سایت: http://iaas.ir صفحه اینستاگرام: https://instagram.com/iranastronomy ارتباط با ما: @www_IAAS_ir نشر مطالب با ذکر منبع و یا آی دی کانال بلامانع است.
#سایه_زمین
سایه زمین را در آسمان بیابید
مانند همه کراتی که بدور خورشید میچرخند، زمین نیز در سمت مقابل خورشید، حدود ۱.۴ میلیون کیلومتر سایه در فضا دارد و شما میتوانید سایه زمین را مجاور افق، دو بار در روز بصورت نوار آبی در جو ببینید.
دیدن آن در آسمان سخت نیست، فقط بعد از غروب آفتاب بسمت شرق یا قبل از طلوع خورشید به غرب نگاه کنید.
بعلاوه، نوار زیبای صورتی که در بالای سایه آبی زمین و در بیشتر موارد در زیر آن قرار دارد، کمربند ناهید نامیده میشود!
سایه زمین را برنگ آبی مایل به خاکستری خواهید دید. بهتر است روی یک تپه باشید که دید بهتری به افق داشته باشید. کمی صبر کنید و بالا رفتن یا پایین آمدن سایه زمین را دقیقاً با همان سرعتی که خورشید در افق مخالف در حال طلوع یا غروب است، تماشا کنید. سایه زمین به شکل کروی زمین است.
وقتی شب نیز فرا میرسد، شما در سمت سایه زمین ایستادهاید. سایه زمین در فضا میتواند به کره ماه و حتی فراتر از آن برسد. (ماه گرفتگی)
شرح تصویر: غروب خورشید توسط Dennis Schoenfelder شنبه ۱۵ مهر ۱۴۰۲ ثبت شده است.
در این عکس میتوانید سایه تیره زمین و کمربند صورتی ناهید را مشاهده کنید.
@iranastronomy
#پرتاب_فضایی
پرتاب موفق " استارشیپ " با پایانی نافرجام
ششمین پرتاب ۱۰۰ میلیون دلاری، بزرگترین و قویترین موشک ساختهشده بشر موسوم به Starship، با ۱۲۱ متر ارتفاع، ۹ متر قطر و وزنی معادل ۵۰۰۰تن، ساعت ۱:۳۰ بامداد امروز چهارشنبه ۳۰ آبان۱۴۰۳ بوقت ایران از پایگاه Starbase شرکت SpaceX در جنوب تگزاس با پس از ۶۵دقیقه موفقیت انجام شد.
برخلاف پرتاب گذشته که هنگام بازگشت، تقویتکننده بزرگ مرحله اول آن یعنی موشک Super Heavy توسط بازوهای موسوم به chopstick جایگاه پرتاب گرفته شد؛ اما اینبار این شاهکار تکرار نشد و دادههای پرواز از این تلاش پشتیبانی نکردند و به سکوی پرتاب بازنگشت و به امواج برخورد کرد و در دریا فرود آمد!
استارشیپ در پرواز ششم برای اولین بار محموله ویژهای همراه داشت؛ این محموله یک موز مخملی بزرگ بر روی استارشیپ بود که به عنوان نشانگر جاذبه صفر عمل میکرد.
علاوه بر این، استارشیپ برای مدت کوتاهی یکی از ۶موتور Raptor خود را حدود ۳۸دقیقه پس از پرواز دوباره روشن کرد؛ روشن شدن مجدد موتور نشان داد که استارشیپ میتواند مانورهای لازم را برای بازگشت ایمن به زمین در طول ماموریتهای مداری انجام دهد.
@iranastronomy
#حیات_فرازمینی
تخمین شانس حیات هوشمند در جهانهای موازی
شانس ظهور حیات هوشمند در جهان ما (Universe) و حتی در جهانهای موازی (Multiverse) چیزیست که اخترشناسان اکنون با استفاده از یک مدل نظری جدید با توجه به معادله معروف Drake تخمین زدهاند؛ فرمولی که "دریک" ستارهشناس آمریکایی در دهه ۱۹۶۰ برای محاسبه تمدنهای فرازمینی قابل شناسایی در کهکشان راه شیری بدست آورد.
بیش از ۶۰ سال بعد، اخترفیزیکدانان دانشگاه Durham مدل متفاوتی را ارایه کردند که بر شرایط ایجاد شده توسط شتاب انبساط کیهان و تعداد ستارگان تشکیل شده، تمرکز دارد. تصور میشود که این انبساط توسط نیروی مرموز انرژی تاریک هدایت شود.
مدل جدید میتواند به دانشمندان اجازه دهد تا تأثیر چگالیهای متفاوت انرژی تاریک را بر شکلگیری ساختارها در جهان و شرایط توسعه حیات در کیهان درک کنند. این مدل سرعت تشکیل سالانه ستاره در کائنات را با اجزای اساسی آن، مانند چگالی انرژی تاریک مرتبط میکند.
شرح تصویر: معادله Drake، فرمولی برای یافتن تمدنهای پیشرفته در عالم، توسط دو محقق Rochester در سال ۲۰۱۶ بازنگری شد. اعتبار تصویر از انجمن سلطنتی نجوم/دانشگاه Rochester
@iranastronomy
#سیاهچاله
جنون تغذیه در سیاهچالههای جهان اولیه !
اَبَرسیاهچالههای پر جرم ممکن است میلیاردها برابر خورشید ما جرم داشته باشند؛ آنها در مرکز اکثر کهکشانها قرار دارند و با تغذیه از ستارههای نزدیک، رشد میکنند.
اما یک معما وجود دارد، چگونه سیاهچالههای پرجرم در جهان اولیه به این سرعت بزرگ شدند؟
بتازگی اخترشناسان در NOIRLab اعلام کردند که یک سیاهچاله بسیار پرجرم دوردست را یافتهاند که ۴۰ برابر سریعتر از آنچه دانشمندان تصور میکردند مواد مصرف میکند.
این جنون تغذیه ممکن است به توضیح اینکه چرا سیاهچالههای پر جرم در اوایل عصر کیهان تا این اندازه بزرگ میشدند، کمک کند.
