تاریخ و فرهنگ بلوچستان

18 November 2025 07:31

🔹 ‌بندر گوادر

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

17 November 2025 08:00

🔹 ‌روستای تنگ سرحه
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

16 November 2025 14:01

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 لیکو

💠 «لیکو» از آوازهای ویژه‌ای است که به وسیلهٔ ساربانان در سفرها اجرا می‌گردد. مسافرانی که بر پشت شتر نشسته و مدت زیادی را به سفر می‌پرداختند، نیک می‌دانستند که سفر در ریگستان‌های طویل و عریض و آن هم زیر پرتوی تلألو ستارگانِ درخشان، در فضای آرام و ساکت، چه اندازه سحرانگیز و روح‌پرور است. تنها صدایی که شنیده می‌شود صدای جرس‌هایی که بر گردن شترها آویخته شده، و هم‌چنین نوای آهنگِ زنگوله‌های ریزی که بر آرنج‌بندهایشان دوخته شده است.

💠 در چنین لحظاتِ الهام‌بخشی است که ساربان در اعماق افکار خود فرو می‌رود و خاطراتِ تلخِ دوری از عزیزان و دوستان را با آهنگی کشیده و غمناک بر لب می‌آورد که «لیکو» نامیده می‌شود. این آواز به مرور زمان توسط چوپانان و دامداران هم خوانده شده است و امروزه عموم مردم سرحد با آن آشنا هستند.

💠 آهنگِ لیکو نیز مانند آهنگِ زهیروک مترآزاد دارد و تا حد امکان، یک نفس خوانده می‌شود. از نظر مفاهیم متن، لیکو دارای ویژگی‌هایی همچون عشق و مهرورزی، وصال و فراق، تجلّی تصاویرِ متحرّک و پرکششِ سفر در بیابان و ریگستان و کوهستان، کیف و سرور و رنج و الم است که هر یک برای خود عالمی دارد.

💠 لیکو در واقع مختص ساربانان و چوپانان سرحد زمین بوده است، به این معنی که مترآزاد آن به علت امتداد یکنواخت و طول آن از ویژگی‌های موسیقی بلوچی سرحدزمین است و در ثانی، اشعار تمام لیکوها به گویش رخشانی است. بدین جهت آن را «لیکوی سرحدی» می‌نامند. «سرحد زمین» در بلوچستان ایران، به سه شهرستانِ خاش، زاهدان و میرجاوه اطلاق می‌شود. البته گویش رخشانی علاوه بر سرحد در بخش‌های وسیعی از شمال بلوچستان پاکستان، سیستانِ ایران، نیمروز و هلمند در افغانستان، همچنین خراسان و گلستان ایران و واحهٔ مرو ترکمنستان تکلم می‌شود. گویش رخشانی خود به چندین لهجه مانند خارانی و سرحدی و کلاتی و چاغه‌ای و رودی و سیستانی تقسیم می‌شود. مقبول‌ترین آواز این گویش، همین «لیکو» است. گفتنی است آواز لیکو علاوه بر بلوچی، به گویش رودباری هم خوانده می‌شود و به آن «لیکو رودباری» می‌گویند.


#موسیقی
📃/۱۸
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

15 November 2025 07:50

🔹 ‌آبشار شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

13 November 2025 19:39

📕سفری جذاب در میان بهترین کانال‌های تاریخی و فرهنگی و علمی!

