وجوه فعل

اخباری و التزامی

بعضی از صیغه های فعل وقتی بکار می‌رود که می خواهیم خبری بدهیم. یعنی انجام گرفتن کاری یا وجود حالتی را در گذشته یا اکنون یا آینده بیان کنیم . مثلا می گوییم:

پدر به خانه آمد .

من کتاب می خوانم .

فردا تعطیل است .

در تابستان هوا گرم می شود.

سال دیگر به سفر خواهم رفت .

در این جمله ها فعل‌های «آمد» و «میخوانم» و «است» و «می شود» و خواهم رفت همه بیان خبری هستند .

در همه این صیغه ها به واقع شدن فعل یا وجود حالت و صفت یقین داریم. این گونه صیغه ها از وجه اخباری فعل است. اخبار یعنی خبر دادن.
اما در بعضی صیغه های دیگر از واقع شدن کاری یا وجود حالتی در کسی یا چیزی خبر نمی‌دهیم، بلکه کاری را که باید انجام بگیرد یا ممکن است انجام گرفته باشد یا می‌خواهیم که انجام بگیرد بیان می کنیم. در این حالت‌ها به وقوع فعل یا وجود حالت و صفت یقین نیست.

می خواهم بروم.

باید رفته باشم .

مبادا بروی.

خوب است برود .

وقوع این صیغه ها همیشه همراه و وابسته به وقوع يك فعل ديگر است. به این سبب آنها را « التزامی» میخوانیم . التزام یعنی وابسته بودن .

بعضی از صیغه های فعل برای خبر دادن از کار یا حالتی آورده می شود . این گونه صیغه ها از «وجه اخباری» شمرده می شوند. در صیغه هایی که از «وجه اخباری» است گوینده به روی دادن فعل یا وجود حالتی که از آن خبر میدهد یقین دارد .

هرگاه واقع شدن فعل مسلم نباشد فعل از «وجه التزامی» آورده می شود. فعلی که به وجه التزامی است همیشه دنبال فعل دیگر می آید.

📚 دستور زبان فارسی: دکتر پرویر ناتل خانلری

Читать полностью…