Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 19:04

Maktab bitiruvchisi yuqoridagi nutqiy koʻnikmalarni oʻzlashtirishi kerakligi belgilab qoʻyilgan.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 18:48

4-savol.

Matnning qanday turlari bor?

Oʻzbek matnshunosligida matn turlari ajratib berilgan boʻlsa-da, metodikada ularni quyidagicha ajratgan maʼqul.

1. Uslubiga koʻra
2. Maqsad-mazmuniga koʻra

Uslubiga koʻra: badiiy, ommabop, ilmiy-ommabop, ilmiy, rasmiy.
Maqsad-mazmuniga koʻra: koʻngil yozish, axborot berish, tushuntirish, yoʻl-yoʻriq koʻrsatish, ishontirish, tasvirlash va tavsiflash, murojaat qilish.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 18:19

2-savol.

Nutqiy kompetensiyalarni rivojlantirish uchun bizga (eng birinchi navbatda) nimalar kerak?

1. Autentik matnlar. Autentik deganda real matnlar tushuniladi. Yaʼni matn autentik deyilishi uchun u oʻrgatilayotgan til muhitida, oʻsha til tashuvchisi tomonidan yozilgan yoki professional tarzda tarjima qilingan boʻlishi lozim. Autentik matnlar real hayotiy maqsadlar, aniq auditoriya uchun yoziladi: koʻngil ochish (badiiy matnlar), xabardor qilish (axborot matnlari, oʻzida maʼlumot tashuvchi matnlar), tushuntirish, yoʻl-yoʻriq koʻrsatish, ishontirish, hujjatlashtirish (rasmiy ish qogʻozlari). Yaʼni bunday matnlarni gazeta, jurnal, saytlar, bloglar, kitoblar, ensiklopediyalardan topish mumkin boʻladi.

Autentik matnlar til oʻqitishda juda ham muhim, chunki oʻquvchilar ular orqali real muloqotda qoʻllaniladigan til birliklarini, muloqot jarayonida sodir boʻladigan ijtimoiy-madaniy kontekstlarni oʻrganib boradi.

2. Audio va video materiallar.


@birgap

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 17:58

Biror muammoning yechimiga, odatda, turli savollar berish bilan boriladi.

“Nega ona tili darsliklarida turli fanlardan maʼlumotlar berilgan? Ona tilida fizikaga nima bor? Biz qomusiy olimmizmi?”, – deydiganlarga masalani tushuntirish uchun savollar bera boshlayman. Ular esa “meni kalaka qilyapsizmi ?”, – deya javobdan qochishadi. Hech kim bilib tugʻilmasligini aytganlar ham boʻlgan.

Aslida toʻgʻri tartibda berilgan savollarga toʻgʻri javoblarni bersak, nega shunday ekanini ham oson tushunamiz. Ishoning, hamma biladi buni, lekin savollarni toʻgʻri tartibda qoʻya olmaslikmi, javoblarni toʻliq bilmaslikmi, bilgan narsasini haq deb turib olishmi – nimadir tushunishga xalal beradi.

Har bir postda bittadan savol qoʻyaman va unga javob beraman. Ana shu postlar oxirida nega shunaqa ekanini tushunib olasiz (deb oʻylayman).

Boshladik...

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 16:50

Nega ona tili darsligida turli fanlardan maʼlumotlar berilgan?

Mana shu savol qoʻpolroq aytsam, jonimga tegib ketdi.

Bu borada kattaroq material tayyorlayapman, lekin ungacha baʼzi narsalarni yozib turaman.

Qisqa-qisqa postlar boʻladi, yuraklaring siqilmay tursin.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

30 Jan 2023 07:57

7-sinf Ona tili “Yozuvchi boʻlish osonmi?” mavzusi uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

26 Jan 2023 01:17

10-sinf Ona tili 38-dars uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

DIQQAT!!! Ushbu manba tasdiqlanmagan, norasmiy hisoblanadi. Rasmiy manbani rasmiy kanallar orqali olishingiz mumkin. Ushbu manbada texnik kamchiliklar boʻlishi mumkin.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:42

