2920
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура. Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s Сувязь: @pionerbel
#фотабсср
Беласток у дні Народнага Сходу Заходняй Беларусі 28-30 кастрычніка 1939 года, на каторым было заканадаўча замацавана далучэнне Заходняй Беларусі ў склад БССР.
Сход адбываўся ў будынку беластоцкага драматычнага тэатра (бачны на фота) 1938 года пабудовы.
#фотабсср #беларускаяработніца
Фотаздымкі з Заходняй Беларусі пасля яе далучэння да БССР з падшыўкі часопіса "Работніца і калгасніца Беларусі" за 1940 год.
#фотаздымкаў
Серыя фотаздымкаў з розных крыніц - жыхары Маладзечна сустракаюць байцоў Чырвонай Арміі на пачатку Вызвольнага пахода ў Заходнюю Беларусь 17-19 верасня 1939 года.
#архітэктурабсср
Корпус дома адпачынку ў Ждановічах (арх.А.Дзянісаў, 1928 год пабудовы) пад Мінскам на фотаздымках з розніцай у 20 гадоў: 1937 і 1957.
Будынак захаваўся да нашага часу ў змененым выглядзе.
#беларускіпіонэр
Дарэчы, самы першы нумар часопіса "Беларускі піонэр" 1924 года меў яскрава выражаную антыпольскую накіраванасць зместу.
Пачынаючы з правакатыўнай вокладкі, серп на каторай быў вельмі падобны да чырвонай стрэлкі накіраванай ў бок Вільні, як на армейскіх картах з планамі вайсковых аперацый (два Барысавы на карце таксама цікавостка, але я і сам раней блытаў Бабруйск і Барысаў).
На гэты конт існуе легенда, што з-за такой вокладкі рэдактара часопіса выклікалі да старшыні ЦВК Чарвякова, дзе "стараста" папракнуў Дубоўку ў празмернай ваяўнічасці.
Таксама ў нумары змяшчалася некалькі апавяданняў на тэму цяжкага жыця беларусаў пад панскім прыгнётам, а на зваротным баку вокладкі нумара - кароткі нарыс пра антыпольскі супраціў у Заходняй Беларусі, які завяршаўся такім чатырохрадкоўем:
Стукайце, кросны Беластоку,
Званіце, кавалды Вільні!
Час вызваленьня - недалёка,
Чырвоны сьцяг ужо ўзьвіўся.
#фотабсср
Трупа маскоўскага тэатра імя Меерхольда на гастролях у Менску ў 1925 годзе.
Фота зроблена на прывакзальнай плошчы, злева можна пабачыць сам будынак вакзалу. Трупа грузіцца на адзін з першых гарадскіх аўтобусаў маркі WHITE-AMO (савецкія аўтобусы, сабраныя на шасі амерыканскіх грузавікоў WHITE, якія былі пастаўлены ў Расію яшчэ да Рэвалюцыі).
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Міжваенны будынак паліклінікі ў залінейным раёне Гомеля (вул.Катоўскага, 56) на фотаздымках 1930 і 2010 гадоў.
Будынак у стылі канструктывізма пабудаваны напрыканцы 1920-х гадоў, імя архітэктара невядомае.
Нядаўна з'явілася інфармацыя, што старую паліклініку, якая ўжо больш за 15 гадоў стаіць закінутай, збіраюцца ў хуткім часе знесці. Статуса гісторыка-культурнай каштоўнасці будынак не мае.
#кнігібсср
На "Вікікрыніцах" паступова напаўняецца бібліятэка адсканаваных і вычытаных выданняў міжваеннай БССР.
Вось, напрыклад, падборка паэтычных зборнікаў Андрэя Александровіча 1925-1930 гадоў:
- "Па беларускім бруку" (1925);
- "Паўстанцы" (1925);
- "Прозалаць" (1926);
- "Угрунь" (1927);
- "Фабрыка сьмерці" (1929);
- "Поэма імя вызваленьня" (1930).
Дорогие подписчики! Шаноўныя сябры!
