فکتنامه اولین سایت درستیسنجی (فکتچکینگ) سیاسی دربارهی ایران است. وبسایت: factnameh.com بات تلگرامی فکتنامه: @FactnamehBot ارتباط مستقیم: @FactNamehAdmin twitter.com/factnameh fb.com/factnameh instagram.com/factnameh
📝 از وضعیت هشدار «بسیار خطرناک» تابش فرابنفش در تهران چه میدانیم؟
🔹روز ۳۰ تیر ۱۴۰۴، اداره کل هواشناسی تهران هشدار افزایش شدید اشعه فرابنفش را صادر و وضعیت هشدار زرد اعلام کرد.
🔹شاخص فرابنفش در برخی ساعات به عدد ۱۱ رسید که «فوقالعاده خطرناک» محسوب میشود و بالاترین حد ثبتشده است.
🔹اوج تابش فرابنفش بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر است و در این بازه زمانی توصیه شده که از حضور مستقیم در فضای باز خودداری شود.
🔹تهران به دلایل متعددی مستعد شاخصهای بالای UV است: زاویه عمودیتر تابش خورشید در تابستان، ارتفاع بالاتر از سطح دریا، آبوهوای خشک و آسمان عمدتا صاف، همگی باعث عبور بیشتر اشعه فرابنفش به سطح زمین میشوند.
🔹در شرایط شاخص بالا، اقدامات محافظتی جدی اتخاذ شود: خودداری از قرار گرفتن در آفتاب در ساعات اوج، استفاده از لباسهای آستینبلند، کلاه لبهدار و عینک آفتابی دارای فیلتر UV400، و همچنین کرمهای ضدآفتاب با SPF ۳۰ یا بیشتر که باید هر ۱/۵ تا ۲ ساعت تمدید شوند.
🔹استفاده از اپلیکیشنهای هواشناسی برای اطلاع لحظهای از شاخص فرابنفش نیز یکی از ابزارهای ضروری مدیریت رفتار روزانه در برابر خطرات این تابش است.
🔹کودکان، سالمندان، بیماران مزمن و افراد با پوست روشن یا دارای سابقه بیماریهای پوستی در برابر تابش شدید فرابنفش آسیبپذیرتر هستند.
🔹بیتوجهی به هشدارهای UV میتواند منجر به آسیبهای فوری مانند سوختگی و التهاب شود و در بلندمدت به بیماریهایی نظیر سرطان پوست بینجامد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎥 مساله کاترین شکدم
🔹چندی پیش مصطفی کواکبیان - نماینده پیشین مجلس - ادعا کرد که کاترین شکدم با ۱۲۰ مقام جمهوری اسلامی همخوابی داشته است.
🔹این ادعا جعلی و بیپایه است. منبع این شایعه، یک رشتهتوییت در سال ۱۴۰۰ بود که ادعا میکرد خود کاترین شکدم این حرف را به خبرگزاری تایمز اسرائیل زده است.
🔹اما او هیچگاه چنین مصاحبهای نکرده و تنها یک مقاله انتقادی از جمهوری اسلامی در بخش بلاگ آزاد تایمز اسرائیل نوشته بود.
🔹همزمان با داغ شدن دوباره این ادعاها، ویدیویی با عنوان مصاحبه شکدم با شبکه سوم سیما پخش شده، در حالی که اصل ویدیو مربوط به گفتوگویی قدیمی با یک زن تازهمسلمانشده ساکن آمریکا بود، نه کاترین شکدم.
🔹با وجود اینکه شکدم در سایت خامنهای مطالب زیادی منتشر کرده و با ابراهیم رئیسی هم مصاحبه کرده بود، اما ادعا جاسوس بودن اون قابل تایید یا رد نیست.
🔹ویدیوهای کوتاه درستیسنجی را در کانال یوتیوب فکتنامه ببینید:
FactNameh/shorts" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts
❌ حادثه در برزیل و اتهام بیاساس به کارگر افغانستانی برای مسموم کردن ۱۱۴ رأس گاو
🔹در شبکههای اجتماعی بویژه اینستاگرام ویدیویی منتشر و در توضیح آن ادعا شده که در ایران ۱۱۴ رأس گاو بهدلیل اینکه یک کارگر اهل افغانستان در خوراک آنها سم ریخته است، تلف شدهاند.
🔹این خبر جعلی است و ویدیو نیز ارتباطی با ایران ندارد.
🔹اصل خبر، ۱۷ تیر در رسانههای برزیلی منتشر شده که در مزرعهای در این کشور، ۳۲ گاو در یک مزرعه بر اثر اختلال در سیستم برقکشی و برقگرفتی ناشی از آن، از بین رفتهاند. ویدیوی منتشرشده نیز مربوط به همین خبر است.
🔹ادعای مسمومیت و از بین رفتن ۱۱۴ رأس گاو در ایران نیز در هیچ رسانهای منتشر نشده است؛ در حالی که خبرهای مشابه از تلفات دامها، سالهاست در رسانههای ایران بازتاب دارد.
🔹با این توضیحات، فکتنامه به این ادعای جعلی که همراه با ویدیویی غیرمرتبط منتشر شده، نشان «شاخدار» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎙 دوباره شکدم
🔹در قسمت ۲۲۶ پادکست هفتگی فکتنامه کمی مفصل درباره «مکانیزم ماشه» صحبت کردهایم، عبارتی که این روزها در رسانهها و شبکههای اجتماعی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
🔹بعد از حدود چهار سال، باز هم ادعاها درباره کاترین شکدم بالا گرفته است. بخش زیادی از این ادعاها را قبلا بررسی کرده بودیم. در این قسمت به یادآوری برخی از نتایج بررسیهای قبلی و توضیح ادعاهای جدید پرداختهایم.
🔹هفته قبل گزارش جدید فکتنامه با عنوان «الگوهای رایج اخبار جعلی در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل» منتشر شد که در این اپیزود درباره آن صحبت میکنیم. در ادامه نیز مقاله فکتنامه به زبان انگلیسی درباره جنگ ۱۲ روزه و هوش مصنوعی را کمی شرح میدهیم.
🔹ادعای نادرست گم شدن یک بمبافکن B2 آمریکا و همچنین ادعاها درباره کشته شدن یک افسر پدافند هوایی ایران بعد از انهدام یک اف۱۶ اسرائيل، سوژههای دیگر این قسمت هستند.
🔹پخش یک تصویر دستکاریشده از برنامهای تلویزیونی به عنوان یک سند جنگی و توضیح صداوسیما در این رابطه، موضوع بعدی این اپیزود است.
🔹در بخش پایانی مرور فکتچکها نیز درباره پرونده سما جهانباز، دختری که از سه سال قبل در شیراز ناپدید شده است، کمی صحبت کردهایم.
