جستارهای ابوالفضل خطیبی

13 Sep 2023 18:11

@AnjomaneElmi

جستارهای ابوالفضل خطیبی

22 Aug 2023 11:59

اصول ارزیابی بیتهای الحاقی از گونۀ عرب ستیزانه در شاهنامه در مقالۀ «بیتهای عرب ستیزانه در شاهنامه» :
:
«برای ارزیابی این گونه بیتها در شاهنامه شایسته است نخست به پرسشهای زیر پاسخ داده شود:
۱. به لحاظ نسخه شناسی بیت اصلی است یا الحاقی؟
۲. مفهوم و مضمون بیت در متن اساس فردوسی بوده که نقل شده یا نظر خود
اوست؟
3.مضمون بیت از زبان قهرمانان داستانها بیان شده یا نظر خود شاعر است؟
۴. مضمون بیت در کهن ترین ترجمۀ شاهنامه یعنی ترجمۀ عربی بنداری (621-622 ق ) هست یا نه؟
۵. آیا بیت به لحاظ سبک شناختی با سرودۀ شاعر در کلّ شاهنامه همخوانی
دارد یا نه؟
۶.مضمون بیت، هرگاه از آن خود شاعر باشد، با چارچوب فکری و اعتقادی
شاعر سازگاری دارد یا نه؟
7.وجود بیت در متن ضرورت دارد یا نه؟ به بیان دیگر، آیا این بیت با بیتهای پیشین و پسین خود دارای چنان پیوندی به لحاظ لفظی و معنانی است که چنانچه حذف شود خللی در جریان ماجرا پدید آید؟
برای سنجش اصالت و تفسیر بیت یا بیتهایی از این دست شایسته است به هم و نه فقط پاره ای از این پرسشها پاسخ داده شود. مثلاً نمی توان بیتی را فقط به این دلیل که به لحاظ شعری استوار است و با سبک هنری شاعر همخوانی دارد اصیل پنداشت. چه بسا برخی خوانندگان و کاتبان خوش ذوق شاهنامه، بر اثر انس و الفت بسیار با شاهنامه، خود ابیات استواری سروده و به آن الحاق کرده باشندو تشخیص اصلی یا جعلی بودن آنها برای مصحح امروزی سخت دشوار باشد.»
برداشت از مقالۀ « بیتهای عرب ستیزانه در شاهنامه»،نشر دانش،سال بیست و یکم، شماره سوم، پاییز 1384، ص 14-20
ابوالفضل خطیبی

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

20 Aug 2023 09:11

رویای من و رویای بعضی‌ها

ابوالفضل خطیبی

یازدهمین داستانک

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

13 Aug 2023 19:39

داستان زال و رودابه ۳

ابوالفضل خطیبی

از بیت ۱۵۰ تا ۲۴۶
هشتم اردیبهشت ۱۳۹۷
تهران- کتابخانه ملی
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

27 Jul 2023 19:07

تصحیح بیت ۱۰۵ داستان زال و رودابه

در ویرایش دکتر خالقی این بیت به شکل زیر آمده است:
چنان دید در خواب کز کوه هند/ درفشی برافراختندی بلند

دکتر خطیبی در درس‌گفتار زال و رودابه، واژه‌ی بلند در پایان مصرع دوم را به پرند به شرح فایل صوتی پیوست، تصحیح کرده‌اند.
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

29 Jun 2023 21:45

سردیس فردوسی و قدمت دو بیت زبر:
چو ایران نباشد تن من مباد/ بدین بوم و بر زنده یک تن مباد
همه سر به سر تن به کشتن دهیم / از آن به که کشور به دشمن دهیم

برداشت از درس‌گفتارهای دکتر خطیبی ۱۳۹۷۰۱۱۸- k022
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

14 Jun 2023 21:41

استفاده منطقی از منابع جنبی در تصحیح شاهنامه
ابوالفضل خطیبی
فصلنامه نامه انجمن ۱۳۸۶ شماره ۲۵
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

08 Jun 2023 17:34

ابوالفضل خطیبی
خوانش شاهنامه (بر مبناي تصحيح جديد جلال خالقی مطلق)»، زبان و رسانه (مجموعه مقالات هم‌انديشی زبان و رسانه)، به كوشش محمد پروری، تهران، تحقيق و توسعه راديو، ۱۳۸۴.

