https://x.com/SamadiAli1970/status/1845858257941782882?t=4FE7BbuZTujp2p7EKqSrFQ&s=19
Читать полностью…نسخه الکترونیکی نشریه"سپهر اقتصاد کرمان " را می توانید از لینک زیر ورق بزنید.
https://zaya.io/ld0cj
https://x.com/SamadiAli1970/status/1833138874731909620?t=p896rJx-lwTTvBGIXuB69Q&s=19
Читать полностью…⭐ جلسه دفاع از رساله دکتری⭐
✅ موضوع:
شناسایی ابزارهای سیاست گذاری دولت در توسعه تولید برق از انرژی های تجدید پذیر در ایران: رویکرد کنترل مدل پیش بین
✅ دانشجو: معصومه علیپوریان(رشته اقتصاد-گرایش اقتصادبخش عمومی)
✅ استاد راهنما: دکتر علی حسین صمدی (استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز)
✅ استادان مشاور:
دکتر ابراهیم هادیان (استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز)
دکتر علی اکبر صفوی(استاد دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه شیراز)
✅ داور داخلی: دکتر احمد صدرایی جواهری (دانشیار بخش اقتصاد دانشگاه شیراز)
✅ داور خارج از دانشگاه: دکتر امیر منصور طهرانچیان (استاد دانشگاه مازندران)
🗓️ تاریخ برگزاری: ۱۴۰۳/۶/۱۷
⏰ ساعت برگزاری:۱۰:۰۰ الی۱۲:۰۰
🏫 مکان :
دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز، بخش اقتصاد، طبقه دوم، سالن کنفرانس
A Policy Matrix for Inclusive Growth by Dani Rodrik, Stefanie Stantcheva :: SSRN
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3846187
https://x.com/SamadiAli1970/status/1826522734274228654?t=c64TtBryrV4jh2waVVc-Hg&s=19
Читать полностью…کتاب
اصلاح اصلاح ناپذیرها
درس هایی از نیجریه
ناشر: اتاق بصمک
http://t.me/ahSamadi
https://ems.shirazu.ac.ir/~ahsamadi
برنامه پیشنهادی دکتر همتی برای وزارت اقتصاد
http://t.me/ahSamadi
https://ems.shirazu.ac.ir/~ahsamadi
.
👈 مسعود و چوبهدار!
✍️ محسن رنانی
یکم: دکتر پزشکیان سلام
رئیس جمهورِ فقط یک ماه عزیز، انگار تو ایرانی نیستی!؟ تو نمیدانی که برای مردم ایران تراز سیاستمدار صادق و پاک و قدرتمند، فقط امیرکبیر است و مصدق و موسوی؟؟ پس برای چه نشستهای و دم فروبستهای؟ نکند در پشت صحنه با اصحاب قدرت بستهای؟ آیا با وجود آن که اصلیترین وزیرانت را زدند؛ و مجبورت کردند همان که قبلا تو را برای مجلس و ریاست جمهوری رد صلاحیت کرده بود، اکنون وزیر کنی؛ و رقیبت را که خودشان برای ریاست جمهوری تاییدش کرده بودند حالا برای وزارت دولت تو هم رد صلاحیت کردند؛ و یک نظامی اصولگرای حامی حصر و برخورد با حجاب اختیاری را برای وزارت کشور به تو تحمیل کردند؛ و یک بوروکرات چفیهانداز را که تازه اکنون دانشجوی دکتری دانشگاه دفاع ملی است، گفتهاند بگذاری وزیر آموزش؛ تو باز هم ماندهای که بمانی؟
مگر تو انصاف نداری که اینگونه حقوق ناشی از رای مردم را....
ادامه مطلب را در پیوند زیر بخوانید:
(اگر باز نشد فیلترشکن را قطع کنید)
https://renani.net/?p=6197
.
#مقاله فقرزدایی به عنوان یکی از محورهای سیاستهای کلی نظام: مرور نظاممند سیاستها و برنامهها 1384 تا 1399
/channel/povertylaw
الف: خود در رأس یک حزب سیاسی مبتنی بر مختصات تاریخی و فرهنگی و جغرافیایی ایران قرار گیرد که خودبنیاد، غیر شخصی و غیر قومی البته مدنی و تمدنی باشد. جامعه نیز آمادگی آنرا دارد.