🎙 پادکست فکتنامه را از همه اپلیکیشنهای دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
00:01:27 مقدمه
00:03:25 مکانیسم ماشه چیست و فعال کردنش چه تبعاتی دارد؟
00:14:01 ادعای نادرست رابطه جنسی کاترین شکدم با ۱۲۰ مقام جمهوری اسلامی
00:27:03 انتساب نادرست ویدیوی یک گفتگو به کاترین شکدم
00:30:54 الگوهای رایج اخبار جعلی در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل
00:41:51 مقاله فکتنامه به زبان انگلیسی: «اولین جنگ هوش مصنوعی»
00:48:14 ماجرای بمبافکن 2-B که در عملیات فریب حمله به ایران شرکت داشت
00:51:51 از سرنگونی اف۱۶ بهدست سرهنگ محمد علیزاده چه میدانیم؟
00:56:39 نمایش یک سند دستکاریشده در صداوسیما
01:01:41 ادعاهای نادرست درباره پیدا شدن «سما جهانباز» در افغانستان
01:05:30 کامنتها
🌐 @Factnameh
❌ مقایسه گمراهکننده نرخ بیکاری در ایران با کشورهای اروپایی
🔹سیدمصطفی موسوینژاد، عضو شورای مرکزی جبهه پایداری میگوید نرخ بیکاری در ایران از اسپانیا، ترکیه، سوئد و فرانسه کمتر شده است.
🔹بر اساس آمار رسمی، در بهار امسال نرخ بیکاری در ایران از اسپانیا، ترکیه و سوئد کمتر و تقریبا مساوی با فرانسه بوده، اما این مقایسه «گمراهکننده» است.
🔹برخلاف تصور رایج، کاهش نرخ بیکاری در ایران که از ابتدای دهه ۱۴۰۰ آغاز شده، به معنی بهبود وضعیت اشتغال نیست، در این مدت نسبت اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی نیز روند تقریبا ثابت و در برخی سالها نزولی داشتهاند. به عبارت دیگر بازار کار در ایران به نسبت جمعیت رشد نکرده و بعضی سالها کوچکتر شده است.
🔹دلیل کوچک بودن بازار کار رسمی در ایران، تداوم بحران اقتصادی و به صرفه نبودن اشتغال رسمی است که باعث شده نیروی کار بالقوه ترجیح دهد به جای جستوجو برای کار، بهکل از بازار فعالیت اقتصادی رسمی خارج شود.
🔹نرخ مشارکت اقتصادی (نسبت جمعیت فعال به جمعیت سن کار) در سوئد بالای ۸۰ درصد، در اسپانیا و فرانسه بالای ۷۰ و در ترکیه بالای ۵۰ درصد است. در ایران اما این نسبت حدود ۴۰ درصد است.
🔹با این توضیحات فکتنامه به این ادعا که «نرخ بیکاری در ایران از اسپانیا، ترکیه، سوئد و فرانسه کمتر شده است» نشان «گمراهکننده» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎙 دوباره شکدم
🔹در قسمت ۲۲۶ پادکست هفتگی فکتنامه کمی مفصل درباره «مکانیزم ماشه» صحبت کردهایم، عبارتی که این روزها در رسانهها و شبکههای اجتماعی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
🔹بعد از حدود چهار سال، باز هم ادعاها درباره کاترین شکدم بالا گرفته است. بخش زیادی از این ادعاها را قبلا بررسی کرده بودیم. در این قسمت به یادآوری برخی از نتایج بررسیهای قبلی و توضیح ادعاهای جدید پرداختهایم.
🔹هفته قبل گزارش جدید فکتنامه با عنوان «الگوهای رایج اخبار جعلی در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل» منتشر شد که در این اپیزود درباره آن صحبت میکنیم. در ادامه نیز مقاله فکتنامه به زبان انگلیسی درباره جنگ ۱۲ روزه و هوش مصنوعی را کمی شرح میدهیم.
🔹ادعای نادرست گم شدن یک بمبافکن B2 آمریکا و همچنین ادعاها درباره کشته شدن یک افسر پدافند هوایی ایران بعد از انهدام یک اف۱۶ اسرائيل، سوژههای دیگر این قسمت هستند.
🔹پخش یک تصویر دستکاریشده از برنامهای تلویزیونی به عنوان یک سند جنگی و توضیح صداوسیما در این رابطه، موضوع بعدی این اپیزود است.
🔹در بخش پایانی مرور فکتچکها نیز درباره پرونده سما جهانباز، دختری که از سه سال قبل در شیراز ناپدید شده است، کمی صحبت کردهایم.
🎙 پادکست فکتنامه را از همه اپلیکیشنهای دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
🌐 @Factnameh
❌ ادعای نادرست درباره یارانه ۴۵۰ همتی مهاجران افغان در ایران
🔹در شبکههای اجتماعی شایعه شده که «مهاجران افغان در ایران ۴۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه میگیرند.»
🔹منبع این شایعه، گزارش سایت اقتصاد آنلاین است که بر اساس یکسری محاسبات غیرمنطقی به این عدد رسیده است.
🔹در این محاسبات فرض شده جمعیت افغانستانیهای مهاجر در ایران ۶ میلیون و جمعیت کل کشور ۹۲ میلیون نفر است و یارانه چهار قلم نان، بنزین، گازوئیل و گاز، برای هر نفر سالی ۷۴/۵ میلیون تومان است.
🔹اگر این محاسبات درست باشد، رقم کل یارانه این چهار قلم حدود ۷۰ درصد کل نقدینگی کشور و حدود ۱/۳ برابر کل منابع عمومی بودجه کشور خواهد بود که نسبت غیرمنطقی است.
🔹محاسبه رقم دقیق کل یارانهها به دلیل پیچیدگی و کمبود اطلاعات، ممکن نیست، اما در قانون بودجه کل منابع هدفمندی یارانهها حدود هزار همت است.
🔹این هزار همت شامل اعتبارات یارانه نقدی، کالابرگ، مستمریها، هزینههای مرتبط شرکت ملی نفت و گاز برای کاهش زیان و … است که فقط بخشی از آن به صورت غیرمستقیم به همه افراد ساکن ایران، از جمله مهاجران تعلق پیدا میکند.
🔹با این توضیحات فکتنامه به این ادعا نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
📝 الگوهای رایج اخبار جعلی در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل
🔹گزارش جدید فکتنامه درباره تحلیل مقدماتی الگوهای رایج اطلاعات نادرست و اخبار جعلی در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، منتشر شد.
🔹تمرکز این گزارش عمدتا روی اخباری است که در فضای عمومی و رسانهای داخل ایران منتشر شدهاند و رسانهها و شخصیتهای سیاسی، در تولید یا پخش آنها مشارکت فعال داشتهاند.
