3513
بازنگری برتاریخ وجغرافیای کُرد وکردستان و خاندان اردلان وامیرنظام گروسی @sh_ardalani @sh_ardalan
معنی کلمه ی کورد
با تشکر از خانم بیگ زاده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
زماون گوندی کس‌نزان سه‌ر به شاری دیواندره
۱۳۳۹
با تشکر از آقای عبداللهی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
گوینده : شکرالله بابان
با تشکر از آقای خادم
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
پیشینهٔ واژه کُرد
مقالهٔ اصلی: خاستگاه و ریشه اقوام کرد
.به گفته گودفری رولز شرق‌شناس انگلیسی، اصطلاح کرد مربوط به کاردا سومری است که در لوح‌های سفالی سومری هزاره سوم قبل از میلاد یافت شد. وی در مقاله ای که در سال ۱۹۲۳ منتشر شد نوشت که اصطلاح کرد در ملل مختلف به‌طور متفاوتی مورد استفاده قرار نگرفته‌است و با بررسی تغییرات فلسفی کاردا در زبان‌های مختلف مانند کوردونی، گردینی، کردیویی، کاردوچی، کاردوینی، قردو، کاردایی، قارداوی، او دریافت که شباهت‌ها بدون شک به تبار مشترک اشاره دارد.
با این حال دیدگاه‌های مخالفی وجود دارد که نام کردها را از قردو و کوردوئن نمی‌گیرند؛ بلکه به جای آن از کیرتی (کیرتایی) مشتق شده‌اند.
در مورد اسم پارسی میانه kwrt- که از یک نام خانوادگی باستانی سرچشمه گرفته‌است، استدلال شده‌است که در نهایت ممکن است یک نام کاردا (Kar-da) در عصر داوودرا منعکس کند.
این نام در دوران باستان کلاسیک به عنوان نام اصلی کوردوئن (Corduene) و ساکنان آن بود، که توسط گزنفون به عنوان قبیله کاردوچوها (Carduchoi) که مخالف عقب‌نشینی قبیله بودند ذکر شد. این دیدگاه توسط برخی از منابع آکادمیک اخیر که کوردین را به عنوان منطقه کردستان اولیه در نظر گرفته‌اند، پشتیبانی می‌شود.
با این حال، برخی از محققان مدرن این ارتباطات را رد می‌کنند.
متناوباً، kwrt- ممکن است مشتق از نام قبیله Cyrtii باشد. شرف‌خان بدلیسی در قرن شانزدهم بیان می‌کند که چهار بخش «کردها» وجود دارد: کورمانج، لر، کلهر و گوران، که هر یک از آنها با گویش یا تنوع زبانی متفاوت صحبت می‌کنند. پل (۲۰۰۸) خاطرنشان می‌کند که استفاده از اصطلاح کرد در قرن ۱۶ بیدلیسی، صرف نظر از گروه‌بندی زبانی، ممکن است باز هم هویت قومی «کردی» ایرانیان شمال غربی اولیه را که کرمانج، کلهر و گوران را متحد می‌کند منعکس کند.
گزنفون (فیلسوف و مورخ یونانی قرن چهارم قبل از میلاد)، حدود ۲۴۰۰ سال پیش، تمام منطقهٔ غرب را کُردو نامیده‌است.
استرابون به قوم کرتی در سرزمین ماد اشاره می‌کند، وی از اقوام کادوسی، آماردی، تپوری و کرتی را به عنوان اقوام کوهستان نشین ماد یاد می‌کند. استرابون می‌نویسد:
تمام مناطق این کشور به استثنای بخشی به سمت شمال که کوهستانی و ناهموار و سرد است و محل زندگی کوهنشینانی به نام کادوسی (Cadusii) و آماردی (Amardi) و تپوری (Tapyri) و کرتی (Cyrtii) و سایر مردمان دیگراست، حاصل خیز است.
احمد کسروی در کتاب کاروند از قول استرابون می‌نویسد:
استرابون مورخ یونانی در کتاب جغرافیای خود که دو هزار سال پیش نوشته‌است، اقوام کوه نشین سرزمین ماد را بدینسان نام می‌برد: کردتیان، آماردان، تپوران، کادوسیان.
