افسانهی ارادهی آزاد
چگونه تاریخ تکامل، ژنتیک، اپیژنتیک و محیط، انتخابهایمان را شکل میدهند.
🖌 نوشته: سروش سارابی
🎙 خوانش: فرهاد ارکانی
🎹 موسیقی پایانی: The Pixies
@HomoSapiensFA
پ.ن: تشکر فراوان میکنم از جناب ارکانی عزیز بابت این ساخت و اجرای فوقالعاده، دقایقی کوتاه در انتها، در مورد ارادهی آزاد صحبت کردم.
@daneshagahi
آنچه که میشنوید تحلیل مستقیم نسل جدید GPT-4 به زبان فارسی است از این سه فیلمی که بدون هیچ تغییری به شکل مستقیم به عنوان ورودی به آن داده شده است. به زودی مشکل تلفظ اصوات علائم فارسی هم حل خواهد شد.
درک یک ماشین از محیط شگفت انگیز است.
@daneshagahi
قهرمان ژیمناستیک المپیک در آرزوی شامپانزه بودن
یکی از تفاوتهای ما به عنوان یک گونه زیستی با سایر پستانداران، گستردگی شبکه عصبی در بخش نئوکورتکس ما است. در واقع این گستردگی باعث ایجاد یک بستر مناسب برای پیشرفتهای بعدی اجداد ما تا رسیدن به نقطه کنونی شده است.
عده زیادی باور دارند که ما متفاوتترین در طبیعت هستیم چون توانستهایم فضا را تسخیر کنیم و...، ولی چون شامپانزهها به عنوان نزدیکترین خویشآوند ما -که مورد ادعای علم است-، نتوانستهاند، این یعنی علم اشتباه میکند و ما برترین مخلوقات هستیم (البته، هنوز در پایهی فرض دچار اشتباه هستند نتیجهگیری که بماند).
این ادعا، همچنین بیان میکند که قهرمانان المپیک ما انسانها (به عنوان کاشفان فضا و برتربودن)، در رشته ژیمناستیک نمیتوانند سادهترین فعالیتهای روزمرهی شامپانزهها را انجام دهند.
اینکه ما فضا را تسخیر می کنیم تنها نتیجه روزی است که آتش را کشف کردیم و چرخ را ساختیم و نتایج یافتههای خود را در طی صدها سال به نسل بعد منتقل کردیم و این نیازمند یک بستر انتقال اطلاعات بوده است. اینکه چرا شامپانزه ها نمیتوانند مسائل را به شیوه ما حل کنند و نتایج را به نسل بعد منتقل کنند تنها یک علت دارد. تفاوت در تعداد ارتباطات شبکه عصبی مغز. در واقع بخش های مختلف مغز آنها به ویژه نئوکورتکس، به اندازه ما گسترده و پیچیده نیست. (در مطالب پیشین چرایی ارتباط تعدد ارتباطات شبکه عصبی و حل مسئله را توضیح داده بودم)
در سال 2015 در مقاله بسیار معتبری که در مجله نیچر منتشر شد، دانشمندان نشان دادند که آغاز تغیرات در گسترده شدن بخش نئوکورتکس مغز مربوط به ژن ARHGAP11B می باشد که با یک تغییر بسیار جزئی از ژنARHGAP11A به وجود آمده است. ژنARHGAP11A در اکثر پستانداران وجود دارد در صورتی که ژن ARHGAP11B تنها در گونه های وجود دارد که در مسیر فرگشتی بعد از جدایی از شامپانزه ها قرار دارند. نکته جالب تر این است که این ژن بین میلیون1.5 تا 500 هزار سال پیش به شکل کامل فعال شده است و همچنین امروز می دانیم که اولین گونه های انسان خردمند احتمالا در حدود 300 هزار سال قبل در قاره آفریقا مشاهده شده است.