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

07 Jun 2023 06:55

شاهنامه
نسخه برگردان از روی نسخه کتابت اواخر سده هفتم و اوایل سده هشتم هجری قمری ( کتابخانه شرقی وابسته به دانشگاه سن ژوزف بیروت 43.NC )
جلد اول



@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

07 Jun 2023 06:54

پرسش و پاسخ - نشست ۸۸
پرسش :
چرا چاپ جدید چهار جلدی یا دو جلدی ۱۳۹۳ با چاپ هشت جلدی ۱۳۸۶ در تهران که قبلا در نیویورک چاپ شده بود تفاوت دارد؟

پاسخ :
نسخه بسیار مهم و معتبر سن ژوزف بعد از چاپ هشت جلدی کشف شد و در بسیاری از بیت ها تعیین کننده است و دکتر خالقی سراسر این نسخه را با متن هشت جلدی مقایسه کرده است و....
آذر ۱۳۹۸

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

05 Jun 2023 11:44

کنسرت گروه شهپر
پیشکش به روان پاک زنده یاد دکتر ابوالفضل خطیبی

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

31 May 2023 11:52

ارج نامه دکتر منصور رستگار فسایی
سه یادداشت شاهنامه‌شناسی: یک تصحیح قیاسی در داستان سیاوخش(بازگوید یا ژاژ گوید)؛ خودکامگی کاوس شاه؛ مصدر سپَردَن در شاهنامه؟
ابوالفضل خطیبی
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

30 May 2023 18:37

پیام دکتر علاءالدین طباطبایی به نشست یادبود زنده‌نام دکتر ابوالفضل خطیبی در کتابسرای اردیبهشت کرمان - بهمن‌ماه ۱۴۰۱

@parsishenasi

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

23 May 2023 08:17

پیام دکتر سجاد آیدنلو

بزرگداشت فردوسی و یادبود دکتر ابوالفضل خطیبی.

خانه اندیشمندان علوم انسانی ۱۴۰۲/۰۲/۲۵

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

23 May 2023 08:16

پیام دکتر چنگیز_مولایی
بزرگداشت فردوسی و یادبود دکتر ابوالفضل خطیبی.

خانه اندیشمندان علوم انسانی ۱۴۰۲/۰۲/۲۵

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

06 Sep 2023 22:19

#بهرام_چوبینه

در منابع ، زن تاجدار در داستان بهرام به پنج صورت تعبیر و تفسیر شده است:

۱. زن جادو (نظر موبد در شاهنامه).

۲- بخت ( نظر هواداران بهرام در شاهنامه).

۳-پری (بلعمی و نهایه).

۴- دئنا یا دین ( نهایه).

۵- سروش (عنوان این بخش از شاهنامه در برخی دستنویسها).

از آن میان تعبیر زن جادو، نظر موبد و مخالفان بهرام است و بخت و دئنا و سروش نظر هواداران بهرام و پری به خاطر نقش دوگانه‌ای که داشته، هم می تواند نظر مخالفان بهرام باشد و هم نظر پیروان او.

ابوالفضل خطیبی

یادداشت های شاهنامه دفتر دهم صفحه ۴۰۹

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

22 Aug 2023 11:58

« بیتهای عرب ستیزانه در شاهنامه»،نشر دانش،سال بیست و یکم، شماره سوم، پاییز 1384، ص 14-20
ابوالفضل خطیبی

# ز شیر شتر خوردن و سوسمار
# تفو بر تو ای چرخ گردون تفو
# عجم زنده کردم بدین پارسی
#ابوالفضل_خطیبی

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

16 Aug 2023 20:40

سه یادداشت شاهنامه‌شناسی:
۱-سگ مارگیر چگونه می‌تواند مغ شود؟
۲-چرا دژ اهریمن نام مقدسِ بهمن دارد؟
۳- ساد یا شاد؟

ابوالفضل خطیبی

میراث مکتوب- دوشمارۀ ۹۷-۹۶ فصلنامۀ اطلاع‌رسانی «گزارش میراث» در حوزۀ نقد و تصحیح متون، نسخه‌شناسی و ایران‌شناسی (دورۀ سوم، سال ششم، شمارۀ سوم و چهار، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ [انتشار: تابستان ۱۴۰۲]) از سوی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب منتشر شد.
https://mirasmaktoob.com/

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

29 Jul 2023 14:17

داستان زال و رودابه ۲

ابوالفضل خطیبی

از بیت ۹۱ تا ۱۵۰
دوم اردیبهشت ۱۳۹۷
تهران- کتابخانه ملی
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

30 Jun 2023 15:07

داستان زال و رودابه ۱

ابوالفضل خطیبی

از بیت ۴۱ تا ۹۰
۱۸ فروردین ۱۳۹۷
تهران- کتابخانه ملی
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