شرف‌خان بدلیسی مورخ قرن دهم در کتاب شرفنامه (یا تاریخ مفصل کُردستان) در مورد لفظ کُرد می‌گوید:
«لفظ کُرد تعبیر از شجاعت است، چرا که اکثر شجاعان روزگار و پهلوانان نامدار از این طایفه برخاسته‌اند؛ مانند رستم زال که در ایام حکومت پادشاهی کی‌قباد می‌زیسته و از طایفهٔ اکراد بوده و چون تولد او در سیستان بوده، به رستم زابلی اشتهار یافته‌است»...
و سپس در مورد معنای واژهٔ کُرد نتیجه‌گیری می‌کند:
واژه کُرد به معنی مرد جنگی دلیر؛ مرد شمشیرزن و مرد دلاور است
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
کاک هوشنگ یزدانی با تهیەی کلیپی از آنوبانی نی
بە معرفی بیشتر این اثر تاریخی وچند هزار سالە
می پردازد
با تشکر از آقای عبدی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
گورانی زۆر خوش پێشکەشتان بێت،هاوڕێیانی خۆشەویست.
با تشکر از محمدخان اردلان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
ریزمانی سه ره تایی
کوردیی ناوه راست
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
طایفه ی فیض الله بیگی
راەستاوان لە ڕاستەوە:
مەجید بەگ ، ئاغا سوڵتان بەگ
منداڵەکان:
مستەفا بەگ و نۆشابەخانم
با تشکر از آقای فه رهاد سه لاح
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
زنجیره ویدئوهایی به زبان فارسی در باره ی زبان کوردی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
مهاجران سوری ساکن کوردستان باشور قبل از بازگشت به میهن خود از مهمان نوازی کوردها سپاس گزاری کردند و به صورت نمادین به سمت قلعه هه ولیرسجده کردند
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
پــــایـــیــــز
با همه زیبایی هایش
و بـــرگ ریــزانـــش
داره تــمــام مـیـشـه
زمـــســتــان بـــا ســرمــا
و سپیدی برفش در راه است
امــــیــــدوارم
بارش هردانه برف زمستانی
آمــیـــنــــی بـــاشـــد
بــرای آرزوهـای زیـبـاتـون
تـقـدیـم بـه شـمـا خـوبـان
پیشاپیش زمستان مـبـارک
بینه ره بو زه ریفه کان
زیبا رویان مجازات نمی شوند
با تشکر از خانم بیگ زاده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
منطقه گردشگری (نسمه)شهرستان پاوه
واقع در ۱۲۰کیلومتری کرمانشاه
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
گورانی زۆر خوش پێشکەشتان بێت،هاوڕێیانی خۆشەویست.
با تشکر از محمدخان اردلان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
.
دختر کورد با لباس کوردی در مراسم فارغ التحصیلی در آلمان حاضر شد و مدرک خود را گرفت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
له ئاڵمانیا کچێکی کورد به جل و بەرگی کوردیەوە بڕوانامەکەی وەرگرت
با تشکر از آقای عبداللهی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
گناه نابخشودنی کُرد بودن!Читать полностью…
اردشیر پشنگ
به این کفش لاستیکی زنانه و خرده استخوان‌های مانده در او خوب بنگرید
محتملا از آن پیرزنی روستایی است
به آن ژاکت کاموایی قرمز با راه‌راه‌های آبی و سرمه‌ای بنگرید
بایست از آن پسر بچه‌ای باشد شاید هم نوه همان مادربزرگ باشد ...
به آن لباس‌ها، استخوان‌ها و جمجمه‌هایی که پس از 36 سال از زیر خاک بیرون کشیده شده‌اند!
به آن تسبیحی که عمری با آن صلوات و ذکر و دعا شمرده و خوانده شده تا به وقت حادثه خدایش حافظش باشد اما ...
به آن گردن‌بند با دانه‌های پلاستیکی اناری‌رنگ که محتملا دور گردن دخترکی زیبا با هزاران رویای عاشقانه برای فرداها بوده
به 150 پیرزن، زن و کودک زنده به گور شده ...