🔰 بهترین نقشه‌های تاریخی و سیاسی
💠 @Jaynegareh

🔰 کتاب‌هایی که نمی‌خواهند بخوانیم
💠 @khorehyketabb

🔰 مطالعات تخصصی تاریخ صفویه
💠 @SafavidStudies

🔰 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی اشکانی
💠 @ArsacidEmpire

🔰 اینفوگرافی‌های تاریخی و سیاسی
💠 @Infographicer

🔰 آموزش ترکی ‌استانبولی با سریال‌ها
💠 @Turkish_Nazli

🔰 کتاب صوووتی
💠 @Audio_Books_24

🔰 تاریخ و فرهنگ بلوچستان
💠 @Balochs_History

🔰 آلبوم جنگاوران تاریخ (میلیتاریسم تاریخی)
💠 @Marzupan

🔰 بازخوانی تاریخ ایران‌زمین
💠 @Khonjibook

🔰 « زیباترین اشـ؏ـار »
💠 @aftabmahtabi

🔰 دلپتان (زرتشتیان صاحبدل)
💠 @Delpatan_zarrin

🔰 زندگی و تووو
💠 @LifeManage

🔰 اشتادان
💠 @eshtadan

🔰 مهارت عشق ورزیدن
💠 @shamdonipub

🔰 تاریخ و فرهنگ دولت عثمانی
💠 @DorreShahvar

🔰 پویش ملی‌فرهنگی سیمرغ
💠 @Pooyeshesimorgh

🔰 نسکخانۀ روزگاران
💠 @nask_ruzegaran

🔰 آگورا
💠 @Agora_Historical_Portal

🔰 وَراقانْ، تاریخ با طعم سادگی
💠 @Varaghan

🔰 پارسیکا
💠 @pars_ica

🔰 آسوریگ
💠 @Asuriig

🔰 آهنگ‌های شاد و اشعار جان‌فزای پارسی
💠 @BazmeParviz

🔰 منابع و مآخذ پژوهشی تاریخ ایران مدرن
💠 @ModernIranBooks

🔰 روزگاران
💠 @ruzegaran

🔰 حوروس
💠 @Huorus

🔰 تاریخ به روایت فیلم، سریال و مستند
💠 @Tarikh_tv

🔰 کوئیز تاریخ: پرسش و پاسخ روزانه
💠 @HistoQuiz

🔰 آوای شب_دانـلود خاطره
💠 @AVAYESHAB2024

🔰 منابع و مآخذ تاریخ پادشاهی ماد
💠 @TheMedes

🔰 توران اسواران
💠 @turan_asvarani

🔰 تاریخ و فرهنگ ملل جهان
💠 @Tarikhe_Melal

🔰 گالری جنگ‌ها و شخصیت‌های بزرگ‌تاریخ
💠 @Galleryofwars

🔰 حکومت های اساطیری ایران
💠 @iran_sarzamin_tamadon

🔰 مطالعات ایران در قفقاز و آسیای مرکزی
💠 @DosuyeCaspian

🔰 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی ساسانی
💠 @Sasanian_Sources

🔰 کتابهای صوتی، آرامش با داستان
💠 @arameshbadastan

📣 شرکت در تبادلات یا ثبت تبلیغات:
👤 @FiruzMehr

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

12 November 2025 14:02

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 زهیروک

💠 بر اساس ساخت ملودى و آهنگ و در حال حاضر بیش از بیست نوع زهیروک با اسامى گوناگون مورد استفاده قرار مى‌گیرد: گوانک، زهیروک، جدگالی زهیروک، رودبارى زهیروک، بلوچى زهیروک، قبله‌ای زهیروک، بیگمى زهیروک، اشرف درّائى زهیروک، زامُرانى زهیروک و هم‌چنین «جنوزامى (بیوه‌اى) زهیروک از معروف‌ترین و پسندیده‌ترین آنها هستند. مثلا بیگمی‌ زهیروک‌ها، ترانه‌های مشهوری هستند که توسط رباب‌نوازی معروف و عارف به نام رئیس درویش که همسر خانم بیگم بوده، خوانده شده‌اند.

💠 بیگمی زهیروک:

🔵او منی دوست، او منی ارواح
🔵چه منی زند ءَ، ترا مبات پرواه
🔵بیا که بیایاتی، سر منی قربان
🔵تو دل ءِ هر درد ءِ منی درمان
🔵گِندَگ تئی چَمّ مَنی کوران
🔵داشتگ من ءَ مرچی زیادهین زوران
🔵چه وتی دوست ءَ من غمان گاران
🔵نشتگان راه ءُ راهسران چاران
🔵آ کجام روچ بیتّ کَیت منی جاه ءَ
🔵چو دل ئِے داران ساده ءُ ارواح ءَ
🔵بے تئی دیدار ءَ مبان زندگ
🔵یاد من ءَ کاینت آ تَئی کَندگ

