سایت: http://iaas.ir صفحه اینستاگرام: https://instagram.com/iranastronomy ارتباط با ما: @www_IAAS_ir نشر مطالب با ذکر منبع و یا آی دی کانال بلامانع است.
#سیاره_کیوان
کشف باور نکردنی ۱۲۸ قمر جدید در اطراف سیاره حلقه بر گردن کیوان !
تا کنون، سیاره کیوان دارای ۱۴۶ ماه شناخته شده بود و بیش از هر سیاره دیگری در منظومه خورشیدی ما، ماه در اطراف خود داشت؛ اما روز گذشته اتحادیه بینالمللی اخترشناسی ۱۲۸ قمر جدید برای سیاره کیوان را ثبت کرد و اکنون تعداد کل اقمار شناختهشده این سیاره حلقه بر گردن به ۲۷۴ رسیده است!
این کشف توسط تیمی به رهبری Edward Ashton از مؤسسه نجوم و اخترفیزیک آکادمی Sincia در کشور تایوان انجام شد که از تلسکوپ کانادا-فرانسه-هاوایی در Mauna Kea در هاوایی استفاده کردند.
این قمرهای جدید همگی نامنظم هستند، به این معنی که در فاصلههای دور از سیاره کیوان و در مدارهای بیضوی حرکت میکنند. پژوهشگران معتقدند که این قمرها نتیجه برخوردی در چند صد میلیون سال پیش هستند که منجر به ایجاد این قمرهای نامنظم شده است.
شرح تصویر: در اینجا مدار تمام ۱۲۸ ماه سیاره کیوان نشان داده شده است.
این الگو فقط یک منظومه از اقمار نیست، بلکه یک کمربند سیارکی در اطراف کیوان میباشد!
@iranastronomy
#کهکشان_همسایه
اکوسیستم عظیم کهکشان آندرومدا در نقشه جدید آن !
کهکشان آندرومدا بجز ابرهای کوچک و بزرگ ماژلانی (کهکشانهای نامنظم در آسمان نیمکره جنوبی)، نزدیکترین همسایه کهکشانی راه شیری در فاصله ۲.۵ میلیون سال نوری از ما، از دید نیمکره شمالی زمین است. آنقدر نزدیک که هرچند کمرنگ، اما با چشم غیرمسلح در یک آسمان تاریک دیده میشود.
تلسکوپ فضایی هابل ناسا نمایی جدید و نقشهای سهبعدی از کهکشان آندرومدا و ۳۶ کهکشان کوتوله آن تهیه کرده که به دور آندرومدا میچرخند.
این نقشه 3D نشان میدهد فرآیند تشکیل ستارگان، طی ۱۴ میلیارد سال عمر کائنات، در این کهکشانهای کوتوله بسیار طولانیتر از آنچه پیشتر تصور میشد، ادامه داشته است.
همچنین مشخص شده که مدت زمان تشکیل ستارگان جدید در این کهکشانهای کوتوله به جِرم آنها و فاصلهشان از کهکشان آندرومدا بستگی دارد، که نشاندهنده تأثیر یک کهکشان بزرگ همچون آندرومدا بر رشد کهکشانهای کوچکتر است.
شرح تصویر: نمای زاویه باز از اکوسیستم کهکشان آندرومدا از دید هابل. اعتبار تصویر از NASA/ ESA/ Alessandro Savino (UC Berkeley)/ Joseph DePasquale (STScI)/ Akira Fujii DSS2
@iranastronomy
#سیاره_سرخ
رنگ سرخ سیاره بهرام و احتمالات هیجانانگیز برای حیات در این سیاره اسرارآمیز
بهرام نزد بیشتر مردم به عنوان سیاره سرخ شناخته میشود؛ اما چرا رنگ آن اینقدر به قرمز گرایش دارد؟
ما میدانیم که سطح سیاره اساساً به دلیل اکسیدهای آهن زنگ زده است؛ اما انواع مختلف اکسیدهای آهن وجود دارد و دانشمندان هنوز در حال بحث در مورد عامل دقیق آن هستند. مطالعات قبلی گفته بودند که هماتیت محتملترین شکل اکسید آهن است.
تحقیقات جدید نشان میدهند که فریهیدرایت (یک نوع اکسید آهن) احتمالاً دلیل اصلی رنگ سرخ بهرام است. این ترکیب در حضور آب شکل میگیرد، که میتواند نشانهای از وجود آب در گذشته سیاره سرخ بهرام باشد.
محققان تجزیه و تحلیل جدیدی از دادههای فضاپیماهای در حال گردش در اطراف بهرام را انجام دادند و سعی کردند گرد و غبار مریخی را در آزمایشگاه بازسازی کنند.
این یافتهها اهمیت زیادی برای اخترزیستشناسی دارند، زیرا احتمال دارد که سیاره بهرام در گذشته شرایط مناسبی برای حیات داشته باشد.
شرح تصویر: اینفوگرافیک بالا نشان میدهد که چگونه سیاره بهرام طی میلیاردها سال به رنگ سرخ در آمد. اعتبار تصویر از ESA
@iranastronomy
#حقایق_شگفتانگیز
۸ حقیقت شگفتانگیز درباره فضا
این هشت واقعیت میتواند تجربه بعدی شما از تماشای آسمان را به تجربهای خارقالعاده تبدیل کند.
۱. تمام ستارگان، کهکشانها و سیارات تنها ۴٪ از جهان را تشکیل میدهند
شاید تصور کنید که اطلاعات زیادی درباره فضا دارید، اما در واقع دانستههای ما به قطرهای در اقیانوس شباهت دارد.
تمام ستارگان، کهکشانها، سیارات و سایر مواد قابل مشاهده تنها ۴٪ از کل جهان را تشکیل میدهند، در حالیکه ۹۶٪ باقیمانده از موادی تشکیل شده است که نه تنها قابل مشاهده نیستند، بلکه حتی توسط دانشمندان نیز درک نمیشوند.
