FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 21:18

📝 کارنامه فکت‌‌نامه در سال ۱۴۰۲

🎬 علاوه بر محتوای درستی‌سنجی منتشر شده در سایت و شبکه‌های اجتماعی فکت‌نامه، موفق شدیم شش مستند ۱۲ دقیقه‌ای و یک مستند ۲۵ دقیقه‌ای تحقیقی درباره موضوعات مهم روز تولید و منتشر کنیم. مستندها را می‌توانید از کانال یوتیوب فکت‌نامه ببینید.

📺 لینک لیست مستندها در کانال یوتیوب فکت‌نامه

🔗 لینک گزارش کارنامه فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 21:16

📝 کارنامه فکت‌‌نامه در سال ۱۴۰۲

😫 پرزحمت‌ترین درستی‌سنجی سال؛ «داستان دوریان‌ مک‌گری و جعفر شفیع‌زاده» سوژه‌ای که ممکن است به چشم بسیاری، سوژه‌ای آسان به نظر برسد، فرایند تحقیق آن هفته‌ها طول کشید.

😯 نشان غافلگیرکننده‌ترین درستی‌سنجی سال به گزارش «شکایت رسمی از یزید در عراق» رسید. موضوعی که وقتی مشغول تحقیق درباره آن شدیم، تصور نمی‌کردیم دست‌آخر نشان «درست» بگیرد.

🔗 لینک گزارش کارنامه فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 21:13

📝 کارنامه فکت‌‌نامه در سال ۱۴۰۲

⭐️ فکت‌چک برگزیده سال

مخاطبان فکت‌نامه با شرکت در نظرسنجی از میان ۱۰ گزینه پیشنهادی این ادعای رهبر جمهوری اسلامی درباره رفراندوم را به عنوان فکت‌چک برگزیده سال ۱۴۰۲ انتخاب کردند.

🔗 لینک گزارش کارنامه فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 21:11

📝 کارنامه فکت‌‌نامه در سال ۱۴۰۲

✔️ دوم آوریل، روز جهانی درستی‌سنجی و هفتمین سالروز آغاز فعالیت فکت‌نامه است؛ در گزارشی مفصل ضمن بازخوانی کارنامه هفتمین سال فعالیت فکت‌نامه، «شاخ‌دار سال»، «درستی‌سنجی برگزیده سال» و چند برگزیده دیگر را انتخاب کردیم.

🔗 لینک گزارش کارنامه فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

شاخ‌دار سال
فکت‌چک برگزیده سال
پربازدیدترین درستی‌سنجی
پرزحمت‌ترین درستی‌سنجی
غافلگیرکننده‌ترین درستی‌سنجی
آمار فکت‌نامه
مستندهای فکت‌نامه
پادکست هفتگی فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

31 Mar 2024 08:30

❓ ادعای گمراه‌کننده درباره سیستم قضایی ژاپن

📣 در یک برنامه تلویزیونی به نام اشعه ایکس در شبکه افق ادعا شده که در سیستم قضایی ژاپن تشکیل پرونده، نتیجه‌ای جز محکومیت و حبس ندارد، چرا که ۹۹ درصد پرونده‌هایی که به دادگاه می‌روند به محکومیت ختم شد‌ه‌اند.

🔹 در این برنامه تصویری از یک گزارش از سایت الجزیره به عنوان منبع نشان داده می‌شود که در سال ۲۰۱۹ و همزمان با بازداشت کارلوس گون مدیر سابق شرکت نیسان در ژاپن منتشر شده. در بخشی از این گزارش نوشته شده آمار محکومیت پرونده‌هایی در ژاپن به دادگاه می‌روند ۹۹ درصد است. اما این آمار همه پرونده‌ها نیست.

🔹 این آمار پرونده‌هایی است که دادستان برای آنها کیفرخواست صادر کرده است. در سیستم قضایی ژاپن این دادستان است که در نهایت تصمیم می‌گیرد کدام پرونده به دادگاه ارجاع شود و کدام پرونده شامل تعلیق یا منع تعقیب شود. طبق آمار وزارت دادگستری ژاپن، حدود ۳۷ درصد پرونده‌هایی که در سیستم قضایی این کشور ثبت می‌شوند با کیفرخواست دادستان راهی دادگاه می‌شوند و در ۶۳ درصد موارد پرونده‌ها مختومه شده‌اند.

🔹 بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که در سیستم قضایی ژاپن تشکیل پرونده، نتیجه‌ای جز محکومیت و حبس ندارد نشان گمراه‌کننده می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

29 Mar 2024 11:19

📊 ادعای نادرست وزیر اقتصاد درباره رکوردشکنی سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۴۰۲

📣 احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد می‌گوید: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد.

🔹 این اولین بار نیست که وزیر اقتصاد مدعی افزایش بی‌سابقه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران می‌شود، او این بار نموداری را هم به عنوان سند حرف‌های خود منتشر کرده، اما اطلاعات این نمودار حتی با آمارهای خود وزارت اقتصاد همخوانی ندارد.

🔹 تنها نقطه مشترک نمودار وزیر اقتصاد با آمارهای رسمی داخل کشور، عدد سال ۱۴۰۱ با آمار سرمایه‌گذاری «مصوب» آن است، عدد بقیه سال‌ها با آمار سرمایه‌گذاری مصوب مراجع رسمی همخوانی ندارد.