این اطلاعات در کنار هم به ما نشان می دهد که تسخیر فضا تنها یک نتیجه تکامل یافته در طی صدها سال تجربه سعی و خطا در حل مسائل گوناگون است که نسل به نسل منتقل شده و ناشی از تعدد ارتباطات شبکه عصبی ما است و آن هم احتمالا ناشی از یک تغییر بسیار جزئی کد ژنتیکی از C به G. همانطور که شامپانزهها به واسطه توانایی جابهجاییهای روزمره خود در میان زمین و هوا، که آرزوی دست نیافتنی قهرمانان المپیک ما است، خود را اشرف آسمانها و زمین و ارباب جنگلها نمیدانند ما هم نباید به واسطه یک محصول جانبی فرگشت خود را اشرف مخلوقات بدانیم.
سروش سارابی
@daneshagahi
https://ibb.co/Wk2FZ1F
لحظاتی کوتاه غرق شوید در مفهوم زیبای بینهایت.
تصور میکنید که طبیعت نظم اعجاب انگیزی دارد و آن را مدیون یک ناظم دقیق است، که البته اگر کمی در جزئیات وارد شوید با شگفتیهای عجیبی از شدت بینظمی مواجه خواهید شد.
آنچه که شما به نظم میشناسید تنها ضعف دقت اندازهگیری است، نه قدرت ناظم.
این اجرای زیبای عدد پی را ببینید.
@daneshagahi
تحریف اطلاعات در بیخبری
می گویند در خلال جامجهانی اخیر در کرهشمالی اعلام شد که این کشور قهرمان جهان شده است و مردم هم جشن گرفتند. به طنز و یا واقعی بودن این خبر کاری ندارم، اما این یک مثال برای تحریف تاریخ در سیستمهای بسته است. بعد از رخدادهای سال 57 در کشور ایران، سیستم آموزشی جدید مبنی بر تحریف اطلاعات به نفع دکترین حاکم بر رویداد 57 طراحی و اجرا شد. ما به عنوان نسل غالب امروز جامعه از (نظر سنی) محصول همان سیستم آموزشی تحریفشده هستیم، هرچند که به لطف عصر انفجار اطلاعات تغییرات بسیار خوبی در سطح دانش و آگاهی همهی ما -نسل سوخته- رخ داد.
اما، این را به عنوان مقدمه نوشتم که بگویم جدا از اینکه جنگ چقدر نفرت انگیز است، اما باید بدانیم که با چه چیزی روبهرو هستیم و اینبار طعمهی تحریفات رسانهای قرار نگیریم.
1. به گواه علوم باستانشناسی «فلیسطیها (به عبری: פלשתים، تلفظ: پلیشتیم) قومی بودند که در کرانهٔ جنوبی کنعان میزیستند. به زیستگاه این قوم فلیسطیه گفته میشد. ریشه، اصلی این قوم مورد مناقشه است ولی شواهد تازهٔ باستانشناسی گویای تماس فرهنگی اولیهٔ ایشان با تمدن میسنی یونان است.»
2. ما هیچ کشوری با عنوان فلسطین نداشته و نداریم (هرچند که یک کرسی در سازمان ملل به این ناحیه داده شده است) که توسط اسرائیل اشغال یا به آن حمله شده باشد. از منظر جغرافیای سیاسی، تا پایان جنگ جهانی اول تمام این مناطق امپراتوری عثمانی بوده است.
3. منطقهی جغرافیایی فلسطین کنونی با منطقهی جغرافیای غزه جدا از هم هستند و فاصلهی بسیار زیادی باهم دارند.
4. تا امروز یک خمپاره هم به فلسطین شلیک نشده است و اصلا جنگی با فلسطین وجود ندارد.
5. حماس در سال 2006 به منطقهی غزه حمله کرد و با کشتار مردم حکومت منطقه را از دست دولت فلسطین خارج کرد.
6.دولت فلسطین حماس را گروه تروریستی میداند و سالها با آنها در جنگ است.
7. حماس یک گروه بنیادگرای سنی ضد شیعه است که از اخوانالمسلمین انشعاب گرفته است.
8. و در نهایت مردم فلسطین در جنگ عراق و ایران همپیمان صدام بودند.
قصد هیچ تحلیلی ندارم، کارشناس امور خاورمیانه هم نیستم، ولی در حد خواندن 10 تا کتاب و منبع مستقل توانایی و سواد دارم و آن خوانده ها را اینجا با شما به اشتراک گذاشتم.
@daneshagahi
یک گام دیگر به شناسایی منشأ حیات نزدیک شدیم.