۲۳٪ از جرم جهان را ماده تاریک تشکیل میدهد که وجود آنرا از طریق تأثیرات گرانشی آن بر ستارگان و کهکشانهای قابل مشاهده تشخیص دادهایم. این موضوع بخودیخود معمایی پیچیده است، اما ۷۳٪ از جرم جهان را انرژی تاریک تشکیل میدهد، پدیدهای که دانشمندان را کاملاً سردرگم نموده است.
انرژی تاریک دارای گرانش دافعهای است و تصور میشود که علت شتاب انبساط جهان باشد، بجای اینکه این انبساط با سرعتی ثابت ادامه پیدا کند یا کاهش یابد. این واقعیت یکی از غیرقابلدرکترین اسرار کیهان است!
@iranastronomy
#سامانه_خورشیدی
عبور سیستم خورشیدی از شکارچی
مطالعهای جدید نشان میدهد که منظومه خورشیدی ما ممکن است حدود ۱۴ میلیون سال پیش، از میان بخشی از ساختار گازی موسوم به موج Radcliffe در بازوی Orion در کهکشان راهشیری عبور کرده باشد. این یافتهها بر اساس بررسی حرکت ستارگان و توزیع غبار کیهانی بدست آمدهاند.
موج "رادکلیف" در ساختاری خاص در درون این ابرهای غولپیکر در فضا قرار داشته و این موج از صورت فلکی شکارچی تا ماکیان امتداد دارد؛ کشیدگی موج رادکلیف حدود ۸۸۰۰ سال نوری است و در امتداد آن، تعداد زیادی مهدکودک ستارهای به هم پیوسته از تجمع گازی متراکمی وجود دارد که در آن ستارگان در حال شکلگیری هستند.
پژوهشگران معتقدند که چنین عبوری میتواند تأثیراتی بر زمین، از جمله تغییرات آبوهوایی و رویداد انقراضها، داشته باشد.
این مطالعه میتواند درک بهتری از تاریخ سامانه خورشیدی و تعامل آن با محیط کهکشان ارائه دهد.
شرح تصویر: تصویری با نوردهی طولانی از صورت فلکی معروف شکارچی که ابرهای بین ستارهای گستردهای را نشان میدهد؛ این ناحیه به مجموعه ابر مولکولی Orion معروف است. اعتبار تصویر از Rogelio Bernal Andreo
@iranastronomy
#کوتوله_سفید
احتمال وجود حیات در سیارات اطراف کوتولههای سفید
در یک مطالعه جدید، دانشمندان دانشگاه UC Irvine کالیفرنیا، به رهبری خانم Aomawa Shields بررسی را به انجام رساندند که سیارههایی که به گرد ستارههای کوتولههای سفید میچرخند، برخلاف تصور قبلی، ممکن است شرایط مناسبی برای وجود حیات داشته باشند.
پیش از این انتظار میرفت که ستارگان کوتوله سفید با هستههای داغ و متراکم که در مراحل پایانی عمر هستند، سیارههای اطراف آنها سرد و غیرمناسب برای وجود حیات باشند؛ اما مدلهای اقلیمی سهبعدی جدید نشان دادند که سیارهای در نزدیکی یک کوتوله سفید با دوره مداری تنها ۱۰ ساعت، که بسیار سریعتر از سیاره تیزپای تیر حرکت میکند! نسبت به سیارهای که در اطراف ستارهای شبیه خورشید ما به نام Kepler-62، با ۱۵۵ روز زمینی دوره مداری؛ گرما و تعادل جوی بهتری دارد.
در سیارات با گردش مداری سریع، گردش ابرها کمتر بوده و اثر گلخانهای قویتری در سمت شب بوجود آمده که به حفظ حرارت کمک میکند. به این ترتیب، محیط اطراف کوتولههای سفید، که پیشتر غیرقابل حیات تصور میشد، ممکن است دنیای جدیدی برای وجود حیات محسوب شود.
@iranastronomy
#دیدار_نزدیک
پرواز کاوشگر Europa Clipper ناسا از نزدیکی سیاره بهرام
فضاپیما " اروپا کلیپر " ناسا امروز از نزدیکی سیاره سرخ بهرام عبور میکند و در فاصلهای حدود ۸۸۴ کیلومتری از سطح این سیاره قرار میگیرد.
این مانور به منظور تنظیم مسیر پروازی و آمادهسازی برای سفر ۲.۹ میلیارد کیلومتری به سمت سیستم برجیسی (غول گازی برجیس) انجام میشود.
مقصد ماموریت، ماه پوشیده از یخ اروپا در اطراف سیاره برجیس است که احتمال وجود اقیانوسی شور زیر سطح یخی آن، امکانپذیری حیات را افزایش میدهد.
این ماموریت با هزینهای بالغ بر ۵.۲ میلیارد دلار، نخستین ماموریت ناسا برای بررسی اجرام دارای اقیانوس بهشمار میرود.
پس از پرتاب در اکتبر ۲۰۲۴ از مرکز فضایی کندی، اروپا کلیپر چندین مانور دقیق را پشت سر گذاشته و حالا با استفاده از دریافت کمک گرانشی از سیاره سرخ، سرعت و مسیر خود را تنظیم میکند؛ همچنین در حین این عبور، آزمایشهای علمی از جمله فعالسازی تصویرگر حرارتی و رادار انجام میشود.
@iranastronomy
#عجایب_فضا
کشفهای شگفتانگیز نجومی
۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.
۱۵. یک شبانهروز در سیاره ناهید از سال آن بیشتر است
در حالی که گردش وضعی نجومی زمین ۲۳ ساعت و ۵۶ دقیقه و ۴.۱ ثانیه است؛ چرخش کامل سیاره ناهید حول محورش، بسیار بیشتر طول کشیده و دورهای حدود ۲۴۳.۰۲۵ شبانهروز زمینی دارد.