ب: قوانین حزبی در کشور اصلاح و قواعد بازی را در این زمینه فراهم نماید.
ج: نهادسازی لازم به صورت رسمی و غیر رسمی برای اصول مترقی قانون اساسی از جمله دو اصل مهم 26( آزاد بودن احزاب و جمعیت ها و ...) و اصل 27(آزاد بودن تشکیل اجتماعات و راهپیمایی ها ...) انجام دهد.
د؛ نظام انتخاباتی را بر اساس نظام حزبی سازماندهی کند و لایحه آن را به مجلس ارائه کند.
از آنجا که اقدامات فوق میانمدت و بلندمدت است بهتر است عجالتا اقدام کوتاهمدت زیر را بویژه در تعیین کابینه داشتهباشد:
الف: نیروهایی انتخاب نماید که بوروکرات باشند تا تکنوکرات. بوروکرات، مستقل، هماهنگکننده و تصمیمگیر و تصمیمساز است. این به سابقه خانوادگی و تجربه سیاسی و اجرایی نیاز دارد و رابطه معناداری با سواد در سطح بالا ندارد. تاکید بیش از حد ریاست جمهوری بر نظر کارشناسی باید در سطوح میانی دنبال شود تا در سطوح فوقانی. تکنوکراتها لزوما بورکراتهای برجسته نیستند.
ب: افرادی انتخاب کند که صرفنظر از نگاه کارشناسی به شعارهای رئیس جمهور که باعث انتخاب مردم شدهاست وفادار و باورمند باشند. این یکی از مشکلات کارگزاران ایران است. باورمندی باعث انگیزه برای خدمت رسانی میگردد.
ج: نیروهایی انتخاب کند که قدرت تشخیص مصالح ملی و ترجیح آن بر منافع شخصی را داشته باشند. این در سابقه مدیریت افراد و تصمیمهایی که گرفتند و نوع مطالعات آنها قابل تشخیص است. باید باور لازم به ایران و نظام سیاسی داشته باشند.
د: افرادی که از طبقه متوسط و استراتژیست و راهبرداندیش باشند. مسئولِ رده بالا باید افقهای بلند را ببیند.
ه: ضد فساد بعنوان مهمترین چالش حکمرانی امروز ایران باشند و در مبارزه با فساد انگیزه داشته باشند. نه به عنوان یک معیار بلکه بخاطر شرایط امروز ایران، مدیران خود را از درون نهادهایی انتخاب کند که کمتر در معرض فساد بوده یا با بودجههای هنگفت مواجه نشدهاند مانند دانشگاههیان که هنوز در بین جامعه مرجعیت اجتماعی دارند یا ارتش که کمترین میزان فساد داردند یا نهادهای فرهنگی و ...
و: سن کابینه بین چهل و شصت سال باشد تا هم از تجربه و هم از انگیزه و پویایی برخوردار باشد.
ز: ملاکهای انتخاب را از قومیت و اقلیت مذهبی و جنسی و به سمت بوروکرات بودن و شایسته سالاری ببرد. هر چند این شکافها در ایران امروز وجود دارد اما نمیتوان یک شکاف را با شکافی دیگر حل کرد. باعث در تله آنها افتادن میگردد. مهمترین شکاف ایران، مرکز -پیرامون و عدم توجه به آمایش سرزمینی است. مدیران شایسته با توسعه و پیشرفت بر هرگونه قبیلهگرایی فائق میآیند. تقلیل این به شکافهای قومی و قبیلگی، صورت مساله را غلط دیدن و برعکس، تشدید این تبعیضهاست. همانطور که هر گونه همگونسازی در ایران جواب نمیدهد هر گونه فعال کردن این شکافهای خطر واگرایی را در پی دارد.
به دیگر تکنولوزهای اتصال در حکمرانی ایران نیز بیاندیشد. ما تا قبل از برخورد با غرب، در تاریخ و جغرافیای ایران برای اتصال اقوام و مذاهب و گروههای مختلف از تکنولوژیهای اتصال مانند راه، نوروز، سیستم امنیت دستجمعی، نهادهای میانجی مانند وزارت و زبان پیوندی و ... و برگزاری آیینهای مختلف فرهنگی بهره میبردیم.