29 Jun 2023 21:45

سردیس فردوسی

سردیسی از فردوسی که به مناسبت جشن هزاره فردوسی در ایران به سال ۱۳۱۳ شمسی و با کمک دانشجویان ایرانی به ” لورنزی” مجسمه ساز فرانسوی سفارش داده شد و در ۲۸ خرداد ۱۳۱۵ خورشیدی در جلوی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (باغ نگارستان فعلی) نصب شد.
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

12 Jun 2023 10:51

سلسله جبال زبان فارسی، ابوالفضل خطیبی، صفحه ۵۳
جایزه ادبی و تاریخی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، علی اشرف صادقی، خرداد ۱۳۹۷

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

07 Jun 2023 06:55

شاهنامه
نسخه برگردان از روی نسخه کتابت اواخر سده هفتم و اوایل سده هشتم هجری قمری ( کتابخانه شرقی وابسته به دانشگاه سن ژوزف بیروت 43.NC )
جلد دوم
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

07 Jun 2023 06:54

پرسش و پاسخ - نشست ۸۸ اندیشگاه کتابخانه ملی

چرا چاپ جدید چهار جلدی یا دو جلدی ۱۳۹۳ با چاپ هشت جلدی ۱۳۸۶ در تهران که قبلا در نیویورک چاپ شده بود تفاوت دارد؟
آذر ۱۳۹۸

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

05 Jun 2023 11:45

کنسرت گروه شهپر
پیشکش به روان پاک زنده یاد دکتر ابوالفضل خطیبی

پند حکیم
شهپر / محسن مرعشی
اردیبهشت ۱۴۰۲فرهنگسرای نیاوران

آلبوم صوتی و تصویری این کنسرت را می توانید از قسمت کامنتها دریافت کنید.

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

01 Jun 2023 11:05

پرسش :
چرا کاوس با یک واو نوشته می‌شود؟

پاسخ استاد ابوالفضل خطیبی:
در مورد تلفظ کاوس: ملاک اصلی ما مانند نامهای دیگر صورت نوشتاری در شاهنامه است، یعنی کاوس، کاؤس و موارد اندکی کاؤوس. پس باید در تصحیح شاهنامه به صورت کاوس ضبط شود. اکنون باید دید تلفظ این نام چیست. در پهلوی کایوس یا کَیوس است (kāyōs). بنابر این در شاهنامه کاوس ضبط می شود و کاؤس (kāūs)تلفظ می شود.کاؤس به کاووس(kāvūs) تحول یافته که این تلفظ هم در شاهنامه اشکال ندارد. امروزه هم داود با یک واو می نویسند و داوود تلفظ می کنند.