🔸ای دوست من، ای روح و روان من!
🔸برای عمر و زندگانی من پروا نکن
🔸بیا که امیدوارم زودتر بیایی، که سرم فدای تو باد
🔸(زیرا) درمان تمامی دردهای دل من، تویی!
🔸در آرزوی دیدنت چشمانم کور شده
🔸و درد و اندوه دوری تو دارد مرا از پای درمی‌آورد
🔸سر راه‌ها نشسته‌ام و چشم به راهت هستم
🔸کدام روز می‌رسد که تو بیایی نزد من
🔸آنگاه من همچون روح و روان خود، تو را در دل جای خواهم داد
🔸بی‌ دیدار تو زنده مبادم
🔸که لبخندهای تو هر روز برایم مرور می‌شوند

#موسیقی
📃/۱۷
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

11 November 2025 07:30

🔹 ‌گلفشان روستای مومان
💠 شهرستان کُنارک

#طبیعت
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

09 November 2025 15:03

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 زهیروک

💠 «زَهِیروک» یا «زَهِیرِیک»، یکی از آهنگ‌های اصیل موسیقی بلوچی و نیز یکی از تصانیف است که در آن آرزوی وصال محبوب و چگونگی اندوه چشم‌به‌راه بودن مطرح می‌شود.

💠 «زهیروک» آوازی است که در فراق بستگان نزدیک و گرانمایه مانند پدر، مادر، برادر، خواهر، فرزند و هم‌چنین دوست، معشوق و حتی برای دوری از وطن ارائه می‌گردد. کلمه زهیروک یا زهیریک، از واژه «زهیر» مشتق است که می‌توان آن را به معانی واژه‌های جدایی، غم، دوری، دلتنگی یا یاد معنی کرد. واژه زهیر به معنی غمناک و دلگیر هم آمده است. «زهیروک» آوازی است برای ابراز دلتنگی توأم با امید و آرزو؛ زیرا اگر امید و آرزو بیان نشود موسیقی حالت مرثیه و عزاداری پیدا می‌کند که به آن «موتک» می‌گویند.

💠 اجرای آواز زهیروک در قدیم به این صورت بوده است که وقتی زنان یا دختران جوان و حتی زنان سالمند هم موقع کار کردن با دست‌سازهای سنگی قدیمی که به منظور آرد کردن غلات مانند گندم، جو، برنج، ذرت و غیره یا کارهای دیگری مانند سوزن‌دوزی، گلدوزی، لباس‌دوزی، آیینه‌دوزی، حصیربافی و غیره، به‌طور دسته‌جمعی در یک‌جا گرد می‌آمدند و به کار می‌پرداختند، آواز زهیروک سر می‌دادند. اجرای آواز زهیروک در آن زمان به این صورت بوده است که خواندن زهیروک متناوباً بین هر یک از زنان یا دختران صورت می‌گرفته است. مثلاً یکی از زنان با تمام وجودش و با صدای محزون، دلگیر، کشیده و یک‌نفس مصراعی را می‌خواند که دل سنگ را هم آب می‌کرد و در پایان و پیش از آنکه نفس کشیدن صدای مصراع اول قطع شود، زن دوم مصراع دیگری را با همان ملودی و زیر صدای زن اول که هنوز صدایش به علت طولانی بودن نفس قطع نشده، آغاز می‌کرد و همین‌طور دوم و سوم و چهارم و پنجم و الی آخر تا پایان کار اجرای آواز زهیروک ادامه می‌داشت.

#موسیقی
📃/۱۵
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

08 November 2025 07:34

🔹 آبشاری در منطقه کَرَخ خُضدار
💠  بلوچستان پاکستان

#طبیعت
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

07 November 2025 07:32

🔹 آبگیری به شکل قلب در خضدار
💠  بلوچستان پاکستان

#طبیعت
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

05 November 2025 13:34

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 نات (نَعْت)

💠 نعت به معنی توصیف، ستایش، تعریف، مدح و ثنا است. در بلوچستان به نعت معمولاً نات می‌گویند. نات هم مثل شپتاگی و سپت، آوازی است که متن آن حاوی مدح و ثنای حضرت محمد (ص) و ائمه و سایر بزرگان اسلام است.

💠 نات در مراسم شپتاگی و بطور گسترده اجرا می‌گردد. به طور کلی ترانه‌های نات، مولود، سپت، شپتاگی ترانه‌هایی مربوط به جشن‌های تولد نوزاد هستند.