سیاهچاله LID-568 در مرکز کهکشان کوتولهای قرار دارد که تنها ۱.۵ میلیارد سال پس از انفجار بزرگ وجود داشته؛ تیم NOIRLab از تلسکوپ فضایی Webb برای مشاهده دقیق این ابرسیاهچاله استفاده کردند.
شرح تصویر: در این تصویر، هنرمند یک کهکشان کوتوله را در جهان اولیه با اَبَرسیاهچالهای عظیم در مرکز آن که بشدت گاز میبلعد و یک جریان جت مانند قدرتمند از خود به بیرون میریزد، به تصویر کشیده است. اعتبار تصویر از NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva/M.Zamani
@iranastronomy
#ماده_تاریک
مشاهده ماده تاریک در ابرهای اطراف ستاره های نوترونی
تصور میشود که حدود ۸۵٪ از کل ماده در جهان، ماده تاریک است، ما نمیتوانیم این ماده مرموز را ببینیم، یا با هیچ روش شناختهشدهای آنرا شناسایی کنیم؛ اما فکر میکنیم که وجود دارد، زیرا میتوانیم اثرات گرانشی آن را روی ماده معمولی اندازهگیری کنیم.
طبق یک نظریه، ماده تاریک میتواند از اکسیونها (ذرات زیراتمی فرضی که هنوز شناسایی نشدهاند) تشکیل شده باشد.
بتازگی تیمی از فیزیکدانان دانشگاههای آمستردام، پرینستون و آکسفورد گفتند که اکسیونها باید ابرهای متراکمی را در اطراف ستارههای نوترونی تشکیل دهند و اگر چنین باشد، ممکن است بتوانیم این نامزدهای ماده تاریک را با تلسکوپ ببینیم!
اکتبر سال قبل، همین محققان نظریهای را ارائه کردند که میتوان اکسیونهایی را که از یک ستاره نوترونی فرار کردهاند، شناسایی کرد؛ اکنون مطالعه آنها بر اکسیونهایی متمرکز است که قادر به فرار از گرانش ستاره نیستند.
این یافتههای محققان ماه گذشته در مجله Physical Review X منتشر شد.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از ماده تاریک. اعتبار تصویر از وزارت انرژی آمریکا
@iranastronomy
#دنبالهدار
فوران متعدد آتشفشانی یک دنبالهدار مرموز (۲)
دنبالهدارهای cryovolcanic از یک پوسته یا هسته یخی پر از یخ، غبار و گاز تشکیل شدهاند. وقتی دنبالهدار به اندازه کافی تابش خورشید را جذب میکند، درون یخزده آن فوقالعاده گرم میشود.
این اولین فوران بزرگ سواشمان - واخمان/29P از نوامبر ۲۰۲۲ بود، زمانیکه بیش از یک میلیون تن زباله به فضا پرتاب کرد !
این اتفاق همچنین پر تعدادترین طغیان از سپتامبر ۲۰۲۱ است، زمانی که دنبالهدار با ۵بار فوران، به بالاترین حد خود رسید.
بنا به اعلام انجمن نجوم انگلستان، طغیانهای اخیر، که بزرگترین طغیانها در بیش از سه سال گذشته هستند، به سردرگمی فزاینده درباره زمان اتفاق و چرایی این انفجارهای عجیب میافزایند.
در آوریل ۲۰۲۳، دانشمندان با موفقیت فورانی از 29P را برای اولین بار پیشبینی کردند، زمانی که یک پرتاب مواد در بالای دنبالهدار ظاهر شد. با این حال، پیشبینی اینگونه فورانها بسیار دشوار است، زیرا بیشتر فورانهای دنبالهدار بهصورت بسیار پراکنده و تصادفی اتفاق میافتند؛ رفتاری که محققان نتوانستهاند آن را توضیح دهند.
این دنبالهدار هر ۱۵ سال یک بار در یک مدار دایرهای بدور خورشید میچرخد. هر چند 29P باید نسبتاً منظم فوران کند، اما مشاهدات دقیق دنبالهدار در چند دهه اخیر نشان میدهد که اینطور نیست و عاملی ناشناخته بر فوران آن تأثیر میگذارد.
از آنجایی که 29P هرگز به خورشید نزدیک نمیشود، هیچگاه دمی کشیده، مانند دنبالهدار سوچینشان - اطلس پیدا نمیکند که ماه گذشته نزدیکترین فاصله به زمین را پس از ۸۰ هزار سال تجربه نمود.
@iranastronomy
@iranastronomy
#اطلاع_رسانی
🔵 انجمن بیوتکنولوژی دانشگاه یزد، با همکاری سایر انجمنهای علمی برگزار میکند:
🧬وبــینار رایـگان
«آشنایی با اختر زیستشناسی!»
⚜️با ارائه: استاد صالحه عبادیراد
- دانشجوی دکترای دپارتمان علوم سیارهای دانشگاه ریورساید کاليفرنيا
🗓️ زمان: شنبه ۲۶ آبان
⏰ ساعت ۲۰
📌همراه با صدور گواهی معتبر انگلیسی
🔻 لینــک ثبتنــام 🔻
❗️لطفا پس از ثبتنام در گروه تلگرامی رویداد عضو شوید.
🔸انجمن بیوتکنولوژی دانشگاه یزد🔸
#ستاره_بارنارد
کشف سیارهای در نزدیکی سیستم خورشیدی ما
ستاره بارنارد نزدیکترین تک ستاره به خورشید ماست که تنها ۶ سال نوری از ما فاصله دارد. البته منظومه آلفا قنطورس به ما نزدیکتر میباشد، اما حداقل از ۲ و شاید ۳ ستاره تشکیل شده است. علیرغم این نزدیکی و چندین دهه گمانه زنی، هنوز سیارهای اطراف ستاره کوتوله سرخ بارنارد مشاهده نشده بود.
اما اکنون یک تیم بینالمللی از اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (VLT) در شیلی، طی روزهای گذشته اعلام کردند که پس از ۵ سال جستجو، کشف سیارهای به جرم نصف سیاره ناهید را تأیید کردهاند.
مدار این سیاره که Barnard b نام دارد، بدور این ستاره کوتوله سرخ، تنها طی ۳.۱۵ روز زمینی کامل میشود!
محققان از ابزاری در تلسکوپ به نام ESPRESSO برای یافتن این سیاره استفاده کردند. ESPRESSO سیارات فراخورشیدی را با استفاده از روش بررسی سرعت شعاعی تشخیص میدهد. در این روش، تلسکوپ نوسانات کوچکی که بعلت کشش یک ستاره در اثر گرانش سیارات به سمت ستاره ایجاد میشود را اندازهگیری میکند.
شرح تصویر: با نزدیکترین همسایگان خورشید آشنا شوید. اعتبار تصویر از NASA
@iranastronomy
#دنبالهدار
ظهور یک دنبالهدار بزرگ جدید خورشیدخراش دیگر در آسمان
پروژه ATLAS در هاوایی دنبالهدار جدیدی را جمعه ۶مهر جاری کشف کرد که C/2024 S1 (ATLAS) نامیده شده است.
طبق پیشبینیها دوشنبه ۷ آبان امسال، C/2024 S1 به خورشید نزدیک میشود و به قدر۵- تا ۷- میرسد و این دنبالهدار از درخشانترین سیاره (ناهید)، هم درخشانتر و شاید در روز قابل مشاهده باشد!
ساکنان نیمکره جنوبی بهترین دید را قبل از رسیدنC/2024 S1 به حضیض خورشیدی خواهند داشت و اگر سالم بماند، میتواند فوقالعاده در آسمان صبحگاهی نیمکره شمالی بدرخشد.
دنبالهدار جدید بخشی از خورشیدخراشهای Kreutz است که دنبالهدارهایی هستند که به خورشید بسیار نزدیک میشوند و چه بسا متلاشی شوند یا اگر خوش شانس باشند، فوقالعاده درخشان شوند. بسیاری از دنبالهدارهایی که در طول تاریخ به آنها نام بزرگ دادهاند (دنبالهدار ۱۸۸۲) همگی از خانواده Kreutz بودهاند.
قدر دنبالهدار جدید در یک واحد نجومی از خورشید، ۱۵ است.
دنبالهدارهایی که فاصله آنها با خورشید، حدود قطر خورشید است؛ خورشیدخراش نامیده میشوند.
شرح تصویر:دنبالهدارC/2024 S1. اعتبار تصویر از ناسا
@iranastronomy
#دنبالهدار
باز هم دنبالهدار A3 Tsuchinshan-ATLAS، این بار با چشم غیرمسلح
در حال حاضر دوربینهای دوچشمی بهترین نما را از دم و هسته باشکوه دنبالهدار A3 در افق شرقی آسمان بامدادی نیمکره جنوبی ارائه میدهند.
روشنایی آن از یک رصدگاه تاریک در توان چشم غیرمسلح، با قدر ۳ قرار دارد.
این دنبالهدار شنبه ۲۱مهرماه امسال و در نزدیکترین فاصله با زمین، میتواند حتی به قدر ۲ برسد و درخشانترین دنبالهدار سال باشد.
روزهای پایانی مهرماه، دنبالهدار A3 راحتتر قابل مشاهده بوده و در غرب آسمان نیمکره شمالی ظاهر میشود.
سپس در اوایل آبان ۱۴۰۳، دنبالهدار Tsuchinshan در آسمان عصرگاهی، بسمت صورت فلکی مارافسای میرود.
جایگزین دیگر استفاده از دوربین تلفن همراه است؛ اکثر تلفنهای همراه حالت شب دارند، اما باید بر روی ۳پایه قرار گیرند.
دنباله دار ATLAS بسیار سریع و در منظومه خورشیدی با سرعت ۲۹۰,۶۶۴ کیلومتر در ساعت حرکت میکند! و با یک تلسکوپ کوچک، سرعت شگفتانگیز آن هر ۱۵ دقیقه مشاهده میشود.
شرح تصویر: Victor Rivera این تصویر دنبالهدار اطلس را با دوربین تلفن همراه در روز شنبه ۷مهرماه جاری در Isabela پورتوریکو گرفت.
@iranastronomy
@iranastronomy
#رسانه_ایسنا
دومین خورشیدگرفتگی امسال، از نوع حلقوی
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتوگو با خبرنگار سرویس علمی ایسنا اعلام کرد: دو هفته پس از گرفت ماه در بامداد چهارشنبه ۲۸ شهریور امسال، خورشیدگرفتگی از نوع حلقوی رخ میدهد که ساکنان امریکای جنوبی فردا چهارشنبه ۱۱ مهرماه جاری شاهد آن خواهند بود.
این گرفت ساعت ۱۵:۴۲:۵۹ به وقت جهانی آغاز شده و ۲۱:۴۷ به زمان جهانی پایان مییابد.
مسیر خورگرفت فردا، از اقیانوس آرام شروع و پس از درنوردیدن خاک کشورهای شیلی و آرژانتین، در اقیانوس اطلس پایان میپذیرد.
بخشهایی از قطب جنوب، برخی از جزایر اقیانوس آرام و اطلس و تعدادی از کشورهای امریکای جنوبی، این گرفت را به صورت جزئی مشاهده میکنند.
کسوف چهارشنبه ۱۱ مهر در هیچ نقطه از کشورمان و حتی در قارههای آسیا، اروپا، افریقا و استرالیا و همچنین امریکای شمالی قابل رصد نیست.
مهندس مسعود عتیقی یادآور شد: خورشیدگرفتگی بعدی، روز دوشنبه ۱۱ امرداد ۱۴۰۶ بصورت جزئی در ایران دیده خواهد شد.
این گفتگو در وبگاه انجمن:👇
https://iaas.ir/news/4059/030709/
متن کامل این مصاحبه در ایسنا:👇
https://www.isna.ir/news/1403070906704/
#برخورد_نزدیک
ماموریت HERA آماده پرتاب
پس از ماموریت موفق کاوشگر DART که در سال ۲۰۲۲، بصورت برنامهریزی شده به یک سیارک برخورد و یک دهانه در سطح آن ایجاد کرد؛ ماموریت جدید Hera بزودی برای بررسی نتایج برخورد، بسمت سیستم کوچک سیارکی Didymos و ماه آن Dimorphos پرتاب میشود.
طبق گفته ناسا برنامه فعلی پرتاب Hera از مرکز فضایی کندی، ساعت۱۸:۲۲ دوشنبه ۱۶ مهرماه جاری (۷ اکتبر) بوقت ایران است.
هنگامیکه DART به Dimorphos ماه Didymos برخورد کرد، حوادث زیادی رخ داد؛ سنگ و غبار به فضا پرتاب شد و سیارک کمی از مدار خود جابجا گردید!
این برخورد ممکن است حتی یک بارش شهابی جدید برای زمینیان ایجاد کرده باشد!
برنامه اولیه این بود که DART و Hera بعنوان فضاپیمای دوگانه عمل کنند، اما فعالیت آنها به ماموریتهای جداگانهای تغییر یافت.
◽شرح تصاویر:
🔸تصویر بالا:ویدئو مفهومی بررسی دهانه برخوردی توسط ماموریت Hera که DART ایجاد کرد.
🔸پایین چپ:اینفوگرافی ماموریت DART و Hera؛ برخورد DART به سیارک دیمورفوس و اندازهگیری تاثیر آن.
🔸راست:مقایسه ابعاد دیمورفوس با کولوسِئوم در رم ایتالیا.اعتبار کلیه تصاویر از آژانس فضایی اروپا
@iranastronomy
#ماده_تاریک
اثرات ماده تاریک میتواند سیاره بهرام را در مدارش جابجا کند !
در یک مطالعه جدید، فیزیکدانان MIT پیشنهاد کردند که اگر بیشتر ماده تاریک در جهان از سیاهچاله های اولیه میکروسکوپی تشکیل شده باشد؛ این کوتولههای گرانشی باید حداقل یک بار در هر دهه بر روی منظومه خورشیدی ما تمرکز کنند.
محققان پیشبینی میکنند که عبور آنها جابجایی به مدار سیاره بهرام تحمیل میکند که که فناوری امروزی میتواند آن را تشخیص دهد.
دانشمندان دریافتند که اگر یک سیاهچاله اولیه از فاصله چند صد میلیون کیلومتری بهرام عبور کند، طی چند سال پس از چنین رویارویی، مدار بهرام باید حدود یک متر جابهجا شود.
پژوهشگران سیاهچالههای مختلف را شبیهسازی کردند، که با سرعتی حدود ۲۴۰کیلومتر بر ثانیه از منظومه ما عبور میکنند.
کمتر از ۲۰٪ از کل ماده در عالم قابل مشاهده، از ستارگان و سیارات ساخته شده و بقیه ماده تاریک میباشد؛ تصور میشود که جهان را فرا میگیرد و نیروی گرانشی آن آنقدر بزرگ است که بر حرکت ستارگان و کهکشانها تأثیر میگذارد.
شرح تصویر: تصور ذهنی هنرمند از عبور یک سیاهچاله (سمت چپ) از کنار سیاره سرخ. اعتبار تصویر از MIT
@iranastronomy
#لنز_گرانشی
کهکشانی به شکل علامت سوال !
اخترشناسانی از دانشگاه Saint Mary’s در Halifax کانادا، با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب به سرنخهایی از یک کهکشان به شکل علامت سوال دست یافتهاند که نتیجه یک هم ترازی نادر بین کهکشانهای دوردست است.
ستارهشناسان از دو تلسکوپ Webb و هابل برای مشاهده خوشه کهکشانی MACS-J0417.5-1154 استفاده کردند که مانند یک لنز عمل کرده و این خوشه آنقدر عظیم میباشد که بافت فضا-زمان را منحرف و دارای اعوجاج شده است. این نکته شرایطی ایجاد نموده تا اخترشناسان جزئیات بیشتری از شکلگیری ستارههای بسیار دورتر را پشت این خوشه ببینند.
کهکشان سرخی که Webb شناسایی کرده، همراه با کهکشان مارپیچی که با تلسکوپ هابل قبلاً شناسایی شده و در تعامل است، به شکل قوسدار و با بزرگنمایی غیرمعمول دیده میشود.
شرح تصویر: کهکشان سرخ دوردست که به شکل علامت سوال انحراف یافته و یک نوع خاص از لنز گرانشی طبیعی است و بندرت دیده میشود، به اخترشناسان اجازه داده تا با ترکیبی از دادههای فروسرخ Webb و دادههای فرابنفش هابل، مناطق خاصی از شکلگیری ستارهها را در اعماق فضا مشخص کنند. اعتبار تصویر از STScI
@iranastronomy
@iranastronomy
#سیاره_سرخ
اطلس جدید ابرهای مریخی
سیاره سرخ بهرام علیرغم جو نازکش دارای طیف گستردهای از ابرهاست که در هوای سرد آن شناورند.
محققان مرکز هوافضای آلمان (DLR) کاتالوگی بنام اطلس ابری HRSC تهیه کردند و هفته گذشته آن را در کنگره علوم سیارهای اروپا (EPSC) در برلین آلمان ارائه نمودند.
انجمن سیارهشناسی اروپا به تازگی اعلام کرد که این اطلس جدید حاوی تصاویری است که توسط دوربین استریو با وضوح بالا (HRSC) مدارگرد Express Mars آژانس فضایی اروپا ثبت شده است. این کاوشگر از سال ۲۰۰۳ بدور بهرام میچرخد و هنوز هم فعال میباشد. تعجبآور است که سیاره سرخ ابر و طوفان دارد، چرا که جو آن بسیار نازک و کمتر از ۱٪ زمین در سطح دریاست!
کریستالهای یخ آب و دیاکسیدکربن و ذرات غبار میتوانند به شکلگیری ابرها کمک کنند و بهرام به خاطر طوفانهای عظیمش مشهور است!
شرح تصویر: مریخنورد پشتکار (Perseverance) ناسا این منظره خیرهکننده از ابرهای شبتاب مریخی را شنبه ۲۷ اسفند ۱۴۰۱ ثبت کرده است. اعتبار تصویر از NASA/Kevin M.Gill
پایگاه جدید تصاویر ابرها و طوفانهای ۲۰ سال اخیر مریخی:👇
https://hrscteam.dlr.de/public/data.php
#عجایب_فضا
کشفهای شگفتانگیز نجومی
در این سلسله مطالب جذاب قصد داریم ۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد، به شما دوستداران آسمان زیبا تقدیم نماییم:
۱. موهای شما گرد و غبار فضایی دنبالهدارها را جمعآوری میکند
آیا میدانید که احتمالاً غبار دنبالهدارها را در موهای خود دارید، یا اینکه فلزات گرانبها که از ستارگان مرده آمدهاند؟
هر روز چندین تُن ماده از فضا بر روی زمین میریزد؛ برخی از آنها مانند یک شهابسنگ درخشان، ممکن است به زمین برخورد و مشاهده شوند.
اما مقدار زیادی از مواد کیهانی چنین ورود تماشایی به سیاره ما ندارند؛ بلکه حدود ۵۲۰۰ تُن در سال، ۱۰۰ تُن در هفته یا ۱۴تُن در هر شبانهروز به شکل غبار فضایی به آرامی به جو زمین میریزد که برای چشمان ما نامرئی است!
این غبار از ذرات سنگ و فلز تشکیل شده که از سیارکها و دنبالهدارها، چه در برخوردهای بزرگ و چه توسط ریزشهابها، ایجاد شدهاند.
حدود ۸۰٪ از کل این غبار از دنبالهدارهایی هست که دوره مداری آنها کمتر از ۲۰سال میباشد و شما هر بار که بیرون از خانهاید، مقداری از این گرد و غبار فضایی را با موهای خود به خانه میآورید.
@iranastronomy
#کهکشان
هیولاهای سرخ در کائنات اولیه !
اخترشناسان تصور میکردند کهکشانها در جهان اولیه خیلی پرجرم نمیتوانستند باشند، زیرا تولید ستارهها تازه شروع شده بود.
اما تلسکوپ فضایی Webb اخیراً سه هیولای سرخ یا کهکشانهای عظیم را کشف کرده که در اولین میلیارد سال پس از انفجار بزرگ وجود داشتهاند!
یک تیم بینالمللی از دانشمندان بتازگی اعلام کردند که این کهکشانها تقریباً به اندازه راه شیری هستند؛ بنابراین مدلهای کنونی ما از شکلگیری کهکشانها نیاز به بازنگری دارد.
در حال حاضر، نظریه اصلی تشکیل کهکشانها بیان میکند که آنها به آرامی و در هاله ماده تاریک شکل میگیرند و دانشمندان فکر می کردند که گاز به دام افتاده توسط این هالهها در تشکیل ستارهها و در نهایت کهکشانها کارآمد نیست؛ اما بر این اساس که کهکشانهای پر جرم چقدر زود ظاهر شدهاند، این فرآیند باید کارآمدتر از آن چیزی باشد که گمان میرود.
شرح تصویر: دید فرو سرخ قدرتمند تلسکوپ Webb به اخترشناسان اجازه میدهد تا به کیهان اولیه نگاه کنند.اعتبار تصویر از NASA/CSA/ESA/M. Xiao/P. A. Oesch (دانشگاه ژنو)/ G. Brammer (موسسه Niels Bohr)/آرشیو Dawn JWST
@iranastronomy
#برجیس
سیاره بدون سطح
سیاره برجیس سطح جامد نداشته و مکانی جهت فرود سفینه فضایی نیز ندارد. با وجود اینکه Juno کاوشگر رباتیک ناسا، وارد نهمین سال گردش خود بدور این سیاره عجیب میشود، بسیاری از ویژگیهای برجیسی، بعنوان یک راز باقیمانده است.
برجیس بزرگترین سیاره منظومه، پنجمین سیاره از خورشید، بین بهرام و کیوان، بیش از ۱۰۰۰زمین درون آن جا میگیرد.
در حالیکه سیارات تیر، ناهید، زمین و بهرام از مواد سنگی ساخته شدهاند، برجیس یک غول گازی با ترکیبی شبیه به خورشید، یک توپ گازی بشدت متلاطم و طوفانی است.
سرعت باد در برجیس بیش از ۶۴۰ کیلومتر در ساعت و حدود ۳ برابر سریعتر از طوفانهای شدید زمینی است.
جو برجیس بیشتر هیدروژن و هلیوم و هر چه پایینتر روید، فشار افزایش مییابد و میان اقیانوس گاز احاطه میشوید و فشار آنقدر شدید است که انسان له میشود.
در عمق ۱۶۰۰ کیلومتری برجیس، گاز داغ و متراکم رفتار عجیبی دارد و حدود ۳۲۰۰۰کیلومتری برجیس، این گاز به هیدروژن مایع تبدیل میشود!
برجیس همچون سپر زمین عمل میکند و اگر نبود، ممکن بود انسان منقرض شود.
شرح تصویر: لایههای داخلی برجیس. اعتبار تصویر از NASA/JPL-Caltech
@iranastronomy
#دید_فضایی
ماه و زمین را از فضا ببینید
ماموریت Hera آژانس فضایی اروپا ESA، دوشنبه ۱۶مهر امسال بسمت Dimorphos، ماه کوچک سیارک Didymos پرتاب شد. هدف این کاوشگر پیامدهای اولین آزمایش دفاع سیارهای DART در سال ۲۰۲۲ است که به Dimorphos برخورد کرد.
هنگامیکه Hera بسمت محل ماموریتش حرکت میکرد، در پشت سر خود، به زمین نگاه کرد و منظره بالا از سیاره ما زمین و همدمش ماه را دید.
این تصاویر بعنوان بخشی از آزمایش دستگاه تصویرگر فروسرخ حرارتی (TIRI) Hera ثبت شد، که ابزار کمکی از سوی آژانس فضایی ژاپن JAXA بود.
بنابراین این تصاویر حرارتی نمایی متفاوت از زمین سبز و آبی که معمولاً میبینیم به ما ارایه میدهد. Hera این تصاویر را بین پنجشنبه ۱۹ تا سهشنبه ۱۵مهر ۱۴۰۳، زمانیکه حدود ۱.۴ تا ۳.۷میلیون کیلومتر دورتر از زمین بود، گرفته است. این تصویر به خوبی اندازه ماه را در مقایسه با زمین نشان میدهد.
مدار ماه دایره کامل نیست و در نزدیکترین حالت، حدود ۳۶۴ و در دورترین فاصله ۴۰۶هزار کیلومتر از زمین فاصله دارد.
شرح تصویر: زمین در مرکز و جرم کوچکی که بخشی از یک مدار به دور ما را تکمیل میکند، ماه است. اعتبار تصویر از ESA
@iranastronomy
#سیاره_ناهید
دهانههای غولپیکر پنهان در سیاره ناهید!
ناهید زیر جو غلیظ و ابری خود صدها دهانه دارد. بتازگی محققان امریکا و اسپانیا اعلام نمودند که نشانههایی از ۲ دهانه مهم را شناسایی کردهاند که تا کنون ناشناخته ماندهاند؛ آنها در یک ناحیه کاملا در معرض دید، پنهان شده بودند. سرنخها در منطقهای تغییر شکل یافته بنام Tesserae قرار دارد.
سیاره ناهید با حدود ۹۰۰دهانه شناخته شده، بزرگترین دهانه شناخته شده آن Mead با ۲۸۰کیلومتر قطر است.
در ناهید، فرسایش آب و تکتونیک صفحهای وجود ندارد؛ بادها نیز در بالای اتمسفر آن بشدت قوی، اما سرعت آنها به حدود ۵کیلومتر در ساعت میرسد.
محققان بر روی منطقهای به نام Haasttse-baad Tessera تمرکز کردند. این ناحیه شامل مجموعهای از حلقههای متحدالمرکز عظیم میباشد که حدود ۱۴۵۰کیلومتر عرض دارند. مطالعه جدید نشان میدهد که این حلقهها نه تنها ناشی از یک، بلکه ۲برخورد سیارک بوده که حدود ۱.۵ تا ۴میلیارد سال پیش، باعث تشکیل آنها شده است.
شرح تصویر: ثبت منطقه Haasttse-baad Tessera با مجموعهای از حلقههای متحدالمرکز توسط رادار SAR. اعتبار تصویر از موسسه علوم سیارهای ناسا
@iranastronomy
#دنبالهدار
فوران متعدد آتشفشانی یک دنبالهدار مرموز (۱)
به گفته محققان انگلیسی، یک دنبالهدار آتشفشانی مرموز به تازگی بیدار و چهار فوران بزرگ را در کمتر از ۴۸ساعت انجام داده و به اندازه کافی مواد از درون یخی خود به بیرون پاشیده، تا این جرم به ابعاد یک شهر، تقریباً ۳۰۰برابر درخشانتر از حد معمول به نظر برسد.
دنبالهدار، معروف به 29P/Schwassmann-Wachmann، یک جرم یخی بزرگ است که حدود ۶۰ کیلومتر قطر دارد. (حدود سه برابر منطقه منهتن)
این جرم یکی از حدود ۵۰۰ دنبالهدار معروف به "سنتور" است که در داخل منظومه خورشیدی قرار دارند و آنها را جزو سیارکها میدانیم در حالیکه بسیاری از آنها هسته دنبالهدارهایی هستند که بدلیل دور بودن، دنبالهدار بودنشان با ابزارهای رصدی زمینی چندان قابل مشاهده نیست.
با این حال دنبالهدار سواشمان - واخمان/29P نیز بخشی از یک گروه حتی نادرتر است که به عنوان دنبالهدار cryovolcanic یا آتشفشان سرد شناخته میشود.
شرح تصویر: ثبت تصویر دنبالهدار 29P توسط تلسکوپ اسپیتزر ناسا، این دنبالهدار را پس از یک فوران بزرگ در سال ۲۰۰۳ نشان میدهد. اعتبار تصویر از: ناسا/تلسکوپ فضایی اسپیتزر
@iranastronomy
#خوشه_ستارهای
اولین نمای سه بعدی از تشکیل و تکامل خوشه کروی
خوشههای کروی توپهای غولپیکری از میلیونها ستارهاند که با گرانش در کنار هم قرار گرفته و در هاله کهکشان راهشیری در گردشند.
بتازگی دانشمندان مؤسسه ملی اخترفیزیک (INAF) و دانشگاههای بولونیا و ایندیانا گفتند که اولین تجزیه و تحلیل 3D را از نحوه حرکت ستارگان در ۱۶ خوشه کروی انجام دادهاند. مطالعه آنها به درک شکلگیری و تکامل این گروههای بزرگ ستارهای کمک میکند.
خوشههای کروی حاوی کهنترین ستارههای راه شیری هستند. آنها میتوانند ۱۲ تا ۱۳ میلیارد سال سن داشته و ستارگان آنها احتمالاً اولین بار در زمان شکلگیری کهکشان ما، تشکیل شدهاند.
اما خوشههای کروی فقط در کهکشان ما نیستند و آنها را در کهکشانهای دور نیز دیدهایم. در واقع خوشههای کروی احتمالاً از اولین سیستمهایی بودند که با شروع جهان تکامل یافتند.
دانشمندان برای بررسی حرکت و سرعت ستارگان در خوشههای کروی، از دادههای تلسکوپهای ESA Gaia و تلسکوپ بسیار بزرگ ESO (VLT) استفاده نمودند.
شرح تصویر: اولین نمای 3D از تشکیل و تکامل خوشه کروی. اعتبار تصویر از ESA/Hubble/ESO/SDSS/INAF
@iranastronomy
#ادغام_کهکشانی
آیا کهکشانهای آندرومدا و راه شیری اکنون در حال ادغام هستند؟
یک گروه اخترفیزیکدان از دانشگاه کارلسروهه آلمان پس از غربال کردن دادههای کاوشگر Gaia؛ بر روی ستارگان بسیار سریع در کهکشان ما تمرکز کردند و این فرضیه را مطرح نمودهاند این ستارگان از بیرون راه شیری بیایند!
اولین ستاره کشف شده در سال ۱۹۸۸، با سرعت ۲.۴میلیون کیلومتر در ساعت حرکت میکند!
تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۲۲ نیز نشان میدهد که هالههای دو کهکشان در حال لمس هستند. هالههای کهکشانی کرههایی از ستارگان، غبار و ماده تاریک اطراف کهکشانها هستند؛ هاله راه شیری حداقل ۲میلیون سال نوری وسعت دارد.
آندرومدا کهکشان بزرگتر از کهکشان ما بسمت ما حرکت میکند و به ازای هر تیک ساعت، ۱۱۲کیلومتر به ما نزدیکتر میشود!
اما بخش اعظم کهکشان راهشیری و آندرومدا هنوز حدود ۲.۵میلیون سال نوری از هم فاصله دارند. این بدان معناست که آنها تا ۵میلیارد سال دیگر ادغام نخواهند شد.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از آسمان زمین هنگام نزدیک شدن کهکشان آندرومدا به ما. اعتبار تصویر از NASA/ESA/Z. Levay and R. van der Marel، STScI/T. Hallas/A. Mellinger
@iranastronomy
#کهکشان_عجیب
آیا تلسکوپ فضایی جیمز وب حلقه گمشده ارتباط با اولین ستارهها را یافته است؟
تلسکوپ وب (JWST) یک کلاس فوقالعاده از کهکشانها را در کیهان اولیه رصد کرد و کهکشان عجیبی در کیهان اولیه را که به ما در درک چگونگی آغاز شکلگیری کیهان کمک میکند، کشف نمود.
کهکشان GS-NDG-9422 (9422) حدود یک میلیارد سال پس از انفجار بزرگ شکل گرفته و دارای علائم نوری عجیبی است که قبلاً دیده نشده و نشان میدهد گاز آن از ستارههایش بیشتر میتابد!
محققان میگویند این پدیده میتواند حلقه گمشده تکامل کهکشانی بین اولین ستارههای جهان و کهکشانهای تثبیت شده امروزی باشد.
در کائنات، ستارگان داغ و پرجرم معمولی دمایی بین ۴۰ تا ۵۰هزار درجه سانتیگراد دارند، اما کهکشان۹۴۲۲ ستارگانی گرمتر از ۸۰,۰۰۰درجه سانتیگراد دارد!
محققان گمان میکنند که این کهکشان در مرحله کوتاهی از شکلگیری شدید ستارهها، درون ابری از گاز متراکم است که تعداد زیادی ستاره داغ و پرجرم را میسازد؛ فوتونهای زیادی از نور ستارهها به ابر گازی برخورد که بشدت درخشان است.
شرح تصویر: کهکشان GS-NDG-9422. اعتبار تصویر از NASA/ESA/CSA/STScI/Alex Cameron (آکسفورد)
@iranastronomy
#کیهانشناسی
آیا کیهانشناسی در نقطه اوج قرار دارد و یا فیزیک جدیدی در راه است؟
در چند سال گذشته، مجموعهای از مناقشات حوزه فیزیک بخوبی حل شده و کیهانشناسی را متحول کرده است؛ اما بنظر میرسد پیش بینیهای مدل استاندارد کیهان با برخی از مشاهدات اخیر در تضاد باشد!
بحثهای داغی در مورد اینکه مدل کیهانی که ساختار و تکامل جهان را پیشبینی میکند، ممکن است نیاز به بازنگری داشته باشد وجود دارد؛ اما بطرز هیجانانگیزی، ما در آستانه کشف جدیدی هستیم.
این مدل نشان میدهد که جهان از ۶۸.۳٪ انرژی تاریک تشکیل شده؛ دانشمندان این مطلب را از روی امواج پسزمینه مایکروویو کیهانی یا تشعشعات انفجار بزرگ (مَهبانگ) اندازهگیری میکنند.
این نکته هر چند باعث شده بعنوان مدل هماهنگی شهرت پیدا کند؛ اما طوفانی از اندازهگیریهای ناسازگار، یا تنشها در کیهانشناسی دیده میشوند، اکنون اعتبار این مدل قدیمی را زیر سؤال ببرند.
اکنون درها به روی انواع تئوریها که حتی ابتداییترین اصول کیهانشناسی را به چالش میکشند، باز است.
شرح تصویر: نموداری که ۱۳.۷۷میلیارد سال را نشان میدهد؛ اما آیا این مدل حقیقت دارد؟ اعتبار تصویر از ناسا
@iranastronomy
#اخترشناسی_رادیویی
تلسکوپی با قطر چند کیلومتر مربع !
ستارهشناسان از اولین دریافتهای تلسکوپ رادیویی آرایه کیلومتر مربعی (Square Kilometer Array و یا SKA) که در حال حاضر در استرالیا و آفریقای جنوبی در حال ساخت است، هیجانزده شدند.
سایت آفریقای جنوبی با ۱۹۷ آنتن بشقابی و سایت استرالیایی (SKA-Low) نیز نوع متفاوتی از آنتن دارد که طول موجهای پایینتر را اندازهگیری میکنند. SKA-Low در نهایت ۱۳۱۰۷۲ آنتن خواهد داشت که به ۵۱۲ ایستگاه تقسیم میشود!
بتازگی SKA-Low اولین مشاهدات تداخل سنجی خود را (تکنیک استفاده از تداخل امواج رادیویی) طی یک رصد ۲۴ساعته از آسمان جنوبی گزارش کرد.
نخستین دریافتهای SKA-Low تقریباً ۶ ماه پس از نصب اولین آنتنها بدست آمدند.
در حال حاضر تلسکوپ FAST چین بزرگترین تلسکوپ تک بشقابی جهان، با قطر ۵۰۰متر است. آنتن تلسکوپ SKAO، بجای ۱۵متر، به قطر ۱۵۰کیلومتر است.
ایده آرایه کیلومتر مربعی برای اولین بار اوایل دهه ۱۹۹۰ مطرح شد.
شرح تصویر: آنتنهای SKA-Low در استرالیا شبیه درختان کریسمس نقرهای هستند و طول موجهای بلندتری نسبت به مدلهای قبلی اندازهگیری میکنند. اعتبار تصویر از SKAO
@iranastronomy
#پرتاب_فضایی
پرتاب Crew-9 از مرکز فضایی کیپ کاناورال
بالاخره پرتاب فضانورد به ایستگاه فضایی بینالمللی ISS، امشب ساعت ۲۰:۴۷ شنبه ۷ مهر بوقت ایران انجام شد و امکان بازگشت دو فضانورد شرکت Boeing Starliner به خانه فراهم گردید.
موشک Falcon 9 شرکت SpaceX با فضاپیمای Dragon، دو فضانورد این ماموریت: Nick Hague از ناسا و Alexandr Gorbunov فضانورد روس را به ایستگاه فضایی ISS رساند.
فضانوردان ناسا Butch Wilmore و Sunita Williams، ماه ژوئن امسال طی اولین پرواز آزمایشی با خدمه فضاپیمای شرکت بوئینگ به ISS پرتاب شدند؛ اما نگرانیها در مورد سیستم رانشگر Starliner، ناسا را بر آن داشت تا ویلمور و ویلیامز را در ایستگاه فضایی ISS نگه دارد و سفینه بوئینگ را بدون سرنشین به زمین بازگرداند؛ به همین دلیل ماموریت اصلی هشت روزه آنها به یک پرواز فضایی هشت ماهه تبدیل شد!
◽شرح تصاویر:
🔸تصویر بالا: Space's Crew-9 Dragon و راکت Falcon 9 روی سکوی پرتاب SLC-40 مرکز فضایی کیپ کاناورال در فلوریدا. اعتبار تصویر از SpaceX
🔸تصویر پایین: خدمه Crew-9 نیک هیگ از ناسا (سمت چپ) و الکساندر گوربونوف از Roscosmos. اعتبار تصویر از NASA
@iranastronomy
#سیاهچاله
دو سیاهچاله در حال ادغام در یک کهکشان دور
هنگامیکه دو کهکشان با هم برخورد میکنند، سیاهچالههای مرکزی آنها به شکل یک اَبَرسیاهچاله غولپیکر ادغام میشوند؛ از سوی دیگر تقریباً همه کهکشانها دارای سیاهچالههای بسیار پرجرم در مرکز خود هستند.
بتازگی تلسکوپ فضایی هابل و رصدخانه پرتوX چاندرا به قلب یک جفت کهکشان در حال برخورد نگاه کردهاند و سیاهچالههای دوقلو پرجرمی را کشف کردهاند که دور یکدیگر میچرخند. فاصله آنها تقریباً ۳۰۰سال نوری و نزدیکترین زوجی که در طول موجهای نور مرئی و تابش ایکس دیده شده است.
این سیاهچالهها که در اعماق یک جفت کهکشان در حال برخورد مدفونند، با وجود گاز و غبار میتوانند بصورت هستههای فعال کهکشانی (AGN) بدرخشند.
شرح تصویر: ایده ذهنی هنرمند از ۲ اَبَرسیاهچاله بسیار پرجرم فعال در قلب دو کهکشان در حال ادغام.
هر سیاهچاله توسط یک دیسک برافزایشی گاز داغ احاطه شده است؛ برخی از مواد در امتداد محور چرخش هر سیاهچاله به بیرون پرتاب میشوند تا فوارههای پرتوهای ویرانگر انرژی، با سرعتی تقریباً به سرعت نور در فضا شعلهور شوند! اعتبار تصویر از NASA/ESA/Joseph Olmsted (STScI)
@iranastronomy
@iranastronomy
#اطلاع_رسانی
تمدید ثبت ایده و شرکت در هشتمین دوره جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان
بنا به اعلام سرکار خانم کلاهی دبیر کمیته رسانه و ترویج علم جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان؛ اختتامیه هشتمین دوره این جشنواره، آذرماه سال جاری در دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.
جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان با هدف ترویج فرهنگ کارآفرینی و حمایت از ایدهپردازان جوان بهعنوان یک رویداد علمی هر ساله در سطح ملی و بینالمللی با حضور جمع کثیری از اساتید متخصصین، اندیشمندان و نخبگان آموزش عالی کشور در حوزههای علوم پایه شامل پنج بخش شیمی، فیزیک، علوم زیستی، زمینشناسی، ریاضی و علوم کامپیوتر (هوش مصنوعی) و همچنین محیط زیست به عنوان رویکرد ویژه هشتمین دوره برگزار میگردد.
بر اساس اعلام کمیته برگزاری، ثبت ایده در هشتمین دوره جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان به مناسبت آغاز سال تحصیلی، از ۱ الی ۱۵ مهرماه سال جاری تمدید شده است و جوایزی به برگزیدگان هشتمین جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان اعطا خواهد شد.
🔸وبگاه جشنواره:👇
www.ysf-persia.com
#شکار_دوربین
ردیابی ماهوارههای مخفی!
از دنیای پنهان ماهوارههای جاسوسی در فضا، جزئیات کمی در دسترس عموم است و مراکز خاصی به آنها دسترسی دارند.
برخی از این ماهوارهها که امواج رادیویی را رهگیری میکنند و یا با استفاده از سیستمهای اپتیکی و یا حتی فناوری راداری قدرتمند، زمین را اسکن میکنند؛ اهداف وسوسهانگیز عکاسان نجومی آماتورند. Felix Schöfbänker ناظر کهنهکار فضا در اتریش یکی از آنهاست.
او در چند ماه گذشته تعدادی ماهواره جاسوسی را با تلسکوپ دابسونی ۱۴ اینچ خود که برای ردیابی ماهواره بهینه شده، شکار کرده است.
شکار جدید او ماهوارهای موسوم به Topaz است که سیستمی متشکل از ۵ ماهواره جاسوسی امریکا و دارای رادار SAR برای تصویربرداری است؛ این فناوری میتواند با وجود ابر، زمین را در طول شبانهروز ببیند. آنها جانشینان سری ماهوارههای Lacrosse/Onyx هستند.
تصاویر Schöfbänker نشان میدهد که این ماهوارهها دارای یک آنتن مشبک سهموی با قطری حدود ۱۲ متر و دو صفحه خورشیدی با طول بالهای تقریبی ۱۰ متر هستند. (دو تصویر پایینی)
شرح تصویر بالایی: تایم لپس یک ماهواره Topaz. اعتبار تصویر از Felix Schöfbänker
@iranastronomy