13 сентября, Минск, ул. Киселёва 38 (1 этаж, лекционный зал).
Пройдет моя первая лекция “Мечты Иосифа Лангбарда. Часть 1. Как выдающийся архитектор строил новый Минск”. Всего я запланировал по Лангбарду две.
Вы узнаете:
● о творческом пути Лангбарда от небольшого городка Гродненской губернии до признания главным архитектором Беларуси🏯
● о революции в политике, быту и архитектуре: функционализм, конструктивизм, ар-деко 🏗
● о борьбе за лидерство идей и конкуренцию среди архитекторов 🗼
● что общего между Домом правительства и пирамидами Древнего Египта🛕 .
● почему Оперный театр похож на Дворец Советов, Вавилонскую Башню и Небоскребы Чикаго и многое другое 🏛.
Регистрируйтесь по ссылке, приобретайте билеты! ☝🏻☝️☝🏻Я очень нуждаюсь в вашей поддержке! 🚀
#кінобсср
Выглядае на то, што "Беларусьфільм" рашыў вярнуцца да тых тэм і сюжэтаў, з якіх пачыналася гісторыя беларускага кіно ў міжваенны час.
Фільм "На іншым беразе" (прэм'ера 14 верасня) расказывае пра жыццё і змаганне беларусаў з польскімі ўладамі ў міжваенныя часы (пасля Рыжскай дамовы 1921 года частка Беларусі аказалася ў складзе Польшчы).
Пра гэта ж была і першая, як тады пісалі, знятая на нацыянальнай глебе, кінастужка "Лясная быль" Белдзяржкіно 1926.
Тэма беларускага супраціву палякам падымалася ў стужцы "Да заўтра" Ю.Тарыча 1929, а таксама ў камедыі "Джэнтэльмен і певень" таго ж часу, дзеянне каторай адбываецца на мяжы БССР і Польшчы, дзе ідзе камічнае супрацьстаянне панскай гаспадаркі і новага сацыялістычнага быту.
У 1932 выйшаў фільм "Шчасце" пра барацьбу беларускіх сялян з польскімі памешчыкамі. Падымалася тэма і ў гістарычнай стужцы Тарыча "11 ліпеня" 1938 і ў фільме "Вогненныя гады" Корш-Сабліна 1939.
Цікава, ці ўлічвалі стваральнікі сучаснага кіно спадчыну першых беларускіх стужак?
#звязда
Газета "Зьвязда" №16 1930 года пра адкрыццё маршрута Менск-Манчжурыя.
Загад наркома па ваенных справах БССР Язэпа Адамовіча ад 9 снежня 1923 года аб пераводзе справаводства ваенкаматаў на беларускую мову (знайшоў В.Чырвінскі).
Читать полностью…
#архітэктурабсср
Узор праекта капітальнага рамонта прыватнага драўлянага жылога дома ў Менску 1929 года.
#іскрыільліча
Вокладка піянерскага часопіса "Іскры Ільліча" №12 1933 года.
#беларускіпіонэр
Вокладка часопіса "Беларускі піонэр" №18 1927 года.
Як беларускія літаратары адгукнуліся на 17 верасня 1939 года на старонках друку
«Сустрэнь братоў маіх, сясцёр і руку ім падай!».
zviazda.by
#іскрыільліча
Вокладка піянерскага часопіса "Іскры Ільіча" №9 за верасень 1939 года, прысвечаная вызваленню Заходняй Беларусі.
#фотабсср
Меркавана 17 верасня 1939 года, атрады Чырвонай Арміі праходзяць праз Маладзечна на пачатку Вызвольнага пахода ў Заходнюю Беларусь.
#беларускіпіонэр #іскрыільліча
Вокладкі піянерскіх часопісаў "Беларускі піонэр" №6 1927 года і "Іскры Ільліча" №6 1930 года, прысвечаныя тэме цяжкага становішча беларускага народа пад панскай уладай на тэрыторыі Заходняй Беларусі, якая да 1939 года знаходзілася ў складзе Польскай Рэспублікі.
Мастакі Янка Кашкель і Яўген Саматыя адпаведна.