ادامه دارد
دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان برگزار می نماید:
📚سخنرانی علمی بین المللی با عنوان:
Game Theory and Differential Game
🎙با سخنرانی:
Prof. Jacob Engwerda
Tilburg University, Netherlands
و با حضور جمعی از اقتصاددانان ایران
⏰تاریخ 20 نوامبر 2024- ساعت 10:30 تا 12:30 به وقت هلند
⏰مطابق با: 30 آبان 1403- ساعت 12:00 تا 14:00 به وقت ایران
☑️ در بستر مجازی (Google Meet)
☑️و حضوری در سالن سمینار 1 دانشکده ایرانشناسی دانشگاه ولی عصر(عج)
📉جهت ثبت نام از لینک زیر اقدام گردد
https://b2n.ir/elmivru
🟢 ایمیل: economics@vru.ac.ir
📌روابط عمومی دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان
╔═ 🍃💠🍃════╗
💬 @rafsanjanvru
╚═════════
حکمرانی اقتصادی و دولت پزشکیان
علی حسین صمدی
استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز
نشریه سپهر کرمان، شماره ۲۲، تابستان ۱۴۰۳
http://t.me/ahSamadi
https://ems.shirazu.ac.ir/~ahsamadi
📘 روایت داریوش
✍️ روایت داریوش آشوری از مسئله توسعه در ایران
📚 تا به حال روایتهای پنج نظریه پرداز از مسئله توسعه در ایران استخراج شده و کتابهای آن توسط پویش فکری توسعه تدوین و منتشر شده است. روایتهای:
🔹دکتر محمود سریع القلم
🔹دکتر مقصود فراستخواه
🔹دکتر بایزید مردوخی
🔹دکتر محمدرضا سرکار آرانی
🔹استاد علی رضاقلی
✨ اینبار به عنوان ششمین مجلد از این مجموعه به بررسی نظریههای داریوش آشوری از مسئله توسعه در ایران پرداختهایم.
📝 این کتاب زیر نظر دکتر محسن رنانی و توسط دکتر مختار نوری تدوین و آماده شده است.
🎬 روایت داریوش به زودی توسط پویش فکری منتشر و رونمایی خواهد شد.
🗓 اطلاع رسانی انتشار و مراسم رونمایی در همین کانال و در سایت پویش فکری توسعه صورت خواهد گرفت.
@pooyeshfekri
Use one of the best PDF Reader. Download free now! http://bit.ly/PDFReader_alldocumentreader
Читать полностью…رشد فراگیر و الزامات آن در ایران
علی حسین صمدی
استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز
https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-52/4098446-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86
http://t.me/ahSamadi
https://ems.shirazu.ac.ir/~ahsamadi
برتراند راسل و اینرسی نهادی
از برتراند راسل پرسیدند :
چرا یک آدم متعصب میترسد، نسبت به اعتقاداتش، شک کند و راهش را اصلاح کند؟....
برتراند راسل جواب میدهد :
چون همیشه با خود فکر میکند؛ چه گونه میتوانم به تاولهای کف پایم بگویم تمام مسیری را که آمدهام اشتباه بوده است!؟ ( به تعبیری هزینه های غیرقابل بازگشت sunk cost که یکی از دلایل اینرسی نهادی است)
و این یک مصیبت بزرگ است که اکثر آدمهای امروزی گرفتارش میشوند.....
https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-031-51175-2
http://t.me/ahSamadi
https://ems.shirazu.ac.ir/~ahsamadi
ائتلافهای توزیعی و کابینه معرفی شده پزشکیان
دکتر علی حسین صمدی /اقتصاددان
پزشکیان کابینه خود را پس از روزها کشمکش و تشکیل شورای راهبری و مذاکره و ...به مجلس معرفی (و نه الزاماً پیشنهاد) کرد، اما ظاهراً انتظارات اکثریت رای دهندگان را تامین نکرد و استعفای ظریف را نیز به همراه داشت. علت چیست؟
دلایل متعددی می تواند وجود داشته باشد. یکی از این دلایل به واسطه وجود ائتلافهای توزیعی Distributional Coalitions (گروه های ذی نفع یا هم سود خاص) است.
