3730
آثار، نوشتارها، کتب، مقالات، کنفرانس ها، و سوابق دکتر منجذب دانشیار دانشگاه - رزومه: 💠b2n.ir/monj @mrmonjazeb
❇️ تاثیر مداخله دولت بر رقابت بین زنجیره های تامین سبز و غیرسبز با هدف مدیریت رفاه اجتماعی
❇️ نوع مقاله : مقاله پژوهشی
✍️ نویسندگان: دکتر محمدرضا منجذب، دکتر محمدکاظم صیادی و محمدجواد فرصیاد
♦️ چکیده
♦️ امروزه با توجه به افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی توجه دولت‌ها به مفهوم زنجیره تامین سبز افزایش یافته است. زنجیره تامین سبز محصول سبز را تولید کرده که سازگاری بالایی با محیط زیست دارد. هدف از این مقاله بررسی تاثیر مداخله دولت بر روی رقابت بین زنجیره‌ها، محیط زیست و رفاه اجتماعی است. در این مقاله سه مدل مختلف ارائه میشود. در مدل اول دو زنجیره تامین سبز و غیرسبز با یکدیگر رقابت داشته و دولت حضور ندارد. در مدل دوم دولت برای استفاده از زنجیره تامین سبز فرهنگسازی انجام می‌دهد و در مدل سوم از زنجیره تامین غیرسبز مالیات اخذ میکند. تابع هدف دولت رفاه اجتماعی است. در هر دو مدل مداخله دولت، بازی به صورت استاکلبرگ است. برای حل مدل از روش تحلیل عقبگرد استفاده میشود. این روش روند استنتاج رو به عقب در مسائل با مراحل محدود، با هدف بدست آوردن اقدام بهینه در هر مرحله است. برای محاسبات ریاضی و بدست آوردن متغیرهای تصمیم، نرم افزار متلب و میپل به کار رفته است. نتایج نشان می‌دهد که در صورت دخالت دولت به صورت فرهنگسازی آسیب‌های زیست‌محیطی کمتر میشود. نتیجه دیگر این است که شرایط افزایش رفاه اجتماعی در حالت فرهنگ-سازی مشخص میشود. همچنین این امکان برای زنجیره تامین سبز فراهم میشود در صورت برقراری روابطی معین میان پارامترها قیمت خود را بالا ببرد. در مدل اخذ مالیات اگر دولت هدف خود را بیشینه کردن رفاه اجتماعی قرار دهد، تحت هر شرایطی رفاه اجتماعی نسبت به حالت عدم حضور دولت افزایش مییابد.
♦️ لینک دانلود
🌐 کانال دکتر منجذب
🌐 چالش صدساله بودجه در ایران
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
⭐️ علیرغم سابقه هفتاد ساله در برنامه و صد ساله در بودجه ریزی، این سابقه طولانی نتوانسته تاثیر مطلوبی را در اقتصاد داشته باشد. موارد زیر نشاندهنده نکته مزبور است و لازم است نگرشی اصولی بر بودجه ایجاد و اعمال گردد، تا از این بن بست عبور کنیم:
✅ اولین بودجه ایران کسری داشته است، همانطور که آخرین آن دارای کسری است.
✅ بودجه های ایران تورم زا بوده و هستند.
✅ بودجه در ایران در مسیر توسعه حرکت نکرده است. بودجه های سالانه هم در مسیر برنامه های پنج ساله نبوده است.
✅ بودجه انبساطی بوده، چه در حالت کسری بدون نفت، که برای جبران کسری فشار بر نقدینگی تحمیل شده است. و چه در حالت با درآمدهای نفتی که بطور جاه طلبانه خواسته ایم رشد بالایی داشته باشیم و بصورت اورلپ انبساطی عمل کرده ایم. این مورد را در قبل و بعد انقلاب تکرار کرده ایم.
✅ دولت خود را متولی یکه تاز اقتصاد در تمامی مشکلات و در فرایند رشد می داند، این خود بودجه را تورم زا تربیت کرده است.
✅ بودجه شرکت های دولتی از بودجه دولت بیشتر بوده، و نظارت دقیقی بر آن نیست. عدم شفافیت در هزینه کرد وجود دارد.
✅ در گشایش های ارزی در بودجه، گرایش به واردات کالاهای مصرفی بوده، تا کالاهای واسطه ای و سرمایه ای، و فناوری و انتقال تکنولوژی مناسب برای فرایند توسعه اقتصادی.
✅ نهادهای عمومی شبه خصوصی، دارای درآمد و هزینه های بالایی هستند. اینها بودجه هیچ نظارتی منابع وسیعی از درآمدها و هزینه ها را در اختیار دارند و بنا به صلاحدید خود هزینه می کنند. این رویه در در چارچوب فرایند توسعه و نه در مسیر تعریف برنامه ها قدم بر می دارند.
✅ ساختار بودجه اشکالات اساسی دارد. در این خصوص به این موارد اشاره می شود: عدم تطابق بودجه مصوب با عملکرد، عدم شفافیت در هزینه کرد بودجه، عدم مدیریت بهینه دارایی ها و بدهی های دولت، نداشتن مبنای سیاستگذاری و استراتژیک برای بودجه، عدم تسلط مجلس بر بودجه ریز یعنی سازمان مدیریت که رییس آن از طرف رییس جمهور بدون دخالت مجلس تعیین می شود، مجری بودجه وزارت اقتصاد است و لذا بودجه ریز سازمانی دیگر و مجری آن وزارتخانه ای دیگر است و ...
✅ سهم نفت در بودجه بالاست و سهم مالیات پایین، این موجب می شود که دولت پاسخگو و توسعه مدار نباشد، ضمن اینکه درآمدهای مالیاتی پایدار هستند
🌐 کانال دکتر منجذب
✍️ دکتر محمدرضا منجذب: مقایسه تغییرات درآمدسرانه ایران و ترکیه طی زمان
🛑 طی مقایسه روند درآمدسرانه ترکیه و ایران، میتوان ملاحظه کرد که از 1800 الی 2020، تا جنگ جهانی اول این دو عدد در یک راستا حرکت کرده اند. طی دوره جنگ اول و دوم جهانی ترکیه نسبت به ایران افت داشته است. اما بعد از وقوع جنگ ایران و عراق حرکت مزبور بالعکس و بنفع ترکیه رقم خورده است. قاعدتا از جنبه تحلیلی موضوع مزبور باید منطق پشت فرایند رشد و توسعه اقتصادی دو کشور مورد ارزیابی و مقایسه قرار گیرد.
🌐 کانال دکتر منجذب
✅ سرمایه اجتماعی و گفتار درمانی
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
⭕️ سرمایه اجتماعی بنوعی پیوند و اعتماد مردم با سیاستگذار است. بطور معمول سرمایه اجتماعی در اول روی کار آمدن هر دولت در بالاترین درجه خود قرار دارد. زیرا هنوز عملکرد و تاثیر سیاستهای آن دولت در اقتصاد روشن نیست. لذا فرض بر اینست که گفتار سیاستگذار در عمل محقق می شود. چون اعلام سیاست توسط سیاستگذار (قبل از اعمال آن) میتواند تاثیرگذار باشد و اگر مردم به سیاستگذار اعتماد بالا داشته باشند حتی اعلام سیاست قبل از اعمال آن تاثیر مطلوب و مورد نظر سیاستگذار را بدنبال خواهد داشت، و برعکس تاثیری وارونه خواهد گذاشت اگر مردم به سیاستگذار اعتماد نداشته باشند. به همین دلیل اعلام سیاست قبل از اجرای آن یک نوع سیاست تلقی میشود.
⭕️ در شرایط کنونی اقتصاد ایران اولا سیاستگذار باید با احتیاط بیشتری سیاستهای آتی را اعلام کند و ثانیا ابتدا باید بتواند اعتماد حداکثری مردم را به خود جلب نماید و سپس مراحل بعدی را طی کند. اطمینان مردم به سیاستگذار جزو سرمایه های اجتماعی یک کشور تلقی میشود که بدست آوردن آن به مراتب سخت تر است و از دست دادن آن بسیار آسان تر است. این مهم تنها با ممارست مستمر سیاستگذار در صدق گفتار در اعلام سیاستها، گزیده گویی و به موقع گویی (پرهیز از اعلام تند تند سیاستها و یا تغییر در سیاستها) بدست میآید.
⭕️ در حال حاضر که اقتصاد ایران درگیر مشکلات عدیده و بزرگی چون تورم، تحریم، بیکاری، رکود و ... است، بنظر می رسد استفاده از گفتار درمانی باید با احتیاط بیشتر و کارشناسی شده انجام شود. این می تواند درجه ی اطمینان میان مردم و سیاستگذار را حفظ و حتی بیشتر کند. حتی مشکلاتی که حل آن زمانبر است اعلام گردد. توصیه می شود کمتر از گفتار درمانی استفاده گردد و بیشتر راهکارهای اصولی و عملیاتی و در عمل انجام شود. چرا که در گذشته ی دولت های قبلی امتحان مناسبی پس نداده است.
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️رسم نمودار در ایویوز+ سیو کردن ایویوز در ورد
❇️ ضمنا با استفاده از راهنمای (هلپ) ایویوز می توانید رسم انواع نمودارهای دیگر را ملاحظه کنید.
🌐 کانال دکتر منجذب
💠 مالیات بر نقدینگی هوشمند، آری یا خیر؟
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
t.me/drmonjazeb
🔸 در اخبار روز داریم: سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، گفته است احتمالاً در آینده ارزهای دیجیتال مشمول مالیات خواهند شد، اما باید نظرات دولت هم در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد. غلامرضا مرحبا با بیان اینکه مجلس به‌دنبال قانونمندکردن فعالیت در بخش ارزهای دیجیتال است. این خبر را بعنوان نمونه ذکر کردم تا متن زیر را تقدیم نمایم:
♦️در هر کشوری راه اصلی تامین مالی دولت از مسیر مالیات طی می شود. اکنون با وجود تحریم ها درآمدهای دولت دچار نقصان شده است و بودجه کسری شدید دارد. شناسایی پایه های جدید مالیاتی و اخذ مالیات یکی از راه های برون رفت از این تنگنا است.
♦️البته گسترش نقدینگی که خود موجب تورمی بالا در اقتصاد شده است، درآمدهایی تورم زده را برای دارندگان نقدینگی و ثروت بالا پدید آورده است.
دولت و قانون گزار هم بدنبال تعبیه مالیات تورمی، پایه های جدید مالیاتی را بر مسکن، خودرو، سکه و ... رقم زده است. رمز ارز هم می تواند یکی دیگر از این اقلام باشد.
♦️هرچند در کوتاه مدت درآمدهایی را برای دولت بدنبال خواهد داشت، اما یادمان باشد همیشه نقدینگی هوشمند عمل می کند. اگر سیاستگذار بدنبال اعمال مالیات بر تورم باشد، و بدنبال بازارهای با بازدهی بالاتر باشد و همه ی راه های بازارهای با بازدهی بالا با مالیات بسته شود، بیم آن می رود که این نقدینگی سمت وسوی دیگری بیابد و با تبدیل به ارز به سمت بازارهای با بازدهی در کشورهای دیگر رود.
♦️این خود در میان مدت می تواند تقاضای ارز را در داخل افزایش دهد. نمونه آن احراز رتبه اول خرید ملک از سوی ایرانیان در ترکیه است. احتمال اینکه بخش تولید و صنعت داخلی هم به این جریان بپیوندد زیاد است. این بمعنای خروج سرمایه از کشور خواهد بود. در اینصورت در بلندمدت هرچند که پایه های مالیاتی افزایش یافته است، لیکن در کل درآمدهای مالیاتی کاهش می یابد چون پایه های مالیاتی تهی از مالیات دهنده شده است.
🔶 بهتر است سیاستگذار قبل از اعلام و سپس اعمال هر سیاستی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. هزینه فایده کند، که چنین سیاستهایی چه هزینه هایی بر جامعه دارد و چه فوایدی. منطق هزینه فایده دقیق و علمی به سیاستگذار کمک می کند که بی گدار و عجولانه و احساسی دست به هر سیاستی نزند.
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️ انتشار مقاله علمی پژوهشی با عنوان: بررسی تاثیر انتظارات تورمی بر مصرف در ایران: انتظارات تطبیقی در برابر عقلایی (رهیافت کالمن فیلتر) ✍️دکتر محمدرضا منجذب
💠در سالیان اخیر دیدیم که انتظارات تورمی (افزایش یا کاهش آن) تاثیر بسزایی بر پارامترهای اقتصادی دارد. انتظارات تورمی بدین معناست که مثلا طی دوره آتی (یک ماه، یک فصل، یک سال، یا...) مردم چه عددی را برای تورم پیش بینی می کنند. این انتظارات از آینده بر پارامترهای مهم اقتصادی حال حاضر منجمله مصرف تاثیر می گذارد.
💠 یافته ها:
نتایج تحقیق نشان می دهد که در اقتصاد ایران تاثیر انتظارات تورمی عقلایی در بلندمدت بر مصرف مثبت و معنی دار بوده؛ بدین صورت که با یک درصد افزایش در سطح تورم انتظاری حدود 6 درصد میزان مصرف افزایش خواهد یافت اما در کوتاه مدت رابطه معنی داری میان انتظارات عقلایی و مصرف وجود ندارد. تاثیر انتظارات تورمی تطبیقی بر مصرف نیز مثبت و معنی دار تخمین زده شده است؛ بدین صورت که یک درصد افزایش تورم انتظاری تطبیقی منجر به افزایش مصرف به میزان 2 درصد خواهد شد.در مورد تورم انتظاری تطبیقی وجود رابطه مثبت میان تورم انتظاری و مصرف تایید میشود، به گونهای که کشش مصرف نسبت به تورم انتظاری 2 درصد است. به بیانی دیگر یک درصد افزایش تورم انتظاری تطبیقی منجر به افزایش مصرف به میزان 2 درصد خواهد شد.
💠 نتیجه:
در جنبه کاربردی این تحقیق می توان گفت از آنجاکه اقتصاد ایران در شرایط رکود تورمی به سر میبرد: 1-مدیریت انتظارات تورمی از طریق یک چارچوب ارتباطی کارا با عوامل اقتصادی میتواند سیستم قیمتگذاری گذشتهنگر را به آیندهنگر تبدیل کند و هزینههای حقیقی تورمزدایی را کاهش دهد.2- سیاستگذار باید ترتیبی اتخاذ نماید تا انتظارات تورمی جامعه تشدید نگردد، چرا که این موضوع می تواند از طریق تشدید مصرف و افزایش تقاضای کل خود به تورم دامن زند. سپس در این راستا انتظارات تورمی گسترش می یابد. اتفاقی که در چند سال اخیر مرتب اتفاق افتاده است. 3-همچنین به دلیل تاثیر تغییرات مصرفی بر تقاضای کل و تاثیر تقاضای کل بر تصمیمات سرمایهگذاری شرکتها، توجه سیاستگذار پولی و بانک مرکزی در مورد کنترل انتظارات تورمی به دلیل تاثیر مستقیمی که بر مصرف دارد بیش از پیش مورد نیاز است. در این راستا سیاستگذار در اعمال سیاستهای خود باید مراقب باشد تا انتظارات تورمی را تشدید نکند، بعنوان مثال چه سیاستهایی را اعمال کند (یا نکند) و چه سیاستهایی را اعمال کند (یا نکند) خود بر شکل گیری انتظارات مثبت یا مخرب تورمی نقش دارد. به هر حال در رعایت نکته مزبور می بایست در هر سیاستی از مشاوران اقتصادی خبره نظر بخواهد.4- هم چنین سیاست های ضد تورمی که موجب کنترل تورم می شود خود بر انتظارات تورمی تاثیری مطلوب می گذارد و لذا توصیه می شود.
👈 لینک دانلود مقاله
⭕️ کانال دکتر منجذب
💠 در راستای دغدغه های کشور برای حل علمی و دانش بینان مشکل مسکن با پیگیری دکتر منجذب مدیر گروه اقتصاد دانشگاه خوارزمی برای اولین بار در کشور رشته اقتصاد مسکن راه اندازی شد.
💠لینک خبر
🌐 کانال دکتر منجذب
🌐 همه چیز در مورد مارکف سوییچینگ ✍️ دکتر محمدرضا منجذب
🔹 با سلام، مدل های تغییر جهت، منجمله مارکف سوییچینگ، بدلیل ماهیت مدل های اقتصادسنجی، کاربرد زیادی دارند. برای دنبال کردن فایل ها و فیلم های آموزشی مرتبط لینک های زیر را دنبال کنید:
▪️فیلم های آموزشی مارکف سوییچینگ /channel/Economtrics/289
▪️درس مارکف سویچینگ Markov swiching /channel/eghtesadd/1182
▪️تخمین مارکف سویچینگ در ایویوز /channel/eghtesadd/475
▪️انتخاب مدل بهینه مارکف سوییچینگ /channel/drmonjazeb/56
▪️مدل مارکف /channel/drmonjazeb/70
▪️درس آموزشی مارکف سوییچینگ /channel/eghtesadd/1322
▪️آموزش مدل مارکوف سویچینگ(فارسی) /channel/Economtrics/2718
▪️markov switching in STATA /channel/Economtrics/39
▪️markov in oxmetrics /channel/Economtrics/266
▪️Markov-Switching GARCH Models in R /channel/Economtrics/162
🌐 کانال دکتر منجذب
💢 تحولات افغانستان، درس هایی برای توسعه اقتصادی
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
t.me/drmonjazeb
🌐 تجربه شکست آمریکا بعنوان یک کشور توسعه یافته در افغانستان بعنوان یک کشور ضعیف در حال توسعه، انگیزه ای برای نگارش این سطور شد. در اینجا به این سوال از زوایای مختلف می پردازم، که چه دلایل اقتصادی و توسعه ای موجب فروپاشی دولت افغانستان شد؟ نکاتی در زیر و در جهت پاسخ به سوال مزبور عرضه می گردد:
✅ عدم مشارکت در فرایند توسعه، یکی از دلایلی که اقتصاددانان توسعه در پایداری و استمرار فرایند توسعه اقامه می کنند، بعبارت دیگر مشارکت اکثریت اقشار جامعه در فرایند توسعه و بهره مندی آنان از رشد تولید و درآمد است. این موضوع کمک به برقراری عدالت در تولید و توزیع درآمد می شود و لذا پایبندی اقشار جامعه به فرایند توسعه ناگسستنی می شود. در افغانستان اصولا هزینه ای توسعه ای صورت نگرفته است، که حالا بررسی کنیم نحوه مشارکت چقدر بوده است. تولیدات سنتی موجب شده که بین دولتمردان و اقشار مردم پیوستگی محکمی برقرار نشود.