#беларускіпіонэр
Малюнкі Анатоля Тычыны з часопіса "Беларускі піонэр" №4 1928 года.
#архітэктурабсср #дзвекраіныдвастылі
Рубрыка "Дзве краіны - два стылі" ва ўсёй красе (хаця тут хутчэй бачна своеасаблівае савецкае "засваенне класічнай спадчыны" ну ці проста супадзенне).
Нерэалізаваны праект будынку лазняў з басейнамі ў Менску (арх.Марагоўскі, 1935 год) і будынак тэатра Елісейскіх палёў у Парыжы (арх. Агюст Перэ, 1913 год).
Школа по Свердловской улице (Свердлова): типовой проект 1939 г., реализация (1940 г.), в процессе и в результате послевоенной реконструкции
ЦБСП
НАРБ
БГАКФФД
Вось як выглядаў павільён БССР на Усерасійскай сельска-гаспадарчай выставе ў Маскве (праходзіла на тэрыторыі цяперашняга парка Горкага) ў 1923 годзе.
Нагадваю, што зараз у Нацыянальным гістарычным музеі ў Мінску праходзіць выстава прысвечаная 100-годдзю экспедыцыі па БССР, мэтай каторай як раз было напаўненне экспазіцыі гэтага павільёна.
#фотабсср
Від на адзін і той жа ўчастак вуліцы Савецкай (цяпер праспект Незалежнасці) з двух розных бакоў (трохпавярховы дом у цэнтры здымкаў адзін і той жа). Фотаздымкі пачатку 1930-х гадоў.
#звязда
Зацемка з газеты "Зьвязда" №16 1930 года.
#архітэктурабсср
Фотаздымкі з будаўніцтва універсітэцкага гарадка БДУ у Менску, прыкладна 1929-1930 гады.
#рэчыбсср
Пасведчанне асобы БССР ўзору 1929 года.
Крыніца: інтэрнэт-аўкцыён "Мешок".
#іскрыільліча
Вокладка піянерскага часопіса "Іскры Ільліча" №9 1931 года.
Радиообмен о пасхальной маце. Послание 1919 г.
ГА РФ. Ф.Р-130. Оп.3.Д.174. Л.13
Радиограмма переданная правительством Литовско-Белорусской советской республики (недолговременным большевистским государственным образованием) в Германию в марте 1919 года по вопросу 1000 центнеров муки, которые должны были прислать Виленской еврейской общине раввины Утрехта для приготовления пасхальной мацы. По-видимому, германский МИД взялся оказать содействие в установлении каких-то контактов с не вполне понятной для остального мира властью на данной территории. При отсутствии любых каналов информация из Бердина была направлена в республику по радио. Власти Литовско-Белорусской республики сообщают, что не станут конфисковывать муку, предназначенную для религиозных целей, передают благодарность верховному раввину Утрехта и просят сообщить, куда конкретно прибудет мука.
Беларускія жанчыны як фактар беларусізацыі.
Цікавыя паралелі пра ўплыў беларусак на прабеларускую свядомасць мужчын выявіліся ў выданнях 1927 года БССР і Польшчы.
Цытату з кнігі старшыні ЦВК БССР Аляксандра Чарвякова "За Савецкую Беларусь" 1927 года, пра тое што менавіта беларуская жанчына захоўвае ў сям'і чыстую беларускую мову і такім чынам "беларусізуе" дзяцей і мужа, я ўжо нядаўна посціў.
А тут знайшлася падобная цытата з іншага боку ідэалагічнай мяжы, так сказаць. У інтэрв'ю выданню "Kurjer Warszawski" №284 1927 года стараста Вілейкі (па выніках Рыжскага міру Вілейка да 1939 году знаходзілася ў складзе Польскай Рэспублікі) пан Нітаслаўскі са шкадаваннем заўважаў, што польскія асаднікі (а гэта звычайна былі былыя вайскоўцы з заходніх частак Польшчы), пасля таго як жаніліся з мясцовымі беларускамі, самі з часам "беларусізаваліся" (прамая цытата).