💠 مراسم شپناکی موجب می‌شود که زائو دردهای ناشی از زایمان را فراموش کند و از لحاظ روحی و جسمی تقویت شود. علاوه بر این زنان بلوچ پیوسته این باور وجود داشت که ارواح پلید (آل‌ها و جاتوگ‌ها) برای زائر و نوزاد کمین می‌کنند؛ دشمنان و بدخواهان قادرند با سحر و جادو و طلسم به زائو و نوزادش آسیب برسانند. جاتوگ و آل، روح زن پلیدی است که فرزند خود را از دست داده و در آرزوی نوزاد خود که در دوران بارداری از دنیا رفته است، می‌سوزد؛ از این رو کینه به دل گرفته و می‌کوشد تا به نوزادان آسیب رساند و دل و جگر آنها را بخورد.

💠 برای دفع جاتوگ (جاتیگ، جاتو) و آل و دیگر ارواح خبیث و همچنین دفع خطر طلسم و جادو و نظر، مراسم شپتاگی برگزار می‌شود که هم زائو و نوزاد تنها نباشند و هم آوازهایی با مضامین مذهبی خوانده شود تا خطرات و موجودات خبیث دفع شوند. همچنین برخی موارد مثل آتش یا آهن یا چاقو و دیگر ابزارهای نوک‌تیز و اسپند هم می‌تواند جاتوگ را دور کند.

💠 مراسم شپتاکی از شش شب تا ده، چهارده و حتی چهل شب متوالی برگزار شود؛ در این مراسم هیچ‌گونه سازی شرکت ندارد، آواز معمولاً به‌طور دسته‌جمعی اجرا می‌شود و بین دو گروه از خوانندگان متناوباً تعویض می‌سود. این تعویض در قالب ابیات و جملات صورت می‌گیرد.

#موسیقی
📃/۱۳
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

03 November 2025 14:32

🔹 غزل‌خوانی فارسی به‌ همراه موسیقی بلوچی

🌻 خواننده و نوازنده: محمدسلیم براهویی

🌻 شعر از: فخرالدین عراقی

«روز اول که دیدمش گفتم...
آنکه روزم سیه کند این است
رحم کن بر دلم که مسکین است»

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

02 November 2025 15:19

🔹 سرکور - شهرستان سرباز
💠  #طبیعت

💠  @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

01 November 2025 13:01

🔹 آبشار روستای گرداک
💠 بخش کیشکور شهرستان سرباز

#طبیعت
💠  @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

30 October 2025 19:32

📕سفری جذاب در میان بهترین کانال‌های تاریخی و فرهنگی و علمی!

🔮بهترین نقشه‌های تاریخی و سیاسی
💜 @Jaynegareh

🔮 مطالعات تخصصی تاریخ صفویه
💜 @SafavidStudies

🔮 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی ساسانی
💜 @Sasanian_Sources