از دیدگاه اولسون(Olson, 2008)، دو نوع ائتلاف داریم: ائتلاف های توزیعی و ائتلاف های فراگیر inclusive. وجه مشترک هر دو ائتلاف، تلاش برای دست یابی به محیط سیاسی کشور است. اما تفاوت این ها در این است که در ائتلافهای توزیعی، تنها تامین منافع گروه هم سود خاص و کوچکی مدنظر است. این گروه تلاش دارند که برای دست یابی به منافع خود، و براساس روابط نهادی خود با بقیه، موقعیت سیاسی خودشان را حفظ کنند. اما ائتلاف های توزیعی فراگیر به دنبال بازتوزیع منافع به نفع آحاد جامعه هستند.
برای ایجاد تغییرات نهادی باید به ترجیحات ائتلافهای توزیعی توجه کرد. اما باید توجه کرد که نهادهای موجود در جامعه بر سازماندهی گروه های همسود و همچنین بر قدرت چانه زنی آنها اثر گذار هستند.
یکی از دلایل وجود اینرسی نهادی institutional inertia دقیقاً به همین مساله یعنی قدرت چانه زنی این گروه های هم سود مربوط می شود.
نکته قابل تامل دیگر این است که علاوه بر تصمیم گیران و سیاست مداران حاکم، برخی نخبگان سیاسی نیز به دنبال فرصت های موجود برای استفاده از منافع ناشی از شرایط موجود هستند و ائتلاف تشکیل می دهند.
نکته بسیار مهم دیگر این است که چنان چه ائتلافهای توزیعی قوی متعددی در جامعه وجود داشته باشد،...
ادامه مطلب؛
https://jahanesanat.ir/?p=478467
🔰ائتلافهای توزیعی و کابینه معرفی شده پزشکیان
✍دکتر علی حسین صمدی
استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز
۲۲ مرداد ۱۴۰۳
پزشکیان کابینه خود را پس از روزها کشمکش و تشکیل شورای راهبری و مذاکره و ...به مجلس معرفی (و نه الزاماً پیشنهاد) کرد، اما ظاهراً انتظارات اکثریت رای دهندگان را تامین نکرد و استعفای ظریف را نیز به همراه داشت. علت چیست؟
دلایل متعددی می تواند وجود داشته باشد. یکی از این دلایل به واسطه وجود ائتلافهای توزیعی Distributional Coalitions (گروه های ذی نفع یا هم سود خاص) است.
از دیدگاه اولسون(Olson, 2008)، دو نوع ائتلاف داریم: ائتلاف های توزیعی و ائتلاف های فراگیر inclusive. وجه مشترک هر دو ائتلاف، تلاش برای دست یابی به محیط سیاسی کشور است. اما تفاوت این ها در این است که در ائتلافهای توزیعی، تنها تامین منافع گروه هم سود خاص و کوچکی مدنظر است. این گروه تلاش دارند که برای دست یابی به منافع خود، و براساس روابط نهادی خود با بقیه، موقعیت سیاسی خودشان را حفظ کنند. اما ائتلاف های توزیعی فراگیر به دنبال بازتوزیع منافع به نفع آحاد جامعه هستند.
برای ایجاد تغییرات نهادی باید به ترجیحات ائتلافهای توزیعی توجه کرد. اما باید توجه کرد که نهادهای موجود در جامعه بر سازماندهی گروه های همسود و همچنین بر قدرت چانه زنی آنها اثر گذار هستند.
یکی از دلایل وجود اینرسی نهادی institutional inertia دقیقاً به همین مساله یعنی قدرت چانه زنی این گروه های هم سود مربوط می شود.
نکته قابل تامل دیگر این است که علاوه بر تصمیم گیران و سیاست مداران حاکم، برخی نخبگان سیاسی نیز به دنبال فرصت های موجود برای استفاده از منافع ناشی از شرایط موجود هستند و ائتلاف تشکیل می دهند.
نکته بسیار مهم دیگر این است که چنان چه ائتلافهای توزیعی قوی متعددی در جامعه وجود داشته باشد، به سختی می توان تغییرات نهادی مخالف میل و ترجیحات آنها را انجام داد و بنابراین در این شرایط یقیناً با اینرسی نهادی روبرو خواهیم شد.
برگرفته از فصل سوم کتاب زیر:
Faghih, N.; Samadi, A. H. (2024), Institutional Inertia: Theory and Evidence, Springer
نکته:
یکی از دلایل پیروزی پزشکیان به این بر می گردد که این بار ائتلاف های فراگیر وارد بازار انتخابات شدند و نتیجه را به گونه دیگری رقم زدند (البته دلایل دیگر قابل بررسی است). در اقتصاد ایران و در زمینه های مختلفی این ائتلاف های فراگیر را داریم.