🔹 اما اگر به فرض همخوانی هم داشت، باز هم ادعای وزیر اقتصاد درست نبود، چرا که آنچه او به عنوان آمار «واقعی» سرمایه‌گذاری خارجی معرفی کرده، در واقع آن چیزی است که در وزارت اقتصاد تصویب شده است و با آن سرمایه‌گذاری خارجی که در عمل جذب می‌شود متفاوت است.

🔹 طبق آمارهای معتبر بین‌المللی بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم در ایران در سال ۱۳۹۵ و همزمان با توافق برجام ثبت شده که بیش از ۳ برابر سرمایه‌گذاری جذب شده در سال ۱۴۰۱ است.

🔹 با این اوصاف فکت‌نامه ضمن بی‌اعتبار خواندن آمارهای وزیر اقتصاد به این گفته که «در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد» نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

27 Mar 2024 16:53

❌ آیا اسماعیل هنیه هفت بار ازدواج کرده است؟

📣 در شبکه‌های اجتماعی فارسی زبان تصویری از اسماعیل هنیه و یک زن جوان منتشر شده با این ادعا که اسماعیل هنیه رئیس حماس همزمان با جنگ در غزه برای هفتمین باز ازدواج کرد.

🔹 جستجو‌های ما نشان می‌دهد که این ادعا پیش از آنکه وارد شبکه‌های اجتماعی فارسی زبان شود، در شبکه‌های اجتماعی انگلیسی و عرب زبان هم منتشر شده است.

🔹 در برخی خبرها گفته شده که این سومین ازدواج هنیه است و در برخی دیگر هم گفته شده که این هفتمین ازدواج اوست.

🔹 مکان این ازدواج هم در خبرهای مختلف، مصر، ترکیه و قطر اعلام شده است. این ادعاها از سوی یک روزنامه نگار لبنانی و همچنین برخی رسانه‌های عرب زبان رد شده است. در گزارش‌های مختلف از امل هنیه به عنوان تنها همسر رسمی اسماعیل هنیه و مادر ۱۳ فرزند او یاد شده است.

🔹 بنابراین ما در فکتنامه به این ادعا که «اسماعیل هنیه رئیس حماس همزمان با جنگ در غزه برای هفتمین باز ازدواج کرد» نشان نادرست می‌دهیم.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

26 Mar 2024 18:47

🛰️ بازی با آمار پرتاب‌های فضایی

📣 مقامات دولتی و رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران در یک ساله گذشته آمارهایی درباره پرتاب‌های فضایی در دولت سیزدهم می‌دهند که مبنای درستی برای محاسبه نداشته و دقیق نیست.

🔹 در آخرین مورد ابراهیم رئیسی در پیام نوروزی سال ۱۴۰۳ گفت «از ابتدای این دولت به اندازه کل ۱۳ سال قبل پرتاب فضایی موفق انجام شده است.»

🔹 تعداد کل پرتاب‌هایی که در دوره ریاست‌جمهوری رییسی انجام شده ۸ پرتاب است و در دوره احمدی نژاد و دوره روحانی هم هر کدام ۴ پرتاب در مجموع ۸ پرتاب انجام شده‌‌است.

🔹 اما در دوره احمدی نژاد: ۳ پرتاب دولت، ۱ پرتاب روسیه؛ در دوره روحانی: ۳ پرتاب دولت، ۱ پرتاب سپاه و در دوره رئیسی: ۲ پرتاب دولت، ۴ پرتاب سپاه و ۲ پرتاب روسیه انجام داده‌اند. یعنی خود دولت، یک سوم مجموع دولت‌های قبلی پرتاب انجام داده‌است.

🔹 تعداد کل پرتاب‌های موفق در دولت رئیسی ۶ پرتاب بوده در حالی که در دوره احمدی نژاد ۳ و در دوره روحانی ۲ پرتاب موفق و در مجموع ۵ پرتاب موفق انجام شده‌است.

🔹 اما، در دوره احمدی نژاد: ۳ پرتاب دولت؛ در دوره روحانی: ۱ پرتاب دولت، ۱ پرتاب سپاه و در دوره رئیسی: ۱ پرتاب دولت، ۳ پرتاب سپاه و ۲ پرتاب روسیه موفق اعلام شده است.

🔹 دولت رئیسی تنها یک پرتاب موفق (ماهواره مهدا و دو تاسواره کیهان۲ و هاتف۱) ماهواره‌ای داشته‌ که یک چهارم پرتاب‌های موفق‌اعلام‌شده کارنامه دولت‌های قبلی (امید، رصد، نوید و فجر) است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

23 Mar 2024 10:13

🎙 پروفسور حسابی در مریخ

🔹 قسمت ۱۵۵ پادکست فکت‌نامه، اولین قسمت در سال ۱۴۰۳ است و در آن سوژه‌های مختلفی را مرور می‌کنیم.

🔹 ابتدا از شایعات درباره خانواده سلطنتی می‌گوییم و بعد به سراغ خبر نادرست مسلمان‌شدن برنده جایزه نوبل می‌رویم.

🔹 ادعای انسیه خزعلی درباره دلیل اخراج ایران از کمیسیون مقام زن، داستان ویدئویی که گفته می‌شود مربوط به رقص صادق خلخالی است و همچنین ارتباط لوگوی بوندس‌لیگا با کریم باقری نیز از دیگر فکت‌چک‌هایی است که این هفته به آنها می‌پردازیم.

💬 در پایان نیز، چند کامنت شنوندگان رو می‌خوانیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:04:20 پرچم نیمه‌افراشته کاخ باکینگهام
00:07:57 دانشمند ژاپنی و روزه‌داری
00:19:10 انسیه خزعلی و کمیسیون مقام زن سازمان ملل
00:25:29 پروفسور حسابی و خرید زمین در مریخ
00:37:10 ویدئوی رقص خلخالی
00:44:45 کریم باقری و بوندس لیگا
00:49:04 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

22 Mar 2024 18:11

🎵 ادعای شاخ‌دار اجرای فرامرز اصلانی در جبهه جنگ ایران و عراق

📣 در پی درگذشت فرامرز اصلانی، خواننده و ترانه‌سرای شهیر ایرانی در روز اول فروردین ۱۴۰۳، عکسی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که مدعی است او را در جبهه و در حال اجرا «در میان رزمندگان جنگ ایران و عراق» نشان می‌دهد.

🔹 این عکس مربوط به اجرایی از لئونارد کوهن، خواننده و ترانه‌سرا کانادایی است.

🔹 کوهن در سال ۱۹۷۳ در میانه جنگ یوم‌کیپور، به صحرای سینا رفت و برای سربازان اسرائیلی خواند.

🔹 این عکس همچنین طرح روی جلد کتابی درباره این سفر کوهن، به نام Who By Fire است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

22 Mar 2024 07:55

🗺 ادعای شاخ‌دار ایرج حسابی درباره زمین ایران در مریخ

📣 ایرج حسابی در برنامه‌ای در تلویزیون مدعی شد «پروفسور حسابی در سال ۱۳۴۶، هزار متر زمین در مریخ به قیمت هزار دلار برای کشور ایران از موسسه بین المللی فضا خریده‌است».

🔹 نهادی به نام «سازمان بین‌المللی فضا» وجود ندارد اما این اولین بار نیست که ایرج حسابی این ادعا را مطرح می‌کند.

🔹 «تارنمای بنیاد پروفسور حسابی؛ استاد عشق» در کنار گزارشی با عنوان «خرید زمین در کره مریخ، ۱۳۴۶ شمسی» تصویر سندی را دراین‌باره منتشر کرده‌است.

🔹 بخش‌هایی از این تصویر ، مخدوش است و به‌خصوص آن قسمت‌های مهمی که سال یا زمان ثبت آن سند در آنجا نوشته شده از بین رفته‌است.

🔹 در این سند، لوگوی قبلی موسسه «انجمن سیاره‌ای» (The Planetary Society) دیده می‌شود. این سازمان مردم‌نهاد در سال ۱۹۸۰ برای علاقه‌مندان به فضا تاسیس شده‌است.

🔹 بنابراین ادعای مطرح‌شده درباره سال ۱۳۴۶ (معادل با ۱۹۶۷) نادرست است چون این موسسه تازه ۱۳ سال بعد در سال ۱۹۸۰ (معادل با ۱۳۵۹) تاسیس شده‌است.

🔹 فعالیت‌های موسسه «انجمن سیاره‌ای» در ۴۴ سال گذشته را می‌توان در وبسایت آن دید. این موسسه هیچ‌گاه یک برنامه «سمبلیک» برای ثبت نمادین سند بخشی از خاک مریخ آن‌طور که بعضی موسسات دارند هم نداشته‌است.

🔹 این سند به نام دولت ایران یا ملت ایران و … نیست و برای آقای «دکتر محمود حسابی» صادر شده و نام ایران تنها در محل درج آدرس فرد، ذکر شده‌است.

🔹 در این برنامه ایرج حسابی چندین ادعای دیگر درباره دکتر محمود حسابی و حواشی زندگی او مطرح کرد که اغراق‌آمیز و بی‌اساس بود و بعضی از آنها از قبل رد شده و برای بعضی دیگر هیچ سندی در دفاع از آن نیست.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

21 Mar 2024 09:17

❌ ویدیوی «رقص خلخالی» یک برنامه طنز دهه شصت است

📣 مدت‌هاست که ویدیویی در شبکه‌‌های اجتماعی با عنوان رقص خلخالی و دیگر روحانیان انقلاب ۵۷ دست به دست می‌شود.

🔹 این ویدیو بخشی از یک مجموعه طنز به نام «واریته آخوندی» است که در دهه ۶۰ شمسی به تهیه‌کنندگی رضا فاضلی، کارگردانی محمدرضا سرکوب، بازیگر و کارگردان و بازیگری منوچهر وثوق در لندن ساخته می‌شد.

🔹 صحنه‌های رقصی که در این ویدیو منتشر می‌شود به‌ویژه با توضیحی که روی ویدیو آمده، شباهت زیادی به صحنه‌های توصیف شده در کتاب «پشت‌پرده‌های انقلاب، خاطرات جعفر شفیع‌زاده» دارد.