در مقایسه، سیاره ناهید فقط ۲۲۴.۷ شبانهروز زمینی طول میکشد تا به دور خورشید بچرخد؛ بنابراین یک شبانهروز در سیاره ناهید، از یک سال در این سیاره طولانیتر است.
جالب است بدانید در حالیکه سیاره ناهید و یا آناهیتا (زهره - Venus) نزد ایرانیان باستان به عنوان الهه نگهبان آبها شناخته میشد و اطراف این سیاره را به طور کامل ابر فرا گرفته است؛ به دلیل اندازهها و ترکیبات مشابه، اما آب و هوای بسیار متفاوت، در غرب آن را «همزاد شیطانی» زمین نامیدهاند!
در ضمن شاید به علت درخشندگی بالای ناهید، رومیان باستان به این سیاره لقب الهه عشق و زیبایی داده بودند.
@iranastronomy
#سیاهچاله
شناسایی هزاران سیاهچاله جدید !
تیمی از دانشمندان به سرپرستی دانشگاه یوتا آمریکا و با استفاده از دادههای بدستآمده از مرکز ابزارهای طیفسنجی انرژی تاریک (DESI)؛ توسط تلسکوپ ۴ متری Mayall در رصدخانه ملی NSF Kitt Peak آریزونا، هزاران سیاهچاله جدید را شناسایی کردهاند.
یک سیاهچاله غولپیکر در مرکز کهکشان راهشیری ما قرار دارد؛ اما یافتههای بدست آمده از تحلیل دقیق طیف اجرامی که سیاهچالهها در آنها حضور دارند، تعداد سیاهچالههای شناختهشده در کهکشانهای کوتوله را بصورت قابلتوجهی افزایش و بیش از ۳ برابر کرده است.
با تحقیقات بعدی، بررسیهای بیشتر صورت گرفته تا صحت این کشف تأیید و ویژگیهای دقیقتر مورد مطالعه قرار گیرد.
این کشف میتواند به بهبود درک ما از فرآیندهای تکاملی ستارهای و چگونگی شکلگیری سیاهچالهها کمک کند.
شرح تصویر: برخی از کهکشانهایی که میزبان سیاهچالههای با جرم متوسطند.
تلسکوپ Subaru این تصاویر را ثبت و بترتیب افزایش جرم ستارهای، مرتب نموده است. اعتبار تصویر از Legacy Surveys/D. Lang (موسسه Perimeter)/ NAOJ/HSC Collaboration/D. de Martin & M. Zamani (NSF NOIRLab)
@iranastronomy
@iranastronomy
#مفاخر_تاریخعلم
نابغهای از طوس و بنیانگذار مکتب مراغه
دقایقی به طلوع آفتاب شنبه ۵ اسفند ۵۷۹خورشیدی (۱۱جمادیاول٥٩٧ ق) نمانده بود که در خانه یکی از عالمان طوس، طفلی به دنیا آمد که پدر او را محمد نامید؛ این کودک که بعدها القاب گوناگونی گرفت، ابوجعفر محمد مشهور به خواجه نصیر طوسی است.
از آنجا که حکیم طوسی دانشمندی بود که بر همه علوم زمان خود احاطه و در بیشتر آنها تبحّر داشت، معرفی کامل آثار وی کاری بس سخت و قرنها دانشمندان معطوف آن بودهاند.
آفتاب روز دوشنبه ۱۱تیر ۶۵۳خورشیدی در افق فرو میرفت که قلب جاودانه تاریخ علم ایران، در ٧٥سالگی از تپش ایستاد، او وصیت کرد پیکرش را در شهر کاظمین دفن کنند؛ وقتی قبر را کندند، سردابهای كاشيكارى پیدا شد که یکی از خلفای عباسی برای خود ساخته، ولی در جاى ديگرى دفن شده بود؛ تاریخ تمام شدن سرداب بر روی سنگی چنین نوشته بود: ١١جمادیاول ٥٩٧ ق؛ برابر زادروز خواجه نصیر طوسی!
شرح تصویر:تمبرهای سال جهانی نجوم با نگاه به رصدخانه مراغه و آثار منجمان ایرانی که به همت انجمن نجوم آماتوری ایران در سال۲۰۰۹ رونمایی شد.
آشنایی با آثار خواجه:
https://iaas.ir/news/4203/031205/
#سیاهچاله
رفتار عجیب سیاهچاله مرکز راهشیری
بتازگی تیمی از محققان دانشگاه Northwestern به رهبری جناب آقای فرهاد یوسفزاده، اخترشناس و دانشمند ایرانی این دانشگاه، با بررسی یافتههای تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا، تابشهای سریع و نوسانی را در اَبَرسیاهچاله مرکزی کهکشان خانهمان یعنی راهشیری، شناسایی کردند.
این سیاهچاله بسیار پر جرم، به نام *Sagittarius A شناخته میشود و حدود ۴ میلیون برابر جرم خورشید است!
این سیاهچاله که در حال تولید فورانهای نورانی است، بعضی از این فورانها به شدت روشن و برخی دیگر نیز ضعیف و کوتاه هستند. محققان متوجه شدهاند که این تابشها الگوی مشخصی ندارند و بهطور تصادفی روشن و کمنور میشوند.
این یافتهها به دانشمندان کمک میکند تا درک بهتری در مورد سیاهچالهها داشته باشند و اینکه چگونه از محیط اطراف خود تغذیه میکنند و دینامیک کهکشانها چگونه است.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از *Sagittarius A، اَبَرسیاهچاله مرکزی پر جرم مرکز راه کاهکشان. اعتبار تصویر از NASA/ ESA/ CSA/ Ralf Crawford (STScI)
@iranastronomy
#فراخورشیدی
بارش باران آهن و وزش بادهای بسیار شدید در یک سیاره فراخورشیدی !
به تازگی ویژگیهای خارقالعاده سیاره فراخورشیدی WASP-121 b که حدود ۹۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد، شناسایی گردید که فراتر از تصور میباشد.