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

31 May 2023 09:02

@dr_khatibi_abolfazl

مصدر سپَردَن در شاهنامه؟

در شاهنامه صیغه‌های مختلف مصدر سپردن فراوان به کار رفته است که معانی آن را می‌توان در دو گروه طبقه‌بندی کرد: یکی از مصدر پهلوی abespārdan یا abespurdan (بن مضارع: abespār؛ فارسی: سِپَر و سِپار) به معنی «واگذار کردن و تفویض کردن» (از ریشۀ spar- به معنی «رها کردن، از دست دادن») و دیگری از مصدر پهلوی spurdan (بن مضارع: spar؛ فارسی: سِپَر) به معانی «طی کردن، گذشتن، لگدکوب کردن» (از ریشۀ spar- به معنی «جَستن، پریدن، لگد کردن»).
در موردِ مصدر سپُردن در معانی «طی کردن، گذشتن، لگدکوب کردن» ، چنانکه جایگاه قافیۀ بیت‌ها نشان می‌دهد، صیغه‌های امر و مضارعِ آن، همه جا با فتح «پ» تلفظ می‌شود (مثلاً بسپَر و بسپَرَد)، ولی صیغۀ ماضی آن از مصدر سپُردن گرفته شده و– بازهم چنانکه قافیۀ بیت‌ها نشان می‌دهند- با ضمِّ «پ» تلفظ می‌شود (مثلاً سپُرد و بسپُرد). اینک برای هریک، نمونه‌هایی از شاهنامه می‌آوریم:
امر: برين پند من باش و مگذر ازين/ بجز بر ره راست مسپَر زَمين
مضارع: بدين شيرمرديّ و چندين خرد/ گمان مرا زيرِ پي بسپَرَد
ماضی: بسی بی‌پدر کرد فرزندِ خُرد/ بسی کوه و رود و بیابان سپُرد
در شاهنامه در بیش از ده بیت، سپُردن در معنی یاد شده، در زمان ماضی، سپُرد تلفظ می‌شود و با واژه‌هایی چون خُرد و گُرد و شمُرد بمُرد قافیه شده و در هیچ بیتی نیست که در محل قافیه بتوان سپَرْد تلفظ کرد. بنابر این، فعل ماضی سپُرد و صورت دیگر آن بسپُرْد در غیر محلِّ قافیه نیز باید به همین سان تلفظ شود نه به‌سانِ سپَرد و بسپَرْد. مثلاً در بیت زیر باید سپُردی تلفظ شود نه سپَردی، چنانکه استاد نازنین ما دکترخالقی مطلق در چاپ جدید سخن ضبط کرده‌اند:
سران را سپَردی سر، ایدر بمان/ گه آمد که بر تو سر آید زمان
استاد خالقی مطلق در واژه‌نامۀ پایان جلد یکم یادداشت‌های شاهنامه، برای سپردن دو مدخل در نظر گرفته است: یکی سپَردن در معنی «طی کردن، رفتن، لگد کردن، کوبیدن و گذشتن» با ارجاعات فراوان به بیت‌های شاهنامه و دیگری سپُردن با دو تفکیک معنایی: یکی «رفتن، طی کردن» با یک شاهد زیر:
به‌گيتي در از پهلوانان گُرد/ پي زال را كس نيارد سپُرد
و دیگری، معنی متداول آن یعنی «واگذار کردن و به دیگری دادن» با ارجاعات دیگر. بر این اساس، استاد خالقی هم در چاپ هشت جلدی و هم در چاپ جدید سخن در همه جا، در محل‌های غیر قافیه، فعل ماضی سپرد/ بسپرد را از مصدر سپَردن (به معانی طی کردن، گذشتن، لگدکوب کردن) گرفته و سپَرد/ بسپَرد ضبط کرده است، در حالی که در همه جا سپُرد/ بسپُرد، از مصدر سپُردن درست‌تر می‌نماید. مثلاً به موارد زیر توجه فرمایید:
پس ابليس وارونه آن ژرف چاه/ به خاك اندرآگند و بسپَرد راه
سياوش چو بشنيد بسپَرد راه/ پذيره شدش تازنان با سپاه
نگارندۀ این سطور نیز در تصحیح جلد هفتم شاهنامۀ استاد خالقی به پیروی از استاد، در دو بیت زیر به خطا بسپَرد ضبط کرده است:
همه کوه بسپَرد يک‌يک به پاي/ برِ رنجِ او هم نيامد به‌جاي
بسي پيل بسپَرد مردم به‌پاي/ نشد زآن سپه ده يکي بازِ جاي
بنابر این، از آنجا که در شاهنامه در همه جا در محلِّ قافیه، صورت ماضی فعل سپردن به معنی «طی کردن، لگدکوب کردن» و معانی نزدیک به آن، سپُرد تلفظ می‌شود، نمی‌توان به وجود مصدر سپَردن در کنار سپُردن اطمینان یافت. مگر آنکه شواهدی از کاربرد قطعی سپَرْد و بسپَرْد یافت شود. برخی فعل‌های دیگر زبان فارسی مانند شمُردن و بُردن نیز از همین قاعده پیروی می‌کنند و برای آنها نیز مصدرهای شُمَرْدَن و بَردَن نمی‌توان فرض کرد. در شاهنامه فعل امر شُمُردَن، شُمَر تلفظ می‌شود و با هنر قافیه شده است:
درِ پادشا همچو دریا شمَر/ پرستنده ملّاح و کِشتی هنَر

ابوالفضل خطیبی

برداشت از " سه یادداشت شاهنامه شناسی؛ ارج نامه رستگار فسایی"


@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

27 May 2023 17:11

دانای مینوی خرد، شخصیتی خیالی یا تاریخی؟
پیشنهادی برای نام نویسنده اصلی مینوی خرد،
نامۀ فرهنگستان، س13، ش2 (پیاپی: 50)، زمستان 1392
@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

23 May 2023 08:16

پیام دکتر تورج_دریایی
بزرگداشت فردوسی و یادبود دکتر ابوالفضل خطیبی.

خانه اندیشمندان علوم انسانی ۱۴۰۲/۰۲/۲۵

@dr_khatibi_abolfazl

جستارهای ابوالفضل خطیبی

23 May 2023 08:15

پیام دکتر میرجلال‌الدین_کزازی

بزرگداشت فردوسی و یادبود دکتر ابوالفضل خطیبی.

خانه اندیشمندان علوم انسانی ۱۴۰۲/۰۲/۲۵

@dr_khatibi_abolfazl