نتایج اولیه تایید شد، بِنو حاوی بلوکهای اولیه سازندهی حیات است، مقادیر زیادی از آب و کربن.
آزمایشات و نتایج تکمیلی میتواند سوالات بنیادی منشأ شیمی حیات را برای ما روشن کند. پیش از این میدانستیم که فرگشت شیمیایی و فرایند «بیجانزایش» در روی زمین و احتمالاً در کنار دودکشهای آبگرم کف اقیانوسها رخ داده است، اما همچنان منشأ بلوکهای اولیه منجمله کربن جای سوال داشت.
@daneshagahi
موقت
یه سوالی عجیبی ذهنم رو درگیر کرده، چرا به مردم مظلوم اوکراین که روسیه متجاوز به سرزمینشون حمله کرده و خاک اونها تسخیر کرده و کودکان رو کشته و کشورشون رو به زور اشغال کرده کمک نمیکنید؟!! مگه مظلوم با مظلوم فرق داره؟
@daneshagahi
به قدری این تصویر دردناک هست که هیچی نمیتونم بنویسم
جشن، رسانهی روسی، حجاب، قاب عکس، آرایش غربی، سربندهای تبلیغی...
و
کودک مبهوت در یک ایدئولوژی زدگی بی پایان...
@daneshagahi
نوبل شیمی۲۰۲۳:
Alexi Ekimov, Louis Brus، Moungi Bawendi.
این سه دانشمند،با طراحی/سنتز نقطههای کوانتومی (Quantum Dots)موفق به کسب نوبل شیمی شدند.
نقاط کوانتومی، آرایهایی چند صد اتمی از نانوکریستالهای سیلیکون هستند که توانایی جذب و نشر گزینشی نور (رنگ های متفاوت) دارند.
کاربرد: الکترونیک
@daneshagahi
جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۳ به کاتالین کاریکو و درو وایسمن برای ایفای نقش در ساخت واکسن "mRNA" علیه کرونا اهدا شد.
پ.ن: و روغن بنفشه را چه از mRNA کمتر.
@daneshagahi
جیمزوب، قمر اروپا و یک شگفتی دیگر
براساس توضیحات دوست دانشمندم پاشا مجیدی
جیمزوب موفق شد برای اولین بار، بر روی یخهای اروپا (قمر سیاره مشتری) کریستال های کربندیاکسید را شناسایی کند. خواستگاه این CO2 واکنشهای شیمیایی در اقیانوس آب مایع این قمر است.
اروپا قمری یخزده است که در زیر لایه یخی آن (۱۵ تا ۲۰ کیلومتر) اقیانوسی از آب مایع (چندین برابر تمام آب های زمین) وجود دارد.
پیش از این می دانستیم که این اقیانوس، اقیانوس آبشور است. اما در کشف جدید در ناحیهایی از یخهای سطحی و جوان این قمر، غلظت بالایی از CO2 یخزده رصد شده است. با توجه به نبود اتمسفر در این قمر CO2 در سطح آن بسیار ناپایدار است و تنها می تواند منشا درونی داشته باشد.
وجود CO2 نشان از شیمی پیچیده در این اقیانوس نمکی است و البته می تواند نشانی هم از وجود احتمالی یخفشانهایی در اروپا باشد.
به زودی با انتشار دو مقاله در اینباره به اطلاعات بیشتری دست خواهیم یافت.
@daneshagahi
https://www.nasa.gov/feature/goddard/2023/nasa-s-webb-finds-carbon-source-on-surface-of-jupiter-s-moon-europa
چگونه است که میپذیرید:
از یک اسپرم و تخمک در طی زمان بسیار کوتاهِ 9ماه، یک نوزاد، دگرگشت مییابد و متولد میشود
ولی نمیپذیرید که:
در زمان 3.8میلیارد سال گونهی انسان از یک سلول زندهی پروکاریوتی دگرگشت یافتهاست؟
در مقابل باور ندارید که نوزاد انسان توسط لکلکها به یکباره از آسمان ظاهر میشود ولی عمیقا باور دارید که گونهی انسان از آسمان به یکباره فرود آمده و ظاهر شده است.
شما تنها یک انتخاب دارید یا سمت چپ تصویر را بپذیرید یا سمت راست آن را، همین.
