اع؛
١٠.شش مجلس موعظه ماه مبارک١٣٠٠.
🔸این مجموعه شامل دو رساله نویافته و چاپ نشده است:
▪️رساله اول: جواب در توضیح عباراتی از هدایة العوام.
تاریخ پایان نگارش: شب هشتم محرّم الحرام سنه ١٢٩٢.
از این رساله تاکنون دو نسخه یافت شده است:
١. نسخه شماره۴٨۶الهیات تهران ٢. نسخه شماره١٩۶۵٣ مرعشی
▪️رساله دوم: جواب بعضی از برادران در شرح دو حدیث (خلّ و سواد اعظم).
تاریخ پایان نگارش : شب چهاردهم محرّم الحرام سنه ١٢٩٢.
از این رساله تا کنون فقط یک نسخه یافت شده است که نسخه کتابخانه مرعشی باشد.
🔹در این مجموعه علاوه بر این دو رساله نویافته، ۴ درس جدید موجود است :
١. درس یکشنبه هشتم شهر رجب المرجّب سنه ١٢٩٣ (با عنوان: المطلب الاول فی ذکر الاقوال فی وجه اعجاز القرآن...).
٢. درس دوشنبه نهم شهر رجب المرجّب سنه ١٢٩٣ (با عنوان: المطلب الاول فی ذکر الاقوال فی وجه اعجاز القرآن...).
٣. درس سه‌شنبه دهم شهر رجب المرجّب سنه ١٢٩٣ (با عنوان: و عن اخرین انّه معجز لانه مخصوص بنظم مخصوص...).
۴. درس بدون تاریخ (با عنوان: و نثبت اموراً یفهم معنی الفصاحة و البلاغة علی ما هو الواقع...).
🔸توضیحات برخی از صفحات نسخه خطی شماره١٩۶۵٣ کتابخانه مرعشی:
تصویر١: فهرستی که در ابتداء نسخه خطی توسط کاتب نوشته شده است؛
تصویر٢: ابتداء رساله نویافته «جواب از اشکالات بعضی از عبارات کتاب مبارک هدایة العوام»؛
تصویر٣: ابتداء رساله نویافته «جواب بعضی از برادران در شرح دو حدیث»؛
تصویر۴: صفحه نخست دروس جدید که در ابتداء آن کاتب نوشته است که این دروس را از نسخه اصل نقل نموده است.
@AghayedNet
#پرسش_و_پاسخ
🔸آیا خواندن ادامه حدیث کساء، بعد از آیه تطهیر تا آخر لازم است یا خیر؟
پاسخ:
🔹اگر مقصود خواندن حدیث شریف کساء است تا آخر خوانده می‌شود و اگر توسل به خمسه طیبه مقصود است می‌شود تا آیه تطهیر خواند.
@AghayedNet
🔺توضیح کتاب «تکملة الذریعة...» درباره روش عالم ربانی مرحوم حاج محمدکریم کرمانی اع در تدوین کتاب فصل‌الخطاب
@AghayedNet
✔️تأملاتی بر روایات و خُطَب فضائل معصومین علیهم السلام
🔻خواندن در گوشی: با لمس کادر انتها
yon.ir/V0Vlw
🔺کتاب تازه منتشر شده
ترجمه انگلیسیِ کتاب «هدایة الصبیان»
با پیشگفتاری مفصل پیرامون این کتاب
@AghayedNet
✔️مکتب حدیثیِ مرحوم شیخ احمد اَحسائی و ارتباط آن با «رؤیا»
🔻نقدی بر یادداشت دکتر رسول جعفریان
🔸بخش دوم
آقای جعفریان پس از مقدماتی کوتاه درباره سابقه خواب در تاریخ بشریت و ریشه‌های قرآنی و روایی رؤیا و گریزی به افکار سنتی درباره علم تعبیر خواب، عبارات «تحفة‌البیت» را نقل کرده و چنین نوشتهاند:
«آنچه گذشت نمونه ای از استناد به خواب، برای درستی باورهای نامتعارف و غیر رسمی یک شخص و درست کردن یک «مذهب» بود، آن هم با یک استدلال خیلی ساده که چون خواب ایشان، برای مأذون بودن از امامان، در باره ضروریات دین بوده، حجت بوده، و نه تنها خودش که جانشینان او هم به استناد همان خواب، همان قدرت رهنمایی و هدایت و ارشاد را دارند. می گویند، بر اساس ادعای شیخ احمد که می گفت من از متن حدیث می توانم قطع کنم که از امام معصوم هست یا نه، وقتی صاحب جواهر، حدیثی ساخت و جلوی شیخ احمد گذاشت ببینید او می فهمد یا نه و احسایی گفت این حدیث کلام امام است. پس آن را توجیهات بسیار کرد. شیخ محمد حسن آن ورقه را گرفت و بیرون رفت و پاره کرد.»
نخست اینکه شیخیه «مذهب» نیست؛ بلکه «مکتب» است و به تعبیر علامه طباطبایی «فرقه» نبوده و در متن شیعه اثنی‌عشری است.
دوم دکتر جعفریان می‌توانستند به منبع دست‌اول درباره این رؤیاها و کاربرد آنها مراجعه کنند چنانکه روش در پژوهش نیز همین است. در اتوبیوگرافیِ مرحوم شیخ احمد احسائی و در یادداشت‌های فرزند ایشان به آن رؤیا اشاره شده است که منظور اصلی از نقل آنها، مأذون‌بودن از طرف آن بزرگواران است در نشر فضایل و مناقب و حقایق و تحقیقات و درایات مستند به آیات و روایات متواتره معنوی. کتب ایشان گواه موجود و منتشر در جوامع اسلامی است.
سوم اینکه مرحوم موسوی اصفهانی در کتاب خود، همه جهات را استقصاء نکرده‌اند و صرفاً به یک‌جهت اشاره کرده‌اند. استدلالات و مباحث متعددی در این زمینه است که در کتاب مختصر این مرحوم به آن اشاره نشده است و طبیعی است چراکه در هر نوشتاری به زاویه یا زوایایی از موضوع اشاره می‌شود. به‌خصوص کتاب «تحفة‌البیت» برای مبتدیان از پیروان ایشان نوشته شده نه برای استناد در پژوهش‌های علمی و فرهنگی در سطح جامعه تشیع.
چهارم همان‌گونه که اشاره شد، باید ساحت‌ها را از هم تفکیک کرد. یک‌ساحت رؤیای شخصی‌ای است که شیخ مرحوم دیده است و یک ساحت، عرصه مکتوبات ایشان است. مباحث شیخ مرحوم متکی بر آیات و روایات و مرویات اهل‌بیت علیهم‌السلام است. اگر این تفکیک انجام شود، انصاف در پژوهش رعایت شده است.
در عین نقل این رؤیای صادقه، باید دانست که شیخ احسائی ادعاء ارتباط با امام زمان نداشته است و به‌طور کلی این حرکت را نفی فرموده است. ایشان هرگز ادعا نکرده است که با امام زمان در ارتباط است و حتی درباره رؤیت امام زمان عجل الله فرجه در زمان غیبت کبری، مباحثی ارائه فرموده است. با توجه به اینکه در آخرین توقیع، امام صلوات الله علیه بیان فرموده‌اند که «وقعت الغیبة التامة» و روایاتی همچون این روایت که «لا تراه عین حتی تراه کل عین» ملاقات با حضرت در غیبت کبری و ارتباط با حضرت، جای تأمل دارد. ایشان در رساله «العصمة و الرجعة» بیاناتی در این زمینه مطرح فرموده‌اند.
پنجمین و آخرین نکته هم ادعاهایی است درباره مرحوم شیخ حسن صاحب‌جواهر و جعل حدیث که در نوشتار «نقد و ردّ عبارات لؤلؤالصدف درباره عالم ربانی مرحوم حاج سیدمحمدکاظم رشتی اعلی‌الله‌مقامه» این موضوع را بررسی کرده‌ایم و در این مختصر تکرار نمی‌کنیم.
در پایان به تعبیر یکی از محققان رجالیِ معاصر اشاره می‌کنیم که درباره مکتب حدیثیِ «شیخیه» چنین اظهار کرده‌اند:
«به نظرم لااقل دو خصیصه در آثار شیخیه مرتبط با حدیث و علوم حدیث وجود دارد:
١. استفاده از مصادر متعدد حدیثی. یعنی برخلاف مشهور علماء، خودشان را مقید به کتب اربعه و حتی وسایل الشیعة نکرده‌اند.
٢. علی‌رغم آگاهی از علم رجال اما کمتر به مناقشات رجالی، نیاز پیدا می‌کنند. که این دو علت دارد: یکی تتبع نسبتاً خوبی که در منابع حدیثی دارند و این باعث می‌شود در مباحث علمی، برای هر مسئله، چندین روایت ذکر کنند، که در این صورت، مناقشات رجالی چندان مثمر نیست. دوم قرائنی که برای تصحیح روایات به روایات منضم می‌کنند.
دیگر روایت، خبر واحد بلا قرینه نیست، بنابراین نیاز به مناقشات رجالی نیست.
به نظرم با تتبع در کتب علمای شیخیه می‌شود کتاب مفصلی درباره مباحث مرتبط با علوم حدیث نوشت.»
و الحمد لله اولاً و آخراً و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
٨ جمادی‌الآخرة ١۴۴٢
🔸این یادداشت در سایت عقاید:
🔻🔻🔻
http://www.aghayed.net/jafarian/
🔺رسائلی از عالم ربانی مرحوم حاج محمدکریم کرمانی اعلی الله مقامه که در ماه جُمادَی الثانیة (در سال‌های مختلف) نگارش آن به پایان رسیده است.
@AghayedNet
✔️رویکردِ سه «نوری» به اندیشه شیخ اَحسائی
🔻به‌مناسبت سالروز رحلت مرحوم میرزا حسین نوری رضوان‌الله‌علیه
🔸بخش دوم
عالم دیگر مرحوم میرزا حسین نوری است. رویکرد ایشان به شیخ احسائی را در سه محور می‌توان بررسی کرد:
نخست تعبیرات ایشان از شیخ؛ دوم مواضعِ عملی ایشان؛ سوم اثرپذیری ایشان از افکار شیخ.
به نمونه‌ای از هر محور اشاره می‌کنیم.
درباره محور اول، مرحوم نوری در مواضع متعددی از شیخ مرحوم به احترام یاد کرده است. برای نمونه در خاتمه مستدرک در فایده ثالثه چنین تعبیر آورده است:
«عن العالم العارف الشیخ احمد بن زین الدین الاحسائی المتوفی سنة 1241 عن المشایخ الاجلة و نوامیس الملة اولهم العلامه الطباطبائی بحرالعلوم و ثانیهم کشاف الحقایق صاحب کشف الغطاء و ثالثهم العلامة الحائری صاحب الریاض و رابعهم العالم الربانی الامیرزا مهدی الشهرستانی و خامسهم العالم الجلیل الشیخ احمد بن العالم الشیخ حسن البحرینی عن والده الشیخ حسن عن الشیخ عبدالله البلادی من مشایخ صاحب الحدائق کما تقدم و سادسهم العالم الجلیل الشیخ احمد بن الشیخ محمد بن آل‌عصفور... .»
و در کتاب نفس الرحمن فی فضائل سلمان چنین نوشته است:
«و فی رسالة الطاهریة عن العارف المحدث الشیخ احمد بن زین الدین الاحسائی... .»
به نمونه‌ای هم از محور دوم اشاره می‌کنیم. در مجلد اول از کتاب «ما سمعت ممن رأیت» آمده است:
«مرحوم محدّث نوری در مراجعت از سفر حج در مدینه سر قبر شیخ احمد احسائی می‌رود و چون به او اعتراض می‌کنند، می‌گوید: از مشایخ اجازه روایتی من بوده لذا کنار قبرش رفتم.» (ص432)
محور سوم اثرپذیری ایشان از افکار شیخ احسائی است. ایشان کتاب نفس الرحمن فی فضائل سلمان را با آیه قُری آغاز کرده است. آیه‌ای که بسیار مورد توجه مرحوم شیخ و مکتب ایشان است. آیه‌ای که به بیان شأن کاملان دین و شیعیان خالص امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌پردازد.
همچنین در کتاب «فصل‌الخطابِ» خود، یکی از دلایل بحث خود را آیه «لترکبن طبقا عن طبق» و روایت نبویِ «لترکبن سنة من کان قبلکم» و روایاتی در این رَسته قرار داده است. دلیلی که بسیار مورد توجه شیخ مرحوم بوده است و در مباحث خود از آن استفاده فرموده‌اند.
یکی از رویکردهای حدیثیِ مرحوم نوری اعتماد به مراسیل شیخ احسائی است. در کتاب نفس الرحمن فی فضائل سلمان آمده است:
«و فی رسالة الطاهریة عن العارف المحدث الشیخ احمد بن زین الدین الاحسائی مرسلاً ان روح القدس یلقاه و یحدثه و لماعثر علیه فیما وصل الیّ من الکتب المعتبرة الا انه یکفی ارساله فی الاعتماد.»
ایشان مراسیل شیخ را معتبر می‌دانند و قابل رجوع و ارجاع.
جالب توجه است که عالم ربانی مرحوم حاج محمدکریم کرمانی اعلی‌الله‌مقامه نیز همین رویکرد را به مراسیل شیخ دارند.
در رساله جواب آقاعبدالله می‌فرمایند:
«...و مراسیل الشیخ اعلی الله مقامه تفوق مراسیل جمیع العلماء و الروات رضوان الله علیهم و قد اجمعوا علی صحة مراسیل ابن ابی‌عمیر و اضرابه فانصف و تدبر.» (مکارم‌الابرار، ج٣١، ص١۶١)
آنچه نگاشته شد، درآمدی بود بر رویکردِ «سه نوری» به شیخ احسائی و مکتب ایشان. طبیعتاً شواهد دیگری دراین‌باره موجود است که به نوشتار و مقاله مفصلی احاله می‌کنیم.
و الحمد لله اولاً و آخراً و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین.
٢٧ جمادی الاخرة ١۴۴٢
سالروز رحلت مرحوم میرزا حسین نوری
🔸این یادداشت در سایت عقاید، در لینک زیر:
🔻🔻🔻
http://www.aghayed.net/nouri/
✔️رویکردِ سه «نوری» به اندیشه شیخ اَحسائی
🔻به‌مناسبت سالروز رحلت مرحوم میرزا حسین نوری رضوان‌الله‌علیه
🔸در لینک زیر:
/channel/AghayedNet/4295
۲۷ جمادی الثانیة، سالروز وفات مرحوم میرزا حسین نوری، رحمه الله، مؤلف کتاب مستدرک الوسائل و کتاب دارالسلام و... .
@AghayedNet
🔺کتاب تازه منتشر شده «رسالة فی الرد علی وحدة الوجود و الموجود» نگاشته مرحوم شیخ علی‌نقی اَحسائی فرزند عالم ربانی مرحوم شیخ احمد اَحسائی اعلی‌الله‌مقامه
🔸شایان ذکر است این رساله، در سال جاری (١٣٩٩ش) با مقدمه و تحقیق توسط دار زین‌العابدین نیز چاپ و منتشر شد.
@AghayedNet
🎥🔺قدیمی‌ترین تصاویر از زندگی مردم شهر همدان|از آرشیو فیلم روسیه مربوط به اواخر دوره قاجار
@AghayedNet
🔹خط المرحوم الشیخ حسن بن الشیخ أحمد الأحسائی اع
🔸خط مرحوم شیخ حسن، فرزند عالم ربانی مرحوم شیخ احمد اَحسائی اعلی الله مقامه بر کتابی که از مرحوم ملا علی سمنانی امانت گرفته بوده است.
@AghayedNet
🔺به‌تازگی در فضای مجازی برخی کتاب «چند کلمه حرف حساب درباره شیخ و شیخیه» را معرفی می‌کنند.
🔹برای تبیین وزن علمی مطالب این کتاب و از باب مشت نمونه خروار، مباحثی از این کتاب را نقد کرده‌ایم با عنوان:
چند کلمه سخن صواب
(در پاسخ به کتاب «چند کلمه حرف حساب» که در واقع حساب‌نشده است)
🔸برای مطالعه این نوشتار، عنوان‌های زیر را لمس یا کلیک کنید:
قسمت اول
قسمت دوم
قسمت سوم
قسمت چهارم
@AghayedNet
✔️دو رساله نویافته و چهار درس تازه‌یاب از عالم ربانی مرحوم حاج میرزا محمدباقر شریف طباطبائی اعلی‌الله‌مقامه
🔸یادداشتِ معرفی در لینک زیر:
🔻🔻🔻
/channel/AghayedNet/4282
اشعار میلادیه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، ذکر فضائل و مناقب آن بزرگوار
@AghayedNet
🔺تصویر ١: توضیحات پایانی کتاب فصل‌الخطاب به قلم مرحوم آقای کرمانی اعلی‌الله‌مقامه و اینکه در کمتر از سه‌سال، جمع‌آوری این کتاب به پایان رسیده است.
🔺تصویر ٢و٣: توضیحات مرحوم آقای کرمانی اع در کتاب شرح‌النتایج درباره موقعیت کتاب فصل‌الخطاب.
🔸کتاب گران‌سنگ فصل‌الخطاب در هشت مجلد تجدید چاپ شده است و مشتمل است بر روایات اهل‌البیت علیهم‌السلام در بُعد حقیقت و طریقت و شریعت به‌ضمیمه مقدمات و تعلیقات فقهی و اصولی.
@AghayedNet
🔺رسائلی از عالم ربانی مرحوم حاج میرزا محمدباقر شریف طباطبائی اعلی الله مقامه که در ماه جمادی الآخرة نگارش آن به پایان رسیده است.
@AghayedNet
✔️ترجمه انگلیسی کتاب هدایةالصبیان
🔻با پیشگفتاری پیرامون این کتاب و حاشیه‌های تاریخیِ آن
مدتی پیش یکی از برادران برای استفاده شیعیان انگلیسی‌زبانی که با بزرگان دین آشنا هستند یا خواهان استفاده از مباحث مکتبی‌اند، پیشنهاد دادند کتاب هدایة الصبيان به انگلیسی ترجمه شود.
برای اینکه این فعالیت صرفاً یک‌ترجمه نباشد، پیشگفتاری تفصیلی نگاشتیم و مباحث متنوع لُغوی و اصطلاحی نیز به اصل ترجمه اضافه گردید.
چند روزی است که به عنایت حضرت بقیت الله الاعظم عجل الله فرجه ترجمه انگلیسیِ کتاب «هدایة الصبیان» منتشر شده است و در سایت‌های بین‌المللیِ فروش کتاب و همچنین کتابفروشی‌های معظم آسیا، آمریکا و اروپا در معرض فروش برای شیعیان انگلیسی‌زبان قرار گرفت.
در پیشگفتار و توضیحات پایانیِ ترجمه کتاب شریف هدایة الصبيان، به موارد متعددی اشاره کرده‌ایم. از جمله:
انگیزه نگارش «هدایة الصبیان»؛
مختصری از زندگی‌نامه مصنف؛
معرفی مختصر مرحوم شیخ احمد اَحسائی، مرحوم سید محمدکاظم رشتی و مرحوم حاج میرزا محمدباقر شریف طباطبائی اعلی الله مقامهم؛
اهمیت آموزش اصول عقایدِ شیعه اثنی‌عشری به کودکان و نوجوانان؛
گذری بر تاریخِ آموزش اصول عقاید شیعی به کودکان و نوجوانان در مکتب؛
بعضی استفاده‌های عقیدتی از متن کتاب «هدایةالصبیان»؛
بررسی تحریف‌هایی که در عبارات کتاب «هدایةالصبیان» از ناحیه برخی به وجود آمد و اصلاح آن تحریف‌ها؛
پاسخ به بعضی پرسش‌های عقیدتی؛
معرفیِ نسخه‌های خطی «هدایةالصبیان» در کتابخانه‌های سراسر ایران
و... .
پیشگفتار ترجمه انگلیسی «هدایة الصبیان» با این جمله آغاز می‌شود:
Once upon a time, more than one and half a centuries ago in Kerman (a city in the southeast of Iran)... .
خرید ترجمه انگلیسیِ کتاب مبارک هدایة الصبيان از طریق درگاه سایت بین‌المللی کتاب آمازون امکان‌پذیر است.
این کتاب شماره استاندارد بین المللی کتاب دارد و در بیشتر وب‌سایت‌های فروش کتاب قابل جستجو است.
@AghayedNet
نقدی است بر مقاله شیخیه و رؤیا اینجانب که بالا آمده است. متنی که برای بنده ارسال شد، نام نویسنده ندارد. در هر حال متشکرم و قضاوت را به خواننده واگذار می کنم.
Читать полностью…
✔️مکتب حدیثیِ مرحوم شیخ احمد اَحسائی و ارتباط آن با «رؤیا»
🔻نقدی بر یادداشت دکتر رسول جعفریان
🔸بخش اول
رؤیای صادقه، با شرایطی که در روایات معصومین علیهم السلام مذکور است، البته مورد تأیید علماء شیعه بوده و هست و بسیاری از علماء و صلحاء و زهاد و… رؤیاهای صادقه و صالحه خود را نقل کرده‌اند که بخشی از آن را مرحوم نوری رحمة الله علیه در کتاب گران‌سنگ دارالسلام نقل فرموده است. و در فرمایش‌ها رسیده است: إِنَّ اَلرُّؤْيَا اَلصَّادِقَةَ جُزْءٌ مِنْ سَبْعِينَ جُزْءاً مِنَ اَلنُّبُوَّةِ.
اشکالی که برخی به مرحوم شیخ احمد احسائی اشاد الله شأنه و عظم برهانه وارد می‌کنند، این است که رؤیاهای خود را نقل کرده و متأسفانه این برداشت اشتباه را برخی پژوهشگران مرتکب شده‌اند و گفته‌اند شیخ اَحسائی اساسِ مکتب و اندیشه روایی خود را بر خواب استوار کرده است!
در جواب باید گفت و باید انتظار داشت که شخص منصف در این پاسخ تأمل کند:
در هیچ یک از تألیفات و تصنیفاتِ مرحوم شیخ احمد احسائی أعلی‌الله‌مقامه نیامده است که فلان مطلب چنین است و چنان است؛ به دلیلِ خوابی که دیده‌ام! هرگز این بزرگوار برای اثبات مطلبی، خواب را دلیل قرار نداده است.
خواب‌هایی که در زندگی‌نامه خود نقل فرموده، همچون دیگر علماء شرح حالی است که نگاشته است و از احوالات فردی خود خبر داده است. اما در عمل و نوشتار، از منابع متعدد و معتبر تشیع نقل کرده است.
البته به این بزرگوار در رؤیای صادقه معصومین علیهم‌السلام اجازه عنایت کرده‌اند؛ اما اجازات رسمی ایشان از علماء شیعه رحمة الله علیهم در اوساط علمیه مشهور است. برای نمونه مرحوم شیخ حسین آل‌عصفور از کسانی است که به ایشان اجازه روایت داده است و تمجیدهای جالبی از ایشان دارد. در مقاله مفصل «مستجیزین و مجازین از شیخ احمد احسائی» نگاشته محقق مدقق آقای هادی مکارم فهرستی از رویکرد اجازه‌ایِ ایشان مستند شده است.
منابع شیخ مرحوم در نقل روایات و مباحث فقهی و علمی، بیش از سیصد منبع روایی و غیر روایی است.
این چه تهمتی است ناروا که بر ایشان روا داشته‌اند و نعوذبالله اساس مکتب حدیثی آن‌جناب را بر خواب استوار می‌دانند؟
آری؛ اگر در موضعی خوابی را هم نقل فرموده باشند، به عنوان مؤید است و قطعاً در آن موضع دلایل عقلیه و نقلیه نیز نقل فرموده است.
در سال‌های اخیر رساله‌ای دکتری با محوریت مکتب حدیثی شیخ مرحوم اعلی الله مقامه دفاع شده است. همین فعالیت نشان‌دهنده پتانسیل مکتب حدیثی ایشان است. مقالاتی هم از این رساله استخراج شده و مستقلاً منتشر شده است.
دکتر رسول جعفریان در جدیدترین مطالعات خود درباره شیخیه، به فرازی از کتاب «تحفة‌البیت» نگاشته مرحوم آقای حاج میرزا حسن موسوی اصفهانی (از شاگردان مرحوم حاج محمدکریم کرمانی رفع‌الله‌شأنه و از تابعان مرحوم حاج میرزا محمدباقر شریف طباطبائی اعلی‌الله درجته) برخورد کرده و یادداشت مختصری تنظیم و منتشر کرده‌اند. ایشان هدف خود را از این یادداشت چنین نوشتهاند:
«فقط خواستم اشاره کنم به اهمیت خواب در زبان دین که صد البته هم در باره آن فراوان نوشته شده و هم نیاز است که باز هم نوشته شود.»
البته ایشان برای موضوع «اهمیت خواب در زبان دین» می‌توانستند به مباحث دقیق‌تری اشاره کنند هرچند تضادّ فکری ایشان با مکتب شیخیه سبب شده است تحلیلی ناقص در ذیل این موضوع ارائه دهند.
به‌نظر می‌رسد آقای جعفریان کلیدواژه «خواب» یا «رؤیا» را برای مدخلیت «خواب و رؤیا» در یک اندیشه کافی می‌دانند و حال آنکه پژوهش عمیق و منصفانه اقتضاء می‌کند جوانب مختلف بررسی شود و صرف اشاره به رؤیا و خواب، مفید چنین نتایجی نیست.
در یادداشت ایشان تعبیراتی است که نیازمند تأمل بیشتر است و نارسایی‌هایی دارد و ما در این وجیزه از آن می‌گذریم و به نکات دیگری اشاره می‌کنیم. یکی از نمونه‌ها، این جمله است که:
«می دانیم که شیخ احمد احسایی، موسس گرایش شیخیه است.»
برای روشن‌شدن حقیقت عرض می‌شود: مکتب شیخیه اندیشه‌ای ورای شیعه اثنی‌عشری نیست و تابعان این مکتب، خود را شیعه می‌دانند. و این اسم یا سایر اسامی منسوبه به ایشان و پیروانشان به جعل خاص خود ایشان نبوده، بلکه عمدتاً توسط دیگران و مخالفینشان وضع شده، کما اینکه مرحوم حاج سید محمدکاظم رشتی در کتاب «دلیل المتحیرین» به این مسئله تصریح فرموده است.
گذشته از آنکه در زمان مرحوم اَحسائی نامی از این لقب در میان نبود و خود ایشان هم داعیِ تأسیس گرایش خاص نبود و پس از رحلت ایشان این نام در اوساط علمیه و در جامعه شهرت پیدا کرد.
آقای جعفریان پس از مقدماتی کوتاه درباره سابقه خواب در تاریخ بشریت و ریشه‌های قرآنی و روایی رؤیا و گریزی به افکار سنتی درباره علم تعبیر خواب، عبارات «تحفة‌البیت» را نقل کرده و چنین نوشتهاند:
⏳ادامه دارد...
@AghayedNet
✔️🔻یک‌مجموعه خطی و نمایندگی از چندین اتجاه فلسفی
هر نسخه‌ای خطی حکایتی دارد و داستانی. این ماجراها هر کدام از جهتی جالب توجه است. یکی از این نسخه‌ها، نسخه‌ای است در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به شماره ۳۰۹۲. کاتب این مجموعه خطی محمدهادی بن حاجی فتح‌الله قزوینی است که در رشت کتابت کرده و رسائل برخی علماء را در این مجموعه گرد آورده است.
آنچه در این نسخه جلب توجه می‌کند، عناوین رسائل و مؤلفان آنهاست. در این مجموعه خطی، ۱۷ موضوع و رساله مختلف کتابت شده است. رسائلی از ملاصدرا، علاءالدوله سمنانی، رساله‌ای از سید محمدماجد حسینی، رسائلی از ملا علی نوری و گزیده رسائلی از عالم ربانی مرحوم شیخ احمد اَحسائی.
تقابل و مخالفت افکار مرحوم شیخ احمد اَحسائی با مبانی و افکار ملاصدرا و علاء الدوله سمنانی در اوساط علمیه واضح بوده است. اما کاتب، از هرکدام یک رساله یا رسائلی را در مجموعه‌اش نقل کرده است!
حاشیه‌های ملا علی نوری بر شرح الزیاره شیخ مرحوم اعلی الله مقامه موجود است و البته درباره تقابل او با افکار شیخ نیز گزارش‌هایی در دست است.
میان فِرَق صوفیه نیز بعضی جرح و نقدها هست. برای نمونه علاء الدوله سمنانی که از کِبار صوفیه است بر فتوحات ابن‌عربی حاشیه زده و درباره تعبیر «سبحان من اظهر الاشیاء و هو عینها» نگاشته است:
«ان الله لایستحیی من الحق ایها الشیخ لوسمعت من احد یقول ان فضلة الشیخ عین وجود الشیخ البته لاتسامحه بل تغضب علیه فکیف یسوغ لک انتنسب هذا الهذیان الی الملک الدیان تب الی الله توبة نصوحا لتنجو من هذه الورطة الوعرة التی تستنکف عنها الدهریون و الطبیعیون.»
چون در این رساله از علاء الدوله سمنانی رساله‌ای نقل شده، به مطلب بالا اشاره شد و گرنه نمونه‌های بارزتری از موضع‌گیری و اختلافات اساسی وجود دارد. برای نمونه مواضع سید قطب‌الدین نیریزی و شاگردان او در برابر ابن‌عربی و ملاصدراست.
اما کاتب و گردآورنده، از همه نقدها و جرح‌‌ها چشم‌پوشی کرده و از همه اتجاهات فلسفی در مجموعه‌اش رساله‌ای آورده است!
کاتب، رساله‌ای هم از سید ماجد حسینی بحرانی از حکیمان و فقیهان قرن دوازدهم نیز آورده. وی آثاری در فقه و اصول و فلسفه و عرفان نگاشته است.
هدف کاتب از گردآوری این رسائل که هر کدام نماینده یک تفکرند، چیست؟ شاید اگر شرح حالی ازو به دست آید، بتوان مطمئن‌تر پاسخ داد.
اما عجالتاً می‌توانیم بگوییم یا خوض در بطون معارف دینی را صرف‌نظر از مبانی، وجه اشتراکی در نظر گرفته است؛
یا در پیِ سنجش افکار بوده است؛
یا خواسته ویترینی از افکار مختلف فلسفی را فراهم آورد؛
شاید هم از موافقان شعر حافظ بوده است که «جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه، چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند.»
به هر روی این مجموعه خطی با تنوع رسائل آن، یکی از نمونه‌های کم‌یاب در این زمینه است.
🔸برای مطالعه فهرستِ تفصیلیِ این مجموعه خطی، لینک زیر را لمس یا کلیک کنید:
🔻🔻🔻
http://www.aghayed.net/khati/