🔹از اصرار بر سرنگونی اف۳۵ تا بزرگنمایی حملات موشکی ایران با هوش مصنوعی، اخبار جعلی از فرار مقامات جمهوری اسلامی و انواع تصاویر و ویدیوهای ساختگی، از جمله مواردی است که در روزهای جنگ و پس از آن مشاهده شد.
🔹از جمله الگوهای تکرارشونده دیساینفورمیشن در این یک ماه میتوان به این موارد اشاره کرد:
✔️ استفاده فراگیر از هوش مصنوعی
✔️ کانالیزهکردن جریان اطلاعات با قطع کامل اینترنت
✔️ بکارگیری ظرفیت کامل رسانهای
✔️ برخورد با اقلیتها با استناد به اخبار جعلی
✔️ فعالیت حسابهای هندی و پاکستانی
✔️ حمله سازمانیافته به آژانس انرژی اتمی و شخص رافائل گروسی
🔹آنچه در این هفتهها دیده شد، تنها محدود به جعل چند خبر یا تصویر نبود، بلکه بیانگر ساختاری چندلایه و هدفمند بود که با فشار نهادهای امنیتی برای مدیریت همزمان رسانهها همراه شد.
🔹این الگو، نهتنها خطرآفرین برای فهم عمومی، بلکه تهدیدی جدی برای جریان آزاد اطلاعات در فضای بحرانزده ایران است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎥 نمایش یک سند دستکاریشده در صداوسیما
🔹در برنامه «سیاست خارجی» شبکه سه صداوسیما با انتشار تصویری از گزارش «موسسه مطالعات جنگ آمریکا» ادعا شده که این موسسه گفته حداقل ۴۶۰ موشک ایرانی به اسرائیل اصابت کرده است.
🔹تصویری که در این برنامه تلویزیونی نمایش داده شده، دستکاریشده است. در گزارش اصلی عدد ۶۰ به جای عدد ۴۶۰ ذکر شده است.
🔹ضمن اینکه در این گزارش نوشته شده که همین ۶۰ برخورد نیز ترکیبی از از موشکهای جمهوری اسلامی ایران و باقیمانده سیستم پدافند هوایی اسرائیل بوده است.
🔹ویدیوهای کوتاه درستیسنجی را در کانال یوتیوب فکتنامه ببینید:
FactNameh/shorts" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts
👈 مقاله مرتبط را در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
👆 تصاویر مربوط به اسکرینشات مقاله اصلی موسسه آمریکایی مطالعات جنگ و اسکرینشات دستکاریشدهای که از صداوسیما پخش شده است.
🌐 @Factnameh
✍️ از سرنگونی اف۱۶ بهدست سرهنگ محمد علیزاده چه میدانیم؟
🔹بهتازگی در رسانههای داخلی ایران و فضای مجازی تصویری از یک بنر با عکس یک افسر پدافند دست به دست میشود که در اثر حمله اسرائیل کشته شدهاست.
🔹در متن این بنر آمده که سرهنگ محمد علیزاده، در دفاع از سایت فردو، ساعاتی پس از اینکه یک فروند جنگنده اف۱۶ (F-16) اسرائیلی را ساقط کرد در حمله هوایی دشمن کشته شد.
🔹ادعای سرنگونی اف۱۶ بیاساس است و با توجه به اینکه محدوده عمل و فعالیتهای یگان پدافند «حضرت معصومه قم» مشخص است، شواهدی بر اینکه این پدافند در بعدازظهر روز ۲۳ خرداد، اف۱۶ ساقط کرده باشد، وجود ندارد.
🔹این ادعا را لیلا علیزاده، خواهر سرهنگ علیزاده، مطرح کرده و گفته «برادرم چون فرمانده بودند، به گفته دوستانشان همه آنها را از پای دستگاه دور میکند و خود پای دستگاه میرود و یک هواپیمای اف ۱۶ اسرائیلی را سرنگون میکند و بعد از آن یک اف۳۵ برادرم را به درجه شهادت میرساند.»
🔹با وجود این ادعا، تصاویر یونیفرم سرهنگ علیزاده نشان میدهد رسته او «الکترونیک» است، نه پدافند. بنابراین، ادعای ساقط کردن یک اف۱۶ فاقد پشتوانه عینی است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹 ماجرای بمبافکن 2-B که در عملیات فریب حمله به ایران شرکت داشت
🔹در شبکههای اجتماعی ادعا شده که یک بمبافکن B-2 آمریکا پس از بمباران تاسیسات هستهای ایران، «گم شده است». برخی نیز این ادعا را مطرح کردهاند که ایران این بمبافکن 2-B را «شکار» کرده است.
🔹این ادعا نادرست است.
🔹در ایران از سوی مقامات و رسانههای رسمی ادعایی مبنی برای شناسایی یا هدف قرار دادن این بمبافکنها منتشر نشده است.
🔹ایالات متحده هم میگوید که هفت بمبافکن B-2 که در عملیات «چکش نیمهشب» شرکت داشتند و به سوی ایران پرواز کرده بودند به پایگاه هوایی وایتمن در ایالت میسوری بازگشتند. پنتاگون نقشه حمله را منتشر کرد و توضیح داد که در طی حمله هیچ دفاعی از سوی ایران مشاهده نشد.
🔹ارتش آمریکا اعلام کرد که در همان روز یک عملیات فریب هم انجام داده که شامل چند هواپیمای B-2 بود. این هواپیماها در جهت مخالف، یعنی به سمت اقیانوس آرام پرواز کردند و هرگز وارد ایران نشدند.
🔹گزارش برخی وبسایتها مانند The War Zone که سه روز بعد از حمله منتشر شد، حاکی از آن است که یکی از این هواپیماهای B-2 که در عملیات فریب شرکت داشت، به دلیل نقص فنی احتمالی، در هاوایی فرود اضطراری داشت. به نظر میرسد دلیل شایعات مبنی بر مفقود شدن یک بمبافکن نیز همین گزارشهاست. این نخستینبار نیست که یک B-2 در هاوایی فرود اضطراری میکند.
🔹بنابراین هیچ گزارشی از «گم شدن» یا «شکار» این بمبافکنها وجود ندارد و فکتنامه به این ادعا نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎥 از انفجار میدان قدس تجریش چه میدانیم؟
🔹رسانههای جمهوری اسلامی روز ۱۲ تیر ۱۴۰۴ ویدیویی با عنوان «لحظه اصابت پرتابه اسرائیل به میدان قدس تجریش» منتشر کردند.
🔹تصاویر حمله اسرائیل در ۲۵ خرداد در این منطقه، دو انفجار را نشان میدهد؛ انفجار اول در طبقات بالای ساختمان بانک شهر یعنی مرکز رسیدگی به امور مساجد و انفجار دوم در میدان قدس تجریش.
🔹این ویدیو با تصاویری که لحظاتی پس از انفجار منتشر شده بود مطابقت دارد و واقعی به نظر میرسد. تصاویری از حفره بزرگ ناشی از انفجار در آن نقطه نیز در رسانهها منتشر شده است.
🔹برخی از مجموعههای درستیسنجی صحت این ویدیو را تایید کردند و سازمان عفو بینالملل هم گزارشی در رابطه با این حمله ارائه کرده است.
🔹ویدیوهای کوتاه درستیسنجی را در کانال یوتیوب فکتنامه ببینید:
FactNameh/shorts" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts
👈 مقاله مرتبط را در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ خبر جعلی منسوب به ترامپ درباره تایید دستگیری خلبان اسرائیلی در ایران
🔹بهتازگی ویدئویی در شبکههای اجتماعی منتشر شده و در آن، یک «کارشناس» مدعی سرنگونی نه یک جنگنده، بلکه پنج اف۳۵ اسرائیلی میشود. او میگوید برای لو نرفتن نحوه عملکرد پدافند، تاکنون تصویری منتشر نشده، اما در عوض «تایید» دونالد ترامپ را به عنوان سند حرفهای خود عنوان میکند.
🔹این ادعا شاخدار است. این ششمینبار است که فکتنامه خبر جعلی سرنگونی جنگنده اف۳۵ و اسارت خلبان اسرائیلی را درستیسنجی میکند.
🔹نه جنگنده اسرائیلی در ایران سرنگون شده، نه خلبانی دستگیر شده و ترامپ یا هیچ مقام رسمی و منبع معتبری نیز به این مساله اشاره نکردهاند.
🔹چند روز پیش برخی رسانهها در ایران از جمله نورنیوز، خبر جعلی «تایید ترامپ» را منتشر و حذف کردند، اما هنوز آثار آن در برخی پایگاههای خبری قابل مشاهده است.
🔹بنابراین فکتنامه به این ادعا که «ترامپ اسارت خلبان اسرائیلی را تایید کرد»، نشان «شاخدار» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹 فتوای محاربه مکارم شیرازی و نوریهمدانی علیه ترامپ، واقعی است
🔹مسعود پزشکیان در مصاحبه با تاکر کارلسون گفته فتوای مراجع تقلید علیه ترامپ نیست، جنبه قتل و تهدید ندارد و فقط توهین به مذهب یا شخصیتهای مذهبی را محکوم میکند.
🔹اشاره رئیسجمهوری ایران به فتوای اخیر ناصر مکارمشیرازی و حسین نوریهمدانی است که در واکنش به تهدید دونالد ترامپ علیه خامنهای صادر شدهاند و به صراحت رئیسجمهور آمریکا را «محارب» خواندهاند.
🔹مکارم شیرازی همچنین در حکم خود، کسانی را که در جهت اجرای آن اقدام کنند، از پیش «مجاهد فی سبیلالله» خوانده که مستحق پاداش است.
🔹طبق ماده ۸۲ قانون مجازات اسلامی حکم محارب یکی از این چهار مورد است: «قتل»، «به صلیب کشیده شدن»، «قطع دست و پا» یا «تبعید».
🔹برخی روحانیون صاحب مقام در جمهوری اسلامی با اشاره به این فتوای محاربه رئیسجمهوری آمریکا، اظهار امیدواری کردهاند که ترامپ بهزودی به «سزای اعمالش» برسد.
🔹ناصر مکارمشیرازی و حسین نوریهمدانی، طبق اعلام جامعه مدرسین حوزه، جزو شش «مراجع عظام تقلید» به شمار میآیند که طبق احکام شیعه تقلید از آنها، دستکم برای مقلدان «مکلف» واجب است.
🔹احکام تقلید در تشیع پیچیده است، اما طبق قواعد این فتوا در صورتی بیاثر میشود که یا این دو مرجع نظرشان را عوض کنند، یا مرجع دیگری، فتوای دیگری صادر کند که مقلدان به آن مراجعه کنند.
🔹با این اوصاف فکتنامه به این گفته مسعود پزشکیان نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ شایعه کودک بندرعباسی که سوار بر یک تکه یونولیت به آبهای امارات رسید
🔹یک شایعه قدیمی درباره کودکی بندرعباسی که سوار بر یک تکه یونولیت به آبهای امارات رسیده، دوباره در شبکههای اجتماعی ایران وایرال شده و صفحه پرویز پرستویی در اینستاگرام نیز آن را بازنشر کرده است.
🔹در این داستان ادعا میشود کودک پس از چند روز توسط گارد ساحلی امارات پیدا شده و به خانوادهاش بازگردانده شد.
🔹این ادعا صحت ندارد. رسانههای محلی این خبر را در همان سال ۹۵ که اولین بار منتشر شد، به نقل از نیروی دریایی استان هرمزگان تکذیب کردند.
🔹علاوه بر این، عکسهای همراه این داستان، ساختگی هستند و تصویر جدیدتر آن نیز با الهام از عکس ساختگی قبلی، با هوش مصنوعی ساخته شده است.
🔹وقوع چنین رویدادی از نظر فیزیکی و زیستی نیز غیرممکن است.
🔹یک کودک نمیتواند مسافت بیش از ۱۲۰ کیلومتری را روی یونولیتی شکننده و غیرقابل کنترل، بدون آب و غذا و در گرمای شدید دریا برای چند روز طی کند و زنده بماند.
🔹بنابراین فکتنامه به این ادعا نشان «شاخدار» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ ویدیوی رنگ کردن هلوها مربوط به گرجستان است
🔹در شبکههای اجتماعی ویدیویی منتشر شده که در آن مردی با اسپری روی هلوهای چیده شده در جعبه، رنگ میپاشد تا تازه و رسیده به نظر برسند.
🔹این ویدیو که در شبکههای اجتماعی غیرفارسی هم بازتاب داشته، مربوط به گرجستان است و ارتباطی با ایران ندارد.
🔹بر اساس گزارش رسانههای گرجستان، آژانس ملی امنیت غذایی این کشور، ویدیو را بررسی کرده و پلیس هم از این هلوها نمونهبرداری کرده تا نتایج آزمایشها بعداً اعلام شود.
🔹مردی که هلوها را رنگ کرده، ساکن روستای چوملاکی گرجستان است و در بازجوییهای خود گفته هلوها را صرفاً برای شوخی و انتشار در شبکههای اجتماعی رنگ کرده، زیرا این میوهها خراب بوده و قرار نبود فروخته شوند.
🔹بر این اساس، هرچند این ویدیو قدیمی یا ساختگی نیست، اما مربوط به گرجستان است و فکتنامه به ادعای ارتباط آن با ایران نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹 از آلایندگی زیستمحیطی حمله به انبار نفت کن (شهران) و ری چه میدانیم؟
🔹سازمان حفاظت محیطزیست اعلام کرده در جریان حمله به انبارهای سوخت در کن و ری، حدود ۱۹/۵ میلیون لیتر سوخت از بین رفته و در پی آن، ۵۷۸ تن آلاینده و ۴۷ هزار تن گاز گلخانهای وارد جو تهران شده است.
🔹این برآوردها با ضرایب علمی انتشار سوختها سازگار است و حجم آلایندهها از نظر علمی قابل اتکاست.
🔹با این حال، مقایسه با آلودگی روزانه تهران نشان میدهد که در روزهای عادی، آلودگی هوای تهران بیشتر از این حادثه است: حدود صدهزار تن گاز گلخانهای و دستکم هزار تن آلایندههای معیار در هر روز تولید میشود.
🔹هیچ هشدار اضطراری زیستمحیطی یا بهداشتی در پی این حادثه صادر نشد و دادههای کیفیت هوا (AQI) در روزهای مربوط به حادثه نشان میدهد که کیفیت هوا در برخی ساعات حتی بهبود یافته بود.
🔹اگرچه حجم آلاینده منتشرشده در این حادثه قابلتوجه بوده، اما در مقایسه با وضعیت مزمن آلودگی هوای تهران، این حادثه از نظر زیستمحیطی، استثنایی یا فاجعهبار نبوده است.
🔹بنابراین فکتنامه به ادعای کاهش شدید کیفیت هوا بعد از حمله موشکی به انبارهای سوخت ری و کن، نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ ادعای نادرست درباره رهاسازی آب زاینده رود در نتیجه بمباران تاسیسات هستهای نطنز
🔹در شبکههای اجتماعی ادعا شده که پس از بمباران تاسیسات هستهای نطنز، ۴۰ میلیون متر مکعب آب به زایندهرود بازگشته و این نشان میدهد که خشکسالی وجود نداشته و آب این رودخانه پیشتر برای تأسیسات هستهای مصرف میشد.
🔹اساسا فرآیند غنیسازی اورانیوم با استفاده از سانتریفیوژ گازی، یک فرآیند «خشک» محسوب میشود و به آب زیادی نیاز ندارد.
🔹اگرچه این تأسیسات برای خنکسازی سانتریفیوژها و مصارف عمومی خود به مقداری آب نیاز دارد، اما طبق تخمینها، مصرف سالانه آن حدود ۱.۲ میلیون متر مکعب است؛ عددی بسیار ناچیز در مقایسه با صنایع واقعاً آببر مانند فولاد اصفهان که مصرفی بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون متر مکعب در سال دارند.
🔹همچنین ادعا شده که رهاسازی ۴۰ میلیون متر مکعب آب، نشانه نبود خشکسالی است. ظرفیت کامل سد زایندهرود حدود ۱.۴ میلیارد متر مکعب است و این مقدار تنها ۲.۸ درصد کل ظرفیت سد را شامل میشود؛ رقمی که هیچ تاثیر معناداری بر جریان رودخانه یا معیارهای علمی خشکسالی و ترسالی ندارد.
🔹با توجه به حساسیتهای امنیتی، اطلاعات دقیقی از منابع تامین آب تاسیسات هستهای نطنز در دست نیست، اما بهواسطه موقعیت جغرافیایی این مرکز، احتمال میرود آب مورد نیاز آن از چاههای عمیق اطراف و منابع سطحی کوههای کرکس تأمین شود؛ نه زایندهرود.
🔹در نهایت، بر اساس گزارشهای رسمی، خروجی سد زایندهرود در تاریخ دهم تیرماه برای آبیاری باغات افزایش یافته است. این نوع رهاسازی در ماه تیر در سالهای خشکسالی نیز سابقه داشته و هیچ نشانه غیرعادی ندارد.
🔹بنابراین فکتنامه به این ادعا نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
📝 از کمیته تسهیل اقتصاد دیجیتال و تصویب اینترنت طبقاتی چه میدانیم؟
🔹شورای عالی فضای مجازی، آئیننامه اجرایی کمیته تسهیل اقتصاد دیجیتال را تصویب کرد. اینطور اعلام شده که هدف آن، تسهیل دسترسی اینترنتی برخی شرکتها از طریق IPهای باز است.
🔹سید امیر سیاح، معاون مرکز ملی فضای مجازی، اعلام کرد دسترسی آزمایشی به اینترنت آزاد برای برخی شرکتها فعال شده است.
🔹همزمان، سخنگوی دولت از اعطای «اینترنت آزادتر» به خبرنگاران سخن گفت؛ اقدامی که عملاً مفهوم «اینترنت طبقاتی» را تأیید میکند.
🔹در کمیته تسهیل، ۷ نفر شامل رییس مرکز ملی فضای مجازی، نماینده سران قوا و وزیر اطلاعات و فرمانده سپاه و فراجا درباره بازشدن IP شرکتهای متقاضی تصمیم میگیرند.
🔹اینترنت طبقاتی نوعی تفکیک سطح دسترسی اینترنتی بر اساس هویت، شغل یا وابستگی سازمانی کاربران است.
🔹این ساختار از طریق IPهای لیست سفید و مسیرهای مسدودنشده پیاده میشود و اصل بیطرفی شبکه را نقض میکند.
🔹دولت تلاش کرده با انکار لفظ «اینترنت طبقاتی»، پیامدهای اجتماعی آن را مدیریت کند، اما اظهارات رسمی با واقعیت فنی و اجرایی در تضاد است.
🔹نهادهای تحت نظر رهبری مانند شورای عالی فضای مجازی، سپاه و دستگاه قضایی نقش اصلی را در طراحی و اجرای این ساختار تبعیضآمیز دارند.
🔹تجربههای گذشته (طرح گشایش، اینترنت اساتید، VPN قانونی و…) نشان میدهد این تفکیک موقتی نیست، بلکه روندی نهادینهشده در حکمرانی دیجیتال ایران است.
🔹سیاست فعلی با شعار «عدالت دیجیتال» پیش میرود، اما در عمل، اینترنت به امتیازی برای اقلیت تبدیل شده است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ ادعای نادرست درباره قرار گرفتن ایران در بین ۲۰ مقصد برتر گردشگری جهان
🔹رسانههای ایران به نقل از معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی و گردشگری از «صعود ایران به جمع ۲۰ مقصد برتر گردشگری جهان» خبر دادهاند.
🔹این خبر «گمراهکننده» است و ممکن است این تصور اشتباه را ایجاد کند که ایران جزو ۲۰ کشور اول جهان در جذب گردشگران خارجی است.
🔹طبق آخرین گزارشهای سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، ایران نوزدهمین کشوری است که در سه ماهه اول امسال بیشترین رشد در تعداد مسافران ورودی خارجی را نسبت به سال قبل داشته، اما مبنای این آمار صرفا مقایسه تعداد گردشگران ورودی با آمار سال گذشته است.
🔹طبق آخرین آمار ایران با رکورد ۷ میلیون گردشگر ورودی در سال ۲۰۲۴ در رده سی و چهارم جهان قرار دارد.
🔹همچنین در این تعریف، «گردشگر ورودی» به معنی متعارف «توریست جهانگرد آسیایی و اروپایی» نیست، بلکه شامل همه افرادی میشود که با انگیزههای گوناگون برای مقاصد سیاحتی، زیارتی، کاری، درمانی و دیدار با خانواده (از جمله ایرانیان خارج از کشور) وارد کشور میشوند.
🔹بنابراین فکتنامه به این ادعا که ایران جزو ۲۰ مقصد برتر گردشگری جهان شده است، نشان «گمراهکننده» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
📝 مکانیزم ماشه چیست و فعال کردنش چه تبعاتی دارد؟
🔹با نزدیک شدن به ضربالاجل مهر ۱۴۰۴، و اخراج بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ایران، واژه «مکانیزم ماشه» دوباره در مرکز توجه بحثهای بینالمللی درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.
🔹این مکانیزم (سازوکار حل اختلافات) برای این تدوین شد که اگر یکی از طرفها، ایران یا ۱+۵، عدم پایبندی طرف مقابل را تشخیص دهد، روندی چندمرحلهای برای حل اختلاف آغاز شود.
🔹این روند در نهایت ممکن است به ارجاع موضوع به شورای امنیت سازمان ملل شود. اگر شورای امنیت ظرف ۳۰ روز قطعنامهای برای ادامه تعلیق تحریمها تصویب نکند، همه تحریمهای پیشین بهطور خودکار بازمیگردند؛ ساختاری که به آن «وتوی معکوس» میگویند. یعنی حتی مخالفت یک کشور مانند آمریکا یا بریتانیا کافی است تا بازگشت تحریمها را فعال کند، بدون آنکه نیاز به اجماع باشد.
🔹این روند که در قطعنامه ۲۲۳۱ تثبیت شده، تنها تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۶ مهر ۱۴۰۴) ممکن است؛ پس از آن، دیگر هیچکس نمیتواند از این مکانیسم استفاده کند. در نتیجه، اروپا در ماههای پیش رو آخرین فرصت برای حفظ این ابزار فشار را دارد و به همین دلیل تهدیدها و تحرکات دیپلماتیک رو به افزایش است.
🔹واژه «اسنپبک» یا «ماشه» در متن رسمی برجام (و ترجمه رسمی آن) و قطعنامه ۲۲۳۱ وجود ندارد و از آن با عنوان «سازوکار حلوفصل اختلافات» یاد میشود.
🔹در صورت فعالسازی مکانیزم ماشه، تحریمهای ششگانه شورای امنیت از سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ بازمیگردند؛ از جمله تحریم تسلیحاتی، محدودیتهای موشکی و فناوری هستهای، توقیف داراییها و ممنوعیت سفر و معامله برای نهادهایی چون سپاه پاسداران و بانکهای ایرانی.
🔹برخلاف تحریمهای یکجانبه آمریکا، این تحریمها طبق ماده ۴۱ منشور ملل متحد برای همه کشورها الزامآورند؛ حتی روسیه و چین.
🔹بازگشت ایران ذیل فصل هفتم منشور، به معنای تشدید انزوا، تضعیف روابط با اروپا و افزایش مخاطرات اقتصادی و سیاسی است. فشارهای روانی ناشی از اسنپبک میتواند موجب تشدید نوسانات ارزی و افزایش تورم شود.
🔹در واکنش، تهران احتمال خروج از انپیتی را مطرح کرده؛ گزینهای پرهزینه که پیشتر فکتنامه درباره آن گزارش داده است.
👈 مقاله کامل را در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎙 ویدیوی تجریش
🔹در قسمت ۲۲۵ پادکست هفتگی فکتنامه ابتدا درباره ویدیوی پربازدید و پرواکنش انفجار تجریش صحبت کردیم.
🔹ادعای مسعود پزشکیان درباره فتوای دو مرجع تقلید علیه دونالد ترامپ، موضوع دیگری است که در این قسمت به آن پرداختهایم.
🔹سرنگونی جنگندههای اف۳۵ اسرائیلی در ایران، یکی از پرتکرارترین ادعاهای نادرست هفتههای اخیر است. در این قسمت به متن و حواشی این مساله پرداختیم و همچنین به گمانهزنیها درباره خرید جنگندههای چینی از سوی ایران اشاره کردیم.
🔹تصاویر ماهوارهای از برخی پایگاههای موشکی و نظامی ایران، سوالاتی را درباره زمینهای فوتبال کنار این مراکز ایجاد کرده است که درباره آن هم توضیح دادهایم.
🔹در هفتههای اخیر نام رافائل گروسی دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بارها در رسانههای ایران تکرار شده است. مشکل جمهوری اسلامی با گروسی چیست؟
🔹موضوع مهاجران افغانستانی در ایران و ادعای جاسوسی گسترده آنها برای اسرائيل، از موضوعات داغ این روزهای رسانهها و شبکههای اجتماعی است که درباره آن نیز صحبت میکنیم.
🔹در پایان، دو فکتچک کوتاه را درباره سخنرانی فرمانده جدید سپاه و ویدیویی که ادعا شده از کابین خلبان یک جنگنده اسرائیلی ضبط شده، مرور خواهیم کرد.
🎙 پادکست فکتنامه را از همه اپلیکیشنهای دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
00:01:27 مقدمه
00:03:27 درباره حمله هوایی اسرائیل به میدان قدس تجریش چه میدانیم؟
00:24:53 فتوای محاربه مکارم شیرازی و نوریهمدانی علیه ترامپ واقعی است
00:30:59 ادعای نادرست سقوط ارزش لاکهید مارتین بهدنبال سرنگونی اف-۳۵
00:33:15 چرا سرنگونی اف۳۵ اسرائیل از سوی جمهوری اسلامی غیرممکن است؟
00:41:28 خبر جعلی تایید دستگیری خلبان اسرائیلی در ایران، از سوی ترامپ
00:49:05 از زمینهای چمن فوتبال در پایگاههای موشکی چه میدانیم؟
00:56:03 ادعای نادرست قطعیشدن خرید ۴۰ فروند جت J-10C از چین
00:59:06 ویدیوی قدیمی در چین با عنوان تمرین خلبانان ایرانی
01:00:11 مشکل مقامهای جمهوری اسلامی با مدیرکل آژانس چیست؟
01:06:30 درباره تعداد افغانستانیهای متهم به جاسوسی در ایران چه میدانیم؟
01:12:59 ادعای منتسب به امامجمعه افغانستان درباره اخراج مهاجران از ایران
01:14:47 ویدئوی سخنرانی فرمانده سپاه به زبان عبری، دستکاری شده است
01:15:49 جا زدن کلیپ بازی جنگی به جای ویدیوی حمله هوایی به ایران
01:17:12 کامنتها
🌐 @Factnameh
❌ ادعای نادرست درباره روابط جنسی کاترین شکدم با ۱۰۰ تا ۱۲۰ مقام جمهوری اسلامی
🔹مصطفی کواکبیان میگوید «کاترین شکدم یک نفوذی است که با ۱۲۰ مقام جمهوری اسلامی همخوابی داشته است.»
🔹ما نمیتوانیم درباره جاسوس بودن یا نبودن شکدم قضاوت قطعی کنیم، اما میتوانیم با اطمینان بگوییم ادعای «ارتباط جنسی شکدم با ۱۰۰ یا ۱۲۰ مقام ایرانی» بر اساس یک خبر جعلی است که چهار سال پیش آن را فکتچک کردیم.
🔹شکدم آن زمان در بخش بلاگ آزاد تایمز اسرائیل مقالهای نوشته بود و در آن با اشاره به مصاحبه خود با ابراهیم رئیسی، انتقادهای نسبتا تندی علیه جمهوری اسلامی مطرح کرده بود، اما یک حساب کاربری با هویت جعلی این مقاله را تبدیل به یک مصاحبه خیالی کرد که در آن شکدم با جزئیات از روابط جنسی خود با مقامهای جمهوری اسلامی صحبت میکند.
🔹در چهار سال گذشته، مطالب اغراقآمیز زیادی درباره شکدم و «نفوذ» شکدم منتشر شده است. شکدم در سایت خامنهای ۱۵ مطلب منتشر کرده و در بالاترین سطوح رسانهای فعالیت داشته؛ اما به جز این سند دیگری مبنی بر اینکه او جاسوس بوده، وجود ندارد.
🔹بر اساس سوابق، او تا پیش از سال ۱۳۹۴ با صفحات فرعی برخی رسانههای عربی همکاری پراکنده داشته و جسته و گریخته به عنوان کارشناس با رسانههای روسی مصاحبه کرده است. او در بخش وبلاگ آزاد (همه میتوانند مطلب بنویسند) برخی رسانهها، از جمله تایمز اسرائیل مطلب نوشته و هنوز هم مینویسد.
🔹اطلاعات ضد و نقیضی درباره زندگی و تحصیلات او منتشر شده و بعضی جاها او را از اعضای یک اتاق فکر اسرائیلی و برخی منابع عضو شورای بینالمللی روسیه معرفی کردهاند.
🔹ممکن است این اطلاعات ضد و نقیض پوششی برای فعالیتهای جاسوسی باشند و البته ممکن است همه اینها تلاشی برای رزومهسازی یک نویسنده عادی برای جا انداختن تصویری از یک روزنامهنگار و تحلیلگر مهم و تاثیرگذار باشد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹 نمایش یک سند دستکاریشده در صداوسیما
🔹امیرحسین طهماسبی مجری برنامه تلویزیونی سیاست خارجی از شبکه سه صداوسیما ادعا کرد که «موسسه آمریکایی مطالعات جنگ اعلام کرده ۴۶۰ موشک جمهوری اسلامی ایران، به اسرائیل اصابت کرده است.»
🔹 این ادعا نادرست است و تصویری که او نشان میدهد، دستکاری شده است.
🔹موسسه آمریکایی مطالعات جنگ اعلام کرده در اثر شلیک حدود ۵۵۰ موشک از ایران، ۶۰ برخورد ناشی از موشکهای بالستیک یا باقیمانده سیستم پدافند هوایی اسرائیل، در این کشور رخ دادهاست.
🔹در تصویری که این برنامه تلویزیونی نشان داده، اولا عدد ۶۰ به ۴۶۰ تغییر پیدا کرده و در نتیجه این اسکرینشات، دستکاریشده و جعلی است و ثانیا برخوردها ترکیبی از موشکهای جمهوری اسلامی ایران و باقیمانده سیستم پدافند هوایی اسرائیل بوده است.
🔹اصل توییت این موسسه را میتوانید اینجا ببینید.
🔹بنابراین فکتنامه به این ادعا نشان «شاخدار» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🎙 ویدیوی تجریش
🔹در قسمت ۲۲۵ پادکست هفتگی فکتنامه ابتدا درباره ویدیوی پربازدید و پرواکنش انفجار تجریش صحبت کردیم.
🔹ادعای مسعود پزشکیان درباره فتوای دو مرجع تقلید علیه دونالد ترامپ، موضوع دیگری است که در این قسمت به آن پرداختهایم.
🔹سرنگونی جنگندههای اف۳۵ اسرائیلی در ایران، یکی از پرتکرارترین ادعاهای نادرست هفتههای اخیر است. در این قسمت به متن و حواشی این مساله پرداختیم و همچنین به گمانهزنیها درباره خرید جنگندههای چینی از سوی ایران اشاره کردیم.
🔹تصاویر ماهوارهای از برخی پایگاههای موشکی و نظامی ایران، سوالاتی را درباره زمینهای فوتبال کنار این مراکز ایجاد کرده است که درباره آن هم توضیح دادهایم.
🔹در هفتههای اخیر نام رافائل گروسی دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بارها در رسانههای ایران تکرار شده است. مشکل جمهوری اسلامی با گروسی چیست؟
🔹موضوع مهاجران افغانستانی در ایران و ادعای جاسوسی گسترده آنها برای اسرائيل، از موضوعات داغ این روزهای رسانهها و شبکههای اجتماعی است که درباره آن نیز صحبت میکنیم.
🔹در پایان، دو فکتچک کوتاه را درباره سخنرانی فرمانده جدید سپاه و ویدیویی که ادعا شده از کابین خلبان یک جنگنده اسرائیلی ضبط شده، مرور خواهیم کرد.
🎙 پادکست فکتنامه را از همه اپلیکیشنهای دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
🌐 @Factnameh
❌ ادعاهای نادرست درباره پیدا شدن «سما جهانباز» در افغانستان
🔹در شبکههای اجتماعی ادعا شده که «سما جهانباز» - دختری که تیرماه ۱۴۰۱ در شیراز ناپدید شد - در افغانستان پیدا شده است.
🔹این ادعا نادرست است.
🔹خانوادهای که ادعا کردهاند دخترشان سه سال قبل ربوده شده بود، به خانواده سما جهانباز گفته بودند که ردی از او در افغانستان وجود دارد، اما برخلاف ادعای اولیه، بعدا هیچ سند و مدرکی برای این ادعا ارائه نکردند.
🔹همین گمانهزنیها موجب شده تا برخی از کاربران شبکههای اجتماعی ادعا کنند که سما پیدا شده است.
🔹خواهر سما جهانباز با تکذیب این خبر، گفته «متاسفانه این خبر صحت ندارد و ما همچنان هیچ رد و نشان موثقی از خواهرم پیدا نکردهایم.»
🔹همچنان تا زمان انتشار این گزارش، سوالات بیپاسخی درباره وضعیت سما جهانباز وجود دارد اما آنچه میدانیم این است که تا کنون نشانه معتبری درباره وضعیت او به دست نیامده و او پیدا نشده است.
🔹با این توضیحات، فکتنامه به ادعای پیدا شدن سما جهانباز نشان «نادرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
📝 از زمینهای چمن فوتبال در پایگاههای موشکی چه میدانیم؟
🔹انتشار تصاویر ماهوارهای متعدد از سایتهای موشکی مختلف که همگی ویژگی مشابهی دارند، این پرسش را برای افکار عمومی بهوجود آورده که آیا این زمینهای چمنکاریشده، تصادفیاند یا بخشی از یک طرح سازمانیافته؟
🔹برخی آن را نشانه رخنه اطلاعاتی و علامتگذاری تعمدی عوامل نفوذی میدانند و برخی دیگر آن را به حساب ابتکار (یا سادهانگاری) داخلی سپاه برای ایجاد امکانات رفاهی در پایگاهها میگذارند.
🔹فکتنامه ۳۵ پایگاه موشکی و پهپادی زیرزمینی یا تونلی یا روی زمینی جمهوری اسلامی ایران را بررسی کرده و از میان آنها ۲۴ پایگاه زمین فوتبال دارند و بقیه هم بیشتر در مناطق صعبالعبوری هستند که امکان ساخت زمین فوتبال در آنها نیست.
🔹تعدادی از پایگاههایی که زمین فوتبال ندارند، اتفاقا در غرب کشور بودهاند و هم از آنجا به اسرائیل حمله شده و هم اسرائیل دهانههای آنها را هدف قرار داده است.
🔹با این وجود، شباهت این الگو با تاکتیک معروف «الی کوهن» در سوریه، بر جذابیت و جنجال موضوع افزوده است.
🔹تا زمانی که اطلاعات بیشتری از سوی منابع رسمی یا تحقیقات مستقل منتشر نشود، نمیتوان با قطعیت در مورد علت این پدیده حکم داد.
🔹وجود این زمینهای فوتبال در مجاورت سایتهای حساس، یک واقعیتِ مشاهدهشده است؛ اما سطح دسترسی امنیتی اسرائیل به اطلاعات محرمانه سپاه در سایر مسائل نشان میدهد که احتمال وابستگی ارتش این کشور به این روش برای کشف پایگاههای مخفی سپاه، خیلی کمتر است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ ادعای نادرست درباره قطعی شدن خرید ۴۰ فروند جت J-10C از چین
🔹در شبکههای اجتماعی ادعاهایی درباره خرید و تحویل ۴۰ فروند جنگنده J-10C از چین و تحویل آن به ایران منتشر شده است.
🔹این خبر تاکنون هیچگونه تأیید رسمی از سوی مقامات ایران یا چین دریافت نکرده و یک ادعای تاییدنشده از یک منبع غیررسمی در شبکههای اجتماعی است.
🔹به گفته کارشناسان، موانع اقتصادی و لجستیکی موجود، تحقق فوری چنین معاملهای را بعید میسازد و تحلیلگران، زمان لازم برای طی چنین فرآیندی را حداقل یک تا دو سال برآورد میکنند.
🔹در گزارشهای رسانههای داخلی ایران تنها به «گمانهزنی» درباره امکان توافق بین ایران و چین برای خرید J-10C و موانع پیشروی آن پرداخته شده است، نه به وقوع خرید قطعی.
🔹برخی رسانههای بینالمللی نیز با استناد به منابعی مانند روزنامه خراسان، صرفاً به احتمال و گمانهزنی درباره این خرید، بهویژه در پی تعلل روسیه در تحویل جنگندههای سوخو-۳۵ اشاره کردهاند.
🔹هیچیک از این گزارشها، خرید نهایی یا تحویل این جنگندهها را تأیید نمیکند.
🔹پیشینه تلاش ایران برای خرید جنگنده J-10C به سال ۲۰۱۵ بازمیگردد؛ زمانی که به دلیل توافق نشدن بر سر نحوه پرداخت (تهاتر نفت و گاز در ازای ارز خارجی) این قرارداد به نتیجه نرسید.
🔹در سال ۲۰۲۰ نیز مذاکراتی برای خرید ۳۶ فروند از این جنگنده انجام شد، اما باز هم بینتیجه ماند.
🔹با سفر اخیر عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران به چین در روز ۴ تیر ۱۴۰۴ و اظهارنظر ترامپ درباره اینکه ایران میتواند به چین نفت بفروشد، گمانهزنیها بر سر امکان خرید این جنگنده مجددا بالا گرفت.
🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکتنامه به ادعای خرید و تحویل جنگندههای چینی از سوی ایران، نشان «نادرست» میدهد.
🔹همزمان با انتشار این ادعاها، ویدیویی در شبکههای اجتماعی با این عنوان منتشر شده است: «ایران خلبانان خود را برای بررسی و تست جنگنده به چین اعزام کرد».
🔹این ادعا هم نادرست است. این ویدیو، قدیمی و مربوط به یک نمایشگاه هوایی در چین است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹 ادعای منتسب به «امام جمعه افغانستان» درباره اخراج مهاجران از ایران
🔹در اینستاگرام ویدیویی منتشر شده که ادعا میکند «امام جمعه افغانستان» میگوید «بزودی اینکاری که ایران با مهاجرین کرده است، به سر خودشان خواهد آمد».
🔹در افغانستان، امام جمعه واحدی وجود ندارد و مانند ایران در هر شهر و ولایت امام جمعه همان منطقه نماز جمعه میخواند. بنابراین مشخص نیست منظور از «امام جمعه افغانستان» چیست.
🔹شخص حاضر در این ویدیو، ابوماهر شیخ خواجه فضلالرحمن انصاری، یک واعظ در هرات است که چنین سخنانی را بیان کرده است.
🔹او درباره اخراج گسترده مهاجران افغانستانی از ایران گفته «این را بدانند مسئولین همسایه نامهربان که این روز به سرشان خواهد آمد».
🔹با توجه به اینکه این صحبتها واقعا مطرح شده اما گوینده آن «امام حمعه افغانستان» نیست، فکتنامه به این ادعا نشان «نیمهدرست» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh