سایت: http://iaas.ir صفحه اینستاگرام: https://instagram.com/iranastronomy ارتباط با ما: @www_IAAS_ir نشر مطالب با ذکر منبع و یا آی دی کانال بلامانع است.
#فوران_رادیویی
بزرگترین جت رادیویی که تاکنون در کائنات دیده شده ! (۱)
در بخش نزدیک به ما در کیهان، اخترشناسان بسیاری از فورانهای رادیویی را دیدهاند که از سیاهچالههای واقع در هسته کهکشانها به بیرون پرتاب میشوند؛ اما دانشمندان به تازگی و با استفاده از رصدخانههای رادیویی پیشرفته دنیا، بزرگترین جت رادیویی کشفشده در دوران اولیه جهان را شناسایی کردند.
شرح تصویر: نمایی از بزرگترین جت رادیویی در طول موجهای نوری و رادیویی.
بخش نوری به رنگ سرخ، کهکشان روشن و فعالی، مشهور به اختروش (quasar) و بخش زرد، جریان جت مانندی میباشد که در طول موج های رادیویی ردیابی شده است. اعتبار تصویر از LOFAR/DECaLS/ DESI Legacy Imaging Surveys/ LBNL/DOE/CTIO/NOIRLab/ NSF/AURA/F. Sweijen (دانشگاه دورهام)
پردازش تصویر از: م. زمانی (NSF NOIRLab)
@iranastronomy
#خورشید
دستاورد تاریخ ساز جدید بشر برای رصد خورشید
دیروز پنجشنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۳ سازمان تحقیقات فضایی هند ISRO در دستاوردی جدید در برنامههای فضایی این کشور و با یک روز تاخیر، با موفقیت موشک ۴۴.۵متری و با وزن ۳۲۰تن PSLV خود را برای ارسال دو ماهواره ماموریت Proba-3 آژانس فضایی اروپا، از مرکز فضایی Satish Dhawan در Sriharikota هند به فضا پرتاب کرد.
ماموریت Proba-3 یک تلسکوپ جسورانه دو بخشی، بصورت دو ماهواره در فاصله ۱۵۰متر از یکدیگر است که برای مطالعه جو خورشید، همچون زمان خورشید گرفتگی کامل، اما این بار از فضا، بدفعات و طولانیتر مورد استفاده قرار میگیرد.
ماموریت Proba-3 میتواند تاج خورشید را بمدت شش ساعت و در حدود ۵۰بار در سال مطالعه کند!
دو ماهواره جدید Proba-3، همیشه جهت ایجاد خورشید گرفتگی مصنوعی در یک راستا نیستند، چون به سوخت زیادی نیاز دارد؛ در عوض آنها از پیشرانههای خود برای چنین مانوری بهره میگیرند.
دانشمندان امیدوارند که این نمای دقیق از تاج درونی، بینشی در مورد توسعه پرتابهای جرم تاجی (CMEs) ارائه دهد.
شرح تصویر: تصویر هنری از ماموریت دو بخشی پروبا-۳. اعتبار تصویر از ESA/P. Carril
@iranastronomy
#بارش_شهابی
رصدگران کشورمان ناکام از مشاهده اوج بارشهای شهابی پاییزی ۱۴۰۳
هر چند بارشهای شهابی پاییزی ۱۴۰۳، حتی شهابهای جوزایی بامداد شنبه ۲۴ آذرماه جاری که با نور زیاد ماه همراه شده، قابل رصد نیستند؛ اما متاسفانه شاهد تبلیغات برخی مراکز توریستی و حتی آژانسهای معروف کشور هستیم که برای برگزاری تورهای رصد این بارشهای شهابی اقدام مینمایند!
این مزاحمت نور ماه به حدی بود که در فضاهای مجازی انجمن نجوم آماتوری ایران و یا در گفتگوهای خبری، اطلاعرسانی در مورد بارشهای شهابی پاییزی امسال انجام نشود و شب رصدی نیز در زمانهای اوج آنها از سوی انجمن برنامهریزی نگردید.
اما لازم است به دوستداران پدیدهای جذاب نجومی این مژده را بدهیم که یکی از بهترین بارشهای شهابی سال با ۱۲۰ شهاب در ساعت منتظر شماست.
رصد شهابهای بارش ربعی (کوادرانتی) پنجشنبه و جمعه ۱۳ و ۱۴ دیماه امسال، بدون نور مزاحم ماه، برای علاقمندان در آستانه سال نو میلادی ۲۰۲۵ فراهم خواهد بود.
انجمن نیز بزودی با اعلام ویژگیهای دقیق بارش ربعی امسال، گشت رصدی گردشگری خود را جهت مشاهده شهابهای ربعی۱۴۰۳ آنهم در رصدگاهی جدید و متفاوت، اعلام مینماید.
@iranastronomy
#تکنولوژی_فضایی
آزمایش رباتهای زیر آبی ناسا
سال ۲۰۳۰ وقتی کاوشگر Europa Clipper ناسا به سیاره برجیس برسد، ابزارهای قدرتمندی را به کار میگیرد تا نشانههایی از حیات را در اقیانوس زیر پوسته یخی ماه اروپا در اطراف برجیس بیابد.
اما تیمها در حال توسعه نسل بعدی فناوری هستند که میتواند رباتهای زیر آب را به اعماق آبی اروپا و دیگر اقیانوسهای احتمالی در کرات دیگر بفرستد.
طی روزهای اخیر تیمی در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا مجموعهای از نمونههای اولیه ربات زیر آب را در استخری در Caltech، پاسادنا آزمایش کردند و نتایج دلگرم کننده بود. (ویدئو بالا)
ماموریت SWIM مخفف Sensing With Independent Micro-Swimmers است.
این پروژه دهها ربات خودکششی به ابعاد تلفن همراه است که از طریق یک ربات زیرسطحی ذوب یخ سطح، به زیر آب رفته و بدنبال سیگنالهای شیمیایی و دمایی عامل حیات میگردند.
نمونه اولیه مورد استفاده در آزمایشات، ۴۲سانتیمتر طول و ۲.۳ کیلوگرم وزن دارد، اما در پرتابهای فضایی، ۳برابر کوچکترند.