اینان تعداد بسیار اندکی از جمع کثیر 182 هزار نفر انفال شده بدست رژیم بعث در عراق هستند
بیایید به آنها خوب بنگریم تا دریابیم معنای دولت ملی در خاورمیانه را
در آنها خوب بنگریم تا بفهمیم مفهوم دولت و رهبر مقتدر را
شما هم حس می‌کنید تعفن فاشیزم را؟
بوی مرداب ایدئولوژی حال‌تان را بهم نمی‌زند؟
می‌بینید که وطن‌پرستی، دین‌پرستی، قوم‌پرستی، زبان‌پرستی، حکومت‌پرستی و سلطان‌پرستی چه وحشت‌آفرین است؟
متوجه می‌شوید معنای آسیمالاسیون و سیاست یکدست‌سازی هویتی را؟
معنای انکار و ممنوعیت زبان مادری دیگری را؟
معنای توجیه استبداد و جنایت توسط روشن‌فکرنماهای حامی یک ایدئولوژی را؟
نتیجه‌ی مصلحت‌اندیشی و سکوت یک جامعه در مقابل کشتار و ظلم به بخشی دیگر از جامعه توسط یک حکومت را؟
بیایید یکبار دیگر خوب دقت کنیم به این عکس‌ها،
تا بهتر معنای آن شعر آدونویس سوری را درک کنیم:
«خدایا کُردها را ببخش / که نمی‌توانند قرآن را ختم کنند / چون وقتی وقتی به سورۀ انفال می‌رسند / همه می‌میرند!»
خوب بنگرید تا بفهمید وقتی شیرکو بی‌کس می‌گوید
«که‌س به قه‌د ئیمه نه‌مردووه» (کسی به اندازه ما مردن را تجربه نکرده است) به چه معنی است!
راستی این همه گفتم اما فراموش کردم بگویم جرم اینان چه بود؟
خوب بنگریدشان
آنها به جرم «کُرد» بودن اینگونه در بیابان‌های «سماوه» عراق دور از روستای سرسبز و آبادشان در کردستان، اینگونه وحشیانه زنده بگور شده‌اند؛ بله گناه نابخشودنی کُرد بودن!
خبر: یک گور دسته جمعی متعلق به 150 پیرزن، زن و کودک زنده به گور شده در چارچوب عملیات‌های انفال حزب بعث عراق روز یکشنبه 2 دی 1403در منطقه بیابانی سماوه کشف شد.
با تشکر از آقای عبدی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
ئاوان بیت کوردستان
زیباترین قسم رو حسن زیرک خورده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
ریزمانی سه ره تایی
کوردی ناو راست
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
گورانی زۆر خوش پێشکەشتان بێت،هاوڕێیانی خۆشەویست.
با تشکر از محمدخان اردلان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
استاد کلیم الله توحدی
پدر کوردهای خراسان
با تشکر از خانم بیگ زاده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
کنسرت دربوکان.چقدر زیباتراست باهنرنمائی و نواختن سازها توسط زنان سرزمین ما.واقعاً لذت بردم
با تشکر از خانم بیگ زاده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
#زاگرس_زیبا
دریاچه زیبای زرێبار در شهر مریوان
در کردستان
با تشکر از آقای عبدی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
برای #کوبانی
برای مقاومت کوبانی
مە فەرهاد کۊوی عێشقم
تو شیرینی لە کوبانی
بزانم های لە کام سەنگەر
دو دیدەم دەم وە مزگانی
🎙 #حسین_صفامنش
دەنگ ڕووشن هۊرەیل کورد
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
کورد له سی هوز پی کهاتوه
با تشکر از خانم بیگ زاده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
از سنندج تا قلب ناسا
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
کمانچه زنی بی نظیر استاد فرج علی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
ئازیزان ئەم شیعرە چونکە بیرەوەری کۆنە، منیش بە شێوەیک سادە و بە شێواز فولکلور دامڕژانگە.