این سیاره آنقدر داغ است که باران آهن مایع در آن میبارد و با کشف اخترشناسان، این سیاره همچنین در معرض بادهای بسیار قدرتمند و غیرمنتظرهای قرار دارد.
این بادها که توسط تیمی از محققان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ VLT در شیلی رصد شدهاند، عناصری مانند آهن و تیتانیوم را حمل میکنند و الگوهای پیچیدهای در جو سیاره مورد اشاره ایجاد مینمایند.
سیاره WASP-121 b یک سیاره برجیس مانند فوقداغ است که به صورت قفل شده به جاذبه ستاره خود، یک سمت آن همیشه به طرف ستاره و سمت دیگر آن همواره از آن دور است.
محققان جو این سیاره را بطور دقیق نقشهبرداری کرده و اطلاعات جدیدی در مورد جریانهای جت مانند و ترکیبات شیمیایی غیرمعمول آن بدست آوردهاند.
شرح تصویر: نمایی از سیاره فراخورشیدی Wasp-121 b با باران آهن و بادهای شدید همچون داستانهای علمی تخیلی! اعتبار تصویر از Robert Lea (ایجاد شده با Canva)
@iranastronomy
#جشنهای_ایرانی
جشن سپندارمذگان، روز مهرورزی ایرانیان
سپندارمذ با عنوان زمین، یعنی گسترشدهنده پاکی و زمین سمبل عشق و لطافت؛ چرا که با همه وجود، به همه چیز و همه کس عشق میورزد و مردم ایران باستان برای جایگاه زن و خانواده ارزش زیادی قائل بودهاند.
اسفندگان یا اسپندگان (سپندارمذگان) یکی از جشنهای کهن است که بعنوان روز مهرورزی ایرانی نیز میتوان از آن یاد کرد؛ هر چند در گذر تاریخ، کمتر به اینگونه جشنها توجه شده است!
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است که ایرانیان باستان، روز پنجم اسفند را روز بزرگداشت زن و زمین میدانستند. گرچه منابع کهن این جشن را پنج اسفند بیان کردهاند؛ ولی با توجه به تغییر ساختار تقویم ایرانی در زمان خیام و ۳۱ روزه شدن شش ماه نخست سال در گاهشماری ما، سپندارمذگان به ۲۹بهمن تغییر یافته، هر چند که این تغییر مخالفینی نیز دارد.
امروزه با رویآوری عمومی به آیینهای ایرانی، در روز ۲۹ بهمن آیین سپندارمذ گرامی داشته میشود.
چه خوب است برای ترویج فرهنگ مهربانی، از روز ۲۹ بهمن تا ۵ اسفند نیز بعنوان هفته عشق و مهرورزی نامگذاری گردد.
سپندارمذگان بر تمامی بانوان ایرانی خجسته باد
@iranastronomy
#نقطه_آبی
نقطه کمرنگ آبی در میان حلقههای سیاره کیوان چیست؟
۳۵ سال قبل، در روز چهارشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۶۸ (۱۴ فوریه ۱۹۹۰) فضاپیمای وویجر۱ ناسا تصویری نمادین از زمین را ثبت کرد که به "نقطه آبی کمرنگ" معروف شد؛ این تصویر که از فاصله حدود ۱.۵میلیارد کیلومتری گرفته شد، زمین را بصورت نقطه کوچک و آبیرنگ، در میان حلقههای سیاره کیوان نشان داد. (عکس بالا)
اخترشناس برجسته Carl Sagan در کتاب خود با عنوان Pale Blue Dot، به اهمیت این تصویر پرداخته و نوشته: دوباره به این نقطه نگاه کنید؛ آنجا خانه است و ما آنجا هستیم. هر کسی که دوستش دارید، هر کسی که میشناسید، هر انسانی که تا به حال در کره زمین زندگی کرده، بر روی آن است.
از فاصله ۶میلیارد کیلومتری نیز زمین تنها چند درجه از خورشید جدایی دارد!
تصویر بالا تأثیر عمیقی بر درک ما از جایگاهمان در کائنات داشته و به ما یادآور میشود که زمین تنها یک نقطه کوچک در گستره وسیع کیهان است و اهمیت همبستگی و محفاظت بیشتر از سیارهمان را نشان میدهد.
در سال ۲۰۲۰، ناسا با استفاده از نرمافزارها و تکنیکهای پردازش تصویر، نسخه بهروز شده این تصویر را با جزئیات بیشتر منتشر کرد.
@iranastronomy
#عجایب_فضا
کشفهای شگفتانگیز نجومی
۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.
۱۳. فقط کسری از ستارگان واقعاً سفید هستند
از دید چشم انسانها، بیشتر ستارگان سفید به نظر میرسند؛ تعداد کمی از آنها بهطور مشخص، زرد یا نارنجی هستند و برخی دیگر نیز دارای رنگ آبی کمرنگ میباشند. با این حال، این رنگهای معمولاً ظریفتر از آن هستند که بهوضوح دیده شوند و اغلب تفاوت رنگ آنها توسط ناظران کم تجربه، نادیده گرفته میشود.
اما تصاویر نجومی نشان میدهند که اکثر ستارگان دارای رنگ مشخصی هستند و تنها کسری از آنها واقعاً سفیدند!
این امر به این دلیل است که ستارگان رفتاری مشابه اجسام ایدهآلی به نام "جسم سیاه" در فیزیک دارند؛ این اجسام تمام تابشهای ورودی را جذب میکنند.
طبق اصول فیزیک، یک جسم سیاه هنگامی که گرم میشود، تابش میکند و رنگ ظاهری آن به دمای مؤثرش بستگی دارد؛ این مسئله در مورد ستارگان نیز وجود دارد، زیرا هر ستاره دارای دمای مؤثری است و رنگ آن در اوج تابش تعیین میشود.