اما وجود ائتلاف های توزیعی بسیار قوی در جامعه و تضاد شدید منافع در بین آنها ( برای مثال نعمت و نقمت بودن تحریم ها، مذاکره و عدم مذاکره، انتخاب شرکای تجاری خاص، و ....) باعث شده است که هر ائتلافی کاندید خودش ( گاهی خارج از افراد معرفی شده توسط اعضای کمیته های شورای راهبری) را داشته باشد. شرایط به گونه ای است که هیچ کدام از جناح های موجود در کشور( و نه احزاب، حزب به معنای علمی کلمه در ایران نداریم)، از کابینه پیشنهادی رضایت ندارند. این شرایط نشان می دهد که به شدت با اینرسی نهادی روبرو هستیم و یکی از اولویت های اصلی پزشکیان باید تلاش برای غلبه بر آن باشد. در غیر این صورت هیچ کدام از وعده های داده شده ایشان (حتی متوسل شدن به نظر کارشناسان که اصلی ترین وعده ایشان بود) تحقق پیدا نخواهد کرد.
تغییرات نهادی( قواعد بازی) موجود باید به گونه ای باشد که بر ترجیحات گروه های هم سود و قدرت چانه زنی آن ها اثر گذاشته و جامعه را به سمت تشکیل بیشتر ائتلاف های فراگیر سوق دهد. چنین کاری نیز در میان مدت و درازمدت و تنها از بالا به پایین و در ابتدا از طریق تغییر نهادهای سیاسی شدنی است.
✅ انجمن اقتصاد ایران (انجمن اقتصاددانان ایران سابق)
@IR_Economists_A
ائتلافهای توزیعی و کابینه معرفی شده پزشکیان
دکتر علی حسین صمدی
استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز
۲۲ مرداد ۱۴۰۳
پزشکیان کابینه خود را پس از روزها کشمکش و تشکیل شورای راهبری و مذاکره و ...به مجلس معرفی (و نه الزاماً پیشنهاد) کرد، اما ظاهراً انتظارات اکثریت رای دهندگان را تامین نکرد و استعفای ظریف را نیز به همراه داشت. علت چیست؟
دلایل متعددی می تواند وجود داشته باشد. یکی از این دلایل به واسطه وجود ائتلافهای توزیعی Distributional Coalitions (گروه های ذی نفع یا هم سود خاص) است.
از دیدگاه اولسون(Olson, 2008)، دو نوع ائتلاف داریم: ائتلاف های توزیعی و ائتلاف های فراگیر inclusive. وجه مشترک هر دو ائتلاف، تلاش برای دست یابی به محیط سیاسی کشور است. اما تفاوت این ها در این است که در ائتلافهای توزیعی، تنها تامین منافع گروه هم سود خاص و کوچکی مدنظر است. این گروه تلاش دارند که برای دست یابی به منافع خود، و براساس روابط نهادی خود با بقیه، موقعیت سیاسی خودشان را حفظ کنند. اما ائتلاف های توزیعی فراگیر به دنبال بازتوزیع منافع به نفع آحاد جامعه هستند.
برای ایجاد تغییرات نهادی باید به ترجیحات ائتلافهای توزیعی توجه کرد. اما باید توجه کرد که نهادهای موجود در جامعه بر سازماندهی گروه های همسود و همچنین بر قدرت چانه زنی آنها اثر گذار هستند.
یکی از دلایل وجود اینرسی نهادی institutional inertia دقیقاً به همین مساله یعنی قدرت چانه زنی این گروه های هم سود مربوط می شود.
نکته قابل تامل دیگر این است که علاوه بر تصمیم گیران و سیاست مداران حاکم، برخی نخبگان سیاسی نیز به دنبال فرصت های موجود برای استفاده از منافع ناشی از شرایط موجود هستند و ائتلاف تشکیل می دهند.
نکته بسیار مهم دیگر این است که چنان چه ائتلافهای توزیعی قوی متعددی در جامعه وجود داشته باشد، به سختی می توان تغییرات نهادی مخالف میل و ترجیحات آنها را انجام داد و بنابراین در این شرایط یقیناً با اینرسی نهادی روبرو خواهیم شد.