این سوال را بارها از خود بپرسید و اگر باورتان شکست، خوشحال باشید از دوران جدید زندگی خود و آنگاه، به دنبال یافتن پاسخهای علمی باشید برای پرسشهای ممکن، در باورهای جدیدتان.
@daneshagahi
استارشیپ تا کمتر از 2 ساعت دیگر پرتاب میشود.
لینک پخش زنده:
https://youtube.com/watch?v=dwhcSwQWOHk
@daneshagahi
اداره هوانوردی فدرال آمریکا پرتاب دوم موشک Starship SpaceX در روز 27 آبان ۱۴۰۲ تایید کرد.
اولین پرتاب استارشیپ موفقیت آمیز نبود و باعث شد پرتاب دوم به تاخیر بخورد، موفقیت آمیز بودن پرتاب استارشیپ میتواند یکی از تاریخی ترین روزها برای صنعت هوا و فضا در جهان باشه.
این پرتاب شنبه 27 آبان ساعت 15:30 به وقت تهران انجام خواهد شد.
https://www.spacex.com/launches/mission/?missionId=starship-flight-2
@daneshagahi
گفت: حتی تاریکترین شب نیز پایان خواهد یافت و خورشید خواهد درخشید.
آرمیتا گراوند که در راه مهسا به او پیوست.
@daneshagahi
سوم آبان روز ملی فسیل ایران گرامی باد
نماد انتخاب شده برای لوگوی روز ملی سنگواره ۱۴۰۲، تصویری است از گونهای از شکمپایان خانواده نرینئیده متعلق به توالیهای کرتاسه زیرین (آپتین)، یافت شده از منطقه نیمبلوک در شمال شهرستان قاین، خاور ایران مرکزی، که در مقاله رئیسالسادات و همکاران در سال ۲۰۲۲ به نام Oligoptyxis khorasanica معرفی و همراه با مجموعه فونی غنی از دیگر سنگوارههای شکمپایان گزارش شده است.
فسیلها تاریخ گویای حیات هستند.ما بیشترین دانستههای خود را در مورد حیات مدیون فسیلها هستیم.
از طرف خودم و تیم دانشآگاهی روز ملی سنگواره ایرانی را خدمت همهی دوستان متخصص حوزهی فسیلشناسی شادباش میگویم.
سروش سارابی
@daneshagahi
یک تفکر ایدئولوژیک احمقانه حتی اگر میلیاردها نفر پیرو هم داشته باشد، همچنان احمقانه است.
اگر جمعیت فراوانی به دنبال یک پاسخ بودند بدانید آن سادهترین و بیکیفیتترین پاسخ است چون مغز، فرگشت یافته برای کمترین مصرف انرژی و هر چه سادهتر و خرافیتر، مورد پذیرشتر.
مسیر کوبیده شده را اکثریت به کشف مسیرهای دیگر ترجیح میدهند، هرچه کوبیدهتر، پر رهروتر.
@daneshagahi
قویترین مخدر در جهانهستی،
به اعتقاد پروفسور Andrew D. Huberman عصبزیستشناس دانشگاه استنفورد چیست؟
Much of our feel good neurochemistry is wired for release only after a mental struggle to arrive at some answer or insight. Learning (and applying knowledge) is the ultimate drug. https://t.ly/4ZEd0
سیمکشی مغز ما به صورتی فرگشت یافته است که، بیشترین مکانیزم عصبیشیمی (ترشح هورمونهای شادی) حس خوب بعد از رسیدن به پاسخ یا درک عمیق برای سوال رخ دهد.
یادگیری (و استفاده از دانش) بالاترین نهایت مخدر است.
@daneshagahi
چند هزار سال است که پیروان سه آیینی که ادعا میکنند منشاء یکسان دارند، مشغول کشتار یکدیگر هستند تا به یک نقطهی طول و عرض جغرافیایی دسترسی داشته باشند که نشان دهند در آن تکه خاک به همان خدای مشترک میرسند و تمام.
مغز، این اندام خودخواه، تنها برای مصرف کمتر انرژی، تصمیماتی تولید میکند که هزاران نفر به واسطهی آن کشته می شوند تنها برای یک طول و عرض جغرافیایی، چرا؟ چون ایدئولوژی ها بقا پیدا کردهاند تا به پرسشهای بنیادی پاسخ ندهند و چه چیزی کم مصرف تر از این برای مغز در تحلیل پاسخ سوالات؟
کاش مقصد هر سه آیین تصرف خرد، دانش و آگاهی بود نه یک وجب خاک.
@daneshagahi
پیکر بیجان را برهنه کرده، اندام را شکستهاند و آبدهان بر آن می اندازند و فریادهای آیینی بر آن سر میدهند، به نشان پیروزی
و برای توضیح رفتار این جماعت، به آن میگویید توحش؟
در کدامین جای حیاتوحش چنین رفتاری دیده شده است؟ نهایت خشونت در طبیعت شاید امثال این تصاویر باشند، چه شباهتی بین تلاش برای تامین غذا و رفتارهای ایدئولوژیک دیروز میبینید که به آن رفتار عنوان توحش می دهید؟
جهان باید به دنبال کلماتی مناسب برای توصیف آنچه که انجام دادند باشد.
@daneshagahi
یه روزی بزرگوار صندوقچهش رو برداشت آورد زیر تخت مخفی کنه با دوستان حیاتوحش مشورت کرد به این نتیجه رسیدن که یه جوری قایم کنند که هیچ کس پیدا نکنه، خلاصه تا همین امروز صبح ما داریم جواب پیدا نشدنش رو پس میدیم.
@daneshagahi
پیر آگوستینی، فرنس کراوس و آن لوئیلیه برندگان جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۳ شدند.
کار این سه دانشمند به شدت عظیم و بنیادی بوده است، در واقع این سه دانشمند هماکنون در لبهی دانش در حال فعالیت هستند.
فعالیت این سه دانشمند در حوزهی فیزیک نور و لیزر بوده است اما در ابعاد بسیار بسیار ریز و البته با انرژی کنترل شده.
در واقع این دانشمندان، نوبل را بابت فعالیت در ابعاد "آتوثانیه" دریافت کردهاند.
مقیاس آتو ٍثانیه یعنی:
هر یک آتوثانیه برابر است با ده به توان منفی 18.
یعنی مقدار
0.0000000000000000001م ثانیه.
با تشکر از احسان یوسفی
پ.ن: و چه کمتر دارد موشکی که در بیابان تست شد و در جنگلهای کنار دریا فرود آمد.
@daneshagahi
امروز 8 سال از بودن در کنار شما دوستان عزیزم به همراه انتشار بیش از 2500 پست میگذرد، زمان بسیار پر فراز و نشیب، چه برای من و کانال دانشآگاهی و چه برای جامه و مردم را ایران پشت سر گذاشتیم.
دوستانی از جمع ما جدا شدند و دوستان بسیار هم به ما پیوستند. افتخار آشنای و حتی دوستی با تعدادی از شما همراهان را بدست آوردم که برایم بسیار با ارزش است و تمام دوستانی که از نزدیک آنها را نمیشناسم به مانند یک خانوادهی قدرتمند، به آنها پشت گرم هستم.
در تمام این سالها همیشه تلاش کردم به یک اصل پایبند بمانم،
"ارائهی محتوای با کیفیت علمی و صحیح جهت افزایش دانشوآگاهی"
نمیدانم که چقدر در این راه موفق بودهام، اما میدانم که تمام تلاش خود را برای دستیابی به این هدف انجام دادهام، مشکلات فراوانی را تحمل کردهام و بیشتر از آن میدانم که مستحکمتر از گذشته ادامه خواهم داد، حتی اگر تنها برای 1 نفر مفید باشم.
دوستان عزیزی در زمانهای مختلف در تهیه مطالب علمی به من کمک کردهاند که قدردان تمام آنها هستم، همچنین از دوستان و همکارانم که همیشه از دانشوآگاهی و من حمایت کردند.
اما مهمتر از همه چیز، باید قدردان یکایک شما دوستان و همراهان عزیز باشم که با بودن و خواندن خود به این تلاشها معنا بخشیدید.
به امید پیروزی خرد و نور بر جهل و تاریکی.