شەوچلە
شەوچلە هاتەو چەپڵەڕێزانە
دۆڵمە و ڕشتەپڵاو لە سفره و خوانە
سفرەی پارچەیی ھین دایەگەورە
بێرین دایبخەین بە یاد ئەو دەورە
بەیان شەق ئەکرد بە مشتەکۆڵە
لەتلەتیان ئەکرد بۆ بووچک و گەورە
ئەوسا ئەیانوت چەقۆ بەی لە بەێ
زوو تاڵی ئەکا ناتوانی بیخوەی
سرینچک و مەویژ شادانەی برژیاگ
لەبان قورسی گەرم حازر و دانریاگ
نوقوڵ بیمشکی، ھەنار، ئاونەوات
شیرینی چلە، تۆم و چەرەزات
ئەنریا خوانچە بۆ زاوا و وەوی
لە ماڵ باوکەوە ڕۆژچلە و شەوی
ملەتاتکێ وەوی لە پشت پەنجەرە
بۆ خوانچەی ڕازیاگ ئەچووە ئەو بەرە
بە پلەزیقان قیژە و قاوەقاو
شەوچلە جەم بوون جوان و پیر و لاو
کاڵەک تورشی زەرد ھەنوور بە ئانوو
جا گەنم برژیاگ پڕ پیاڵەی دانوو
قەیسی و ھەنجیر تووی وشک و گەنم
تۆم گدا و کاکڵە ئەخوریا نمنم
ئاردە توو و قاوت بەو تامە خوەشەو
دایە ئەیهاورد بە ڕوویەکی گەشەو
پڕ بوو لەمانە مجمعەی مسی
بۆ ماڵ هەژاران بۆ هەواڵپرسی
دەوڵەمەن ئەوسا جا دڵیان خاس بوو
بەشی ھەژاریان لە بیر نەدەچوو
چێشت هەم کاڵەک تورش لە ناو دێزەکان
بەشیان ئەکردەو بۆ نەدارەکان
لەبۆ شەوچلە گۆشتێ خوەش باو بوو
گۆشت سوورەوکریاگ قاورمەی ناو بوو
دوڵمەی کەلەرم و دۆشاو لە بانی
جا ڕۆن خوەمانی لەمشانە و شانی
خواردنێک بە چناڵ ناوی ئەبریا
بە کولێرەی تازەو دورس ئەکریا
لەناو کەرەی داخ تریت ئەکریا
ناو دەوری لەعاب بەشمان ئەدریا
ئاولەمەیش خوەراک دەوڵەمندان بوو
بەچکەی ناوسک پەز بەچکە حەیوان بوو
شیرینی حەفت فرسەق دێر ئەتاویاوە
تامە خوەشەکەی لە دەم ئەماوە
شیرینی گۆچان قەن هەمیش ئاودوونان
تامەکەی ئەچوو هەرتا بێخ دیان
جا چوکڵەدەمە وەبوە ئاونەوات
هەر ئەمانمژی تا دوایی ئەهات
هەنی شەوچلە قاشقاش ئەکریا
بە ناو مێمانا دابەش ئەکریا
بۆ پێشوازی بوو لە هاتن زمسان
دواماڵاوای لە پاییزی جوان
لە دوای نان خواردن بە گۆروابازی
مێمان خوەش کەیف و دڵگەلیان ڕازی
کایەی دەبڵنە، یاکایەی چووزان
توڕنابازی و کەواو کەواوی جوان
جاتۆڕنابازی، کایەی شا و وەزیر
سەرگەرمیک خوەش بوو ناچێتەو لە بیر
دایەگەورەگیان بە بەیت و باوی
بە وتن شیعر و پەندی پاراوی
ئەیڕازانەوە شەوچلە جاران
ڕەحمەت لە ڕۆحی نووری ئەواران
وەڵی داخەکەم ئەو دەورە نەما
خوەشی باری کرد دڵ ناکا سەما
قورسیمان نیە بەفر تۆریاگە
چلە وەک جاران لوتفی نەماگە
تۆپەڵەبازی لەبیرەو چووگە
خزخزەکانێ چما هەر نەوگە
جوانەکان بێکار مات و هەژارن
بەڕواڵەت دڵخوەش بە دڵ خەمبارن
کرۆنایش کوشتی جوانگەل نازار
فرەکەس تازیەبار گشتمان بێقەرار
بەشکەم بەم شیعرە خەممان بڕەوێ
ئابەم شەوچلە دڵمان بسرەوێ
دوعایەک ئەکەم گشت بێژن ئامین
وڵاتمان پڕ بێت لە مژدەی شیرین
هەرەسی گرانی لاچێ لە وڵات
ئاشتی هەرزانی ببێتە خەڵات
بەڵکوو وەک قەدیم وەھا بوارێت
بەفر بە کڕیوە وڵات داشارێت
شاخەی شەتاوان بەربێت لە چییا
کوردستان بێتە بەهەشتی دنیا
ئامین..............