برگرفته از فصل سوم کتاب زیر:
Faghih, N.; Samadi, A. H. (2024), Institutional Inertia: Theory and Evidence, Springer
نکته:
یکی از دلایل پیروزی پزشکیان به این بر می گردد که این بار ائتلاف های فراگیر وارد بازار انتخابات شدند و نتیجه را به گونه دیگری رقم زدند (البته دلایل دیگر قابل بررسی است). در اقتصاد ایران و در زمینه های مختلفی این ائتلاف های فراگیر را داریم.
اما وجود ائتلاف های توزیعی بسیار قوی در جامعه و تضاد شدید منافع در بین آنها ( برای مثال نعمت و نقمت بودن تحریم ها، مذاکره و عدم مذاکره، انتخاب شرکای تجاری خاص، و ....) باعث شده است که هر ائتلافی کاندید خودش ( گاهی خارج از افراد معرفی شده توسط اعضای کمیته های شورای راهبری) را داشته باشد. شرایط به گونه ای است که هیچ کدام از جناح های موجود در کشور( و نه احزاب، حزب به معنای علمی کلمه در ایران نداریم)، از کابینه پیشنهادی رضایت ندارند. این شرایط نشان می دهد که به شدت با اینرسی نهادی روبرو هستیم و یکی از اولویت های اصلی پزشکیان باید تلاش برای غلبه بر آن باشد. در غیر این صورت هیچ کدام از وعده های داده شده ایشان (حتی متوسل شدن به نظر کارشناسان که اصلی ترین وعده ایشان بود) تحقق پیدا نخواهد کرد.
تغییرات نهادی( قواعد بازی) موجود باید به گونه ای باشد که بر ترجیحات گروه های هم سود و قدرت چانه زنی آن ها اثر گذاشته و جامعه را به سمت تشکیل بیشتر ائتلاف های فراگیر سوق دهد. چنین کاری نیز در میان مدت و درازمدت و تنها از بالا به پایین و در ابتدا از طریق تغییر نهادهای سیاسی شدنی است.
http://t.me/ahSamadi
https://ems.shirazu.ac.ir/~ahsamadi
در جامعه به دلیل وجود ائتلافهای توزیعی قوی(صاحبان زر و زور و تزویر) با اینرسی اجتماعی و سیاسی روبرو هستیم. در چنین شرایطی نباید انتظار داشت معرفی و رای اعتماد به وزیران روال عادی خود را طی کند.
http://t.me/ahSamadi
https://ems.shirazu.ac.ir/~ahsamadi
https://x.com/SamadiAli1970/status/1822206577681588676?t=qGeuc9HOOCpuspkBvanKnw&s=19
دولت چهاردهم و تکنولوژیهای حکمرانی در ایران امروز(بخش دوم)
ابراهیم عباسی(بوشهری)
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شیراز
e.abbassi.ir@gmail.com
تاسیس حزب غیرشخصی، خودبنیاد یکی از مهمترین تکنولوژیهای حکمرانی برای نهادمند شدن سیاست در ایران امروز است. این جمله رئیس جمهور در بین نمایندگان ستاد انتخاباتی خود که" ما همه شعار انتخاب برتر میدهیم و به همه می گوییم کمک کنید و همه آدمهای خودشان را معرفی میکنند و من نمیدانم چه کار کنم" مهمترین مشکل عرصه سیاست در ایران امروز را نشان میدهد. این مشکل فعلا گریبان وی در انتخاب کارگزاران سیاسی خود در ایران امروز را گرفته و چند هفته بعد با شدت بیشتر در انتخاب کارگزاران محلی و استانی خود را نشان میدهد. رقابتی که بیشترین لطمه را به نخبگان کارآمد میزند. نتیجه این رقابت منفی ممکن است انتخاب کارگزاری باشد که نه شایستگی بلکه وجهالمصالحه این اختلافات باشد. همواره نیز چنین بودهاست.
