فکتنامه اولین سایت درستیسنجی (فکتچکینگ) سیاسی دربارهی ایران است. وبسایت: factnameh.com بات تلگرامی فکتنامه: @FactnamehBot ارتباط مستقیم: @FactNamehAdmin twitter.com/factnameh fb.com/factnameh instagram.com/factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: ۹۶ درصد روستاهای ما اینترنت دارند.
«گمراهکننده»
سعید جلیلی گفت «۹۶ درصد روستاهای ما اینترنت دارند.» مطابق قانون برنامه دولت باید روستاهای بالای ۲۰ خانوار را به شبکه متصل کند. ادعای پیشرفت ۹۶ درصدی این قانون اولین بار نیست که مطرح شدهاست.
عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات در اردیبهشت ۱۴۰۳، در گزارشی اعلام کرد: «تاکنون بیش از ۹۶ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار از نظر تعداد و حدود ۹۹ درصد روستاها از نظر جمعیت متصل و تحت پوشش اینترنت قرار گرفتند.»
مقامات جمهوری اسلامی در بسیاری از اظهارنظرهای خود، آمارها یا گزارشهایی از وضعیت کیفیت و کمیت اینترنت ارائه میدهند، در حالی که «اینترنت» براساس سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» یک سرویس (خدمت) روی شبکه ملی است. ارائهدهندگان این سرویس (اپراتورها) میتوانند هر زمانی، دسترسی کاربران به اینترنت را محدود کرده یا در آن اختلال ایجاد کند، در عینحالی که کاربران به شبکه ملی اطلاعات متصل هستند.
بنابراین این آمارهای توسعه، درباره دسترسی به «شبکه ملی اطلاعات» (مشهور به اینترنت ملی) است، نه «اینترنت» برای همین این ادعاها نشان گمراهکننده میگیرد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: نرخ بیکاری زنان ما ۵۶ درصد است.
«نادرست»
براساس گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار در ایران در سال ۱۴۰۲، نرخ بیکاری زنان در میان جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر، ۱۵ درصد است. که به نسبت سال قبل هشت دهم واحد درصد بهبود یافت.
روشن است این اعداد با آنچه گفته شده، فاصله زیادی دارند، اما برای اطمینان آمار مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال زنان را هم بررسی کردیم که نتیجه نشان میدهد، آمار قاضیزاده هاشمی با نرخ مشارکت اقتصادی هم همخوانی ندارد.
مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی زنان را در سال گذشته ۱۴/۲ درصد گزارش کرده که در مقایسه با نرخ مشارکت اقتصادی ۶۸/۴ درصدی مردان، نسبت بسیار پایینی است.
نسبت اشتغال زنان هم در سال ۱۴۰۲ فقط ۱۲/۱ درصد بود به این معنا که فقط ۱۲/۱ درصد از جمعیت زنان در سن کار، شاغل بودهاند.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: دختر کاپشن صورتی گوشواره قلبی نماد خشونت غرب آدمخوار است.
«شاخدار»
منظور از «دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی»، ریحانه سلطانینژاد کودک ۲ سالهای بود که در جریان انفجارهای انتحاری در سالگرد قاسم سلیمانی در کرمان، در دی ماه ۱۴۰۲ کشته شد.
مسئولیت انفجارها را «داعش» پذیرفت. وزارت اطلاعات ایران نیز در اطلاعیهای به تاریخ ۲۱ دی ماه اعلام کرد: «طراح و پشتیبانِ اصلی عملیات جنایتکارانهی مورد بحث، فردی تاجیکستانی به نام مستعار«عبدالله تاجیکی» بوده است. این تروریست مزدور در تاریخ ۲۸ آذرماه گذشته همراه با یک زن و یک کودک «برای تأمین پوشش»، بهصورت غیرمجاز و توسط قاچاقبرهای محلی، از مرزهای جنوب شرقی وارد کشور شده، به استان کرمان منتقل و در خانهای اجارهای در حومهی شهر کرمان مستقر میشود. وی علاوه بر هدایت عملیات، در کار تولید بمبهای دست ساز نیز تخصص دارد. لذا پس از ترکیب اجزای منقطع و متعدد انفجاری و الکتریکی و تولید بمبها، نهایتاً دو روز پیش از وقوع فاجعهی غمبار مورد بحث، از کشور خارج شده است.»
از ابتدای این حمله مقامهای جمهوری اسلامی، این انفجارها را به کشورهای غربی نسبت دادند، اما تاکنون هیچ سند یا شبهه قابل تاملی درباره اینکه این حملات در غرب طراحی شده یا کشورهای غربی نقشی در آن داشتهاند منتشر نشده است. با این اوصاف آنچه گفته شده تئوری توطئه و ادعایی بیاساس است و فکتنامه به آن نشان نادرست میدهد.
سالها است مقامهای جمهوری اسلامی، از جمله علی خامنهای با استناد به اطلاعات نادرست، اسناد جعلی و نسبت دادن اظهارات خلاف واقع به مقامهای غربی، مدعیاند که داعش برساخته آمریکا است، فکتنامه پیشتر در گزارشهای مفصل به این تئوری توطئه پرداخته است. 👇
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2021-10-27-khamenei-hillary-clinton-isis
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
مصطفی #پورمحمدی: امام [خمینی] زنان را در همه عرصه های اجتماعی فعال وارد کرد.
«شاخدار»
مصطفی پورمحمدی مدعی شده است که بعد از انقلاب سال ۵۷ روحالله خمینی زنان را به همه عرصههای اجتماعی وارد کرد. این ادعا شاخدار است.
ما پیش از این ادعای مشابهی را در فکتنامه درستیسنجی کردیم و با مقایسه شاخصهای تعیینکننده در بررسی تطبیقی وضعیت زنان در دوره پهلوی و جمهوری اسلامی از جمله «عدالت و برابری جنسیتی»، «امنیت و حمایت»، «مشارکت سیاسی و حقوق مدنی»، «آزادیهای اجتماعی از جمله آزادی پوشش» و «آموزش و بهداشت» به این نتیجه رسیدیم که حقوق زنان در حکومت جمهوری اسلامی به شدت تحدید شده است.
زنان از حقوقی مثل آزادی پوشش، آزادی حضور در استادیومهای ورزشی، آزادی دوچرخه و موتورسواری، تکخوانی و رقص و شنا محروم شدهاند و تبعیض و نابرابری را تحمل میکنند. تنها در حوزه بهداشت و آموزش، اتفاقات مثبتی در حوزه زنان در نظام جمهوری اسلامی اتفاق افتاده که آنهم محدود به این نظام نیست بلکه روند رو به رشد آموزش زنان از سال ۱۳۴۵ شروع و در جمهوری اسلامی ادامه پیدا کرد.
توضیحات بیشتر را در فکتنامه بخوانید.
🌐 @Factnameh
🎙 مناظره بدآمار!
🔹قسمت ۱۶۸ پادکست هفتگی فکتنامه را با درستیسنجی خبرسازیها درمورد حکم اخیر دادگاه عالی انتاریو در کانادا درباره پرونده ساقط کردن #هواپیمای_اوکراینی آغاز کردیم.
🔹 در ادامه این قسمت به مرور نخستین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم پرداختیم و فکتچکهایی را که همزمان با برگزاری این #مناظره یعنی دوشنبه شب ۲۸ خرداد انجام دادیم، بررسی و یادآوری کردهایم.
🔹در این مناظره ۱۲ اظهارنظر و ادعای کاندیداها بطور همزمان فکتچک شد، در یک مورد نیز یکی از نامزدها به اظهارنظری نیمهدرست استناد کرد که پیشتر فکتچک شده بود و همان درستیسنجی قبلی را یادآوری کردیم و یک مورد کار درستیسنجی نیز به ساعاتی بعد از مناظره موکول و در ادامه در فکتنامه منتشر شد.
🔹به جز اینها، برخی از نامزدها در برنامههای دیگر انتخاباتی نیز اظهاراتی مطرح کردند که مورد بررسی قرار گرفتند. پیش از این مناظره، زاکانی ادعای نادرستی درباره حجاببانهای متروی تهران بیان کرده بود که درمورد آن صحبت کردیم و بعد از مناظره نیز محمدجواد ظریف در کنار مسعود پزشکیان به نمودارهایی در حوزه اقتصاد ایران اشاره کرد که یک نکته گمراهکننده داشت.
🔹همچنین یک خبر جعلی انتخاباتی به محمدرضا شفیعی کدکنی نسبت داده شده بود که فکتچک کردیم و در این قسمت پادکست به آن اشاره شده است.
🔹محمود احمدینژاد نیز چند روز قبل آمارهایی از درآمد نفتی دولتهای خود داده بود که به سوژه یکی از فکتچکهای ما تبدیل شد.
🎙 پادکست فکتنامه را از همه اپلیکیشنهای دریافت پادکست بشنوید.
📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در گوگل پادکست بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: در دولت سیزدهم ۹۱۱ هزار کودکی که جامانده بودند به تحصیل بازگشتند.
«نادرست»
بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده در گزارشهای مرکز آمار از وضعیت فرهنگی و اجتماعی ایران در سال ۱۴۰۲ تعداد دانشآموزان بازمانده از تحصیل در آخرین سال فعالیت دولت حسن روحانی (سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹) در مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم به ترتیب ۹۶,۸۲۵، ۱۱۲,۹۳۹ و ۲۸۱,۸۴۸ نفر بوده است.
در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ این آمار به ترتیب به ۷۸,۹۱۲، ۹۹,۷۲۳ و ۲۶۱,۸۹۳ نفر رسیده است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: دولت روحانی در زمان تحویل به دولت رئیسی ۱۳۰۰ میلیارد تومان بدهی داشت.
«غیر قابل اثبات»
محاسبه سرجمع بدهیهای دولت در ایران به دلیل نبود شفافیت و نظام پیچیده حسابداری کاری دشوار و نشدنی است. ضمن آنکه بدهیهای دولتها اقلام پرشماری دارند، از بدهی به بانکها و بانکمرکزی گرفته تا بدهی دولتها به سازمانهای عمومی بیمهگر مانند سازمان تامین اجتماعی و بدهی به پیمانکاران به عنوان بدهیهای دولت در نظر گرفته می شوند.
در این میان بخشی از اختلافات دولت بر سر رقم بدهیهایش به سازمانهای عمومی و پیمانکاران، محاسبه ارقام تاخیر تادییه بدهی دولت به این نهادها و طلبکاران است. علاوه بر اینها تعهداتی که دولتها با فروش اوراق قرضه و مشارکت برای تامین مالی منتشر میکنند نیز، به عنوان بخشی از بدهیهای دولت در این سرجمعها محاسبه میشود.
خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، در شهریور سال ۱۴۰۲ با انتشار گزارشی میزان سرجمع بدهیهای دولت حسن روحانی را که به دولت ابراهیم رئیسی ارث رسید ۵۵۰ هزار میلیارد تومان عنوان کرده بود.
به نظر میرسد عددی که علیرضا زاکانی به عنوان بدهی ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت دوازدهم عنوان کرده است برداشتی اشتباه از دادههایی است که پیشتر در گزارشی در روزنامه ایران و برخی سایتهای خبری مانند مشرق نیوز آن را منتشر کرده بودند.
در مردادماه سال ۱۴۰۰، گزارشی غیر رسمی به نقل از دفتر اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه منتشر شد که در آن گزارش مجموع بدهیهای دولت با فرض دو سناریوی ادامه و رفع تحریمها تا سال ۱۴۰۶ تخمین زده شده بود. در مقدمه آن گزارش تصریح شده بود که این گزارش الزاما نظر سازمان برنامه و بودجه نیست و صرفا نظر امور اقتصاد کلان را منعکس میکند.
ارزش مجموع بدهیهای دولت در آن گزارش در پایان سال ۱۳۹۹، ۱۳۰۹ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود.
علاوه بر آن، دادههای آماری صندوق بینالمللی پول از نسبت بدهیهای دولت به تولید ناخالص داخلی است. بالاترین نسبت بدهی دولت به تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۰ میلادی معادل ۱۳۹۹ رقم خورده که این نسبت به ۴۸.۳ درصد رسید. این نسبت در سال بعد از آن یعنی ۱۴۰۰ به ۴۲.۲ درصد کاهش یافته و بر پایه اطلاعات صندوق بینالمللی پول، روندی نزولی خواهد داشت.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: خانواده چهار نفرهای که بین ۱۲ تا ۱۶ میلیون درآمد دارد نزدیک به ۱۰ درصد حقوق را باید مالیات بدهید.
«نادرست»
بر اساس جدول محاسبات مالیات بر درآمد حقوق کارگران و کارمندان در بودجه ۱۴۰۳، درآمد تا ۱۲ میلیون تومان در ماه، صرف نظر از تعداد اعضای خانوار در نظر گرفته شده است. مازاد بر ۱۲ تا ۱۶/۵ میلیون تومان در ماه مشمول ۱۰ درصد مالیات است.
این یعنی اگر کسی ۱۶ میلیون تومان در ماه درآمد داشته باشد، ۱۲ میلیون آن معاف از مالیات است و ۴ میلیون باقی مانده مشمول ۴۰۰ هزار تومان مالیات میشود.
در واقع کل مالیات بر درآمد حقوق ۱۶ میلیون تومانی ۴۰۰ هزار تومان معادل حدود ۲/۵ درصد حقوق است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
مسعود #پزشکیان: بانکها ۵۵ درصد وامها را به تهران میدهند.
«گمراهکننده»
بر اساس گزارش بانک مرکزی، نظام بانکی در سال ۱۴۰۲ مجموعا بیش از ۷۰۶۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات جاری و غیرجاری پرداخت کرده است که سهم استان تهران از این تسهیلات ۴۱۰۰ هزار میلیارد تومان بود. با این حساب ۵۸ درصد از کل تسهیلات نظام بانکی به افراد حقیقی و حقوقی ساکن استان تهران پرداخت شده است.
این البته بدان معنی نیست که این تسهیلات به استان تهران اختصاص پیدا میکند. در همین گزارش بانک مرکزی تاکید شده است که دلیل بالا بودن سهم استان تهران از کل تسهیلات، «استقرار دفاتر مرکزی بسیاری از شرکت ها و واحدهاي توليدي ساير استانها در استان تهران بوده و عمده فعالیتهای بانکی آنها از طریق شعب بانکها و موسسات اعتباری استان تهران انجام میشود.»
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی ادعای خود درباره اینکه «رشد اقتصادی در یک دهه اخیر منفی بوده است» را در ابتدای مناظره دوم نیز تکرار کرد.
فکتنامه در مناظره اول هم به این اظهارات نشان «نادرست» داده بود.
بر اساس گزارشهای مرکز آمار ایران، میانگین هندسی نرخ رشد اقتصادی سالانه یک دهه اخیر، یعنی سالهای ۹۳ تا ۱۴۰۲ حدود ۳/۳ درصد است. اما اگر فرض کنیم منظور دهه ۹۰، یعنی سالهای ۹۰ تا ۹۹ باشد، متوسط هندسی نرخ رشد اقتصادی حدود ۱/۱ درصد بوده است.
منبع: دادههای مرکز آمار ایران
🌐 @Factnameh
🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت اول - «یک ماجرای بودار»
🔹اولین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه» به ماجرای بوی مشکوکی اختصاص دارد که از سه دهه پیش تاکنون، در فاصله مرقد تا فرودگاه امام خمینی احساس میشود؛ بویی که با وجود صرف صدها میلیارد تومان، از منابع بودجه عمومی کشور برای رفع و رجوعش، هنوز حتی منشاء آن هم مشخص نشده است.
🔹تا امروز پای دهها نهاد سیاسی و عمومی کشور، از دفتر رهبر تا ریاست جمهوری، سازمان محیط زیست، استانداری، شهرداری تهران و … به این ماجرای بودار باز شده، اما تا حالا هیچ پیشرفتی به دست نیامده است.
🔹«هزارداستان بودجه»، کار مشترک فکتنامه و رادیو فردا، پادکستی برای بازخوانی ماجراهای بودار و کمتر شنیده شده، از لابلای تبصرهها، بندها و ردیفهای بودجه سالانه کل کشور است که هر دو هفته یکبار منتشر میشود.
🔹این پادکست یک هفته زودتر در رادیو فردا منتشر شده است.
🎙 پادکست «هزار داستان بودجه» را از همه اپلیکیشنهای دریافت پادکست بشنوید.
👈 در کستباکس بشنوید
👈 در گوگل پادکست بشنوید
👈 در اپل پادکست بشنوید
👈 در اسپاتیفای بشنوید
👈 در کستباکس رادیوفردا بشنوید
🌐 @Factnameh
🔹 مقایسه وضعیت تورم و ارزش پول ملی ترکیه با ایران
🔹 علیرضا زاکانی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ در #مناظره_اول گفت ترکیه با وجود عضویت در برخی نهادهای بینالمللی، با کاهش ارزش پول ملی و تورم بالا روبروست. آمارها نشان میدهد با احتساب بحران کنونی ترکیه، نرخ تورم تجمیعی در این کشور یک سوم ایران، نرخ رشد تجمیعی اقتصاد ترکیه دو برابر و کاهش ارزش پول ملی این کشور نصف ایران بوده است.
🔹 از ابتدای سال ۲۰۱۰ تا پایان سال ۲۰۲۲ میلادی، متوسط شاخص بهای کالا و خدمات در ترکیه حدود ۵ برابر شده، در ایران در همین مدت ۱۵ برابر شده است. یعنی تورم تجمیعی در ایران ۳ برابر ترکیه بوده است.
🔹 از ابتدای سال ۲۰۱۰ تا پایان سال ۲۰۲۲ ارزش تولید ناخالص داخلی ترکیه (با احتساب پول ملی به قیمت ثابت) بیش از دو برابر رشد داشته، در ایران رشد تجمیعی اقتصاد کمتر از ۲۰ درصد بوده است. به عبارتی در مدتی که اقتصاد ایران درجا زده، اقتصاد ترکیه دو برابر شده است.
🔹با توجه به این آمارها و مقایسه شرایط تورم و ارزش پول ملی ترکیه و ایران، فکتنامه به ادعای علیرضا زاکانی نشان «گمراهکننده» میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: مجلس ششم، در برنامه چهارم، آزادسازی یکباره قیمت انرژی را تصویب کرده بود که ما در مجلس هفتم آن را اصلاح کردیم.
«گمراهکننده»
بر اساس بند الف ماده ۳ در لایحه برنامه چهارم توسعه که در مجلس ششم به تصویب رسید، دولت موظف شده بود «نسبت به قیمتگذاری نفت کوره، نفت گاز و بنزین بر مبنای قیمتهای عمده فروشی خلیج فارس» اقدام کند.
با روی کار آمدن مجلس هفتم، این مصوبه تغییر کرد که به «تثبیت قیمتها» مشهور شد که زمینهساز شوکهای شدید در سالهای آینده شد.
بر اساس برنامه چهارم قرار بود دولت منابع حاصل از آزادسازی قیمت سوخت را صرف «کمک مستقیم و جبرانی از طریق نظام تأمین اجتماعی به اقشار آسیبپذیر»، مقاومسازی ساختمانها و مسکن شهری و روستایی در مقابل زلزله و بهینهسازی ساختوسازها در مصرف انرژی»، «کمک به گسترش و بهبود کیفیت حملونقل عمومی (درونشهری و برونشهری، راهآهن و جادهای)، تولید خودروهای دوگانهسوز و همچنین توسعه عرضه گاز طبیعی فشرده با قیمتهای یارانهای به حملونقل عمومی درونشهری،» «کاهش نقاط حادثهخیز جادهای و تجهیز شبکه فوریتهای پزشکی پیشبیمارستانی و بیمارستانی کشور،» و «اجرای طرحهای بهینهسازی و کمک به اصلاح و ارتقای فناوری وسایل، تجهیزات کارخانجات و سامانههای مصرفکننده انرژی در جهت کاهش مصرف انرژی و آلودگی هوا و توانمندسازی مردم در کاربرد فناوریهای کممصرف» کند که با «تثبیت قیمتها» ناکام ماند.
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: «فلان دانشگاه [استنفورد] در طول حیات خودش دهمین هلدینگ اقتصادی در جهان شدهاست».
«شاخدار»
جلیلی در مناظره به اسم دانشگاه اشاره نکرد اما روز گذشته در برنامه شبکه دو هم گفته بود که «دانشگاه استنفورد دهمین هلدینگ اقتصادی جهان است».
مبنای این ادعا خبری است که ۱۳ سال پیش با این توضیح منتشر شده بود که اگر ارزش همه کمپانیهایی را که فارغالتحصیلان دانشگاه استنفورد تاسیس کردهاند با هم جمع بزنیم، به اندازه دهمین اقتصاد جهان خواهد شد».
این محاسبات سال ۲۰۱۱ انجام شده و درست و دقیق هم نیست و تنها مبتنی بر احتمالات و تخمینها بوده است و صرفا جنبه تبلیغاتی و ژورنالیستی دارد.
https://www.mercurynews.com/2012/10/24/stanford-alumnis-companies-combined-equal-10th-largest-economy-on-the-planet/
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_companies_founded_by_Stanford_University_alumni
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: سال ۹۲ دولت وقت ۲۰۵ همت بدهی داشت به بانکها. سال ۱۴۰۰ که تحویل داد ۱۲۹۹ همت بدهی داشت.
«نادرست»
بر اساس گزارشهای پولی و بانکی بانک مرکزی، مجموعه بدهیهای دولت به شبکه بانکی، بانک مرکزی و موسسات اعتباری غیربانکی در پایان سال ۱۳۹۲، بیشتر از ۱۷۷ هزار میلیارد تومان بود. این رقم یعنی مجموعه بدهی دولت به بانک مرکزی، به سیستم بانکی و موسسات اعتباری غیربانکی در مرداد سال ۱۴۰۰، به حدود ۱۱۸۷ هزار میلیارد تومان رسید.
ارزش اسمی بدهیهای دولت به بانکها، بانک مرکزی و موسسات اعتباری غیربانکی از سال ۹۲ تا ۱۴۰۰، نزدیک به ۵۷۱ درصد رشد کرده و در واقع ۶/۷ برابر شده است. اما با محاسبه تاثیر تورم، ارزش واقعی این بدهی با احتساب نرخ تورم، ۸/۷ درصد رشد کرده است.
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
محمدباقر #قالیباف: شبکه ملی اطلاعات، بیش از ۷۵ درصد پیشرفت داشتهاست.
«غیرقابل اثبات»
هرچند وقت یکبار، مقامات جمهوری اسلامی در حوزه فناوری اطلاعات، اعدادی را به عنوان «میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات» بیان میکنند. این عدد در اواخر دوره آذری جهرمی، ۸۰ درصد اعلام میشد. در فروردین ۱۴۰۲ زارعپور مدعی شد با روی کار آمدن دولت رئیسی، پیشرفت اینترنت ملی از ۲۳ درصد به ۶۰ درصد رسیده و دولت تا پایان ۱۴۰۲ آن را به ۷۵درصد میرساند. حالا قالیباف در تبلیغات انتخاباتی میگوید این عدد با همکاری مجلس و دولت سیزدهم به ۷۵ درصد رسیدهاست.
برای اندازهگیری این پیشرفت، نه معیاری بیان شدهاست و نه نهادهای مربوطه (مرکز ملی فضای مجازی) روش اندازهگیری و متودولوژی قابل راستی آزمایی ارائه کردهاند. در سند «معماری و طرح کلان» شبکه ملی اطلاعات، چهار دسته، هدف را با جزییات کمی بهعنوان اهداف عملیاتی «شبکه ملی اطلاعات» بیان میکند. بسیاری از این اهداف بهطور کمی و دقیق قابل اندازهگیری هستند. نگاهی به این بندهای اهداف و مقایسه با گزارشهای منابع معتبر داخلی مانند گزارش مرکز تجارت الکترونیک تهران و سرویس تبلیغاتی یکتانت، نشان میدهد که حداقل در ظاهر بعضی از این اهداف فاصله بسیار زیادی با وضعیت امروز دارند.
زارعپور، آقامیری و تعداد دیگری از مدیران ردهبالای صنعت ICT کشور همگی از نزدیکان یا شاگردان رسول جلیلی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف، عضو حقیقی منصوب خامنهای در شورای عالی فضای مجازی وابسته هستند. جریانی که به «جمعیت فضای مجازی پاک» (یا هلدینگ نامدار) مشهور است.
بنابراین در ارائه عدد «میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات»؛ نهاد سفارشدهنده (شورای عالی فضای مجازی)، نهاد مجری (وزارت ارتباطات) و نهاد بازرس و پایشگر (مرکز ملی فضای مجازی)، همگی توسط یک جریان خاص و مشخص کنترل میشود. این جریان، حاکم بر ICT ایران، روابط اقتصادی بسیار قوی و منفعت مشترک مالی بالایی هم در این زمینه با یکدیگر دارند و مساله تضاد منافع آشکار است.
بنابراین هر عددی که مقامات جمهوری اسلامی درباره پیشرفت شبکه ملی اطلاعات میدهند «غیرقابل اثبات» است.
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2023-09-01-internet-iran-national-information-network#
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: به مدد انقلاب اسلامی الان بیش از ۹۳، ۹۴ درصد زنان با سوادند.
«نادرست»
بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در ایران در سال ۱۳۹۵، نرخ باسوادی در کل کشور ۸۷/۶ درصد و برای زنان ۸۰/۸ درصد بوده است.
بر اساس برآوردهای مرکز آمار ایران، نرخ باسوادی کل جامعه در سال ۱۴۰۰ به ۹۰/۵ درصد رسیده و نرخ باسوادی زنان حدود ۶ واحد درصد کمتر از مردان بوده است.
مرکز دادههای بانک جهانی هم بر اساس برآوردهای یونسکو نرخ باسوادی زنان ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی حدود ۸۵ درصد اعلام کرده است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/
محمدباقر #قالیباف: عدالت جنسیتی در دستور کار جمهوری اسلامی است.
«شاخدار»
بر اساس آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۲۳، ایران بعد از افغانستان، چاد و الجزایر چهارمین کشور جهان با بدترین وضعیت شکاف جنسیتی در میان ۱۴۶ کشور جهان است و در رتبه ۱۴۳ قرار دارد.
در میان کشورهای منطقه نیز، تنها وضعیت زنان در افغانستان بدتر از ایران است. این شاخص بر اساس ترکیبی از شاخصهای مرتبط با زنان در حوزههای اقتصاد، سیاست، سلامت و آموزش محاسبه و ارزیابی میشود وضعیت زنان ایرانی در دو حوزه اقتصاد و سیاست، بسیار شکنندهتر از آموزش و سلامت است. 👇
https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2023.pdf
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در فکتنامه دنبال کنید:
درستیسنجی زنده سومین مناظره انتخابات ۱۴۰۳
🔹همزمان با برگزاری مناظرههای تلویزیونی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری در ایران، فکتنامه تلاش میکند ادعاهای کاندیداها را تا حد امکان درستیسنجی و نتایج آن را در ایکس (توییتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام منتشر کند.
🔹اگر تمایل دارید از درستی یا نادرستی اظهارات و ادعاهای نامزدهای انتخابات در #مناظره_سوم آگاه شوید، حسابهای #فکتنامه دنبال کنید.
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
🔹 مسعود #پزشکیان: بیشترین بیکاران ما امروز فارغالتحصیلان دانشگاهیاند.
«نیمهدرست»
🔹 طبق آمار رسمی از هر ۱۰ بیکار در ایران، بیش از ۴ نفر تحصیلات دانشگاهی دارند. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، بیش از ۴۱ درصد جمعیت بیکار بالای ۱۵ سال کشور در سال ۱۴۰۲ فارغالتحصیل آموزش عالی بودهاند. در سال ۱۴۰۱ این نسبت حدود ۴۰ درصد بوده است.
🔹 واژه «بیشترین» در شرایط عادی به معنی «اکثریت» یا بالاترین نسبت است. این اما بستگی دارد به اینکه «نسبت» آن را به چه گروههایی بسنجیم.
🔹 اگر فقط دو دسته «دارای تحصیلات دانشگاه» و »بدون تحصیلات دانشگاهی» را در نظر بگیریم، ۴۰ درصد مصداق اکثریت نیست. اگر گروههای دیگری، مثلا «بیسواد»، «مقدماتی»، «متوسطه»، «عالی» دستهبندی کنیم ۴۱ درصد اکثریت خواهد شد.
🔹 آقای پزشکیان مشخص نکرده که اکثریت را به نسبت چه گروههای سنجیده است، اما با توجه به نسبت بالای فارغالتحصیلان دانشگاهی از معیت بیکار این ادعا نشان «نیمهدرست» میگیرد.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: از موفقیتهای جمهوری اسلامی یکی این است که در این ۴۵ سال میانگین طول عمر که ۵۵ سال بود امروز به ۷۷ سال رسیده است.
«نیمهدرست»
آمارهای ارائه شده دقیق نیستند، ضمن اینکه باید تأکید کرد این مساله یک روند جهانی است و منطقهای است و مختص ایران نیست.
بر اساس آمارهای معتبر بینالمللی سن امید به زندگی (میانگین طول عمر ایرانیان) در سال ۱۹۷۵، چهار سال پیش از تشکیل جمهوری اسلامی دقیقا ۵۵ سال بود. در زمان انقلاب در سال ۱۹۷۹ این عدد به ۵۹ سال رسید. در طول ۴۵ سال حکومت جمهوری اسلامی این شاخص با فراز و فرود به ۷۵ سال در سال ۲۰۲۲ میلادی رسیده است.
نگاهی به نمودار تغییرات سن امید به زندگی نشان میدهد که شتاب رشد این شاخص پس از تشکیل جمهوری اسلامی به نسبت ۲۰ سال پایانی حکومت پهلوی کند و پر نوسان بوده است. نمیتوان با قطعیت گفت اگر انقلاب نبود چه تغییری در این شاخص رخ میداد، اما اگر روند ۲۰ سال پایانی حکومت سابق ادامه پیدا میکرد، متوسط طول عمر ایرانیان در حال حاضر بیشتر از امروز بود.
در عین حال مقایسه وضعیت ایران با کشورهای دیگر نشان میدهد، همین روند در همه کشورهای منطقه، به جز عراق و افغانستان طی شده است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: ۴۵ درصد پزشکان در تهران هستند.
«نادرست»
بر اساس آمارهای نظام پزشکی از نزدیک به ۳۶۱ هزار عضو این سازمان حدود ۱۱۰ هزار نفر یعنی حدود ۳۰ درصد عضو سازمان نظام پزشکی تهران هستند، اما همه اینها پزشک نیستند. تعداد اعضای گروه پزشکی کل کشور ۹۹ هزار و ۶۸۶ عضو است که ۳۰ هزار و ۴۵۰ نفر آنها در استان تهران هستند. یعنی باز هم ۳۰ درصد پزشکان در استان تهران حضور دارند.
جستوجو در آرشیو اخبار و اطلاعات نشان میدهد آنچه گفته شده احتمالا برداشت اشتباهی از مصاحبههای رئیس سازمان نظام پزشکی است که در سال ۱۴۰۲ در مصاحبهای گفته بود ۴۵ درصد از متخصصان در پنج کلانشهر ساکن هستند.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: پیروزی والیبال به دنبال تعویض مربی خارجی و آوردن مربی داخلی رخ داده است.
«گمراهکننده»
امیرحسین قاضیزاده هاشمی، مناظره دوم را با تبریک بهخاطر پیروزی تیم ملی والیبال ایران در برابر هلند و آمریکا آغاز کرد و گفت: «این پیروزی به دنبال تعویض مربی خارجی و آوردن مربی داخلی رخ داده و نشان داد ماحصل اعتماد به درون، پیروزیهای بزرگ است.»
این اطلاعات گمراهکننده است.
براساس گفتههای رئیس فدراسیون والیبال، آنها مجبور بودند براساس قوانین لیگ جهانی والیبال، تنها یک مربی از لانگلیست از پیش اعلام شده به FIVB را انتخاب کند و پیمان اکبری تنها تا پایان این پنج مسابقه به عنوان سرمربی تیم ملی قرار گرفتهاست.
تقوی گفتهاست: «قطعا جوانگرایی و استفاده از یک مربی تراز اول دنیا در دستور کار ما قرار دارد و به هیچ وجه سیاستی برای استفاده از مربی ایرانی نخواهیم داشت.»
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: ارزش یارانه زمان احمدینژاد ۴۵ دلار بود، در دوران روحانی ۳ دلار شد و در دوران رییسی ۱۱ دلار است.
«گمراهکننده»
بیان دلاری ارزش یارانههای نقدی با توجه به نوسانات قیمت در بازار آزاد ارز ملاحظات پرشماری دارد، از جمله اینکه برای این محاسبه نیازمند تعیین میانگین قیمت ارز در مقاطع مختلف هستیم. در عین حال تغییر یارانهها در دولتها از سال ۱۳۸۹ تاکنون نیز ارزش دلاری یارانه نقدی در دورههای تغییر را، غیر دقیق میسازد.
ارزش دلاری یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی سال ۱۳۸۹، با توجه به نرخ کمتر از ۱۰۰۰ تومانی دلار در آن سال، حدود ۴۶ دلار بود. این یارانه در سال پایانی دولت احمدینژاد به ۱۳ دلار کاهش یافت.
ارزش دلاری یارانهها در دولت حسن روحانی و به رغم دو برابر شدن مبلغ ریالی آن در سال ۱۳۹۸ با توجه به افزایش شدید قیمت دلار در بازار آزاد در این دوره تا کمتر از ۴ دلار در سال ۱۴۰۰ کاهش یافت.
در حال حاضر یارانه نقدی بر اساس قرار گرفتن خانوار در دهکهای مختلف درآمدی بین ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان در نوسان است، اگر میانگین یارانه نقدی را ۳۵۰ هزار تومان در نظر گرفته و میانگین قیمت دلار را ۶۰ هزار تومان فرض بگیریم، ارزش دلاری یارانههای نقدی تا کمتر از ۷ دلار کاهش یافته است. 👇
https://infogram.com/fc-2024-06-20-1-1hmr6g8e73w0o2n
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
🔹در فکتنامه دنبال کنید:
درستیسنجی زنده دومین مناظره انتخابات ۱۴۰۳
🔹همزمان با برگزاری مناظرههای تلویزیونی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری در ایران، فکتنامه تلاش میکند ادعاهای کاندیداها را تا حد امکان درستیسنجی و نتایج آن را در ایکس (توییتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام منتشر کند.
🔹اگر تمایل دارید از درستی یا نادرستی اظهارات و ادعاهای نامزدهای انتخابات آگاه شوید، #فکتچک_همزمان را در حسابهای #فکتنامه دنبال کنید.
🌐 @Factnameh
🔹شهاب اسفندیاری، رئیس دانشکده صدا و سیما (کارشناس میزگرد انتخاباتی)، به محمد فاضلی (مشاور مسعود پزشکیان) گفت: «ما ۹۰ هزار عضو هیات علمی داریم، دارند کار میکنند، وظایفشان را انجام میدهند. به خاطر پنج نفر حیثیت آموزش عالی ما را خدشهدار کردند.»
🔹بر اساس تحقیقات فکتنامه «فقط در بازه شش ماهه بعد از اعتراضات به کشتهشدن مهسا امینی» بیش از ۶۰ استاد دانشگاه در ایران، اخراج، تعلیق و بازنشسته اجباری شده یا همکاری یا حقوقشان قطع شده است.
👈 در فکتنامه بخوانید
🌐 @Factnameh
❌ نمودارهای گمراهکننده پزشکیان از «رشد، تورم و فروش نفت»
🔹محمدجواد ظریف در برنامه زنده تلویزیونی تبلیغاتی مسعود پزشکیان، کاندیدای ریاست جمهوری در روز ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ که به موضوع «سیاسی» اختصاص داشت، در بخشی از برنامه در دفاع از «توافق در برای تحریم»، سه نمودار نشان دارد که بعدا نسخه درست آنها را در شبکههای اجتماعی هم منتشر کرد.
🔹این نمودارها، مقایسه سه شاخص «رشد اقتصادی ایران» براساس دادههای بانک جهانی، «تورم ایران» براساس دادههای بانک جهانی (بر مبنای دادههای بانک مرکزی ایران) و «فروش نفت» براساس دادههای موسسه CEIC است. منبع همه این نمودارها به صورت QRCode در تصویر آمده و اطلاعات آن با منبع اصلی منطبق است.
🔹این نمودارها به دو رنگ قرمز و آبی در آمده و در راهنمای هر سه نمودار لغت «توافق» با آبی و «تحریم» با قرمز مشخص شده است. با این حال بازههای زمانی آنها با یکدیگر همخوانی ندارد:
در نمودار رشد اقتصادی، سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶ به بعد به رنگ قرمز هستند.
در نمودار تورم، سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ به بعد به رنگ قرمز هستند.
در نمودار فروش نفت، سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ به بعد به رنگ قرمز هستند.
🔹در واقعیت به جز سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ در زمان اجرای برجام، جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۱، خرید نفت و معامله با بانک مرکزی جمهوری اسلامی تحت تحریمهای ایالات متحده قرار داشته است.
🔹این نوع نمایش اطلاعات، گمراه کننده است. بنابراین فکتنامه نیز به این نمودارها نشان گمراهکننده میدهد.
👈 در فکتنامه بخوانید
👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/
امیرحسین #قاضیزاده_هاشمی: بانک جهانی تایید کرد که رشد اقتصادی در ایران در دوران رئیسی باثبات شده است.
«نیمهدرست»
بانک جهانی در صفحه مربوط به ایران، اشاره کرده است که اقتصاد ایران با افزایش عملکرد بخش نفت و همچنین بهبود بخش خدمات پس از پایان فراگیری کرونا، شروع به احیا کرده است.
در جدیدترین گزارش چشمانداز اقتصاد جهانی نیز به رشد معتدل اقتصاد ایران اشاره شده اما در عین حال نسبت به افزایش عدم اطمینان هشدار داده است.
در همین گزارش، بانک جهانی پیش بینی کرده است که نرخ رشد اقتصادی ایران از سال جاری میلادی تا سال ۲۰۲۶ میلادی روندی رو به افول خواهد داشت.
در این گزارش، نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۶ میلادی، ۲/۴ درصد پیشبینی شده است.
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/
سعید #جلیلی: تورم کشور در سالهای اخیر ناشی از قیمت ارز است. وقتی بالا رفته تاثیر روی سایر کالاها گذاشته.
«نادرست»
هیچ شاهدی در تایید این ادعا وجود ندارد. به اعتقاد اکثر اقتصاددانان افزایش پایه پولی تحت تاثیر کسری بودجه و بیانضباطی مالی دولت مهمترین عامل تورم است.
از سوی دیگر مقایسه تغییرات قیمت ارز و تورم در سه سال گذشته نیز نشان میدهد میزان افزایش قیمت مواد خوراکی بیشتر از افزایش قیمت ارز بوده است. بر اساس دادههای مرکز آمار ایران، شاخص قیمت کالا خدمات در اردیبهشت ۱۴۰۳ شاخص قیمت مواد خوراکی ۲/۷ برابر قیمتهای سال ۱۴۰۰ است. در حالی که طبق آمارهای بانک مرکزی متوسط قیمت دلار در سال ۱۴۰۰ دقیقا ۲۵ هزار و ۹۴۸ تومان بوده است. با احتساب متوسط ۵۹ هزار تومانی قیمت دلار در یک ماه گذشته، ۲/۳ برابر شده است.
🌐 @Factnameh
/فکتچک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/
علیرضا #زاکانی: در زمان کرونا به ما واکسن ندادند، رفتیم تولید کردیم، فهمیدند تحریم بیاثر است.
«نادرست»
تا پیش از سرکار آمدن دولت رئیسی و بعد از دستور ممنوعیت واردات واکسنهای آمریکایی و انگلیسی از سوی علی خامنهای، بر اساس آخرین آمار تفکیکشده وزارت بهداشت بیشترین واکسن تزریق شده در ایران سینوفارم چین و بعد از آن واکسن بریتانیایی-سوئدی آسترازنکا بود و واکسنهای تولید داخل (واکسن برکت و پاستوکووک) کمتر از ۲۰ درصد کل واکسنها بود.
براساس گفتههای مسئولان برنامه جهانی توزیع واکسن سازمان بهداشت جهانی، در برنامه کووکس، ایران جز کشورهای «خودکفا از لحاظ مالی» دستهبندی شدهبود. ارسال واکسنها به ایران از زمان باز شدن اولویت این دسته برای ایران از فروردین ۱۴۰۰ آغاز شد و یک سال ادامه داشت. این برنامه از قبل مشخص بود و ربطی به تولید واکسنهای برکت و پاستور نداشت. بر اساس آمار وزارت بهداشت بیشترین واکسن تزریق شده در ایران سینوفارم چین بود و بعد از آن واکسن بریتانیایی-سوئدی آسترازنکا بود و واکسنهای تولید داخل (واکسن برکت و پاستوکووک) کمتر از بیست درصد کل واکسنها بود.
توضیحات بیشتر در مستند #فکتنامه:
https://youtu.be/vVe84MI9Izo?si=LDZUnk_BAwdlCiEe
🌐 @Factnameh