🔮 منابع و مآخذ تاریخ شاهنشاهی اشکانی
💜 @ArsacidEmpire

🔮 تاریخ و فرهنگ ملل جهان
💜 @Tarikhe_Melal

🔮 تاریخ و فرهنگ بلوچستان
💜 @Balochs_History

🔮 روانشناسی موفقیت
💜 @ravanshenasi_movafagh

🔮 آموزش گام‌به‌گام زبان انگلیسی
💜 @English_Points_New

🔮 کانال طبی عیون الحکمه
💜 @oyoon_hekmat

🔮 شمع تراپی، کد کیهانی
💜 @fatemesadatmousavi3

🔮 خانه‌ی دوست
💜 @khanehy_doost

🔮 دلپتان (زرتشتیان صاحبدل)
💜 @Delpatan_zarrin

🔮 « زیباترین اشـ؏ـار »
💜 @aftabmahtabi

🔮 پویش ملی‌فرهنگی سیمرغ
💜 @Pooyeshesimorgh

🔮 تاریخ و فرهنگ دولت عثمانی
💜 @DorreShahvar

🔮 اشتادان
💜 @eshtadan

🔮 کوئیز تاریخ: پرسش و پاسخ روزانه
💜 @HistoQuiz

🔮 آوای شب_دانـلود خاطره
💜 @AVAYESHAB2024

🔮 نسکخانۀ روزگاران
💜 @nask_ruzegaran

🔮 روزگاران
💜 @ruzegaran

🔮 منابع و مآخذ پژوهشی تاریخ ایران مدرن
💜 @ModernIranBooks

🔮 آهنگ‌های شاد و اشعار جان‌فزای پارسی
💜 @BazmeParviz

🔮 تجارب سرمایه‌گذاری
💜 @Tajarob_Sarmayegozary

🔮 وَراقانْ، تاریخ با طعم سادگی
💜 @Varaghan

🔮 آرشیو کتاب‌های صوتی
💜 @Archive_Ketabb

🔮 کتابخانه صوتی
💜 @omidearasbaran1

🔮 حسِ خوبِ زندگی
💜 @FullAndrewP4K

🔮 ده دقیقه رمان و روانشناسی🎙
💜 @peyke_pouyesh

🔮 منابع و مآخذ تاریخ پادشاهی ماد
💜 @TheMedes

🔮 آلبوم جنگاوران تاریخ (میلیتاریسم تاریخی)
💜 @Marzupan

🔮 حکومت های اساطیری ایران
💜 @iran_sarzamin_tamadon

🔮 مطالعات ایران در قفقاز و آسیای مرکزی
💜 @DosuyeCaspian

🔮 اینفوگرافی‌های تاریخی و سیاسی
💜 @Infographicer

📣 شرکت در تبادلات یا ثبت تبلیغات:
👤 @FiruzMehr

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

17 November 2025 14:33

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 کُردی

💠 مضمون آواز کردی، عیناً مثل زهیروک و لیکو، بیان تألمات ناشی از هجران و فراق است. این متن معمولاً حاوی لهجه‌ای است که در رودبار و منطقه بین ایرانشهر و کرمان متداول است. آواز کردی بیشتر در ایرانشهر و بمپور رواج دارد. احتمالاً «کُردی» تعلق این آواز را به شاخه‌ای از اکراد بلوچستان که در مگس (نام قدیمی زابلی)، روستاهای دامنهٔ کوه تفتان، مانند تمین و تمدان و سنگان و غیره، خاش و ایرانشهر مشخص می‌کند.

💠 کردی هم، به گفته گل‌محمد صالح‌زهی، مانند زهیروک، در گذشته به وسیلهٔ زنان موقع کار کردن با آسیاب‌های سنگی قدیمی که به منظور آرد کردن گندم و جو مورد استفاده قرار می‌گرفته، خوانده شده است. این نحوه اجرا دیگر امروز مرسوم نیست.

💠 نحوه اجرای کردی به این صورت است که از مقام «ئیپّ» آغاز می‌شود و پس از چهار برگَرد از «ئیپّ»، از برگرد پنجم پایین می‌آید و بعد، از طریق «زِیلّ» به «بام» تمام می‌شد. در صورتی که اجرای زهیروک که از مقام «ئیپّ» آغاز می‌شود، به تدریج تا «زِیلّ» ادامه و چند برگَرد دارد و به همین منوال از «زِیلّ» یا برگَردهای مختلف به «بام» می‌رسد و پایان می‌پذیرد. نکته مهمی که اجرای زهیروک دارد این است که تماس آن با «گور»، قدغن است.

💠 آواز کردی همانند زهیروک و لیکو، متر آزاد دارد. هرگاه در زهیروک و لیکو بیان تألمات ناشی از فراق واقعیت دارد، در کردی خاطرهٔ هجران محتوای متن را تشکیل می‌دهد.

💠 ویژگی خاص آواز کردی در این است که همراه با صدای غمناک و دلسوز و تألم‌انگیز، اشعار آن کلاً برگرفته از ابیات غزل‌ها و بالاخص از غزلیات عارفانهٔ فارسی مولوی، شمس تبریزی، حافظ، سعدی، جامی، امیرخسرو دهلوی و غیره به بلوچی و بشاگردی است.