6-sinf. "Ona tili" darsligi 120-betida berilgan ushbu topshiriqda hech qanday audiomatn mavjud emas. Bunda oʻqituvchi soʻzlarni oʻzi oʻqib berishi yoki oʻquvchilarga oʻqitishi nazarda tutilgan. Ya'ni oʻquvchilar ushbu oʻzlashma soʻzlarning toʻgʻri oʻqilishi va imlosini oʻrganib olsalar bas.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:35

10-sinf Ona tili 35-dars uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

DIQQAT!!! Ushbu manba tasdiqlanmagan, norasmiy hisoblanadi. Rasmiy manbani rasmiy kanallar orqali olishingiz mumkin. Ushbu manbada texnik kamchiliklar boʻlishi mumkin.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:28

#audiomatn

Sinf: 7
Darslik: Ona tili
Mavzu: Elektromobil
Nom: Syurpriz
Bet: 115

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:20

6-sinf "Ona tili" darsligining 141-betida berilgan topshiriq uchun video.

https://www.youtube.com/watch?v=UU3cYPKH_30

Darslikning 141-betidagi QR kodni telefon orqali skanerlab ham ochish mumkin.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:15

6-sinf Ona tili “Mendeleyev elementlari” mavzusi uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

22 Jan 2023 09:52

Zulfiya Rashidovaning mana bu fikrlarini oʻqib koʻring:

Boshi: /channel/birgap/1545

Davomi: /channel/birgap/1546

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

22 Jan 2023 07:16

🎧3-sinf “Ona tili va oʻqish savodxonligi” darsligi (2-qism) uchun tayyorlangan audiomatnlar👇

🔰Egiluvchan robot. 6-bet
🔰Teleskop. 12-bet
🔰Mikroskopda aks etgan olam. 23-bet
🔰Aqlli buyumlar. 32-bet
🔰Nima degan ma'qul. 43-bet
🔰Ish nima? 47-bet
🔰So'zlashish odobi. 57-bet
🔰Matmusaning qo'shig'i. 67-bet
🔰Matmusaning dutori. 67-bet
🔰Afsonaviy Xivaga sayohat. 73-bet
🔰Rishton kulolchilik markazi. 80-bet
🔰Kitob kompyuterdan yaxshi. 88-bet
🔰Oltin tarvuz. 97-bet
🔰Xaridor huquqlari. 106-bet
🔰Birovning mulki. 117-bet
🔰Nay poyasi. 126-bet

Kanalga obuna bo'lish:👇👇👇
Telegram | Facebook | Instagram | You Tube | Twittter

Shokir Tursun qarashlari

19 Jan 2023 08:02

#yangi_darslik

Ta'lim o'zbek tilida olib boriladigan maktablar uchum

🔆10-sinf Adabiyot
📌2-qism

Kanalga obuna bo'lish:👇👇👇
Telegram | Facebook | Instagram | You Tube | Twittter

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 19:01

5-savol.

Oʻquvchining nutqiy kompetensiyasi yaxshi deyishimiz uchun u nimalarga qodir boʻlishi lozim?

Oʻqigan, eshitgan matnini tushunishi, mazmunini anglashi lozim. Turli maqsadlarda, turli auditoriya uchun ogʻzaki va yozma tarzda nutq yarata olishi zarur.

Bu maʼlum bir vaqt davomida shugʻullanish ortidan keladigan tajriba hisoblanadi. Yaʼni oʻquvchiga oʻz ona tilisida yozilgan matnlarni tushunadi deb qarash notoʻgʻri. Bu borada yaxshigina tadqiqotlar qilingan. Oʻqishni biladi degani tushunadi degani emas. Imloni biladi degani matn yarata oladi degani emas. Gaplarni biladi degani turli maqsadlarda ogʻzaki nutq tuza oladi degani ham emas.

Bu koʻnikmalar turli topshiriqlar (savollar berish, savol tuzishni oʻrgatish, qayta bayon qildirish, matn yozdirish – umuman tushunishni oʻrgatishga qaratilgan topshiriqlar) orqali rivojlantiriladi.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 18:26

3-savol.

Matn deganda nimani tushunishimiz kerak?

