5026
پیام‌ها و تصاویرتان را به اینجا بفرستید: @Bonyadbazargan1373
🔸آخرت و خدا؛ برائت از راه طی شده یا ایستادن بر افق‌های نو؟
🔹مهدی معتمدی مهر
🔹منبع: دوماهنامه آگاهی‌نو، شماره، شماره ۱۶، اردیبهشت ۱۴۰۴
@Bonyadbazargan
📌از آنجا که «آخرت و خدا، هدف بعثت انبیاء» واجد ابعادی ظریف و پیچیده بود، در تراز یک «نظریه» ارتقا یافت. از این رو، اسباب حرف و حدیث فراوان و نقدهای جدی بر بازرگان را فراهم آورد و بسیاری از علاقمندان ایشان پنداشتند که بازرگان از راه طی شده‌اش، عدول کرده و برائت می‌جوید.
📌بازرگان در پاسخ به نقدهای وارده تاکید می‌کند که: «عمده اشکالات در همان قدم اول، ناشی از عدم دقت در عنوان جزوه و برداشت نادرست از آن بوده است. «بعثت» یعنی «برنامه خدا» و میان برنامه خدا و برنامه انبیا خیلی فرق هست. دین و رسالت انبیاء از آنجا که متاثر از زیست انسانی و مجموعه مناسبات اجتماعی آنان رقم می‌خورد، فراتر از برنامه‌ای است که خداوند برای پیامبر تعیین کرده است. پیامبر به‌واسطه آن که بشر و ناگزیر از اثرگذاری و اثرپذیری اجتماعی و سیاسی است، در معرض کنش‌ها و تصمیم‌گیری‌هایی قرار می‌گیرد که گاهی شامل جنبه‌های سیاسی و اجتماعی هم میشوند.
📌«بعثت و آزادي» نشان مي‌دهد تا آخرين روزهاي حيات، بعثت انبياء در منظومه فکري مهندس بازرگان نمي‌توانسته با «آزادي» که مهم‌ترين نياز اجتماعي و اساسي‌ترين مفهوم سياسي است، بي‌ارتباط باشد. اگر بازرگان در سال ۱۳۷۱ به این نتیجه رسیده باشد که اسلام کاری به سیاست ندارد، پس دیگر چه ضرورتی داشت که در سال ۱۳۷۳ و در آستانه چشم فرو بستن بر این دنیای خاکی، از نسبت میان «بعثت و آزادی» بگوید؟
📌چکیده کتاب «آخرت و خدا هدف بعثت انبیاء» آن است که خداوند، برنامه و مدلی برای نحوه زمامداری و سیستم سیاسی و اقتصادی بشر ندارد. «قانون» و «قانون‌گذاری» امری عرفی است که از دل تجربه بشری بیرون می‌آید و خداوند به پیام‌آوران خود ماموریت نداده است که حکومت دینی مستقر کنند.
📌علت دیگری که صدا و سخن بازرگان وارونه شنیده شد، می‌تواند نیاز عام به وارونه شنیدن باشد. از یاد نبریم که این سخنرانی در سال ۱۳۷۱ یعنی در فضای مابین دهه شصت و پیش از جنبش اصلاحی دوم خرداد مطرح شد. یعنی در شرایطی که هنوز هیچ چشم‌انداز روشنی نسبت به برآمدن و توفیق یک جنبش اصلاحی دمکراتیک دیده نمی‌شد و از سوی دیگر، وجدان جامعه به خاطر وقایع ناشی از تجربه‌های دهه نخست انقلاب، به‌شدت آزرده و از اصلاح امور ناامید بود.
@Bonyadbazargan
📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-05-18-4
🔸کانال رسمی دکتر ابراهیم یزدی در تلگرام راه‌اندازی شد
@Drebrahimyazdi
📌کانال رسمی دکتر ابراهیم یزدی با هدف ارائه آرشیو کامل آثار قلمی و معرفی و بازخوانی اندیشه، عملکرد و آرمان‌های یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های سیاسی و فکری تاریخ معاصر ایران راه‌اندازی شده است.
📌زنده‌یاد دکتر یزدی در تراز یکی از موثرترین سیاستمداران و نظریه‌پردازان عرصه روشنفکری دینی که بیش از شش دهه صبورانه و از سر ایمان و مسئولیت‌پذیری در راه دشوار آزادی، دموکراسی و ترویج حقوق بشر گام نهاد، از جمله پیشگامان نهضت اصلاح‌طلبی در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می‌آید.
📌زنده‌یاد دکتر ابراهیم یزدی، افزون بر تهیه و تنظیم ۹ جلد خاطرات سیاسی کم‌نظیر که حاوی هزاران سند تاریخی است و از این حیث، چه‌بسا بدیلی نداشته باشد، گنجینه‌ای غنی از مقالات، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و تحلیل‌های عمیق در عرصه سیاست داخلی و سیاست خارجی در ۱۶ جلد به‌جا گذاشته است.
📌این میراث ارزشمند، با ارائه رویکردی تلفیقی از دین، سیاست و اخلاق، نه‌تنها برای فهم دقیق‌تر تاریخ معاصر ایران و به‌ویژه، مسائل ناظر بر انقلاب اسلامی و همچنین، پاسخ مستند و مستدل به برخی شبهات و اتهامات ناروایی که مخالفان فکری و سیاسی نهضت آزادی ایران در دو جبهه جریان سلطنت‌طلب برانداز و محافظه‌کاران حاکم طی سالیان اخیر پیرامون نقش دکتر یزدی در روند تحولات قبل و بعد از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ مطرح ساخته‌اند، بلکه در راستای ترسیم نقشه راه فرآیند گذار به دمکراسی و توسعه متوازن و پایدار و نمایاندن چشم‌اندازی از الزاماتِ پیش روی ایران فردا، سرمایه‌ای عظیم برای فعالان سیاسی دمکراسی‌خواه و اندیشمندانی قلمداد میشود که در جست‌وجوی اصلاح، آزادی، حاکمیت ملت، عدالت و حاکمیت قانون تلاش می‌کنند.
📌در دورانی که جامعه ایران با چالش‌های پیچیده‌ای در حوزه آزادی و دموکراسی روبه‌روست، بازنشر آثار دکتر یزدی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که نه‌تنها ابزاری برای شناخت بهتر اندیشه‌های او، بلکه فرصتی برای الهام گرفتن از اصول و آرمان‌هایی است که می‌توانند راهنمای مبارزات مسالمت‌آمیز و دموکراسی‌خواهانه باشند.
📌این کانال تلاش دارد تا در گام نخست، با بازتاب دیدگاه‌های دکتر ابراهیم یزدی و سپس، با ارایه نظرات و حتی انتقاداتی که از طریق راه‌های تماس با مدیران این کانال بر اندیشه، مواضع و عملکرد آن زنده‌یاد مطرح میشوند، زمینه‌ای برای گفت‌وگو، تأمل و بازاندیشی در مسیر ساختن ایرانی برخوردار از آزادی، عدالت و توسعه ملی فراهم سازد.
تماس با ما:
@Nehzatazadiran
info@nehzateazadi.org
@Drebrahimyazdi
@Bonyadbazargan
/channel/drebrahimyazdi
🔸 بازرگان؛ شایسته اما در زمان نامناسب
🔹سلسله جلسات درس‌گفتارهای «تاریخ پنجاه‌ساله‌ی ایران»
🔹سخنران: رضا احمدی
📌این جلسات در روزهای چهارشنبه ساعت ۱۸، در دفتر مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم برگزار میشود.
@Bonyadbazargan
#عطف (۰)
#بریدۀ_پادکست
#کاور_پادکست
▪️مروری بر تاریخ مطالعات اسلام در غرب
🔹شمارۀ صفرم پادکست عطف درآمدی است بر این مجموعه و مروری است مختصر بر تاریخ مطالعات اسلام در غرب، برای ارائۀ تصویری کلی و اجمالی از آثار و پژوهش‌های غیرمسلمانان دربارۀ اسلام و مسلمانان، از آغاز تا به امروز. در این شماره، با استناد به برخی منابع معتبر دربارۀ موضوع، ضمن معرفی پاره‌ای از مهمترین ویژگی‌ها، تحولات و رخدادها در تاریخ اسلام‌شناسی غربیان، گروهی از مشهورترین و تأثیرگذارترین اسلام‌پژوهان غربی همراه با تألیفات و فعالیت‌هایشان شناسانده شده‌اند.
🔹کاور این شماره تصویر «کتابخانهٔ بابِل» اثر اریک دِمَزیه، نقاش فرانسوی، است براساس ایدۀ خورخه لوییس بورخس در داستان کوتاه معروفش به همین نام. استعارۀ کتابخانۀ بابل، کتابخانه‌ای بی‌نهایت که در دل آن کتابی پنهان شده که حقیقت جهان را توضیح می‌دهد، به نحوۀ ادراک انسان از هستی اشاره‌ای خیال‌انگیز دارد.
#فاطمه_مصلح‌زاده #رادیو_دورنما
#پادکست_دورنما #دورنما_بشنویم
@doornamaa
🔶 فراخوان عمومی سومین جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان تا پایان مهرماه تمدید شد
📌 سومین دوره «جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان» با هدف شناسایی، حمایت و تشویق نویسندگان، مولفان، مترجمان و ناشران در عرصه اصلاح فرهنگی، ترویج فرهنگ مردم‌سالاری و تبیین دیدگاه‌های روشنفکری دینی برگزار میشود.
📌به همین منظور از پدیدآورندگان، مولفان، مترجمان و ناشران دعوت می‌کنیم، آثار خود را اعم از نگارش، تالیف یا ترجمه که دارای هر دو ویژگی ذیل باشد، برای پذیرش و داوری به نشانی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان ارسال نمایند.
۱_ آثار منتشر شده در سه حوزه «روشنفکری دینی»، «اصلاح فرهنگ استبدادی و بسط دموکراسی»، و «تقویت جامعه مدنی»
۲_ آثاری که برای اولین بار در سال ۱۴۰۲ به چاپ رسیده است
🔷 آثار باید تا پایان مهر ۱۴۰۳ به نشانی تهران، خیابان مطهری، نرسیده به چهار راه مفتح، جنب بانک صادرات ساختمان، ۲۴۰ طبقه ۵ واحد ۲۴ ارسال شود.
🔹کدپستی ۷۳۵۶۸ _ ۱۵۸۸۸
شماره تماس: ۸۸۳۲۸۰۶۶
@Bonyadbazargan
🔶 آیت‌الله طالقانی: روزی فرا می‌رسد که سرزمین فلسطین آزاد شود و بیت‌المقدس و جایگاه معراج به صاحبان اصلی خود برگردد. صاحبان بیت‌المقدس همه مسلمانان و مسیحیان و یهودیان هستند ولی صهیونیست‌ها میگویند بیت‌المقدس فقط مال ماست و خداوند می‌فرماید"إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لأَنفُسِکمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا".
@Bonyadbazargan
🔶 مقاله موانع گذار به دموکراسی در خاورمیانه
✍️علیرضا بی‌زبان، دکترای جامعه‌شناسی
📌مسأله نوشتار حاضر گذار به دموکراسی در خاورمیانه است. هدف این نوشتار ارائه پاسخی به این پرسش است که چرا جنبش های انقلابی گسترده در منطقه خاورمیانه که با هدف حاکمیت قانون، آزادی های سیاسی و اجتماعی و دستیابی به سطح بالایی از رفاه اجتماعی- اقتصادی و رفع تبعیض و نابرابری شکل و بسط یافت، نه تنها گذار دموکراتیک به معنای استقرار فرآیندها و رویه‌های جدید دموکراسی و تعمیق آن را در پی‌نداشت، بلکه به شکست (اصلاحات سیاسی صوری یا بازتولید نوعی اقتدارگرایی با صورتبندی جدید) منجر شد؟
📌در مقام یافتن راه حل تئوریک مسأله، تئوری های مربوط فرایند گذار دموکراسی- در دو سطح کلان (توسعه اقتصادی- اجتماعی، فرهنگ سیاسی، جامعه مدنی و وابستگی دولت به منابع رانتی)، و خُرد (مصالحه پذیری نخبگان سیاسی و اجتماعی و مقبولیت دموکراسی در نزد توده های اجتماعی) - مورد بررسی قرار گرفت.
📌 نتایج تحقیق برای موردهای مصر، لیبی، یمن و سوریه نشان می‌دهد که جامعه مدنی ضعیف، حاکمیت فرهنگ سیاسی خودسالار و توسعه نیافتگی اقتصادی و همچنین مصالحه‌ناپذیری نخبگان سیاسی از مهمترین موانع در دو سطح کلان و خُرد برای گذار به دموکراسی در این جوامع بوده است.
📌علاوه براین نتایج تحلیل تطبیقی کیفی(بولی محور) نشان می‌دهد که اتکا دولت به درآمدهای رانتی، جامعه مدنی ضعیف، وجود فرهنگ سیاسی غیردموکراتیک و خودسالار و مصالحه ناپذیری نخبگان و فقدان مقبولیت دموکراسی برای مورد بحرین شرط لازم و توسعه نیافتگی اقتصادی– اجتماعی نه شرط لازم و نه کافی برای عدم گذار به دموکراسی است.
@Bonyadbazargan
🔶 نگاهی به کتاب «درباره فلسطین» اثر نوام چامسکی و ایلان پاپه
📌چامسکی برخلاف تصویر و روند رسانه‌ای موجود، تاریخ فلسطین را منطبق با واقعیت‌های تاریخی بررسی کرده و می‌پرسد آیا اسرائیل، متمدن است که در هر هفته چند کودک فلسطینی را می‌کشد؟ یا اینکه غزه را به جایی محصور تبدیل کرده و حتی مایحتاج اولیه زندگی برای آنها نیز فراهم نیست، فقط برای اینکه امکان دارد این مردم محصور، منافع اسرائیل را به خطر بیندازند؟
📌کتاب «درباره فلسطین»، نوشته فرانک بارات، مجموعه‌ای است از مقالات و مصاحبه‌های نوام چامسکی و ایلان پاپه که از منتقدان سیاست‌های آمریکا و اسرائیل درخصوص بحران در غزه و روند صلح در خاورمیانه محسوب میشوند.
https://www.dinonline.com/32847
@Bonyadbazargan
🔶روش شناسی قرآن پژوهی آیت‌الله طالقانی
✍یوسف خانمحمدی
📌از جمله ویژگی‌های قرآن‌پژوهی طالقانی، فارسی‌نویسی است. معمولاً علما در گذشته، نتایج تحقیقات خود را به زبان عربی به نگارش درمی‌آوردند. ولی طالقانی پرتوی از قرآن را به فارسی نوشت. وی معتقد بود از آنجا که هدف قرآن هدایت بشر و توده مردم است و مردم ایران فارسی‌زبان‌اند، باید طوری پیام قرآن را برای مردم مطرح کرد که قابل فهم برای همه باشد.
📌ویژگی دیگر ، نام‌گذاری آثار است. او ابا داشت که اسم تفسیر روی آثار خود بگذارد. بنابراین، نوعی گسست‌گرایی را اعلام می‌کند و معتقد است اگر انسان در چارچوب مفسرین گذشته حرکت کند نمی‌تواند به نوآوری‌های جدید دست پیدا کند و به یک نوع تسلسل می‌افتد که تکرار گذشتگان است.
📌این نوع برداشت از قرآن، یک سبک از تفکر را پدید آورده بود که جرئت ورود روشنفکر و تحصیل‌کردگان غیر حوزوی را مهیا کرد. مهندس بازرگان، دکتر سحابی و شریعتی و دیگران با گسستی که طالقانی در روش تفسیر ایجاد کرد، وارد عرصه قرآن‌پژوهی شدند.
📌با استفاده از تاریخ صدر اسلام و پرهیز از اسرائیلیات و احادیث ضعیف در فهم قرآن، طالقانی در تفسیر سوره آل عمران برای تبیین آیات ناظر به جنگ بدر و احد، استفاده فراوانی از تاریخ صدر اسلام می‌کند و محیط نزول آیات را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. ایشان از ورود اسرائیلیات و احادیث جعلی که مانع فهم درست پیام قرآن میشود اظهار نگرانی می‌کند. تأکید بر تاریخ صدر اسلام و پرهیز از اسرائیلیات و احادیث ضعیف، از مهمترین ویژگی قرآن‌گرایان در ایران معاصر است.
📌طالقانی به‌کارگیری روش‌های عرفانی، فلسفی، فقهی و علمی را در تفسیر قرآن، از موانع اساسی فهم اهداف هدایتی قرآن می‌دانست. به نظر وی هدف در این‌گونه تفسیرها فهم اهداف قرآن آن‌طور که در حقیقت است، نیست؛ بلکه به دنبال اثبات خود روش‌ها هستند. فهم واقعی قرآن در صدر اسلام ناشی از اتخاذ روش‌های غیر قرآنی است.
📌طالقانی پس از نقد و ارزیابی روش‌های موجود در تفسیر قرآن به ارائه روش اتخاذی خود می‌پردازد؛ وی معتقد است برای فهم قرآن و کنار گذاشتن حجاب‌های موجود ابتدا باید مراحلی را طی کرد:
📌۱- پی‌جویی از ریشة لغات و درک معانی و مفاهیم عمومی عصر نزول و جدا کردن آن از معانی و اصطلاحات حادثه (جدید) مانند مفاهیم ایمان، کفر، نفاق، قلب، محکم، متشابه و تأویل.
📌۲- دقت در نکته‌های مقصوده و اشارات ملحوظه و مقایسه در اسلوب و توجه به ایجاز و تطویل، تقدیم و تأخیر، حذف و ابدال، تشبیهات و کنایات، امثال و عبر و نکته‌های بلاغتی.
📌۳- دانستن خصال نفسانی و قوای درونی و تجزیه مبادی فکری و شهوات، غرائز، عواطف و تحولات اجتماعی، اسرار ترقی و انحطاط امم.
📌۴- توجه عموم به محیط جاهلیت عرب در هنگام نزول قرآن، و متمثل نمودن بلاغت سرشاره فطرت زنده، فضای باز و آسمان درخشان آنها را چنان تغییر داد که گویا از نو آفریده شده‌اند.
📌۵- دانشمندان اهل نظر و محققان باید کلیات عقلی، فلسفی و معلومات خود را در طریق فهم هدایتی قرآن قرار دهند، نه آنکه قرآن را محدود به دریافت‌های خود گردانند.
📌۶- در تأویل متشابهات و فهم آیات الأحکام و استنباط فروع باید به احادیثی باشد که از جهت دلالت صریح و از جهت سند، استناد آنها به منابع وحی و ائمه طاهرین(ع) بررسی شده باشد.
📌طالقانی پس از طی این مراحل روش خودش را چنین معرفی می‌کند: نخست چند آیه به ردیف و شماره آورده شده. پس از آن، ترجمة آیات به فارسی تطبیقی آمده چنانکه از حدود معانی صحیح لغات خارج نباشد. پس معانی مترادف و موارد استعمال و ریشه لغات، در موارد لزوم بیان شده تا در ذهن خواننده مجال تفکر بیشتری باز شود. آن‌گاه آنچه از متن آیات مستقیماً بر ذهن تابیده بیان میشود. گاهی در موارد مقتضی از احادیث صحیحه و نظر مفسران استفاده شده، پس در پیرامون آیات آنچه به فکر نگارنده رسیده و بر ذهنش پرتو افکنده منعکس می‌گردد، تا شاید خواننده خود هرچه بیشتر به رموز هدایتی قرآن آشنا شود و ایمان تقلیدی به کمال تحقق رسد و هر چه بیشتر جویندگان در اعماق ژرف آیات فرو روند و در انوار آن غوطه‌ور شوند.
🔷 منبع: کتاب تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر نوشته یوسف خانمحمدی
@Bonyadbazargan
🔶مسئلۀ زن در جهان اسلام معاصر
مروری بر آثار محققان و نواندیشان مسلمان
🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، برخی از مهمترین آثار محققان و نواندیشان مسلمان دربارۀ مسائل زنان (به عربی یا انگلیسی) را برگزیدیم و مقاله‌هایی مروری همراه با نسخۀ صوتی در معرفی آنها منتشر کردیم. حجم هر مقاله حدود دوهزار و پانصد کلمه و زمان هر پادکست کمتر از سی دقیقه است.
۱. نخستین رویکردهای روشنفکران مسلمان به مسئلۀ زن
مروری بر کتاب «المرأة الجدیدة» از قاسم امین
خواندن متن | شنیدن پادکست
۲. زنان مسلمان در آغاز راه تجدد
مروری بر کتاب «السفور و الحجاب» از نظیره زین‌الدین
خواندن متن | شنیدن پادکست
۳. روایت کودکیِ دختری در اندرونی
مروری بر کتاب «زنان بر بال‌های رویا» از فاطمه مرنیسی
خواندن متن | شنیدن پادکست
۴. روایت‌های تفسیرگران از حدود حجاب در قرآن
مروری بر مقالۀ «تفسیر قرآن و هنجارهای حجاب زنان» از والری هافمن
خواندن متن | شنیدن پادکست
🔷 منبع: @doornamaa
@Bonyadbazargan
🔶فیرحی در کتاب «پیامبری و قرارداد» چه می‌گوید؟
✍🏻رضا تاران
📌کتاب «پیامبری و قرارداد؛ نظریه‌ای درباره سیره حکمرانی پیامبر» حاصل سه دوره تدریس سیره سیاسی پیامبر توسط داود فیرحی در دانشگاه تهران در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ است که بعد از درگذشت او، اکبر محمدی در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر آن را تنظیم و تحقیق و در سال ۱۴۰۳ نشر نی آن را منتشر کرده است.
📌فیرحی دوگانه «اسلامی» و «جاهلی» به تاریخ شبه‌جزیره عربستان را رد می‌کند و دولت مدینه را در امتداد دوره پیش از اسلام تحلیل می‌کند. او بر این باور است که قبایل عرب توانسته بودند با پیمان و قراردادهای میان‌قبیله‌ای خط اقتصادی امنی ایجاد کنند(۳۹۴). از نظر فرهنگی هم بر فرهنگ روم و هم بر فرهنگ ایران آگاهی داشتند(۳۹۵). بر این اساس وضعیت عربستان پیش از اسلام جنگ دائمی نبود و بر پایه پیمان و قرارداد وضعیت باثباتی داشتند(۷۴). شکل‌گیری دولت مدینه و حکمرانی پیامبر نیز بر پایه و اساس قراردادهای مرسوم آن دوره بود(۵۸). این دیدگاه در مقابل نظریه‌ای نخبه‌گرایانه‌ای است که معتقد است پیامبر بر پایه نظر و رای خود مدینه را اداره کرده است(۵۴).
📌فیرحی مهاجرت پیامبر به مدینه را نقطه آغاز تشکیل دولت مدینه می‌داند که با قراردادی میان او و بزرگان مدینه انجام شد(۶۳). اما مستند اصلی فیرحی پیمان مدینه است که در ماه‌های اول هجرت انجام شده است. به باور او پیمان مدینه نه فرمان بلکه از جنس قرارداد است؛ قراردادی میان پیامبر، مهاجران، انصار، مشرکان و برخی از گروه‌های یهودی(۷۶). بر اساس این قرارداد مدینه به عنوان «حّرم» اعلام میشود که منازعات داخلی را به صلح و از تعرضات بیرونی جلوگیری شود(۱۰۸). مرجع حل اختلافات پیامبر است اما جنس تعیین او از قبیل «قاضی تحکیم» است که طرفین دعوا با توافق او را انتخاب کرده‌اند(۱۰۹). به باور فیرحی در همه قراردادها پیامبر داور نبود بلکه با توافق طرفین قرارداد داور تعیین می‌شد(۱۷۳). قرارداد مدینه قبیله و هویت‌های ایمانی را از بین نبرد بلکه هویت جمعی بزرگتری به‌نام شهروند مدینه بودن را افزود(۱۲۱). بر اساس قرارداد قانون مدینه شکل می‌گیرد که در دو بخش است؛ بخش اول: قانون داخلی قبایل و گروه‌های عقیدتی است و قانون دوم قانون شهر با توافق جماعت‌ها(۱۲۹). محور این قرارداد ممنوعیت ظلم، گناه، دشمنی و فساد نسبت به اعضای قرارداد بود(۲۱۷).
📌به باور فیرحی در چند سال اول حضور پیامبر در مدینه، قرارداد مدینه توانست انسجام نسبی داخلی ایجاد کند و دولت‌شهر مدینه را شکل دهد. از سال ششم قراردادهای جدیدی اضافه شد از جمله مهمترین آن «قرارداد صلح حدیبیه« بود(۱۴۰) که توانست قریش را کنترل کند. قرارداد طائف که پیمانی امنیتی بود بخشی دیگری از مخالفان مدینه را به هم‌پیمان تبدیل کرد(۱۵۷). سال نهم هجریت ویژگی مهمی دارد و این سال را «عام الوفود« یعنی سال قراردادها نام‌گذاری کرده‌اند، زیرا در این سال تعداد زیادی از قبایل وارد مدینه شده و با پیامبر قرارداد بستند(۱۶۷).
📌قرارداد نجران از دیگر قراردادهای مهم پیامبر با مسیحیان است؛ پیامبر دین مسیحیان را به رسمیت شناخته و امنیت آنان را در مقابل پرداخت جزیه تضمین می‌کند(۳۰۷). فیرحی معتقد است این قرارداد در دوره خلیفه اول تمدید شد اما خلیفه دوم این پیامبر را شکست و مسیحیان را مجبور به کوچ کرد(۳۱۷). همچنین قرارداد مقنا و خیبر نیز که با یهودیان بسته شده است مورد توجه فیرحی است(۳۳۵).
📌به باور فیرحی حکمرانی پیامبر نه بر آرایش جنگی بلکه بر نرم‌افزار قرارداد ایستاده است. بر این اساس اصل صلح و قرارداد است و جنگ عارضه است. در تمام قراردادها استقلال قبایل به رسمیت شناخته شده است(۱۷۲). فیرحی پیامبر را نه شخصیتی انقلابی بلکه اصلاحگری محافظه‌کار می‌داند که دنبال زیر و رو کردن طبقات اجتماعی نبود(۳۳۷). به باور فیرحی پیامبر با قراردادهای مختلف نوعی فدرالیسم قبیله‌ای شکل داد که در آن وحدت اصلی با محوریت دفاعی و نظامی بود(۱۶۱). فیرحی بر این باور است که تکیه پیامبر نه بر نیروی نظامی و مسلح بلکه بر قرارداد بوده است و نظامی‌گری دوره خلفا تخطی از سیره پیامبر است(۳۵۵). به‌نظر می‌رسد فیرحی به «جهاد ابتدایی« باور نداشت و جنگ‌های پیامبر را در اثر پیمان‌شکنی و تخطی از قراردادها از جانب قبایل تحلیل می‌کرد. فیرحی بر این باور است که پیامبر همچون یک استراتژیست توانست با عنصر قرارداد دولتی تشکیل دهد و اسلام را عرضه کند.
B2n.ir/d78703
@Bonyadbazargan
🔶رابطه روش حکومتی با فرایند دموکراسی‌سازی و تحکیم دموکراسی
✍️نویسندگان: میر‌قاسم سیدین‌زاده و منصور انصاری
🔷منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان 1398 شماره 22
📌دموکراسی مؤثرترین سیستم رسیدن به تعادل و متضمنِ کمترین بدی است. به تعبیر اسمیت، همه نارسایی‌های دموکراسی را می‌توان با دموکراسی بیشتر درمان کرد. میزان نارسایی‌ها و نقص‌ها در همه کشورها یکسان نیست؛ برخی نظام‌ها همه شروط دموکراسی و تعدادی برخی از شروط آن را تحقق بخشیده‌اند و برخی، حتی واجد شروط حداقلی دموکراسی نیز نیستند.
📌 نظامهای با ویژگی‌های نخست، «دموکراتیک»، نظامهای دارای ویژگی‌های دوم، «هیبریدی» و نظامهای با ویژگی‌های سوم، «غیردموکراتیک» نام گذاری میشوند. این روش‌های حکومتی رابطه‌ای مستقیم و غیرمستقیم با فرایند دموکراتیزاسیون و تحکیم دموکراسی دارند.
📌در اصل مسأله و پرسش اصلی در این پژوهش هم، به تبیین و توضیح رابطه «روش حکومتی» با «فرایند دموکراسی سازی و تحکیم دموکراسی» بر می
گردد (مسأله و پرسش). نیل به این هدف، به کمک روش «توصیفی- تحلیلی» و با استفاه از منابع کتابخانه‌ای دنبال میشود(روش).
📌 به نظر می‌رسد از میان مدل‌های مختلف دموکراسی، «دموکراسی حداکثری» بیشترین تأثیرگذاری مثبت در «فرایند دموکراسی سازی و تحکیم» دارد و به مدل آرمانی و ایده آل نظم دموکراتیک نزدیک‌تر است؛ مراتب بعدی به دموکراسی‌های حداقلی و هیبریدی تعلق دارد. (یافته)
@Bonyadbazargan
🔶 چرا دچار استبداد شده‌ایم؟
🔷 منبع: مجموعه آثار ۶ مهندس مهدی بازرگان؛ مدافعات
📌استبداد زائیده ناامنی و بیچارگی و اسارت ملی یا سلب استقلال و بی شخصیتی و تفرقه و دشمنی و عقب افتادگی است و خود زائیده همین چیزها است. استبداد و آثار آن لازم و ملزوم و تقویت کننده یکدیگرند. هر دو باید با هم دفع شوند. به جنگ یکی بدون دیگری نمی‌توان رفت. اگر به فرض مرده یا کشته شود مجدداً زائیده و بزرگ میشود.
📌 هیچ کجای دنیا مثل ایران داری چنین شرائط خاص نبوده است. هیچ کجا هم استبداد نتوانسته است این‌طور ریشه و دوام پیدا کند. در سایر جاها یا ملت و دولت با هم منقرض شده‌اند (مصر و آشور و امپراطوری روم)، یا ملت مانده و حاکم شده است (اروپای بعد از قرون وسطی و چین و ژاپن) و یا از ابتدا زندگی اجتماعی و حکومت مردم بر مردم را نگاه داشته‌اند و متفقا رفته‌اند (یونان و تا اندازه‌‌ای فنیقیه).
@Bonyadbazargan
🔶 فراخوان عمومی سومین جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان
📌 سومین دوره «جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان» با هدف شناسایی، حمایت و تشویق نویسندگان، مولفان، مترجمان و ناشران در عرصه اصلاح فرهنگی، ترویج فرهنگ مردم‌سالاری و تبیین دیدگاه‌های روشنفکری دینی برگزار میشود.
📌به همین منظور از پدیدآورندگان، مولفان، مترجمان و ناشران دعوت می‌کنیم، آثار خود را اعم از نگارش، تالیف یا ترجمه که دارای ویژگی‌های ذیل باشد، برای پذیرش و داوری به نشانی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان ارسال نمایند.
۱_ آثار منتشر شده در سه حوزه «روشنفکری دینی»، «اصلاح فرهنگ استبدادی و بسط دموکراسی»، و «تقویت جامعه مدنی»
۲_ آثاری که برای اولین بار در سال ۱۴۰۲ به چاپ رسیده است
🔷 آثار باید حداکثر تا ۲۰ مهر ۱۴۰۳ به نشانی تهران، خیابان مطهری، نرسیده به چهار راه مفتح، جنب بانک صادرات ساختمان، ۲۴۰ طبقه ۵ واحد ۲۴ ارسال شود.
🔹کدپستی ۷۳۵۶۸ _ ۱۵۸۸۸
شماره تماس: ۸۸۳۲۸۰۶۶
@Bonyadbazargan
🔶 سید وفاق
✍️ سمیه متقی
📌«مرحوم آیت‌الله طالقانی یک چهره بسیار محبوب بودند. محبوبیت ایشان در زمان حیات‌شان و همچنین در مراسم بزرگداشت ایشان، کاملاً عیان بود. به این دلیل، گروه‌هایی سعی می‌کردند خودشان را به ایشان نزدیک کنند و عاطفه اجتماعی ایشان را به‌خصوص در رابطه با نسل جوان برانگیزند و حمایت ایشان را جلب کنند و ایشان مکرر میگفتند که من میدانم نقص و انحرافی را که در این گروه‌ها هست، ولی می‌ترسم اگر آنها را به حال خودشان بگذاریم وضع‌شان از این هم بدتر شود. منطق ایشان این بود. بنابراین به آنها مجال میدادند که با ایشان آمد و شدها و ارتباط زیادی داشته باشند...»
📌چنین نقش‌آفرینی آیت‌الله طالقانی، چه پیش از انقلاب و در میانه اختلافات فدائیان اسلام و محمد مصدق و دولت او و چه در زمان شکل‌گیری جبهه ملی و پس از آن نهضت آزادی که خودش از مؤسسان آن بود و همچنین در بحبوحه انقلاب و اختلافات میان انقلابیون مشخص است تا جایی که اعضای انجمن‌های اسلامی دانشجویان و تشکلهای مختلف دانشجویی نیز او را معتمد خود میدانستند.
📌در این بین بنا بر خاطرات موجود از ایشان، او در تلاش بود هر آنکه امکان حفظش در حکومت جمهوری اسلامی ایران از حکومت پهلوی بود، باقی بماند. مهدی طالقانی در این زمینه گفته است:«عده‌ای بعد از انقلاب فکر کردند هرکس حتی آن فردی که در بیمارستان دربار پرستار بوده را باید با خشم انقلابی اعدام کرد. آیت‌الله طالقانی همیشه عدالت و برخورد عادلانه را مدنظر داشت و میگفت این افراطهاست که آینده خطرناکی دارد.
📌طیف‌ها و چهره‌های مختلف از اعضای نهضت آزادی تا غلامعلی حدادعادل، عباس شیبانی، جلال آل‌احمد و بسیاری از چهره‌های سیاسی پیش و پس از پیروزی انقلاب بر نقش آیت‌الله طالقانی در وحدت‌آفرینی در صفوف مردم و انقلابیون و پس از آن ایجاد وفاق میان حاکمیت و مردم اذعان داشتند.
https://hammihanonline.ir/fa/tiny/news-20343
@Bonyadbazargan
🔸فهرست زمانی مجموعه آثار دکتر ابراهیم یزدی
🔹ویرایش نخست
@Drebrahimyazdi
📌 دکتر ابراهیم یزدی، افزون بر کتاب‌هایی که به صورت مستقل به رشته تحریر در آورده است، صدها یادداشت، مصاحبه و سخنرانی از خود به جا گذاشته که با عنوان «مجموعه آثار» در سایت‌های نهضت آزادی ایران، بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان و نیز در کانال رسمی ایشان منتشر شده است.
📌مجموعه آثار دکتر ابراهیم یزدی که جامع قریب به تمام آثار قلمی آن زنده‌یاد از ۱۳۳۲ تا ۱۳۹۴ است و به همت و نظارت ایشان در سالهای آخر عمر و در شرایط ویژه امنیتی پس از ۱۳۸۸ تنظیم شده است، در برخی موارد دچار اغلاط تایپی و املایی است و هنوز ویرایش نهایی نشده است.
📌بعید نیست که برخی آثار قلمی نیز در آن بازه زمانی از دسترس دور مانده و در این مجموعه درج نشده باشد. همکاری علاقمندان و آشنایان دکتر ابراهیم یزدی می‌تواند در رفع این کاستی موثر بوده تا چنان‌چه اثری در آینده یافت شد، به این مجموعه اضافه شود.
📌ویرایش نخست فهرست زمانی مجموعه آثار دکتر ابراهیم یزدی نیز که قاعدتاً متاثر از نقیصه یادشده است، به‌تدریج، اصلاح، تکمیل و ارایه خواهد شد.
@Drebrahimyazdi
@Bonyadbazargan
🔶آینده‌پژوهی دینداری در ایران
✍احمد کوهی
📌وقتی از آینده دینداری می‌گوییم می‌خواهیم از چه چیزی سخن بگوییم؟ و اصلا چرا به چیزی به عنوان آینده‌دینداری می‌پردازیم؟ واقعیت این است که انگیزه‌ها برای پرداختن به آینده مختلف است و افراد گوناگون از ابعاد مختلفی به آینده می‌نگرند و از آن استفاده می‌کنند؛ اما آنچه ما در اینجا در پی آن هستیم، این است که ما آینده را برای ساختن آن می‌خواهیم. اگر فقط با هدف حدس زدن آینده باشد که چه خواهد شد و دینداری افزایش می‌یابد یا کاهش کاری بی‌فایده است و مشکلات معرفت شناسی پیدا می‌کند.
📌دانستن آینده‌دینداری وقتی برای ما فایده عملی دارد که به جای کاهش یا افزایش آمار دینداری، دایره حدسمان را به این سمت ببریم که آیا ممکن است دینداری نسبت به اکنون متفاوت بشود؟
📌تحقیقات نشان داده‌اند که تحولاتی در حال رخ دادن است که در اثر آن، حرکت به سمت مردمی شدن، حکمرانی مردم و الگوی مشارکتی در حال رشد بوده و هست. این امر در فضای دینداری هم خواهد بود؛ یعنی نه فقط در فضای سیاسی، بلکه در دین هم احساس نیاز بیشتری به مشارکت خواهد بود و مردم برای حل مسائل خود از ساختارهای غیررسمی‌تر و مردمی‌تر استفاده می‌کنند.
📌ساختارهای ریز، جزیی و خرد می‌توانند تأثیر بیشتری در زندگی‌ها بگذارند و تبدیل به اصل میشوند. به عبارت دیگر اگر بیست سال پیش، پیشران اصلی تحولات اجتماعی، دانشگاه یا نهاد علم بود، دیگر نهاد علم و دانشگاه را به عنوان پیشران تحول باید کنار بگذاریم و از این پس نهادهای دیگری مانند شبکه‌های انسانی یا نوآوری‌ها پیشران تحولات اجتماعی خواهند بود.
📌شاید اتفاق مهمی که می‌افتد، این است که دینداری بعد از انقلاب که برای بسیاری از مردم دینداری از طریق ساختارها بود، به نوعی از دینداری تبدیل میشود که از طریق فعالیت‌های فوق برنامه و داوطلبانه، گسترش خواهد یافت.
🔷برشی از کتاب آینده‌دینداری در ایران، دفتر اول، ۱۴۰۲، به کوشش مهدی پورحسین؛ انتشارات سهل،صفحات ۲۲۵، ۲۲۶، ۲۴۵، ۲۴۶
/channel/andishedinimoaser
@Bonyadbazargan
#عطف (۰)
#پادکست
🔅رادیو دورنما
عطف ـ قسمت صفرم
🔹مروری بر تاریخ مطالعات اسلام در غرب
کاری از #فاطمه_مصلح‌زاده
🔺عطف را در کست‌باکس و شنوتو و سایر پادگیرها هم می‌توان شنید.
🔻پادکست عطف در یوتوب و آپارات نیز در دسترس است.
#اسلام‌پژوهی_غربیان
#مطالعات_آکادمیک_اسلام
#مطالعات_اسلام_در_غرب
#آثار_کلاسیک_اسلام‌پژوهی
#دورنما_بشنویم
@doornamaa
#بازخوانی_آثار_بازرگان
🔶 احتیاج روز
📌در سالهای گذشته، بخشی از مهمترین آثار مهندس مهدی بازرگان را با هدف معرفی و بازخوانی مجدد، به صورت خلاصه مکتوب و پادکست صوتی در کانال تلگرامی منتشر کردیم. اکنون قصد داریم به مرور آنچه تاکنون منتشر شده بپردازیم.
📌 پادکست احتیاج روز به خلاصه این اثر که برای اولین بار در سال ۱۳۳۶ منتشر شده است، می‌پردازد، مهندس بازرگان در این اثر می‌گوید: «ما وقتی که نخواهیم و نتوانیم دور هم جمع شده، همکاری و همراهی نمائیم، نه مواهب طبیعی و درآمدهای ملی ما را خوشبخت خواهد کرد، نه از علم و فن بهره‌ای خواهیم گرفت و نه از هوش و بینائی؛ و نه حسن تشخیص‌های سیاسی رفع گرفتاری‌هایمان را خواهد کرد.»
📌همچنین خلاصه اثر «ملت ایران چه باید بکند؟» را می‌توانید در لینک‌های زیر بخوانید، باز شدن لینک‌ها نیاز به فیلترشکن دارد.
http://B2n.ir/a02876
http://B2n.ir/b87495
http://B2n.ir/y92399
http://B2n.ir/b17751
✍️متن و صدا: علی ملک‌پور
@Bonyadbazargan
🔸کوچک‌سازیِ ایرانی و موانع آن
✍️ مهدی معتمدی‌مهر
🔹منبع: ماهنامه آینده‌نگر، شماره ۱۴۵، مهر ۱۴۰۳
📌کوچک‌سازی دولت [Government Downsizing] مفهومی نو در اقتصاد سیاسی و تبلور گرایشی لیبرالی در ساحت زمامداری است که باید زمینه‌ساز کارآمدی الگویی مدیریتی در عرصه‌های گوناگون حاکمیتی شود که خواهان شتاب بخشیدن به روند گذار به توسعه است و در راستای نیل به «دولت حداقلی» کاربرد دارد.
📌 «کوچک‌سازی» در ایران، اصطلاحی است که چه‌بسا نخستین بار در دوران دولت سازندگی و در قالب برنامه خصوصی‌سازی ارایه شد که البته، صرفاً به مالکیت‌زدایی دولت [و نه حتی مدیریت یا کاهش تصدی‌گری] از سازمان‌های بزرگ و فعالیت‌های اقتصادی فرو کاسته شد. به عبارت دیگر، متاثر از این فهم تنزل‌یافته و البته راستگرایانه که احتمالاً ناظر بر ناتوانی از اداره جامعه از یک سو و تامین منافع رانتی برای افراد و جناح‌های خاص منسوب قدرت از سوی دیگر است، هدف اصلیِ خصوصی‌سازی در ایران، صرفاً بر انتقال دارایی‌های دولتی تمرکز یافته است و نه رشد فرصت‌های ارتقا بخش برای تقویت و رشد بخش خصوصی مستقل از حاکمیت.
📌 بادکردگی دولت در ایران، امری اتفاقی یا اراده‌گرایانه نیست، حاوی ضرورتی ساختاری و معطوف به دو عامل بنیادین است: اقتصاد نفتی و فراگیری چپ‌روی سیاسی و اقتصادی پس از سقوط دولت موقت. سران حزب جمهوری که ارکان اصلی قدرت را به دست گرفته بودند، چنان شیفته نگرش سوسیالیستی و الگوی حاکمیتی شوروی بودند که بدون هیچ پرده‌پوشی ابراز می‌کردند که: منشاء مالکیت در عرصه صنایع بزرگ، بانکداری، بیمه، معادن بزرگ، صنایع مادر، صدا و سیما، کشتیرانی، راه‌آهن و ...... حتی مالکیت ابزار تولید در عرصه صنایع سنگین، در قلمرو و اختیار دولت است.
📌کوچک‌سازی دولت به‌خودیِ خود هدف نیست. به‌کارگیری این الگو زمانی اهمیت پیدا می‌کند که در راستای دستیابی به توسعه متوازن و پایدار، شکوفایی اقتصادی، رشد بهره‌وری، کاهش هزینه‌های زاید و بالاسری و صرفه‌جویی در بهره‌گیری از منابع انسانی و مالی کارساز باشد و به تولید رفاه اجتماعی بیشتر منجر شود و متضمن ارتقای کیفیت و سرعت انجام خدمات، تسریع و تسهیل دسترسی مردم به نیازمندی‌های‌شان و تسهیل و تسریع در نظام تصمیم‌سازی اداری و اقتصادی قرار گیرد.
📌نگاه حداکثری به حاکمیت دولتی و عدم تبیین دقیق جایگاه ولایت فقیه در قانون اساسی که نسبت آن را با حکومت متمایز سازد، باعث انحراف ساختار حقیقی قدرت از مناسبات و الزامات ارایه شده در ساختار حقیقی قدرت [قانون اساسی] و اختلاط دو مفهوم ذاتاً منفک از هم یعنی «نهادهای دولتی» و «نهادهای عمومی» به سود دولتی‌شدنِ نهادهای عمومی شده است.
📌نگرش حاکم بر کوچک‌سازی باید توام با انسان‌محوری و تحقق حقوق اساسی ملت باشد تا در پرتو آن، احساس رضایت عمومی حاصل شود. متاسفانه در روند پدیده خصوصی‌سازی در ایران به‌ویژه در دولت‌های احمدی‌نژاد و رییسی که ادعای عدالت‌گرایی و تقدم توسعه اقتصادی بر توسعه سیاسی و رفع فقر و نابرابری داشتند، هرگز چنین رویکردی معمول نبوده است.
@Bonyadbazargan
📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-10-14-3
🔶 متن کامل مقاله تحلیل تطبیقی گذار به دموکراسی در خاورمیانه
🔷 مقاله پژوهشی دکتر علیرضا بی‌زبان
@Bonyadbazargan
🔶 آزادی و دموکراسی کالا نیست که در
کوله پشتی‌های آمریکایی‌ها از یک کشوری به کشوری دیگر صادر بشود... دمکراسی را من و شما باید بیاوریم نه دیگری [خارجی‌ها].
🔷 گفتاری از دکتر ابراهیم یزدی
@Bonyadbazargan
🔶اسلام: گویشی بومی یا زبانی جهانی؟
(مروری بر «اسلام زیسته: دینی عامیانه در سنتی جهان‌وطنی» اثر کِوین راینهارت)
✍️ محسن فیض‌بخش
🔷 برخی از بخش‌های مهم مقاله از این قرارند:
📌راینهارت کتاب خود را با این پرسش آغاز می‌کند: اسلام چیست؟ مجموعه‌ای از باورها؟ گروهی از افراد؟ جنبشی سیاسی؟ یا چیزی غیر از این‌ها؟ از سویی، اسلام‌پژوه می‌بیند که باورها و اعمالی که در زمان‌ها و مکان‌های مختلف مصداق «اسلام» دانسته شده‌اند، بسیار متنوع و متفاوت‌اند؛ اما از سوی دیگر، مسلمانان با وجود تفاوت‌های بسیاری که دارند، عموماً یکدیگر را نیز مصداق مسلمان می‌دانند. این اختلاف‌ها و اشتراک‌ها را چگونه می‌توان فهمید؟
📌در پاسخ به سؤال اساسی «اسلام چیست؟»، ذات‌گرایان معتقدند اسلام ویژگی‌های ثابت و تغییرناپذیری دارد که در همهٔ زمان‌ها و مکان‌ها یکسان است. راینهارت نمود بارز ذات‌‌گرایی را در آثاری می‌بیند که با عنوان «اسلام و…» منتشر شده‌اند. مثلاً اثری با عنوان «اسلام و مدرنیته» گویی یک «اسلام» را فرض می‌گیرد که با تغییرات زمان و مکان دچار تغییر نمی‌شود و آن را موضوع مطالعه خود قرار می‌دهد.
📌راینهارت «رویکرد اسلام‌ها» را هم مطرح می‌کند، با این ایدۀ نهفته که به تعداد مکان‌هایی که در آن مسلمانان حضور دارند، اسلام داریم. اثری که از «اسلام مراکشی» سخن می‌گوید و تلاش می‌کند با کار دقیق مردم‌نگارانه تنها ویژگی‌های محلی دین‌ورزی مراکشی‌ها را بازتاب دهد، با این نام‌گذاری این ایده را در خود نهفته دارد که اسلام مراکشی پدیده‌ای به‌کلی‌جدا از مثلاً «اسلام هندی» است.
📌راینهارت تعبیر «اسلام زیسته» را از چهارچوبی به‌نسبت جدید در جامعه‌شناسی دین وام می‌گیرد که با عنوان مشابه «دین زیسته» شناخته میشود. دین زیسته چهارچوبی است برای فهم دین، نه آن‌چنان‌که در متون رسمی دین یافت میشود، بلکه براساس ابعاد مختلف زندگی روزمرهٔ مردم عادی‌ای که خود را دین‌دار می‌دانند. در این چهارچوب، مطالعهٔ اسلام دیگر فقط به‌معنای مطالعهٔ دین رسمی‌ای که در متون رسمی می‌آید و به مسلمانان توصیه میشود نیست؛ بلکه مطالعهٔ آن چیزی از اسلام است که با مشاهدهٔ زیست مسلمانان عادی دریافت میشود.
📌راینهارت برای اندیشیدن دربارهٔ «اسلام زیسته» از استعاره‌ای زبانی بهره می‌گیرد و ارتباط میان سطوح مختلف کاربردِ مفهوم «اسلام» را به ارتباط سطوح مختلف «زبان» تشبیه می‌کند. اگر اسلام را به‌مثابه یک زبان بدانیم که گویش‌ورانی در جاهای مختلف جهان دارد، آن‌گاه می‌توانیم قالبی برای فهم اشتراکات و اختلافات پیش‌گفته میان زیست مسلمانان ترسیم کنیم.
📌به نظر راینهارت، در «اسلام زیسته» نیز می‌توان سه جنبهٔ مختلف تشخیص داد: اول «اسلام گویش»، یعنی ویژگی‌های انحصاری اسلام در یک زمان یا مکان خاص؛ دوم «اسلام کوینه»، یعنی جنبه‌های مشترک گویش‌های مختلف؛ و سوم «اسلام جهان‌وطن» که همان اسلام معیار دانشمندان است، چیزی مانند کتاب‌های گرامر انگلیسی.
📌 «اسلامِ گویش»، به‌عنوان جنبه‌ای از اسلام زیسته، مانند گویش‌های زبانی است. آنچه در «اسلامی» خوانده‌شدن باورها و اعمال مختلف مسلمانان مختلف مهم است، معنایی است که برای مسلمانان محلی دارند، نه پیوندشان با راست‌کیشی. این اعمال و باورها در تصویری که راینهارت ارائه می‌دهد، به‌تمامی «اسلامی» دانسته میشوند؛ به این معنا که بخشی پیوسته به کلیت اسلام زیستۀ آن منطقه‌اند، نه نمونۀ ناقصی از یک اسلام اصیل.
📌«اسلام کوینه»، مانند گویش یا زبانِ کوینه، مشترکات را به تصویر می‌کشد، مشترکاتی نظیر باور به توحید، فرشتگان و پیامبران، معاد و اعمالی نظیر نمازهای یومیه، روزه و حج. باید توجه داشت که اگرچه اصل این باورها و اعمال مشترک است، نحوهٔ فهم و عمل به آنها در «گویش»های مختلف تفاوت دارد. مثلاً در روزهٔ ماه رمضان، در بعضی جاها بر افطار جمعی تأکید وجود دارد و جاهای دیگر نه.
📌«اسلام جهان‌وطن» یا «اسلام معیار» در واقع معادل زبان معیار است؛ یعنی آنچه در کتاب‌های رسمیِ دستور زبان و آموزش رسمی یافت میشود. همان‌گونه که هدف زبان معیار نظام‌مند کردن دانش ما دربارهٔ یک زبان است، هدف اسلامِ معیار نیز نظام‌مند کردن دانش دینی بر مبنای منابع دین است.
📌در الگویی که راینهارت ارائه می‌کند، جنبه‌های مختلفی که دربارهٔ اسلام وجود دارند، همگی تنها «جنبه‌هایی» از اسلام‌اند و هیچ‌یک ذات اسلام نیستند. پس مطالعهٔ اسلام در هر زمان و مکان، می‌تواند به معنای بازشناسی این جنبه‌های مختلف باشد.
🔷 نسخۀ کامل مقاله را دریافت کنید:
نسخۀ متنی | نسخۀ صوتی
🔷 منبع کانال دورنما
@Bonyadbazargan
🔶 خداوند سبحان برای توقف ظلم و كشتار و تخفيف انتقام همانطور كه در قرآن می‌خوانيم برای موسی (ع) احكام قصاص يا مقابله به مثل عين به عين و دندان به دندان را مكتوب و مقرر كرد و همان حكم را با گفتن "ولكم في القصاص حيوه يا اولي الالباب" برای مسلمانان تكرار و تأكيد نمود. سپس برای اتمام تربيت و اكمال شريعت، در پايان آيه قصاص اضافه و توصيه می‌نمايد كه اگر از حق قصاص و مقابله به مثل در گذريد عمل به احسان و جلب رضای رحمن را كرده‌ايد. قرآن كه مانند تورات با محدود ساختن تلافی‌گری و متوقف ساختن انتقام، به جلوگيری از درنده خوئی انسان برخاسته است، زنده ماندن و سلامتی و امان فرزندان آدم را در زمين حمايت و حفاظت می‌نمايد. چون معاصر و منادی نسلها و تمدنهايی بوده است كه رفته رفته عواطفشان كمتر و قدرت انتقامگيری و آزارشان بيشتر خواهد بود، از تورات پا فراتر گذارده سفارش گذشت و احسان می‌نمايد تا علاوه بر حيات و امان، گلهای گذشت و محبت و خدمت در سايه عقل و علم نيز در مزارع و ممالكشان برويد.
🔷منبع: بر گرفته از نامه مهندس بازرگان درباره ادامه جنگ
@Bonyadbazargan
🔶 پیام تسلیت هیات مدیره انتشارات قلم به مناسبت درگذشت استاد محمود حکیمی
📌هیات مدیره انتشارات قلم در پیامی درگذشت استاد ارجمند محمود حکیمی را تسلیت گفت و از خداوند رحمان برای خانواده و سایر بستگان و دوستداران آن مرحوم، شکیبایی، همراه با سلامتی و برای تازه درگذشته آرزوی رحمت بیکران الهی کرد.
🔷متن اطلاعیه در پی می‌آید:
به نام خدا
انالله و اناالیه راجعون
برادر ارجمند جناب آقای محمد حکیمی
فرزند استاد ارجمند جناب آقای محمود حکیمی
زنده یاد استاد حکیمی از آغاز تأسیس شرکت انتشارات قلم در اواسط دهه پنجاه خورشیدی، با این نهاد فرهنگی همکاری نزدیک و صمیمی داشت و آثار بسیاری از ایشان توسط این شرکت چاپ و منتشر گردید، علاقه وافری به مهندس بازرگان داشت و اثری وزین با عنوان «بازرگان در اندیشه فرهیختگان» به کوشش گروه پژوهش‌های تاریخی انتشارات قلم و زیرنظر ایشان در 706 صفحه چاپ و منتشر شد.
استاد محمود حکیمی علاوه بر کتاب‌های بسیار دیگر که توسط سایر انتشاراتی‌ها چاپ و منتشر شد، دو پروژه انتشاراتی ارزشمند را در شرکت انتشارات قلم به مرحله چاپ و انتشار رسانید که یکی درباره پیشگامان آزادی در ایران در چندین جلد و نیز مجموعه دیگری با عنوان: در مدرسه آثار و اندیشه‌های بزرگان علم و ادب ایران تألیف یافت و منتشر شد خدایش بیامرزد و قرین رحمت الهی گردد.
هیأت مدیره انتشارات قلم درگذشت پدر بزرگوارتان مرحوم استاد محمود حکیمی را به جنابعالی و خانواده ارجمند استاد حکیمی صمیمانه تسلیت میگویند و از خداوند رحمان برای خانواده و سایر بستگان و دوستداران آن مرحوم، شکیبایی، همراه با سلامتی و برای تازه درگذشته رحمت بیکران الهی را آرزومندند و همزمان با شما عصر پنجشنبه 05/07/1403 از ساعت 17 در مسجد نور واقع در خیابان دکتر فاطمی به سوگ می‌نشینند.
هیأت مدیره شرکت انتشارات قلم
@Bonyadbazargan
🔶متن کامل مقاله رابطه روش حکومتی با فرایند دموکراسی‌سازی و تحکیم دموکراسی
@Bonyadbazargan
🔶 تلگرام مهندس مهدی بازرگان به آیت‌الله منتظری دربارهٔ هفته وحدت
📌حضرت آیت‌الله منتظری دامت برکاته
با سلام و تحیات و آرزوی توفیق روزافزون حضرتعالی در خدمت به اسلام و مسلمین. به عنوان فردی مسلمان و به حکم «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق» لازم دانستم مراتب سپاسگزاری خود را در مورد پیامی که در تاریخ ٦٠/١٠/١٦ به مناسبت آغاز هفتهٔ وحدت خطاب به ملت رزمندهٔ ایران فرستادید ابراز دارم.
📌در این پیام مهم، علاوه بر آن که مسلمین جهان را به وحدت دعوت فرموده‌اید ریشه‌های تفرقه و نفاق در داخل کشور را مطرح ساخته، حق مطلب را ادا فرموده‌اید.
📌خطر نا‌آگاهی «برادرانی که در صداقت و حُسن نیتشان شکی نیست» و «ناخودآگاه تحت تاثیر جوّ کاذب و القائات مرموزی واقع میشوند» را گوشزد فرموده و نتیجه کار آنان را «جز تشدید سوءظن و بی‌اعتمادی عمومی و منزوی نمودن افراد متدین» ندانسته‌اید.
📌نتیجهٔ عمل برادران مسلمان که متاسفانه ناآگاه عمل کرده و زمینه‌ای برای آلودگی جوّ سیاسی جامعهٔ اسلامی ما و بهره‌برداری دشمنان شناخته شده اسلام را فراهم می‌سازند به بهترین صورت تشریح فرموده و با روشن‌بینی اعلام داشته‌اید که «این‌گونه برخوردها صحنهٔ کار و فعالیت را از افراد مومن به انقلاب اسلامی و فداکار خالی می‌کند و در نتیجه به جای آنان افرادی فرصت‌طلب، متملق و غیر معتقد به مکتب و انقلاب منافق‌گونه جایگزین میشود و در نهایت انقلاب از درون به پوچی و انفجار کشیده خواهد شد و نسل جوان مسلمان و متعهد به جای گرایش به اسلام خالص و اداره انقلاب و کشور جذب گروه‌های منحرف و وابسته میشود و این امر چیزی جز خواست دشمنان اسلام را در بر نخواهد داشت.
📌…افراد یک بعدی و تندرو خیال نکنند به اسلام خدمت می‌کنند. آنان ناخواسته و چه‌بسا با حُسن نیت زمینه را برای انحراف و سقوط اصل انقلاب فراهم می‌نمایند و با اعمال جاهلانه و خارج از قانون خود پرستیژ جمهوری اسلامی را در دنیا مشوش می‌سازند.
📌… اگر کسی گناهکار و مستحق مجازات تشخیص داده شد مسئولین مربوطه به هیچ‌گونه نباید متعرض بستگان و منسوبین وی بشوند….
📌دادگاه‌ها نباید به شکلی عمل کنند که سوژهٔ تبلیغاتی به دست ضد انقلاب داده و در برخورد با متخلف امنیت عمومی را خدشه‌دار سازند…
📌عمل و رفتار ما بهترین الگو و عامل صدور انقلاب خواهد بود. زیان ناشی از عملکرد این‌گونه افراد تک بعدی و تندخوی کمتر از زیان دشمنان اسلام نخواهد بود…»
📌اجمالاً بگویم به کار بستن چنین پیامی آرزوی دیرین من و قدمی استوار در راه ایجاد وحدت در صفوف مسلمانان ایران خواهد بود. امیدوارم بتوانیم شاهد به کار بستن آن توسط مسئولین و رفع مشکلات کشور باشیم. توفیق ادامهٔ خدمت به اسلام و ایران را برای جنابعالی آرزو کرده، در مظان استجابت ملمتس دعا هستم.
و السلام علیکم و رحمة‌الله و برکاته
١٣٦٠/١٠/٢٠ - مهدی بازرگان
🔷 منبع: کانال تلگرام آیت‌الله منتظری
@Ayatollah_Montazeri
@Bonyadbazargan
🔶 معرفی کتاب دین و اخلاق محیط زیست؛ از تعارض تا اجماع همپوش، برگزیده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان
✍️ فاطمه شریفیان
📌 کتاب «دین و اخلاق محیط زیست؛ از تعارض تا اجماع همپوش» در پی آن است که اصولی در باب اخلاق محیط زیست ارائه دهد که همه افراد بتوانند با آن هم‌نظر باشند و به عقیده نویسنده این توافق بخش زیادی از مشکلات محیط زیستی را حل خواهد کرد.
📌مسائل محیط زیست موضوعی نیست که خیلی دور از زندگی افراد باشد. حتی در اخبار هم چند روز یک بار خبری راجع به محیط زیست منتشر میشود و واکنش‌های زیادی به همراه دارد. اما چرا این مشکلات ایجاد شد و چه نگرشی باعث شد رابطه انسان و محیط زیست به سمتی برود که امروزه همه نگران محیط زیست باشند؟
📌کتاب دین و اخلاق محیط زیست؛ از تعارض تا اجماع همپوش در نگرش دینی به دنبال پاسخ این سؤال بوده و به دنبال اصل جامعی است که بتواند مطابق همه رویکردها اعم از دینی و فرادینی باشد. مسائل محیط زیست مسائلی همگانی است و تنها با سیاست‌گذاری یک کشور یا تلاش یک گروه حل نخواهد شد. حل بحران محیط زیست مستلزم آن است که همه انسان‌ها با هم همکاری داشته باشند و به همین خاطر باید همه بر سر یک سری اصول اخلاقی به توافق برسیم و حفظ محیط زیست را وظیفه‌ای اخلاقی بدانیم.
📌 اما تفاوت و تکثر در جهان‌بینی‌ها و ایدئولوژی‌های دینی و غیردینی، داشتن اصول اخلاقی عام را کمی دشوار می‌کند. نویسندگان این کتاب معتقدند با وام گرفتن از ایده «اجماع همپوش» جان رالز که در اصل در مورد اخلاق سیاسی آن را مطرح کرده بود، می‌توان به اصولی عام در مورد اخلاق محیط زیست دست یافت که همگان اعم از هواداران اخلاق دینی و اخلاق فرادینی بر سر آن به توافق برسند.
📌اخلاق محیط زیست شاخه‌ای از فلسفه اخلاق کاربردی است که به بررسی رابطه اخلاقی انسان با محیط زیست می‌پردازد و همچنین ارزش و جایگاه اخلاقی محیط زیست و موجودات غیرانسانی را بررسی می‌کند. نگرش‌های مختلفی در مورد اخلاق محیط زیست وجود دارد. در یک تقسیم‌بندی کلی این دیدگاه‌ها را می‌توان به دیدگاه‌های انسان‌محور و دیدگاه‌های طبیعت‌محور تقسیم کرد.
📌 می‌توان گفت ریشه این عدم‌توافق در پاسخ‌های متفاوت به این پرسش است که: آیا به خاطر خودمان نسبت به محیط زیست مسئولیم و باید آن را حفظ کنیم؟ یا نسبت به محیط زیست مسئولیم به خاطر ارزش ذاتی محیط زیست؟
📌معیار دوم برای طبقه‌بندی نظریه‌ها بر اساس ملاک ارزیابی اخلاقی است. این دسته از نظریه‌ها هم بر اساس تقسیم‌بندی نظریه‌ها در فلسفه اخلاق متمایز میشوند، یعنی مبنای بعضی نظریه‌ها اخلاق فضیلت است، برخی اخلاق غایت‌گرایانه و برخی بر اساس اخلاق وظیفه‌گرایی نگرششان به محیط زیست را صورتبندی کرده‌اند.
📌در فصل سوم کتاب، نظریه احترام به طبیعت بررسی شده است و نویسنده ادعا می‌کند که نظریه احترام به طبیعت تنها نظریه‌ای است که از لحاظ معرفتی منسجم است و دقیق‌ترین نظریه‌‌ی اخلاق زیست‌محیطی است. به باور نویسنده این نظریه می‌تواند به رفع تعارض منافعی که بین انسان و محیط زیست وجود دارد، کمک کند، و حقوق سایر موجودات را به رسمیت می‌شناسد. همچنین این نظریه به هیچ مبنا یا باور دینی متکی نیست و به همین دلیل می‌تواند رویکردی فرادینی باشد و همه افراد می‌توانند به آن قائل باشند.
📌مفهوم اجماع همپوش در اصل از ابتکارات جان رالز است. رالز در کتاب لیبرالیسم سیاسی به این مفهوم پرداخته است. از نظر جان رالز با وجود اصول و دلایل متفاوتی که شهروندان جامعه برای عدالت دارند، اما می‌توانند برداشت یکسانی از عدالت داشته باشند.
📌نویسنده این کتاب نیز از این ایده وام می‌گیرد و معتقد است افراد جامعه می‌توانند علی‌رغم اختلاف در باورها و ارزش‌ها، در مورد یک سری اصول اخلاق محیط زیستی به توافق برسند. این‌ها اصولی هستند که بدون استثنا همگان می‌توانند آن را قبول کنند و بدون توجه به نظام ارزشی و دینی افراد، موردتوافق همه است.
https://B2n.ir/m43940
@Bonyadbazargan
🔸 بازگشت به قرآن و توسعه ملی در اندیشه طالقانی
🔹محمد توسلی
🔹 منبع: بازنشر متن خلاصه مقاله به مناسبت چهلمین سالگرد درگذشت آیت الله طالقانی
📌طالقانی علاوه بر تدوین و انتشار دستاوردهای پژوهشی قرآنی خود در «پرتوی از قرآن»، برای نشان دادن ریشه های تاریخی پیرایه ها وخرافات مذهبی که در اعماق فرهنگ عمومی جامعه رسوخ کرده است در سال ١٣٣۴ دست به انتشار کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» میرزای نائینی و اضافه کردن مقدمه و پاورقی های توضیحی و آگاهی بخش آن کردند و بطور ایجابی با زمینه های نگاه اسلام فقاهتی سنتی که خرافات را در جامعه گسترش داده برخورد می کند.
📌مواضع سیاسی طالقانی در طول چند دهه از جمله در بنیانگذاری نهضت آزادی ایران در سال ١٣۴٠ و حمایت از کار جمعی و ایستادگی در مقابل مستبدان و دیدگاه های اسلام سنتی منادی خرافات به ویژه در چند ماه حیات خود در رویدادهای بعد از پیروزی انقلاب، نگاه راهبردی طالقانی را در خصوص رفع موانع توسعه ملی به تصویر می‌کشد. همان نگاهی که مهندس بازرگان و یاران ایشان در طول جهار دهه گذشته پیگیری و این فرایند آگاهی بخشی را تقویت کرده اند.
📌 طالقانی در اولین سرمقاله خود در مجله دانش آموز با استناد به حدیث معروف «اِذا التبست علیکم الفتن، کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن» (هنگامی که فتنه ها همچون پاره های شب تاریک شما را در خود پیچید بر شماست که به قرآن تمسک جویید)، بحث بازگشت به قرآن را به عنوان محور اصلی و راهبرد خرافه زدایی تاریخی و بازگشت به سرچشمه ذلال وحی و فطرت و عقلانیت بشری مطرح می‌کند و این راهبرد در طول حیات و آثار آن زنده یاد پیگیری شده است.
📌 در سال های بعد از کودتای ٣٢ طالقانی کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» میرزای نائینی را که نقش موثری در آگاهی بخشی دوران مشروطیت داشت و به دست فراموشی سپرده شده بود با اضافه کردن مقدمه و پاورقی هایی با قلم روان و قابل استفاده نسل امروز نقش راهبردی در نشان دادن انحرافات مذهبی و موانع فرهنگی و راهکارهای خروج از این موانع اساسی را با هوشمندی نشان می دهد که امروز نیز مورد نیاز جامعه ماست.
@Bonyadbazargan
📎متن کامل مقاله را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-09-10-6
🔸 آیت‌الله سید محمود طالقانی: مبارز، مصلح و اندیشمند
✍️ بهروز شاهرخ‌نیا
📌آیت‌الله سید محمود طالقانی (۱۲۸۹–۱۳۵۸) یکی از روحانیون برجسته و تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران بود که با زندگی و مبارزات خود نقشی کلیدی در تاریخ سیاسی و اجتماعی کشور ایفا کرد. وی به عنوان یک روحانی نواندیش، مصلح اجتماعی و حامی آزادی و عدالت شناخته میشود. طالقانی نه تنها در عرصه دینی، بلکه در حوزه سیاسی و فرهنگی نیز جایگاه مهمی داشت. او با تأکید بر حقوق مردم و عدالت اجتماعی، به نمادی از مبارزه برای آزادی و استقلال تبدیل شد.
📌طالقانی از اوایل دوران جوانی به فعالیت‌های سیاسی روی آورد و در جریان مبارزات ضد استعماری و ضد استبدادی نقش فعالی ایفا کرد. او از مخالفان سرسخت رژیم پهلوی و حامی نهضت ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر محمد مصدق بود. طالقانی در این دوران به همراه دیگر روحانیون مبارز مانند آیت‌الله کاشانی در صف مقدم مبارزات ضد استعماری قرار داشت.
📌با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، طالقانی به همراه دیگر مبارزان ملی‌گرا و مذهبی، به شدت سرکوب شد. او چندین بار دستگیر و زندانی شد و سالهای زیادی از عمر خود را در زندان‌های رژیم پهلوی گذراند. با این حال، هیچ‌گاه از مبارزه دست نکشید و حتی در زندان نیز به ترویج افکار و عقاید خود پرداخت.
@Bonyadbazargan
متن کامل :