این رباتها از سیستم ارتباطی صوتی جدید برای انتقال داده و روش مثلثبندی برای تعیین موقعیت خود در زیر آب استفاده میکنند.
@iranastronomy
#کهکشان
شکل متفاوتی از کهکشان کلاه مکزیکی ! (۲)
کهکشان کلاه مکزیکی که بخاطر شکلی که دارد به این نام شناخته میشود، ستارهای کمتر از یک جرم خورشیدی در سال تولید میکند، در حالیکه تولید ستارگان کهکشان راه شیری تقریباً دو برابر این مقدار است، اما هر دو کهکشان عمدتاً تا کنون گاز و غبار خود را به ستاره تبدیل کردهاند؛ در مقایسه با کهکشان M82 که در آنجا ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر از کهکشانهای راه شیری و کلاه مکزیکی، در سال ستاره متولد میشود.
کهکشان کلاه مکزیکی خانه حدود ۲۰۰۰ خوشه کروی یا توپهای عظیم ستارهای است که بهوسیله گرانش این کهکشان بهصورت تودهای کروی در کنار هم قرار گرفتهاند.
اگر علاقمندید، شما هم میتوانید مسیه ۱۰۴ و یا همان کهکشان کلاه مکزیکی را با قدر درخشش ۸.۳ از درون چشمی تلسکوپهای کوچک آماتوری در مرز جنوب شرقی صورت فلکی دوشیزه (سنبله - Virgo) و در نزدیکی صورت فلکی کلاغ ببینید.
@iranastronomy
#سیاره_سرخ
مطالعه جدید مریخنورد کنجکاوی بر روی ساختار تار عنکبوتی مریخی !
مریخنورد کنجکاوی ناسا (Curiosity) طی سالی که گذشت در سیاره بهرام مشغول مطالعه کانال Gediz Vallis در کوه Sharp واقع در دهانه Gale بود و سنگهای حاوی کریستالهای گوگرد خالص را در این منطقه یافته است.
دانشمندان معتقدند که احتمالاً هزاران سال پیش یک رودخانه باستانی و یا سیل در این ناحیه جریان داشته است.
طبق اعلام ناسا، Curiosity بزودی سفر به این مجموعه جذاب از الگوهای شبکه مانند را آغاز خواهد کرد.
این ساختارها مانند تارهای عنکبوت یا لانه غولپیکر زنبور به نظر میرسند، که کیلومترها در کوه شارپ امتداد دارند؛ آنها احتمالاً با خشک شدن آخرین آب سطحی باقیمانده در این قسمت از بهرام شکل گرفتهاند.
ساختار لانه زنبوری، برآمدگیهای متقاطعی است که کیلومترها کشیده شده و طول آن بین ۱۰ تا ۲۰کیلومتر میباشد.
در حال حاضر Curiosity در امتداد لبه غربی Gediz Vallis در حرکت است.
شرح تصویر: مدارگرد شناسایی مریخی ناسا این تصویر را از شبکهای از برآمدگیهای تار عنکبوت مانند مریخی ثبت کرده است. اعتبار تصویر از NASA/JPL-Caltech/دانشگاه آریزونا
@iranastronomy
#علم_شبهعلم
آیا شهابسنگها نیز در بارشهای شهابی میتوانند وجود داشته باشند؟
شهابهای ثوری (Taurid) که تا ۱۲ آذر نیز در آسمان تاریک میتوانند دیده شوند؛ ذرات بسیار ریز بجامانده از دنبالهدار Encke هستند.
فراتر از نمایش نور، آنچه که شاید رصدگران و حتی دانشمندان در مورد آن فکر کنند، احتمال وجود تکههای بزرگتر در یک بارش شهابی است.
دانشیار پژوهش علوم زمین و سیاره، دانشگاه نیومکزیکو Mark Boslough بعنوان فیزیکدانی که درباره ایجاد خطرات دنبالهدارها و سیارکها برای زمین تحقیق میکند، میگوید: میدانم که وجود ذرات بزرگ در یک بارش شهابی و برخورد با زمین، موضوعی است که در آن شبهعلم در برابر علم واقعی قرار میگیرد، اما بهتر است سعی کنیم مرز بین واقعیت و خیال را بیابیم.
دنبالهدار اِنکه نسبتاً کوچک و بیش از ۵کیلومتر قطر دارد و هر ۳.۳سال از مدار زمین عبور میکند.
قطر عامل رویداد ۳۰ ژوئن ۱۹۰۸ که یک برخورد مهیب آسمانی، میلیونها درخت را در تونگوسکا سیبری نابود کرد، احتمالا حدود ۵۰متر بوده است. عجیب اینکه طبق گزارش شاهدان، مسیر برخورد شهابسنگ در تونگوسکا روسیه، با مسیر شهابهای ثوری مطابقت داشته است!
@iranastronomy
#برنامههای_فضایی
تست موفق ابزارهای Europa Clipper
شش هفته پس از پرتاب اروپا کلیپر، این کاوشگر ناسا اکنون در ۲۰ میلیون کیلومتری کره زمین قرار دارد و با سرعت ۳۵ کیلومتر بر ثانیه حرکت میکند که به زودی و با تکمیل دریافت شتاب گرانشی در اطراف سیاره سرخ بهرام، در مارس ۲۰۲۵ سرعت بیشتری نیز بدست خواهد آورد.
سفینه کلیپر آرایههای خورشیدی به اندازه زمین بسکتبال خود را کمی پس از پرتاب به کار گرفت و پس از آن، بوم ۸.۵ متری که مغناطیسسنج سفینه را نگه میدارد، باز نمود.
این ابزار میدان مغناطیسی قمر اروپا را اندازه گیری میکند و باید وجود اقیانوسی در زیر پوسته این ماه برجیسی را تایید کند و به دانشمندان بگوید که چقدر عمیق و نمکی است.
کاوشگر Clipper ماموریت جدید ناسا برای کاوش یکی از چهار ماه بزرگ گالیلهای سیاره برجیس است. قمر اروپا دارای یک پوسته بیرونی یخی، که اقیانوس سراسری آنرا پوشانده است. این قمر دو برابر بیشتر از اقیانوسهای زمین آب دارد!
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از کاوشگر Clipper، در حال عبور از ماه اروپا، یکی از قمرهای بزرگ و جذاب برجیس غولپیکر. اعتبار تصویر از NASA/JPL-Caltech
ادامه دارد...
@iranastronomy
#گام_بزرگ
صدمین سالگرد: کهکشان راه شیری تنها کهکشان عالم نیست
۱۰۰ سال پیش، در روز یکشنبه ۲۳ نوامبر ۱۹۲۴ (دوم آذرماه ۱۳۰۳)، خوانندگانی که صفحه ششم روزنامه نیویورک تایمز را مطالعه میکردند، در میان چندین آگهی بزرگ تبلیغاتی، مقاله جالبی را مشاهده نمودند که با املایی اشتباه، نام اخترشناس آمریکایی Edwin Hubble را دکتر " ادوین پاول هابل " نوشته بود.
اما این مقاله داستان یک کشف پیشگامانه را شرح میداد: ادوین هابل دریافته بود که دو سحابی مارپیچی شکل که اجرامی از گاز و ستارهها هستند و قبلاً تصور میشد در کهکشان راه شیری ما باشند، در خارج از راه شیری قرار دارند.
این اجرام در واقع کهکشانهای آندرومدا M31 در فاصله ۲.۲ میلیون سال نوری و مسیه ۳۳ (کهکشان مثلث) در فاصله ۲.۷۳ میلیون سال نوری از ما بودند که نزدیکترین کهکشانهای بزرگ به راه شیری و در خوشه محلی ما میباشند.
امروزه ستارهشناسان بر اساس مشاهدات، تخمین میزنند که دهها میلیون کهکشان (حداقل ۲۰۰ میلیارد و حتی تا چند تریلیون کهکشان) کائنات را پر کرده است !
◽شرح تصاویر:
🔸بالا: کهکشان آندرومدا. اعتبار تصویر از NASA/JPL-Caltech
🔸پایین: ادوین هابل
@iranastronomy
#سایه_زمین
سایه زمین را در آسمان بیابید
مانند همه کراتی که بدور خورشید میچرخند، زمین نیز در سمت مقابل خورشید، حدود ۱.۴ میلیون کیلومتر سایه در فضا دارد و شما میتوانید سایه زمین را مجاور افق، دو بار در روز بصورت نوار آبی در جو ببینید.
دیدن آن در آسمان سخت نیست، فقط بعد از غروب آفتاب بسمت شرق یا قبل از طلوع خورشید به غرب نگاه کنید.
بعلاوه، نوار زیبای صورتی که در بالای سایه آبی زمین و در بیشتر موارد در زیر آن قرار دارد، کمربند ناهید نامیده میشود!
سایه زمین را برنگ آبی مایل به خاکستری خواهید دید. بهتر است روی یک تپه باشید که دید بهتری به افق داشته باشید. کمی صبر کنید و بالا رفتن یا پایین آمدن سایه زمین را دقیقاً با همان سرعتی که خورشید در افق مخالف در حال طلوع یا غروب است، تماشا کنید. سایه زمین به شکل کروی زمین است.
وقتی شب نیز فرا میرسد، شما در سمت سایه زمین ایستادهاید. سایه زمین در فضا میتواند به کره ماه و حتی فراتر از آن برسد. (ماه گرفتگی)
شرح تصویر: غروب خورشید توسط Dennis Schoenfelder شنبه ۱۵ مهر ۱۴۰۲ ثبت شده است.
در این عکس میتوانید سایه تیره زمین و کمربند صورتی ناهید را مشاهده کنید.
@iranastronomy
#پرتاب_فضایی
پرتاب موفق " استارشیپ " با پایانی نافرجام
ششمین پرتاب ۱۰۰ میلیون دلاری، بزرگترین و قویترین موشک ساختهشده بشر موسوم به Starship، با ۱۲۱ متر ارتفاع، ۹ متر قطر و وزنی معادل ۵۰۰۰تن، ساعت ۱:۳۰ بامداد امروز چهارشنبه ۳۰ آبان۱۴۰۳ بوقت ایران از پایگاه Starbase شرکت SpaceX در جنوب تگزاس با پس از ۶۵دقیقه موفقیت انجام شد.
برخلاف پرتاب گذشته که هنگام بازگشت، تقویتکننده بزرگ مرحله اول آن یعنی موشک Super Heavy توسط بازوهای موسوم به chopstick جایگاه پرتاب گرفته شد؛ اما اینبار این شاهکار تکرار نشد و دادههای پرواز از این تلاش پشتیبانی نکردند و به سکوی پرتاب بازنگشت و به امواج برخورد کرد و در دریا فرود آمد!
استارشیپ در پرواز ششم برای اولین بار محموله ویژهای همراه داشت؛ این محموله یک موز مخملی بزرگ بر روی استارشیپ بود که به عنوان نشانگر جاذبه صفر عمل میکرد.
علاوه بر این، استارشیپ برای مدت کوتاهی یکی از ۶موتور Raptor خود را حدود ۳۸دقیقه پس از پرواز دوباره روشن کرد؛ روشن شدن مجدد موتور نشان داد که استارشیپ میتواند مانورهای لازم را برای بازگشت ایمن به زمین در طول ماموریتهای مداری انجام دهد.
@iranastronomy
#حیات_فرازمینی
تخمین شانس حیات هوشمند در جهانهای موازی
شانس ظهور حیات هوشمند در جهان ما (Universe) و حتی در جهانهای موازی (Multiverse) چیزیست که اخترشناسان اکنون با استفاده از یک مدل نظری جدید با توجه به معادله معروف Drake تخمین زدهاند؛ فرمولی که "دریک" ستارهشناس آمریکایی در دهه ۱۹۶۰ برای محاسبه تمدنهای فرازمینی قابل شناسایی در کهکشان راه شیری بدست آورد.
بیش از ۶۰ سال بعد، اخترفیزیکدانان دانشگاه Durham مدل متفاوتی را ارایه کردند که بر شرایط ایجاد شده توسط شتاب انبساط کیهان و تعداد ستارگان تشکیل شده، تمرکز دارد. تصور میشود که این انبساط توسط نیروی مرموز انرژی تاریک هدایت شود.
مدل جدید میتواند به دانشمندان اجازه دهد تا تأثیر چگالیهای متفاوت انرژی تاریک را بر شکلگیری ساختارها در جهان و شرایط توسعه حیات در کیهان درک کنند. این مدل سرعت تشکیل سالانه ستاره در کائنات را با اجزای اساسی آن، مانند چگالی انرژی تاریک مرتبط میکند.
شرح تصویر: معادله Drake، فرمولی برای یافتن تمدنهای پیشرفته در عالم، توسط دو محقق Rochester در سال ۲۰۱۶ بازنگری شد. اعتبار تصویر از انجمن سلطنتی نجوم/دانشگاه Rochester
@iranastronomy
#سیاهچاله
جنون تغذیه در سیاهچالههای جهان اولیه !
اَبَرسیاهچالههای پر جرم ممکن است میلیاردها برابر خورشید ما جرم داشته باشند؛ آنها در مرکز اکثر کهکشانها قرار دارند و با تغذیه از ستارههای نزدیک، رشد میکنند.
اما یک معما وجود دارد، چگونه سیاهچالههای پرجرم در جهان اولیه به این سرعت بزرگ شدند؟
بتازگی اخترشناسان در NOIRLab اعلام کردند که یک سیاهچاله بسیار پرجرم دوردست را یافتهاند که ۴۰ برابر سریعتر از آنچه دانشمندان تصور میکردند مواد مصرف میکند.
این جنون تغذیه ممکن است به توضیح اینکه چرا سیاهچالههای پر جرم در اوایل عصر کیهان تا این اندازه بزرگ میشدند، کمک کند.
سیاهچاله LID-568 در مرکز کهکشان کوتولهای قرار دارد که تنها ۱.۵ میلیارد سال پس از انفجار بزرگ وجود داشته؛ تیم NOIRLab از تلسکوپ فضایی Webb برای مشاهده دقیق این ابرسیاهچاله استفاده کردند.
شرح تصویر: در این تصویر، هنرمند یک کهکشان کوتوله را در جهان اولیه با اَبَرسیاهچالهای عظیم در مرکز آن که بشدت گاز میبلعد و یک جریان جت مانند قدرتمند از خود به بیرون میریزد، به تصویر کشیده است. اعتبار تصویر از NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva/M.Zamani
@iranastronomy
#ماده_تاریک
مشاهده ماده تاریک در ابرهای اطراف ستاره های نوترونی
تصور میشود که حدود ۸۵٪ از کل ماده در جهان، ماده تاریک است، ما نمیتوانیم این ماده مرموز را ببینیم، یا با هیچ روش شناختهشدهای آنرا شناسایی کنیم؛ اما فکر میکنیم که وجود دارد، زیرا میتوانیم اثرات گرانشی آن را روی ماده معمولی اندازهگیری کنیم.
طبق یک نظریه، ماده تاریک میتواند از اکسیونها (ذرات زیراتمی فرضی که هنوز شناسایی نشدهاند) تشکیل شده باشد.
بتازگی تیمی از فیزیکدانان دانشگاههای آمستردام، پرینستون و آکسفورد گفتند که اکسیونها باید ابرهای متراکمی را در اطراف ستارههای نوترونی تشکیل دهند و اگر چنین باشد، ممکن است بتوانیم این نامزدهای ماده تاریک را با تلسکوپ ببینیم!
اکتبر سال قبل، همین محققان نظریهای را ارائه کردند که میتوان اکسیونهایی را که از یک ستاره نوترونی فرار کردهاند، شناسایی کرد؛ اکنون مطالعه آنها بر اکسیونهایی متمرکز است که قادر به فرار از گرانش ستاره نیستند.
این یافتههای محققان ماه گذشته در مجله Physical Review X منتشر شد.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از ماده تاریک. اعتبار تصویر از وزارت انرژی آمریکا
@iranastronomy
#دنبالهدار
فوران متعدد آتشفشانی یک دنبالهدار مرموز (۲)
دنبالهدارهای cryovolcanic از یک پوسته یا هسته یخی پر از یخ، غبار و گاز تشکیل شدهاند. وقتی دنبالهدار به اندازه کافی تابش خورشید را جذب میکند، درون یخزده آن فوقالعاده گرم میشود.
این اولین فوران بزرگ سواشمان - واخمان/29P از نوامبر ۲۰۲۲ بود، زمانیکه بیش از یک میلیون تن زباله به فضا پرتاب کرد !
این اتفاق همچنین پر تعدادترین طغیان از سپتامبر ۲۰۲۱ است، زمانی که دنبالهدار با ۵بار فوران، به بالاترین حد خود رسید.
بنا به اعلام انجمن نجوم انگلستان، طغیانهای اخیر، که بزرگترین طغیانها در بیش از سه سال گذشته هستند، به سردرگمی فزاینده درباره زمان اتفاق و چرایی این انفجارهای عجیب میافزایند.
در آوریل ۲۰۲۳، دانشمندان با موفقیت فورانی از 29P را برای اولین بار پیشبینی کردند، زمانی که یک پرتاب مواد در بالای دنبالهدار ظاهر شد. با این حال، پیشبینی اینگونه فورانها بسیار دشوار است، زیرا بیشتر فورانهای دنبالهدار بهصورت بسیار پراکنده و تصادفی اتفاق میافتند؛ رفتاری که محققان نتوانستهاند آن را توضیح دهند.
این دنبالهدار هر ۱۵ سال یک بار در یک مدار دایرهای بدور خورشید میچرخد. هر چند 29P باید نسبتاً منظم فوران کند، اما مشاهدات دقیق دنبالهدار در چند دهه اخیر نشان میدهد که اینطور نیست و عاملی ناشناخته بر فوران آن تأثیر میگذارد.
از آنجایی که 29P هرگز به خورشید نزدیک نمیشود، هیچگاه دمی کشیده، مانند دنبالهدار سوچینشان - اطلس پیدا نمیکند که ماه گذشته نزدیکترین فاصله به زمین را پس از ۸۰ هزار سال تجربه نمود.
@iranastronomy
#موجودات_فرازمینی
حیات زمینی از چه فاصلهای برای تمدنهای بیگانه قابل تشخیص است؟
مطالعه جدید محققان مؤسسه SETI با همکاری پروژه Characterizing Atmospheric Technosignatures و مرکز اطلاعات فرازمینی Penn State، آنچه را که تمدنهای بیگانه با فناوری در سطح فعلی ما، ممکن است در صورت نگاه کردن بسمت زمین ببینند، بازسازی کرد.
بر اساس این پژوهش، موجودات فرازمینی(ET) ممکن است از فاصله حدود ۱۲,۰۰۰سال نوری، بتوانند سیاره زمین را شناسایی کنند.
در این پروژه نشانههای زیستی موجود در جو زمین، بهمراه سیگنالهای رادیویی ناشی از فعالیتهای تکنولوژیک انسان و اینکه چگونه میتواند بعنوان شاخصهایی برای وجود حیات و فعالیتهای فناوری در سیاره ما عمل کنند، بررسی گردید.
گرچه تشخیص دقیق این نشانهها نیازمند ابزار و روشهای پیشرفته است، نتایج این یافتهها ممکن است راهنمایی برای یافتنET باشد و افقهای تازهای را برای جستجو و بررسی حیات فرازمینی به همراه ارزیابی تأثیرات فناوریهای ما بر محیط زیست که توسط ناظران احتمالی دوردست تشخیص داده میشود، برای محققان بگشاید.
این مطالعه طی روزهای قبل در مجله Astronomicalمنتشر گردید.
@iranastronomy
#عجایب_فضا
کشفهای شگفتانگیز نجومی
۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.
۳. احتمال وجود ۱۰ میلیارد سیاره شبیه زمین، فقط در کهکشان راه شیری !
با ترکیب دادههای تلسکوپ فضایی کپلر و نتایج جدید مأموریت Gaia آژانس فضایی اروپا، اخترشناسان به این نتیجه رسیدند که به طور متوسط از هر شش ستاره، یک ستاره میزبان سیارهای به اندازه زمین، آنهم در کمربند حیات آن ستاره است !
بنابراین بالقوه دهها میلیارد از اینگونه سیارات در سراسر کهکشان راه شیری ما پراکنده شدهاند و در حالی که جستجو برای سیارات مشابه زمین ادامه دارد، دامنه اجرام آسمانی که میتوان آنها را قابل سکونت دانست در حال گسترش است.
بر این اساس با توجه به اینکه ممکن است جستجو برای یافتن یک سیاره دقیقا شبیه زمین برای دارا بودن حیات پیچیده، ضرورتی نداشته باشد؛ پس باز هم تعداد کرات حامی حیات ورای کره زمین ممکن است بیشتر از آن چیزی باشد که تا کنون تصور میکردیم.
@iranastronomy
#سیاره_برجیس
آیا گردبادهای مغناطیسی عامل ایجاد بیضیهای تیره بر روی غول منظومه خورشیدی هستند؟
دانشمندان هفته گذشته اعلام کردند که بیضیهای تیره زودگذر و در ابعاد زمین در کنار قطبهای سیاره برجیس ممکن است نشانهای از فرآیندهای میدان مغناطیسی برجیسی باشند و احتمالاً در اثر اختلالی در یونوسفر سیاره ایجاد میشوند.
آنها یک گردباد مغناطیسی را توصیف کردند که این جریان مه مانند را بر میانگیزد.
محققان تصاویری را که تلسکوپ فضایی هابل بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲ گرفته بود، تجزیه و تحلیل نمودند.
در این تصاویر فرابنفش، در ۷۵٪ موارد، یک بیضی تیره در قطب جنوبی برجیس ظاهر میشود و در ۸ تصویر از قطب شمال برجیس، بیضی تیره را مشاهده کردهاند.
سیارهشناسان گفتند این بیضیها که بر روی غول سامانه خورشیدی ویژگی ثابتی نیستند، معمولاً در لایههای استراتوسفری و در زیر ناحیهای که شفقهای درخشان سیاره در آن قرار دارند، ظاهر میشوند. هابل برای اولین بار آنها را اواخر دهه ۹۰میلادی مشاهده کرد.
شرح تصویر: سیاره برجیس در طیف فرابنفش و بیضی قدری تیرهتر در میان بخش قهوهای در قطب جنوب سیاره. اعتبار تصویر از دانشگاه Berkeley
@iranastronomy
#سیارات_بیرونی
آیا اورانوس و نپتون اقیانوسهایی از آب را درون خود پنهان کردهاند؟
دانشمندان مدتها فکر میکردند که غولهای یخی اورانوس و نپتون مایعی داغ و متراکم از آب یخزده، متان و آمونیاک در اطراف هستههای خود دارند.
اما بتازگی دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، سناریوی متفاوتی را پیشنهاد کردهاند: فضای داخلی این دو سیاره غولپیکر ممکن است لایههای بیشتری داشته و اقیانوسهای عمیق سراسری آب در زیر اتمسفر آنها وجود داشته باشد و در زیر آن سیال بسیار فشردهای از کربن، نیتروژن و هیدروژن وجود دارد.
این موضوع میتواند حتی میدانهای مغناطیسی نامتعارف هر دو سیاره را نیز توضیح دهد.
اورانوس و نپتون دو غول یخی در منظومه خورشیدی ما هستند که برخلاف غولهای گازی برجیس و کیوان، تصور میشود که آب ممکن است به شکل اَبَریونی در آنجا وجود داشته باشد؛ در واقع بخشی جامد و بخشی مایع است و زیر آن یک هسته جامد میباشد.
◽شرح تصاویر:
🔸بالا: فضای درونی اورانوس و نپتون.
🔸پایین: نمای برش خورده اورانوس و نپتون، بر اساس مدل جدید.
آبی روشن در بالا، جو غلیظ و آبی تیرهتر اقیانوس آب-هیدروژن است.اعتبار تصاویر از UC Berkeley
@iranastronomy
#کهکشان
شکل متفاوتی از کهکشان کلاه مکزیکی ! (۱)
تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST)، کائنات را در طیف فروسرخ کاوش میکند و بتازگی آژانسهای فضایی اروپا و امریکا نمای جدید و خیرهکننده Webb از کهکشان M104 معروف به کلاه مکزیکی (Sombrero) را منتشر کردند که ۳۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله و در صورت فلکی دوشیزه (سنبله - Virgo)، قرار دارد.
ابزار فروسرخ میانی تلسکوپ فضایی وِب (MIRI) به ما امکان میدهد تا درخشندگی پنهان و غبار ریزتر را در ناحیه هسته داخلی و هاله ستارههای این کهکشان ببینیم. تلسکوپ JWST مانند هابل، گرد و غبار را در حلقه بیرونی کهکشان میبیند و چگونگی توزیع این غبار در تودههای پیچیده آن را نشان میدهد.
بر این اساس کهکشان M104 (کلاه مکزیکی) دیگر محل تشکیل ستارههای فعال نیست و اَبَرسیاهچاله عظیم این کهکشان، علیرغم جرمش که ۹ میلیارد برابر جرم خورشید میباشد و ESA آن را سیاهچاله "بسیار رام" مینامد، در هسته این کهکشان قرار دارد.
شرح تصویر: تصویر تلسکوپ فضایی هابل از کهکشان کلاه مکزیکی.
این نما را با تصویر متفاوت فروسرخ Webb در پایین مقایسه کنید. اعتبار تصاویر از Hubblesite/NASA/ESA/CSA/STScI
@iranastronomy
#عجایب_فضا
کشفهای شگفتانگیز نجومی
۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.
۲. امکان لمس بی خطر بعضی از ستارهها !
خورشید یک ستاره است و همه ستارگان گلولههای داغ و آتشین پلاسمایی هستند که میتوانند هر آلیاژی را ذوب کنند.
اما همه ستارگان اینگونه نیستند و دستهای از ستارههای شگفتانگیز بنام کوتولههای قهوهای، سردتر از هر ستاره شناخته شدهای میباشند.
آنها اغلب بعنوان "ستارههای ناکام" شناخته میشوند، زیرا برای حفظ همجوشی هستهای در هسته خود بسیار کوچکند، فرآیندی که به خورشید نیرو میبخشد. در نتیجه کوتولههای قهوهای نور و گرمای بسیار کمی از خود ساطع میکنند که تشخیص آنها را بسیار چالشبرانگیز میکند.
دمای سطح کوتولههای قهوهای متفاوت است، اما زیر کلاس نوع Y آنها سردتر از بقیه است، که دمای سطح آنها معمولاً تنها چند صد درجه سانتیگراد بالای صفر مطلق است؛ که با دمای چند ده درجه سانتیگراد مطابقت دارد.
دمای پوست شما حدود ۳۵ درجه سانتیگراد است و یک لیوان چای کمی گرمتر است. اگر امکان لمس سطح ستارگان نوع Y وجود داشت، میتوانستید گرمای آنها را بدون سوزاندن دست خود احساس کنید !
@iranastronomy
#برنامههای_فضایی
تست موفق ابزارهای Europa Clipper
ادامه...
دانشمندان میخواهند درباره قابلیت سکونت و توانایی وجود گونهای از حیات در این ماه بزرگ بیشتر بدانند.
برای رساندن Europa Clipper از زمین به سیاره برجیس، باید از شتاب گرانشی سیارات منظومه خورشیدی استفاده کند؛ بنابراین، دانشمندان این ماموریت مجبور بودند که بین ۱۰ اکتبر تا ۵ نوامبر ۲۰۲۴ به دلیل هم ترازی سیارهها، آن را پرتاب کنند.
این کاوشگر، دوشنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۳ (۱۴ اکتبر امسال) با موفقیت از مرکز فضایی کندی پرتاب شد و اکنون در سفر ۲.۹میلیارد کیلومتری و ۶ ساله خود به برجیس است که در آوریل سال ۲۰۳۰ به آنجا خواهد رسید.
کاوشگر Europa Clipper بزرگترین فضاپیمای اکتشاف سیارهای ناسا است. بادبان های خورشیدی آن ۳۰متر ارتفاع دارند و در هنگام پرتاب، وزن فضاپیما به اندازه یک فیل آفریقایی بود.
این کاوشگر ۹ ابزار حمل میکند. برخی از ابزارها به ماه اروپا نگاه میکنند و آنچه را که مشاهده میکند ثبت خواهد کرد، در حالی که برخی دیگر از محیطی که فضاپیما از آن عبور می کند نمونهبرداری میکنند.
فضای اطراف ماه اروپا در تشعشعات شدید سیاره برجیس غرق شده است. اما این منطقه همچنین ممکن است دارای ستونهایی از آب باشد که از زیر پوسته یخی آن فوران میکنند.
برای محافظت از فضاپیمای Europa Clipper، این کاوشگر به دور برجیس و نه ماه اروپا خواهد چرخید و در طول پروازهای نزدیک در محیط اروپا فرو خواهد رفت. این فضاپیما ۴۹ پرواز در هر دو تا سه هفته از ماموریت خود انجام خواهد داد. کاوشگر Europa Clipper تا ۲۵ کیلومتری سطح ماه اروپا نزدیک میشود.
@iranastronomy
#ستاره_گریزپا
جهت و سرعت غیرعادی ستاره فراری !
خورشید و ستارگان راه شیری در مداری اطراف مرکز کهکشان ما، کما بیش منظم در حرکتند؛ اما ستارهشناسان برخی از ستارگان راه شیری را شناسایی کردهاند که سریعتر و در جهتی دور از انتظار حرکت میکنند !
با توجه به این حرکت غیرعادی، آنها از اصطلاح ستاره فراری برای توصیف این ستارگان استفاده میکنند.
حتما باید اتفاقی افتاده باشد تا شاهد چنین جابجایی باشیم: سناریوی اول شامل دو سیستم ستارهای دوتایی است که از نزدیکی یکدیگر عبور میکنند؛ این برخورد می تواند هر دو سیستم را مختل کند و یک یا چند ستاره را با سرعت نسبتاً بالا به بیرون پرتاب کند.
ایده دوم شامل یک انفجار ابرنواختر در یک منظومه چند ستارهای است؛ این انفجارهای قدرتمند میتوانند ستارههای مرتبطی را که در مسیرهای جدید و با سرعتهای بسیار بالاتر به حرکت درآورند.
شرح تصویر: این تصویر تلسکوپ فضایی هابل، ابری را در فضا نشان میدهد که در آن ستارگان جدید به نام 30 Doradus در سحابی رتیل در حال شکلگیری هستند.
قسمت بزرگ شده ستارهای را نشان میدهد که به نظر میرسد از سحابی بیرون رانده شده است. اعتبار تصویر از ناسا
@iranastronomy
#سیاره_سرخ
تایید وجود اقیانوس باستانی در سیاره سرخ بهرام توسط مریخنورد چینی
سال گذشته مریخ نورد Zhurong چین شواهد وجود اقیانوس باستانی در بهرام را یافت و اکنون تیم دیگری از دانشمندان چینی اعلام کردند که شواهد بیشتری برای وجود آن اقیانوس یافتهاند که منطقه وسیعی از دشتهای منطقه Utopia Planitia در نیمکره شمالی سیاره سرخ را پوشانده بوده است.
شواهد قبلی حاکی از وجود یک خط ساحلی در این منطقه بود که Zhurong در می ۲۰۲۱ آنجا فرود آمد. این شواهد به شیارهای قدیمی و بستر رودخانههای حاوی رسوبات سطحی یک خط ساحلی باستانی اشاره دارد.
این مطالعه یک تحلیل ژئومورفولوژیکی جامع از ناحیه Utopia را با استفاده از دادههای سنجش از راه دور که با مشاهدات تکمیل شده و ویژگیهایی که با وجود یک منطقه نزدیک ساحل در جنوب این ناحیه مطابقت دارد، انجام داده است.
طبق نظر محققان این اقیانوس بعداً یخ زده و در نهایت ناپدید شده است، آنها تخمین زدند که اقیانوس حدود ۳.۶۸میلیارد سال پیش وجود داشته و در نهایت ۲۶۰میلیون سال بعد ناپدید شده است!
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از اقیانوس باستانی بهرام. اعتبار تصویر از ESO/ M. Kornmesser
@iranastronomy
#عجایب_فضا
کشفهای شگفتانگیز نجومی
در این سلسله مطالب جذاب قصد داریم ۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد، به شما دوستداران آسمان زیبا تقدیم نماییم:
۱. موهای شما گرد و غبار فضایی دنبالهدارها را جمعآوری میکند
آیا میدانید که احتمالاً غبار دنبالهدارها را در موهای خود دارید، یا اینکه فلزات گرانبها که از ستارگان مرده آمدهاند؟
هر روز چندین تُن ماده از فضا بر روی زمین میریزد؛ برخی از آنها مانند یک شهابسنگ درخشان، ممکن است به زمین برخورد و مشاهده شوند.
اما مقدار زیادی از مواد کیهانی چنین ورود تماشایی به سیاره ما ندارند؛ بلکه حدود ۵۲۰۰ تُن در سال، ۱۰۰ تُن در هفته یا ۱۴تُن در هر شبانهروز به شکل غبار فضایی به آرامی به جو زمین میریزد که برای چشمان ما نامرئی است!
این غبار از ذرات سنگ و فلز تشکیل شده که از سیارکها و دنبالهدارها، چه در برخوردهای بزرگ و چه توسط ریزشهابها، ایجاد شدهاند.
حدود ۸۰٪ از کل این غبار از دنبالهدارهایی هست که دوره مداری آنها کمتر از ۲۰سال میباشد و شما هر بار که بیرون از خانهاید، مقداری از این گرد و غبار فضایی را با موهای خود به خانه میآورید.
@iranastronomy
#کهکشان
هیولاهای سرخ در کائنات اولیه !
اخترشناسان تصور میکردند کهکشانها در جهان اولیه خیلی پرجرم نمیتوانستند باشند، زیرا تولید ستارهها تازه شروع شده بود.
اما تلسکوپ فضایی Webb اخیراً سه هیولای سرخ یا کهکشانهای عظیم را کشف کرده که در اولین میلیارد سال پس از انفجار بزرگ وجود داشتهاند!
یک تیم بینالمللی از دانشمندان بتازگی اعلام کردند که این کهکشانها تقریباً به اندازه راه شیری هستند؛ بنابراین مدلهای کنونی ما از شکلگیری کهکشانها نیاز به بازنگری دارد.
در حال حاضر، نظریه اصلی تشکیل کهکشانها بیان میکند که آنها به آرامی و در هاله ماده تاریک شکل میگیرند و دانشمندان فکر می کردند که گاز به دام افتاده توسط این هالهها در تشکیل ستارهها و در نهایت کهکشانها کارآمد نیست؛ اما بر این اساس که کهکشانهای پر جرم چقدر زود ظاهر شدهاند، این فرآیند باید کارآمدتر از آن چیزی باشد که گمان میرود.
شرح تصویر: دید فرو سرخ قدرتمند تلسکوپ Webb به اخترشناسان اجازه میدهد تا به کیهان اولیه نگاه کنند.اعتبار تصویر از NASA/CSA/ESA/M. Xiao/P. A. Oesch (دانشگاه ژنو)/ G. Brammer (موسسه Niels Bohr)/آرشیو Dawn JWST
@iranastronomy
#برجیس
سیاره بدون سطح
سیاره برجیس سطح جامد نداشته و مکانی جهت فرود سفینه فضایی نیز ندارد. با وجود اینکه Juno کاوشگر رباتیک ناسا، وارد نهمین سال گردش خود بدور این سیاره عجیب میشود، بسیاری از ویژگیهای برجیسی، بعنوان یک راز باقیمانده است.
برجیس بزرگترین سیاره منظومه، پنجمین سیاره از خورشید، بین بهرام و کیوان، بیش از ۱۰۰۰زمین درون آن جا میگیرد.