@iranastronomy
@iranastronomy
#مقاله
چیستی قوانین طبیعی
مقالات متعدد جناب دکتر بلوری، فارغالتحصیل دانشگاه برلین تا کنون در وبگاه انجمن نجوم آماتوری ایران منتشر گردیده؛ اکنون مقاله دیگری از ایشان با عنوان " چیستی قوانین طبیعی " بر روی وبگاه انجمن قرار دارد که امیدواریم مورد استفاده علاقمندان به مطالعه قرار گیرد.
دکتر حسن بلوری متولد زنجان، فارغالتحصیل دبیرستان مروی تهران؛ فوق لیسانس فیزیک، فوق لیسانس تعلیم ریاضی و فیزیک، تدریس بخشهای مختلف فیزیک و ریاضیات و علوم فنی در موسسات آموزش عالی برلین طی بیش از دو دهه، ارائه مقالات و سخنرانیهای علمی، فعالیت در فیزیک کوانتومی در راستای مسئله وحدت نیروهای پایهای در جهان فیزیک، عضو انجمن فیزیک آلمان و...
چکیده:
تاریخِ علم نشان میدهد که دستیابی به قوانین طبیعی از طریق تجربه و آزمایش امکانپذیر است.
آیا قوانین طبیعی در طول زمان ثابت میمانند و یا تغییر میکنند؟ مسئله مهم دیگر چیستی قوانین طبیعی است که هم برای علم فیزیک و هم برای دانش فلسفه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. سعی میکنم این مسائل را در یک سلسله مقالات توضیح دهم.
متن کامل مقاله:👇
https://iaas.ir/news/4219/031220/
#اقامت_ناخواسته
ماموریت فضایی ۱۰ روزهای که ۱۰ ماه به طول انجامید !
دو فضانورد ناسا Butch Wilmore و Suni Williams ، که در روز چهارشنبه ۱۶ خرداد ۱۴۰۳ (۵ ژوئن ۲۰۲۴) با فضاپیمای بوئینگ Starliner به همراه Nick Hague فضانورد ناسا و Aleksandr Gorbunov فضانورد Roscosmos روسیه، با فضاپیمای دراگون، طی مأموریت SpaceX Crew-9 به سمت ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) راهی شدند، قرار بود مأموریتی ۱۰ روزه داشته باشند.
با این حال، مشکلاتی در فضاپیمای استارلاینر باعث شد که این دو فضانورد حدود ۱۰ ماه را در ایستگاه فضایی بسر ببرند!
در نهایت، به تازگی ناسا اعلام کرد که Wilmore و Williams پس از آنکه خدمه جایگزین آنها با فضاپیمای SpaceX در روز چهارشنبه ۲۲ اسفندماه طی ماموریت Crew-10 با چهار فضانورد از مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا به ISS میرسند و انتظار میرود حدود ۶ ماه در ایستگاه باشند؛ روز یکشنبه ۲۶ اسفندماه جاری (۱۶ مارس ۲۰۲۵) به زمین بازخواهند گشت.
شرح تصویر: عکس یادگاری فضانوردان ناسا Butch Wilmore, Nick Hague و Suni Williams در روز جمعه ۱۷ اسفند امسال در ایستگاه فضایی بینالمللی ISS. اعتبار تصویر از ناسا
@iranastronomy
#سیاره_سرگردان
شناسایی یک اَبَرمشتری شگفتانگیز و پیچیده
سیاره SIMP J013656.5+093347 (SIMP 0136) سیارهای فراخورشیدی با حدود ۱۳برابر سیاره غولپیکر برجیس است که آزادانه در فضا حرکت میکند و به هیچ ستارهای وابسته نیست!
این جرم که در فاصله ۲۰سال نوری از زمین در صورت فلکی ماهی (حوت) قرار دارد، بعنوان یک سیاره کوتوله قهوهای سرگردان شناخته میشود.
بتازگی تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) مشاهداتی از SIMP 0136 انجام داده و تغییرات درخشندگی آنرا ثبت کرده است. این تغییرات نشاندهنده وجود ابرهای تکهتکه، نقاط داغ و تغییراتی در شیمی کربن اتمسفر این جرم میباشد.
این یافتهها نشان میدهد که جو SIMP 0136 پیچیدهتر از آنست که قبلاً تصور میشد و ممکن است شامل لایههای مختلف ابر و ویژگیهای جوی متنوع باشد.
این مشاهدات به درک بهتر ما از جو سیارات غولپیکر و کوتولههای قهوهای کمک میکند و نشان میدهد که مکانیزمهای جوی مشابه میتوانند در سیارات خارج از منظومه خورشیدی نیز وجود داشته باشند.
شرح تصویر: این نمودار تغییرات روشنایی SIMP 0136 را در حین چرخش نشان میدهد. اعتبار تصویر از NASA/ESA/CSA/Joseph Olmsted (STScI)
@iranastronomy
#سیاره_سرخ
شواهد جدیدی از اقیانوس گمشده مریخی !
در سالهای ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ میلادی دانشمندان چینی اعلام کردند که کاوشگر Zhurong چین با استفاده از رادار نفوذی خود، لایههای زیرسطحی مشابه خطوط ساحلی بر روی زمین را در سیاره سرخ شناسایی کرده است.
پژوهشگران نیز در سالهای اخیر شواهدی مبنی بر وجود اقیانوسی باستانی در نیمکره شمالی سیاره بهرام یافتهاند و بتازگی یک تیم بینالمللی با همراهی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در امریکا، اعلام نمودند که در گذشتههای بسیار دور احتمالا اقیانوسی عظیم در نیمکره شمالی بهرام وجود داشته است.
این یافتهها نشان میدهد که سیاره سرخ بهرام، میلیاردها سال پیش دارای اقیانوسی وسیع با سواحل شنی بوده است. این اکتشافات و یافتهها، احتمال وجود حیات در گذشته این سیاره اسرارآمیز را بیش از پیش تقویت میکند.
اکنون میتوانید سیاره بهرام را با اقیانوسی وسیع و سواحل شنی و آفتابی در چند میلیارد سال پیش تصور کنید!