از آنجا که حکمرانی اتصال حکومتکنندگان و حکومتشوندگان است یکی از تکنولوژیهایی که این اتصال را برقرار میکند حزب است. در تعریفی، سیاست "هنر بهم پیوستن انسانها به یکدیگر است". ابزارهای این هنر همان تکنولوژیهای حکمرانی از جمله احزاب هستند. حزب باعث پرورش نخبه و کارگزار اجرایی و سیاسی، نهادمندی بعنوان قاعدهبازی در عرصه سیاسی، خروج سیاست و انتخابات از عرصه تنازع بقا و غریزی و جنینی، شفافیت، پاسخگویی، کارآمدی، تساهل، رجل سیاسی شدن، ایجاد نظم با دسترسی باز، اجتماعیسازی قدرت، طراحی بدیلهای حکمرانی و ... است.
در ایران بیش از سی و هفت سال است که از آخرین حزبِ به معنای واقعی کلمه به نام "حزب جمهوری اسلامی" میگذرد. این آخرین تلاشی بود که توسط آیتالله محمد حسینی بهشتی برای توسعه سیاسی انجام و آخرین پروژه وی برای گسترش توسعه سیاسی در ایران بود. تلاشی که مبتنی بر مختصات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی و جغرافیایی ایران و برای اتصال جامعه و دولت بود. این کار قبلا توسط شیخ محمد خیابانی در مشروطه انجام شد که به شکست انجامید. بعدها قوام السلطنه با تاسیس حزب دموکرات در دهه بیست شمسی دنبال کرد. انشعابات درونی آن، این پروزه را نیز در معرض شکست قرار داد. اقدام بعدی حلقه شیراز به رهبری اسدالله علم در دهه چهل شمسی بود. تلاشی که برای سنگ بنای تحقق یک بوورکراسی مستقل از طریق بالا کشیدن علینقی عالیخانی در وزارت اقتصاد و ناتل خانلری و در حوزه فرهنگ و کادری تحصیلکرده در سازمان برنامه و بانک مرکزی و ... بود. تیم عالیخانی با پنج معاونش و مهدی سمیعی در بانک مرکزی، صفی اصفیا و خداد فرمانفرماییان در برنامه و بودجه و ... شاکله یک نظم اداری و بوروکراسی مستقل و خودسامان را در تاریخ ایران مدرن پایهریزی کردند. اما محمد رضاشاه با خودکامگی،تیم عالیخانی را کنار گذاشت. علم تا پایان عمر خود خطر فقدان تکنولوژی حکمرانی که میانجی بین شاه و مردم باشد به او گوشزد کرد. او در سال 1356 در نامهای به شاه، بدرستی خطر فروپاشی پهلوی را بدلیل فقدان این میانجی و متصلکننده به شاه و ملت تکرارکرد و رابطه شاه با ملت را نه حتی رابطه ظالم با مظلوم بلکه رابطه فاتح با شکست خورده نامید.
در اول انقلاب کسی که به این مهم پی برد و بدنبال تحقق تکنولوژی حکمرانی بین حکومتکنندگان با حکومت شوندگان در تاریخ ایران مدرن و پایهریزی یک نظم بود شهید بهشتی است. او با تشکیل حزب جمهوری اسلامی قصد داشت وظیفه کادرسازی و رهبری سیاسی در جمهوری اسلامی را بر عهده بگیرد. او حتی با مخالفت شهید مطهری مواجه اما این کار را نیاز سیاست در دوران مدرن و دوری از هیاتی شدن میدانست. پروژه سیاسی که با انفجار دفتر حزب در تیرماه 1360 به تاریخ پیوست.
بعدها نیزاین فرصت در دوره اصلاحات برای ایران فراهم شد و خاتمی میبایست در راس یک حزب سیاسی قرار می گرفت. با وجود این فرصت و شانس، متاسفانه این کار را نکرد و پروژه توسعه سیاسی خود را عقیم گذاشت. از آنجا که رئیس جمهور پزشکیان در مناظرات، نگاه منفی به حزب داشت و بعد از انتخاب، به نظر می رسد به فقدان آن پی بردهاست و حداقل اینکه در تعیین کارگزارن خود دچار مشکل شده و در آینده نیز این مشکل ادامه خواهد یافت بهتر است نسبت به این تکنولوژی حکمرانی بازاندیشی کند. او در مناظرات، چند بار به شهید بهشتی و مطالعه آثار او، رفرنس داد بدین سان می تواند مسیر پروژه سیاسی او را دنبال نماید. تا از این طریق به پیکربندی توسعه در ایران کمک کند. بنابراین اقداماتی باید برای این ضرورت مهم انجام دهد که عبارتند از: