چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

28 Mar 2024 07:31

📜 به مناسبت زادروز دکتر #سجاد_آیدنلو، شاهنامه‌پژوه

@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

27 Mar 2024 05:44

#نوروزانه
#پرسه_در_متون
#گلستان، #سعدی
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

25 Mar 2024 08:49

دکتر #سیروس_شمیسا
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

24 Mar 2024 13:32

#نوروزانه
#بهاریه
#سعدی
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

23 Mar 2024 05:40

🔴 چشم‌وچراغ را در نشانی‌های زیر دنبال کنید:

تلگرام: cheshmocheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیس‌بوک: Vazhe Gozini
ایکس (توییتر):persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2
/channel/cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

22 Mar 2024 05:50

✍🏼 به‌مناسبت روز جهانی #هواشناسی
گروه واژه‌گزینی #علوم_جو
#هواشید
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

20 Mar 2024 11:51

#نوروزانه
میر نوروزی
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

20 Mar 2024 03:33

💐 سال نو مبارک
#نوروزانه
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

19 Mar 2024 05:27

#نوروزانه
#پیشواز
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

17 Mar 2024 05:31

✉️ سالگرد ارسال نخستین پیام تلگرافی در ایران
#تلگراف
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

15 Mar 2024 05:30

به مناسبت بیست‌وپنجم اسفند، پایان سرایش #شاهنامه
نویسنده و راوی: #عفت_امانی (اختصاصی کانال چشم‌وچراغ)

(تهیه‌شده در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی)

@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

14 Mar 2024 14:30

به مناسبت ۲۵اسفند، زادروز #پروین_اعتصامی

(هنرمند: سعید حسامی تَکَلّو)
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

13 Mar 2024 06:07

🌱 سالگرد درگذشت دکتر #حسین_گل_گلاب (۱۲۷۶-۱۳۶۳)، گیاه‌شناس و ادیب و عضو #فرهنگستان_ایران
#ایستادگی_در_برابر_واژه_های_نو
#بی_لپه
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

12 Mar 2024 05:34

#چهارشنبه_سوری
#نوروزانه
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

11 Mar 2024 05:48

📜بزرگداشت حکیم #نظامی_گنجوی
#واژه
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

27 Mar 2024 13:28

تصویر دستخط: بخارا، شمارهٔ ۹۸ (بهمن و اسفند ۹۲)
#علی_اکبر_دهخدا
#نوروزانه
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

26 Mar 2024 05:46

🎭 به مناسبت روز هنرهای نمایشی

تا آنجا که این بنده اطلاع دارد، نخستین کسی که از داستان‌های شاهنامهٔ #فردوسی برای نوشتن نمایشنامه استفاده کرده، ابراهیم امیرتومان، پسر میرزا علی‌اکبر خان، آجودان‌باشی توپخانه، بوده که در بیست‌ودوم ربیع‌الثانی سال ۱۳۲۳ ه‍.ق، برابر با ۱۲۸۲ ه‍.خ، یعنی در زمان سلطنت مظفرالدین‌شاه قاجار، به ‌تشویق و توصیهٔ ندیم‌السلطان، وزیر انطباعات و دارالترجمهٔ خاصه، نمایشنامه‌ای به نثر به نام «تئاتر ضحاک»، بنا به قول خودش، از ترکی به فارسی ترجمه کرده و در مطبعهٔ خورشید در تهران با حروف سربی به چاپ رسانده‌است. امیرتومان در مقدمه می‌نویسد: «نگارش تئاتر در ممالک ما کاری جدید و سبکی تازه است، و این جاده هنوز کوبیده نشده و، در بدو امر، کمال سختی را دارد و نویسنده دچار عسر و حرج می‌شود».

برگرفته از: #مهدی_فروغ، مقالهٔ «تأثیر شاهنامه در فرهنگ و هنر ایران»، انجمن فرهنگ ایران باستان، دورهٔ هشتم، فروردین ۱۳۴۹، ش ۱، ص ۷۵.
#پرسه_در_متون
#شاهنامه

/channel/cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

25 Mar 2024 05:40

✍🏼 #هفت‌_سین

گستردن خوان نوروزی به دوران کهن بازمی‌گردد. در عهد ساسانی، در روز #نوروز_بزرگ (ششم فروردین)، مردی با طبقی از سنبله‌های گندم و جو و ماش و امثال آن، که در سرزمین ایران به دست می‌آمد، به دربار شاه می‌رفت و این خوانِ هفت‌خوراک را در برابر او می‌نهاد.
دربارۀ مبنای هفت‌سین احتمال‌های مختلفی داده شده‌است که از هیچ‌یک نمی‌توان مطمئن بود. زرتشتیان ایران معتقدند در روزهای پایانی سال، فرشتگان امشاسپند از جهان مینوی به جهان خاکی فرودمی‌آیند و مردم، هفت گونه مائدۀ زمینی را برایشان آماده می‌کنند تا با آنها بر سر این خوان نوروزی بنشینند. برخی از محققان اجزای سفرهٔ هفت‌سین را نمادی از این فرشتگان دانسته‌اند که بعضی از این اجزا در طول سال‌ها تغییر یافته‌است. سفره‌ای که امروز بیشتر به‌صورت «هفت‌سین» چیده می‌شود، در برخی مناطق ایران به‌صورت «هفت‌شین» و «هفت‌میم» نیز گسترده شده‌است.
سفرۀ هفت‌سین ایرانی، با هر قصه‌ای که در دل آن نهفته باشد، مایۀ گرد هم آمدن اعضای خانواده است.
#نوروزانه