تهدیدهای خارجی و داخلی برای دولتمردانی که کنترل شرایط را در دست دارند، اگر خیلی جدی نباشد، دولتمردان را به اتخاذ سیاستهای توسعه‌ای سوق می‌دهد. به زبان ساده، یک تهدید خارجی به دو دلیل عمده دولتمردان را مجاب میکند که وضعیت رفاهی شهروندانشان را بهبود بخشند: احتمال پیوستن یک جامعه مرفه به مهاجمین خارجی بسیار پایین است. به علاوه، رفاه بالاتر به معنای جریان بیشتر مالیاتها به سمت دولتمردان بوده و آنها را در برابر تجاوزهای خارجی تقویت میکند.
فاصله طبقاتی زیاد بین دولتمردان و مردم، وجود فساد بالا، بی عدالتی، ثروت اندوزی دولتمردان در کنار اقشار زیادی از فقرا و ... موجب گسست میان دولتمردان و مردم می شود. آنگاه نردم نسبت خفظ وضعیت موجود بی تفاوت می شوند.
در طی شش دهه اخیر که افغانستان درگیر جنگ های مختلفی بوده ، هیچ هزینه ای برای توسعه اتفاق نیافتاده است. بیش از هزار میلیارد دلار فقط آمریکا طی بیست سال در افغانستان داشته که عمدتا نظامی و امنیتی بوده است. مردم بدرستی بهره ای اقتصادی و توسعه ای نبرده اند که تعلق خاطری داشته باشند.
میزان غارتگری یا توسعه‌ای بودن ترکیب دولتمردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد به تمرکز یا عدم تمرکز قدرت سیاسی ارتباط پیدا میکند، بدین معنی که به منظور فراهم نمودن منابع لازم برای مقابله با غارتگران خارجی، فراهم نمودن صلح داخلی، و حفظ یک بازار واحد یکپارچه در یک ناحیه، نیازمند مقداری تمرکز در قدرت هست. البته اگر قدرت به میزان زیادی تمرکز یافته باشد، دولتمردان انگیزه پیدا می‌کنند که انتظارات بقیه را نادیده گرفته و تا جایی که امکان دارد به کسب منافع برای خود بپردازند. چنین اتفاقی باعث از بین رفتن اقتصاد می‌گردد (غارت اقتصادی
عامل تاثیرگذار دیگر وجود یا عدم وجود تعادل‌های چندگانه است. بدین معنی که در صورت عدم وجود تعادل‌های چندگانه، تلاش برای هماهنگ نمودن جابجایی از یک تعادل سطح پایین به یک تعادل سطح بالا محکوم به شکست است. بنابراین، هیچ انگیزه ای برای دولتمردان وجود ندارد تا به منظور اتخاذ سیاستهای توسعه‌ای تلاشی از خود نشان دهند. در عوض، برای در پیش گرفتن سیاستهای غارتگری و ارجحیت منافع یک عده قلیل بر اکثریت جامعه به اندازه کافی انگیزه وجود خواهد داشت. چه عواملی بر وجود یا عدم وجود تعادل‌های چندگانه تأثیرگذارند؟ میزان سرمایه انسانی یک عامل اساسی است. سرمایه انسانی به میزان توانمندی اعضای جامعه در بهبود مهارتهایش، از طریق روش های رسمی یا غیر رسمی آموزشی اشاره دارد. هرچه سطح سرمایه انسانی بالاتر باشد، کالاهای واسطه ای بهره وری بالاتری داشته و نقش کلیدی را در دست‌یابی به تعادل سطح بالا بر عهده دارند. پایین بودن سطح سرمایه انسانی، کاهش بهره روی کالاهای واسطه ای را در پی داشته و در نتیجه تعادل سطح بالا به وجود نخواهد آمد.
باید در تحلیلها مجموع انباره (ذخیره) دموکراسی یک کشور را به جای جریان دموکراسی در یک دوره خاص مورد ارزیابی قرار داد. آنچه که مهم است طول مدت زمانی است که ملتی در حالت دموکراتیک بسر برده است و فرض بر این است که هر قدر طول این مدت بیشتر بوده است رشد کشور سریع‌تر صورت گرفته است. دموکراسی را به چشم سرمایه سیاسی می‌نگرند که از برخی لحاظ شبیه سرمایه فیزیکی است. ذخیره سرمایه فیزیکی از طریق سرمایه گذاری در طول زمان رشد میکند. سطح دموکراسی با صرف سال‌ها تجربه گسترش مییابد، چنانچه سرمایه فیزیکی در فرایند سرمایه گذاری گسترش مییابد. تجربه دموکراسی در افغانستان کوتاه بود و با نگاه بیرونی، و لذا مشارکت مردم بسیار پایین بود، چون نتیجه آن را در زندگی خود تجربه نکرده بودند.
✅ t.me/drmonjazeb
⭕️ مارپیچ دستمزد و قیمت در ایران، حذف نرخ ارز ترجیحی و افزایش مالیاتها
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
🌐 مارپیچ قیمت-دستمزد :یکی از تئوری‌های اقتصاد کلان است، که بیان کننده رابطه، علت و معلول دستمزد و سطح عمومی قیمتها یا تورم است. مارپیچ قیمت-دستمزد حاکی از این حقیقت است، که در پی افزایش حقوق کارمندان، از یک طرف هزینه تولید را افزایش داده و از طرف دیگر تقاضای اجناس افزایش مییابد. در پی افزایش تقاضا، قیمت اجناس افزایش یافته و در نتیجه شاهد تورم در جامعه خواهیم بود. از طرفی افزایش حقوق باعث افزایش هزینههای تولیدی بوده و شرکتها ناچار خواهند بود، تا قیمت اجناس تولیدی خود را افزایش دهند. به قسمت دوم این نوع تورم، تورم بخشی هم گفته می شود. البته وجود تورم خود موجب کاهش قدرت خرید دستمزدبگیر می شود، و به ناچار باید دستمزدهای اسمی در توالی های زمانی مختلف افزایش یابد که خود میتواند مارپیچ دستمزد و قیمت را بوجود آورد.
🌐 اگر تورم در ایران 50 درصد در نظر گرفته شود، با توجه به اینکه رشد نقدینگی 30 درصد است و رشد تولید صفر درصد، در نتیجه عدد بیست درصد تفاوت تورم و رشد نقدینگی مربوط به تورم بخشی، مارپیچ قیمت دستمزد و سایر موارد است. بعبارتی وقتی گفته میشود تورم تورم می آورد بیانگر این معناست.
🌐 از دلایل مهم اینگونه تورم، ناترازی بازارهای مختلف پول، کالا، ارز، کار، ... است. از سوی دیگر قیمت گذاری دستوری به این ناترازی در بازارها دامن زده است.
🌐 روشن است برای قطع کردن یا کاهش تاثیر مارپیچ دستمزد قیمت باید لینک افزایش هزینه های تولید که موجب افزایش قیمتها میشود را ضعیف یا قطع کرد.
🌐 یکی از راهکارها در جنبه تضعیف لینک دستمزد با قیمت، کاهش هزینه های تولید است. در شعارهای انتخاباتی بحث کاهش نرخ مالیاتی از 25 درصد به 10 درصد مطرح گردید. البته کاهش مالیات بر تولیدکننده موجب کاهش هزینه های وی می گردد و در اینصورت بخشی از تورم ناشی از مارپیچ و نیز تورم بخشی را تخفیف خواهد داد. اما در کنار این بحث این سوال مطرح می شود که در شرایط کسری بودجه کنونی دولت آیا کاهش نرخ مالیاتی منجر به کاهش درآمدهای دولت نمیشود. در پاسخ باید گفت بستگی به این دارد که اقتصاد در کجای منحنی لافر قرار دارد. طبیعتا اگر در شرایط شیب منفی لافر قرار داشته باشد، با کاهش مالیات که موجب کاهش هزینه ی تولید میشود و سود تولیدکنندگان افزایش می یابد، و تولید افزایش مییابد، اگر نرخ افزیش تولید از نرخ کاهش مالیات بیشتر باشد این موجب افزایش درآمد دولت نیز می گردد. این نوع سیاست در دوره ریگان در آمریکا اعمال شد و تولید و درآمدهای مالیاتی دولت آمریکا افزایش یافت. ناگفته نماند منحنی لافر در بازارهای مختلف شیب و حالتهای متفاوتی دارد و نیاز به بررسی و محاسبه کارشناسی دارد.
🌐 در مسیر کاهش هزینه تولید، حمایتهای نرخ بهره ای در کوتاه مدت می تواند موثر باشد و لینک مارپیچ را تضعیف کند. در حال حاضر وجوه بانکی قابل وام بدلایل مختلفی دچار محدودیت شدیدی هستند و فشار بر آن می تواند ماجرای تامین وام ارزان به مسکن مهر در دهه گذشته را تکرار نماید، که بسیار خطرناک است.
🌐 در مسیر کاهش هزینه تولید، حمایتهای ارزی و پرداخت ارز ارزان از راههای دیگری است که قبلا در ایران اجرا شده است. این معنا در شرایط تحریمی کنونی محلی از اعراب ندارد، و در صورت پیوستن آمریکا به برجام و گشایشهای ارزی، باید مواظب بود که تجربه تلخ رانتهای ایجاد شده در گذشته تکرار نشود. البته هماکنون حذف ارز ترجیحی موجب افزایش مواد اولیه و واسطه ای و تعرفه گمرکی شده است و مسیر تورمی را تشدید کرده است.
🌐 در مسیر کاهش هزینه تولید، می توان در کوتاه مدت به تولیدات و سرمایه گذاریهای هدفمند و در مسیر توسعه، معافیت مالیاتی اعمال کرد و نیز تسهیلاتی دیگر قائل شد. البته هماکنون افزایش مالیاتها و فشار مالیاتی رکودتورمی را تشدید خواهد کرد و این مسیر را برعکس طی می کند.
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️ مصایب قیمت گذاری دستوری
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
🔶 بطور معمول در شرایطی که قیمت کالا یا کالاهایی افزایش می یابد و به تبع آن وضعیت رفاه خانوارها بویژه اقشار آسیب پذیر بدتر می شود، سیاستگذار تمایل پیدا می کند تا آن کالاها را مشمول سیاست گذاری قیمتی کند. در اینصورت سیاستگذار معتقد است قیمت بازار بالا است و باید بصورت دستوری قیمت را پایین تر اعلام کنیم و نگه داریم، تا رفاه مصرف کنندگان افزایش یابد. تاثیرات منفی اینگونه سیاستگذاری بشرح زیر است:
♦️ چنانچه میدانیم بازار هر کالایی عرضه و تقاضایی دارد و اگر چنین سیاستی اعمال شود و سقف قیمتی پایین تر از قیمت بازار تعیین گردد و خریدار یا فروشنده یا هر دو مشمول جریمه شوند (اگر از سقف قیمت در خرید و فروش تخطی نمایند)، در اینصورت منحنی عرضه یا تقاضا یا هردو کم کشش تر شده (به نسبت جریمه) و عمودی تر میشوند. و لذا در بازار سیاه قیمتی بالاتر از قیمت تعادلی اولیه حاکم میشود و کمبود در بازار باعث میشود رفاه خانوارها نسبت به قبل از سیاست قیمتی کاهش بیشتری داشته باشد.
♦️ چون قیمت اعلام شده از قیمت بازار پایین تر است، این کاهش قیمت موجب کاهش عرضه و تولید می شود زیرا درآمد تولیدکنندگان ماهش می یابد و از سوی دیگر تقاضا افزایش می یابد. در اینصورت مازاد تقاضایی در بازار کالا ایجاد می شود که یا سیاستگذار این مازاد تقاضا در قیمت جدید را باید از طریق واردات و احتمالا با یارانه ارزی حبران کند و یا اینکه کالا را سهمیه بندی کند. در حالت دوم تقاضای بازار سرکوب می شود.
♦️با توجه به بند اول حداقل دو نرخ برای کالا در بازار رسمی و بازار سیاه ایجاد می شود. دو نرخی شدن معمولا ایجاد رانت می کند، و عده ای از این رانت بهره مند می شوند. ضمن اینکه سهمیه بندی موجب می شود افرادی که قبلا متقاضی و مصرف کننده کالا نبوده اند بدلیل سودی که در خرید و فروش کالا ایجاد شده است به جمع خریداران جدید و متقاضیان جدید کالا بپیوندند.
♦️کاهش قیمت موجب کاهش سود می شود، در اینصورت کیفیت تولید و بهره وری تولید کاهش می یابد. ضمن اینکه تولیدکننده در میان مدت ممکن است از تولید کالا خارج شود و بسمت تولیدات دیگر کالاهایی که مشمول قیمت گذاری و محدودیت هایی این چنین نیست، شیفت کند. البته در این مسیر سرمایه گذاری کاهش می یابد، چنانچه در سال های اخیر اتفاق افتاده است.
♦️قیمت پایین کالا، موجب قاچاق کالا بخارج از کشور میشود. و غیرمستقیم حمایت های نقدی، ریالی و ارزی مصروف قاچاق و مصرف کنندگان خارجی می شود.
❄️ نتیجه و راهکار : مدیریت عرضه و تقاضا از طریق هدایت و ارشاد در بازارهای مختلف، حمایت از سرمایه گذاری در کالاهای اساسی و حساس بدون دخالت مستقیم در بازارهای مختلف قابل توصیه است. به همین دلیل چنین سیاستی توصیه نمی شود ولی میتوان از سیاستهای درآمدی و نیز مدیریت عرضه و تقاضا استفاده کرد.
اگر اطلاعات شفاف و در دسترس همگان باشد و قیمتگذاری توام با عدم کارآیی (زیر قیمت تعادلی) اعمال نشود شکاف رانتی بین دو گروه خریدار و فروشنده ایجاد نمیشود.
🌐 کانال دکتر منجذب
♦️ چرا واکسن تولید داخل گران است؟
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
t.me/drmonjazeb
🔹 قبل از هرچیز لازم است قدردانی ویژه ای داشته باشم، از دست اندرکاران بهداشت که در شرایط تحریم تمامی تلاش خود را در مبارزه با کرونا داشتند و خواهند داشت. اکنون ایران جزو نه کشور دنیاست که تولیدکننده واکسن این ویروس مهلک هست که البته یک افتخار محسوب می شود. سوال مهم اینست که چرا قیمت تمام شده آن بمراتب بالاتر از سایر کشورهای تولیدکننده است، حدود پنج برابر. باید با موضوع منطقی برخورد کرد و توام با استدلال بررسی و نقاط قوت و ضعف مشخص گردد.
🔹پاسخ ساده اینست که کشور ما مزیت نسبی در تولید این کالا ندارد و بدین دلیل هزینه تولید آن بالاست. نداشتن مزیت نسبی یعنی نسبت به دیگر کشورهای تولیدکننده، هزینه تولید کشورمان بمراتب بالاتر است و توان رقابتی در تولیدش نداریم. در این شرایط سوالی که مطرح می شود اینکه چه لزومی دارد دست بتولید آن بزنیم و بهتر نیست ارزانتر وارد کنیم؟ البته این منطق در مورد کالاهای غیرعمومی مطرح است و قابل دفاع است.
🔹متاسفانه شرایط اقتصادی و غیر اقتصادی کشورمان بگونه ای رغم خورده است که مشمول تحریم های شدید شده ایم. بدین لحاظ عقل و منطق حکم می کند کالاهای عمومی را خودمان تولید کنیم. کالاهای عمومی کالاهایی در اقتصاد هستند که تولید آن ضروری است ولی مصرف کننده ترجیحات خود را آشکار نمی کند و میزان مصرف خود را اظهار نمی کند. مانند دفاع از مرزهای کشور، حفظ امنیت داخلی و شهرها، واکسیناسیون عمومی، و ... در این شرایط منطق اقتصادی حکم می کند دولت متولی تولید و توزیع این قبیل کالاها و خدمات گردد. البته همین منطق می گوید تولید باید بسمت بهینه و مزیت نسبی در بلندمدت حرکت کند، تا حتی صادر هم بشود و منبع درآمدزایی باشد.
🔹اما چرا ما در تولید واکسن مزیت نسبی نداریم؟ پاسخ آن واضح است: نبود کادر مجرب، نبود تکنولوژی برتر، پایین بودن بهره وری تولید در کشور، هزینه بالاسری بسیار بالا منجمله هزینه مدیریت، و ...
🔹بخشی از مشکلات بالا نیز از نبود تعامل بالا، مستمر و قوی با دنیا بویژه کشورهای با فناوری برتر هست. هزینه این عدم تعامل بنیادی، در همه ی مراتب تولید چه کالاهای خصوصی مانند خودرو و چه کالاهای عمومی مانند واکسن بروز دارد.
🌐 کانال دکتر منجذب
🔹 مراحل اجرا و تخمین دو مدل سری زمانی و پانل دیتا دکتر محمدرضا منجذب
💠 با سلام یکی از سوالات متداول محققین مراحل اجرای تخمین مدل در دو قالب سری زمانی و پانل دیتا است. لینک های زیر در این خصوص معرفی می شوند. بدیهی است مراحل مورد اشاره بصورت کامل معرفی شده است، ولی قطعا بصورت سلیقه ای میتوان از برخی آنها صرفنظر نمود:
💠 آزمون های معمول در یک مدل اقتصادسنجی
💠مراحل تخمین مدل های پانل دیتا
⭕️ کانال دکتر منجذب
💠 تحولات شاخص توسعه انسانی ایران
✍️دکتر محمدرضا منجذب
🌐 شــاخص توســعه انســانی دربرگیرنــده میانگین هندســی ســه دامنــه اصلــی اسـتاندارد معقـول زندگـی ، دانـش، و تولید سرانه است.
🌐 ایـن شـاخص بـرای مقایسـه کشـورها مناسـب نیسـت. بـرای مثـال ممکـن اسـت دو کشــور رتبــه مشــابهی در شــاخص توســعه انســانی داشــته باشــند امــا یکــی به واســطه درآمــد ناخالــص ملــی و دیگــری به ســبب امیــد بــه زندگــی باشــد. نمــره کل شــاخص توســعه انســانی ایــن تفاوتهــا را نشــان نمیدهــد.
🌐 ایـن شـاخص نابرابـری، فقـر و شـکاف جنسـیتی را نمی بینـد هرچنـد سـعی میکنـد در تحلیلهـای حاشـیه ای آنهـا را در نظـر بگیـرد.
🌐 ایــن شــاخص چنانکــه ادعــا میکنــد شــاخص مناســبی بــرای نشــاندادن میــزان خوشــبختی در کشــورهای مختلــف نیســت. زیرشــاخصهای ایــن شــاخص خطــای انــدازه گیــری زیــادی دارنــد به ویــژه درآمــد ناخالــص داخلــی. ایــن شــاخص وزن برابــری بــه زیرشــاخصها میدهــد بــدون اینکــه دلیــل منطقــی بـرای ایـن کار تعریـف کنـد.
🌐 با این وجود این شاخص نظر به اینکه توانسته تحول توسعه که کیفی هست را با اعداد کمی محاسبه کند، مورد توجه اقتصاددانان بوده است. چنانچه در نمودار ملاحظه می کنید وضعیت این شاخص در طی سال های اخیر برای ایران رو به بهبود و افزایش بوده است.
🌐 در سال 2005 رشدی بالا را تجربه می کند که دلیل آن رشد شدید قیمت های نفت است. و از سال 2008 به بعد رشد آن ملایم تر می شود.
🌐 در سالهای 2009، 2015 و 2017 این شاخص از روند بلندمدت خود پایین تر قرار می گیرد (نمودار آبی رنگ در مقایسه با قهوه ای رنگ). این سیر تا به امروز هم ادامه داشته است. از دلایل مهم آن علاوه بر تحریم ها و کاهش درآمدهای نفتی، می توان به کاهش ارزش پول ملی و افزایش فقر اشاره کرد.
🌐 اما سوال مهمی که باقی می ماند، اینکه آیا طی دورانی که شاخص بالای روندش بوده اقتصاد ایران به توسعه اقتصادی نزدیک تر شده و طی سال های اخیر که ذیل روندش هست، از توسعه اقتصادی دورتر شده است؟
⭕️ چرا ایران توسعه نیافته است؟
🌐 کانال دکتر منجذب
🌐 تاثیر تحریم ها بر رشد اقتصادی، تولید و بودجه در ایران/ دکتر محمدرضا منجذب ♦️گزارش سالانه بانک جهانی حاکی از آن است که دوره جدید تحریمهای ترامپی تولید ایران منقبض شده است. این در شرایطی هست که تولید جهانی دارای رشد و تولید خاورمیانه و شمال آفریقا با ثبات بوده است. از طرف دیگر رشد تولید و رشد تولید بدون نفت منفی بوده است.
♦️در شرایطی که رشد 62 درصدی درآمدهای مالیاتی در بودجه 1401 عملا نه در توان اقتصاد و نه در توان سازمان مالیاتی است، برداشتن تحریمها در وهله اول، و سپس در تعامل واقعی با دنیا و اقتصادجهانی قرار گرفتن تنها راه حل نجات اقتصاد ایران و قرار گرفتن در مسیر توسعه است.
♦️ در غیراینصورت عملا سی درصد کسری بودجه آشکار باضافه رشد درآمد مالیاتی بعنوان کسری بودجه پنهان تاثیرهای مخرب تورمی و ضدتولیدی خود را تشدید خواهد کرد.
⭕️ سیاستهای تکراری به چه هزینه ای
✍️دکتر محمدرضا منجذب
✅ سابق بر این در پستی با عنوان منحنی فیلیپس در ایران و نقش سیاستگذار به این مساله مهم اشاره کردم که در اقتصاد هر انتخابی هزینه ای دارد. بودجه انقباضی 1401 حداقل روی کاغذ، بدین معناست که مهار و کاهش تورم اولویت اصلی دولت است. لیکن این انتخاب ممکن است با هزینه سنگین افزایش بیکاری همراه گردد. بویژه که اگر تحریم ها برداشته نشود.
✅هر اقتصادی از جمله اقتصاد ایران دارای (مجموعه ای از) منحنی های مختلف از منحنی فیلیپس کوتاه مدت هستند (با شیب منفی و نشاندهنده رابطه معکوس تورم و بیکاری) و با توجه به انتظارات تورمی جامعه این منحنی به سمت راست و بالا و یا به عکس چپ و پایین حرکت میکند. در ایران از سالهای 1392 به بعد که بدنبال پیگیری برجام انتظارات تورمی جامعه کاهش یافته بود منحنی فیلیپس به سمت چپ و پایین منتقل شده بود. و از سال 1396 به بعد با توجه به رشد نقدینگی بالا و نیز خروج امریکا از برجام و ... انتظارات تورمی به شدت افزایش یاقته است و منحنی فیلیپس (کوتاه مدت) ایران به سمت راست و بالا رفته است و هم تورم افزایش یافته و هم بیکاری (بلندمدت) از یک نقطه منحنی فیلیپس پایین به یک نقطه (سمت راست و بالاتر) منحنی فیلپس بالاتر رفته است، ضمن اینکه بیکاری ایران در سالهای اخیر به مراتب فراتر از بیکاری طبیعی بوده است .
✅آگاهی از شیب منحنی فیلیپس و میزان تاثیر انتظارات بر آن (و سایر عوامل) در هر اقتصادی میتواند راهنمای خوبی برای سیاستگذار باشد. به عنوان مثال ما از سال 1392 سیاستهای ضدتورمی را دنبال میکردیم که شدت آن موجب افزایش بیکاری شده بود. بعبارت دیگر شدت سیاستها (بویژه پولی انقباضی یا انبساطی - بسته به شرایط) ممکن است تاثیری غیر قابل انتظار از منظر سیاستگذار بر اقتصاد و تولید برجای گذارد. ولی اگر از شرایط منحنی فیلیپس و سایر شرایط اطلاعات کافی در دسترس سیاستگذار باشد ممکن است سیاستهای خود را با شدت کمتری اعمال کند که در جای خود آثار تورمی (یا رکودی) کمتری را به اقتصاد تحمیل میکند. اکنون که منحنی فیلیپس کوتاه مدت در سطح بالایی قرار دارد، سیاستهای شدید انقباضی و ضدتورمی تاثیر بیشتری بر رکود و بیکاری دارد. این خود موجب تشدید فقر و کاهش بیشتر رفاه می گردد. باید از سیاستهای شدید انقباضی پرهیز کرد.
✅ اقتصاد ایران بدلیل تحریمهای شدید دهه اخیر خسارتی بیشتر از دوره جنگ را متحمل شده است. همچنین اقتصاد ایران از اقتصاد بین المللی منفک شده است و از فرایند توسعه پس افتاده است. در کنار سیاستگذاری های اصولی و داخلی نمی توان بدون رویکرد بیرونی اقتصاد را بجلو برد. باید تغییرات استراتژیکی را تعریف و دنبال کرد، والا سیاستهای تکراری که قبلا جواب نداده، اگر تکرار شود جواب نمی دهد. فقط هزینه ها را روزافزون بر جامعه تحمیل می کند. در مورد بودجه 1401 انشاالله در پستی مستقل نظرم را اعلام می کنم.
🌐 کانال دکتر منجذب
♦️ تاثیر تحریم ها بر اقتصاد ایران از جنگ بیشتر بوده است
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
🌐 بررسی دو نمودار تولید ایران و روند آن طی 1338 الی 1399 حاوی نکات مهم زیر است:
🔹روند تولید دارای روندی با ثبات تا سال 1352 قبل از تشکیل اوپک و ورود درآمدهای نفتی به ایران بوده است.
🔹روند تولید دو کاهش را طی سال 58 شروع جنگ و 90 شروع تحریم ها نشان می دهد.
🔹شیب کاهشی دوره تحریم ها بیشتر از شیب کاهشی دوره جنگ است.
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️ فرایند تغییرات درآمد و تولید سرانه سه کشور نفتی امارات، عربستان و ایران از 1800 الی 2020 میلادی. ❇️ امارات پیشتاز حرکت هست، زیرا هم درآمدهای نفتی داشته، هم توریسم، و هم فرایند توسعه اقتصادی را منطقی تر طی می نماید. ❇️ ایران در دهه های اخیر عقب تر افتاده است. زیرا دچار جنگ و تحریم شده و در مسیر فرایند توسعه اقتصادی قرار ندارد.
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️ مصائب اقتصاد ایران
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
⭕️ در طول دهه ها سیاستگذاری اقتصادی در ایران، سیاستهایی اعمال شد که آثار مخربی را بر اقتصاد و بنیه تولید در ایران گذاشت. مصائب اقتصاد ایران باید ملحوظ نظر اساتید اقتصاد در تحلیلها و سیاستگذار در سیاستهای اقتصادی قرار گیرد، تا اصلاحات اقتصادی پدید آید:
🔹 فقدان سیاست پولی اصولی و عدم استقلال بانک مرکزی موجب تحمیل سیاستهای پوپولیستی بر اقتصاد شده و گسترش نقدینگی بیش از تولید را بدنبال داشته است.
🔹 قیمت گذاری دستوری و پایین تر از بازار، که موجب ایجاد رانت شده و مخرب تولید است
🔹 عدم توجه به افزایش بهره وری و فناوری بهینه در تولید
🔹 عدم پایبندی به یک برنامه بلندمدت توسعه اقتصادی و تبعیت از روزمرگی و سیاست زدگی، که عدم توسعه را بدنبال داشته است.
🔹نبود سیاست ارزی مناسب و بهینه، و وجود چند نرخی در ارز که علاوه بر ایجاد رانت، موجب اختلال در تجارت شده است.
🔹 فضای نامطلوب کسب و کار، و وجود قوانین متعدد و بعضا متضاد که مانع ایجاد کسب و کار و تولید هست.
🔹حرف درمانی توسط سیاستگذار که تاثیری نامطلوب بر پارامترهای اقتصادی دارد، و این امر موجب تضعیف بنیه اعتماد و سرمایه اجتماعی میان سیاستگذار و مردم شده است.
🔹ساختار نامطلوب بودجه و ضد توسعه ای بودن آن، همراه با بودجه های موازی و ناکارآمد که بودجه جاری را بر عمرانی غالب کرده است
🔹 تاسی جستن به رفتار پوپولیستی که موجب اتلاف منابع و فشار بر نقدینگی و تورم شده است
🔹 نبود دیپلماسی فعال اقتصادی و تاثیر پذیری اقتصادی از عوامل غیراقتصادی، بویژه سیاست زدگی اقتصاد
🔹 نبود تعامل معقول با دنیای خارج در راستای برنامه توسعه و گسترش فناوری و تکنولوژی مورد نیاز برنامه توسعه
🔹 نبود روابط دیپلماتیک گسترده با جهان و روابط ضعیف و پرتنش که موجب گسترش تحریمها و محدودیت رشد اقتصادی شده است
🔹نبود تعامل بین اساتید و اهل خبره اقتصاد با سیاستگذار در عمل، که برای تمشیت امور اقتصادی موجب اخذ تصمیمات اقتصادی ضعیف ضد رشد و توسعه شده است.
🔹عدم مشارکت مردم در تولید، سود و فرایند توسعه اقتصادی. عدم استفاده از پتانسیل نیروهای جوان و تحصیلکرده در فناوری و تولید. ایندو باعث گسستگی مردم و لینک آنها از تولید و کشور می شود و مهاجرت را تشدید کرده است. 🔹نبود سرمایه گذاری داخلی و خارجی، خروج سرمایه و نخبگان علمی و تجاری و اقتصادی از کشور.
🔹بالاخره وجود سایر عواملی همچون تورم ساختاری مزمن، گسترش فقر، تحریمها و گسترش نااطمینانی اقتصاد، کسری بودجه شدید و بخش عمومی ناکارآ، نبود فرهنگ صحیح در جامعه در خصوص کارآفرین و سرمایه گذار و ...
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️ الزامات استقلال بانک مرکزی
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
⭕️ در طول دهه ها سیاستگذاری اقتصادی در ایران، سیاستهایی اعمال شد که آثار مخربی را بر اقتصاد و بنیه تولید در ایران گذاشت. قاعدتا با درس آموزی از گذشته، باید از چنین سیاستهایی در آینده پرهیز نمود و سیاستهایی اصولی را جایگزین نمود. یکی از آفت های مهم اقتصاد ایران عدم استقلال سیاستهای پولی از سیاست های مالی هست، که عامل اصلی تحمل کسری بودجه بواسطه گسترش حجم نقدینگی و تورم بالا بوده است. قاعدتا روزی و روزگاری باید الزامات استقلال بانک مرکزی در محوریت سیاستهای اصلی قرار گیرد، بشرح زیر:
🔹 ایجاد استقلال بمعنای واقعی کلمه برای بانک مرکزی، که موجب استقلال سیاست پولی از مالی می شود
🔹 کوچک سازی دولت و کاهش تدریجی کسری بودجه مستمر طی سالهای اخیر، این مهم باید از طریق قانون اعمال شود تا سیاستگذار اجازه ی انبساط اقتصاد بدون انبساط تولید را نداشته باشد. دولت باید در این خصوص استقلال داشته باشد، تا بانک مرکزی بتواند مستقل شود.
🔹اعمال قاعده انضباط پولی، بدین معنا که رشد پولی بتدریج و گام به گام کاهش یابد و معادل رشد تولید باضافه رشد بهروری گردد. در اینصورت رشد قیمت ها به صفر نزدیک خواهد. شد.
🔹 تقویت بنیه تولید و ایجاد کارایی و بازدهی بالا در تولید که بطور خودکار جذب نقدینگی به تولید را بدنبال دارد
🔹 پرهیز از پوپولیسم که موجب اتلاف منابع و فشار بر نقدینگی و تورم می شود، اصولا سیاستگذار نباید شعارهایی را سر دهد و برای عملی کردن آن مجبور به پول پاشی شود. قاعدتا اهداف سیاستگذار باید با کارشناسی باشد و مبانی تولید و اشتغال را تقویت کند. بسیاری از سیاستها با تنظیمات و بدون دخالت مستقیم سیاستگذار قابل حل و فصل است.
🔹 تقویت اصولی و بنیادی بازارهای موازی با بازار کالاها و خدمات که ضربه گیر گسترش نقدینگی و تورم است
🔹 برای استقلال بانک مرکزی شرط لازم، درک صحیح تصمیم‌گیران ارشد، نگهداری حرمت بانک، قوی بودن بدنه کارشناسی و قدرت بانک است و همچنین شرط کافی، قانون خوبی است که به رئیس کل بانک مرکزی اختیارات متناسب با وظایفش را بدهد.
🔹 باید تامین کسری بودجه از محل انتشار اوراق باشد، و این امر با استقلال بانک مرکزی، تفکیک بودجه ارزی و ریالی و اجرای درست عملیات بازار باز محقق شود
🔹 رئیس کل بانک مرکزی باید فرد کارآزموده و متخصص، مسلط به مسائل پول و بانک باشد و در گذشته وقت زیادی را صرف شناخت مسائل پولی و بانکی کرده باشد. وی باید بر اساس اختیاراتی که قانون به او می دهد شخصیتی باشد که استقلال رای داشته و فورا تسلیم خواسته سیاستمداران نشود. او باید باور به استقلال بانک مرکزی داشته و نگاه ضد تورمی داشته باشد.
🔹 باید با باز تعریف وظایف بانک مرکزی، وظایف اصلی بانک مرکزی، حفظ ارزش پول ملی، متولی سیاست های پولی و کنترل تورم تعریف شود. نباید بانک مرکزی بعنوان ابزاری برای رفع و حل تمامی مشکلات اقتصادی تعریف شود و در اختیار سیاستگذار قرار گیرد.
⭕️ کانال دکتر منجذب
💠آثار اقتصادی پیوستن به سازمان شانگهای
✍️دکتر محمدرضا منجذب
t.me/drmonjazeb
❄️ در کل عضویت و فعالیت در سازمان های بین المللی مفید و قابل توصیه است بشرطی که تعاملات هوشمندانه باشد. هر چند عضویت در سازمان شانگهای می تواند تبعات سیاسی، امنیتی، و ... را برای ایران به ارمغان آورد و ایران را از گوشه گیری و انزوا خارج نماید، لیکن در اینجا در صدد تحلیل اقتصادی موضوع بشرح زیر هستیم:
♦️ورود در پیمان های مختلف غیراقتصادی یا اقتصادی که می تواند آثار و تبعات اقتصادی داشته باشد، و بر مبنای مزیت نسبی اقتصاد کشورهای عضو در تعامل اقتصادی قرار خواهد داد.
♦️در اینگونه تعاملات معمولا نرخ های تعرفه ترجیحی فیمابین یا کاهش می یابد و یا حذف کامل آن مورد نظر قرار می گیرد. که در اینصورت کالاها و خدمات فی مابین کشورهای عضو ارزانتر مبادله می گردد و این موجب تقویت تعاملات اقتصادی فیمابین می شود.
♦️درحال حاضر ایران جزو کشورهای درحال توسعه ای محسوب می شود، که صادرکننده مواد خام و مواد اولیه است. و در فرایند توسعه اقتصادی نیاز به ورود تکنولوژی و ایجاد تکنولوژی است. در میان کشورهای عضو شانگهای هیچکدام جزو کشورهای توسعه یافته محسوب نمی شوند که از تکنولوژی و فناوری بروز و برتری برخودار باشند و ایران بتواند در این مسیر از آن بهره گیرد. هرچند چین کشوری در حال توسعه تلقی می شود و بعضا روسیه، ولی ممکن است بتواند در برخی تکنولوژی ها کمک حال باشد. ولی تجربه تاریخی نشان داده که رفتار چینی ها و روس ها در تعاملات اقتصادی و بین المللی بسیار پیچیده است و قابل اطمینان نیست.
♦️لذا پیوستن به چنین مجموعه ای از منظر اقتصادی، منجر به صادرات بیشتر مواد اولیه خام و اولیه ما در کوتاه مدت میشود (بدلیل مزیت نسبی ایران در آن) و شاید برای دور زدن تحریم ها کمک باشد، و منجر به واردات کالاهای صنعتی و تمام شده از احتمالا چین و تا حدی روسیه می شود. از آنجایی که محصولات صنعتی همراه با ارزش افزوده بالا است، می توان گفت در بلندمدت تراز تجاری ایران با این کشورها منفی تر می شود و تراز تجاری آنها با ایران مثبت تر می شود. و اگر ایران هوشمندانه وارد تعامل اقتصادی با این سازمان نشود، از این طریق در فرایند توسعه اقتصادی قرار نخواهد گرفت.
⭕️ کانال دکتر منجذب
✅ چه سیاستهایی را اعلام (ن)کنیم و اعمال (ن)کنیم؟!
✍️دکتر محمدرضا منجذب
💠 در مبحث سیاستهای اقتصادی و اعلام و اعمال آنها و برای تاثیرگذاری مطلوب چهار بحث مطرح است:
1️⃣ اول چه سیاستهایی را اعلام کنیم و اعمال کنیم؟
2️⃣ دوم چه سیاستهایی را اعلام نکنیم و اعمال کنیم؟
3️⃣ سوم چه سیاستهایی را اعلام کنیم و اعمال نکنیم؟
4️⃣ چهارم چه سیاستهایی را اعلام نکنیم و اعمال نکنیم؟
💠 به عبارت دیگر می توان گفت که اعلام کردن یا نکردن یک سیاست خودش فی نفسه در اقتصاد تاثیر دارد. اخیرا در متون اقتصادی آثار اخبار خوب یا بد بر پارامترهای مختلف اقتصادی در بازارهای مختلف، بعنوان مبحثی مهم مورد توجه قرار گرفته است.
🔶بعنوان مثال سیاستهای ضد تورمی برای حالت اول میتواند مثال خوبی باشد که هم باید اعلام شود و هم به نحو احسن اعمال شود.
🔶برای حالت دوم افزایش حقوق کارکنان مثال خوبی است که نباید از پیش اعلام شود. چرا که اعلام کردن آن از منظر بازار میتواند قبل از اینکه حتی اعمال شود آثار تورمی را بدنبال داشته باشد.
🔶برای حالت سوم (سیاست اعلام شود و اعمال نشود) می توان گفت برای بازارهایی که بیشتر تحت تاثیر اخبار خوب و بد هستند (مانند بورس) کاربردی تر است. این خود منوط به این است که اعتماد کارگزاران اقتصادی به سیاستگذار برقرار باشد و لذا تکرار بیش از حد آن میتواند تاثیری خنثی و یا معکوس را بدنبال داشته باشد.
🔶برای حالت چهارم (نه اعلام و نه اعمال) کاهش نرخ بهره (سود) مثال خوبی است. در یک دوره سیاستگذار اعلام کرد که نرخ سود را تک رقمی خواهد کرد و به تبع آن سپرده گذاران حجم وسیعی از پول خود را از بانکها خارج کردند و با انتقال آن به بازارهای موازی افزایش شدید قیمت در مسکن و ... را نتیجه داد. در این حالت سیاستهای جایگزین دیگری توصیه میشود که از ابتدا به ساکن باید مورد نظر باشد.
💠 نتیجه بحث: برای اجرای سیاستهای اقتصادی طی چهارحالت فوق باید با مشورت و استفاده از افراد و نخبگان اقتصادی، سیاستگذار انتخاب کند که در هر سیاستی باید کدامیک از حالات چهارگانه فوق را انتخاب کند تا تاثیرگذاری مطلوب را بدنبال داشته باشد.
مطلب مرتبط👈 سرمایه اجتماعی و گفتار درمانی
🌐 کانال دکتر منجذب
❄️ نصب راه اندازی، دستورات و راهنمای ایویوز و استاتا ✍️ دکتر محمدرضا منجذب
🔺با سلام، با استفاده از لینک های زیر در خصوص ایویوز و استاتا، می توانید از این دو نرم افزار استفاده کنید. لازم بذکر است تفاوت ورژن های مختلف نرم افزارها در آزمون های جدیدتر و بعضا امکانات پردازش بیشتر است. والا بیس ورژن ها شبیه بیکدیگر هستند.
🔺حتی بسته به روش و مدل تخمینی بعضاً ورژن های پایین تر راحت تر و بدون دردسرتر هستند.
🔹دانلود ایویوز 13
🔹دستورات ایویوز
🔹دانلود، نحوه نصب ایویوز و راهنمای ایویوز
🔹دستورات استاتا
🔹راهنمای استاتا
🔹استاتا (نسخه 17) پرتال ویندوز 64 بیتی
🔹نحوه دانلود و نصب استاتا
🔹سایر نرم افزارها
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️ مانیفست اقتصاد ایران
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
⭕️ در طول دهه ها سیاستگذاری اقتصادی در ایران، سیاستهایی اعمال شد که آثار مخربی را بر اقتصاد و بنیه تولید در ایران گذاشت. قاعدتا با درس آموزی از گذشته، باید از چنین سیاستهایی در آینده پرهیز نمود و سیاستهایی اصولی را جایگزین نمود:
🔹 گسترش نقدینگی بیش از تولید و تعطیل رویکردی که می گوید نقدینگی معجزه می کند
🔹 قیمت گذاری دستوری و پایین تر از بازار، که موجب ایجاد رانت شده و مخرب تولید است
🔹 عدم توجه به افزایش بهره وری و فناوری بهینه در تولید
🔹 حذف چند نرخی ارز که علاوه بر ایجاد رانت، موجب اختلال در تجارت می شود
🔹 قوانین متعدد و بعضا متضاد که مانع ایجاد کسب و کار و تولید هست. یک سال مجلس باید بجای قانون گذاری بدنبال پالایش و روانسازی و حذف قوانین زاید باشد
🔹 ایجاد استقلال بمعنای واقعی کلمه برای بانک مرکزی، که موجب استقلال سیاست پولی از مالی می شود
🔹 کوچک سازی دولت و کاهش تدریجی کسری بودجه مستمر طی سالهای اخیر
🔹 پرهیز از گفتارهایی توسط سیاستگذار که تاثیری نامطلوب بر پارامترهای اقتصادی دارد، و تقویت بنیه اعتماد و سرمایه اجتماعی میان سیاستگذار و مردم
🔹 تقویت بنیه تولید و ایجاد کارایی و بازدهی بالا در تولید که بطور خودکار جذب نقدینگی به تولید را بدنبال دارد
🔹 چابک سازی در بودجه و حذف بودجه ها و سازمانهای موازی (ادغام) در راستای افزایش کارایی و کوچک سازی بخش عمومی، تقویت اصولی درآمدهای مالیاتی بدون فشار بر تولید
🔹 پرهیز از پوپولیسم که موجب اتلاف منابع و فشار بر نقدینگی و تورم می شود
🔹 پایبندی به یک برنامه بلندمدت توسعه اقتصادی و پرهیز از روزمرگی و سیاست زدگی
🔹 عدم دخالت مستقیم دولت در بازارها ، و تقویت نقش هدایت و ارشاد دولت در بازارهای مختلف با رعایت نقش برنامه توسعه بلندمدت در این خصوص
🔹 تعامل معقول با دنیای خارج در راستای برنامه توسعه و گسترش فناوری و تکنولوژی مورد نیاز برنامه توسعه، تنش زدایی در راس برنامه سیاست خارجی قرار گیرد
🔹 تقویت اصولی و بنیادی بازارهای موازی با بازار کالاها و خدمات که ضربه گیر گسترش نقدینگی و تورم است
🔹 خصوصی سازی بمعنای واقعی کلمه و تقویت نقش بخش خصوصی در اقتصاد و تولید در راستای کوچک سازی دولت
⭕️ بالاخره آشتی سیاستگذار با اساتید و خبرگان اقتصادی و علوم انسانی در عمل، که شالوده اصلی فرایند توسعه اقتصادی خواهد بود
🌐 کانال دکتر منجذب
🔻ضرورت توسعه پایه‌های مالیاتی
دکتر محمدرضا منجذب:
موضوع دریافت مالیات و راهکارهای بهبود آن یکی از مهم‌ترین گزاره‌هایی است که همواره در فضای اقتصادی کشور منشأ مباحث و تبادل نظرهای فراوانی بوده است. بسیاری معتقدند برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، کاهش کسری بودجه و بهبود شاخص‌های معیشتی اقتصاد ایران باید درآمدهای مالیاتی را جایگزین درآمدهای نفتی کرد. از سوی دیگر اما برخی تصمیم‌سازان نیز در برهه‌های مختلف وعده کاهش درآمدهای مالیاتی بخش‌های تولیدی و... را مطرح می‌کنند.
اين مطلب را اينجا بخوانيد👇
https://b2n.ir/t06342
🌐 کانال دکتر منجذب
♦️توسعه و مسیرهای آن برای فقر و رشد ✍️دکتر محمدرضا منجذب
💠چه اتفاقی برای فقر در حال وقوع است؟ در مورد بیکاری و نابرابری چطور؟
اگر این سه مسأله کاهش یافته‌اند بدون تردید دوره اقتصادی مورد نظر برای کشور مورد نظر همراه با توسعه بوده است. اما اگر یک یا دو در حالت بدتر هر سه این مسایل بدتر شدند عجیب است که نتیجه را توسعه بگوییم اگرچه درآمد سرانه یک کشور افزایش یافته باشد.
💠 بطور معمول دو مسیر برای توسعه اقتصادی متصور است. مسیر اول معروف به رشدمحور است. در این راهبرد هدف گسترش پرسرعت تولید و رشد بالای آن است. افزایش تولید افزایش درآمد تولیدکنندگان را بدنبال دارد که تبدیل به سرمایه گذاری مجدد میشود. در این مدل در ابتدای توسعه اقتصادی فقر ممکن است گسترش یابد و توزیع درآمد ناعادلانه تر شود. راهبرد دوم توسعه عدالت محور است که در آن هرچند رشد تولید و درآمد با سرعت کمتری صورت میگیرد چرا که توزیع درآمد عادلانه تر مدنظر است ولی گسترش فقر نیز محدود است. البته در این مدل فرآیند توسعه اقتصادی طولانی تر است.
💠 در طول دهه های اخیر بدلایلی در اقتصاد ایران هر دو مسیر تجربه شده است. بعبارت دیگر در دوره ی بعد از جنگ اقتصاد رشد محور ملاک عمل قرار گرفته و رشد اقتصادی مطلوبی تجربه شده است. لیکن توزیع درآمد ناعادلانه تر شد و تورمی بالا تجربه شد. در دوره بعدی این سیاست کمی تعدیل شده است. سپس در دوره ای دیگر بشدت سیاست بسمت عدالت محور چرخش یافته است. یکی از دلایل مهم این امر نداشتن استراتژی معین و مدون توسعه در عمل بوده و عدم پایبندی به برنامه های پنجساله مزید بر علت بوده است. باید بدانیم چرخش و عقبگرد در سیاستهای توسعه علاوه بر اینکه کشور را بسمت توسعه سوق نخواهد داد، موجب اتلاف منابع و هدر رفت ثروت مادی و معنوی می شود. در مسیر توسعه باید الزامات آن را شناسایی کرد و بدان پایبند بود.
🌐 کانال دکتر منجذب
✳️ سياست‌هايي براي كاهش فقر و نابرابري ✍️ دکتر محمدرضا منجذب
🔹 شايد رشد اقتصادي بهترين دارو براي تسكين فقر باشد. در اينجا در مورد سياست‌هايي كه به طور خاصي در مورد كاهش فقر و نيز نابرابري درآمدها تمركز مي‌كنند، بحث مي‌شود.
.
🔹 همانطور كه در نمودار ∩ شكل گفته میشود، نابرابري درآمدها در مراحل اوليه توسعه افزايش يافته و سپس كاهش مي‌يابد. اين به آن معني است كه وقتي درآمد از سطح پايين تا سطح متوسط افزايش مي‌يابد نابرابري درآمدها بيشتر مي‌شود و وقتي درآمدها از سطح متوسط به سطح بالاتر نزدیک مي¬شود نابرابري كاهش مي‌يابد.
🔹 فقط يك حركت كلي از نوع سياست‌هاي دولتی و برنامه‌هاي كمك به فقيران به صورت مستقيم- يك جنگ عليه فقر- مي‌تواند موفق به كاهش نابرابري درآمد و افزايش درآمدهاي خالص شود و اغلب كشورهاي موفق مثل تايوان، كره جنوبي و سنگاپور توزيع مجدد را قبل از رشد اقتصادي انجام داده‌اند.
🔹 به عقيده محققين مذكور، دارايي قابل توزيع مجدد با توجه به سطح توسعه متفاوت خواهد که از دوره كشاورزي كه زمين بايد توزيع مجدد شود تا دوران پيشرفته‌تر كه دارايي‌هاي فيزيكي و سرمايه‌هاي انساني (از طريق آموزش) بايد توزيع مجدد شوند را شامل مي‌شود.
⭕️ کانال دکتر منجذب
♦️ همچنان دست در جیب مردم
✍️ دکتر محمدرضا منجذب
❄️ سالیان متمادی کشور درگیر نرخ تورم دو رقمی و بالاست. این در حالی است که بیش از 170 کشور مشکل تورم را درون خود حل کرده اند و دارای تورمی تک رقمی هستند. علاوه بر مشکلات ساختاری، عدم تعامل با اقتصاد جهانی، و ... کسری بودجه کشور نیز دال بر علت تورم کنونی شده است. یکی از سریعترین و در عین حال پر هزینه ترین راه جبران آن هم گسترش نقدینگی بوده، که سیاستگذار داخلی همین راه را پیموده است. ابتدا دولت کسری را در بودجه تعریف می کند و سپس با قرض از بانک مرکزی و تامین مالی، خریدهای خود را در اقتصاد انجام می دهد. این امر موجب افزایش تقاضای کل در اقتصاد می شود و بدون گسترش لازم و ضروری عرضه، افزایش قیمتها رقم می خورد. این موجب کاهش قدرت خرید مردم می شود. دولت بواسطه حق آقایی بانک مرکزی غیر مستقیم دست در جیب مردم کرده و با کاهش قدرت خریدشان کسری خود را جبران می کند.
❄️ مجدد دولت دست در جیب مردم می کند و با ورود به بورس و تشویق مردم به آن، دست در جیب مردم می کند. در اینجا تا مدت مدیدی مردم اعتماد به بورس نخواهند داشت، و یکی از ابزارهای قوی تامین مالی به کما می رود.
❄️ مثال های زیادی برای عنوان دست در جیب وجود دارد. متاسفانه مسیری که مالیات بر عایدی در حال طی کردن هست، در همین راستا قابل تعریف هست. افراد عادی که قدرت خرید پولشان کاهش داشته و اموالشان دچار تورم شده است، باید مالیات بدهند. افرادی که مثلا ملکی را داشته و تورم به آن تلاقی داشته، و خود انها در ایجاد تورم دخیل نبوده اند حالا باید مالیات بدهند. این نوع مالیات که به مالیات بر تورم معروف است، بطور مشخصی و با توجه به سیستم علی الراس حاکم بر تشخیص سازمان مالیاتی با افراد عادی تورم زده برخورد خواهد کرد، و مالیاتی به آنها اصابت خواهد کرد که بابت آن درآمدی را کسب نکرده اند، بلکه ثروت غیرنقدی آنها تورم زده شده است. سوال مهم اینست که بدون ایجاد درآمد جدید چگونه میخواهند مالیات را پرداخت کنند؟ مالیات بر خانه های خالی، خودروها و مسکن میلیاردی و ده میلیاردی هم شباهتی نزدیک به این موضوع دارد.
❄️ توصیه نگارنده اینست که بجای تعبیه چنین مالیات های مبهمی، که دست سازمان مالیاتی را باز می کند برای گرفتن مالیات های حقه و غیرحقه، سیاستگذار با هزینه کردی مناسب و درخور برای تربیت و بازآموزی کادری مجرب و نیز استفاده بهینه از پرسنل مجرب کنونی، از آنها بخواهند با عنایت به تجارب مالیاتی در کشورهای مشابه و کشورهای پیشرفته طرحهایی را ارایه دهند که اصول اولیه مالیاتی همچون عدالت مالیاتی در آن لحاظ شده باشد و مالیات حقه بدون فشار مضاعف بر گرده مردم اخذ گردد. این مهم هرچند زمانبر هست ولی اصولی هست. یک بار هم که شده اعتمادی صحیح و لازم به سازمان متولی امر داشته باشیم و از بالا و با عینکی غیرتخصصی طراحی نکنیم.
⭕️ مصائب مالیات در ایران چیست؟
🌐 کانال دکتر منجذب
❇️ رشد جمعیت تهدید یا فرصت ✍️ دکتر محمدرضا منجذب
t.me/drmonjazeb
🔹در اخبار و در پاسخ به این سوال که جمعیت ایران در ۳۰ سال آینده چقدر میشود؟ معاون وزیر بهداشت فرمودند:
🔹طبق برآوردها اگر رشد جمعیت بالایی داشته باشیم، ۳۰ سال دیگر به جمعیت حدود ۱۱۰ میلیون نفر می‌رسیم، اگر با رشد بسیار کم حرکت کنیم، جمعیت به حدود ۸۷ میلیون نفر رسیده و اگر با رشد متوسط حرکت کنیم، در سال ۱۴۳۰ به جمعیت ۹۹ میلیونی می‌رسیم.
⭕️باید اظهار داشت، بطور معمول در فرایند توسعه اقتصادی در دوره اول رشد جمعیت پایین است و به این دلیل نرخ زاد و ولد و نرخ مرگ و میر بالاست، در دوره دوم که درآمد افزایش می یابد و بهداشت رشد می کند رشد جمعیت افزایشی چشم گیر دارد، و بالاخره در دوره سوم و در مرحله توسعه یافتگی رشد جمعیت نزدیک صفر می شود.
⭕️در شرایطی که ایران هنوز توسعه نیافته است چرا رشد جمعیت به صفر نزدیک می شود. قطعا شرایط اقتصادی موجود در آن دخیل است، بویژه شاخص فلاکت (حاصل جمع نرخ تورم و نرخ بیکاری) که به بالاترین نرخ خود طی امسال رسیده است. این که آیا جمعیت زیاد تهدید است یا فرصت؟ عملکرد اقتصادی چون چین، و حتی هند و اندونزی حاکی از فرصت بودن آن است. این کشورها در حوزه مدیریت اقتصادی درست عمل کرده اند.
🌐 کانال دکتر منجذب