ارادتمند شما، سروش سارابی
@soroushsarabi
یک دستاورد شگفت انگیز از جیمز وب، چشمجهان، فخرزمان
به توضحیات دوست دانشمندم، پاشا مجیدی عزیز بسنده میکنم:
جیمز وب و یکشگفتی!
جیمزوب با مطالعه سیاره فراخورشیدی K2-18 b به نکاتی جالبی دست یافت
اولا این سیاره ۸.۵ برابر زمین جرم داره (sub-Neptunian) و در کمربند حیات (فاصله از ستاره مادر که آب میتونه بصورت مایع وجود داشته باشه) دور یک ستاره کوچک در حال گردش است.
اما وااای از طیف این سیاره
به طیف اتمسفری سیاره خوب دقت کنید:
وجود CO2 و مخصوصا متان (مولکولهایی با امکان منشأ حیات)خیلی مهمه…
اما وجود DMS (دی متیل سولفید) که در زمین یکی از مهمترین عوام وجودش، شیمی حیات هست کم نظیره (این به این معنا نیست که حیات اونجا وجود داره، ممکنه فقط یه خطایطیفیباشه)
اما مهمترین نکته غیبت آمونیاک (ساده ترین مولکول نیتروژندار) در این طیف هست. آمونیاک گازی با توانایی حل شدن بالا در آب هست و در شیمی سیارات، نبود آمونیاک و غلظت بالای کربن دی اکسید می تونه نشانی از وجود اقیانوس مایع زیرین باشه(تعادل گرمایی شیمیایی)
اما بیاین یه جمع بندی کنیم:
A)وجود متان و گاز DMS(گازهای اثرانگشت برای وجود حیات)
B)نبود آمونیاک و غلظت بالای CO2 (اقیانوس احتمالی)
C)سیارهایی در کمربند حیات (با این تعریف برای جستجو حیات بعنوان شیمیست مخالفم)
خوب حالا A,Bو Cرو کنار هم بذارید
زیاد هم عجله نکنید،دور بعد رصد با فروسرخ نزدیک میتواند همهی اینها رو رد کند.
Twitter:PashaMajidi
@daneshagahi
https://www.nasa.gov/goddard/2023/webb-discovers-methane-carbon-dioxide-in-atmosphere-of-k2-18b
یک شگفتانهی دیگر از طبیعت
در جنگلهای انبوه که پوشیده از گیاهان است، جفتیابی برای حشرات چوبی (Phasmids - Stick Insects) با استفاده از سیگنالهای بصری امکانپذیر نیست و آنها باید از روشهای بویایی برای یافتن جفت استفاده کنند. مانند بسیاری از حشرات، آنها مواد شیمیایی (فرمونها) را منتشر میکنند که فقط توسط اعضای دیگر همان گونه شناخته میشود. مراسم جفتگیری حشرات چوبی واقعاً بسیار پیچیده است و مراحل متفاوتی دارد. در اولین مرحله معرفی جنس نر به جنس ماده انجام میشود. در این گونه که در این فیلم معرفی شده است جنس نر کوچکتر و بسیار زیباتر از جنس ماده است. در حین مرحلهی معرفی، جنس نر با استفاده از لرزش و لمس شکم ماده مرحلهی معرفی را انجام میدهد. زمانی که بخش معرفی به پایان میرسد،عمل جفتگیری با اتصال نر به ماده، با اندام چنگک مانند نر آغاز می شود. این اندام چنگک مانند یک اندام تغیریافته از اندام Cerci است (به زائده جفتی Paired Appendages در انتهای شکم ماده متصل میشود.) در ادامه، نر و ماده برای چند ساعت تا چند روز به هم متصل میمانند.
(Necroscia sparaxes - رکورد 79 روز)
پس از جفتگیری، اسپرماتوفور Spermatophore (فرم حباب مانند سفید در انتهای ویدیو) روی ماده باقی میماند. این ماده یک کپسول پروتئینی است که شامل مجموعهای از سلولهای اسپرم میباشد. از این زمان به بعد، ادامهی فرایند تولید مثل برعهدهی جنس ماده خواهد بود.
این یک نمونهی شگفت انگیز از انواع روشهای تولید مثل در گونههای زیستی است که به نوبه خود، هنوز نکات فراوانی برای فهم و شناسایی دارد.
سروش سارابی
@daneshagahi