شرح تصویر: تصویر ذهنی هنرمند از ساحلی در اقیانوس مریخی که اکنون گمشده است. اعتبار تصویر از SciTechDaily
@iranastronomy
@iranastronomy
مادر نجوم ایران؛ ستارهای که خاموش نمیشود
۱۴ اسفند یادآور غروب غمانگیز استاد فقید دکتر آلینوش طریان است؛ انگار همین دیروز بود که در میانه دهه ۸۰خورشیدی با وجود اعضای خوب انجمن نجوم آماتوری ایران متوجه شدیم سرکار خانم دکتر طریان در نزدیکی انجمن و در آسایشگاه سالمندان بستری شدهاند و چه پرستاران صمیمی که از استاد مهربانانه پذیرایی میکردند.
منجمان آماتور انجمن نیز محفل عشقی برای دیدار این استاد بلندمرتبه یافته بودند و به ملاقاتشان میرفتند تا از خاطرات و تجارب ایشان که خوشبختانه از سالهای دور بخوبی در حافظه داشتند، بهرهمند گردند.
و گاهی اعضای خوب انجمن، در مناسبتهای مختلف از جمله روز جهانی ستارهشناسی، برنامه رصدی برای سالمندان و پرستاران خوب آن آسایشگاه به افتخار استاد طریان به اجرا در میاوردند.
با درگذشت دکتر طريان عزیز نیز اعضای صمیمی انجمن در مراسم یادبودشان در كليساى مريم مقدس حضور يافتند.
در سال۱۳۹۸ روزنامه شهروند گفتگویی با مهندس عتیقی مدیر انجمن، بمناسبت روز جهانی حضور زنان در علم، انجام و به چاپ رساند که متن کامل آن تقدیم شما مخاطبان عزیز میشود:👇
http://iaas.ir/news/3112/981124
#مقصد_ماه
فرود دومین کاوشگر بخش خصوصی ایالات متحده بر روی کره ماه
کاوشگر شرکت Firefly Aerospace امریکا با نام Blue Ghost (شبح آبی) ساعت ۱۲:۰۴ ظهر امروز یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ بوقت ایران، در ۱۰۰ متری منطقه هدف در ماه و در نزدیکی دریای بحرانها (Mare Crisium) فرود آمد.
این فضاپیما که ۴.۵ میلیون کیلومتر را طی بیش از ۴۵ روز پیمود، پس از مانور اجتناب از برخورد با موانع، مهنشین با حدود ۳ متر ارتفاع و ۳.۵ متر عرض را در نزدیکی آتشفشان Mons Latreille در سطح ماه فرود آورد.
این مأموریت ۱۴ روزه که تصاویر جالب زمین از ماه را ارسال کرد و در آن کره زمین بصورت نقطه آبی کمرنگ در پسزمینه دیده میشود؛ طی یکسری عملیات در روز جمعه ۲۴ اسفندماه جاری، تصاویر با وضوح بالا از یک خورشیدگرفتگی کامل اما اینبار از دید ماه را ثبت میکند.
همچنین در ۲۶ اسفند امسال، غروب خورشید در ماه مستندسازی شده و رفتار گرد و غبار معلق مرتبط با فعالیتهای خورشیدی مورد مطالعه قرار میگیرد.
شرح تصویر: نمایی از کره زمین بر فراز ماه، توسط فرودگر شبح آبی پس از فرود. سایه مهنشین در مرکز تصویر قابل مشاهده است. اعتبار تصویر از Firefly Aerospace
@iranastronomy
#ابر_اورت
تمایل کائنات به ساختار مارپیچی !
دانشمندان با استفاده از اَبَر رایانه نوآوری شده ناسا به نام Pleiades دریافتند که در بخش داخلی ابر اورت، میلیاردها دنبالهدار به صورت یک ساختار مارپیچی پایدار سازماندهی شدهاند.
بر این اساس، محققان میلیاردها دنبالهداری را یافتهاند که شکل راهشیری را تقلید کرده و به نظر میرسد جهان به ساختارهای مارپیچی علاقمند است!
این مارپیچ که به طول حدود ۱۵۰۰۰ واحد نجومی و عمود بر صفحه کهکشان راهشیری، تنها شامل کسری از کل دنبالهداران است، اما هنوز میلیاردها جرم یخی را شامل میشود.
یافتههای حاصل از شبیهسازیهای رایانهای، گرچه رصد مستقیم این اجرام بدلیل روشنایی کم بسیار دشوار میباشد، سرنخهای مهمی درباره ساختار ابر Oort ارائه داده است.
پژوهشگران امیدوارند که پروژههای بعدی همچون بررسی آثار فضا و زمان (LSST)، بتوانند این ساختار را از طریق تابش حرارتی غبار کشف کنند.
ابر اورت پوستهای کروی از دنبالهدارها و اجرام یخی است که بین ۱۰۰۰ تا ۱۰ هزار واحد نجومی خورشید قرار دارد.
شرح تصویر: نمودار ساختار منظومه خورشیدی و پوسته اجرام یخی آن. اعتبار تصویر از Robert Lea
@iranastronomy
#هدف_سیارکها
هدف جدید فضاپیمای Lucy
فضاپیمای Lucy که بخاطر کشف فسیل اسکلت معروفی در سال۱۹۷۴ در آفریقا، نامگذاری گردید و در سال۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد؛ در حال انجام سفری ۶میلیارد کیلومتری برای بررسی سیارکهای تروجان سیاره برجیس در سال۲۰۲۷ است.
لوسی در طول سفر، از گرانش زمین برای کمک به حرکت خود استفاده میکند و اولین پرواز نزدیک به زمین را یکشنبه ۲۴مهر ۱۴۰۱ انجام داد.
نزدیکترین عبور این فضاپیما در فاصله ۳۵۲کیلومتری از سطح زمین اتفاق افتاد و عبورهای نزدیک آن، این امکان را به ناظران برخی مناطق میدهد تا عبورش را در آسمان مشاهده کنند.