🔹 زمان دقیق نگارش این کتاب خاطرات جعلی مشخص نیست ولی چاپ اول این کتاب در سایت نشر ناکجا سال ۱۳۷۹ ذکر شده است. به این دلیل به نظر می‌رسد که ویدیوهای طنز «واریته آخوند» قدیمی‌تر از کتاب باشند و احتمالا در خلق چنین صحنه‌هایی، ویدیو منبع الهام نویسنده کتاب بوده است و نه برعکس.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

18 Mar 2024 19:36

🥖 ایرانی‌ها چقدر نان مصرف می‌کنند؟

📣 علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید «ایران بزرگترین مصرف‌‌کننده نان در جهان است و ایرانی‌ها بین ۳۷ تا ۴۰ درصد، بیشتر از نرم جهانی، نان مصرف می‌کند.»

🔹 هم علیرضا زالی، هم افراد دیگری که در ایران آمارهای مصرف سرانه نان را اعلام می‌کنند، به عددهای مشابهی اشاره کرده‌اند؛ از سالانه ۱۱۷ کیلوگرم تا سالانه ۱۷۰ کیلوگرم. بنابراین آمار دقیق و قابل اتکایی از مصرف سرانه نان در ایران وجود ندارد.

🔹 در سطح جهانی هم آمار مشخصی از میزان مصرف نان وجود ندارد. هر چند آمارهایی از مصرف سرانه «گندم» دیده می‌شود.

🔹 بر اساس آمار سازمان همکاری و توسعه اقتصادی،‌ سرانه مصرف گندم ایرانیان، دو و نیم برابر مصرف سرانه گندم در دنیاست اما ایران در این رده‌بندی هم بالاترین مصرف را ندارد.

🔹 پژوهش‌های دیگری منتشر شده که در آن نام ترکیه در صدر جدول بیشترین مصرف‌کنندگان نان قرار دارد.

🔹 ضمن اینکه حدود ۳۰ درصد از نان در ایران به ضایعات تبدیل می‌شود و به همین دلیل نمی‌توان تولید نان و مصرف آن را یکسان در نظر گرفت.

🔹 از سویی دیگر الگوی مصرف نان بسته به شرایط محیطی، دسترسی به منابع و تفاوت‌های فرهنگی، متفاوت است و بسته به عادت‌های مصرف، ممکن است استفاده از پاستا، نان پیتزا یا نان‌هایی که از گندم درست‌نشده‌اند نیز تغییراتی در الگوی مصرف کشورها به وجود آورد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

17 Mar 2024 10:31

📺 از طرح ممنوعیت تیک‌تاک در آمریکا چه می‌دانیم؟


📣 طرحی که در رسانه‌های ایرانی به «محدود کردن تیک‌تاک در آمریکا» معروف شده، در مجلس آمریکا تصویب شد که به موجب آن شرکت بایت‌دنس، مالک چینی شبکه اجتماعی تیک‌تاک، باید آن را واگذار کند وگرنه محدود می‌شود؛ یعنی چیزی شبیه فیلترشدن در ایران که دسترسی به آن قطع شده، از روی فروشگاه‌های اپلیکیشن هم برداشته و خدمات ابری به آن در سرورهای ایالات متحده متوقف می‌شود.

🔹 هنوز مراحل قانونی در سنا طی نشده و سال گذشته هم طرح قانونی مشابه در سنا رای نیاورده، اما حمایت پیشاپیش رئیس‌جمهوری ایالات متحده از تصویب آن از یک طرف و جلسه امنیتی محرمانه مجلس با حضور بالاترین مقامات امنیتی ایالات متحده از FBI، دفتر اداره‌کننده اطلاعات ملی و وزارت دادگستری آمریکا، از طرف دیگر، تا اینجای کار منجر به رای پرتعداد فراجناحی نمایندگان مجلس شده‌است. پکن هم همه این ادعاها را رد می‌کند در موضع گیری رسمی این اقدامات را مختل‌کننده تجارت جهانی می‌داند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

16 Mar 2024 08:50

🔔 داستان ساختگی مسلمان شدن دانشمند ژاپنی

📣 هم‌زمان با ماه رمضان، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده از فردی که در یک برنامه تلویزیونی ادعا می‌کند شخصی به نام پروفسور یوشیسینو آموری برنده جایزه نوبل به خاطر عظمت روزه مسلمان شده است.

🔹 این ویدیو قدیمی از یک برنامه تلویزیونی به نام محفل است که در فروردین ۱۴۰۲ از شبکه ۳ پخش شده است و فردی که می‌بینیم مرتضی خدامی است که در رسانه‌های داخلی از او به عنوان حافظ کل قرآن و مسلط به تفسیر قران به فرانسه و انگلیسی یاد می‌شود.

🔹 اما بر خلاف ادعای او، شخصی به نام یوشیسینو آموری در میان برندگان نوبل وجود ندارد. احتمالا منظور او یوشینوری اُسومی، زیست‌شناس ژاپنی است که در سال ۲۰۱۶ برای تحقیقات در زمینه خودخواری یا اتوفاژی موفق به کسب جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد.

🔹 این اولین بار نیست که ادعاهایی درباره ارتباط تحقیقات او با روزه‌داری آن هم به شکل ادیان ابراهیمی در رسانه‌ها مطرح می‌شود، ما پیشتر در فکت‌نامه به این ادعاها نشان گمراه کننده داده‌ایم.

