Telegram-канал hampishani - هم‌پیشاني: Unsorted

هم‌پیشاني

15 Aug 2024 22:27

زیباترین جدایی*
حامد صفايي‌پور

-        نه مریم‌جان! من این را نمی‌گویم!
-        چی می‌گه خاله؟
-        اجازه بدهید نگویم!
-        نه لطفاً بگویید!
-        مریم‌جان می‌گوید دوست دارم جایی دفنم کنید که خیلی دور نباشد! بتوانید به من سر بزنید!

ای دریغ! خانواده همسر من فامیلی دارند در آمریکا که همان‌طور که ما کلید را در در می‌کنیم و وارد خانه می‌شویم با ارواح ارتباط می‌گیرد! جملات بالا بخشی از صحبت‌هایی است که ما با او «تلفنی» و او با مریم، رد و بدل کرد. چه زمانی؟ همان روز دومی که مریم در آی.سی.یو بود و دیگر با کمک دستگاه نفس می‌کشید. اگر در ذهنتان این سؤال وجود دارد که آیا ما باید این حرفها را باور کنیم یا نه؟ واقعیت است یا نه؟ عارضم به خدمتتان که: «من، نمی‌دانم!» خودم هم تلاشی برای رد و قبول آن نکرده‌ام! اما با شناختی که پس از ۲۱سال زندگی مشترک با مریم دارم، این را تأیید می‌کنم که این درخواست، می‌تواند از درخواست‌های اول مریم باشد. اینکه بخواهد جایی کنار خانواده به خصوص کنار مادربزرگش، مامان پروانه؛ پدربزرگش، بابا دکتر، و خواهر کوچکش، زهره، باشد. شیرین‌ترین خاطرات کودکی مریم حضور در خانه-باغِ «مامان پروانه» بود. همان‌جایی که بعدها مکان اصلی خیریه الزهرا (س) شد و هربار که ما در دوران نامزدی قدم‌زنان به آنجا می‌رفتیم می‌دیدیم خانم‌هایی در حال دسته‌بندی اغذیه و البسه هستند. خاطره پُرتکراری که مریم همیشه برایم تعریف می‌کرد این بود که زمانی گریه‌کنان از دبستان ملک به مطبِ بابا دکتر در خیابان فردوسی رفته یا چند روزی را در خانه-باغِ «مامان پروانه» بازی کرده است. خب، طبیعی است که حالا چنین درخواستی را در این تماس روحانی برایمان بگوید!

این بود که آن شبی که با شنیدن خبر فوتِ مریم، همۀ خانواده دور هم جمع شدیم تا هم سوگواری کنیم و هم گفت‌وگویی دربارۀ زمان و مزار خاکسپاری داشته باشیم، گزینۀ اول خاکسپاری در قطعۀ چ ۱۳ و بلوک ۹ بود. پایینِ پایِ مامان پروانه و بابا دکتر و در آغوش خواهر. در قبری دوطبقه که پدر مریم‌جان، برای خود و همسر خریده بودند. شما می‌دانستید قبرها با پرداختن مبالغی برای زیرسازی دو، و حتی سه‌طبقه می‌شوند؟ نتیجه آن شد که امکان افزایش یک طبقه به قبرِ قبلی وجود دارد و قرار شد خاکسپاری را یک روز عقب بیاندازیم تا مقدمات کار فراهم شود. این نخستین مواجهۀ من با دنیای قاعده‌مند آرامستان بود. چیزی که فکر نمی‌کردم در این سن و سال به فهمش نائل شوم.

صبح پنج‌شنبه با محمدجان، رفتیم بیمارستان تا کارهای ترخیص را بکنیم. شما تا به حال به سردخانه رفته‌اید؟ از نظر بیمارستان وقتی کسی فوت می‌کند باید به سردخانه منتقل شود. یک رسید کوچک هم هست که بعداً روی در یخچال‌ها نصب می‌کنند تا مسئول سردخانه بداند چه کسی، کجاست و جنازه را سریع پیدا کند. من آن روز یواشکی وارد سردخانه شدم. اسم‌ها را یک‌به‌یک خواندم تا اینکه نام قشنگ‌اش را پیدا کردم. محمد را صدا زدم: مریمم اینجاست! همدمم اینجاست! مونسم اینجاست...

ما را آوردند بیرون! گفتیم ما کارهای ترخیص را انجام داده‌ایم اما جنازه را حالا نمی‌بریم! گفت: «نمی‌شود، باید همین امروز ببرید سال تطهیر! ظرفیت خالی نداریم!» ما هم گفتیم چشم! اما رفتیم و برنگشتیم! «خاکسپاری صبح جمعه است».

از همان اواسط اردیبهشت که مریم‌جان کمردرد مختصری گرفت و سرفه‌هایی می‌کرد، پیش دکتر رفت و آزمایش اول را انجام داد؛ از همان روز اولی که تصاویر، متاستاز گسترده تودۀ سرطانی را در سراسر بدن نشان می‌داد، دوستم، دکتر مهدی ترکی به من گفت که برای این سطح از درگیری، درمانی در علم پزشکی نیست و از امروز کار ما تنها افزایش کیفیت زندگی و طول عمر است. پس طبیعی است که من، از همان روزها، قوۀ تخیل را به سوی بدترین سناریوها پرواز داده باشم. یادم هست، یکبار بچه‌ها را برای تفریح به پارک مرداویج، کنار مسجدالمهدی بردم و وقتی نگاهم به پله‌های مسجد افتاد گفتم: اینجا برای مراسم بد نیست! چون از اساس من با برگزاری مراسم ترحیم در مساجد مخالفم و این مسجد تنها مسجدی است که سالن مراسم آن به «مسجد» شباهتی ندارد! یک لحظه بعد هم از خودم متنفر می‌شدم که چرا چنین فکری به سراغم می‌آید؟ افکار را مثل پشه‌های مزاحم پس میزدم. اما چه سود! چون دقیقه‌ای دیگر به لحظۀ خواندن تلقین بر بالای سر مریم فکر می‌کردم. هر چند این خیال‌پردازی کودکانه در ماه بعد، وقتی هر دو «لباس طوفان» پوشیدیم و برای اندک امید باقی مانده، با سرمایه‌گذاری کلان بر روی «نمی‌دانم‌ها» می‌جنگیدیم، کمتر شد اما با این توصیف‌ها، طبیعی است که من در این چهارماه، بارها خودم را در حالت خاکسپاری تصور کرده باشم.