در حالیکه سیارات تیر، ناهید، زمین و بهرام از مواد سنگی ساخته شدهاند، برجیس یک غول گازی با ترکیبی شبیه به خورشید، یک توپ گازی بشدت متلاطم و طوفانی است.
سرعت باد در برجیس بیش از ۶۴۰ کیلومتر در ساعت و حدود ۳ برابر سریعتر از طوفانهای شدید زمینی است.
جو برجیس بیشتر هیدروژن و هلیوم و هر چه پایینتر روید، فشار افزایش مییابد و میان اقیانوس گاز احاطه میشوید و فشار آنقدر شدید است که انسان له میشود.
در عمق ۱۶۰۰ کیلومتری برجیس، گاز داغ و متراکم رفتار عجیبی دارد و حدود ۳۲۰۰۰کیلومتری برجیس، این گاز به هیدروژن مایع تبدیل میشود!
برجیس همچون سپر زمین عمل میکند و اگر نبود، ممکن بود انسان منقرض شود.
شرح تصویر: لایههای داخلی برجیس. اعتبار تصویر از NASA/JPL-Caltech
@iranastronomy
#دید_فضایی
ماه و زمین را از فضا ببینید
ماموریت Hera آژانس فضایی اروپا ESA، دوشنبه ۱۶مهر امسال بسمت Dimorphos، ماه کوچک سیارک Didymos پرتاب شد. هدف این کاوشگر پیامدهای اولین آزمایش دفاع سیارهای DART در سال ۲۰۲۲ است که به Dimorphos برخورد کرد.
هنگامیکه Hera بسمت محل ماموریتش حرکت میکرد، در پشت سر خود، به زمین نگاه کرد و منظره بالا از سیاره ما زمین و همدمش ماه را دید.
این تصاویر بعنوان بخشی از آزمایش دستگاه تصویرگر فروسرخ حرارتی (TIRI) Hera ثبت شد، که ابزار کمکی از سوی آژانس فضایی ژاپن JAXA بود.
بنابراین این تصاویر حرارتی نمایی متفاوت از زمین سبز و آبی که معمولاً میبینیم به ما ارایه میدهد. Hera این تصاویر را بین پنجشنبه ۱۹ تا سهشنبه ۱۵مهر ۱۴۰۳، زمانیکه حدود ۱.۴ تا ۳.۷میلیون کیلومتر دورتر از زمین بود، گرفته است. این تصویر به خوبی اندازه ماه را در مقایسه با زمین نشان میدهد.
مدار ماه دایره کامل نیست و در نزدیکترین حالت، حدود ۳۶۴ و در دورترین فاصله ۴۰۶هزار کیلومتر از زمین فاصله دارد.
شرح تصویر: زمین در مرکز و جرم کوچکی که بخشی از یک مدار به دور ما را تکمیل میکند، ماه است. اعتبار تصویر از ESA
@iranastronomy
#سیاره_ناهید
دهانههای غولپیکر پنهان در سیاره ناهید!
ناهید زیر جو غلیظ و ابری خود صدها دهانه دارد. بتازگی محققان امریکا و اسپانیا اعلام نمودند که نشانههایی از ۲ دهانه مهم را شناسایی کردهاند که تا کنون ناشناخته ماندهاند؛ آنها در یک ناحیه کاملا در معرض دید، پنهان شده بودند. سرنخها در منطقهای تغییر شکل یافته بنام Tesserae قرار دارد.
سیاره ناهید با حدود ۹۰۰دهانه شناخته شده، بزرگترین دهانه شناخته شده آن Mead با ۲۸۰کیلومتر قطر است.
در ناهید، فرسایش آب و تکتونیک صفحهای وجود ندارد؛ بادها نیز در بالای اتمسفر آن بشدت قوی، اما سرعت آنها به حدود ۵کیلومتر در ساعت میرسد.
محققان بر روی منطقهای به نام Haasttse-baad Tessera تمرکز کردند. این ناحیه شامل مجموعهای از حلقههای متحدالمرکز عظیم میباشد که حدود ۱۴۵۰کیلومتر عرض دارند. مطالعه جدید نشان میدهد که این حلقهها نه تنها ناشی از یک، بلکه ۲برخورد سیارک بوده که حدود ۱.۵ تا ۴میلیارد سال پیش، باعث تشکیل آنها شده است.
شرح تصویر: ثبت منطقه Haasttse-baad Tessera با مجموعهای از حلقههای متحدالمرکز توسط رادار SAR. اعتبار تصویر از موسسه علوم سیارهای ناسا
@iranastronomy
#دنبالهدار
فوران متعدد آتشفشانی یک دنبالهدار مرموز (۱)
به گفته محققان انگلیسی، یک دنبالهدار آتشفشانی مرموز به تازگی بیدار و چهار فوران بزرگ را در کمتر از ۴۸ساعت انجام داده و به اندازه کافی مواد از درون یخی خود به بیرون پاشیده، تا این جرم به ابعاد یک شهر، تقریباً ۳۰۰برابر درخشانتر از حد معمول به نظر برسد.
دنبالهدار، معروف به 29P/Schwassmann-Wachmann، یک جرم یخی بزرگ است که حدود ۶۰ کیلومتر قطر دارد. (حدود سه برابر منطقه منهتن)
این جرم یکی از حدود ۵۰۰ دنبالهدار معروف به "سنتور" است که در داخل منظومه خورشیدی قرار دارند و آنها را جزو سیارکها میدانیم در حالیکه بسیاری از آنها هسته دنبالهدارهایی هستند که بدلیل دور بودن، دنبالهدار بودنشان با ابزارهای رصدی زمینی چندان قابل مشاهده نیست.
با این حال دنبالهدار سواشمان - واخمان/29P نیز بخشی از یک گروه حتی نادرتر است که به عنوان دنبالهدار cryovolcanic یا آتشفشان سرد شناخته میشود.
شرح تصویر: ثبت تصویر دنبالهدار 29P توسط تلسکوپ اسپیتزر ناسا، این دنبالهدار را پس از یک فوران بزرگ در سال ۲۰۰۳ نشان میدهد. اعتبار تصویر از: ناسا/تلسکوپ فضایی اسپیتزر
@iranastronomy