🔹 همچنین هیچ نشانه‌ای از گرویدن یوشینوری اُسومی، زیست‌شناس ژاپنی به اسلام در دست نیست. بنابراین ما در فکت‌نامه به این ادعا که پروفسور یوشینوری اُسومی به خاطر عظمت روزه مسلمان شد نشان شاخ‌دار می‌دهیم.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 21:17

📝 کارنامه فکت‌‌نامه در سال ۱۴۰۲

📊 آمار فکت‌نامه

🔹 سایت فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲ در مجموع ۳۷۸ محتوای درستی‌سنجی منتشر کرد که به نسبت سال قبل ۲۳ درصد افزایش دارد.

🔹 بیش از دو سوم درستی‌سنجی‌های سال گذشته نشان نادرست (۱۶۲ نشان) و شاخ‌دار (۸۴ نشان) گرفتند.

🔗 لینک گزارش کارنامه فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 21:14

📝 کارنامه فکت‌‌نامه در سال ۱۴۰۲

💥 پربازدیدترین درستی‌سنجی سایت فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🔹 مطلب «همسر دوم قاسم سلیمانی» بود در آبان ۱۴۰۲ منتشر شد. از میان فکت‌چک‌های پربازدیدی که در یک سال گذشته منتشر شده‌اند، دو شایعه «فروش ۷ میلیون دلار گوسفندهای هدیه بن‌سلمان به مردم غزه» و «تشکیل فدراسیون ورزشی سکس در سوئد» بیش از بقیه دیده شده‌اند.


🔗 لینک گزارش کارنامه فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 21:11

📝 کارنامه فکت‌‌نامه در سال ۱۴۰۲

🤯 شاخ‌دار سال!

🔹 نشان «شاخ‌دار سال» ۱۴۰۲ به مجموعه ادعاهای حکومتی داده می‌شود که با هدف عادی جلوه دادن روش حکمرانی جمهوری اسلامی از زبان عالی‌ترین مقام‌های جمهوری اسلامی بارها مطرح و در بالاترین سطح حکومت پیگیری و اجرا می‌شوند.

🔹 کارزاری که تلاش می‌کند از یکسو ایران را بر خلاف واقعیت، کشوری ایده‌آل بر اساس ارزش‌های متعارف مردم‌سالاری نشان دهد و از سوی دیگر با ارائه مقایسه‌های بی‌اساس شرایط بقیه جهان را بحرانی جلوه دهد. بی‌اعتنا به اینکه آنچه مطرح می‌شود گاهی چنان با واقعیت تضاد دارد که خنده‌دار به نظر می‌رسد.

۱ - ادعای خامنه‌ای درباره رفراندوم!
۲- ادعای رئیسی درباره تضمین آزادی‌های مشروع در جمهوری اسلامی!
۳- ادعای وزیر علوم درباره آزادی منحصر به فرد دانشگاه‌های ایران!
۴- ادعای حداد عادل درباره رقابتی بودن انتخابات مجلس!
۵- ادعای دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره رواج فیلترینگ در همه دنیا!
۶- ادعای وزیر ارشاد که در شبکه‌های اجتماعی فیلترینگ وجود ندارد!
۷- ادعای یک عضو مجلس خبرگان مبنی بر اینکه خبرگان بی‌نظیر است و نمونه و مشابهی ندارد
۸- ادعای خامنه‌ای درباره اینکه انتخابات در کشور همیشه صحیح، سالم و متین برگزار شده است
۹- ادعای وزیر کشور درباره بالاترین سطح استاندارد انتخابات در ایران

🔗 لینک گزارش کارنامه فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 Apr 2024 13:50

🗺 ادعای شاخ‌دار ایرج حسابی درباره زمین ایران در مریخ

📣 ایرج حسابی در برنامه‌ای در تلویزیون مدعی شد «پروفسور حسابی در سال ۱۳۴۶، هزار متر زمین در مریخ به قیمت هزار دلار برای کشور ایران از موسسه بین المللی فضا خریده‌است».

🔹 نهادی به نام «سازمان بین‌المللی فضا» وجود ندارد اما این اولین بار نیست که ایرج حسابی این ادعا را مطرح می‌کند.

🔹 «تارنمای بنیاد پروفسور حسابی؛ استاد عشق» در کنار گزارشی با عنوان «خرید زمین در کره مریخ، ۱۳۴۶ شمسی» تصویر سندی را دراین‌باره منتشر کرده‌است.

🔹 بخش‌هایی از این تصویر ، مخدوش است و به‌خصوص آن قسمت‌های مهمی که سال یا زمان ثبت آن سند در آنجا نوشته شده از بین رفته‌است.

🔹 در این سند، لوگوی قبلی موسسه «انجمن سیاره‌ای» (The Planetary Society) دیده می‌شود. این سازمان مردم‌نهاد در سال ۱۹۸۰ برای علاقه‌مندان به فضا تاسیس شده‌است.

🔹 بنابراین ادعای مطرح‌شده درباره سال ۱۳۴۶ (معادل با ۱۹۶۷) نادرست است چون این موسسه تازه ۱۳ سال بعد در سال ۱۹۸۰ (معادل با ۱۳۵۹) تاسیس شده‌است.