این اولین بار است که یک فضاپیما از نواحی بیرونی سیستم خورشیدی بسمت زمین باز میگردد.
سیارکها بعنوان بقایای اولیه تشکیل سیستم خورشیدی شناخته میشوند و هدف از این ماموریت، کشف سرنخهایی در مورد منشأ سامانه خورشیدی ما ست.
شرح تصویر: فضاپیمای Lucy در مسیر خود بسمت سیاره برجیس، ابتدا جابجایی سیارک ۳.۲کیلومتری کمربند اصلی سیارکها بنام Donaldjohanson را از فاصله ۹۶۰کیلومتری دید و ناسا دیروز سهشنبه ۷ اسفند آنرا منتشر کرد. اعتبار تصویر از NASA/Goddard/SwRI/Johns Hopkins APL
@iranastronomy
#عجایب_فضا
کشفهای شگفتانگیز نجومی
۱۵ اکتشاف نجومی که ممکن است دید شما به جهان را تغییر دهد.
۱۴. وجود الماس نه تنها در زمین بلکه در سراسر کهکشان
الماس، یکی از سختترین و درخشانترین مواد روی زمین، تحت فشار و حرارت شدید در عمق زمین تشکیل میشود؛ اما بنظر میرسد که الماس تنها در سیاره ما نبوده و در سراسر منظومه خورشیدی، کهکشان و فراتر از آن نیز یافت شود!
طبق گفته دانشمندان، ممکن است الماس در جو سیارات اورانوس و نپتون نیز تشکیل شوند. اخترشناسان حضور هیدروکربنها را در جو این دو سیاره شناسایی و در شرایط مناسب، این هیدروکربنها میتوانند به ساختارهای بلوری الماس تبدیل گردند.
در سالیان اخیر، اخترشناسان تعدادی از کاندیداهای غنی از الماس را در بین اجرام فراخورشیدی شناسایی کردهاند.
یکی از آنها BPM 37093 با حدود ۵۳ سال نوری فاصله از زمین، یک ستاره کوتوله سفید بنام Lucy است که زمانی شبیه خورشید بوده و اکنون به ستارهای کوچک و غنی از کربن و اکسیژن تبدیل شده است.
محاسبات نشان میدهند که ۹۰٪ از جرم Lucy به ساختار بلوری تبدیل و هستهای جامد از الماس به قطر بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر (در ابعاد کره ماه) دارد!
@iranastronomy
@iranastronomy
#مفاخر_ایران
پنجم اسفندماه، زاد روز استاد عشق
پروفسور سید محمود حسابی در سال ۱۲۸۱ از پدر و مادری تفرشی، در تهران زاده شدند.
پس از سپری نمودن چهار سال از دوران كودكی در تهران، به همراه خانواده (پدر، مادر و برادر)، عازم شامات گردیدند. در هفت سالگی، تحصیلات ابتدایی خود را، در بیروت، با تنگدستی و مرارتهای دوری از وطن، در مدرسه كشیشهایفرانسوی، آغاز نمودند و همزمان توسط مادر فداكار، متدین و فاضله خود (خانم گوهرشاد حسابی)، تحت آموزش تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی قرار گرفتند.
استاد حسابی، قرآن كریم را حفظ و به آن اعتقادی ژرف داشتند؛ دیوانحافظ را نیز از بر داشته و به بوستان و گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی، منشآت قائم مقام، اشراف كامل داشتند.
پروفسور حسابی، در ۱۲ شهریور ۱۳۷۱، در بیمارستان دانشگاه ژنو، بدرود حیات گفتند. مقبره دکتر محمود حسابی، بنا به خواسته ایشان، در زادگاه خانوادگی استاد، در شهر دانشگاهی تفرش قرار دارد.
آگاهی از شرح کامل زندگینامه استاد، در تارنمای بنیاد:👇
http://www.hessaby.com/sharhzendegi_fa.html
#فوران_ستارهای
درخشش ناگهانی ستاره Blaze چه زمانی خواهد بود؟
ستاره T تاج شمالی موسوم به Blaze یک ستاره دوتایی، شامل یک ستاره غول سرخ و یک همدم کوتوله سفید میباشد که جریان گاز از سمت غول سرخ بسوی همدمش جریان دارد.
این ستاره در صورت فلکی تاج شمالی به شکل حرف C انگلیسی معکوس، بین ستاره نگهبان شمال (سماک رامح) و صورت فلکی هرکول قرار دارد. (با علامت × در شکل بالا)
هر چند پیشبینی فوران ستارگان دقیق نیست، ولی ستاره Blaze دو فوران شناخته شده در سالهای۱۸۶۶ و ۱۹۴۶با فاصله ۸۰سال داشته است.
دانشمندان پیشبینی کرده بودند که این ستاره دوباره در سال۲۰۲۶ فوران کند، اما چون این ستاره قبل از فوران سال۱۹۴۶، تیره و روشن شد و طی ماههای قبل نیز تاریک و روشن میشد، باعث گردید محققان تصور کنند که این فوران زودتر از حد انتظار باشد و در سال۲۰۲۴ این ستاره شبیه یک نواختر (Nova) درخشان شود، اما اینگونه نشد.
ستاره Blaze با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نبوده و حدود قدر ۱۰ است؛ اما وقتی که فوران کند، درخشندگی آن بطور چشمگیری افزایش مییابد.
ستاره Blaze پرنورترین نواختر تجدید شونده، با فاصله تقریبی ۳۰۰۰سال نوری از زمین است.
@iranastronomy
#فراخورشیدی
کشف سریعترین منظومه فراخورشیدی در نزدیکی مرکز راهشیری !
به تازگی محققان یک سیستم سیارهای فوقالعاده سریع نزدیک مرکز کهکشان راهشیری ما شناسایی کردهاند.