Matn tushunchasi koʻpchilikning ongida juda tor shakllangan (bunda ularni aybdor qilish fikridan yiroqman). Matn bu maʼno anglatadigan hamma narsa. Yaʼni matnni kengroq qaraydigan boʻlsak, koʻchadagi svetofor ham, yoʻl belgilari ham, yoʻlkoʻrsatkichlar ham, eʼlonlar, bannerlar ham, badiiy asarlar ham, ilmiy maqolalar ham, yangilik saytlarida chiqadigan maqolalar ham va h.k. lar matndir.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 18:06

1-savol.

Ona tili fani oʻquvchida qanday kompetensiyalarni rivojlantirishi (shakllantirishi) kerak?

Ona tili fani oʻquvchida ikki xil kompetensiyani rivojlantirishi (shakllantirishi) kerak:
1. Nutqiy kompetensiya
2. Lingvistik kompetensiya

Nutqiy kompetensiya oʻz ichiga yana 4 koʻnikma (malaka)ni oladi:

Passiv:
1. Oʻqib tushunish
2. Tinglab tushunish

Aktiv:
1. Yozma nutq
2. Ogʻzaki nutq

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

31 Jan 2023 17:21

Hurmatli ustozlar, nazorat ishiga nima olish haqida koʻp soʻrabsiz, bugun oʻqib chiqib, koʻrdim.

Afsuski, shaxsiy hayotimdagi tashvishlar sabab nazorat ishi materiallari tayyorlashga ulgurmadim.

Sizlarda ikki xil yoʻl bor:

1. Oldin bergan namunalar asosida oʻzingiz material tayyorlash.

2. Esse, insho yozdirish yoki ogʻzaki bajariladigan topshiriq berish.

Shunday boʻlib qoldi-da endi😊

P.S.: avvalgi tavsiyaviy materiallarini kanalning fayllari roʻyxatidan qarab topsangiz boʻladi.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

30 Jan 2023 13:41

Tarjimasi:

- Mana bu 5 dollarni olib qoʻying.

- Kechirasiz, men tilanchi (uysiz odam) emasman, oʻqituvchiman.

- Haa, unda mana 10 dollar.

P.S.: rahmi kelib qoʻshib berdi

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

30 Jan 2023 07:55

6-sinf Ona tili “Hadislar hikmati” mavzusi uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:48

1-2-sinf Ona tili va o'qish savodxonligi darsligi majmuasi

1-sinf Ona tili va o'qish savodxonligi fani uchun👇

🔹Darslikning 1-qismi;
🔹Darslikning 2-qismi;
🔹Darslik uchun audio materiallar;
🔹Mashq daftari;
🔹O'qituvchilar uchun metodik qo'llanma.

2-sinf Ona tili va o'qish savodxonligi fani uchun👇

🔹Darslikning 1-qismi;
🔹Darslikning 2-qismi;
🔹Darslik uchun audio materiallar;
🔹Mashq daftari;
🔹O'qituvchilar uchun metodik qo'llanma.

Kanalga obuna bo'lish:👇👇👇
Telegram | Facebook | Instagram | You Tube

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:38

10-sinf Ona tili 36-37-darslar uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

DIQQAT!!! Ushbu manba tasdiqlanmagan, norasmiy hisoblanadi. Rasmiy manbani rasmiy kanallar orqali olishingiz mumkin. Ushbu manbada texnik kamchiliklar boʻlishi mumkin.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:29

7-sinf Ona tili “Tutilmay gapiraman” mavzusi uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:26

7-sinf Ona tili “Elektromobil” mavzusi uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

25 Jan 2023 11:18

6-sinf Ona tili “Yongʻin xavfsizligi qoidalari” mavzusi uchun oʻqituvchi kitobi (oʻqituvchi uchun qaydlar).

Baʼzi oʻrinlarda topshiriqlarning javobi berilgan boʻlishi mumkin. Shu sababga koʻra, faylni oʻquvchilar koʻrmasligi maqsadga muvofiq.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

24 Jan 2023 19:09

7-sinf. "Ona tili" darsligi. 109-betda berilgan uyga vazifaning videosi.

https://www.youtube.com/watch?v=KlPNr_3a-4I

Darslikning 109-betidagi QR kodni telefon orqali skanerlab ham ochish mumkin.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

22 Jan 2023 08:37

#mana_grammatika

"Ona tili" darsliklarida grammatika yoʻq deydiganlar uchun (2-qism)

Koʻpchilik yangi yondashuvdagi “Ona tili” darsliklarida grammatika yoʻq deb jar solmoqda. Men ular bilan tortishmoqchi emasman. 7-sinf darsligidagi grammatik mashqlar va qoidalarni rasm koʻrinishida yigʻib chiqdim, shuni e’tiboringizga havola qilmoqchiman xolos. Xulosani oʻzingizga qoldiraman.