#موسیقی
📃/۱۹
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

16 November 2025 14:31

🔹 لیکو سرحدی

#موسیقی
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

16 November 2025 07:50

🔹 ‌آبشار شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

14 November 2025 07:40

🔹 ‌شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

13 November 2025 07:32

🔹 ‌آبشار شیرآباد، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

11 November 2025 14:02

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 زهیروک

💠 زهیروک، در حقیقت آوازی است برای ابراز احساسات لطیف نسوانى در فراق و دورى که به وسیلهٔ زنان خوانده شده است و چون این آواز غمناک با آهنگى حزین و اندوهناک خوانده مى‌شود، بدین جهت آن آهنگ را نیز زهیروک مى‌نامیدند و مرد هیچگاه در دورى از دوست و دلخواهِ خود آواز زهیروک را ادامه نمى‌داد. اما امروزه، این نحوهٔ اجرا دیگر متداول نیست.

💠 امروزه در نحوهٔ اجرای آواز زهیروک تفاوت‌هاى محسوسى دیده مى‌شود. زهیروک را مى‌توان جزو آوازهاى غم‌انگیزى است که در آن نسبت به واژه‌ها و کلمات شعر، ملودى و آهنگ و به‌ویژه زیر و بم صدا بیشتر مطرح است. یعنى بهترین زهیرگِر (خوانندهٔ زهیروک) چه زن و چه مرد، کسى است که موقع خواندن آن ضمن تغییر مقام، صدا و زیر و بم و موّاج کردن آن، بتواند صدای سوزناک خود را یک‌نفس تا مدتى نگه دارد.

💠 آهنگ زهیروک را به جز با سازهاى زهى مانند «سُرود» یا سازهاى بادی مثل «کِلم» (نِی) یا سازهاى ضربى نمى‌توان نواخت. البته استادان ماهر و با تجربه مى‌توانند با سازهاى زهى زخمه‌اى مانند رباب یا بانجو هم تا حدّى آهنگ زهیروک را اجرا کنند.

💠 زهیروک از مهم‌ترین انواع موسیقى سنتى بلوچى است که هم با ساز و هم با آواز توأم اجرا مى‌شود و با وجود غمناک بودن آهنگ زهیروک، حتى در شادترین ترانه‌ها و تندترین آهنگ‌هاى رقص هم به‌عنوان پیش‌درآمد مورد استفاده قرار مى‌گیرد که شیرینى و زیبایى ترانه‌ها و به‌ویژه «سوت‌ها» را دو چندان مى‌کند. قابل ذکر است که مدت اجراى آهنگ زهیریک در پیش‌درآمدها کوتاه است. هم‌چنین بخشى از سه بخش نوع «شَیئر» که قدیمى‌ترین نوع موسیقى سنتى بلوچى است و آن بخش را «الحان» مى‌نامند، کلاً زهیروک است.

#موسیقی
📃/۱۶
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

10 November 2025 07:31

🔹 ‌روستای هبودان، لاشار  
💠 #طبیعت

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

09 November 2025 07:31

🔹 آبشار شالمار - شهرستان نیکشهر
💠 عکاس: عبدالرحمن عزیزی

#طبیعت
🌐 ig: _a.azizi
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

07 November 2025 17:16

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 زهیروک، لیکو و کُردی

💠 زهیروک و لیکو در گذشته به‌طور معمول فقط بوسیلهٔ زنان موقع کارهای روزمره خوانده می‌شد. در این اجرا اغلب با لحن یا آواز بین دو گروه از خوانندگان متناوب مبادله می‌گردد. این نوع اجرا امروز متداولِ دیگر نیست؛ غالباً لیکو و زهروک بوسیلهٔ خوانندگانِ مرد با همراهی ساز سرود اجرا می‌شود.

💠 دو عنوان متفاوت لیکو و زهروک با وجود محتوای یکسان متن بدین‌سان است که هر یک از آنها در منطقهٔ مخصوص به بلوچستان رواج دارند. لیکو مخصوصِ سرحد زمین و زهروک مختص مکران است.