تیم بینالمللی پژوهشگران اعلام کردند که این سیستم سیارهای شامل یک ستاره کوتوله سرخ و یک سیاره اَبَرنپتون، با سرعت ۱.۹ میلیون کیلومتر در ساعت (۱.۲ میلیون مایل در ساعت)، در حرکت است! این سرعت تقریباً ۲ برابر سرعت حرکت خورشید و سامانه خورشیدی ما میباشد.
این سیستم حدود ۲۴۰۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد و اولین بار در سال ۲۰۱۱ شناسایی شد.
دانشمندان با استفاده از دادههای جدید رصدخانه کِک و ماهواره گایا، به بررسی دقیقتری از این سیستم پرداختند. آنها همچنین مطرح کردند که این سیاره ممکن است حتی سریعتر از سرعت فعلی خود حرکت کند و در صورت رسیدن به سرعت ۱.۳ میلیون مایل در ساعت، ممکن است کهکشان ما را برای همیشه ترک کند.
شرح تصویر: مفهوم ذهنی هنرمند از ستاره کم جرم (کوتوله سرخ) با همدم سیارهای اَبَرنپتون.
در صورت تایید مطالعه جدید، این سریعترین منظومه سیاره فراخورشیدی تاکنون است. اعتبار تصویر از NASA/JPL-Caltech/ R. Hurt (Caltech-IPAC)
@iranastronomy
#انسلادوس
نشانههای حیات پنهان در اعماق اقیانوسهای Enceladus
انسلادوس، ماه سیاره حلقه بر گردن کیوان، یک اقیانوس زیرسطحی دارد که شرایط مناسبی برای حمایت از حیات فراهم مینماید، اما بر اساس مطالعات جدید پژوهشگرانی از انگلستان، کشف نشانههای حیات در آن ممکن است سختتر از آن چیزی باشد که قبلاً تصور میشد.
طبق این مطالعات، اقیانوس این ماه احتمالاً لایهبندی شده و چگالیهای مختلف آب در آن بطور مؤثری از انتقال هر چیز به لایههای دیگر جلوگیری میکنند.
این لایهها میتوانند هرگونه نشانهای از حیات را در عمق اقیانوس به دام بیندازند و مانع از رسیدن آنها به سطح و شناسایی در بین بخار آب انسلادوس شوند.
تراکمهای مختلف لایههای آب، از انتقال شواهد شیمیایی یا فیزیکی به سطح این قمر جلوگیری میکند و این لایهبندی، جستجو برای نشانههای حیات را پیچیده مینماید، زیرا ذرات و مواد شیمیایی شاید به سطح نرسند، که در ماموریتهای آینده باید به این موضوع در هنگام نمونهبرداری از بخار آب در انسلادوس توجه شود.
شرح تصویر: گرافیکی از اقیانوس سراسری در انسلادوس. اعتبار تصویر از NASA/ JPL-Caltech/ موسسه تحقیقاتی Southwest
@iranastronomy
#حلقه_عجیب
کشف حلقه اینشتین در نزدیکی یک کهکشان
حلقه موسوم به Einstein ring در نزدیکی کهکشان NGC 6505 توسط تلسکوپ فضایی Euclid (اقلیدس) متعلق به آژانس فضایی اروپا ESA در سپتامبر۲۰۲۳، ثبت شد؛ در این تصویر "حلقه اینشتین" به خوبی قابل مشاهده میباشد.
این پدیده زمانی رخ میدهد که نور یک کهکشان دورتر توسط گرانش یک کهکشان پیشزمینه و نزدیکتر، خم شده و یک حلقه نورانی تقریباً کامل را تشکیل میدهد.
در این مورد، کهکشان NGC 6505 که در فاصله ۵۹۰میلیون سال نوری از زمین قرار دارد، به عنوان لنز گرانشی عمل کرده و نور کهکشانی در فاصله ۴.۴۲میلیارد سال نوری دورتر از ما را خم نموده است.
این کشف نشاندهنده توانایی تلسکوپ اقلیدس در شناسایی و مطالعه پدیدههای مرتبط با عدسی گرانشی است که به درک بهتر ما از ماده تاریک و ساختار کیهان کمک میکند.
شرح تصویر: نمای نزدیک از حلقه انیشتین در اطراف کهکشان NGC 6505
حلقه نور به همراه ۴ توده درخشان آن، متعلق به یک کهکشان دوردست هستند، که نور آن توسط کهکشان نزدیکتر خم شده است. اعتبار تصویر از ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA
پردازش تصویر توسط: J.-C. Cuillandre/G. Anselmi/T. Li
@iranastronomy
#فوران_رادیویی
بزرگترین جت رادیویی که تاکنون در کائنات دیده شده ! (۲)
این جت که از اَبَرسیاهچاله پر جرم مرکزی یک کهکشان دور دست منشأ میگیرد، دارای امتداد و قدرت فوقالعادهای است که نشان میدهد مکانیزمهای پرانرژی مرتبط با سیاهچالهها در اوایل تکامل کیهان بطور قابلتوجهی فعال بودهاند.
طول این فوران دو سمتی، دو برابر ابعاد کهکشان راهشیری و در حدود ۲۰۰ هزار سال نوری است. ما این جت را در زمانی میبینیم که کیهان کمتر از ۱.۲ میلیارد سال و یا فقط ۹٪ سن کنونی را داشته است!
یافتههای به دستآمده، چشمانداز ما را نسبت به چگونگی شکلگیری و رشد کهکشانها و تأثیر این جتهای عظیم بر ساختار ماده در عالم ابتدایی دگرگون میکند.
شرح تصویر: کانسپت ذهنی یک هنرمند از بزرگترین جت رادیویی که ستارهشناسان در کیهان اولیه یافتهاند.
یک اختروش و یا کهکشان جوان و فعال، این فوارههای رادیویی را تولید میکند! اعتبار تصویر از NOIRLab/ NSF/ AURA/ M. Garlick
@iranastronomy