1665
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارۀ 2219 من به گوش تو سخنهای نهان خواهم گفت سر بجنبان که بلی، جز که به سر هیچ مگو
به‌هرحال، حالا می‌گوید:
گرچه نسیان لابُد و ناچار بود
در سبب ورزیدن او مختار بود
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۱۰۳)
که تَهاوُن کرد در تعظیم‌ها
تا که نسیان زاد یا سهو و خطا
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۱۰۴)
همچو مستی، کو جنایت‌ها کند
گوید او: معذور بودم من ز خَود
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۱۰۵)
تَهاوُن: سستی، سهل‌انگاری
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
بنابراین می‌گوید نِسیان، «لابُد» یعنی ناچار. «بُد» یعنی چاره. لابُد یعنی بدونِ چاره و ناچار بوده بله، نِسیانِ ما بدونِ اطلاعِ ما بوده، ما آمدیم پدر و مادرمان، جامعه به ما یاد داده منذهنی درست کنیم. بنابراین فراموشیِ خداوند، فراموشیِ منظورِ آمدنِ ما دستِ ما نبوده، ناچار بودیم.
اما می‌گوید «در سبب ورزیدن او مختار بود»، پس هر انسانی این‌قدر توانایی دارد که در این لحظه انتخاب کند. این‌که مسبب را بگیرد که خداست، یعنی فضاگشایی کند، یا نه ذهنش را در این لحظه هرچیزی که ذهن نشان می‌دهد آن را سبب بگیرد. آن را سبب بگیرد، میرود به یک سبب ذهنی دیگر، به یک موقعیت ذهنی دیگر.
می‌گوید ما الآن در این لحظه مختاریم، یعنی دارای اختیار هستیم که فضا را باز کنیم، مسبب را بیاوریم به زندگیمان، یا آن چیزی که ذهنمان نشان می‌دهد را سبب بگیریم به‌جای مسبب، مسبب آن را بگیریم. اگر ذهن را مسبب بگیریم، دراینصورت می‌افتیم به نسیان.
پس ما در این کار مقصریم. هرکسی یعنی تا یک جایی می‌گوییم که بله، ما بچه بودیم و نمی‌فهمیدیم و این‌ها، ولی از آن موقع که می‌گوییم من می‌توانم اختیار داشته باشم، من می‌توانم انتخاب کنم و واقعاً هم می‌کنیم، دراینصورت ما باید می‌رفتیم به تعظیم خدا. البته درست است که ما این چیزها را ما نمی‌دانستیم، ما نمی‌دانستیم تعظیم خدا چیست. یعنی این سه بیتی که خدمتتان نشان دادم که خیلی می‌خوانیم:
چیست تعظیمِ خدا افراشتن؟
خویشتن را خوار و خاکی داشتن
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۰۸)
چیست توحیدِ خدا آموختن؟
خویشتن را پیشِ واحد سوختن
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۰۹)
گر همی‌خواهی که بفْروزی چو روز
هستیِ همچون شبِ خود را بسوز
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۱۰)
تعظیم: بزرگداشت، به عظمتِ خداوند پی بردن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
این‌ها واقعاً بیت‌های بسیار طلایی هستند. و پس می‌گوید که چطور هست که ما با ذهنی که فکر می‌کنیم، منذهنی چون علاقه‌مند به همانیدگی‌هاست، شب نمی‌خوابیم ممکن است دزدها بیایند اموال و اثاثیه‌مان را ببرند، بعد آن موقع یک دزد دیگر می‌خواهد کُل جان ما را ببرد، کُل زندگی ما را زیر پا له کند، ما از این نمی‌ترسیم که بیدار بمانیم؟! این‌ها را گفت.
و بنابراین دارد آشکارا می‌گوید که خداوند تو را مؤاخذه میکند در این لحظه و حالا ما دعا می‌کنیم می‌گوییم نکن این کار را، یعنی چه؟ ما آگاه هستیم.
همین آیهٔ قرآن هم مشخص است که ما از، به‌هرحال توقعی که زندگی دارد که ما امتدادش هستیم در این لحظه بفهمد و فضا را باز کند و سهو و نسیان را، فراموشی را نیاورد، درحالی‌که از جنس اَلَست است، به خودش بیاید.
یعنی زندگی، خدا انتظار دارد که ما به‌عنوان امتداد او که می‌شناسیم از جنس او هستیم الآن اقرار کنیم از جنس او هستیم، «بله» بگوییم به اتفاق این لحظه و از اتفاق این لحظه زندگی نخواهیم یا در مقابلش مقاومت نکنیم و زندگیمان را زیر نفوذ فضای گشوده‌شده دربیاوریم، روزبه‌روز هم این فضا را گسترش بدهیم، این استکمالِ تعظیم است، استکمالِ تعظیم است. شما باید لحظه‌به‌لحظه این کار را بکنید که نسیان، فراموشیِ این‌که از چه جنسی هستید و منظور از آمدن چه هست، یادتان نرود.
این را هم خواندیم که این نسیان ما، فراموشی ما «لابُد و ناچار بود»، ولی از ده‌دوازده‌‌سالگی به بعد ما اختیار انتخاب داشتیم.
«که تَهاوُن کرد در تعظیم‌ها»، تَهاوُن یعنی سستی، ما سستی کردیم، بی‌حالی نشان دادیم، حس کردیم که در جبر زندانی هستیم. «که تَهاوُن کرد در تعظیم‌ها»، ما در این‌که زندگیمان را در اختیار قضا و کُن‌فَکانِ زندگی قرار بدهیم، خدا قرار بدهیم، ما سستی کردیم. «تا که نسیان زاد یا سهو و خطا»، تا که این فراموشی از درون آن زاده شد و سهو و خطا به‌وجود آمد.
و مثال می‌زند مانند مستی که جنایت‌ها بکند و بگوید که خب تقصیر من نبوده، من رفتم شراب خوردم مست کردم آمدم این جنایت را کردم. مست بودم، موقع این جنایت که نمی‌فهمیدم!
یعنی ما الآن مرتب با چیزهای مختلف همانیده می‌شویم، مست آن‌ها می‌شویم، مست دیدِ آن‌ها می‌شویم و زندگیمان را خراب می‌کنیم، زندگی دیگران را هم خراب می‌کنیم یا می‌کُشیم، زندگی را می‌کُشیم، در منذهنی می‌میریم، می‌گوییم من که کاری نکردم، معذور هستم، من مست غرور هستم. می‌شود همچون چیزی؟ نه. جوابش را می‌دهد خودش، می‌گوید:
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۹ 9️⃣5️⃣8️⃣
ولی این غفلت و نسیانِ بَدی که در منذهنی ما آموختهایم، از «آتشِ تعظیم»، یعنی فضاگشایی و دادنِ امور دستِ «قضا و کُن‌فَکان» می‌سوزد. وقتی می‌گوید او بیاید به مرکزِ ما، بزرگی او، هیبَتش، بیداری به ما می‌دهد. وقتی مرکز عدم می‌شود، فضا را باز میکنید، زندگی میآید به مرکز ما، او به ما بیداری می‌دهد و دانایی می‌دهد.
فِطنت، یعنی زرنگی و دانایی، زیرکی و هشیاری، داناییِ زندگی در اینجا.
هَیْبَتش بیداری و فِطنت دهد
سهو و نسیان از دلش بیرون جهد
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۰۹۸)
سهو و نسیان از دلِ انسان بیرون میجهد که در داخل منذهنی است این سهو و نسیان. یعنی می‌بینید مرتب خطا میکند، فراموش میکند کیست.
این نِسیان یعنی فراموشیِ اَلَست. این‌که ما از جنس خدا هستیم، تا ده‌دوازده‌‌سالگی قرار بود منذهنی داشته باشیم، الآن باید زندگی، خودِ زندگی، خداوند ما را اداره کند هم درون و بیرونمان را.
هر لحظه من باید فضاگشایی کنم، گستاخی نباید بکنم. یادم نرود از چه جنسی هستم. من از جنس اَلَست هستم. من به آن چیزی که ذهنم الآن نشان می‌دهد احتیاجی ندارم که رویِ پای زندگی بایستم یا به زندگی زنده بشوم یا از شادی زندگی برخوردار بشوم.
لازم نیست که آن چیزی که ذهنم نشان می‌دهد و معمولاً قصۀ ناتمام است آن، این لحظۀ من را تعیین کند. این لحظۀ من را به جسم تبدیل کند، هشیاری جسمی را به من تحمیل کند که سهو و نِسیان در آن هست، غفلت هست. بنابراین با فضاگشایی و آوردن او به مرکزم، سهو و نِسیان از دلم بیرون میجَهَد.
می‌گوید که وقتی یک دزدهایی حمله می‌کنند یک جایی را غارت کنند، مردم خوابشان نمیبرد که میآیند اثاثیۀ من را میبرند. «وقتِ غارت خواب نآید خلق را»، اگر خلق بدانند که یک عده‌ای می‌خواهند حمله کنند، شب نمیخوابند که مبادا بیایند دَلقِ من را بدزدند.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۷ 9️⃣5️⃣8️⃣
شُکرباره: آنکه بسیار شُکر میکند و عاشقِ شُکر است، نه این‌که با ذهنش یک چیز ذهنی را می‌بیند که خداوند به او داده، می‌گوید شُکر؛ این شُکر ذهنی است. شُکر باید با فضاگشایی باشد. شُکر باید این باشد که واقعاً تو کافی هستی، برای من تو کافی هستی؛ این شُکر است. من احتیاج به چیز دیگری ندارم، این اَلَست هم هست. من مُتَکی به چیزی در این جهان نیستم، این شُکر است و رعایتِ اَلَست هم هست که من بدونِ این‌که چیزی ذهنم نشان بدهد می‌توانم به تو زنده بشوم یا به خودم زنده بشوم. تو و من یکی هستیم. از این‌که تو و من یکی شدیم، من شُکرگزار هستم، نه به آن چیزی که ذهنم نشان می‌دهد. آن هم می‌بینم، ولی آن در حاشیه است. آن معتبر است، ولی برای من مهم نیست، مهم این است که تو در دلِ من هستی.
و:
بر کنارِ بامی ای مستِ مُدام
پَست بنشین یا فرود آ، وَالسَّلام
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ٢١۴۶)
هر زمانی که شدی تو کامران
آن دَمِ خوش را کنارِ بام دان
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ٢١۴۷)
مُدام: شراب
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ای مستِ شرابِ غرور، ای کسی که براساس یک همانیدگی شکوفا شدی و پُز می‌دهی، در کنارِ بام هستی، یا برو عقب یا اصلاً به‌طور کلی بیا پایین، والسَّلام. و هر لحظه که تو براساس یک همانیدگی با من‌ذهنی‌ات کامران می‌شوی، آن دمِ خوش کنارِ بام است، داری می‌اُفتی، مواظب خودت باش، از اُفتادن بترس. و همین دو بیت می‌تواند برساند ما را به بیت بعدی که می‌گوید شیر دندان‌هایش را نشان می‌دهد بترس. یعنی خداوند وقتی می‌خندد، یعنی تو براساس یک چیزی خودت را نشان می‌دهی شکوفا شدی، الآن هست که ضربه بخوری.
صبر همی‌گفت که: من مژده‌دهِ وصلم ازو
شُکر همی‌گفت که: من صاحبِ انبارم ازو
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۲۱۴۲)
فضاگشایی و صبر می‌گوید که من به تو مژدهٔ وصل را می‌دهم، به زندگی وصل خواهی شد. شُکر چه می‌گوید؟ شکر می‌گوید که من صاحب فراوانی و انبار نعمات از او هستم. صبر، فضاگشایی و دردِ هشیارانه می‌گوید تو به او خواهی رسید، وصل خواهی شد. شُکر هم می‌گوید که تو به انبار خواهی رسید، انبارِ زندگی، از همه‌چیز، فراوانیِ خدا.
اجازه بدهید چند بیت را بخوانم:
جز که عفوِ تو که را دارد سند؟
هر که با امر تو بی‌باکی کند
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۹۴)
غَفْلَت و گستاخیِ این مُجرِمان
از وُفورِ عفوِ توست ای عَفوْلان
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۹۵)
دایماً غفلت ز گستاخی دَمَد
که بَرَد تعظیم از دیده رَمَد
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۹۶)
عَفوْلان: محل عفو و بخشش
رَمَد: دردِ چشم
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
من می‌خواهم در این چند بیت شما توجه کنید به «گستاخی انسان بهصورت منذهنی»، «بی‌شُکری» و «بد دیدن». رَمَد: دردِ چشم، مرضِ چشم که بد می‌بیند که دید منذهنی هست. و «تعظیمِ خدا». چند وقت است که راجع‌به تعظیم خدا صحبت می‌کنیم. تعظیم خدا یعنی تمامِ امور شما با فضاگشایی و مرکز عدم بهوسیلهٔ خداوند اداره بشود، این عکسِ گستاخی است که ما با سبب‌سازیِ ذهن بهوسیلهٔ منذهنی زندگیمان را اداره کنیم.
این چند بیت می‌گوید که شما نباید گستاخی را نگه دارید. این‌که تعظیمِ خدا ناقص باشد، این به درد شما نمی‌خورد. نمی‌شود شما هشتاد درصد گستاخ باشی، بیست درصد تعظیمِ خدا را نگه داری و رعایت کنی، دارد از این حرف‌ها می‌زند الآن. می‌گوید که راجع‌به عفو خداوند و این‌که همانیدن با چیزها، منذهنی درست کردن گناه است.
«جز که عفوِ تو که را دارد سند؟»، یعنی انسان غیر از عفو تو چه تکیه‌گاهی دارد؟ و این انسان با امر تو در این لحظه گستاخی میکند، بی‌باکی میکند. در این لحظه گستاخی ما این است که ما سبب‌سازی ذهن را می‌گیریم و این‌که فضا را باز کنیم با «قضا و کُن‌فَکان» او زندگیِ ما را اداره کند، صرف نظر می‌کنیم، این بی‌باکی است، اصلاً هم نمی‌ترسیم، مهم نیست؛ این درست نیست!
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۶ 9️⃣5️⃣8️⃣
لطفِ شاهان گرچه گستاخت کند
تو ز گستاخیِّ ناهنگام ترس
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۲۰۹)
می‌گوید لطف شاهان، درواقع مثالش شاه‌های این‌جهانی است، ولی از این مثال می‌خواهد ما به رابطه‌مان با شاه اصلی یعنی خداوند توجه کنیم. در این جهان اگر یک شاه زمینی به یک کسی لطف کند بگوید بیا با من شام بخور، نهار بخور، خانهٔ ما رفت و آمد کنیم و این‌ها، این آدم نباید گستاخ بشود. و احتمال این‌که گستاخ بشود خیلی زیاد است، چرا؟ منذهنی دارد و یواش‌یواش می‌گوید که خب این شاه خیلی آدم مهمی است، اولش که هنوز نیامده، ولی وقتی میآید چند بار که با او شام و نهار می‌خورد می‌گوید آقا این هم مثل ما هست دیگر، بعد هم می‌گوید چرا من شاه نشوم؟ من می‌خواهم شاه بشوم. درنتیجه خودش را به خطر می‌اندازد.
«تو ز گستاخیِّ ناهنگام ترس». حالا ببینیم که، حالا آن تمثیل را می‌فهمیم نمی‌فهمیم کاری ندارم، ولی در مقابل شاه اصلی، خداوند، در این لحظه می‌خواهد لطف کند، و ما گستاخ می‌شویم. گستاخی ما همین گستاخی منذهنی ما است که ما پندار کمال داریم، یک منذهنی داریم در مقابل شاهِ اصلی. اگر شاه اصلی به شما لطف کند باید فضا را باز کنید، همیشه صفر باشید، بگویید نمی‌دانم. اصلاً لازم هم نیست که بگویید نمی‌دانم، این به‌طور طبیعی در ذات ما است که در مقابل خداوند ما چیزی نمی‌دانیم و او از طریق ما حرف می‌زند، عمل میکند، ما را هدایت میکند، با فضاگشایی.
اگر کسی بالا بیاید به‌عنوان منذهنی این دارد گستاخ می‌شود و این گستاخ بی‌موقع است، ناهنگام است. چرا؟ از وقتی که از شکم مادرمان آمدیم بیرون فرصت بوده ما فنا بشویم درواقع در فضای گشوده‌شده، و بقا پیدا کنیم به خداوند، روی پای خودمان بایستیم، درواقع به ذات اصلی‌مان زنده بشویم، به بی‌نهایت خدا زنده بشویم، و لحظه‌به‌لحظه که آمده هنگام تواضع و صفر بودن بوده. هر لحظه که ما بالا آمدیم گستاخیِ ناهنگام بوده است. هیچ لحظه‌ای نیست که شاه اصلی نخواهد به ما لطف کند. بنابراین هر لحظه که ما گستاخی می‌کنیم گستاخیِ بی‌موقع است.
آیا شما مراقب گستاخی لحظه‌به‌لحظه‌تان هستید؟ اگر من‌ذهنی‌تان حرف می‌زند، گاو زرین حرف می‌زند، اگر شما خشمگین هستید، بهصورت خشم بالا آمدید، گستاخ هستید دیگر. و این گستاخ نابههنگام است، بی‌موقع است. ما حق نداریم در این لحظه که شاه لطف میکند گستاخ بشویم.
می‌آییم ذهن، مثل همان شاه زمینی، به شاه زمینی دستمان نمی‌رسید، با هزار مصیبت خودمان را رساندیم، قربان ما چاکریم، ما دست‌بوس هستیم، شما بزرگ هستید، ما را بار دادید، چند بار رفت و آمد کردیم، می‌گوییم آقا شما هم شاه هستید؟! من می‌توانم بهتر از شما شاه بشوم عقل شما نمی‌رسد. همین برنامه را ما با خداوند داریم. غمگینی ما در این لحظه معنی‌اش آن است دیگر، که تو عقلت نمی‌رسد. این‌که ما از عقل خودمان به‌عنوان منذهنی استفاده می‌کنیم این گستاخی نیست؟! این‌که ما سبب‌سازی ذهن را به‌جای گفتار زندگی می‌گذاریم با فضاگشایی، این گستاخی نیست پس چیست؟!
«تو ز گستاخیِّ ناهنگام ترس»، هیچ گستاخی ما در مقابل خداوند واقعاً به‌موقع نیست. چه «به‌موقع»ای؟! چه گستاخی‌ای؟! کجای آن می‌تواند واقعاً به‌هنگام باشد؟ شما کدام گستاخی را در مقابل خداوند می‌توانید توجیه کنید؟ می‌گوییم ما هم بالاخره حق داشتیم، ما هم آدم هستیم، ما هم باید بیاییم بالا حرفمان را بزنیم. چی‌چی حرف بزنید؟! شما باید همیشه تسلیم بشوید، شما عقلتان نمی‌رسد! ما از این بیت‌ها این معانی مُستفاد می‌شود دیگر.
لطفِ شاهان گرچه گستاخت کند
تو ز گستاخیِّ ناهنگام ترس
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۲۰۹)
حالا این ترس معنی‌اش این است که آیا شما مراقب خودتان در این لحظه هستید که مثلاً شکایت نکنید؟ من‌ذهنی‌تان بالا نیاید؟ به سبب‌سازی نیفتید؟ توقع نداشته باشید؟ چیزی نخواهید؟ فضا را باز کنید، چیزی نخواهید به‌عنوان آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد زندگی دارد، تن به این ندهید که این چیز ذهنی زندگی داخلش هست، این چیز ذهنی جدی است.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۴ 9️⃣5️⃣8️⃣
این بیتِ اوّل است، برگشتیم به غزلمان:
ای دلِ بیبهره، از بهرام ترس
وز شهان در ساعتِ اکرام ترس
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۲۰۹)
بهرام: نام پادشاهی در ایران باستان، مریخ
اِکرام: گرامی داشتن، بزرگ داشتن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
دیگر متوجه شدیم که این [شکل ۹ (افسانه منذهنی)] دلِ بیبهره است. دل بیبهره همان هشیاری عدم است که آمده همانیده شده. آیا دل اصلی ما که از جنس اَلَست است، از جنس خداست، از بین رفته؟ نه. [شکل ۱۰ (حقیقت وجودی انسان)] با فضاگشایی فوراً خودش را رو میکند. پس این دلِ بیبهره است [شکل ۹ (افسانه منذهنی)]، که از طریق همانیدگی‌های زیاد یکی پس از دیگری دنیا را می‌بیند، خدا را می‌بیند.
می‌گوید این منذهنی از جنس بهرام است، مواظب باش زندگیِ تو را خراب خواهد کرد. «وز شهان در ساعتِ اکرام ترس» که این را گفتیم، در اصل می‌گوید از خداوند [شکل ۱۰ (حقیقت وجودی انسان)] در این لحظه که لحظهٔ گرامی‌داشت تو است، می‌خواهد تو را گرامی بدارد، بترس.
«بترس» یعنی مواظب باش که اگر با منذهنی روبه‌رو بشوی دچار تخریب و درد خواهی شد، و از این موهبت محروم خواهی ماند. درست است؟
بداد پندم استادِ عشق ز استادی
که هین، بترس ز هرکس که دل بدو دادی
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۳۰۹۹)
این بیت را قبلاً داشتیم. استادِ عشق خداوند است، مولاناست، یا هرکسی که از جنس زندگی‌ست، از استادی خودش یک پندی به ما داده. می‌گوید از هرکسی که «دل بدو دادی» یا از هرچیزی که «دل بدو دادی» بترس. این چیز یا این کس که در دلت است، از طریق او می‌بینی، با آن همانیده هستی، و براساس آن احساس جدایی می‌کنی، زندگی تو را خراب خواهد کرد.
پس بی‌دلیل نیست که ما با کسی همانیده می‌شویم شروع می‌کنیم به زندگی، ما زندگی او را خراب می‌کنیم او هم زندگی ما را خراب میکند، و از این وسط فقط درد برمی‌خیزد. به‌جای این‌که هرکدام فضا را باز کنیم عیب‌های خودمان را شخصاً پیدا کنیم، رفع کنیم، از طریق عشق با هم ارتباط برقرار کنیم، از طریق دوتا منذهنی ارتباط برقرار می‌کنیم، چراکه همدیگر را گذاشته‌ایم در مرکزمان.
و یاد گرفتیم:
ای دلِ بیبهره، از بهرام ترس
وز شهان در ساعتِ اکرام ترس
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۲۰۹)
بهرام: نام پادشاهی در ایران باستان، مریخ
اِکرام: گرامی داشتن، بزرگ داشتن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
بیت بعدی بود:
دانهٔ شیرین بُوَد اکرامِ شاه
دانه دیدی، آن زمان از دام ترس
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۲۰۹)
اکرامِ شاه یعنی اکرام خداوند. چه چیزی باشد که ذهن نشان می‌دهد چه فضای گشوده‌شده باشد، نباید اجازه بدهیم منذهنی با آن همانیده بشود.
و در بیت‌های گذشته گفتیم چه؟ گفتیم «شُکر جانِ نعمت و نعمت چو پوست». اگر ذهن چیزی را بهصورت نعمت در هشیاری جسمی نشان می‌دهد پوست است، نگذارید این بیاید مرکز.
اکرامِ شاه درواقع خود شاه است، باید بیاید مرکز ما. اگر ذهن تو آمد آن چیزی که در بیرون به‌دست ما آمده، آن چیزی که در درون حتی باز شده، با آن همانیده شد، که می‌تواند همانیده بشود، دراینصورت از دام بترس، داری به دام او می‌افتی.
پس ما با گرامی‌داشت خداوند چه محصولِ بیرونی باشد، چه فضاگشاییِ درونی باشد، چه زیباتر و بهتر شدن زندگیمان باشد، آثار این اکرامِ شاه باشد، در درون و بیرون، به‌هیچ‌وجه همانیده نمی‌شویم، نمی‌گذاریم مرکز ما بیاید. هیچ موقع نمی‌آییم بگوییم که من یک استاد معنوی هستم. نمی‌گذاریم مردم اکرامِ شاه را تبدیل به جسم کنند بیاورند به مرکز ما، ما را بدبخت کنند. «دانهٔ شیرین بُوَد»، از نظر ذهن این خیلی شیرین است. ذهن ما از بین نرفته هنوز به‌طور کامل، منذهنی ما می‌تواند بپرد وسط از اکرامِ شاه سوءاستفاده کند؛ ها! شما ببین چقدر عالی استاد معنوی شدی، به مردم کمک می‌کنی. تمام شد رفت. «دانهٔ شیرین بُوَد» از نظر ذهن «اکرامِ شاه».
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۲ 9️⃣5️⃣8️⃣
شکل ۹ (افسانه منذهنی)
Читать полностью…
این‌که در این می‌گفت که:
پیشِ بینایان، حَدَث در روی مال
ناز می‌کُن با چنین گَندیده حال
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۲۴)
حَدَث: مدفوع، ادرار
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
آخر ما اینهمه حالمان خراب است چرا از بزرگان کمک نمی‌گیریم؟! چرا تکبرمان را به بزرگان می‌فروشیم؟! تواضعمان را پیش ابلهان یعنی منهای ذهنی می‌بریم؟! و به حرف من‌ذهنی‌مان گوش می‌کنیم، این چه فایده‌ای داشته که از اول حرف زده؟! من به خودم بگویم چرا این‌قدر علاقه‌مند به حرفهای خودم هستم که براساس من‌ذهنی‌ام حرف می‌زنم؟ چرا ناز می‌کنم؟ چرا می‌گویم احتیاج ندارم؟ و این احتیاج ندارم خیلی خوش‌آیند است برای من؟
می‌گوید برای منذهنی، این‌که می‌گوید من نیاز ندارم همه‌چیز را می‌دانم، این از شِکر هم شیرین‌تر است. اما تو این را نجُو. یعنی این حرف‌ها را نزن، این حالت را به خود نگیر که صد خطر دارد، هزاران خطر دارد. نیاز ندارم یعنی چه؟!
حالا! «بترس» در غزل می‌گوید مواظب این حالت باش. آیا شما هم همین را می‌گویید؟ شما اگر ناز نمی‌کردید، مولانا را به‌دقت گوش می‌کردید، عمل می‌کردید، همه را گوش می‌کردید، وقت می‌گذاشتید. آیا شما ناز نمی‌کنید؟ ببخشید من این را دوباره نشان می‌دهم، ولی واقعاً
پیشِ بینایان، حَدَث در روی مال
ناز می‌کُن با چنین گَندیده حال
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۲۴)
حَدَث: مدفوع، ادرار
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
دقت می‌کنیم اگر حال من این‌قدر خراب است، زندگی‌ام را خراب می‌کنم، به دیگران هم لطمه می‌زنم، تازه بعد شما را مجبور کردم به حرفهای من گوش بدهید، اگر گوش ندهید، به من برمی‌خورد، این درست است؟
و اگر شما ناز نمی‌کنید چرا با دقت کامل و با کوشش زیاد به این حرفهای مولانا گوش نمی‌کنید؟ اگر گوش میکنید چرا عمل نمی‌کنید؟ این‌که شما می‌گویید بی‌نیاز هستیم ما، ما این‌ها را می‌دانیم، و از شِکر هم شیرین‌تر است برای شما، این کار درست است؟ خطراتش را نمی‌بینید؟
حالا، اگر فهمیده باشیم، راه نیاز را پیش می‌گیریم، می‌گوییم من نیاز دارم، و درنتیجه می‌افتیم در فضای ایمن، بی‌خطر. اگر فضا را باز کنید شما، با من‌ذهنی‌تان حرف نزنید، بگویید من نیاز دارم، مولانا زندگی شما را درست میکند، زندگی شما ایمن‌آباد می‌شود. یعنی آن‌جا را ایمنی، حس امنیت که از طرف زندگی میآید آباد میکند، و شما ناز کردن را تَرک میکنید. و می‌گویید درست است که ذهن من می‌خواهد بگوید که من می‌دانم، می‌خواهد ناز کند، می‌خواهد زیر بار نرود، به ناموسش برمی‌خورد، هی می‌گوید من کوچک می‌شوم اگر بگویم من نمی‌دانم، کوچک می‌شوم اگر بگویم من شصت سال است اشتباه کرده‌ام، خب بر‌بخورد، «با آن ره بساز». ولو درد می‌کشی، درد هشیارانه بکش راه نیاز را از دست نده. و
پیشِ بینایان خبر گفتن خطاست
کآن دلیلِ غفلت و نقصان ماست
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۰۷۱)
در پیش بینایان مثل مولانا نباید اخبار بگوییم، یعنی علممان را رو کنیم بگوییم می‌دانم. آیا این خاصیت را شما دارید؟ پیش مولانا باز هم می‌گویید می‌دانم؟ اگر می‌گویید می‌دانم و واقعاً قضاوت میکنید، با دل و جان این را جذب نمی‌کنید، دارید خطا میکنید. و این نشان می‌دهد که ما ناقص هستیم. ناقص کسی است که همانیدگی دارد. هرچقدر بیشتر همانیدگی داشته باشیم این نصیحت‌های مولانا نفوذ نمی‌کند در ما.
هرچه ناموس بیشتر، این‌که می‌خواهیم ایراد بگیریم، نمی‌خواهیم عوض بشویم، نمی‌خواهیم قبول کنیم که من اشتباه فکر می‌کنم، اشتباه فکر کرده‌ام، من با من‌ذهنی‌ام فکر کرده‌ام، من درد دارم، دردْ هشیاری من را می‌آورد پایین، من زندگی‌ام را دارم خراب می‌کنم، خودم خراب می‌کنم، زیر بارش نمی‌خواهیم برویم. چرا؟ در «غفلت و نقصان» هستیم.
وقتی همانیدگی داریم این نیروی زندگی، خرد زندگی از ما عبور نمی‌کند. زندگی لحظه‌به‌لحظه می‌دمد، منتها ترازو را ما به نفع هشیاری جسمی زیادتر نگه داشتیم، سنگین است، «از ترازو کم کنی من کم کنم». فضا را باز کنید بگذارید هشیاری جسمی هی کمتر بشود، وزنش کمتر بشود، هشیاری حضور بیشتر بشود، تا:
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۰ 9️⃣5️⃣8️⃣
برنامه شماره ۹۵۸ گنج حضور
فایل صوتی - بخش سوم
پس «اهلِ دل» می‌گویند ما جسم هستیم به‌علاوهٔ انکار جسم. انکار جسم فضای گشوده‌شده است و بی‌نهایت گشوده‌شده است. ادب برای مولانا، برای خداوند این است که باطنت را باز کنی، فضا را باز کنی، نه فضا را ببندی ظاهر را حفظ کنی.
دینداری هم همین است، دینداری یعنی فضا را باز کنی با او یکی بشوی، وحدت مجدد، نه این‌که فضا را ببندی، عَنود باشی، ستیزه‌گر باشی، منذهنی داشته باشی، اما یک سری رفتارها را از خودت بروز بدهی، عبادت کنی، یک عبادت سطحی بکنی بدون حضور. برای این‌که این‌ها مرکز را باز کردند، درون را باز کرده‌اند، مرکزشان عدم است، بنابراین به اسرار، به رازها دانا هستند.
پس یک عده‌ای فضا را باز کرده‌اند، یک عده‌ای نه، فضا را بسته‌اند در سطح هستند. آن‌هایی که در سطح هستند در ذهن هستند و خیلی سطحی هستند، بعضی با رفتارها همانیده شده‌اند، با باورها همانیده شده‌اند، با بعضی گفتارها همانیده شده‌اند. یک عده‌ای هم اهل باطن هستند فضا را باز کرده‌اند.
تو به عکسی پیشِ کوران بهرِ جاه
با حضور آیی نشینی پایگاه
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۲۱)
پیشِ بینایان، کُنی ترکِ ادب
نارِ شهوت را از آن گشتی حَطَب
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۲۲)
چون نداری فِطْنَت و، نورِ هُدیٰ
بهرِ کُوران، روی را میزن جَلا
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۲۳)
جاه: مقامِ دنیوی
حَطَب: هیزم
فِطْنَت: زیرکی، باهوشی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ما نمی‌خواهیم برعکس باشیم. یک عده‌ای فضاگشایی کردند به رازهای زندگی، به خداوند آگاه هستند، فکرشان را، عملشان را خداوند تعیین میکند. یک عده‌ای نه، خودشان تعیین می‌کنند، اما با یک سری استانداردهایی که ذهن تعیین کرده در سطح مطابقت دارد. بعضی‌ها این‌طوری دیندار هستند حتی!
«تو به عکسی پیشِ کوران بهرِ جاه»، کوران یعنی منهای ذهنی. برای این‌که مقامت بالا برود، ببینید ما این‌طوری هستیم؟ پیش آدم‌هایی که منذهنی دارند مواظب هستیم، یعنی دوباره ترس، مراقب هستیم که مردم فکر کنند که ما متواضع هستیم، بنابراین می‌آییم پایین مجلس می‌نشینیم. پیش کوران می‌آییم منهای ذهنی پایین مجلس می‌نشینیم که یک تصویر ذهنی عالی در ذهنشان بسازیم که ما متواضع هستیم، ما حضور داریم، ادب داریم.
اما پیش بینایانی مثل مولانا ترک ادب می‌کنیم، خودنمایی می‌کنیم، برای همین هست که آتش شهوت را هیزم شدیم. در آتش شهوت می‌سوزیم. آتش شهوت چیست؟ آتش شهوت این است که، خواندیم دیگر، یک چیزی را یا آوردیم به مرکزمان یا حرصش را می‌زنیم.
آن‌جا گفت پرنده آن بالای بام نشسته هِی نظر میکند، هر نظری پایش را می‌بندد. هرچیزی که آمده به مرکز ما با او همانیده‌ایم، ما حرصِ زیاد کردنش را داریم. شب و روز داریم کار می‌کنیم، هیجان داریم، خشم داریم، ترس داریم، شوقِ ذهنی داریم این را زیادتر کنیم، درنتیجه زندگیمان دارد تلف می‌شود، می‌سوزد.
ما داناییِ زندگی را نداریم. «چون نداری فِطْنَت و، نورِ هُدیٰ»، نور هدیٰ یعنی نور هدایت دراثر فضاگشایی. وقتی فضا را باز می‌کنیم، زندگی ما را هدایت میکند. وقتی فضا را می‌بندیم، دیگر از بین میرود، منذهنی ما را هدایت میکند. منذهنی ذهن بی‌ناظر است، درنتیجه هدایت ما هم می‌افتد دست خشممان، ترسمان، هیجانات دیگر. چون تو دانایی و نور و نور هدایت خدا را نداری، دراینصورت برای کوران صورت ظاهری‌ات را آرایش کن.
پیشِ بینایان، حَدَث در روی مال
ناز می‌کُن با چنین گَندیده حال
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۲۴)
حَدَث: مدفوع، ادرار
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
تو بیا پیش آدم‌هایی مثل مولانا یا خداوند این حَدَث، یعنی مدفوع یا هشیاری جسمی توأم با درد را به صورتت بمال و «ناز می‌کُن»، یعنی بگو من احتیاج ندارم به بینایان، به مولانا و اَمثالُهُم با این حال گندیده‌ات!
پس می‌بینید در این ابیات ادب توضیح داده شد و می‌بینید که منذهنی گستاخ هست در مقابل انسان‌های بینایی مثل مولانا و بقیهٔ بزرگان، همینطور پیش خداوند.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۸ 9️⃣5️⃣8️⃣
💠💠💠پایان بخش دوم💠💠💠
یعنی شما می‌بینید همهٔ ما اشتباه کردیم. شما شخصاً بدون این‌که به کسی نگاه کنید، پیش خودتان می‌نشینید، می‌گویید که این من‌ذهنی‌ام که براساسِ همانیدگی و جدایی تشکیل شده، اینهمه ضرر به من زده. من الآن به دیگران کاری ندارم، من باید فضاگشایی کنم.
من باید آن چیزی که ذهنم نشان می‌دهد، مهم ندانم. الآن که این ذهنم این چیز را نشان می‌دهد، وضعیت را نشان می‌دهد من ناراحت هستم، ناراحت نمی‌شوم. برای این‌که این مهم نیست، بلکه فضای گشوده‌شده که اصلِ من را که نابی است و جذبِ این چیزها شده، باید نشان بدهم. باید آن را بیرون بکشم. من خودم نمی‌توانم، باید فضا را باز کنم، زندگی را، خدا را بیاورم به مرکزم. مرکزم را باید عدم کنم.
پس لحظه‌به‌لحظه چیزی که ذهنم نشان می‌دهد مهم نیست، فضاگشایی مهم است، فضاگشایی مهم است. من حرفهای خودم را، حرفهای دیگران را، اعمالِ دیگران را، هر کاری می‌کنند، بدی می‌کنند، غیبت من را می‌کنند، این‌ها هیچ‌کدام مهم نیستند. این‌ها آن چیزی است که ذهنم نشان می‌دهد. من فضاگشایی می‌کنم.
یواش‌یواش می‌بینید یک چیزِ بی‌فُرمی دارد از فُرم جدا می‌شود و این بی‌فُرم خود شما هستید. این همان رنگِ نیک است، این همان رنگِ خدا است. «رنگِ زشتان»، یعنی کسانی که منذهنی دارند هم در درون، هم در بیرون. گفت انسان سلامت می‌شود و مریض می‌شود باید برود جست‌و‌جو کند ببیند مرکزش چه است. اگر سالم است، دراینصورت مرکزش نابی است، هشیاریِ ناب است.
هشیاریِ ناب گفتیم از همانیدگی‌ها پس گرفته شده، چه‌جوری؟ با همین کار، آسان، که آن چیزی که ذهنم نشان می‌دهد مهم نیست. اما «رنگِ زشتان»، رنگِ من‌هایِ ذهنی، انسان‌های منقبض از آبِ سیاهِ جفاست. جفا عکسِ وفاست. آن کسی که فضا را باز میکند، وفا میکند. وفا میکند یعنی چه؟ می‌گوید من از جنس اَلَست هستم، از جنسِ خدا هستم.
آن کسی که جفا میکند می‌گوید من از جنسِ اَلَست نیستم، از جنس خدا نیستم، از جنسِ جسم هستم. این هشیاریِ جسمی «سیاهابه» است. انعکاسش در بیرون رنگِ زشت است، بدبختی است، در همۀ بُعدها.
برای همین می‌گوید که
صِبْغَةُالله، نامِ آن رنگِ لطیف
لَعْنِةُالله، بُویِ آن رنگِ کثیف
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۶)
آنچه از دریا به دریا میرود
از همانجا کآمد، آن‌جا میرود
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۷)
از سَرِ کُه، سیل‌هایِ تیزرَوْ
وز تنِ ما، جانِ عشق‌آمیز رَو
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۸)
پس «صِبْغَةُالله»، یعنی رنگِ خدا. این فضای گشوده‌شده رنگِ خدا دارد. می‌گوید رنگِ خدا نام آن رنگِ لطیف هشیاریِ ناب در مرکزِ شماست.
اما «لَعْنِةُالله»، یعنی لعنتِ خدا، ببینید چه‌جوری، این همین مریخی بودن است. هرکسی منذهنی دارد، زندگی لحظه‌به‌لحظه موردِ لعنتِ خودش قرار می‌دهد. جنسِ مریخی می‌گیرد. این مریخی بودن درواقع خاصیت هشیاریِ جسمی است همراه با درد. «لَعْنِةُالله، بُویِ آن رنگِ کثیف»، رنگِ کثیف هشیاری جسمی است. توجه میکنید؟
پس الآن مریخ بودن، این‌که یک کسی مورد لعنت خدا قرار می‌گیرد فهمیده شد. مولانا آشکارا می‌گوید که هرکسی که منذهنی داشته باشد، مرکزش هشیاری جسمی با منذهنی باشد، لحظه‌به‌لحظه مورد لعنت خدا قرار می‌گیرد، برای این‌که رنگِ کثیفِ هشیاری جسمی دارد، در زمان مجازی زندگی میکند، منِ مجازی دارد، این هم بی‌ادبی است و ناشکری است که این لحظه ما می‌توانیم منِ حقیقی داشته باشیم، یعنی در این لحظه باشیم به خداوند زنده باشیم، رفته‌ایم یک منِ مجازی درست کردیم در زمان مجازی درست زندگی می‌کنیم، این جسم به‌عنوان انسان مورد لعنت خداوند است و هشیاری‌اش «سیاهابهٔ جفاست».
هرکسی که پر از درد است، پر از شکایت است یعنی آشکارا می‌گوید من اَلَست را انکار می‌کنم، من از جنس خدا نیستم، از جنس دیو هستم، از جنس هشیاری جسمی هستم. پس تقصیر خودمان است.
و بعد تأکید میکند آن چیزی که از جنس دریاست به دریا میرود. آب از جنس دریاست، میرود باران می‌شود بر سر کوه میآید، سیل می‌شود دوباره برمی‌گردد به دریا. ما هم می‌رویم سر کوهِ فکر، اول منذهنی درست می‌کنیم، از سر کوهِ فکر سرازیر می‌شویم به‌سویِ دریای زندگی، «وز تنِ ما، جانِ عشق‌آمیز رَو» یعنی دائماً باید این حرکت که حرکت طبیعی است انجام بدهیم، چطور که
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۶ 9️⃣5️⃣8️⃣
برای همین می‌گوید: «مُنْقَلِب‌رَو، غالب و مغلوب‌خُو»، یعنی دائماً شما حرف زندگی را می‌گیرید، حرف منذهنی را رها میکنید بنابراین غالب هستید، ولی ظاهراً مغلوب هستید. برای منهای ذهنی مغلوب هستید، آن‌ها شما را مغلوب می‌بینند، درواقع غالب هستید.
«نورِ غالب»، هشیاری غالب که دارید الآن با فضای گشوده‌شده، آمِن از نقص است. هیچ اشکالی ندارد و هیچ تاریکی ندارد، هیچ‌جور انرژی همانیدگی در او نیست، بد نمی‌توانید ببینید، هیچ‌چیز را غلط نمی‌بینید، غلط عمل نمی‌کنید. چرا؟ برای این‌که قلمی هستید بین انگشتان نور زندگی یا انگشتان خداوند.
و البته یک آیه‌ای هم اینجا هست، می‌گوید:
«وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِلشَّيَاطِينِ ۖ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ»
«ما آسمان فرودين را به چراغهايى بياراستيم و آن چراغها را وسيلۀ راندن شياطين گردانيديم و برايشان شكنجه آتش سوزان آماده كرده‌ايم.»
🌴(قرآن کریم، سورهٔ مُلک(۶۷)، آیهٔ ۵)
«ما آسمان فرودين را به چراغهايى بياراستيم»، این چراغها همین آدم‌هایی مثل مولانا هستند، «و آن چراغها را وسيلۀ راندن شياطين گردانيديم و برايشان شكنجه آتش سوزان آماده كرده‌ايم.» یعنی که می‌گفت که کفّار را می‌سوزاند، نه‌تنها کفر را می‌سوزاند، اگر کسی فضا را باز کند و واقعاً باز نگه دارد، به هرکسی برسد همانیدگی او را، غلط فکر کردن او را می‌سوزاند. یعنی درواقع یک جوری مردم را ما به ارتعاشِ زندگی وا‌می‌داریم.
الآن این ابیات را می‌خوانیم چه حالی به شما دست می‌دهد؟ کُفرتان می‌سوزد. در آتش‌باران است مولانا. آتشِ شناسایی مولانا است که کفرِ شما را می‌سوزاند. کفر یعنی من‌ذهنی‌تان دست از سر شما بر‌می‌دارد. در شما یک آرامشی به‌وجود میآید. یک شناسایی به‌وجود میآید. هر شناسایی یک‌ذرّه از کفرِ ما را که همان همانیدگی است، می‌سوزاند. ما را روشن میکند.
حق، فِشانْد آن نور را بر جانها
مُقبِلان برداشته دامانها
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۰)
و آن نثارِ نور را او یافته
روی، از غیرِ خدا برتافته
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۱)
هر که را دامانِ عشقی نا بُده
ز آن نثارِ نور، بیبهره شده
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۲)
مُقبِل: نیک‌بخت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
پس توجه می‌کنیم این لحظه خداوند این نور را به تمام جانها می‌افشاند. «حق، فِشانْد آن نور را بر جانها»، یعنی هیچ‌کس را محروم نمی‌کند. اما یک عدّه‌ای مُقبِل هستند، خوشبخت هستند. دامنشان را باز می‌کنند، دامنشان همین فضای گشوده‌شده است. هرچقدر فضا گشوده می‌شود همین‌قدر از آن نور برمی‌داریم.
بنابراین نثارِ نور و روشنی او را می‌گیرید. نثارِ هوشِ اصلی را می‌گیرید. هرچه فضا بازتر می‌شود، دامنِ شما گسترده‌تر می‌شود.
و آن نثارِ نور را او یافته
روی، از غیرِ خدا برتافته
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۱)
«غیرِ خدا»، همهٔ آن چیزهایی است که ذهن نشان می‌دهد. یعنی وقتی فضا باز می‌شود آدم رویش را از آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد، به‌عنوان وضعیت برای ما تا حالا مهم بوده، دیگر مهم نمی‌شود، «روی، از غیرِ خدا برتافته». آسان است دیگر، به این سادگی می‌گوید.
«هر که را دامانِ عشقی نا بُده»، هرکسی فضاگشایی نکرد، مرکزش را عدم نکرد، منقبض شد، باز هم زندگی را از ذهن خواست و وضعیت ذهنی که این لحظه بهوسیلهٔ ذهن نشان داده می‌شود مهم شد، دامانِ عشقی نیست، فضا باز نشد. بنابراین از آن نثار نورِ خداوند بیبهره شد.
حالا شما گرفته‌اید چیزی؟ یا همه‌اش ستیزه میکنید، مقاومت میکنید، دعوا میکنید، با منذهنی و پندارِ کمالش می‌گویید من می‌دانم، ناموس دارید، همه‌چیز به شما برمی‌خورد، دنبال جبران رنجش‌هایتان هستید، انتقام‌جویی هستید، چرا آبروی من را بردند؟ چرا کوچک کردند من را؟ دامان عشقی ندارید، از آن نثارِ نورِ خداوند چیزی نگرفتید.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۴ 9️⃣5️⃣8️⃣
اختران‌اند از وَرایِ اختران
که احتراق و نَحْس نَبْوَد اندر آن
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۴)
سایران در آسمان‌هایِ دِگَر
غیرِ این هفت آسمانِ مُشْتَهَر
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۵)
راسخان، در تابِ انوارِ خدا
نَیْ به هم پیوسته، نَیْ از هم جُدا
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۶)
سایر: گردنده، سیر کننده
مُشْتَهَر: نامور، مشهور
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
می‌گوید در این جهان اخترانی وجود دارند که وَرای این اختران مریخ و غیره هستند که در این‌ها نحسی نیست و سوزشی هم نیست، از بین هم نمی‌روند.
بنابراین این اختران چه کسانی هستند؟ «اختران» آدم‌هایی مثل مولانا هستند. اختران مثل شما هستند که روی خودتان کار کردید، فضاگشایی کردید و به درجه‌ای به زندگی، زنده شده‌اید. دیگر مرکزتان عدم شده و مرکزتان جسم نمی‌شود.
پس «اختران‌اند از وَرای اختران»، پس یک ستاره‌هایی وجود دارند دائماً می‌درخشند. این‌ها «سایر» هستند، یعنی در گردش‌اند، در کجا؟ نه در آسمان، آسمان ذهن و آسمانی که ما می‌بینیم. «سایران» یعنی سیر‌کنندگان «در آسمان‌های دگَر»، «غیرِ این هفت آسمانِ مُشْتَهَر».
مُشْتَهَر یعنی مشهور، شناخته‌شده.
پس سایر یعنی گردنده. مُشْتَهَر: نامور، مشهور. و بعضی نسخه‌ها ممکن است «مُعْتَبر» باشد.
«غیرِ این هفت آسمانِ مُشتَهَر» یا «مُعتَبر».
این‌ها راسخ هستند کجا؟ یعنی پابرجا هستند «در تابِ انوارِ خدا». پس انسان‌هایی مثل مولانا راسخ هستند، پابرجا هستند، محکم هستند، ریشه‌دار هستند در تابش انوار خدا و این آدم‌ها «نی به هم پیوسته» هستند، نه از هم جدا هستند. چون پیوستگی و جدایی، این دید مالِ ذهن است، این‌ها هم وجود دارند جدا، هم یکی هستند با خدا.
این «اَختران»، مولانا، حافظ، فردوسی این‌ها هم جدا وجود دارند، برای این‌که با زندگی یکی هستند، هم به هم پیوسته. بنابراین با هم بهوسیلهٔ زندگی پیوسته‌اند. به آن صورتی که ذهن تجسم میکند به هم پیوسته باشند بهوسیلهٔ منذهنی یا از هم جدا باشند، آن‌طوری تعریف نمی‌شوند. دارد تعریف زنده شدن به بی‌نهایت و ابدیت خدا را می‌گوید که در غزل هست «اکرامِ» خدا.
گفت از شاهان موقع اکرام بترس. این‌ها ترسیده‌اند، مواظب بوده‌اند بنابراین راسخ هستند در تابش انوار خدا، نه به هم پیوسته‌اند، نه از هم جدا.
هر که باشد طالعِ او ز آن نُجوم
نَفْسِ او کُفّار سوزد در رُجوم
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۷)
خشمِ مرّیخی نباشد خشمِ او
مُنْقَلِب‌رَو، غالب و مغلوب‌خُو
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۸)
نورِ غالب، ایمن از نقص و غَسَق
در میانِ اِصْبَعَینِ نورِ حق
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۹)
رُجوم: جمعِ رَجم، به‌معنی سنگسار کردن
مُنْقَلِب‌رو: کسی که در راه رفتن یکسان قدم برندارد.
غَسَق: تاریکی غلیظ
اِصْبَعَینِ: دو انگشت دست، مراد صفت جلال و جمال الهی است.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
خب این‌ها را باید یک کمی دقت کنیم به‌خاطر ادبیاتش.
رُجوم: جمع رَجم، به‌معنی سنگسار کردن.
مُنْقَلِب‌رَو یعنی مُنقلب‌رو، کسی که در راه رفتن یکسان قدم برندارد.
غَسَق: تاریکی.
اِصْبَعَین: دوتا انگشت دست.
می‌گوید هرکسی که طالعش آن ستاره‌ها باشند، الآن شما به مولانا گوش میکنید اگر واقعاً دل می‌دهید، متعهد هستید، واقعاً روی خودتان کار میکنید، فضاگشایی میکنید، دراینصورت طالعتان مولاناست. هر لحظه فضاگشایی میکنید، به کمک او دارید بهصورت زندگی بالا می‌آیید.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۲ 9️⃣5️⃣8️⃣
در برق چه نامه بر توان خوانْد؟
آخر چه سپاه آید از مور؟
خلقان برقند و یار خورشید
بی‌گفتِ تو ظاهرست و مشهور
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۰۵۳)
توجه کنید مولانا می‌گوید که در روشناییِ برق یعنی هشیاری جسمی، تاریکی باران میآید، رعد و برق هست، رعد آن صدا است، برق همین یک لحظه روشن می‌شود، روشن می‌شود ما این‌ور، آن‌ور را می‌بینیم فکر می‌کنیم که ها! آدرس ما این‌ور است. می‌رویم می‌بینیم، در برقِ بعدی بعد از نیم ساعت می‌زند می‌بینیم که ما اشتباه آمدیم. دیدِ منذهنی و هشیاری جسمی هم همین است.
نامه خواندن یا نامه نوشتن، ما نامهٔ خدا را نمیتوانیم بخوانیم، او باید بخواند. یعنی به‌جای برق، ما خورشید می‌خواهیم که ثابت باشد بتابد. وقتی فضا را باز می‌کنیم، خورشید می‌تابد. وقتی فضا را می‌بندید، برحسب همانیدگی‌ها می‌بینید، برق است.
می‌گوید در برق نامه نمی‌شود خواند، وقتی خورشید هست می‌شود نامه خواند. یعنی ما نمیتوانیم بفهمیم منظور ما چه هست، راه را چه‌جوری پیدا کنیم برسیم به زندگی. حتی راه را نمیتوانیم پیدا کنیم به هدف‌های این‌جهانی برسیم.
«مور» در اینجا نماد منهای ذهنی است. می‌گوید که بالاخره منهای ذهنی جمع بشوند، سپاهی تشکیل نمی‌دهند. «مور» یعنی مورچه. ما سلیمان می‌خواهیم، «آخر چه سپاه آید از مور؟»، هزارتا منذهنی را یک جا جمع کنی، عقلشان را جمع کنی، باز هم هیچ چیزی نمی‌شود.
می‌گوید آدم‌هایی که منذهنی دارند، که آدم‌ها منذهنی دارند، بَرق هستند، و یار، خداوند، خورشید است و اگر حرف نزنی ساکت بشوی، او ظاهر و مشهور است. یعنی ما اگر ذهن را ساکت کنیم، فوراً یار را می‌بینیم.
یار، خورشید است، نور او، و راهش همین فضاگشایی با مرکز عدم است. فضاگشایی با مرکز عدم خورشید است. فضابندی و واکنش، هشیاریِ جسمی پر از درد، برق است. نامهٔ خدا را، نامهٔ خودت را که برای چه آمدم، چکار باید بکنم، نمی‌توانی بخوانی. و در غزل داشتیم «گر نامه نمی‌خوانی، خود نامه تو را خوانَد». اگر نامهٔ او را نمی‌توانی بخوانی، بگذار خودش بخواند یعنی خداوند برایت بخواند.
شاد از وی شو، مشو از غیرِ وی
او بهارست و دگرها، ماهِ دی
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۵۰۷)
پس فضا را باز کن شاد از او بشو، نه آن چیزی که با ذهنت با مرکزیتِ آن داری شادی می‌کنی، برای این‌که بهار، خداوند است و بقیهٔ چیزها که ذهن می‌تواند ببیند زمستان است. از طریق چیزها می‌بینی زمستان است، از طریق فضای گشوده‌شده می‌بینی بهار است.
پس هرچه فضا را بازتر می‌کنیم زندگی ما بهارتر می‌شود، هرچه فضا را می‌بندیم زندگی ما شبیه زمستان می‌شود.
چون نباشد قوّتی، پرهیز بِه
در فرارِ لا یُطاق آسان بِجِه
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۹۶)
لا یُطاق: که تاب نتوان آوردن
آسان بِجِه: به آسانی فرار کن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ما در منذهنی قوَّت نداریم. اگر چیزی بیاید به مرکز ما، با یک شخصی یا چیزی همانیده بشویم، نیرویی نداریم، پس بهتر است پرهیز کنیم. و این‌که اگر چیزی به مرکز ما آمده و طاقتِ این را نداریم که با آن هشیاری جسمی زندگی کنیم و زندگی ما دارد خراب می‌شود این «فرارِ لا یُطاق» است یعنی فرار از چیزی که طاقتش را نداریم.
اگر می‌بینی که باید فرار کنی از چیزی که طاقتش را نداری، پس «آسان بِجِه»، بلند شو همین الآن فرار کن، به‌آسانی فرار کن. بگو من از دست این منذهنی و همانیدگی‌هایم باید فرار کنم. کجا فرار کنی؟ به همین فضای گشوده‌شده، به خدا، به زندگی. این‌ها را قبلاً هم خواندیم.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۰ 9️⃣5️⃣8️⃣
شما هم کاملاً آزاد هستید در فکر کردن، در حرکت کردن، در فضاگشایی، ولی وقتی یک چیزی ذهنتان نشان می‌دهد حواستان متمرکز می‌شود روی آن، آن میآید مرکزت، در فتنه‌اش افتادی.
دارد می‌گوید: «چون به دانه داد او دل را به جان»، یعنی تمام حواسش را داد به آن از تَهِ دلش، گفت بَه بَه بَه! این چیزی که ذهن نشان می‌دهد چقدر عالی است، من این را می‌خواهم، این زندگی دارد،
چون به دانه داد او دل را به جان
ناگرفته مر ورا بگرفته دان
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۲۱)
درست است که در کنار بام است، تو فرض کن گرفتار شده، یک چند لحظهٔ دیگر گرفتار می‌شود. یعنی چه؟ یعنی بترس، یعنی مواظب باش.
«آن نظرها که به دانه میکند»، آن نگاه‌هایی که به دانه میکند، می‌گوید بَه بَه بَه بَه! هر دفعه نظر میکند و آن را می‌آورد به مرکزش، این گره‌ای است که به پایش می‌زند.
از این واضح‌تر مولانا بگوید؟ که شما به جهان نگاه میکنید که ذهنتان نشان می‌دهد یک چیزی را در این لحظه، شما مرغی هستید مرغ حضور هستید، مرغ خدا هستید، دارید با هر نظری که به آن چیزی که ذهنتان نشان می‌دهد نگاه میکنید و می‌خواهید «به جان»، با تمام قُوا دارید گره به پایتان می‌زنید. یعنی فرض کن که مرغ با دست خودش یک ریسمانی هست، یک طرفش را به پایش می‌زند، یک طرفش را به یک جایی می‌بندد، دیگر نمی‌تواند پرواز کند. شما این‌طوری نیستید؟ بسته نیستید با طناب‌های نامرئی به بعضی چیزها؟
مالِ دنیا، دامِ مرغانِ ضعیف
مُلکِ عُقْبیٰ، دامِ مرغانِ شریف
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۴۷)
مُلکِ عُقْبیٰ: سلطنت آخرت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
پس آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد دامِ مرغانِ ضعیف است. ما همه‌ٔمان مرغ هستیم، مرغ هشیاری هستیم، از جنس امتداد خدا هستیم، آن کسی که چیز ذهنی را می‌آورد به مرکزش یا به آن مقاومت میکند، این مرغِ ضعیف است.
«مُلکِ عُقْبیٰ»، فضای گشوده‌شده، دامِ مرغانِ شریف است، بزرگ است، مورد احترام زندگی است. شما مرغ ضعیف هستید یا مرغ شریف هستید؟ خودتان خودتان را ارزیابی کنید. داریم می‌گوییم «بترس»، که همیشه مرغ شریف باشی.
توجه کنید که همۀ ما به صحبت‌های مولانا داریم گوش می‌کنیم. نه به کسی توهین می‌شود، نه کسی از کسی بهتر است. داریم از این ابیات یاد می‌گیریم که زندگیمان را درست کنیم. و گفتیم اگر من‌ذهنی‌مان با پندار کمالش گفت که «نه! مرغ ضعیف چه است، من مرغ شریف هستم»، بترس که همان عیب مرغِ ضعیف بودن از شما هم بالا بیاید.
منذهنی مرغ ضعیف است. اصلاً از اینجا شروع شده دیگر: «ای دلِ بیبهره»، دلِ بیبهره مرغِ ضعیف است که به دام افتاده، بیبهره شده. ما این‌قدر بیبهره شدیم که هیچ بهره‌ای نداریم، هم فردی، هم جمعی، ولی کاری نمی‌کنیم.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۱۸ 9️⃣5️⃣8️⃣
در زمانه صاحبِ دامی بُوَد؟
همچو ما احمق که صیدِ خود کند؟
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۷)
ما حواسمان نیست که اگر چیزی را می‌آوریم به مرکزمان و می‌گوییم مال من شد، ما داریم به دامش می‌افتیم و از این دام نمیتوانیم بیرون بیاییم و بیرون آمدن با درد هشیارانه همراه خواهد شد.
رویِ صحرا هست هموار و فراخ
هر قدم دامی‌ست، کم ران اُوستاخ
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۶۹)
اُوستاخ: گستاخانه
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
در این صحرای ذهن که الآن ما با ذهن می‌بینیم چون منذهنی داریم و در زمان مجازی هستیم، گفت «شادِ ایّامی، از ایّام ترس»، ما از ایام نمی‌ترسیم، دائماً منتظر زندگی هستیم که از طریق تغییر وضعیت‌ها به ما رو کند. این صحرا هم فَراخ است، این چیز هست، آن چیز هست، چیزهای دیگر هست، «هموار و فراخ» است. می‌گوید هر قدم ممکن است یک چیزی را ببینی خوشت بیاید بیاید مرکزت، این‌قدر گستاخانه ندُو، زندگی نکن، با ذهن بی‌ناظر زندگی نکن.
«بترس» یعنی ذهنت را زیر نفوذ هشیاری ناظر خودت دربیاور. هر قدم ذهنت یک چیزی نشان می‌دهد، این لحظه یک چیزی نشان می‌دهد، لحظهٔ بعد یک چیزی نشان می‌دهد، همهٔ این‌ها قوهٔ این را دارند که بیایند مرکز تو، این‌قدر گستاخانه از روی منذهنی که «می‌دانم، می‌دانم، می‌توانم» نکن. چه می‌شود آن موقع؟ پایین به نظرم میآید که می‌گوید که یواش‌یواش این دام به گردنت می‌افتد.
اگر گستاخانه انسان بِدَوَد، چه‌جوری این دام به گردن ما می‌افتد؟ شروع می‌کنیم به زندگی از ثانیهٔ صفر، در بیست‌سالگی می‌بینیم که در یک دام بسیار محکمی افتاده‌ایم، آن هم دام همانیدگی‌هاست.
این وظیفۀ پدر و مادر است بگوید که «هر قدم دامی‌ست» ای بچۀ من، گستاخانه جلو نرو. در غزل هم داریم که «ای مگس دل». ای بچۀ من مگس‌دل نباش، روی هر شیرینی ننشین، نگذار هر شیرینی که ذهنت نشان می‌دهد بیاید به مرکزت. و:
چون رهیدی، شُکرِ آن باشد که هیچ
سویِ آن دانه نداری پیچ پیچ
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۸۸۰)
وقتی رهیدی، شُکرش چیست؟ که دیگر دنبال آن دانه نگردی. شما یک بار، دو بار همانیده شدی، درد هشیارانه کشیدی دیدی که چقدر سخت بود، دیگر دُورِ آن نگرد.
شما می‌بینید که همانیدن با یک انسان چقدر سخت است. یک انسانی را بیاور به مرکزت، عاشقش بشو، او هم اصلاً خبر ندارد. تو داری درد می‌کشی، می‌سوزی، آه بَه! دارم درد عشق می‌کشم، عاشق شدم، بیچاره شدم. این عشق نیست، این همانیدگی‌ست.
اگر چند بار با آدم‌های مختلف همانیده شدی فارغ شدی پس از درد زیاد، واقعاً باید شُکر کنی که فارغ شدی، دیگر دور آن همانیدگی نگردی. آن را مبنا قرار بده، دور هیچ همانیدگی‌ای نگرد. پس شُکر خدا این است که شما دور هیچ همانیدگی نگردی، چون دیگر یک بار، دو بار، سه بار امتحان کردی یاد گرفتی دیگر، همانیدگی که میآید اذیت میکند تو را.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۱۶ 9️⃣5️⃣8️⃣
بعد می‌گوید که
خواب چون در می‌رمد از بیمِ دلق
خوابِ نسیان کَی بُوَد با بیمِ حَلْق؟
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۱۰۰)
لٰاتُؤاخِذ اِنْ نَسینا، شد گواه
که بُوَد نسیان به وجهی هم گناه
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۱۰۱)
زآنکه استکمالِ تعظیم او نکرد
ورنه نسیان در نیاوردی نبرد
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۱۰۲)
این چند بیت مهم است. می‌گوید که مردم از بیمِ این‌که دَلقشان را ببرند، اسباب و اثاثیۀ خانه‌شان را ببرند، شب نمیخوابند. پس بنابراین اگر بیمِ جان باشد، چون نِسیان، فراموشی سبب از بین رفتن جانِ ما می‌شود. جانِ زندۀ زندگیمان در منذهنی میمیرد. چه‌جوری می‌خواهم به خواب بروم؟!
دزد می‌خواهد بیاید اثاثیۀ ما را ببرد، شب نمی‌خوابیم. بعد آن موقع یک دزدِ دیگر بهنام «خوابِ نِسیان» می‌خواهد حَلقِ ما را ببُرد یا ما را بکُشد، ما باید بخوابیم؟! می‌گوید نه، نباید بخوابیم. یعنی به خواب ذهن نباید برویم. این‌ها همه گواه بر ترس است، مراقب بودنِ شدید است.
و این چندتا کلمۀ عربی مربوط به آیۀ قرآن است می‌گوید:
«… رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا… .»
«… اى پروردگار ما، اگر فراموش كرده‌ايم يا خطايى كرده‌ايم، ما را بازخواست مكن … .»
🌴(قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۲۸۶)
یعنی «لٰاتُؤاخِذ»، یعنی مؤاخذه نکن اگر فراموش کردیم. می‌گوید این آیه شاهد بر این است که نِسیان یا فراموشیِ خدا و مأموریت خود یا منظور از آمدن به این جهان گناه است، برای این‌که تعظیم را ما کمال نمیبخشیم. «زآنکه استکمالِ تعظیم او نکرد»، یعنی این‌که انسان ممکن است یکخرده واقعاً ایمان می‌آورد که بله، خدایی هست زندگی ما را اداره میکند، ولی کاملاً منذهنی را صفر نمی‌کند که امور زندگیاش را بدهد دستِ خداوند.
این «تعظیم» را که الآن صحبت کردیم و امیدوارم شما معنی‌اش را خوب متوجه بشوید، این:
چیست تعظیمِ خدا افراشتن؟
خویشتن را خوار و خاکی داشتن
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۰۸)
این خوار و خاکی داشتنِ منذهنی را تا آخر ادامه نمیدهیم، یک مقدار نگه میداریم. گفتیم بیشترِ مردم حتی به این برنامه گوش می‌کنند، آشکارا می‌گویند نمی‌خواهند منذهنی را صفر کنند، می‌خواهند منذهنی تربیتشده داشته باشند. شما مواظبِ این کار باشید!
می‌گویند که ما الآن غیبت نمی‌کنیم، با همسرمان هم دعوا نمی‌کنیم، بچههایمان می‌گویند که شما مهربانتر شده‌اید، سَرِ کار هم مردم از ما راضی هستند می‌گویند رفتارتان عوض شده. خُب شما برای این کار، رویِ خودتان کار نمی‌کنید!
شما باید منذهنی را صفر کنید. این‌که دیگر غیبت نمی‌کنم که شما دارید من‌ذهنیِ تربیتشده درست میکنید! شما می‌خواهید یک خرسِ خوبی درست کنید با آن زندگی کنید که آزارش به این و آن نرسد، ولی حاضر نیستید منذهنی را از دست بدهید. نمیخواهید ادارۀ امورِ زندگی‌تان را دست خدا بدهید.
«چیست تعظیمِ خدا افراشتن؟» تا آن‌جا ادامه بدهید که این به اِستِکمال برسد. «خویش را خوار و خاکی داشتن». حالا این یادمان باشد، می‌گوید که «زآنکه استکمالِ تعظیم او نکرد». و این «استکمالِ تعظیم او نکرد» در مورد همۀ ما صادق است که ما منذهنی را به صفر نمیرسانیم، تعظیم را تمام نمی‌کنیم. «ورنه نسیان در نیاوردی نبرد»، وگرنه کِی فراموشی به ما حمله میکرد؟!
ما دنبالِ اِستِکمالِ تعظیم نیستیم. حالا برای چه می‌خوانیم؟ برای این می‌خوانیم که به خودمان یاد بدهیم که من باید این فضاگشایی و گذاشتن زندگی‌ام را در اختیار خدا باید ادامه بدهم، ادامه بدهم، این‌قدر که این من‌ذهنی‌ام هیچ دخالتی در زندگیِ من نکند، اصلاً نماند.
نِسیان، فراموشی خدا چرا به ما حمله میکند؟ درواقع منذهنی حمله میکند. چرا بعضی چیزها که از قبل بوده، حالا می‌خواهد درد باشد، همانیدگی باشد، جرئت این را پیدا میکند بیاید به مرکز ما، دوباره عینکِ دیدِ ما بشود؟ برای این‌که ما تعظیم خدا را کمال نمیبخشیم.
برای همین بیت دوم می‌گوید که ما را مؤاخذه نکن به‌خاطرِ این‌که فراموش‌کار هستیم. اشاره میکند به همین آیه‌ای که خواندم دیگر:
«… رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا… .»
«… اى پروردگار ما، اگر فراموش كرده‌ايم يا خطايى كرده‌ايم، ما را بازخواست مكن … .»
🌴(قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۲۸۶)
یعنی چه؟ یعنی لحظه‌به‌لحظه گستاخی می‌کنیم و البته هزینه‌اش هم می‌دهیم. «بازخواست مکن» که او بازخواست نمی‌کند، ولی ما جزای عملمان را می‌بینیم دیگر. ما قانونِ زندگی را زیر پا می‌گذاریم، ما زندگیمان را براساس منذهنی میسازیم و با آن اداره می‌کنیم، باید ضرر و زیان ببینیم.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۸ 9️⃣5️⃣8️⃣
«غَفْلَت و گستاخیِ این مُجرِمان»، یعنی ما، غفلت و گستاخیِ ما مجرمان، ما منهای ذهنی، «از وُفورِ عفوِ توست ای عَفوْلان». عَفوْلان یعنی معدنِ عفو. خداوند معدنِ عفو است. «لان» یعنی مکان، یعنی مکان عفو. خداوند مکان عفو است. این هم جالب است که ما می‌گوییم او عفو نمی‌کند، نه! ما عفو نمی‌کنیم، ما دست برنمی‌داریم، ما گستاخی می‌کنیم. به‌خاطرِ «وُفورِ عفوِ توست» می‌گوید که انسان‌ها گستاخی می‌کنند و منذهنی را بالا می‌آورند و پندار کمال درست می‌کنند، ناموس درست می‌کنند، می‌گویند ما می‌دانیم.
«دایماً»، لحظه‌به‌لحظه، همیشه، «غفلت»، فراموشیِ تو، اُفتادن به هشیاری جسمی، از گستاخی دمیده می‌شود، یعنی گستاخی است که غفلت را به‌وجود می‌آورد، ما از تو غافل می‌شویم. «که بَرَد تعظیم»، فقط تعظیم، که این‌که ما منذهنی را کوچک کنیم، تعظیم را می‌دانید معنی‌اش چه هست. الآن هم فکر کنم توضیح بدهم به شما. «که بَرَد تعظیم از دیده رَمَد»، رَمَد یعنی دردِ چشم، مرضِ چشم. این چشمِ ما، چشم عدمِ ما مرض گرفته، ما با چشم عدم نمی‌بینیم و با چشم همانیدگی می‌بینیم. پس همانیدگی و هشیاریِ جسمی رَمَد است. بله؟
عَفوْلان: محل عفو و بخشش. رَمَد: دردِ چشم. و این تعظیم خداست. می‌گوید تعظیم خداست که چشم ما را باز میکند و چشم را درست میکند. حالا این سه بیت را نگاه کنید:
چیست تعظیمِ خدا افراشتن؟
خویشتن را خوار و خاکی داشتن
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۰۸)
چیست توحیدِ خدا آموختن؟
خویشتن را پیشِ واحد سوختن
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۰۹)
گر همی‌خواهی که بفْروزی چو روز
هستیِ همچون شبِ خود را بسوز
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۱۰)
تعظیم: بزرگداشت، به عظمتِ خداوند پی بردن
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
در بیت قبل گفت فقط تعظیمِ خدا این گستاخی را کم میکند و کم میکند، بالاخره از بین می‌برد. یعنی شما باید فضا را باز کنید، امورتان را بدهید دست زندگی.
بعد می‌گوید این را باید افراشته بکنی. هرچه فضا گشوده‌تر می‌شود مثل یک چادر بزرگ، این تعظیمِ خدا زیادتر می‌شود. شما ده درصد می‌دهید دست خدا، نود درصد هنوز منذهنی. یواش‌یواش این درصد زیاد می‌شود، زیاد می‌شود، هشتاد، نود، بالاخره صددرصد می‌شود دستِ خدا. این می‌شود تعظیم خدا را افراشتن. آن موقع این فضای گشوده‌شده یک آسمانِ بزرگ می‌شود، برای همین می‌گوید «افراشتن». هرچه این آسمان درون بازتر می‌شود، منذهنی کوچکتر می‌شود.
پس بنابراین اگر شما ناموس را زیرِ پا بگذارید، چیزها به شما برنخورد، نمی‌دانم بگویید «نمی‌دانم»، پندارِ کمال نداشته باشید، وقتی درد میآید مواظب باشید که این درد الآن گستاخی است، گستاخی در مقابل خداوند است.
یعنی ما این‌قدر پُررُو هستیم که می‌گوییم که من این را میخواستم با من‌ذهنی‌ام تو ندادی، من می‌توانم غمگین بشوم. درحالی‌که تو دمبهدم شادی را به من میدمی، درضمن عَفوْلان هم هستی، لحظه‌به‌لحظه هم می‌خواهی من را ببخشی، ولی من شرایط بخشش تو را قبول نمی‌کنم، درنتیجه من‌ذهنی‌ام را باز هم بالا میآورم.
پس این چند بیت خیلی مهم است. «چیست توحیدِ خدا آموختن؟» توحید خدا را ما چه‌جوری می‌توانیم بیاموزیم؟ لحظه‌به‌لحظه ما منذهنی را پیش خداوند با فضاگشایی بسوزانیم. اگر می‌خواهید مثل روز روشن بشود، این حس وجودِ مثلِ شب خودت را بسوز.
پس حالا این را خواندم که یادمان باشد تعظیم خدا چیست. در بیت‌های قبلی گفت «دایماً غفلت ز گستاخی دَمَد»، «که بَرَد تعظیم»، تعظیم را الآن معنی کردیم، «از دیده رَمَد»، یعنی دردِ چشم را، بد دیدن را. و
غَفْلت و نِسیانِ بَد آموخته
ز آتشِ تعظیم گردد سوخته
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۰۹۷)
هَیْبَتش بیداری و فِطنت دهد
سهو و نسیان از دلش بیرون جهد
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۰۹۸)
وقتِ غارت خواب نآید خلق را
تا بِنَرباید کسی زو دلق را
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۰۹۹)
فِطنت: زیرکی و هوشیاری
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
«غَفْلت و نِسیان»، هردو خاصیت منذهنی هستند. یعنی ما خدا را فراموش کردیم، اصلاً فکر می‌کنیم از جنسِ منذهنی هستیم. غفلت داریم، یعنی عینِ خیالمان نیست، این چیزِ مهمی برای ما نیست، اقدامی نمی‌خواهیم بکنیم. حتی این برنامه پخش می‌شود، غفلت و نسیان این‌قدر زیاد است که، خُب می‌گویند این اشعارِ مولانا است، این‌ها را بخوانیم ببینیم چه اشکالی داریم.
می‌گوید «غَفْلت و نِسیانِ بَد آموخته»، این‌ها را ما یاد گرفتیم. این «غَفْلت و نِسیانِ بَد» را ما یاد گرفتیم، اما «ز آتش تعظیم گردد سوخته». اگر ما فضاگشایی کنیم، مرکز را عدم کنیم و تعظیم را زیاد کنیم، یعنی در این لحظه شما واقعاً باید تصمیم بگیرید زندگی‌تان را می‌خواهید بدهید دستِ زندگی، خدا یا با منذهنی می‌خواهید اداره کنید؟ اگر با منذهنی می‌خواهید اداره کنید، دراینصورت مرتب این غفلت و نِسیان، «نِسیان» هم یعنی فراموشی، زیادتر خواهد شد.
اگر چیزی که ذهن نشان می‌دهد حالِ شما را خراب میکند، شما گستاخ هستید و گستاخی نابههنگام هست. اصلاً تمامِ این جنگ‌هایِ ما در روی زمین گستاخیِ نابههنگام است. این‌که ما عقلمان را، عقل زمینی‌مان را، عقل من‌ذهنی‌مان را حاکم بر زندگیمان کردیم، گستاخیِ نابههنگام است؛ و ما نمی‌ترسیم.
ما می‌گوییم با دروغ و فریب و ناراستی و خیانت و همهٔ این‌ها را به هم جمع می‌کنیم، حرص را، حرص مقام را، حرص پول را و حرصِ همه‌چیز. ما می‌توانیم زندگیمان را به‌طور فردی و جمعی اداره کنیم، می‌توانیم دروغ بگوییم، توطئه کنیم، یک جایی را خراب کنیم، آدم‌ها را بکُشیم، ظلم کنیم و زندگیِ خوبی درست کنیم؛ گستاخی نیست؟ این گستاخی می‌تواند توجیه بشود؟ چرا! گستاخیِ نابخشودنی است. البته هزینه‌اش هم می‌دهیم ما الآن. تمام دردهایی که الآن روی زمین درست کرده‌ایم از این گستاخیِ ناهنگام است، می‌ترسیم؟ نه! مواظب هستیم؟ نه! اصلاً مواظب نیستیم.
ما البته می‌توانیم فرداً مواظب خودمان باشیم، گرچه جمعاً همه‌مان، تقریباً اکثریت گستاخ هست [شکل ۹ (افسانه منذهنی)]، حالا همه درست نیست، ولی اکثریت. این‌قدر اکثریت گستاخِ ناهنگام است و مواظب نیستند که می‌توانیم بگوییم تقریباً همه و برای همین است که وضع بشر خوب نیست!
[شکل ۱۰ (حقیقت وجودی انسان)] هرکسی باید مرکزش را عدم کند، فضاگشایی کند، گستاخی را بگذارد کنار و از این به‌اصطلاح «بی‌گستاخی» حالا بگوییم و مرکز عدم و از این ادب، یک حضوری، یک خِردی، یک شادی‌ای، یک خلاقیتی بیرون بیاید که «جماعت رحمت هست» و این رحمت را جمع کنیم، عقل را جمع کنیم، با همدیگر مشورت کنیم، زندگی بهتری درست کنیم.
این دو بیت اینجا هم آمده:
شُکرِ نعمت، خوش‌تر از نعمت بُوَد
شُکرباره کِی سویِ نعمت رَوَد؟
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۸۹۵)
شُکر، جانِ نعمت و، نعمت چو پوست
زآنکه شُکر آرد تو را تا کویِ دوست
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۸۹۶)
شُکرباره: آنکه بسیار شُکر میکند و عاشقِ شُکر است.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
یکی از گستاخی‌های ما واقعاً عدم قدردانی و بی‌شُکری ماست، در روابطِ خودمان با همدیگر که از ذاتِ منذهنی نشأت می‌گیرد. بی‌شُکری و قدردان نبودن واقعاً از منذهنی که دائماً می‌خواهد و طلبکار است سرچشمه می‌گیرد. پس بنابراین الآن شُکر می‌کنیم برای این‌که می‌توانیم فضا را باز بکنیم به او وصل بشویم، نه برای آن چیزی که ذهنمان نشان می‌دهد به‌دست آورده و ما «شُکرباره» می‌شویم، شُکرکنِ حرفهای می‌شویم، لحظه‌به‌لحظه شُکر می‌کنیم. این شُکرباره بودن درواقع عدمِ گستاخیِ ناهنگام است، عکسِ گستاخی است. پُررویی، زیاده‌طلبی، طلبکار بودن، داد و بیداد کردن، شکایت کردن، در مقابل خداوند گستاخی حساب می‌شود.
شما فضا را باز کنید و از همانیدگی‌ها زندگی نخواهید، هویت نخواهید؛ خواهید دید که به فراوانیِ خداوند دست پیدا میکنید. امروز شعرهایش را خواندم، دو چیز، یکی او ما را گرامی داشته، یکی فراوانی‌اش را به ما داده. هرکسی که در زندگی بیرونی‌اش کمیابی هست، این آدم شُکرباره نیست، قانون جبران را انجام نمی‌دهد.
اصلاً شما نگاه کنید، جوان اگر بخواهد شُکر کند باید از این جوانی، از این فکرِ جوانش، قدرتِ جوانی‌اش استفاده کند، یاد بگیرد، سرویس بدهد، کار کند، مفید باشد جوان. اگر این کارها را نمی‌کند، تنبلی میکند، وقتش را به بطالت می‌گذراند، شُکر نمی‌کند. شُکر نمی‌کند، این چه حساب می‌شود؟ گستاخی!
شما قدرِ یک چیزی را نمی‌دانید و آن را زیرِ پا لِه میکنید، دوباره با ذهنتان یک چیز دیگری می‌خواهید که با کُن‌فَکانِ زندگی هم سازگار نیست، فقط میلِ من‌ذهنیِ شماست، این بدبخت‌کننده است. این همین خصوصیت‌هایِ نحسیِ مریخی است که اول غزل گفته «ای دلِ بی‌حاصل»، تو می‌دانی چرا بی‌حاصل شده‌ای؟ برای این‌که از خاصیت‌هایِ مریخی نمی‌ترسی، جنسِ مریخ شدی. بی‌شُکری هم همین است.
شُکر جانِ نعمت است، نعمت مثلِ پوست است، یعنی آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد پوست است، فضاگشایی و قدردان بودن و رِضا داشتن در این لحظه، شُکر داشتن، این‌که من به تو وصل هستم، این‌که از خِرَد تو استفاده می‌کنم این شُکر است و این شُکر و فضاگشایی ما را به زندگی وصل میکند، ما را به کویِ دوست می‌آورد.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۵ 9️⃣5️⃣8️⃣
دانه دیدی اصلاً مثل این‌که ندیدی. شما نمی‌کنید. شما اگر یک کار مفیدی بکنید مطمئن باشید که شما نمی‌کنید، پس با آن نمی‌توانید، اکرامِ شاه است. یعنی اگر این برنامه مفید باشد شاه دارد میکند، اگر که منذهنی بکند اصلاً مفید نمی‌تواند باشد.
بنابراین منذهنی نباید افتخار بکند به به‌وجود آوردن یک چیز خوبی. شما نگذارید منذهنی غصب کند محصول معنوی‌تان را. اگر بکند شما باید از دام بترسید دارید به دام می‌افتید. این همین حالتِ این افسانهٔ منذهنی [شکل ۹ (افسانه منذهنی)] است دیگر. ما این‌قدر از طریق شرطی‌شدگی به قضاوت و مقاومت علاقه‌مندیم و این‌که یک چیزی را به ذهن تجسم کنیم، ولو معنوی، بگذاریم مرکزمان. مواظب باشیم این کار را نکنیم، دائماً فضا را باز نگه داریم با مرکز عدم [شکل ۱۰ (حقیقت وجودی انسان)] تا از خطر دام برهیم.
گرچه باران نعمت است، از برق ترس
شادِ ایّامی، تو از ایّام ترس
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۲۰۹)
معنی کردیم دیگر، گفتیم تاریک است شب، یعنی شب این دنیا، باران رحمت الهی دارد میآید، ولی باران رحمت الهی در این تاریکیِ شب سبب می‌شود ما هشیاری جسمی پیدا کنیم. این هشیاری جسمی همان برق است، مثل رعد و برق. و چون منذهنی درست می‌کنیم به زمان مجازی می‌افتیم و از اتفاقات می‌خواهیم زندگی بگیریم، بنابراین شادِ ایّام می‌شویم. شما نگاه کنید مردم منتظر هستند، منتظر چه هستند؟ منتظر اتفاقات خوب، اصلاً معلوم نیست این اتفاقات خوب چه هست!
این لحظه اتصال به زندگی را و شکوفایی براساس حضور را رها کرده‌اند، خرد زندگی، امنیت زندگی را رها کرده‌اند، دنبال اتفاقات خوب می‌گردند که از آن زندگی بگیرند، می‌گویند وضعمان خوب خواهد شد. این لحظه وضعشان را نمی‌خواهند خوب کنند، به‌طور اصیل نمی‌خواهند به خودشان خدمت کنند، حتی تنبلی و جبر به آن‌ها چیره است. شادِ ایّام هستند، امیدوار هستند در آینده یک اتفاقاتی بیفتد که زندگی‌شان درست بشود. «شادِ ایّامی، تو از ایّام ترس».
حتی اگر اتفاقات را ایام به‌وجود بیاورد که تو میل داشتی به آن برسی، ایام از تو خواهد گرفت، «از ایّام ترس». و آن شعرها را خیلی خواندیم دیگر، نمی‌خوانم دیگر،
هر چه از وی شاد گردی در جهان
از فراقِ او بیندیش آن زمان
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۶۹۷)
هرموقع شما می‌خواهید یک چیزی را بگیرید، فوراً دستتان را باز کنید، بگویید ایام این را از من خواهد گرفت، چون این را ایام درست کرده، گذراست. هرچیزی که ذهن نشان می‌دهد، بهوسیلهٔ تغییر ایام به‌وجود آمده، شما به آن نمی‌چسبید.
ولی این کارِ منذهنی است که بیفتد در زمان مجازی و از اتفاقاتی که ذهن نشان می‌دهد زندگی بخواهد [شکل ۹ (افسانه منذهنی)]. شما می‌گویید من از چیزی که ذهنم نشان می‌دهد زندگی نمی‌خواهم، من بهوسیلهٔ چیزی که ذهنم نشان می‌دهد خشمگین نخواهم شد، واکنش نشان نخواهم داد، ناراحت نخواهم شد، من کارم [شکل ۱۰ (حقیقت وجودی انسان)] فضاگشایی در اطراف وضعیت این لحظه است، در مقابل وضعیت این لحظه مقاومت نمی‌کنم، اگر بکنم می‌افتم به زمان مجازی، یعنی در گِرو اتفاقات و ایام. می‌افتم در گِرو برق، یعنی هشیاری جسمی [شکل ۹ (افسانه منذهنی)]، و هشیاری جسمی دیدیم که نمی‌تواند کمک کند من نامه بخوانم یا این‌که راه را پیدا کنم. در مورد این هم یک مطلبی الآن خواهیم خواند.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۳ 9️⃣5️⃣8️⃣
شکل ۱۰ (حقیقت وجودی انسان)
Читать полностью…
دمِ او جان دهدت رو ز نَفَخْتُ بپذیر
کارِ او کُنْ فَیَکُون‌ست، نه موقوفِ علل
🌺(مولوی، دیوان شمس، غزل ۱۳۴۴)
نَفَخْتُ: دمیدم
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
سبب‌سازی ذهن را تعطیل کنیم.
حاجتِ خود عرضه کن، حجّت مگو
همچو ابلیسِ لعینِ سخت‌رُو
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۴۸)
سخت‌رُو: بی‌شرم، گستاخ، پُررو
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
حاجت ما چیست؟ ما می‌گوییم خدایا منذهنی ما را آب کن. پس فضا را باز کن نیازت را عرضه کن به زندگی. نرو به سبب‌سازی ذهن دلیل بیاوری. چه کسی این کار را کرده؟ «ابلیسِ لعینِ سخت‌رُو».
امروز فهمیدیم که منذهنی، هشیاری جسمی، مورد لعنت خداست، ابلیس سخت‌رو است. ببینید ما هم از جنس او هستیم که این‌قدر سخت‌رو هستیم. آخر چقدر باید به ما بگویند که این منذهنی خطرناک است تخریب میکند، تا ما توجه کنیم؟! پس در داشتن منذهنی، و این گاو زرین چه می‌گوید من به آن گوش می‌دهم، این‌که من مرتب فکرهای منفی بکنم، حال خودم را خراب کنم، در این کار بسیار سخت‌رو هستم. یعنی مقاوم هستم و پررو، می‌گویم آقا این درست است، این راه درست است؛ بابا بکش عقب فضا را باز کن بگو اشتباه می‌کنم، مثل «ابلیسِ لعینِ سخت‌رُو» نباش.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۳۱ 9️⃣5️⃣8️⃣
پس مولانا می‌خواهد ما را متوجه این اشتباه بکند که درحالی‌که منذهنی داریم و برای به‌دست آوردن همانیدگی‌ها، که همهٔ این‌ها را با «جاه» نشان داد، ما پیش نابینایان، منهای ذهنی، تواضع می‌کنیم، اما پیش انسان‌های بینا مثل مولانا ناز می‌کنیم، می‌گوییم یعنی احتیاج به شما نداریم ما، و درحالی‌که حال گندیده‌ای داریم حالمان خراب است و آن‌ها راه‌حل را به ما می‌دهند، ما همان درواقع ترکیب درد و هشیاری جسمیِ منذهنی را به صورتمان می‌مالیم، یعنی با آن‌ها با منذهنی برخورد می‌کنیم، و این درست نیست. این ما را می‌رساند به این ابیات که بسیار بیدارکننده است.
ای تواضع بُرده پیشِ ابلهان
وی تکبّر بُرده تو پیشِ شهان
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۲۵)
آن تکبّر بر خَسان خوب است و چُست
هین مرو معکوس، عکسش بندِ توست
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۲۶)
ما تواضع را پیش ابلهان می‌بریم. منذهنی داریم، هرکسی منذهنی بزرگ‌تری دارد، پولش از ما بیشتر است، مقامش از ما بالاتر است تعظیم می‌کنیم پیش آن‌ها، و با پندار کمالمان تکبرمان را به مولانا یا امثالُهُم نشان می‌دهیم. شَهان در اینجا یعنی شاه‌های معنوی.
می‌گوید آن تکبر بر منهای ذهنی خوب و زیباست. شما تکبرتان را به‌عنوان نیروی زندگی باید به آن‌ها نشان بدهید، باید بگویید من بزرگ‌تر از منذهنی هستم. تواضع کند پیش شاهان معنوی. «آن تکبّر بر خَسان خوب است و چُست». تو معکوس مرو برعکس عمل نکن. عکس عمل کردن سبب خواهد شد که ما در زندان ذهن بیفتیم. و همینطور:
گاوِ زرّین بانگ کرد، آخِر چه گفت؟
کاحمقان را این همه رغبت شگُفت
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۰۵۳)
می‌گوید این منذهنی از ابتدای زندگیمان دارد حرف می‌زند. گاوِ زرّین یعنی همین گاو سامری را می‌گوید. گاو سامری همین منذهنی ما است که هی حرف می‌زند.
می‌گوید بالاخره ما براساس همانیدگی‌ها و جدایی حرف‌ها را درست کردیم، چه‌جوری درست کردیم؟ از گذشتن از یک همانیدگی به همانیدگی دیگر، نتیجهٔ این چه شده؟ نتیجه‌اش جنگ شده، تباهی شده، از بین رفتن زندگیمان شده.
«گاوِ زرّین بانگ کرد، آخِر چه گفت؟»، سرانجام چه چیز مفیدی به ما گفته که احمقان یعنی منهای ذهنی اینهمه میل پیدا کرده‌اند که این منذهنی حرف بزند ما گوش بدهیم؟
شما نگاه کنید که منهای ذهنی در جهان حرف زده‌اند آخرش جنگ شده، تخریب شده، بیچارگی شده. هرچه مقام این منهای ذهنی بالاتر بوده و مردم دنبالش رفتند یا به جنگ ختم شده یا خرابیِ یک جایی منجر شده. ما اینهمه ویرانی بهوسیلهٔ دو جنگ جهانی درست کردیم. ما به حرفهای من‌ذهنی‌مان گوش کردیم که این‌طوری شده.
شما بگویید جز بی‌بهرگی، حرفهای این منذهنی من برای من چه داشته؟ چه بهره‌ای از حرفهای خودم برده‌ام که اینهمه جدی گرفته‌ام حرفهای خودم را یا خودم را هم جدی گرفته‌ام؟ چرا کسی به حرف من گوش نمی‌دهد من با پندار کمالم این‌قدر عصبانی می‌شوم؟ این ناموسی که من درست کردم و اگر به من بگویند حرف‌هایت غلط است این‌قدر عصبانی می‌شوم این از کجا آمده؟ آخر این حرفهای من با من‌ذهنیِ من زده شده چه بهره‌ای برای من داشته که می‌خواهم به دیگران هم تحمیل کنم؟ که شما هم حتماً این‌ها را بشنوید عمل کنید!
و اگر دقت کردید می‌گفت که ما به آدم‌هایی مثل مولانا ناز می‌کنیم، به خداوند هم ناز می‌کنیم. خداوند می‌گوید من شما را گرامی داشته‌ام تو سبب‌سازی‌ات را بگذار کنار بگذار من از طریق تو حرف بزنم. ما ناز می‌کنیم، یعنی می‌گوییم ما احتیاج به حرف زدن تو نداریم ما خودمان حرف می‌زنیم، بلد هستیم؛ آن موقع گاو زرین حرف می‌زند، گاوِ سامری.
ناز کردن خوش‌تر آید از شِکَر
لیک، کم خایَش، که دارد صد خطر
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۴۴)
ایمن آبادست آن راهِ نیاز
ترک نازش گیر و، با آن ره بساز
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۴۵)
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۹ 9️⃣5️⃣8️⃣
برنامه شماره ۹۵۸ گنج حضور
فایل تصویری - بخش سوم
/channel/GanjeHozourMessages
آنچه از دریا به دریا میرود
از همانجا کآمد، آن‌جا میرود
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۷)
«از سَرِ کُه، سیل‌هایِ تیزرَوْ»، چون همان آب دریاست آمده از سرِ کوه سیل شده دارد برمی‌گردد به دریا. ما هم همین هشیاری حضور هستیم، جنس خدا هستیم آمدیم بالای کوه، کوهِ ذهن، از اینجا یادمان میآید که باید برویم به‌سویِ دریا، به‌سویِ دریای زندگی. «وز تن ما، جان عشق‌آمیز رَو»، ما می‌رویم به‌سویِ خداوند با فضاگشایی، با جدی نگرفتن خودمان و آن چیزی که ذهنمان نشان می‌دهد.
این هم آیه است:
«صِبْغَةَ اللَّهِ ۖ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً ۖ وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ»
«اين رنگ خداست و رنگ چه كسى از رنگ خدا بهتر است. ما پرستندگان او هستيم.»
🌴(قرآن کریم، سوره بقرهٔ (۲)، آیهٔ ۱۳۸)
«این رنگ خداست و رنگ چه کسی از رنگ خدا بهتر است»، رنگ هیچ‌کس. رنگ هیچ منذهنی شبیه رنگ خدا نیست. «ما پرستندگانِ او هستیم». اگر ما فضا را باز کنیم و این فضایِ گشوده‌شده را بپرستیم یعنی او را داریم می‌پرستیم. اگر فضا را ببندیم، واکنش نشان بدهیم داریم یک چیز دیگر می‌پرستیم و این رنگ، رنگ خدا نیست.
این چند بیت را هفتهٔ گذشته خواندم، یک بارِ دیگر می‌خوانم که یادمان بیاید ادب چیست. گفت:
دل نگه دارید ای بی‌حاصلان
در حضورِ حضرتِ صاحب‌دلان
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۱۸)
پیشِ اهل تن، ادب بر ظاهرست
که خدا زیشان، نهان را ساتِرست
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۱۹)
پیشِ اهلِ دل، ادب بر باطن است
زآنکه دلْشان بر سَرایر، فاطِن است
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۲۰)
ساتر: پوشاننده، پنهان کننده
سَرایر: رازها، نهانی‌ها، جمعِ سَریره
فاطِن: دانا و زیرک
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ساتر یعنی پوشاننده، پنهان‌کننده.
سَرایر: رازها، نهانی‌ها، جمعِ سَریره.
فاطِن یعنی دانا و زیرک.
ببینید اینجا هم بی‌حاصلان آمده، در غزل داریم می‌گوید ای دلِ بیبهره. پس می‌بینید که می‌گوید مواظب دِلتان باشید، شبیه ترس، شدیداً مراقب دِلتان باشید، دائماً تماشا کنید مرکزتان را ای بی‌حاصلان، ای کسانی که منذهنی دارند. «در حضورِ حضرتِ صاحب‌دلان»، در حضور انسان‌هایی مثل مولانا.
الآن شما در حضور مولانا نشسته‌اید، مواظب دلتان هستید؟ نمی‌گویید این‌جایَش را غلط گفته، آن‌جایَش را عقلش نمی‌رسیده؟ یا واقعاً تمرکزتان صددرصد در این ابیات هست و دارید رویِ خودتان کار میکنید که عیب‌های خودتان را با گفتار مولانا درست کنید؟
می‌گوید که «پیشِ اهل تن»، یعنی پیش من‌هایِ ذهنی ادب بر ظاهر است. ادب این است که ذهن یک ترتیباتی داده، یک رفتارهایی را، یک گفتارهایی را ادب می‌داند، فقط ذهنی است. برای این‌که نهان را، یعنی فضای گشوده‌شده را، زندگی را یا خودش را از ایشان پنهان کرده.
«پیشِ اهلِ دل»، آن‌هایی که فضا را باز کرده‌اند، ادب بر باطن است. پیش مولانا و شما می‌دانید که انسان فقط این ذهنش نیست که یک سِری قواعد را رعایت کند می‌گویند این مؤدب است. مثلاً ما پیش مردم بلند می‌شویم، سلام می‌کنیم، عقب‌عقب می‌رویم، نمی‌دانم تعظیم می‌کنیم، می‌گوییم آقا دستتان را می‌بوسم، این‌ها ادب ظاهری است.
ادب باطنی این‌که فضا را باز کنی. ادب باطنی این است که نگذاری ذهنت قضاوت کند، مقاومت کند. ادب باطنی این‌که ما در مقابل زندگی یا مولانا سلسله فکرهای منذهنی را ردیف نکنیم با سبب‌سازی، و قضاوت کنیم راجع‌به گفتار مولانا. یا سبب‌سازی خودمان را غالب کنیم به تقدیر خداوند، امتحان کنیم خدا را، پندارِ غلطمان را درست بدانیم، این را نمی‌گویند اهل دل، این اهل تن است.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۷ 9️⃣5️⃣8️⃣
اگر از این نثارِ نور آدم بیبهره باشد، دلِ بیبهره هم پیدا میکند. که غزل می‌گوید «ای دل بیبهره، از بهرام ترس». این‌جاست:
هر که را دامانِ عشقی نا بُده
ز آن نثارِ نور، بیبهره شده
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۲)
«ای دلِ بیبهره» که از نثارِ نور نگرفتی، بیبهره شدی، از ضررهایی که منذهنی خواهد زد به تو، بترس. و هرکسی که یک سنی از او گذشته می‌داند که این من‌ذهنی‌اش چقدر به او ضرر زده.
این‌ها البته مولانا این‌ها را به آیه‌هایی مربوط میکند، می‌گوید:
«إِنَّ اللهَ تَعالیٰ خَلَقَ خَلْقَهُ فِی ظُلْمَةٍ فَاَلْقٰى عَلَيْهِمْ مِنْ نُورِهِ. فَمَنْ أَصَابَهُ مِنْ ذٰلِکَ النُّورِ اهْتَدَىٰ وَ مَنْ اَخْطَأَهُ ضَلَّ.»
«همانا خداوندِ بلند مرتبه، آفریدگان را در تاریکی بیافرید. پس روشنیِ خود را بر آنان بتابانید. هر که را آن نور، برخورَد به راه راست آید، و هر که را آن نور برنخورَد به گمراهی رود.»
🌴(حدیث)
همان بیتی که خواندیم دیگر، کاملاً مشخص است. گفت به همه پاشانده، یک عده‌ای فضا را باز کردند از این نور گرفتند، یک عده‌ای فضا را بستند چیزی نگرفتند، بنابراین به بیراهه رفتند. اکثر اوقات ما می‌بینید که به بیراهه رفته‌ایم، از آن نور نگرفته‌ایم.
جُزوها را روی‌ها سویِ کُل است
بلبلان را عشق‌بازی با گُل است
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۳)
گاو را رنگ از برون و، مرد را
از درون جُو رنگِ سُرخ و زرد را
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۴)
رنگ‌هایِ نیک از خُمِ صفاست
رنگِ زشتان، از سیاهابهٔ جفاست
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۵)
سیاهابه: آبِ آمیخته با لجن
جفا: به معنی آزردن و ستم کردن، مراد از آن در اینجا عدم تعهد با وفا به هوشیاری الست است.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
همۀ جُزوها، ما جُزو هستیم. امتداد خدا هستیم، آمدیم افتادیم در این تن. ما جُزو هستیم. ما باید به‌سوی کُل برویم. این همین مقصود ما است. منتها به‌اشتباه فضا را می‌بندیم و ذهنمان را مهم می‌گیریم. هرچه که ذهنمان نشان می‌دهد، ما در مقابلش مقاومت می‌کنیم، درواقع آن میآید مرکزمان، ما قربانی آن می‌شویم.
لحظه‌به‌لحظه ما قربانی وضعیت این لحظه می‌شویم، چون میآید به مرکزمان فضاگشایی نمی‌کنیم. «جُزو»، یعنی هر انسانی اگر بفهمد که باید به‌سوی کل برود، بهصورت هشیاری باید برود، مقاومت نمی‌کند. می‌گوید همینطور که بلبلان با گُل عشق‌بازی می‌کنند، ما هم به‌عنوان بلبل با کُل یعنی با خدا باید عشق‌بازی کنیم.
ولی دو جور آدم وجود دارد. یکی فضا باز میکند، یکی فضا را می‌بندد. آن که فضا را می‌بندد، اسمش گاو است، «گاو را رنگ از برون و، مرد را»، من‌هایِ ذهنی رنگشان از بیرون است. یعنی رنگشان، سلامتی را، رنگِ شادابی را، برکت‌های زندگی را، از آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد در جهان می‌خواهند، از پولشان می‌خواهند، از بقیۀ همانیدگی‌ها می‌خواهند.
«گاو را رنگ»، یعنی حیوان را، گاو را. حیوان به بیرون نگاه میکند علف را می‌بیند کِیف میکند، جُفتَش را می‌بیند کِیف میکند. «گاو را رنگ از برون و، مرد را»، انسان را، «از درون جُو رنگِ سُرخ و زرد را». اگر رنگِ سرخ دارد سالم است، با‌نشاط است، یا زرد دارد افسرده است، بدان که این از مرکزش میآید.
پس «رنگ‌هایِ نیک»، انسان‌هایی که سالم هستند، فکرشان سالم است، تنشان سالم است، این‌ها آدم‌هایی هستند که فضا را باز کردند، بنابراین به خُمِ نابی، صفا، هشیاریِ خالص دست پیدا کرده‌اند. یعنی این هشیاریِ خالص در درونشان، خودش را نمایان کرده.
«رنگ‌هایِ نیک»، آن چیزی که در بیرون می‌بینید زیبایی است، بی‌دردی است، محصولِ نیک است از «خُمِ صفاست»، از خُمِ نابی است. ما این نابی را از کجا می‌گیریم؟ هشیاری‌مان را از همانیدگی‌ها پس می‌گیریم. ابتدایش عذرخواهی از زندگی‌ست و فضاگشایی.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۵ 9️⃣5️⃣8️⃣
می‌گوید: «نَفْسِ او کُفّار سوزد در رُجوم»، اگر طالع کسی این ستارگان باشند، بزرگان باشند، مرکز آن‌ها می‌تواند کفّار را بسوزد در این سنگسار کردن بهوسیلهٔ آتش عشق. پس خشم او، خشم مرّیخی نیست.
«خشمِ مرّیخی»، خشم منذهنی است. خشم مریخی برای به‌دست نیاوردن توقعات و آرزوهای خود یا از دست دادن یک چیزی است. شما ممکن است خشم مریخی داشته باشید و خشم بزرگان یا خشم خدا، خشم نیست بهصورت منذهنی.
برای همین می‌گوید که این‌ها نور غالب هستند، غالب هستند به منذهنی، غالب هستند به نفْسشان، به خواسته‌هایشان و «مغلوب‌خُو»، مغلوب هستند به زندگی. ببینید کسی که به آن چیزی که ذهنش نشان می‌دهد «نه» می‌گوید و نمی‌گذارد بیاید به مرکزش، دارد غالب می‌شود به آن و مغلوب به‌عنوان منذهنی مغلوب زندگی می‌شود.
پس خُوی مغلوب بودن نسبت‌به زندگی دارد و غالب بودن نسبت‌به این دنیا دارد و این راه رفتنش، زندگی کردنش بر‌عکسِ منذهنی است، برای همین می‌گوید «مُنْقَلِب‌رَو». مُنْقَلِب‌رَو، یعنی زندگی کردنش شبیه زندگی کردن مردم عادی نیست که با منذهنی زندگی می‌کنند، خشمش هم «خشمِ مرّیخی» نیست.
یک کسی خشمگین است می‌گوییم چرا ناراحتی؟ چرا خشمگینی؟ می‌گوید پولم را از دست دادم، این آقا یا خانم پولم را نمی‌دهد، یا ضرر کردم، خشم مریخی دارد. اگر کسی منذهنی دارد، همانیدگی در مرکزش دارد، خشمگین است پس به‌خاطر همانیدگی‌هاست، انگیزهٔ خشمش از همانیدگی میآید. ولی هیجانِ به‌اصطلاح انسان‌های زنده به حضور برای غلبه به نَفْس است، من‌ذهنی‌شان است. تسلیم من‌ذهنی‌شان نمی‌شوند.
شما بهصورت حضور ناظر ذهنتان را نگاه میکنید و نمی‌گذارید که حرف بزند، «اَنْصِتُوا» را رعایت میکنید. درد هشیارانه می‌کشید. این «مُنْقَلِب‌رَو» یعنی درد هشیارانه کشیدن، صبر کردن که مردم صبر ندارند، درد هشیارانه نمی‌کشند، دنبال آرزوهایشان هستند، دنبال توقعاتشان هستند، خشمگین هستند.
پس «نورِ غالب، ایمن از نقص و غَسَق»، «نورِ غالب» یعنی وقتی فضا را باز کردی نور خدا هم با شماست. یادتان است که الآن گفت چه؟
راسخان، در تابِ انوارِ خدا
نی به هم پیوسته، نی از هم جُدا
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۶)
گفت: «راسخان، در تابِ انوارِ خدا»، این‌ها راسخ هستند در تاب انوار خدا، یعنی زندگی از طریق آن‌ها می‌تابد. مولانا مقاومت ندارد، زندگی نورش را از او رد میکند به ما می‌رساند و ما الآن با نصیحت آن بلند می‌شویم حرف می‌زنیم، رفتار می‌کنیم، فضا را باز می‌کنیم و نورمان غالب است.
این «نورِ غالب» که نور خداست یا فضاگشایی کردید، این نور غالب است. برای این‌که این نور که فضا را باز میکنید، نمی‌گذارد نور منذهنی بیاید، این ایمن از نقص و تاریکی است. «غَسَق» یعنی تاریکی.
غَسَق یعنی تاریکی.
اِصْبَعَین: یعنی دوتا انگشت. و این‌ها مثل قلمی هستند بین انگشتان خداوند. «در میانِ اِصْبَعَینِ نورِ حق».
حالا این ابیات یک کمی از نظر ادبی ثقیل هستند، باید زیاد تکرار کنید. «هر که باشد طالعِ او ز آن نُجوم»، اگر طالع شما، طلوع شما از مولانا باشد، مطمئن باشید آن چیزی که در مرکزتان است، کفرتان را خواهد سوزاند.
و خشمتان دیگر، «خشم» در اینجا به‌معنی انگیزه و حرکت غالب شدن است. شما می‌خواهید به نَفْستان غالب بشوید و به خواسته‌های من‌ذهنی‌تان غالب بشوید. این خشم، خشم زندگی است و یک جور هیجان پُر از قوّت است، یک راسخ بودن است، مصمم بودن است، متعهد بودن است.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۳ 9️⃣5️⃣8️⃣
یک مطلبی راجع‌به مریخ می‌خوانیم از مثنوی هست. امیدوارم این مثنوی‌ها را شما به دفعات بخوانید که این سدِّ ادبیاتش شکسته بشود و هرچه بیشتر بخوانیم بهتر می‌توانیم بفهمیم.
هر که را با اختری پیوستگی است
مر وَرا با اخترِ خود هَم‌تَگی است
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۱)
طالعش گر زُهره باشد در طَرَب
میلِ کلّی دارد و عشق و طلب
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۲)
ور بُوَد مرّیخیِ خونْ‌‌ریزْ خو
جنگ و بُهتان و خصومت جُویَد او
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۳)
هَم‌تَگی: شرکت در دویدن، همگامی، مجازاً مناسبت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
پس می‌گوید که هر انسانی با یک اختری پیوستگی دارد و اگر بخواهیم خیلی متمرکز باشیم روی موضوع، این است که دوتا اختر داریم: یکی مریخ، یکی زُهره است. و مریخ گفتیم نماد این همین‌جا که می‌گوید «جنگ و بُهتان و خصومت» و، یعنی جنگ درواقع یعنی مقاومت، ستیزه. بُهتان یعنی تهمت، تو کردی. خصومت یعنی دشمنی که ما یعنی دشمن ساختیم و به دشمنمان می‌خواهیم ضرر بزنیم.
و می‌بینید که یکی «زُهره» است. زهره نماد خدای شادی است. توجه کنید که این‌ها نماد است. شما فکر نکنید که ما زیر نفوذ ستاره‌های آسمان هستیم، این را نمی‌گوید. تمثیل است.
گفتیم هرچه که بد است، ضرر است، تخریب است، نمادش «مریخ» است. هرچه که زیباست و شادی است نمادش «زهره» است. بیشتر جاها زهره نماد خداوند است، عشق است، زندگی است، که هرچه ما فضا را باز می‌کنیم به او بیشتر میل می‌کنیم، زندگی ما بهتر می‌شود.
می‌گوید که هرکسی می‌گوید با یک اختری پیوستگی دارد، به او وصل است. منذهنی به مریخ وصل است. فضای گشوده‌شده به خداوند وصل است. و او هَم‌تَگ یا هماهنگ با این اخترِ خودش است.
می‌گوید اگر، در ضمن طالع هم یعنی طلوع‌کننده، اگر انسان طالعش زهره باشد، «طالعش گر زُهره باشد در طَرَب»، یعنی این‌طوری در نظر بگیرید اگر شما فضا را باز کنید و در شادی با خداوند هماهنگ بشوید «میلِ کلّی دارد و عشق و طلب»، پس بنابراین شما میل به خاصیتِ کلّیِ خداوند دارید و عشق او، یکی شدن با او و هر لحظه طلب او را دارید.
پس می‌بینید در اینجا طالع یعنی شما چه‌جوری آغاز میکنید، با فضاگشایی آغاز میکنید این لحظه را یا با فضابندی؟ اگر مریخی باشید، اگر بهصورت مریخ بلند شوید، اگر طالع شما مریخ باشد، که مریخ چه‌جوری است؟ «خون‌ریزْ خو» است، یعنی دوست دارد خرابکاری کند، انسان‌ها را بکُشد، زندگی را تلف کند.
یادتان هست گفت خداوند آهنگ شادی می‌زند و جنس خودش باید برقصد و از جنس شنگولیان هستیم ما، یعنی این لحظه خداوند آهنگ شادی می‌زند، همهٔ ما باید شادی کنیم. اما این شادی را مرّیخ نمی‌تواند تحمل کند، درنتیجه فوراً خنجر و شمشیر را فرومی‌کند به پهلوی ما، یعنی عیش ما را مُنَقَص میکند.
طالعش گر زُهره باشد در طَرَب
میلِ کلّی دارد و عشق و طلب
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۲)
ور بُوَد مرّیخیِ خون‌ریزْ خو
جنگ و بُهتان و خصومت جُویَد او
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۵۳)
هَم‌تَگی: شرکت در دویدن، همگامی، مجازاً مناسبت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
حالا شما ببینید که واقعاً طالعِتان زهره است یا مریخ است؟ دنبال عناد هستید، ستیزه هستید؟ اگر اتفاق این لحظه را که ذهن نشان می‌دهد برای شما مهم است از جنس مریخ هستید، چون آن مرکزتان است. اگر هشیاری جسمی دارید، از جنس مریخ هستید. پس بی‌جهت نیست که زندگی شما خراب شده و تهمت به دیگران می‌زنید، میل به جنگ دارید، میل به دشمنی دارید، یعنی زندگی را می‌گیرید به مانع و دشمن و مسئله تبدیل میکنید. مریخ مسئله‌ساز است. این‌ها را می‌خوانم چون در غزل داریم.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۲۱ 9️⃣5️⃣8️⃣
تشنه را دردِ سر آرد بانگِ رعد
چون نداند کو کشاند ابرِ سَعد
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۷۸۴)
سَعد: خجسته، مبارک؛ مقابلِ نحس
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
تشنه ما هستیم. این «بانگِ رعد» همین نزدیک برق است. رعد و برق می‌گوییم دیگر. هردو مربوط است به تاریکی ذهن.
این حوادثی که برای ما اتفاق می‌افتد، این ضرر و زیان‌هایی که ما بهصورت منذهنی به خودمان می‌زنیم، این بی‌مرادی‌ها که اینهمه داد و بیدادمان درآمده، این‌ها بانگِ رعد است. یعنی زندگی این مشکلات را برای ما پیش می‌آورد ما متوجه بشویم که مرکزمان همانیده نمی‌تواند باشد.
زندگی می‌گوید من همه‌اش رحمت هستم، به رحمت می‌تَنَم، الآن می‌خواهم به تو کمک کنم، الآن لحظهٔ اِکرام است، من می‌خواهم خودم را بیاورم به مرکزت، ما نمی‌گذاریم، بنابراین سروصدای رعد بلند می‌شود، سروصدای بی‌مرادی و نالهٔ ما، شکایت ما بلند می‌شود.
تمام این‌ها را تفسیر کنید به این‌که زندگی می‌خواهد «ابرِ سَعد» و رحمتش را از این فضای گشوده‌شده ببارَد. همهٔ این‌ها معنی‌اش این است که شما باید مرکز را عدم کنید و فضا را باز کنید و آن چیزی را که ذهن نشان می‌دهد مهم ندانید.
شما تشنهٔ چیزی که جسم‌های ذهنی به شما می‌دهند نیستید، تشنهٔ آب زندگی هستید. تشنهٔ خردی هستید و حس امنیتی هستید، شادی‌ای هستید که از این فضای گشوده‌شده میآید، نه فضا را ببندید و چیزهای مهم را با ذهنتان تجسم کنید و از آن‌ها زندگی بخواهید. ما از آن‌ها آب خوردیم، ولی تشنه‌تر شدیم.
پس سروصدای زندگیِ ما که سروصدای منذهنی ما هست که ناله و شکایت و همهٔ این چیزها هست یا صدای خشم ما هست، این‌ها برای ما «دردِ سر» می‌آورد، ولی معنی‌اش این است که زندگی می‌خواهد ابر را، «ابرِ سَعد» را بیاورد، ابری که پر از رحمت است بیاورد ببارد به ما.
گر هزاران دام باشد در قدم
چون تو با مایی، نباشد هیچ غم
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۸۷)
خب ما می‌دانیم هزاران دام پیشِ پای ما هست وقتی هشیاری جسمی داریم. در هشیاری جسمی ما دلمان می‌خواهد با چیزهای زیادتری همانیده بشویم که به ما زندگی زیادتر بدهند، این غلط است. الآن داریم می‌گوییم که فضا را باز می‌کنم او با ما است، هزاران‌‌تا چیز هم ما را وسوسه کند، چون او با ما است، چون با دید او می‌بینیم، ما غمی نداریم.
پس یک راه داریم و آن بی‌اثر کردنِ آن چیزی است که ذهن ما نشان می‌دهد که ما را نتواند جذب کند به مرکز ما بیاید، یا مقاومت در مقابلش نمی‌کنیم، فضا را باز می‌کنیم او با ما است، ما هیچ غمی در این راه نداریم.
او با ما باشد ما تشخیص می‌دهیم که ذهنِ خودمان را رها نکنیم که هر کاری بخواهد بکند، با هرچیزی که می‌خواهد همانیده بشود، یا به ما نشان بدهد که چه چیزی مهم است چه چیزی مهم نیست. یعنی دیدِ فضای گشوده‌شده با مرکز عدم، با دیدِ انقباض با مرکز جسمی، زمین تا آسمان فرق دارد. شما فضا را باز کنید او بیاید زندگی‌تان، هیچ غمی ندارید.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۱۹ 9️⃣5️⃣8️⃣
این جهان دامست و دانه‌‌ش آرزو
در گریز از دام‌ها، روی آر، زُو
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۳۷۸)
«زُو» یعنی از او. در این جهان راه می‌روی همانیدگی می‌بینی، پس دام است، دانه‌اش چه است؟ خواستن و آرزوی داشتن یک چیزی. نه که آرزو نداشته باشیم، با آن همانیده نشویم. دامِ ایام یعنی همین دیگر. شما در ایام، زندگی را پیدا نخواهید کرد. زندگی در درون خود شماست. با فضاگشایی، شما بهصورت خورشید از آن‌جا می‌آیید بالا وصل به زندگی می‌شوید. در این چیز، در آن چیز نیست. خیلی‌ها زندگی نمی‌توانند بکنند الآن، چون همسر ندارند، خانه ندارند، فلان چیز را ندارند، فارغ التحصیل نشدند.
آرزو به شما زندگی نخواهد داد، بلکه آرزو دام است. هیچ نگویید که به این چیز نرسم زندگی‌ام زندگی نمی‌شود. زندگی در این لحظه هست شروع کن به زندگی کردن، پُر.
پس هرچیزی که ذهن نشان می‌دهد جهان است. این دام است، اگر برای شما مهم باشد میآید به مرکزت، مخصوصاً خواسته‌های مهمی که فکر می‌کنی این‌ها نباشند نمی‌شود زندگی کرد. تو از دام‌ها بگریز و از او یعنی از خداوند رو بیاور، فضا را باز کن، با روی او، با جنسیّت او بلند شو بگو من، نه براساس همانیدگی.
و:
شُکر، جانِ نعمت و، نعمت چو پوست
زآنکه شُکر آرد تو را تا کویِ دوست
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۸۹۶)
نعمت آرد غفلت و، شُکر انتباه
صیدِ نعمت کن به دامِ شُکرِ شاه
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۸۹۷)
انتباه: بیداری
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
این اشعار را خیلی خوانده‌ایم، ولی خُب دوباره تکرار می‌کنیم که شما در این زمینۀ «اکرامِ شاه»، و «بترس»، و «دلِ بیبهره»، و «مریخی بودن»، و «نحس بودن»، و اهمیت ندادن، ذهن بی‌ناظر را رها کردن که زندگی من را هرجور می‌خواهی به‌هم بریز، آخر این منذهنی نحس است، خرابکار است. شما این را به حال خودش رها میکنید فکر نمی‌کنید زندگی شما را خراب میکند؟
بنابراین شُکر جانِ نعمت است. نعمت چه هست؟ آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد. شُکر یعنی فضاگشایی، پس بنابراین وصل شدن به زندگی، شکر برای آن است. این‌که من می‌توانم از بندِ نعمت و همانیدگی رها بشوم این شُکر دارد. شکر برای این‌که من الآن می‌توانم آن چیزی را که ذهنم نشان می‌دهد مهم ندانم، فضا را باز کنم، دوباره از جنس عدم بشوم، دوباره از جنس زندگی بشوم به وحدت مجدد برسم. این شکر دارد، نه آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد.
پس شُکر جانِ نعمت است و نعمت، آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد پوست است، برای این‌که شکر ما را تا کوی دوست می‌آورد، سبب وصل می‌شود، اتصال مجدد به زندگی می‌شود.
بنابراین نعمت، آن چیزی که ذهن نشان می‌دهد، فوراً اگر دوست داشته باشی میآید مرکزت سبب غفلت می‌شود. شُکر، بیداری به‌وجود می‌آورد. هرچه فضا را باز می‌کنی بیدارتر می‌شوی. بنابراین می‌گوید تو فضا را باز کن تا در دام شاه بیفتی، با او یکی بشوی، تا حالا در دام همانیدگی‌ها بودی، الآن به دامِ شکر بیُفت و از آن فضا درحالی‌که همیشه مرکزت عدم است صیدِ نعمت کن. به آن‌هایی که ذهنم نشان می‌دهد، آن‌ها را هم می‌خواهم، ولی این اول است. این فضای گشوده‌شده و مرکز عدم اول، آن‌ها بعد. این‌ها که ذهنم نشان می‌دهد در حاشیه است، مرکزم صاف است، مرکزم عدم است.
مرغِ فتنۀ دانه، بر بام است او
پَر گُشاده بستۀ دام است او
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۲۰)
چون به دانه داد او دل را به جان
ناگرفته مر ورا بگرفته دان
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۲۱)
آن نظرها که به دانه میکند
آن گِرِه دان کو به پا برمی‌زند
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۲۲)
دارد یک تمثیلی می‌زند، می‌گوید که کنار بام پرنده‌ای نشسته، هنوز روی بام است، شما هم یک کسی یا چیزی را فعلاً نیاوردید به مرکزتان. اما این مرغ در جانش آشوب افتاده، چرا؟ برای این‌که حواسش به آن دانه است، دانه هم در دام است. پَرَش گشاده است، یعنی پرنده روی بام است شما هم الآن آزاد هستید و پَرهایتان گشاده است.
«پَر گُشاده بستۀ دام است او»، شما به پرنده‌ای نگاه کنید که می‌تواند پرواز کند برود و کنار بام هم نشسته، ولی حواسش به یک دانه‌‌ای است که آن‌جا هست، تمام حواسش را داده به آن.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۱۷ 9️⃣5️⃣8️⃣
و زندگی می‌دانید دائماً بخشنده است. این‌ها باز هم تأیید «اِکرام» است، تأیید رحمت است، لطف زندگی‌ست در این لحظه به ما، «ساعتِ اِکرام»؛ ولی ما درست است که فضا را باز می‌کنیم بعضی موقع‌ها، ولی به ذهن برمی‌گردیم. با وجود این‌که به ذهن برمی‌گردیم این حالت ما را زندگی می‌بیند، ولی باز هم صبوری میکند. ولی ما الآن با شعرهای مولانا می‌خواهیم وضعیت خودمان را ارزیابی کنیم، خوب شناسایی کنیم. می‌گوید زندگی می‌گوید
گویدش: رُدُّوا لَعادُوا، کارِ توست
ای تو اندر توبه و میثاق، سُست
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۵۸)
لیک من آن ننگرم، رحمت کنم
رحمتم پُرّست، بر رحمت تنم
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۵۹)
ننگرم عهدِ بَدت، بِدْهم عطا
از کَرَم، این دَم چو می‌خوانی مرا
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۶۰)
رُدُّوا لَعادوا: اگر آنان به این جهان برگردانده شوند، دوباره به آنچه که از آن نهی شده‌اند، بازگردند.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
می‌گوید زندگی به ما می‌گوید که برگشتن به این جهان و ذهن و مهم دانستن آن چیزی را که ذهن نشان می‌دهد کار توست، کار من نیست. زندگی نمی‌خواهد چیزی را که ذهن نشان می‌دهد بیاید به مرکز ما، ما این کار را می‌کنیم! حالا با آن کلمهٔ «ترس» می‌خواهیم بیش از حد مواظب باشیم که در این لحظه نگوییم وضعیت زندگی که ذهنم نشان می‌دهد مهم است که آن بیاید مرکزم. این معنیِ همین «رُدُّوا لَعادُوا» است.
«رُدُّوا لَعادُوا» یعنی برگشت به جهان، یعنی دیدن برحسب همانیدگی پس از دیدن برحسب عدم. می‌گوید کار تو است، کار من نیست و در تو برگشتن به من یعنی عدم کردن مرکز و میثاقِ اَلَست که گفته بودی و می‌دانی که از جنس من هستی که من تو را تبدیل کنم، گرامی بدارم، رحمتم را به تو بدهم، سست هستی! تصمیم می‌گیری و عمل نمی‌کنی.
این‌ها همه بیدارکننده است. آیا شما تصمیم می‌گیری که مرکزت را عدم کنی، ولی این شُل است؟ شما الآن می‌گویید راست می‌گویید باید مواظب باشم، پنج دقیقهٔ دیگر مواظب نیستی، یکی یک چیزی می‌گوید عصبانی می‌شوی، تعهد به مرکز عدم نداری. ولی زندگی می‌گوید من این کار تو را نگاه نمی‌کنم، دائماً لحظه‌به‌لحظه رحمت می‌کنم، من دنبال گرامی‌داشت تو هستم، من دنبال دادن فراوانی خودم به تو هستم، این تو هستی که نمی‌گیری!
خب این‌ها بیت‌های خیلی سنگینی هستند که ما در این زمینه می‌خوانیم که زندگی همهگونه دارد تلاش میکند که به ما کمک کند، ما هم همهگونه تلاش می‌کنیم که این کمک‌ها را نگیریم و دنبال بدبختی منذهنی برویم. می‌گوید رحمتم پُر هست، من اصلاً چیز بدی ندارم به تو بدهم! من دائماً خوبی تو را می‌خواهم.
پس بنابراین اینهمه بلا سَر ما میآید، اینهمه قحطی، اینهمه قحطیِ همه‌چیز، قحطی دانش خوب، فراوانی خرافات، انسان کارافزاست، انسان در زیان‌کاری است، انسان صبر نمی‌کند، انسان خدا را نمی‌شناسد، انسان دائماً ظلم میکند، اجحاف میکند و حق را رعایت نمی‌کند که این لحظه با سبب‌سازی‌ام فکر نکنم، فضا را باز کنم او از طریق من فکر کند؛ این کارها را نمی‌کند، اما رحمت او پُر است، هر لحظه به رحمت می‌تند.
من به «عهدِ بَدت» نگاه نمی‌کنم به تو می‌بخشم، اگر در «این دَم»، در این لحظه فضا را باز می‌کنی و من را می‌خوانی به زندگی‌ات. یعنی هر لحظه ما یادمان افتاد «اِکرامِ شاه»، وظیفه‌ٔ ما این است که مرکز را عدم کنیم؛ این احترام است. و پس از چند دفعه که مرکزمان را عدم کردیم فضاگشا کردیم، یا این‌طوری بگوییم: گفتیم که آن چیزی که ذهنم نشان می‌دهد، این دشمنم نشان می‌دهد، این مهم نیست، خداوند مهم‌تر از این است. فضای گشوده‌شده خداوند است، این چیزی که ذهنم نشان می‌دهد اگر بیاید به مرکزم شیطان است؛ کدام یکی بهتر است؟ خُب جوابش را خودتان می‌دانید. و
در زمانه صاحبِ دامی بُوَد؟
همچو ما احمق که صیدِ خود کند؟
🔰(مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۷)
در این کائنات شما یک باشنده‌ای می‌توانید پیدا کنید که دائماً درست است که هشیاری خدایی است، ولی نگاه میکند ببیند که چه چیزی خوب است آن را بیاورد به مرکزش و خودش خودش را شکار کند، خودش خودش را به دام بیندازد؟ نه، نمی‌شود پیدا کرد، فقط ما هستیم! ما هم الآن با مولانا داریم بیدار می‌شویم.
9️⃣5️⃣8️⃣ ۱۵ 9️⃣5️⃣8️⃣