💠 عناوین متفاوت لیکو و زهیروک نه فقط در تعلق هر یک از آنها به منطقهٔ وسیعی از بلوچستان توجیه می‌گردد، بلکه همچنین در خصوصیات متغیر ملودی حائز بررسی است. تشابه این دو آواز، به‌غیر از مضمون یکسان متن، مترآزاد ملودی بایستی به‌حساب آید. اصولاً برخی از خصایص متفاوت ملودی سرحد زمین نسبت به سایر نقاط بلوچستان موجب شده است که موسیقی این منطقه با وجود تبعیت از همان ویژگی‌های کلی موسیقی بلوچستان، به عنوان سبک سرحدی متمایز گردد.

💠 مضمون آوازهای کُردی، عیناً مثل لیکو و زهیروک، مبیّن تألمات ناشی از هجران و فراق است. این متن معمولاً حاوی لهجه‌ای است که در رودبار و منطقهٔ بین ایرانشهر و کرمان متداول است. آواز کردی بیش از همه در ایرانشهر و بمپور رواج دارد. احتمالاً عنوان کُردی تعلق این آواز به ایل کُرد (اصالتاً بلوچ با گویشی از زبان فارسی) مشخص می‌کند. کردی در بدو امر به‌وسیلهٔ زنان موقع کار کردن با آسیاب‌های سنگی قدیمی که به منظور آرد کردن گندم و جو مورد استفاده قرار می‌گرفته، خوانده می‌شده است. این نحوه اجرا امروزه دیگر مرسوم نیست. آواز کردی مانند لیکو و زهروک مترآزاد دارد. هرگاه در لیکو و زهروک بیان تألمات ناشی از فراق و واقعیت دارد، در کردی خاطرهٔ هجران فقط محتوای متن را تشکیل می‌دهد.

#موسیقی
📃/۱۴
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

06 November 2025 16:04

🔹 موسیقی بلوچی با آوای «هَلو هالو هَلو»

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

04 November 2025 15:10

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 سِپَت یا وَزبَت

💠 می‌دانیم که در بلوچستان رسم بر این است که وقتی نوزادی می‌آید، خوانندگان، همسایگان و دوستان زانو در ساعات شب و گاهی در طول شب در زایشگاه زانو و نوازی گرد می‌آیند و برای صحت و سلامت این دو و عرض تبریک و تهنیت به مسئولانشان اشعاری را همراه با آواز اجرا می‌کنند. این ترانه‌ها شامل شپتاگی، سپت یا وزبت و نات (نعت) می‌شوند.

💠 در برخی نقاط بلوچستان به‌جای شپتاگی، مفهوم سپت رایج‌ است. سپت یا وزبت در اصطلاح بلوچی همان صفت یا وصفة است. در اشعار آوازهای «سِپَت» یا «وَزبَت» همان‌طور که از معانی آنها پیداست، از خداوند متعال و رسول اکرم (ص) و بزرگان دین، ستایش می‌شود.

💠 در این نوع ترانه‌های بلوچی که از دومین شب تولد نوزاد تا پنجمین شب آن اجرا می‌شود، مثل «مولود» در شب اول زایمان، ضروری نیست که حتماً باید ذکری از اعطاء فرزند از خداوند بدان به میان آید؛ بلکه بیشتر اشعار که در این چهار شب به‌صورت ترانه خوانده می‌شود، حاوی مفاهیمی از صفات خداوند ذوالجلال و ثنای محمد (ص) و آل محمد (ص) و ستایش بزرگان دین (رض) مطرح می‌شود. در این نوع آواز بدون ساز هم مانند «مولود»، یک زن خوش‌صدا یا آهنگ‌خوان دلسوز پیش‌قدم می‌شود و اشعاری را می‌خواند و بقیه زنان یا تعدادی از زنان حاضر در مجلس به‌صورت گروهی او را همراهی می‌کنند.

💠 لازم به یادآوری است، آهنگ‌هایی که در «سپت» یا «وزبت» از آنها استفاده می‌شود، مانند «مولود»، ریتم‌ها و آهنگ‌های ملایمی دارند و صدای خواننده یا خوانندگان گروه هم آن‌قدر بلند نمی‌شود که نوزاد را از خواب بیدار کند یا مزاحم خواب او بشود. به علاوه، تعصب بلوچی حکم می‌کرد که صدای خوانندگی زن نباید به گوش مرد نامحرم برسد، مگر زنانی که حرفهٔ خوانندگی دارند.