Qoida emas, topshiriq koʻrinishidagi grammatika berilgan rasmlar ostiga qaysi grammatik koʻnikma uchun ekanini yozib qoldiraman.

Ushbu turkum maqolalarda matn yaratish, oʻqib tushunish, tinglab tushunish, soʻzlashga oid mashq va topshiriqlar kiritilmaydi. Hammasi grammatik koʻnikmani shakllantirish uchun ishlab chiqilgan mashq va topshiriqlardir.

Diqqat! Ushbu material darslikning 3 ta mavzusi ("Qutb yulduzi", "C vitamini", "Kurash - milliy sport turi") doirasida toʻplangan. Ushbu maqola koʻp qismli boʻlib boshqa mavzulardan olingan suratlarni keyingi qismlarda koʻrishingiz mumkin boʻladi.

Maqolani oʻqish uchun quyidagi yoʻnaltmaga bosing:

https://shokiryuldash.medium.com/ona-tili-darsliklarida-grammatika-yoʻq-deydiganlar-uchun-2-qism-738295c3c72f

Maqolaning birinchi qismi

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

20 Jan 2023 19:37

Tovba, ruslar nima qilsa shuni toʻtiday takrorlash qon-qonimizga, genlarimizgacha oʻrnashib ketgan-ey.

Bugun bir savol soʻrashdi.

Olimlar reytingini aniqlashga qaratilgan bir indeks bor ekan - "Hirsch index" oʻshaning oʻzbekchasi qaysi harf bilan yoziladi "x"mi yoki "h"mi?

Men koʻp oʻylamasdan, "h" dedim. Chunki ingliz tilidagi bu atama oʻsha tilning oʻzida ham "Hirsch index" deb yoziladi. Ya'ni "h" bilan.

Keyin Fanlar Akademiyasi "xirsh" deb yozarkan-da deyishdi.

Saytlarini qarab koʻrsam rostdan ham xirsh indeksi deb yozisharkan. Bundan tashqari Innovatsion rivojlanish agentligi, Yoshlar akademiyasi, Yangi Oʻzbekiston gazetasi ham "xirsh" deb yozarkan.

Endi menda savol tugʻildi. Nega "hirsh" emas "xirsh", bunda hikmat ne?

Tanish muharrirdan soʻrasam Vikipediyada rus tilidagi Индекс Хирша degan maqolaga havola yubordi. Tushundimki, bu atamani ruslar qanday yozsa shunday olganmiz. Oʻsha Fanlar Akademiyasining ham, gazeta muharrirlarining ham aqliga ruslarda "h" yoʻq, shuning uchun hamma narsani "x" bilan yozishadi, bizda "h" bor oʻshandan foydalanaylik degan fikr kelmagan boʻlsa deb tutaqdim.

Nega hamma narsani ruslar qanday qilsa shunday qilishimiz kerak? Nega asl manbadan emas, ruslar orqali olib kelishimiz kerak hamma narsani? Haliyam ulardan ozod boʻlmadikmi? Oʻzi O.Henryni O'Genri, Harry Potterni Garri Potter, Heinrich Heineni Genrix Geyne qilib olganimiz kam edi. Endi ingliz tili bilan toʻgʻridan-toʻgʻri aloqamiz boʻlsa ham oraga rus dallolini qoʻshaveramizmi?

Birinchi navbatda ongni mustaqil qilib olmoq zarur, tananing mustaqilligiga oʻshandagina erishiladi.

@birgap

Shokir Tursun qarashlari

19 Jan 2023 06:23

Izoh-mulohaza haqida eslatma

Maqolani toʻliq oʻqish uchun👇

https://shokiryuldash.medium.com/izoh-mulohaza-haqida-eslatma-2a73ca12a7d6

@birgap