Endi men ilmli inson insoniyat va jamiyatga katta foyda keltirishini bilib oldim.
Endi men bilim baxt keltirishini bilaman.
-Salom, Donoxon.
-Salom, Olimjon.
-Donoxon, Samarqand shahri senga yoqdimi.
-Albatta, Samarqand shahri juda go’zal ekan.
Tarixiy obidalarni mukammal san’at asari desa bo’ladi.
-Men ham katta taasurotlar oldim. Menga Imom Buxoriy majmuasi, Registon maydoni juda yoqdi.
-Maktabga borib sinfdoshlarimizga boring deyman.
9-misol
m + 4 = 37 + 3
x + 5 + 2 = 30
3 + z + 4 = 70
Bu tenglamalar murakkab tenglamalar bo’lib, ularni sodda tenglama holiga keltirib, so’ngra noma’lum son topish o’rgatiladi.
7-misol
Ifodalarni taqqoslash uchun avval chap tomondagi ifodaning qiymati hisoblanadi, so’ng o’ng tomondagi ifodaning qiymati hisoblanadi. Natijalar o’zaro taqqoslanadi.
50-5=40+5 30-8=22+0
45=45 22=22
18+2>20-2 40-6<37+1
20>18 34<38
5-masala
(og’zaki bajartirsa bo’ladi)
Sharti:
B.tengkunlik - 21-mart kuni
Yozgi uz. kun- 22-iyun kuni
Bahorgi t.k.dan yozgi u.k.-?kun
Yechish:
Mart=31-21=10 kun
Aprel=30 kun
May=31 kun
Iyun=22kun
10+30+31+22=93 kun
Javob: 93 kun
2-misol
4
5 0 - 6 = 40+(10-6)=44
/ \
40+10
7
8 0 - 3 = 70+(10-3)=77
/ \
70+10
8
4 0 - 2 = 30+(10-2)=38
/ \
30+10
2-misol
1
7 0 - 9 = 60+(10-9)=61
/ \
60+10
1) 70 dan 9 ni ayirish uchun 70 soni nechta o’nlikdan iborat ekanligi aniqlanadi.
70 = 7 ta o’nlik
2) 7 ta o’nlikdan 1 ta o’nlik ajratib olamiz.
7 0
/ \
60+10
3) Shu ajratib olgan 10 dan 9 ni ayiramiz.
10-9=1
4) Hosil bo’lgan 1 birlikni qolgan 6 o’nlikka qo’shamiz.
60+1=61
Demak, 70-9=61
70-9=61
1) 70=60+10
2) 10-9=1
3) 60+1=61
Qadimgi buyuk allomalar va bugungi kundagi olimlarning o’xshash jihatlari shundaki, ular ilmli, ilm yo’lida izlanuvchan, zehni o’tkir va aqlli insonlardir.
Ularning farqli jihatlari:
• qadimda olimlar kashfiyotlar qilishda, ilmiy izlanish yo’lida juda katta qiyinchiliklarga duch kelishgan, mashaqqatli yo’l bosib o’tishgan;
• bugungi kun olimlari uchun ilm olish, ilmiy izlanish, kashfiyotlar qilish uchun shart-sharoitlar yetarli, qulayliklar ko’p, zamonaviy texnikalardan samarali foydalanish imkoni katta.
Rasadxona - osmon, yulduzlar, koinotni kuzatish, uni o’rganish uchun mo’ljallangan maxsus inshoot. Mirzo Ulug’bek Samarqand shahrida rasadxona qurdirgan.
Читать полностью…Shohi Zinda majmuasi, Registon majmuasi, Go’ri Amir maqbarasi, Bibixonim majmuasi.
Читать полностью…“Qiyin ishni osonlashtirish yo’li topilsa, ish tez va soz bajariladi”
-Bu tenglama murakkab tenglama. U 2 qismdan tuzilgan. Tenglamaning chap va o’ng tomondagi qismlariga diqqat bilan qarang.
m+4=37+3
- Tenglamaning qaysi qismidagi ifodalarning qiymatini hisoblash mumkin?
- O’ng tomondagi ifodani hisoblaymiz.
-Nima uchun?
-O’ng tomonda sonli ifoda berilgan, uning qiymatini hisoblay olamiz.
- Barakalla. Chap tomonda noma’lum son berilgan, shuning uchun bu ifodani hisoblay olmaymiz.
m+4=40
- Tenglama sodda tenglamaga aylandi.
Bu yerda nima noma’lum?
-Birinchi qo’shiluvchi noma’lum.
-Birinchi qo’shiluvchi qanday topiladi?
-Birinchi qo’shiluvchini topish uchun yig’indidan ikkinchi qo’shiluvchini ayirish kerak.
m=40-4
m=36
-Endi tenglama tekshiriladi.
36+4=37+3
40=40
Sharti:
Qish - 90 kun
Quyoshli kun - 5 kun
Bulutli kun -?, qolgan kun<—
Quyoshli kun -? kun kam __|
Yechish: 90-5=85 (kun) ☁️
5<85 85-5=80
Javob: ☀️li kun 80 kun kam
6-misol
a) 8️⃣ soni - bir xonali son, birlik
8️⃣0️⃣ soni - ikki xonali son, 80 = 8 ta o’nlik
8 sonining o’ng tomoniga 0 soni qo’shib qo’yilgan edi,
8 birlik 8 ta o’nlikka aylandi.
8<80 80>8
80-8=72 taga ortdi.
b) 7️⃣0️⃣ soni - ikki xonali son, 70 = 7 ta o’nlik
7️⃣ soni - bir xonali son, birlik
70 sonidagi 0 (nol) o’chirib qo’yilgan edi, 7 ta o’nlik 7 ta birlikka aylandi.
70>7 7<70
70-7=63 taga kamaydi.
2-misol
9
6 0 - 1 = 50+(10-1)=59
/ \
50+10
1
3 0 - 9 = 20+(10-9)=21
/ \
20+10
5
9 0 - 5 = 80+(10-5)=85
/ \
80+10
2-misol
3
2 0 - 7= 10+(10-7)=13
/ \
10+10
1) 20 dan 7 ni ayirish uchun 20 soni nechta o’nlikdan iborat ekanligi aniqlanadi.
20 = 2 ta o’nlik
2) 2 ta o’nlikdan 1 ta o’nlik ajratib olamiz.
2 0
/ \
10+10
3) Shu ajratib olgan 10 dan 7 ni ayiramiz.
10-7=3
4) Hosil bo’lgan 3 birlikni qolgan 1 o’nlikka qo’shamiz.
10+3=13
Demak, 20-7=13
20-7=13
1) 20=10+10
2) 10-7=3
3) 10+3=13
1-misol (og’zaki)
30-sentabr - haftaning shanba kuni
Bir hafta oldi 23-sentabr
30-7=23
1 hafta = 7 kun
Sentabr oyida 4 marta chorshanba kuni kelgan:
6-sentabr
13-sentabr
20-sentabr
27-sentabr