ئانوو= هەنوورێ کە لە تاوسانا ئەیانخستە سەر تەناف بۆ شەوچلە
دانوو= ناوکەتاڵەی شڵانە واتە قەیسی کە ئەیانکوڵان و بەردەوام ئاوەکەیان ئەگۆڕا، هەتا تاڵیەکەی دەڕچێت و خوەشە بێت، ئیسەیشە هەر باوە لە لادێکانا
(شەوچلەتان پیرۆزە کوردستانیان)
شیلان گەیلانی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
پێشینەی مێژووی هۆزی فەیزوڵابەگی
وەرگێڕ : فەرهاد سەلاح
وەرگێڕان لە ویکیپیدیا
باپیرەگەورەی ئەم هۆزە واتە فەقێ ئەحمەد دارەشمانە، قارەمانی چیرۆکگەلی ئازایەتی و دامەزرێنەری پێنجمین دەسەڵاتی بابانە و باسکردن لە ئازایەتی فەقێ ئەحمەد لە چەند دێردا ناگونجێت.
ئاغا فەیزوڵابەگ کوڕی ئەوڕەحمان بەگی موکری، کوڕی مستەفابەگی دووەم، کوڕی مستەفابەگی هەوەڵ( ناسراو بە مستەفابەگی پێبازی)، کوڕی ئەحمەد بەگ، .....کوڕی محەمەد بەگ، کوڕی سەیفەدین خان کوڕی میرەپاشا، کوڕی بابا عومەر، کوڕی فەقێ ئەحمەد دارەشمانە، کوڕی میرئەبدال بەگ بوو(١ـ تێبینی وەرگێڕ)فەقێ ئەحمەد لە سەدەی ١٧ی زایینی لە ساڵەکانی ١٦٦٤ـ١٦١٠ی زایینی حکوومەتی بابانی بەدەسەوە بوو و بەناوبانگترین میری موکری بوو.
یەکێ لە کوڕەکانی فەقێ ئەحمەد، میرسولەیمان پاشای بابان بووە کە لە ساڵەکانی ١٧٠٣-١٦٦٤ی زایینی دەسەڵاتی حکوومەتی بابانی بەدەسەوە بوو، بەناوبانگترین میر بووە.
ئەوڕەحمان بەگی موکری، سێ کوڕی بە ناوەکانی ئاغا فەیزوڵابەگ، ئاغا سوڵتان بەگ و ئاغا کەریم بەگ بوو،ئاغا فەیزوڵابەگ و ئاغا سوڵتان بەگ کەسایەتی تایبەتیان بوو، هەر ئاواییەکیان ئەکڕی مزگەوت، قوتابخانە و گەرماویان لێ درووست ئەکرد.(٢ـتێبینی وەرگێڕ )
ئەوڕەحمان بەگ، بابی ئاغا فەیزوڵابەگ و ئاغا سوڵتان بەگ، بە هۆی گوشاری یەکێ لە هۆزگەلی سابڵاغ کە لە پێشدا لە دێهاتی سابڵاغ نیشتەجێ بوون، ناچاربوو کە بۆ ناوچەی بۆکان کۆچ کات(٣ـتێبینی وەرگێڕ )لە ناوچەی بۆکان خاوەن موڵک و زەوی بوو، کە پاشان چوو بۆ تاران و لەگەڵ حاج میرزائاغاسی ، سەرۆک وەزیری ئەوکاتی حکوومەتی قاجار چاوپێکەتنیان ئەبێت.
پاش ئەو چاوپێکەوتنە و ڕاسپێردانی سەرۆک وەزیری ئێران، ئەوڕەحمان بەگ لە لایەن شا ڕێزی زۆر لێ گیرا و بە هۆی ئەم چاوپێکەوتنە ناوچەی موکریان لە خوێنڕێژی و ئاژاوە پارێزرا، لە پێش کۆچی ئەوڕەحمان بەگی موکری بۆ ناوچەی بۆکان، بەشێکی زۆر لە زەویەکانی ناوچەی بۆکان بەدەس تورکگەلی ئەفشاردا بوو و بەشيک بەدەس کوردگەلی ورەمزیار بوو، ئێستاش تاقمێک لەم بنەماڵەیە لە بۆکان و دەورووبەری بۆکان نیشتەجێن.
پاش کۆچی دوایی ئەوڕەحمان بەگ، کوڕەکانی واتە ئاغا فەیزوڵابەگ و ئاغا سوڵتان بەگ( ٤ـتێبینی وەرگێر )بە پشتیوانی و یارمەتی سەردار عەزیزخانی موکری(فەرماندەی گشت سوپای ناسرەدین شا) لە ١٢٤٩-١١٧٠ کۆچی هەتاوی، لە هێرشکردن و تاڵانکردنی ئەو ناوچە بەدس هۆزگەلی دیکە، بەرگری کرا.
کوڕەکانی ئاغافەیزوڵابەگ هەموو ئازا و نەترس بوون، لەم ماڵباتە، کەسانێکی هۆنەر، زانا و خوێندەوار سەریان هەڵدا.
لەسەر بەردی گوڵکوی ئاغا فەیزوڵابەگ، ناو ئاغا سوڵتان بەگی برای و ئاغا شێربەگی کوڕی نووسراوە.
هۆزی فەیزوڵابەگی پتر لە ١٠٠ ئاواییان لە ناوچەی سەقز و بۆکان هەیە.
سەرچاوە:
-ڕەشیدی گەورگ موحسین
- ئەفخەمی برایم، خاکە لێوە ١٣٦٤، مێژوو و فەرهەنگی موکریان، بۆکان، سەقز
بڵاوگەی محمەدی
تێبینی وەرگێر:(فەرهاد سەلاح)
١ـ تاقمێک لە ناوەکان لە ویکیپیدیا بە هەڵە نووسراون)
٢ـلە زۆربەی ئاوایەکانی ناوچەی فەیزوڵابەگی، ئەو ئاسەوارە بەجێ ماوان بۆ وێنە گەرمای سارووقامیش کە بەدەسووری ئەوڕەحمان بەگی موکری درووست کرا و لە لایەن میراتی فەرهەنگی سەبت کراوە.
٣ـ ئەوڕەحمان بەگی موکری سێ ئاوایی کڕی، سارووقامیش، تیکانتەپە و باغچە.
٤ـ ئاغا کەریم بەگ، کوڕی ئەوڕەحمان بەگ لە تەمەنی لاویدا کۆچی دوایی کرد.
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
پیر ، نەود٘ونۆ پیروو هەورامانی و لاچەمێو جە بارەو جوغرافیاو هەورامانی پژگیا
✍هومایون موحەممەدنژاد
جە بارەو واژەو پیر و نەود٘ونۆ پیر و
پیرەکاو هەورامانی گردیما کەم تا فرە جە دەموو خەڵکوو هەورامانی واتەنی زوانی شەفاهی، ئەژنەویەنما و یام جە کتێبە تارێخیەکاوە بابەتێوما واناینێوە.
واژەو پیری جە هەورامانەنە بە ئێنسانیوی ساحێب پلە و مەقام و کەسێوا کە دەرجەو گەورەئیش جە کەسانێوتەر هەم جە سنح و ساڵەنە و هەم جە یاگێ و دەرجەنە پێسەو موفتی و فتوادەر و شێخ و ساحێب کەرامەت ، وەلی و موجتەهێدوو ئیسەی جە باری دین و ئائینەنە نامێ بریان جە دینوو ئێسلام و تایبەت جە زەردەشت و ئەهلوو حەق یام واتەنی یارسانەکا ئی نامێ فرەتەر دیاریش دان.
جە زوانی هەورامی(گۆرانی) واچیان:"ئەگەر پیرت نیا پیرێو بسانە" ئینەی یاونۆ کە پیر، گەورە، ساحێب تەجروبە و حەکیم پەی هەر یاگێوی پنەوازا و بیەیشا مایەو شانازیا.
جوغرافیاو هەورامانی و گۆرانی پێسەو ئیسەی تەنگ و تەسک و کەم نەبیەن ، جوغرافیایێوی گەورە و دەرەتاندار بیەن و مەرزەکیش جە هەورامانەکاو: تەخت و لهۆن و ژاوەرۆ و گاوەرۆ جە وەڵاتەکاو ئێران و عێراقی و پژگیا جە شارەزوور، دینوەری ویەردەدار و کەنوولەشار ، شەریف ئاوا و پەریان ،جە شاروو ڕێژاوەکەو هەورامانی و زەردەو یارسانی و پیران و یاران و بان زەلان و ٥ دەگایەکاو گەورەجۆی جە شارەکاو:داڵاهوو، گاهوارەی، سەحنە، سەرپێل و قەسری شیرینوو کرماشانی ، دەگاگورێ قەڵاو شاروو قوروەو کوردەسانی هەتا ئەوەمەلکیەکاو (عەبدولمەلێکی) چوارقەڵاو عەبدولمەلێکی سەرنیشتوو ئێرانی(زاغمەرز، حسەین ئاوا، ئەمیرئاوا و زینەوەند)وو شاروو بێهشەهروو ئوستانوو مازەندەرانی و دەگاو زاغەی جە شاروو تویسرکانوو ئوستانوو هەمەد٘انی و دەگایەکاو ساوەر(زاوەر) و نودیجە(نۆدشە)ی جە شارەکاو کوردکۆی و گورگان جە ئوستانوو گولێستانی و نامێ شارەکا: تەورێز، شاروو هەورامی قەد٘یم(مشکین شار) و بەشیوی گەورە جە دەگایەکاو کۆماسی، خاومیراوا و سەرشیوۆ شارەکاو مەریوان و سەقزی ، سەڵواوا، جوانڕۆ،ئێزگلە و سەلاسوو باوەجانی،؛ڕوانسەر، کامیاران،باینگان، کەڵاتەرزان،سنە، دێگولان(دێوڵانی)،گاوارە ، داڵاهوو ،سەرپێڵ ، کرێند، سەحنە، دینوەر و کرماشان و ..
هەرپاسەیچ دەرەتانوو جوغرافیای گەورە هەتا خانەقین ،داقۆق ، کەرکووک و مووسڵ و دەگایەکاو دەوروبەریشا بە ئەژماروو نزیک بە ٨۰دەگایێ و ٨۰۰هەزارنەفەرێ بە نامێ شەبەکێ هەورامی زوانی مژناسیا و واوەی هەتا ئەرزەنجان و زازایەکاو کوردەسانوو تورکیەی درێژەش بیەن.
جە مەحاڵەو هەورامان و گۆرانی و ئائینوو یارسانی قەبر و زیارەتەڵانەکاشا پەڕا جە پیر و شالیارارا کە جە هەورامان تەخت ،زاوەر، کێمنە، هانەگەرمڵە، سەڵواوای سەرین ، شێخان، تەشار ، دود٘ان، گاوارە ، داڵاهوو ،سەرپێڵ و سەحنە و دینوەر و پاوە ، مەریوان و کرماشان و ... یادگار مەنێنە (باباسەرهەنگ،پیر میکائیل دەود٘انی، باباناوس، پیرموحەممەد٘، پیرشەمام، پیربنیامین، موحەممەد٘ی غەیبی،بابا یادگار ، پیران،پیر ڕۆسەم، پیرداوود، پیر ئێبراهیم، پیر ئێسماعیل، شێخ شابەدٚین، پیرسەفا، پیرانەکۆن، پیر یاقۆ ، پیریۆنس، پیر باڵێنان، پیرخێران(پیرخزران}، موحەممەدٚە پیر ، پیرشالیار، شالیارەسیاو و...
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
سخنان بی بدیل مجتبی میرزاده ی کرمانشاهی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