#موسیقی
📃/۱۲
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

02 November 2025 17:07

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 مولود

💠 شب اوّل زایمان که زائو از درد زا رنج می‌برد و نوزاد تازه به دنیا آمده است، نوایی دلپذیر گوش‌های نوزاد و زائو را مهربانانه نوازش می‌کند و آن نوا، صدای آواز خواندن دسته‌جمعی زنان است. به این آوازها «مولود» گفته می‌شود. زنان خودی و نزدیک‌ترین همسایگان زن دور زائو جمع می‌شوند و با زمزمه‌ها، ناله‌ها و آوازهای ملایم و بدون ساز می‌خوانند تا زائو گوش به آواز و سرگرم با دوستان باشد و از این طریق درد زایمان را کمتر احساس کند.

💠 به‌طور کلی «مولود» را می‌توان این‌طور تعریف کرد که آوازى است بدون ساز و دسته‌جمعی در شب اول زایمان که در آن یک زن نسبتاً جا افتاده و خوش‌صدا وظیفه خوانندگی را به عهده دارد و بقیه زنان حاضر در مجلس که اکثراً از خویشاوندان و بستگان زائو هستند، به صورت دسته‌جمعی یک بند یا یک بیت مشخص را به صورت گروهی پاسخ می‌دهند.

💠 در اشعار آواز «مولود» اکثراً شکر خدای عزوجل را به جا می‌آورند که فرزندی به این خانواده عطا فرموده است. اشعار «مولود» کلاً دارای یک مفهوم هستند و آن سپاس به درگاه خداوند قادر و توانا است، به خاطر الطاف و عنایاتی که به صورت فرزند چه پسر و چه دختر، به این پدر و مادر ارزانی داشته است.

#موسیقی
📃/۱۱
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

01 November 2025 16:13

🔹 ملودی‌های موسیقی بلوچی

‏•‌─🙁☹️😤😝🙁🤔─•‌

🔹 شَپتاگی

💠 شپتاگی نیز از ترانه‌های ویژه زنان بلوچ است که از روز هفتم تولد نوزاد اجرا می‌شود. لازم به یادآوری است که در بعضی نقاط بلوچستان، من‌جمله منطقه سراوان ایران‌، از شب اول زایمان تا روزی که زائو را به حمام می‌برند برنامه‌های شب‌نشینی زنان به ادامه دارد. تمام آوازها و ترانه‌هایی را که شب اول در مجالس زائو اجرا می‌شود، شَپتاگی می‌نامند.

💠 مفاهیم اشعار ترانه‌های شپتاگی نیز مانند مولود، سِپَت و لارو ششگانی، متنوع و گوناگون است اما بیشتر روی مفاهیم اخلاقی، اجتماعی، تاریخی، دینی و حماسی تکیه می‌شود. از شب هفتم که مراسم شپتاگی در اتاق زائو برگزار می‌گردد، تعداد زنان شرکت‌کننده در مجلس به تدریج رو به کاهش می‌رود و از شب هفتم الی چهاردهم، بیشتر زنانی که از سکّان نزدیک زائو یا مادر زائو که معمولا از یک خانواده یا فامیل یا طایفه هستند، در جلسات شپتاگی شرکت می‌کنند یا زنانی که دیر یا زود از آبادی‌های دوردست می‌آیند.

💠 در شب اول زایمان که مولود و در شب‌های دوم الی پنجم که آوازهای سپت اجرا می‌شود، از دهل یا طشت استفاده می‌شود اما از شب ششم که ترانه‌های لارو ششگانی و از شب هفتم الی چهاردهم که مراسم شپتاگی برگزار می‌شود، دهل یا طشت یا حلّب خالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین آهنگ‌هایی که در شب‌های ششم الی آخر اجرا می‌شود، با وجود اینکه شاد و ضربی هستند اما ریتم‌های ملایمی دارند.

#موسیقی
📃/۱۰
💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

31 October 2025 14:00

🔹 رقص بلوچی «سریابی چاپ»

💠 @balochs_history

تاریخ و فرهنگ بلوچستان

30 October 2025 13:31

🔹 موسیقی بلوچی با آوای «هَلو هالو هَلو»

🌻 خواننده: نورمحمد «نورَل»

💠 @balochs_history