(تهیه‌شده در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی)

@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

24 Mar 2024 05:32

#قلمرو_زبان_فارسی
#ماه_رمضان
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

23 Mar 2024 05:34

#نوروزانه
دکتر #علی_بلوکباشی
#عمونوروز
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

21 Mar 2024 05:45

🎨 روز جهانی #رنگ
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

20 Mar 2024 03:33

💐 سال نو مبارک
#نوروزانه
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

19 Mar 2024 09:08

✍🏼 به‌مناسبت سالگرد تغییر واحد پول از قران به ریال

اول فروردین ۱۳۱۱ خورشیدی، به‌علت کم شدن ارزش «قران»، «ریال» به‌عنوان واحد اصلی پول ایران تعیین شد. قران چون معادل هزار دینار بود، به هزار یا همان «زار» عامیانه نیز معروف بود. «تومان» نیز، که هم‌زمان با قران رایج بود، واژه‌ای ترکی یا مغولی است به‌معنی «ده‌هزار» که معادل ده‌هزار دینار بود. قران صورت مختصرِ «صاحب‌قران» است، به‌معنی کسی است که هنگام ولادتش سیارات، به‌ویژه سیارات سَعد، مقارنه داشته‌اند، و لقب بزرگان و وزرا و سلاطین بوده‌است. سکهٔ قران (صاحبقران) در سال سی‌ام سلطنت فتحعلی‌شاه ضرب شد. ناصرالدین‌شاه نیز در سال سی‌ام سلطنت، «صاحبقران» نامیده شد که قران در اینجا به‌معنی قرن (البته قرنِ سی‌ساله) گرفته شده‌است. «ریال» صورتِ فارسی و عربیِ «رئالِ» اسپانیایی («رویالِ» انگلیسی) است که معنی «شاهی» (منسوب و مربوط به «شاه») می‌دهد.

(منابع: دایرةالمعارف فارسی (دکتر غلامحسین مصاحب)؛ فرهنگ ریشه‌شناسی (دکتر محمد حسن‌دوست)؛ فرهنگ فارسی معین؛ لغت‌نامه (دهخدا و دیگران)

(تهیه‌شده در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی)

/channel/cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

18 Mar 2024 05:30

#قلمرو_زبان_فارسی
#ماه_رمضان
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

16 Mar 2024 07:00

#امثال_و_حکم
سبیل کسی را چرب کردن
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

15 Mar 2024 05:30

#شاهنامه
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

14 Mar 2024 05:34

🧮 به مناسبت روز جهانی ریاضیات
مهندس #علی_کافی
واژه‌گزینی #ریاضی
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

12 Mar 2024 13:55

#نوروزانه
#چهارشنبه_سوری
@cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

11 Mar 2024 14:01

✍🏼 #ماه_رمضان

از اول ماه احوال و رفتار و قیافه‌ها تغییرات کلی می‌گرفت. صورت‌ها آرام و ملکوتی، چهره‌ها متین، قدم‌ها آهسته، سرها به‌زیر، چشم‌ها درویش(!)، دل‌ها تحت کنترل، راعیِ حلال و حرام و مکروه و مباح و نجس و پاک و زشت و زیبا. بهترین و مرغوب‌ترین خواروبار، با نازل‌ترین قیمت‌ها به دکان‌ها آمده، در اختیار مردم قرار می‌گرفت. هوس‌انگیزترین نان‌های سنگکِ یک ذرع و نیمیِ خشک‌ناخنیِ خشخاش و سیاه‌دانه‌زده و تافتون‌های شانه‌زدهٔ کنجدی و روغنی، شیرمال‌های روغن‌دار خوش‌عطروبو و دوباره‌تنورهای سبوس‌دار پنجه‌کش خاصه، مخصوصاً کماج‌های طرشتی اعلا در نانوایی‌ها پیدا می‌شد و دلخواه‌ترین گوشت‌های شیشکِ پروار سی‌منه، با دنبه‌های چرخیِ بغل‌پرکن که قصاب‌های ماهر با سلیقه و استادیِ تمام، قلوه‌گاه‌ها و دنبه‌های آنها را شَهله می‌کردند، در این ماه در اختیار مردم قرار می‌گرفت. ماهی که در تمام دورهٔ سال مثل و مانندی در خوبی و ارزانی و فراوانی نداشت و از این جهات کمتر ماهی به پای آن می‌رسید.

☄️شهله: چربی قلوه‌گاه‌ها را در قسمت‌های مساوی مانند توردوزی لباس عروس جدا می‌کردند و دنبه‌ها را مانند سینه‌ریز به صورت‌های مختلف ترکیب و با رنگ و گل و جواهرات بدلی زینت می‌کردند.

(طهران قدیم. #جعفر_شهری. ۵ جلد. ج ۳. ۱۳۷۱. تهران: انتشارات معین. ص ۲۹۲-۲۹۹)
#پرسه_در_متون
/channel/cheshmocheragh

چشم‌و‌چراغ (واژه‌گزینی، فرهنگستان)

14 Mar 2021 07:31

#شاهنامه
@cheshmocheragh