🔹 فعالیت‌های موسسه «انجمن سیاره‌ای» در ۴۴ سال گذشته را می‌توان در وبسایت آن دید. این موسسه هیچ‌گاه یک برنامه «سمبلیک» برای ثبت نمادین سند بخشی از خاک مریخ آن‌طور که بعضی موسسات دارند هم نداشته‌است.

🔹 این سند به نام دولت ایران یا ملت ایران و … نیست و برای آقای «دکتر محمود حسابی» صادر شده و نام ایران تنها در محل درج آدرس فرد، ذکر شده‌است.

🔹 در این برنامه ایرج حسابی چندین ادعای دیگر درباره دکتر محمود حسابی و حواشی زندگی او مطرح کرد که اغراق‌آمیز و بی‌اساس بود و بعضی از آنها از قبل رد شده و برای بعضی دیگر هیچ سندی در دفاع از آن نیست.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

30 Mar 2024 09:11

🎙 فکت‌نامه در ۱۴۰۲

🔹 این هفته در قسمت ۱۵۶ پادکست فکت‌نامه و در آستانه شروع چهارمین سال انتشار پادکست، یک اپیزود ویژه داریم؛ ابتدا فکت‌چک‌های هفته را مرور می‌کنیم و در بخش دوم پادکست هم به سراغ مرور و بررسی کارنامه عملکرد فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲ می‌رویم.

🔹 پادکست را با بررسی ادعای ابراهیم رئیسی درباره عملکرد فضایی ایران و همچنین ادعای همزمانی رویداد غدیر خم با اعتدال نوروزی شروع می‌کنیم و پس از آن فکت‌چک کوتاهی را مرور می‌کنیم که درباره عکسی از لئونارد کوهن، خواننده کانادایی است که به اشتباه به عنوان عکس فرامرز اصلانی معرفی شده است.

🔹 فکت‌چک‌هایی درباره آب‌انباری تاریخی در استان فارس، بررسی ادعای برافراشته‌شدن پرچم ایران در مسجدالاقصی و شایعه ازدواج هفتم اسماعیل هنیه، دیگر فکت‌چک‌هایی هستند که این هفته به آنها می‌پردازیم و سپس به بخش دوم پادکست می‌رویم.

🔹 در گزارش سالانه، به سنت سال‌های پیش، مروری می‌کنیم بر پربازدیدترین و مهم‌ترین فکت‌چک‌ها و سوژه‌هایی که در سال گذشته در سایت و شبکه‌های اجتماعی فکت‌نامه منتشر شده‌اند و در پایان هم شاخ‌دار سال را معرفی می‌کنیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:03:21 پرتاب‌های فضایی و ابراهیم رئیسی
00:09:55 همزمانی غدیر با اعتدال بهاری
00:14:39 ادعای حضور فرامرز اصلانی در جبهه
00:18:20 آب‌انبارهای شهر اِوَز
00:22:35 پرچم ایران در مسجدالاقصی
00:27:15 شایعه ازدواج هفتم اسماعیل هنیه
00:30:35 مروری بر فعالیت فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

29 Mar 2024 05:30

🎙 فکت‌نامه در ۱۴۰۲

🔹 این هفته در قسمت ۱۵۶ پادکست فکت‌نامه و در آستانه شروع چهارمین سال انتشار پادکست، یک اپیزود ویژه داریم؛ ابتدا فکت‌چک‌های هفته را مرور می‌کنیم و در بخش دوم پادکست هم به سراغ مرور و بررسی کارنامه عملکرد فکت‌نامه در سال ۱۴۰۲ می‌رویم.

🔹 پادکست را با بررسی ادعای ابراهیم رئیسی درباره عملکرد فضایی ایران و همچنین ادعای همزمانی رویداد غدیر خم با اعتدال نوروزی شروع می‌کنیم و پس از آن فکت‌چک کوتاهی را مرور می‌کنیم که درباره عکسی از لئونارد کوهن، خواننده کانادایی است که به اشتباه به عنوان عکس فرامرز اصلانی معرفی شده است.

🔹 فکت‌چک‌هایی درباره آب‌انباری تاریخی در استان فارس، بررسی ادعای برافراشته‌شدن پرچم ایران در مسجدالاقصی و شایعه ازدواج هفتم اسماعیل هنیه، دیگر فکت‌چک‌هایی هستند که این هفته به آنها می‌پردازیم و سپس به بخش دوم پادکست می‌رویم.

🔹 در گزارش سالانه، به سنت سال‌های پیش، مروری می‌کنیم بر پربازدیدترین و مهم‌ترین فکت‌چک‌ها و سوژه‌هایی که در سال گذشته در سایت و شبکه‌های اجتماعی فکت‌نامه منتشر شده‌اند و در پایان هم شاخ‌دار سال را معرفی می‌کنیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

27 Mar 2024 08:18

❌ ادعای اغراق‌آمیز برافراشتن پرچم ایران در مسجدالاقصی

📣 در رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی ویدیویی با عنوان برافراشته شدن پرچم ایران بر دیوار مسجد الاقصی منتشر شده است.

🔹 در این ویدیو پرچم جمهوری اسلامی را می‌بینیم که بر روی پرچم فلسطین قرار گرفته و بر دیواره داخلی اتاقی سنگی نصب شده است.

🔹 جستجوهای ما نشان می‌دهد این اتاق سنگی، مکانی به نام مسجد الصخره در قبة الصخره است. جایی که به باور مسلمانان پیامبر اسلام از آنجا به معراج رفته است.

🔹 این مکان در نزدیکی مسجدالاقصی و در محوطه حرم شریف است. آنچه مشخص است در این ویدیو اثری از برافراشته شدن پرچم جمهوری اسلامی بر دیوار مسجدالاقصی دیده نمی‌شود.

🔹 بنابراین ما در فکت‌نامه به ادعای برافراشته شدن پرچم ایران بر دیوار مسجد الاقصی نشان نادرست می‌دهیم.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

26 Mar 2024 08:59

✔️ آیا رویداد غدیر همزمان با آغاز فصل بهار و عید نوروز بوده است؟

📣 این روزها همزمان با نوروز، پست‌هایی در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «همزمانی نوروز با عید غدیر» دست‌به‌دست می‌شود. این ادعا تازگی ندارد و سال‌هاست که در سایت‌های خبری و همچنین منابع نزدیک به حوزه‌های علمیه به آن اشاره شده است.

🔹 روایت‌های اسلامی روز ۱۸ ذی‌الحجه سال ‍۱۰ هجری را به عنوان روز رویداد غدیر ذکر کرده‌اند.

🔹 این روز در بسیاری از نرم‌افزارهای تبدیل تاریخ ۲۸ اسفند است و برخی نیز آن را ۱۰ فروردین می‌دانند.

🔹 تقویم هجری قمری تا پیش از سال دهم هجرت، یک ماه به عنوان «نسیء» داشت که هر دو یا سه سال به تقویم اضافه می‌شد. اما پس از ابلاغ آیه‌هایی از قرآن، سال دوازده‌ماهی در تقویم مسلمانان تثبیت شد.

🔹 فکت‌نامه نیز بر اساس این یافته‌ها به این ادعا که رویداد غدیر خم همزمان با شروع بهار (یا نوروز این روزها) بوده است نشان درست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

23 Mar 2024 09:37

🚰 بازسازی آب‌انبار تاریخی ملا محمد در اِوَز

📣 این روزها ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن یک بیل مکانیکی در حال تخریب سقف یک آب‌انبار قدیمی است. این ویدئو با توضیح «تخریب آب‌انبار ملا محمد در شهر اِوَز» منتشر شده است.

🔹 این ویدئو قدیمی است و در جریان بازسازی و لایروبی یک آب‌انبار دیگر در همین شهر به نام «حاج قنبر» در سال ۱۳۹۷ تهیه شده است.

🔹 این ویدئو بارها با عنوان ویدئوی تخریب آب‌انبار دوره افشاریان بازنشر شده اما ویدئوهای دیگری از فرایند بازسازی سقف و گنبد این آب‌انبار وجود دارد.

🔹 در گزارش‌های رسمی، اظهارنظر کارشناسان میراث فرهنگی و گزارش رسانه‌های محلی نیز می‌توان جزئیات این بازسازی را مشاهده کرد.

🔹 فکت‌نامه نیز به دلیل اینکه این ویدئو قدیمی است، ارتباطی با آب انبار ملا محمد ندارد و همچنین اینکه ماجرا مربوط به عملیات بازسازی آب‌انبارها است، به این ادعا که این آب‌انبار تخریب شده است نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

22 Mar 2024 10:38

⚽️ ایده لوگو بوندسلیگا و شوت آقا کریم

📣 این شایعه قدیمی که «ایده لوگو فعلی بوندسلیگا، لیگ فوتبال حرفه‌ای آلمان از شوت کریم باقری، بازیکن وقت تیم آرمینیا بیله‌فلد به ماینتس الهام گرفته شده» هر چند سال یک بار منتشر می‌شود.

🔹 این موضوع صراحتا در صفحه «تاریخ لوگو بوندسلیگا» در سایت بوندسلیگا ذکر شده که این لوگو، تصویر هیچ بازیکن یا صحنه خاصی نیست.

🔹 این گل را کریم باقری، روز ۲۵ مرداد سال ۱۳۷۷ معادل با ۱۶ آگوست ۱۹۹۸، در چارچوب مسابقات بوندسلیگا۲ (دسته دوم لیگ ملی فوتبال آلمان) برای آرمینیا بیله‌فلد (میزبان) در برابر «ماینتس ۰۵» به ثمر رسانده‌است.

🔹 بخشی از حالت تصویر لوگو، شبیه گل کریم باقری در ویدیو است اما کاملا بر هیچ فریمی منطبق نیست. مثلا وقتی پای اصلی کریم باقری افقی شده، پای دیگرش قائم است و با تصویر لوگو فرق دارد.

🔹 لوگویی که ادعا شده شوت کریم‌باقری منجر به تغییر آن شده‌استاز دو سال قبل از این شوت تازه استفاده از آن شروع شده و تا پنج سال بعد هم ادامه پیدا می‌کند.

🔹 فقط در بوندسلیگا، تصاویر شوت‌ها و ضربه‌های زیادی در دو دهه گذشته ثبت شده که بسیار مشابه این لوگو هستند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

22 Mar 2024 05:30

🎙 پروفسور حسابی در مریخ

🔹 قسمت ۱۵۵ پادکست فکت‌نامه، اولین قسمت در سال ۱۴۰۳ است و در آن سوژه‌های مختلفی را مرور می‌کنیم.

🔹 ابتدا از شایعات درباره خانواده سلطنتی می‌گوییم و بعد به سراغ خبر نادرست مسلمان‌شدن برنده جایزه نوبل می‌رویم.

🔹 ادعای انسیه خزعلی درباره دلیل اخراج ایران از کمیسیون مقام زن، داستان ویدئویی که گفته می‌شود مربوط به رقص صادق خلخالی است و همچنین ارتباط لوگوی بوندس‌لیگا با کریم باقری نیز از دیگر فکت‌چک‌هایی است که این هفته به آنها می‌پردازیم.

💬 در پایان نیز، چند کامنت شنوندگان رو می‌خوانیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

20 Mar 2024 16:28

🌸 #نوروز و سال نو مبارک! صد سال به از این سال‌ها...

https://factnameh.com/
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

18 Mar 2024 19:10

❌ شایعه درگذشت چارلز سوم و نیمه‌افراشته‌شدن پرچم بریتانیا

📣 برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی فارسی و غیرفارسی، روز دوشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ با انتشار عکس‌ها و ویدئوهایی ادعا کرده‌اند، پرچم بریتانیا بر فراز کاخ باکینگهام به حالت نیمه‌افراشته درآمده و دلیل آن را شایعه‌های مربوط به مرگ چارلز سوم،‌ پادشاه بریتانیا عنوان کرده‌اند.

🔹 ساعاتی پس از انتشار این شایعه، حساب‌های رسمی دو سفارت بریتانیا (اوکراین و آذربایجان) شایعه درگذشت چارلز سوم را تکذیب کردند و آن را خبری نادرست دانستند.

🔹 درباره تصاویر پرچم‌های نیمه‌برافراشته هم باید به این موضوع اشاره کرد که این تصاویر قدیمی و مربوط به نیمه‌افراشته‌شدن پرچم بریتانیا در سال‌های گذشته از جمله همزمان با درگذشت الیزابت دوم است.

🔹 در گزارش برخی از رسانه‌های بریتانیا از جمله گزارش سایت The Hill به توییت‌هایی اشاره می‌شود که از سوی منابع نزدیک به دولت روسیه منتشر شده و شایعه درگذشت چارلز سوم را منتشر کرده‌اند.

🔹 بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که پرچم بریتانیا نیمه‌برافراشته شده و چارلز سوم درگذشته است نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

16 Mar 2024 15:06

📝 «درستی‌سنجی سال ۱۴۰۲» به انتخاب شما!

📣 تا پایان سال فرصت دارید با کلیک روی این لینک، یکی از ۱۰ گزینه پیشنهادی تحریریه را به عنوان فکت‌چک سال انتخاب کنید.
اگر مطلب مورد نظرتان در میان گزینه‌ها نیست، روی گزینه آخر کلیک و آن را در بخش پایین صفحه اضافه کنید.

🔗 https://forms.gle/TW5S77wutjSnkEi38

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

16 Mar 2024 05:30

🎙 موبد زرتشتیان و پرچم ایران

🔹 این هفته در پادکست فکت‌نامه، سوژه‌های مختلفی را مرور می‌کنیم؛ از سوژه‌های مربوط به انتخابات و سیل در سیستان و بلوچستان تا فکت‌چک‌های تاریخی و اقتصادی.

🔹 ابتدا به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا واقعا آن‌طور که یک فعال اصولگرا می‌گوید، انتخابات در آمریکا و اروپا اجباری است و میزان مشارکت، کمتر از پنجاه درصد است؟

🔹 همچنین نشان می‌دهیم چرا این ادعا که گروه هکری عدالت علی، سندی را هک کرده که نشان می‌دهد نرخ مشارکت در انتخابات، هشت درصد بوده، ادعایی نادرست است.

🔹 در ادامه ویدئویی مربوط به امارات متحده عربی را بررسی می‌کنیم که ادعا می‌شود مربوط به نجات سیل‌زدگان در سیستان و بلوچستان است و بعد به سراغ یک فکت‌چک تاریخی می‌رویم؛ این ادعا که سال‌هاست در رسانه‌ها مطرح می‌شود که یک موبد زرتشتی بوده که باعث شده پرچم ایران بعد از انقلاب، سه رنگ بماند.

🔹 فکت‌چک‌هایی درباره مراسم یادبود استالین در تهران، بیابان‌زدایی یک مرد در ترکیه و همچنین ادعاهایی درباره تورم و کم‌خرج‌بودن دولت ایران هم دیگر سوژه‌هایی هستند که این هفته به آنها می‌پردازیم.

💬 در پایان هم به چند کامنت شنوندگان پاسخ می‌دهیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:06:29 اجباری بودن انتخابات در اروپا و آمریکا
00:10:53 ادعای نادرست هک یک سند از وزارت کشور
00:14:31 ویدئوی نجات افراد از سیل در امارات متحده عربی
00:19:26 نقش موبد زرتشتیان در پرچم سه‌رنگ ایران
00:37:17 روزه‌خواری در عربستان
00:39:42 یادبود استالین در تهران
00:42:34 حکمت کایا و بیابان‌زایی در ترکیه
00:46:56 مردم و نرخ تورم
00:50:49 هزینه‌های دولت
00:55:24 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh