Telegram-канал ghoghnoos_phoenix - phoenix: Unsorted

phoenix

23 Jun 2023 18:12

فقط بگو به تو چه وقتهایی میگن دیونه...

#زن

@ghoghnoos_phoenix

phoenix

19 Jun 2023 10:05

عنقا شکار کس نشود دام باز چین
کانجا همیشه باد بدست است دام را

مقصود آن حقیقت نهایی، یا به قول کانت آن امر استعلایی است،
در واقع کانت هم مثل حافظ معتقد است ما راهی بسوی شی فی نفسه نداریم،
کانت می خواست محدویت عقل و علم بشری را معین کند، در زمانه ی او ، یعنی بعد از بیکن و دکارت ، عقلگرایی و تجربه گرایی رواج داشت و دانشمندان علوم طبیعی مدعی بودند که با روش علمی می توان همه قوانین طبیعت را کشف و به استخدام در آورد. فلاسفه عقلگرا هم به قدرت عقل در شناخت جهان ، غره بودند،
کانت می خواست به آنها ثابت کند که عقل و علم تنها می توانند از فنومن و پدیدارها شناخت پیدا کند، و امور استعلایی از دایره شناخت علمی و عقلی خارج است. جایگاه آنها فراتر از عقل و تجربه بشری است. شی فی نفسه ، یا ذات چیزها در حیطه امور استعلایی است،
یا مثلا خدا یک امر استعلایی است،
بهتر است فروتن باشیم و در برابر امر استعلایی مثل خدا سکوت کنیم،
چون نخواهیم توانست اثبات کنیم که آیا وجود دارد یا ندارد، و اگر وجود دارد چگونه موجودی است؟
و حافظ هم وقتی می گوید :
حدیث از ساغر و می گوی و راز دهر کمتری جوی
که کس نگشاده نگشاید به حکمت این معما را

در واقع همین حرف را می زند. می گوید زندگی ات را بکن، شرابت را بخور و خوش باش، خیال نکن که با عقل و حکمت می توانی به راز جهان پی ببری، این یک معماست و هیچگاه سر از راز جهان در نخواهی آورد.
به قول مولانا تو پشه ای بیش نیستی، و پشه ای که در بهار زاده می شود و در زمستان می میرد ، از کجا می تواند بفهمد این باغ را چه کسی و چه زمانی کاشته است:
پشه کی داند که این باغ از کی است
در بهاران زاد و مرگش در دی است

و اما در ارتباط با آن مثال ماه ، مقصود این بود که نگاه علمی به پدیدارها ، آنها را از معنا تهی می کند، و تبدیل به اموری عادی می کند. ماه که هزاران سال یک امر رازآلود و شاعرانه بود در دل شبها، با پا گذاشتن انسان به ماه، معلوم شد یک تلی از خاک بی حاصل است،
در واقع حقیقت تبدیل به واقعیت شد،
و هنگامی که حقیقت تبدیل به واقعیت می شود آن جنبه رازآلودی اش را از دست می دهد، بی معنا می شود، شاعرانگی از بین می رود.
یک مثال دیگر بزنیم، در نظر یک مومن خانه کعبه باشکوه است، رازآلود است،
اسماعیل نوری علا تعریف می کرد که نخستین بار که به کعبه رفتم ، از سر ایمان بود، آنجا را پر از معنا یافتم، در چشم من شکوه و عظمتی داشت که در هیچ بنایی نمی شد آن را یافت،
بار دوم که اعتقادم را از دست داده بودم ، نه با ایمان، بلکه با عقل، نه برای زیارت ، بلکه برای پژوهش رفتم، این بار آنجا را یک توالت بزرگ دیدم، که میلیونها نفر از سراسر جهان می آیند و بیشمار حیوان جاندار را سر می برند و می خورند و تبدیل به کثافت می کنند. دیگر کعبه برای من یک مستراح بزرگ بود، نه بنایی باشکوه و رازآلود.
یک مثال دیگر هم بزنم و قال قضیه را بکنم،
معشوق در نظر عاشق تکین است، زیباتر از او در جهان وجود ندارد، معشوق باشکوه است.
اما نگاه علمی به عاشق می گوید تو دچار ترشح هورمن شده ای، آن معشوق هم یکی است مثل همه انسانها، دملی هم در صورتش دارد که تو نمی بینی، چون ترشح هورمن تو را کور کرده است.
عاشق اگر این نگاه علمی را بپذیرد ، و عشق از سرش بپرد چه اتفاقی می افتد، حقیقت عشق برایش بی معنا می شود.
اینجاست که می گوییم وقتی حقیقت به واقعیت تبدیل می شود ، مبتذل و بی معنا می شود. آن شکوه و عظمت خود را از دست می دهد.
@ghoghnoos_phoenix