-
شعرشناسی و علم ادبیات آشنایی و آموزش..نقد و بررسی کتابخانه ادبی کلیدر مجموعه ای از برترین داستانها و رمانهای ایرانی و خارجی
#پرکاربردترین_اوزان_شعرفارسی
#قسمت_دوم
✍ گروه ۲
✍ ۱ـ۲ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن ( رمل مثمن مخبون )
✍ نظر آوردم و بردم که وجودی به تو ماند
همه اسمند و تو جسمی همه جسمند و تو روحی
سعدی
✍ ۲ـ۲ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف = مقصور)
✍ نه من خام طمعِ عشق تو می ورزم و بس
که چومن سوخته در خیلِ تو بسیاری هست
سعدی
✍ (همانطور که قبلا خواندیم در اخر مصرع فرقی میان هجای بلند و کشیده نیست.
✍ همچنان که در این شعرسعدی مصرع اول مختوم به هجای بلند و مصرع دوم مختوم به هجای کشیده است اما در عروض سنتی میان این دو فرق گذاشته‌اند و اولی را محذوف و دومی را مقصور می‌نامند ).
✍ این وزن چهارمین وزن پرکاربرد شعر فارسی است
✍ ۳ـ۲- فعلاتن فعلاتن فعلن ( رمل مسدس مخبون محذوف = مقصور )
بت خود را بشکن خوار و ذلیل
نامور شو به فتوّت چو خلیل
جامی
✍ گروه ۳
✍ ۱ـ۳ مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن ( رجز مثمن مطوّی )
✍ عشق تو بربود زمن مایه‌ی مایی و منی
خود نبود عشق ترا چاره ز بی خویشتنی
سنایی
✍ ۲ـ۳- مفتعلن مفتعلن فاعلن ( سریع مسدّس مَطّوی مکشوف )
✍ دانه چو طفلی است در آغوش خاک
روز و شب این طفل به نشو و نماست
پروین اعتصامی
✍ ۳ـ۳ـ مفتعلن فاعلن // مفتعلن فاعلن ( منسرح مثمن مطوی مکشوف ، این وزن دوری است در اوزان دوری بعداز نیم مصرع اول دو خط کوتاه مایل گذاشته می‌شود )
✍ کرده گلو پر زباد قمری سنجاب پوش
کبک فرو ریخته مُشک به سوراخ گوش
منوچهری
✍ گروه ۴
✍ ۱ـ۴ـ مستفعل مستفعل مستفعل مستف = مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
✍ ( هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف تقطیع دوم به گوش عروضیان سنتی مانوس‌تر است اما تقطیع اول نظم هجا ها را بهتر نشان می دهد هرشعری را با ارکان مختلف می‌توان تقطیع کرد به شرط آن که با هجاها مطابقت داشته باشد )
✍ تا کی به تمنای وصال تو یگانه
اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه
شیخ بهایی
✍ این وزن هفتمین وزن پر کاربرد شعر فارسی است.
✍ ۲ـ۴ - مستفعل مستفعل مستفعل فع = مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (هزج مثمن اخرب مکفوف مجبوب )
✍ تقدیر که بر گشت آزرم نداشت
بر حسن جوانیت دل نرم نداشت
✍ این وزن رباعی است
✍ ۳ـ۴ـ مستفعل مفعولن // مستفعلن مفعولن =مفعولن مفاعیلن // مفعولن مفاعیلن ( هزج مثمن اخرب )
✍ وقتی دل سودایی می‌رفت به بستان‌ها
بی خویشتنم کردی بوی گل و ریحان‌ها
سعدی
#تهیه‌وتنظیم #شهلاشقاقی #توتیا
/channel/amirnormohamadi1976
#طبقه‌بندی_اوزن
✍ با توجه به اینکه اوزان شعر فارسی بسیار زیاد است آنها را به گروه‌هایی می‌توان تقسیم کرد، به این صورت که اوزانی که از نظر نظمِ میانِ هجاهای کوتاه و بلند یکسان هستند یک گروه را تشکیل می‌دهند.
✍ اصلِ هر گروه وزنی را وزنی چهار رکنی ( در یک بیت ۸ رکن ) می‌گیرند و اوزانِ دیگرِ هم گروهِ آن به این ترتیب از آن منشعب می‌شود.
✍ ۱- از هر وزن ۴ رکنی می‌شود ۱ و یا به ندرت ۲ رکنِ آخرِ آن را حذف کرد که به ترتیب مسدس سالم ( در یک بیت ) و مربع سالم ( در یک بیت ) نامیده می‌شود.
✍ تا نقش می‌بندد فلک کس را نبودست این نمک
ماهی ندانم یا مَلَک فرزندِ آدم یا پَری
سعدی
✍ هر مصرعِ شعر بالا از ۴ مستفعلن تشکیل شده و هر بیت از ۸ مستفعلن که می‌شود مثمّن سالم است.
✍ چون شبروان پوید همی در تیره شب
تا کس مباد از رفتنش گردد خبر
وقار شیرازی
✍ و این بیت ۳ مسفعلن دارد بنابراین مسدس سالم است.
✍ دریای هستی دَم به دَم
در چرخ و تاب و پیچ و خَم
گلچین گیلانی
✍ این بیت از دو مستفعلن تشکیل شده است و مربع سالم نام دارد.
✍ ۲ـ با حذف یک یا دو یا سه هجا از آخر رکن پایانی هر وزن ( اعم از مثمّن یا مسّدس یا مربّع) اوزانی جدید از آن وزن مشتق می‌شود که با وزن اصلی هم گروه هستند.
✍ مثلا اگر رکن آخر وزنی ( فاعلاتن = ـــ U ـــ ـــ) باشد پس از خذف یک هجا از آخر آن می‌شود ( فاعلن = ـــ U ـــ ) و پس از حذف دو هجا می‌شود ( فع لن = ـــ U ) و اگر سه هجا را حذف کنیم می‌ماند(فع = ـــ ).
✍ چرخِ گرد از هستی من گر بر آرد گو بر آر
دوربادا دور از مانِ نامم گَردِ ننگ
چرخِ گرد = چرخ گردون که گَرد از هستی می تواند برآرد
هاتف اصفهانی
✍ این بیت از چهار فاعلاتن تشکیل شده که از آخر رکن پایانی یک هجا حذف شده است و به صورت ( فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ) در آمده است.
✍ هرکسی از ظن خود شد یارِ من
از درونِ من نجست اسرارِ من
مولوی
✍ وزن این بیت متشکل از سه فاعلاتن است (مسدس) که یک هجا از آخرین رکنِ پایانی حذف شده و به صورت ( فاعلاتن فاعلاتن فاعلن) درآمده است.
✍ با امیدی گرم و شادی بخش
با نگاهی مست و رویایی
✍ و در این بیت سه هجا از آخر رکن پایانی حذف شده و بصورت ( فاعلاتن فاعلاتن فع در امده است ).
✍ نام اوزان حاصل از تکرار ارکان چنین است:
مفاعیلن = هَزَج
فاعلاتن = رَمَل
مستفعلن = رَجَز
فعولن = متقارب
✍ در درس بعدی به پر کاربردترین اوزان شعر فارسی می‌پردازیم.
#تهیه‌وتنظیم #شهلاشقاقی #توتیا
/channel/amirnormohamadi1976
☘☘ برگی از تقویم تاریخ ☘☘
۲۴ بهمن سالروز درگذشت ریشارد واگنر
(زاده ۱ خرداد، ۲۲ مه ۱۸۱۳ آلمان – درگذشته ۲۴ بهمن، ۱۳ فوریه ۱۸۸۳) آهنگساز و رهبر ارکستر
او آهنگساز و نظریه‌پرداز موسیقی و مقاله‌نویس بود و شهرتش بیشتر به‌خاطر اپراهای اوست که در دنیای موسیقی کلاسیک از او به‌عنوان ادامه‌دهنده راه بتهوون یاد می‌شود.
نوآوری‌های وی در زمینه موسیقی کلاسیک اروپایی تأثیر زیادی بر آهنگسازان بعد از او داشت. در اواخر ۱۸۲۰ در مدرسه پاستور وتزل در نزدیکی درسدن ثبت‌نام کرد. جایی که نخستین آموزش‌های پیانویش را نزد معلم لاتین دریافت کرد.
نمایشگاه صداهای خاموش شده:
در سال ۲۰۱۲ برگزاری نمایشگاه «صداهای خاموش شده» یکی از نشانه‌های تلاش بازماندگان خانواده واگنر برای مقابله با چهره یهودستیز این آهنگساز بود که در این نمایشگاه نام و سرگذشت موسیقیدانانی بر روی صفحه‌های فلزی حک شده بود که در دوران هولوکاست کشته یا مجبور به‌فرار شدند.
اجرای اپراهای واگرا با مشکلات متعددی مواجه می‌شدند:
۱۰ مه ۲۰۱۳ اپرای تنهویزر در دوسلدورف به‌خاطر اجرای برخی از صحنه‌ها "به‌ویژه صحنه‌های تیراندازی" به‌شدت واقع‌گرایانه که موجب وارد آمدن فشارهای روحی و جسمی» به‌برخی از تماشاگران شد.
در سال ۲۰۱۲ آگنی نیکیتن، خواننده باریتون روسی، در پی یکی از جنجال‌های مربوط به اجرای آثار واگنر مجبور شد از ادامه اجرای نقش اصلی اپرای «هلندی سرگردان» دست بردارد.
در سال ۲۰۱۲ کنسرت آثار واگنر در دانشگاه تل آویو، به‌دلیل اینکه ممکن بود احساسات مردم اسراییل به‌طورکلی و به‌ویژه احساسات بازماندگان هولوکاست را جریحه‌دار کند لغو شد.
در سال ۲۰۰۱ هنگامی که دانیل بارن‌بویم، رهبر ارکستر آرژانتینی‌اسرائیلی، یکی از آثار او را در اورشلیم اجرا کرد با اعتراض شدید محافل متعصب یهودی مواجه شد.
در سال ۲۰۱۲ اپرای ملی ولز اجرایی از «خوانندگان استاد نورنبرگ» را در شهر کاردیف روی صحنه برد، برخی از بازدیدکنندگان آلمانی به‌کمپانی اجراکننده اپرا، برای گرامی‌داشتن فرهنگ آلمان و اجرای اثری سنتی تبریک گفتند، چرا که به‌عقیده آنان اجرای این اثر در آلمان به‌سادگی امکان‌پذیر نیست.
آثار:
هلندی سرگردان
تانهویزر
لوهنگرین
تریستان و ایزولده
خوانندگان استاد نورنبرگ
حلقه نیبلونگ
پارسیفال
زیگفرید
/channel/amirnormohamadi1976
🆔
#برگی_از_تقویم_تاریخ
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
#واگنر
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۲۴ بهمن سالروز درگذشت فروغ فرخزاد
(زاده ۸ دی ۱۳۱۳ تهران — درگذشته ۲۴ بهمن ۱۳۴۵ تهران) شاعر
او پنج دفتر شعر منتشر کرد که از نمونه‌های قابل توجه شعر معاصر فارسی است.
وی با مجموعه‌های اسیر، دیوار و عصیان در قالب شعر نیمایی کار خود را آغاز کرد، سپس آشنایی با ابراهیم گلستان نویسنده و فیلمساز سرشناس و همکاری با او موجب تحول فکری و ادبی در فروغ شد. در بازگشت دوباره به شعر، با انتشار مجموعه تولدی دیگر تحسین گسترده‌ای را برانگیخت، سپس مجموعه ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد را منتشر کرد تا جایگاه خود را در شعر معاصر ایران به‌عنوان شاعری بزرگ تثبیت کند. آثار و اشعار فروغ به زبانهای انگلیسی، ترکی، عربی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی، ژاپنی، آلمانی و عبری ترجمه شده‌اند.
بعد از نیمایوشیج، فروغ در کنار شاملو، اخوان‌ثالث و سهراب سپهری از پیشگامان شعر معاصر فارسی بودند و نمونه‌های برجسته و اوج شعر نوی فارسی در آثار فروغ و شاملو پدیدار شد.
فروغ فرخزاد در ۳۲ سالگی هنگام رانندگی خودروی جیپ ابراهیم گلستان، در جاده دروس - قلهک، برای تصادف نکردن با اتومبیل مهدکودک، از جاده منحرف شد و جان باخت.
فروغ با حضور خانواده، دوستان و علاقه‌مندانش در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد. صادق چوبک، انجوی‌شیرازی، جلال آل‌احمد، اخوان‌ثالث، احمد شاملو، هوشنگ ابتهاج، سیاوش کسرایی، بهرام بیضایی، دریابندری، احمدرضا احمدی و بسیاری دیگر از هنرمندان و نویسندگان در این مراسم حضور داشتند.
🆔 /channel/amirnormohamadi1976
#برگی_از_تقویم_تاریخ
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
#فروغ_فرخزاد
فایل صوتی غزل شماره ۳۳۸
با صدای مهربانو مدرس زاده
روح غزل و رهنمود فال
🆔 /channel/amirnormohamadi1976
بامداد سه شنبه دوستان عزیزم به نیکی و شادی
هدیه امروز حافظ شیرین سخن به شما مهربانان
دیوان حافظ غزل شماره ۳۳۸
🍃🎼🌺🍏🎹🍏💐🍏🎹🍏🌺🎼🍃
من دوستدار روی خوش و موی دلکشم
مدهوش چشم مست و می صاف بی‌غشم
گفتی ز سر عهد ازل یک سخن بگو
آن گه بگویمت که دو پیمانه درکشم
من آدم بهشتیم اما در این سفر
حالی اسیر عشق جوانان مه وشم
در عاشقی گزیر نباشد ز ساز و سوز
استاده‌ام چو شمع مترسان ز آتشم
شیراز معدن لب لعل است و کان حسن
من جوهری مفلسم ایرا مشوشم
از بس که چشم مست در این شهر دیده‌ام
حقا که می نمی‌خورم اکنون و سرخوشم
شهریست پر کرشمه حوران ز شش جهت
چیزیم نیست ور نه خریدار هر ششم
بخت ار مدد دهد که کشم رخت سوی دوست
گیسوی حور گرد فشاند ز مفرشم
حافظ عروس طبع مرا جلوه آرزوست
آیینه‌ای ندارم از آن آه می‌کشم
معنی لغات غزل:
دوستدار: علاقه مند ، عاشق
مدهوش: حیران
بی غش: صاف ، حالی
گزیر: چاره
سازو سوز: سازش همراه با درد عشق
استاده ام: آماده ام، استوارم
آتش: استعاره از آتش عشق
سفر: سفر دنیا
ار: اگر
مدد: کمک
بخت: طالع
کشم رخت: رخت سفر بربندم، اسباب کشی
کان: معدن
ایرا: از این رو ، حرف ربط مرکب
لب لعل: آب قرمز زیبا
کان حُسن: مرکز زیبایی
من جوهری مفلسم: من گوهرشناس تهی دستم
مشوش: پریشان
حقا: به حقیقت می گویم
سرخوش: مست
درکشم: بنوشم
عهد” : پیمان، دوران ، روزگار
“ازل” : روزآفرینش
“دوپیمانه درکشم” : دوپیاله شراب بنوشم.
چشم مست” : چشم گیرا وجذّاب، خمار آلوده
“کرشمه” : غـمـزه ، ، حرکات دلـربایانه‌ی چشم و ابرو
“حور” : زن سپید اندام و سیاه چشم بهشتی
“شش جهت” عبارتند از : ۱- شـمـال ۲- جـنـوب ۳- مـشـرق ۴- مـغـرب ۵- بـالا ۶- پـایـیـن
“چیـزیـم نیست” :تهید ستم ومال و منالی ندارم
“عروس طبع” : طبع و قریحه به عروس تشبیه شده است.
“جـلـوه” : خودنـمـایی ، عرضه کردن
/channel/amirnormohamadi1976
#اختیارات_وزنی
#قسمت_چهارم
✍ ۴- قلب : شاعر به ضرورت وزن می تواند یک هجای بلند و یک هجای کوتاه کنارِ هم را جا به جا کند یعنی به جای « ـــ U » می تواند« U ـــ » بیاورد یا بر عکس.
✍ کاربرد این نوع اختیار شاعری کم است و آن هم در « ـــ U U ـــ» (مفتعلن ) و « U ـــ U ـــ » ( مفاعلن ) رخ می دهد :
✍ کیست که پیغام من به شهرِ شِروان بَرَد
یک سخن از من بدان مردِ سخندان بَرد
جمال الدین اصفهانی
✍ کی/ ست/ کِ / پی / غا / مِ / مَن/بِ /شَه / رِ/ شِر/وان/ بَ/ رَد
ا✍ ـــ / U / U / ـــ / ـــ /U / ـــ / U/ ـــ / U/ ـــ / ـــ / U/ ـــ
✍ یک/ سُ / خَ / نَز /مَن / بِ /دان/ مَر/ دِ / سُ/خَن /دان/ ب/ رد
ا✍ « U ـــ U ـــ = /بِ /شَه / رِ/ شِر = مغاعلن»
✍ « ـــ U U ـــ = / مَر/ دِ / سُ/خَن = مفتعلن »
✍ این شعر بر وزن ( مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن ) سروده شده است
✍ اما در مصرع اول « مفاعلن» به جای « مفتعلن» امده است .
✍ تقطیع شعر با اختیارات شاعری :
✍ تقطیع هجایی شعر اگر در ان از اختیارات شاعری استفاده نشده
باشد اسان است .
✍ (همانطور که در دروس گذشته خواندید ) اما اگر ازاختیارات شاعری استفاده شده باشد که به طور معمول چنین است
✍ چگونه باید بدانیم که از اختیارات شاعری استفاده شده است تا بتوانیم
وزن درست را پیدا کنیم
✍ معمولا در اختیارات شاعری یک راه تشخیص ، استفاده از گوش است مثلا اگر « دل من » را عادی تلفظ کنیم تقطیع هجایی ان « U Uـــ » می شود اما تلفظ « دل من» در این مصرع : دل من همی داد گفتی گوایی ، به صورت «U ـــ ـــ » در امده زیرا در هجای دوم کسره ی «لِ» کشیده تلفظ می شود یعنی « لِ» به اندازه ی یک هجای بلند ممتد می گردد و ان را یک هجای بلند حساب کرده و وزن ان را پیدا می کنیم .
✍ بعدها که اوزان را کامل شناختیم می بینیم که اصولا وزنی به صورت « U U ـــ U ـــ ـــ U ـــ ـــ U ـــ ـــ » در فارسی وجود ندارد و از روی وزن نیز می فهمیم که در این مصرع (U U ـــ باید U ـــ ـــ باشد )
✍ راه دوم روش ساده ی مقایسه ی هجاهای دو مصرع یک شعر است
✍ همانطور که میدانیم ترتیب و تعداد هجا های کوتاه و بلند یک مصرع
شعر باید در تمام مصرعها دقیقا رعایت شود
✍ اگر یک یا چند هجای مصرعی با معادل هایشان در مصرع های دیگر مطابقت نداشته باشد باید ان را از طریق اختیارات شاعری با بقیه ی مصرعها تطابق داد وگرنه وزن شعر مختل می شود
✍ دل من همی داد گفتی گوایی
که باشد مرا روزی از تو جدایی
فرخی
✍ د / لِ / مَن / هَ / می / دا / د / گُف / تی / گَ / وا / هی
ا✍ U /ـــ / ـــ /U / ـــ / ـــ / U / ـــ / ـــ / U / ـــ / ـــ
✍ ک / با / شَد / مَ / را / رو /زی/ یز / تُ / جُ / دا / یی
✍ می بینیم که هجاهای ۲ و ۷ و ۹ در دو مصرع بر خلاف شعرفارسی با معادل هایشان در مصرع دیگر یکسان نیستند
✍ هجای ۲ در مصرع اول (لِ) کوتاه است و در مصرع دوم (با) بلند است ( با ) را نمی شود کوتاه کرد اما ( لِ ) طبق قاعده ی کشیده تلفظ کردنِ کسرهِ اضافه ، می تواند بلند تلفظ شود و به حساب‌اید.
✍ همچنین هجای ۷ در مصرع دوم بلند است و در مصرع اول کوتاه، هجای ۷ مصرع اول را طبق هیچ قاعده ایی نمی توان بلند به حساب اورد اما هجا ۷ مصرع دوم را طبق قاعده ی کوتاه تلفظ کردن ؟مصوتِ بلند « ی» می توان کوتاه به حساب اورد .
✍ هجای 9 در مصرع دوم ( تُ ) بر خلاف معادلش در مصرع اول ( تی ) کوتاه است اما طبق قاعده ی کشیده تلفظ کردنِ مصوتِ ضمه در پایانِ کلمه ، می تواند بلند تلفظ شود و به این ترتیب هجاهای هر دو مصرع همانند می شوند .
✍ مثال دیگر :
✍ دردام فتاده اهویی چند
محکم شده دست و پای دربند
✍ در/ دا/ م / فُ/ تا / دِ / آ / هو / یی / چند
ا✍ ـــ / ـــ/ U / U / ــ / U/ـــ/ U / ـــ / ـــ
✍ مح /کَم /شُ / دِ / دَس/ تُ/پا/ ی / دَر / بَند
✍هجای ۸ در مصرع دوم کوتاه است و تغییر نمی کند اما در مصرع اول با اینکه بلند است ظبق قاعده کوتاه می شود .
✍ گاهی می توان در یک هجای معین و درهر دو مصرع از اختیارات شاعری استفاده کرد .
✍ برای اینکه مشخص شود که از اختیارات شاعری استفاده شده است یا نه ، باید ان را با مصرع دیگری از شعر مقایسه کرد :
✍ زدست دیده و دل هر دو فریاد
که هرچه دیده بیند دل کند یاد
بسازم خنجری نیشش ز پولاد
زنم بردیده تا دل گردد ازاد
باباطاهر
✍ هجای سوم در مصرع اول و دوم کوتاه است و طبق اختیارات شاعری
بلند تلفظ می شود این هجا را در هر دو مصرع می توان بلند به حساب اورد
✍ و هجای سوم در مصرع سوم بلند است در نتیجه هجای سومِ مصرع اول و دوم نیز باید طبق احتیارات شاعری بلند به حساب بیاید
#تهیه‌وتنظیم #شهلاشقاقی #توتیا
/channel/amirnormohamadi1976
#اختیارات_شاعری
#اختیارات_وزنی_قسمت_دوم
✍ ۲- رکن اول بعضی از اوزان U U ـــ ـــ (فعلاتن ) است:
✍ مانند:
ا✍ U U ـــ ـــ/ U U ـــ ـــ/ U U ـــ ـــ/ U U ـــ
✍ فعلا تن / فعلاتن / فعلاتن / فعلن
ا✍ U U ـــ ـــ/ U ـــ U ـــ/ U U ـــ
✍ فعلاتن / مفاعلن / فعلن
✍ شاعر در سرودن شعر به جای U U ـــ ـــ ( فعلاتن ) اولِ وزن می‌تواند
ـــ U ـــ ـــ ( فاعلاتن ) بیاورد.
✍ یعنی هجای کوتاهِ اول را U U ـــ ـــ را به هجای بلند تبدیل کند اما عکس این درست نیست.
✍ یعنی اگر وزنی با ـــ U ـــ ـــ شروع شود مثل :
✍ (ـــ U ـــ ـــ / ـــ U ـــ ـــ / ـــ U ـــ ) شاعر نمی‌تواند به جای آن U U ـــ ـــ بیاورد.
✍ مثلا سعدی در وزن :
ا✍ U U ـــ ـــ/ U U ـــ ـــ/ U U ـــ ـــ/ U U ـــ ـــ
این شعر را سروده است:
✍ من ندانستم از اول که تو بی‌مهر و وفایی
عهد نابستن از آن بِه که ببندی و نپایی
✍ م / نَ / دا / نِس/ تَ/ مَ / زَو/ وَل/کِ/ تُ /بی/مِه/ رُ / وَ / فا / یی
ا✍ ـــ/ U / ـــ / ـــ / U / U/ ـــ / ـــ/ U / U / ـــ/ـــ/ U / U/ ـــ/ ـــ
✍ عه / د / نا / بَس/ تَ / نَ/زان/ بِه / کِ/ بِ/بَن/دی/یُ / نَ / پا / یی
ا✍ ـــ / U / ـــ / ـــ / U / U/ ـــ / ـــ/ U / U / ـــ/ـــ/ U / U/ ـــ/ ـــ
✍ فاعلاتن / فعلاتن / فعلاتن / فعلاتن
✍ همانطور که می‌بینید وزن مصرع اول و دوم این شعر با ـــ U ـــ ـــ ( فاعلاتن ) شروع شده در حالی که اصل وزن U U ـــ ـــ ( فعلاتن ) بوده است.
✍ این اختیار وزنی بسیار رایج است و حتی ممکن است در تمام مصرعها حتی مصرع اول نیز صورت بگیرد.
#تهیه‌وتنظیم #شهلاشقاقی #توتیا
/channel/amirnormohamadi1976
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۲۳ بهمن زادروز چارلز داروین
(زاده ۲۳ بهمن ۱۱۸۷، ۱۲ فوریه ۱۸۰۹ انگلستان -- درگذشته ۳۰ فروردین ۱۲۶۱، ۱۸ آوریل ۱۸۸۲ انگلستان) زیست شناس و زمین شناس
او در سال ۱۸۳۱ ماجراجویی و سفر ۵ ساله‌ای را با کشتی اچ‌ام‌اس بیگل متعلق به نیروی دریایی بریتانیا تجربه کرد و پس از تحقیقات بی‌شمار بر روی گونه‌های حیوانات بالأخره در سال ۱۸۵۹ کتاب خاستگاه گونه‌ها را انتشار داد.
در سال ۱۸۲۵ به‌دانشگاه ادینبرو رفت و دو سال بعد به‌عنوان دانشجوی کالج مسیح دانشگاه کمبریج پذیرفته شد.
هنگامی که مشغول به تحصیل بود، استاد گیاهشناسی او پروفسور جان استیونس هنسلو در نقش استاد راهنمایش ظاهر شد و در سال ۱۸۳۱ پس از فارغ‌التحصیلی، پروفسور هنسلو به او پیشنهاد داد که در مقام طبیعت‌شناس به کشتی «اچ‌ام‌اس بیگل» ملحق شود.
ناخدای کشتی، کاپیتان رابرتز فیتزروی بود و سفری ۵ ساله به اطراف جهان در پیش روی آنها قرار داشت. ۲۷ دسامبر ۱۸۳۱ با شروع ماجراجویی داروین با کشتی بیگل همزمان بود. او در طول این سفر گونه‌های متنوعی از جمله پرندگان، گیاهان و فسیل‌ها را مورد بررسی قرار داده و جمع آوری کرد. جزایر اقیانوس آرام و مجمع الجزایر گالاپاگوس بخش‌های مورد علاقه داروین بودند.
او در سال ۱۸۳۶ پس از بازگشت شروع به نوشتن یافته‌هایش تحت عنوان «ژورنال تحقیقات» کرد. این نوشته‌ها به‌عنوان بخشی از داستان «کاپیتان فیتزروی» منتشر شد. بعدها نیز ویرایش شد و به‌نام «جانورشناسی سفر بیگل انتشار یافت.
این سفر دیدگاه داروین را در خصوص تاریخ طبیعی به‌کلی متحول کرد و همین عامل سبب شد که او نظریه‌ای انقلابی در مورد منشأ پیدایش ارائه کند، نظریه‌ای که با دیدگاه بسیاری در تضاد بود.
نظریه تکامل داروین به این شکل است که موجودات و گونه‌ها از طریق فرآیندی با عنوان «انتخاب طبیعی» به‌بقای خود ادامه می‌دهند. گونه‌هایی که رشد کرده و خود را با محیط پیرامون تطابق می‌دهند شانس بقای بیشتری دارند. در دیگرسو، گونه‌هایی که خود را با محیط و ساختار طبیعی مطابقت ندهند از شانس کمتری برای بقا برخورداند و منقرض خواهند شد.
داروین پس از مطالعه بر روی پرندگان، گیاهان و فسیل‌ها دریافت که شباهت‌هایی بین گونه‌های خاص در یک مکان مشخص وجود دارد. وی اعتقاد پیدا کرد که گونه‌های متفاوت و متعدد امروزی حاصل تکامل اجداد و گونه‌های مشترک هستند.
نظریه تکامل داروین و فرآیند انتخاب طبیعی بعدها با عنوان مکتب داروینیسم شناخته شد.
در آن زمان، طبیعت گرایان دیگر بر این باور بودند که همه گونه‌ها یا در ابتدای جهان وجود داشته‌اند یا اینکه طی یک دوره تاریخ طبیعی پدید آمده‌اند. در هرصورت آنها اعتقاد داشتند که گونه‌ها بیشتر خصوصیات خود را در طول تاریخ حفظ کرده‌اند.
وی پس از سالها تحقیق، در سال ۱۸۵۸ نظریه‌اش را با عنوان "نظریه تکامل" در گردهمایی مجموعه «لینن سوسایتی» قرائت کرد.
۲۴ نوامبر ۱۸۵۹ مصادف بود با انتشار معروف‌ترین اثر داروین با عنوان «خاستگاه گونه‌ها» که شرح مفصلی از نظریه تکامل در اثر فرآیند انتخاب طبیعی محسوب می‌شود.
طی قرن بعد، مطالعات بر روی DNA بخش‌هایی از نظریه تکامل داروین را به اثبات رساند. با این وجود اختلاف نظر پیرامون تضاد این نظریه با مفهوم «خلقت گرایی» همواره وجود داشته است. خلقت گرایی یادآور می‌شود که همه موجودات از خالقی برتر به‌نام خدا پدید آمده‌اند.
ناخدای کشتی بیگل یعنی رابرتز فیتزروی به لحاظ مذهبی یک بنیادگرا بود و در پایان سفر به‌دلیل مشارکت در کمک به‌پژوهش داروین خود را سرزنش می‌کرد. وی در هنگام سخنرانی داروین در دانشگاه آکسفورد حاضر شد و با بالای سر گرفتن انجیل حضار را دعوت به اعتقاد به کلام خالق کرد. سرانجام پس از پنج سال مقابله با افسردگی، با پاره کردن گلوی خود با تیغ خودکشی کرد.
آرامگاه وی در کلیسای وست‌مینستر است.
🆔
/channel/amirnormohamadi1976
#برگی_از_تقویم_تاریخ
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
#داروین
فایل صوتی غزل شماره ۳۳۷
با صدای مهربانو مدرس زاده
به شهر خود روم
بود که لطف ازل رهنمون شود حافظ
وگرنه تا به ابد شرمسار خود باشم
روح غزل:
گرچه همه سرزمینهای مسکونی به حضرت حق تعلق دارد و هیچ خاکی بر خاک دیگر ظاهراً ترجیح ندارد.
اما «وطن مسأله ای دیگر دارد آنجا که شخص به دنیا آمده، رشد کرده شاهد شاد یها و غمهای زندگی خود و دوستانش بوده در افتخارات آن شریک است، زبان مادری اش را از آن ،پآموخته و ده ها پیوند دیگری با آن دارد، طبعاً جزئی از هویت او را تشکیل می دهد و بدون شک انسانهای فرهیخته و خردمند قطعاً به وطن خود دلبستگی دارند.
به طوری که اگر این دلبستگی نباشد واقعاً موجب شرمندگی هر انسان صاحب عقل خواهد بود که مگر خدا او را کمک کند و ببخشد وگرنه تا به ابد باید بار این شرمندگی را به دوش بکشد.
بی وطنی بیماری عجیبی است که منجر به هرج و مرج جامعه جهانی خواهد شد.
رهنمود فال:
دوست گرامی صاحب فال آقا و خانم ارجمند.
گمان می رود که شما تصمیم به ترک دیار و شهر و مملکت خود دارید.
اگر خدای ناکرده چنین است حتماً باید از این تصمیم برگردید چرا که مهاجرت از شهر و دیار فقط برای تحصیل دانش یا تجارت موقت مستحسن و نیک است.
اما اگر برای نجات جان و حفظ آبرو نباشد، بهانه دیگری برای مهاجرت منطقی به نظر نمی رسد.
شما در دیار غربت، قطعاً بخشی از هویت اصلی خود را از دست خواهید داد و آنچه را که تا به حال برای کسب آن زحمت کشیده اید از دستتان می رود.
فراموش نکنید که دوست داشتن وطن از ایمان است.
📚آیات نور در سفینه غزل
🖌دکتر مصطفی بادکوبه ای
/channel/amirnormohamadi1976
معنی غزل شماره ۳۳۷
(۱) چرا درصدد رفتن به شهر خود نباشم؟
چرا چون خاک سرِ کوی یار در سر کویش جا نداشته باشم؟
(۲) چون نمی توانم اندوه دوری از وطن را تحمل کنم به شهر خود می روم و صاحب اختیار خود می شوم.
(۳) (و در آنجا) در ردیف راز داران حَرَم وصال یار و چاکران پادشاه خود قرار خواهم گرفت.
(۴) چون مدّت زمان زندگی بر ما روشن نیست باری بهتر آن است که به هنگام فرا رسیدن مرگ پیش محبوب خود باشم.
(۵) (و) اگر گله و شکایتی از دست بخت خفته و کار بی سرانجام خود دارم در دل نهاده به کسی ابراز نکنم.
(۶) تا به حال پیوسته کار من عاشقی و لاابالی گری بوده است. ازاین به بعد کوشش خواهم کرد که به کار و زندگی خود مشغول و سر به راه شوم.
(۷) حافظ، امیدوارم که لطف و عنایت خداوندی راهگشای کار من باشد و گرنه از آنچه تا به حال کرده ام در نزد خود شرمنده و خجل خواهم بود.
/channel/amirnormohamadi1976
#پرکاربردترین_اوزان_شعر_فارسی
#قسمت #اول
✍ اوزان شعر فارسی بر سه نوع است :
✍ الف) اوزانی که شاعران به آن شعر سروده‌اند و تعداد آنها متجاوز از
۲۵۰ تاست ( البته در تعداد دقیق آنها اختلاف وجود دارد).
✍ ب) اوزانی که عروضیان خود برای آنها شعری بعنوان مثال آورده‌اند.
✍ ج) اوزانی که مثال برای آنها آورده نشده است.
✍ به این تر تیب اوزانی که شاعران به کار گرفته‌اند بسیار است ولی
کاربرد اکثر آنها بسیار کم است.
✍تعداد اوزان پرکاربرد را یکی از محققان ۲۹ تا دانسته و در جایی دیگر محققی تعداد انها را ۳۴ تا برمی‌شمارد.
✍ با تحقیقی روی اشعار ۲۴ شاعر به این نتیجه رسیده شده که ۹۹ درصد اشعارشاعران در ۱۹ وزن است و کمتر از ۲ در صد یعنی تنها ۲۵۶ شعر در ۵۸ وزن دیگر سروده شده است.
✍ با توجه به این نکته می‌توان گفت با یادگیری این ۲۹ وزن اکثر اوزان دیوان شعرا را شناخته‌اییم.
✍ همانطور که گفته شد پرکاربردترین اوزان شعر فارسی ۱۹تاست این اوزان را بر مبنای نظم میان هجاهای کوتاه و بلند انها می‌توان به ۹ گروه تقسیم کرد که هر کدام شامل ۲ یا ۳ وزن هستند و ۵ تک‌وزن مرتب ،
✍ گروه‌های اوزان
✍ گروه ۱:
✍ ۱-۱- فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن ( رمل مثمن سالم )
✍ روزگار است این که گه عزت دهد گه خار دارد
چرخ بازیگر از این بازیچه‌ها بسیاردارد
قایم مقام فراهانی
✍ ۱-۲- فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ( رمل مثمن مخذوف = مقصور)
✍ ای مسلمانان فغان از جورِ چرخِ چَنبری
و ز نفاقِ تیرو قصدِ ماه و کیدِ مشتری
انوری
✍ این وزن سومین وزن پرکاربرد شعر فارسی است.
✍ ۱-۳- فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ( رمل مسدس محذوف = مقصور)
✍ هرکسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من
مولوی
#تهیه‌وتنظیم #شهلاشقاقی #توتیا
/channel/amirnormohamadi1976
نگاهی به فروغ فرخزاد
آن روزها رفتند
آن روزهای خوب
آن روزهای سالم سرشار از پولک
آن شاخساران پر از گیلاس
فروغ فرخزاد
دراین اشعار فروغ یادی از دروان کودکی کرده است.
دورانی سرشار از معصومیت و صداقت
و رویا که همیشه چون سایه ای آدم را رها نمی کند ،سایه ای خنک ودلپذیر.
نوستالژی دوران کودکی و یادی از آن روزهای شاد و سبکبال و پر از احساس وامید، پیوسته برای همگان لذت بخش است.
فروغ درشعرش به دوران کودکی
توجه ی خاصی دارد. ممکن است
غم ودردجدایی از فرزند
وسرزنش کج اندیشان ورنجهای جامعه او رابه دوران رویایی ومعصوم کودکی کشاند
واز کودکی سخن هاگفت.
"علی کوچیکه
علی بونه گیر
نصف شب از خواب پرید"
حس مادری فروغ و دوری از فرزند
برتوجه فروغ به کودکان می افزود.
فروغ با کتاب تولدی دیگر به قول اخوان متولد شد.
فروغ اشعارقبل از تولد دیگررا
حاصل خواندن و پر شدن و پس دادن می داند.
می گوید،"دیوارو عصیان درواقع دست وپا زدنی درمیان دومرحله از زندگی بود"
(تاریخ تحلیلی شعرنو لنگرودی ص۱۰۶)
فروغ در مجموعه شعرتولدی دیگر وایمان بیاوریم به آعاز فصل سرد جهان بینی دیگری پیدا کردوبا بینشی مدرن به شعروزندگی نگریست .
فروغ می گوید:" نیما واشعارش جهان بینی ام را تغییرداد."
البته نیما درتغییر جهان بینی شعری افراد زیادی موثربود
ولی فروغ توانست با صمیمیت ،استعداد و.تجربیات شخصی.پشتکارونظم درردیف شاعرانی
چون شاملوواخوان وسپهری قرارگیرد.
فروغ وزن را رها نکردوگفت :"وزن مانند نخی می باشد که کلمه هارا به هم مربوط می کند.نه اینکه خودش را به کلمات تحمیل کند"
شعرفروغ را که می خوانی فکر می کنی شعر منثوراست ولی کم کم وزن شعر خودرانشان می دهد.
تاکنون کسی به روشنی فروغ نتوانسته است از زبان زنان این سرزمین سخن بگوید.
سیمین دانشورهم درقصه نویسی توجه خاصی به زنان جامعه ما داردولی به روشنی وصراحت فروغ نیست.
فروع نسبت به جامعه .مردم.واوضاع سیاسی واجتماعی زمانه ی خود دیدی عمگینانه ونومیدانه دارد.
این ناشی از زندگی وفضای اجتماعی بعداز بیست وهشت مردادسال سی ودو وسقوط دولت مصدق است.
درتولدی دیگرمی سراید"
پری غمگینی رامی شناسم
که دراقیانوسی مسکن داردودلش راارام ارام دریک نی لبک چوبین می نوازد"
این پری غمگین خودشاعراست.
شاعری که (همه هستی اوآیه ی تاریکی است.)
وسهم اواز زندگی
(تنها گردش حزن آلودی درباغ خاطره هاست.)
از زمانه خود برتر بودن دردورنجهای عظیمی به همراه دارد.
فروغ در مصاحبه ای می گوید:"من از آن آدمها نیستم که از دیدن کسی که سرش به سنگ بخورد عبرت بگیرم من باید خودم زندگی خودم را تجربه کنم".
همین تجربه و خطر کردنها فروغ را ساخت.
شعر و زندگی فروغ چنان درهم تنیده است که نمی توان جداگانه به این دو پرداخت
به قول اخوان ثالث"
دریغا آن زن مردانه تر از هرچه مردانند
آن آزاده ،آن ازاد"
منابع
پریشا دخت شعر ..محمود آزاد
مجله آرش .بهمن ۴۵
تاریخ تحلیلی شعر نو .شمس لنگرودی
به مناسبت ۲۴ بهمن سالروز درگذشت فروغ فرخزاد
نویسنده :لهراسپ،بهرامیان
برگرفته از کانال👈 گردش قلم
/channel/amirnormohamadi1976
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۲۴ بهمن زادروز رویا نونهالی
(زاده ۲۴ بهمن ۱۳۴۱ تهران) کارگردان و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون
او در مدرسه ژاندارک تهران تحصیل کرده و مسلط به زبان انگلیسی و فرانسه و لیسانس رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. وی اولین بازیگر زنی است که بلافاصله بعد از ورودش به سینما در سال ۱۳۶۷ سیمرغ بلورین از هفتمین جشنواره فیلم فجر را برای بازی در فیلم عروسی خوبان گرفت. همچنین برای یک بازی کوتاه و نگاه پر معنایش در فیلم بوی کافور عطر یاس، دوباره سیمرغ بلورین دریافت کرد. و در هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای با شعار سینمای اخلاق، به‌همت حوزه تهران به‌عنوان با اخلاقترین بازیگر زن تقدیر و قدردانی شد.
آغاز فعالیت هنری او از سال ۱۳۶۲ با بازیگری تئاتر بود و فعالیتش در سینما از سال ۱۳۶۶ با حضور در فیلم «یار در خانه و...» ساخته خسرو سینایی و بازی در تلویزیون سال ۱۳۸۱ با مجموعه «خواب و بیدار» بود که باعث شهرت بیشتر وی شد.
او در سال ۱۳۹۵ جزو داوران سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر بود.
فیلم‌شناسی
سینمایی:
هلن (۱۳۹۴)
مشکل گیتی (۱۳۹۴)
نیمه شب اتفاق افتاد (۱۳۹۴)
کفشهایم کو؟ (۱۳۹۴)
اعترافات ذهن خطرناک من (۱۳۹۳)
داره صبح میشه (۱۳۹۳)
دلم می‌خواد (۱۳۹۳)
نیم‌رخ‌ها (۱۳۹۳)
تراژدی (۱۳۹۲)
پشت در خبری نیست (۱۳۸۸)
شنبه‌ای که گذشت
پری دریایی
صداها (۱۳۸۷)
نیلوفر (۱۳۸۷) (۲۰۰۸)
خاک آشنا (۱۳۸۶)
هفت شب
مانا (۱۳۸۶)
نیلوفر (۱۳۸۶)
گاهی به آسمان نگاه کن
عصر جمعه (۱۳۸۴)
ماهی‌ها عاشق می‌شوند (۱۳۸۳)
یک تکه نان (۱۳۸۳)
خواب خاک (۱۳۸۲)
همنفس (۱۳۸۲)
خانه‌ای روی آب (۱۳۸۰)
زندان زنان (۱۳۷۹)
بوی کافور، عطر یاس (۱۳۷۸)
صنم (۱۳۷۸)
فصل پنجم (۱۳۷۵)
آنها هیچ‌کس را دوست ندارند (۱۳۷۲)
مرد ناتمام (۱۳۷۱)
پرنده آهنین (۱۳۷۰)
دیدار در استانبول (۱۳۷۰)
آب را گل نکنید (۱۳۶۸)
باغ سید (۱۳۶۸)
مدرسه رجایی (۱۳۶۸)
عروسی خوبان (۱۳۶۷)
یار در خانه (۱۳۶۶)
و مستند اینجا آفریقاست ۱۳۸۱ بازی درکلیپ نوایی ۱۳۷۶ به کارگردانی همسرش رامین حیدری فاروقی و مستند گره و نماهنگ خوره و گرد و آیینه و روزی که نیست و مجری‌گری برنامه سفره ایرانی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی رامین حیدری فاروقی و مستند خشت بهشت به کارگردانی و تهیه کنندگی رامین حیدری فاروقی.
فیلم کوتاه:
هایلایت
زنی پوشیده با گردن‌بند
مجموعه تلویزیونی:
زاویه هفتم (مجموعه پلیسی شش قسمتی) (۱۳۹۴)
سایه روشن (۱۳۹۰)
ساختمان ۸۵ (۱۳۸۹)
ساعت شنی (۱۳۸۶)
همنفس(سریال پنج قسمتی) ۱۳۸۲
خواب و بیدار (۱۳۸۱)
تله‌تئاتر «تله‌موش» (۱۳۷۶)
شبکه نمایش خانگی
شهرزاد (۱۳۹۶–۱۳۹۵)
تئاتر:
کارگردانی و بازی در تئاتر تارتوف، تهران ۱۳۹۴
بازی در تئاتر دیوان غربی- شرقی، محسن حسینی، تهران ۱۳۹۴
بازی در تئاتر مثل آب برای شکلات، ابراهیم پشت کوهی، تهران، ایرانشهر، سالن استاد سمندریان ۱۳۹۵
کارگردانی و بازی در تئاتر اسطوره می‌شوم تهران، ایرانشهر، سالن استاد سمندریان ۱۳۹۶
🆔 /channel/amirnormohamadi1976
#برگی_از_تقویم_تاریخ
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
#رویا_نونهالی
فایل صوتی غزل شماره ۳۳۸
با صدای مهربانو فرزانه جمشیدی
فایل صوتی غزل شماره ۳۳۸
با صدای استاد موسوی گرما رودی
معنی غزل شماره ۳۳۸
(۱) من خواهان چهره زیبا و موی جذابم و مست و بیخود از چشمان خمار یار و شراب روشن و صاف و پالوده ام.
(۲) گفتی از راز عهد ازلی با تو سخنی نغز بگویم، زمانی این راز را خواهم گفت که دو پیمانه شراب بنوشم.
(٣) من آدمی اهل بهشت هستم اما در سفر خود، اینک اسیر عشق جوانان ماهر و هستم.
(۴) در عاشقی چاره ای جز سوختن و ساختن وجود ندارد. من چون شمع ایستاده ام پس تو مرا از آتش مترسان.
(۵) شیراز معدن لب لعل و زیبایی است، من جواهر فروشی بیچاره ام بدین دلیل مضطرب و پریشانم.
(۶) از بس که در این شهر، چشمان مست و خمار دیده ام، به راستی که دیگر شراب نمی نوشم ولی سرخوش هستم.
(۷) از هر سو که می نگرم این شهر پر از عشوه زیبارویان بهشتی است، من هیچ مالی ندارم وگرنه خریدار همه آنها از هر سو هستم.
(۸) اگر بخت مرا یاری رساند که به سوی دوست سفر کنم، گیسوان حوریان بهشتی، گرد راه را از مفرش من خواهند فشاند.
(۹) حافظ، عروس طبع من آرزوی جلوه گری دارد، و من چون آئینه ای ندارم که جلوه گری اش را در آن نمایان سازد، آه حسرت می کشم.
/channel/amirnormohamadi1976
🟨نسخه بعدی ویندوز 11 از هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد بازی پشتیبانی می‌کند
به نظر می‌رسد مایکروسافت در حال کار روی ویژگی مانند Deep Learning Super Sampling (یا DLSS) برای ویندوز 11 است که در حال حاضر با نام automatic super resolution در نسخه آزمایشی ویندوز ۱۱ دیده شده است.
این ویژگی با استفاده ازهوش‌مصنوعی باعث افزایش فریم و وضوح بازی‌ها خواهد شد.
در حال حاضر مشخص نیست که ویژگی automatic super resolution نیاز به چه حداقل سخت‌افزاری برای اجرا خواهد داشت.
❤️
#اختیارات_وزنی
#قسمت_سوم
✍ ۳- شاعر می‌تواند به جای دو هجای کوتاه میان مصرع ، یک هجای بلند بیاورد یعنی به جای U U ـــ ( فعلن ) می تواند « ـــ ـــ » ( فع لن ) بیاورد .
✍ هرچه داری اگر به عشق دهی
کافرم گر جوُیی زیان بینی
هاتف
✍ هر / چِ / دا / ری / اَ / گَر / بِ / عِش / ق / دَ / هی
ا✍ ـــ / U / ـــ / ـــ / U/ ـــ / U / ـــ / U / U/ ـــ
✍ کا / فِ/ رَم / گَر / جُ/ وی / زِ / یان / بی / /نی
✍ فاعلاتن / فعلاتن / فعلن
✍ «/ ق / دَ / هی = فعلن» که در مصرع دوم می‌شود
«/ بی / /نی = فع لن»
✍ همانطور که در بیت بالا خوانید پس از تقطیع « ی» میانه ، مثل «زیان = زییان » در کلمه حذف می‌شود.
✍ اگر یک هجا اضافه بیاید یا حذف همزه به آن می‌گویند یا ابدال.
✍ هرگاه تعداد هجاهای مصرعی کمتر از مصرع دیگر باشد احتمال این اِبدال هست در صورت وجود این ابدال در تقطیع دو هجای کوتاهِ یک مصرع معادلِ یک هجای بلند مصرع دیگر قرار می گیرد همانند « عشق دهی » و« بینی در بیت بالا» در این حالت اصل ، دو هجای کوتاه است .
✍ همچنین دربیت بالا می‌بینیم اختیار شاعری در دو هجای ماقبل آخر بسیار رایج است و حتی در تمام مصرع‌های شعر ممکن است از آن استفاده شود اما کاربرد موارد دیگرِ آن کم است.
✍ مانند :
✍ « ـــ U U ـــ » ( مفتعلن ) و « U U ـــ ـــ » ( فعلاتن ) و « ـــ ـــ U U » ( مستفعلن ) که به جای هر یک از این ها می تواند « ـــ ـــ ـــ » ( مفعولن ) بیاید .
✍ شعر زیر بر وزن فعلاتن فعلاتن فعلن است اما مصرع اول آن به صورت فاعلاتن مفعولن فعلن آمده است یعنی « U U ـــ ـــ » (فعلاتنِ) دوم « ـــ ـــ ـــ » ( مفعولن ) شده است.
✍ همچنین در هر دو مصرع فعلاتن ِ اول بصورت فاعلاتن آمده است.
✍ مثال :
✍ خار کَش پیری ، با دلقِ درشت
پَشته ایی خار همی برد به پَشت
جامی
✍ ( فاعلاتن ) ( مفعولن ) ( فعلن )
✍ خا / ر / کَش / پی / ر ی / با / دَل / قِ / دُ / رُشت
ا✍ ـــ / U / ـــ / ـــ / ـــ / ـــ / ـــ / U / U / ـــ
✍ پش/ تِ / یِ / خا / ر / ه / می/ بُر/ د / بِ / پَشت
✍ «/ ر ی / با / دَل = مفعولن» که در مصرع دوم هجاهای معادل آن «/ ر / ه / می/ بُر = فعلاتن » تبدیل به فعلاتن شده است.
✍ در شعر زیر به جای « ـــ U U ـــ » ( مفتعلن ) ، « ـــ ـــ ـــ » ( مفعولن ) آمده است.
✍ گل به سلام چمن آمد بهار
گه به سپاس آمد گل پیشِ خار
نظامی
✍ گل / بِ / سَ / لا / مِ / چَ / مَ/ نا / مَد / بَ / هار
ا✍ ـــ / U / U / ـــ / ـــ / U / U/ ـــ / ـــ / U / ـــ
✍ گه / بُ / سِ / پا / سا / مَد / گَل/ پی/ ش/ خار
✍ ( مفعولن )
✍ « لا / مِ / چَ / مَ/ نا = مفتعلن» که در مصرع دوم تبدیل شده به «/ سا / مَد / گَل = مفعولن »
✍ و در این بیت به جای « ـــ ـــ U U » ( مستفعلن ) ، «ـــ ـــ ـــ » ( مفعولن ) آمده است :
✍می کوش به هر ورق که خوانی
کان دانش را تمام دانی
نظامی
✍ می / کو / ش / بِ / هَر / وَ / رَق / کِ / خا / نی
ا✍ ـــ / ـــ / U / U / ـــ / U/ ـــ / U / ـــ / ـــ
✍ کان / دا / نِش / را / تَ/ ما / م / دا / نی
✍ « می / کو / ش / بِ = مستفعلن» که در بیت دوم شده است
« کان / دا / نِش = مفعولن ».
#تهیه‌وتنظیم #شهلاشقاقی #توتیا
/channel/amirnormohamadi1976
#اختیارات‌شاعری
#اختیارات‌وزنی
✍ همانطور که در دروس گذشته خواندیم اختیارات زبانی امکاناتی در تلفظ برای شاعر ایجاد می‌کند تا به ضرورت وزن از آنها استفاده کند، بدون اینکه موجب تغییر در وزن بشود.
✍ اما اختیارات وزنی امکان تغییراتی کوچک در وزن را به شاعر می‌دهد، تغییراتی که هنگام شنیدن عیب آنها چندان مشخص نمی‌شود.
✍ اختیارات وزنی بر چهار دسته تقسیم می‌شود:
✍ ۱- بلند بودن هجای پایان مصرع :
✍ آخرین هجای هر مصرع بلند است اما شاعر می‌تواند به جای آن هجای کشیده یا کوتاه بیاورد ( هجای پایان مصرع را همیشه با علامت هجای بلند نشان می‌دهیم )
✍ مانند این شعر سعدی :
✍ سرو را مانی و لیکن سرو را رفتار نه
ماه را مانی ولیکن ماه را گفتار نیست
گر دلم از شوق تو دیوانه شد عیبش مکن
بدر بی‌نقصان و زربی عیب و گل رخسار نیست
✍ همانطور که خواندید آخرین هجا در مصرع اول کوتاه و در مصرع‌های دوم و چهارم کشیده است بی‌آنکه موجب کمترین اختلالی در وزن شده باشد.
✍ بنابراین در پایان مصرع فرقی میان هجای کشیده و بلند و کوتاه نیست وهمه بلند حساب می‌شوند.
✍ در اوزان دوری هجای پایان هر نیم‌مصرع نیز همین حکم را دارد.
✍ هیچ یک از شاعران میان این سه نوع هجا در پایان مصرع فرقی نمی‌گذارند و هجای کشیده و کوتاه را در حکم هجای بلند به حساب می‌آورند.
✍ اما در عروض سنتی به غلط بین هجای بلند و هجای کشیده در پایان مصرع فرق می‌گذارند.
#تهیه‌وتنظیم #شهلاشقاقی #توتیا
/channel/amirnormohamadi1976
فایل صوتی غزل شماره ۳۳۷
با صدای مهربانو فرزانه جمشیدی
فایل صوتی غزل شماره ۳۳۷
با صدای استاد موسوی گرما رودی
روح غزل و رهنمود فال
🆔 /channel/amirnormohamadi1976
شرح غزل شماره ۳۳۷
وزن غزل : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فع لن
بحر غزل : مجتّث مثمّن مخبون اصلم
*
اوحدی : (با قافیه دیگر)
مــرا مــجال نـباشد کـه یــار او بـاشم
مگر همین که به دل دوستارِ او باشم
دیار خویش رهـا کـرده ام بدیـن سـودا
کـه چون اجل برسد در دیار او باشم
*
شاه نعمت الله ولی :
منم که عاشـق دیــدار یــارِ خود باشم
منـم که والــه زلـف نگـار خـود باشم
چرا جـفا کشم از هـرکسی درین غربت
(به شهر خود روم و شهریار خود باشم)
*
پیش از این در صفحات ۹۶و ۹۷ و مبحث چرا حافظ به یزد تبعید شد دربارۀ این غزل سخن به میان آمد و گفته شد که شاعر پس از آنکه عزم خود را جزم به بازگشت از یزد به شیراز می کند در غزلی صادقانه خطّ مشی آینده زندگی خود را ترسیم و در کمال سادگی و صراحت بازگو می کند.
شاعر تصمیم می گیرد که به شیراز برگشته و در حالی که در پیش سر و همسر خود و در میان آنها زندگی می کند به کار سابق خود یعنی خدمتگزاری در دربار سلطان برگردد و از آن به بعد دست از کار عشق و عاشقی و لاابالی گری برداشته و به کار و زندگی و وظایف خود بپردازد و از خداوند طلب همّت کرده تا او را در این کار موفق و مؤید بدارد و اضافه می کند اگر به چنین خواسته یی دست نیابم در نزد وجدان خود شرمنده ام.
این مطلب مهمّی است که شاعر در اواخر عمر، از خطّ مشی زندگی سابق خود خیال عدول داشته و مایل است طریق آرامش و کناره گیری از حوادث را در پیش گیرد و دلیلی بر این است که زندگانی گذشته او چندان مورد رضایت خاطر او را فراهم نکرده است.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که شاعر برای ساختن این غزل تحت تأثیر غزل شاه نعمت الله ولی بوده و مصراع (به شهر خود روم وشهریار خود باشم) او را در بیت دوم غزل خود و همانند او در مصراع دوم آن گنجانیده است.
/channel/amirnormohamadi1976
بامداد دوشنبه (مهشید آریایی) دوستان عزیزم به نیکی و شادی
هدیه امروز حافظ شیرین سخن به شما مهربانان
دیوان حافظ غزل شماره ۳۳۷
🌱🌷🎻🎼💐🎼🎻🎼💐🎼🎻🌷🌱
چرا نه در پی عزم دیار خود باشم
چرا نه خاک سر کوی یار خود باشم
غم غریبی و غربت چو بر نمی‌تابم
به شهر خود روم و شهریار خود باشم
ز محرمان سراپرده وصال شوم
ز بندگان خداوندگار خود باشم
چو کار عمر نه پیداست باری آن اولی
که روز واقعه پیش نگار خود باشم
ز دست بخت گران خواب و کار بی‌سامان
گرم بود گله‌ای رازدار خود باشم
همیشه پیشه من عاشقی و رندی بود
دگر بکوشم و مشغول کار خود باشم
بود که لطف ازل رهنمون شود حافظ
وگرنه تا به ابد شرمسار خود باشم
معنی لغات غزل:
در پیِ : به دنبال، در جستجوی .
عزم : قصد، آهنگ، اراده، اراده از پیش ایجاد شده برای وادشتن نفس بر کاری که در نظر گرفته شده است و در اصطلاح فلسفه جَزمِ اراده و در اصطلاح صوفیه و عرفا بناءِ حال و تحقیق قصد است در انجام عبادات و ریاضات و تحمل سختی های سلوک راه حق .
برتافتن : تاب مقاومت آوردن، تحمل کردن .
شهریار خود باشم : سرور و آقای خود باشم .
سرا پرده : خیمه بزرگ و با شکوه مخصوص رئیس قوم و مهمان ها .
سراپرده وصال : خیمه آراسته شده برای شب زفاف عروس و داماد .
خداوندگار : ولی نعمت، کنایه از پادشاه وقت .
باری : به هر جهت، در هر صورت .
اولی : سزاوارتر ، بهتر .
روز واقعه : روز فرا رسیدن مرگ .
گران خواب : خواب سنگین .
بی سامان : بی نظم ترتیب، آشفته .
رندی : لاابالی گری.
دگر : دیگر، از این پس .
لطف ازل : لطف و عنایت خالق متعال در زمان خلقت هر موجود در حقّ او .
رهنمون : نشان دهنده راه و هدایت کننده .
/channel/amirnormohamadi1976
