2875
سایت: http://iaas.ir صفحه اینستاگرام: https://instagram.com/iranastronomy ارتباط با ما: @www_IAAS_ir نشر مطالب با ذکر منبع و یا آی دی کانال بلامانع است.
#زنان_فضانورد
پرواز فضایی کاملا زنانه شرکت Blue Origin
روز گذشته شرکت Blue Origin با موفقیت یازدهمین پرواز سرنشین‌دار خود را در قالب مأموریت NS-31 از پایگاه پرتاب غرب تگزاس انجام داد.
این پرواز تاریخی نخستین مأموریت تماماً زنانه برنامه New Shepard بود و ۶ زن برجسته امریکایی به نام‌های Aisha Bowe مهندس هوافضا، Amanda Nguyễn فعال حقوق مدنی و نامزد جایزه نوبل، Gayle King روزنامه‌نگار و مجری تلویزیونی، Katy Perry خواننده پاپ و فعال اجتماعی، Kerianne Flynn تهیه‌کننده فیلم، Lauren Sánchez خلبان و نامزد جف بزوس، که نقش مهمی در گردآوری تیم ایفا کرد را به فضا فرستاد. (تصویر بالا)
این پرتاب که ساعت ۱۷:۰۰ دیروز دوشنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۴ بوقت ایران انجام شد؛ حدود ۱۰ دقیقه و ۲۱ ثانیه بطول انجامید و خدمه پس از عبور از خط Kármán (مرز رسمی فضا) خطی فرضی در آسمان در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری سطح دریاهای آزاد، بی‌وزنی را طی چند دقیقه تجربه کردند. با این مأموریت، تعداد کسانی که با نیوشپرد به فضا سفر کرده‌اند به ۵۸ نفر رسید.
نشان مأموریت NS-31 نمادهایی از دستاوردها و علایق هر یک از اعضای خدمه را در بر داشت. (تصویر زیر)
@iranastronomy
#سیاره_سرخ
بلعیدن گردباد غبار مریخی توسط یک گردباد دیگر !
در ابتدای سال جاری میلادی مریخ‌نورد Perseverance در حین کاوش در لبه غربی دهانه Jezero، تصویری از دو گردباد غبار مریخی ثبت کرد.
در این تصویر، یک گردباد بزرگتر با عرض تقریبی ۶۵ متر، گردباد کوچکتری با عرض حدود ۵ متر را در خود می‌بلعد. این پدیده در محلی به نام تپه Witch Hazel رخ داده است.
گردبادهای غبار در کره زمین و سیاره سرخ بهرام از ستون‌های چرخان هوای گرم تشکیل می‌شوند.
هوای نزدیک به سطح سیاره با تماس با زمین گرم میشود و از طریق هوای سردتر و متراکم‌تر بالا می‌رود؛ همزمان هوای دیگر به سمت سطح حرکت می‌کند تا جایگزین هوای گرم شود و شروع به چرخش می‌کند.
در ادامه وقتی هوای ورودی به داخل ستون بالا می‌رود، سرعت می‌گیرد؛ مشابه اسکیت‌بازی که با نزدیک کردن بازوهایش به بدن، سریعتر می‌چرخد. هوای ورودی همچنین غبار سطح را جمع‌آوری می‌کند و یک گردباد غبار شکل می‌گیرد.
این مشاهدات به دانشمندان کمک می‌کند تا شرایط جوی سیاره بهرام را بهتر درک کنند و اطلاعات بیشتری درباره رفتار گردبادهای غبار و تأثیر آنها بر سطح سیاره سرخ به‌دست آورند.
@iranastronomy
#حقایق_شگفت‌انگیز
۸ حقیقت شگفت‌انگیز درباره فضا
این هشت واقعیت می‌تواند تجربه بعدی شما از تماشای آسمان را به تجربه‌ای خارق‌العاده تبدیل کند.
۶. بیش از ٪۹۹ کل جرم سامانه خورشیدی متعلق به مهرتابان است !
خورشید بطرز عجیبی ۹۹٫۸۶٪ از جرم سامانه خورشیدی را بخود اختصاص داده است.
٪۹۹ درصد از جرم کم باقیمانده نیز متعلق به ۴ سیاره غول‌پیکر: برجیس، کیوان، اورانوس و نپتون است! بنابراین تنها ۰٫۰۰۲٪ از جرم سامانه خورشیدی به سایر اجرام، از جمله زمین کوچک ما، سیارات سنگی دیگر (تیر، ناهید و بهرام)، سیارات کوتوله، قمرها، سیارک‌ها و دنباله‌دارها اختصاص دارد!
این موضوع بخوبی نشان میدهد که زمین چقدر در مقیاس سیستم خورشیدی کوچک است و مهمتر از آن، تا چه اندازه خورشید بر این سامانه غالب می‌باشد.
شعاع خورشید حدود ۱۰۰ برابر زمین است، به این معنا که تقریباً یک میلیون کره زمین می‌تواند درون خورشید جای گیرد!
حدود سه‌چهارم از جرم عظیم خورشید از هیدروژن تشکیل شده (که سوخت اصلی آن می‌باشد) و باقیمانده عمدتاً شامل هلیوم است. همچنین مقادیر کوچکتری از عناصر سنگین‌تر مانند آهن، نئون، کربن و اکسیژن در ترکیب خورشید وجود دارد.
@iranastronomy
#سالروز
آغاز دهمین فصل آسمانی؛ داستان ادامه‌دار تقسیم عشق به دانش جذاب اخترشناسی با شما
امشب، کانال تلگرامی انجمن نجوم آماتوری ایران وارد دهمین سال فعالیت خودش شد. در این مدت، بیش از ۸ هزار خبر علمی داخلی و بین‌المللی، اطلاعیه و رویدادهای آسمانی را براتون منتشر کردیم.
این کانال ادامه‌ای است بر ۲۵ سال فعالیت مستمر، رسمی و در عین حال مردمی این انجمن در ترویج دانش کهن ستاره‌شناسی در بین پارسی‌زبانان ایران و جهان؛ از برنامه‌های رصد عمومی و آموزشی گرفته تا حرکتهایی خودجوش و رایگان در میان مردم طی این سال‌ها و ارایه دستاوردها و تولید محتواهای شما همراهان گرامی.
با اینکه بازخورد پست‌ها فعال نبود، بازنشرها و پیام‌های گرم‌تان بی‌نظیر بود. راستی از این به بعد می‌تونید به پست‌های این کانال واکنش نشون بدید و مثل همیشه، انرژی آسمانی‌تون رو با ما تقسیم کنید.
به پاس همراهی بی‌دریغ‌تان در تمام این سال‌ها، از تک‌تک شما که با علاقه‌مندی، مسیر ستاره‌ها را با ما همسفر شدید، سپاسگزاریم. همراهی‌تان، دلگرمی بزرگ ما در این راه بوده و هست.
اگر از مطالب این کانال لذت می‌برید، اونها رو با دوستانتون به اشتراک بگذارید.
@iranastronomy
#فرازمینی
یافتن حیات بیگانه فقط طی چند ساعت !
تلسکوپ بسیار بزرگ (Extremely Large Telescope و یا ELT) که در حال حاضر در کشور شیلی در دست ساخت است، می‌تواند بصورت قابل‌توجهی جستجوی حیات فرازمینی را تسریع کند. این تلسکوپ قادر خواهد بود در عرض چند ساعت، نشانه‌های احتمالی حیات را در جو سیارات فراخورشیدی نزدیک (از اندازه زمین تا نپتون) شناسایی کند.
مطالعه‌ای جدید توسط محققان دانشگاه واشنگتن و مرکز پرواز فضایی Goddard ناسا نشان میدهد که ELT می‌تواند گازهای جوی مرتبط با حیات را با دقت بالا تشخیص دهد.
این مطالعه چهار سناریوی مختلف از سیارات زمین‌مانند؛ از جمله سیاره‌ای با گیاهان فتوسنتزکننده و سیارات مشابه زمین اولیه را شبیه‌سازی کرده است.
نتایج نشان میدهد که ELT می‌تواند در مدت زمان کوتاهی ترکیب اتمسفر این سیارات را تحلیل و به کشف نشانه‌های حیات در آنها کمک کند!
این تلسکوپ اولین نور را در سال ۲۰۲۸ دریافت و به مراتب سریعتر از روشهای متداول، به جستجوی نشانه‌های حیات بیگانه، در سیارات فراخورشیدی می‌پردازد.
شرح تصویر: ایده ذهنی هنرمند از تلسکوپ ELT. اعتبار تصویر از Swinburne Astronomy Productions/ESO
@iranastronomy
#کاوشگر_گایا
خداحافظی با Gaia پس از ۱۲ سال
فضاپیمای گایا آژانس فضایی اروپا (ESA)، پس از ۱۲ سال فعالیت موفق، در روز پنجشنبه ۷ فروردین‌ماه جاری به پایان رسید و خاموش گردید.
این فضاپیما که در سال ۲۰۱۳ پرتاب شد، بیش از یک دهه به اندازه‌گیری و نقشه‌برداری از کهکشان راه شیری پرداخت و داده‌هایی درباره حرکت، درخشندگی، دما و ترکیب نزدیک به دو میلیارد جرم آسمانی کهکشان را جمع‌آوری کرد!
انتشار بعدی داده‌های Gaia برای سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده و انتظار می‌رود نشر نهایی آن در پایان این دهه میلادی باشد.
این داده‌ها بینش جدیدی درباره ساختار و ویژگی‌های کهکشان ما ارائه کرده‌اند؛ Gaia نشان داد که کهکشان راه‌شیری بیش از دو بازوی مارپیچی داشته و میله مرکزی آن نسبت به خورشید زاویه بیشتری دارد.
گایا که در نقطه لاگرانژی ۲ (L2) در فاصله‌ای دور از خورشید و زمین قرار داشته و درخشندگی کمی داشت؛ در ژانویه ۲۰۲۵، تحت آزمایش‌هایی قرار گرفته و درخشانتر شد و برای چندین ماه، با تلسکوپ‌های بزرگ قابل مشاهده بود.
با وجود پایان یافتن عملیات Gaia در فضا، میراث علمی آن با تحلیل داده‌ها و کشفیات جدید درباره راه‌شیری ادامه دارد.
@iranastronomy
#سیاره_نپتون
شفق‌های قطبی نپتون برای اولین بار !
به تازگی ناسا اولین تصویر از فعالیت شفق‌های قطبی در سیاره نپتون را با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب منتشر کرد.
شفق‌های قطبی زمانی رخ می‌دهند که ذرات باردار (معمولاً از خورشید) در میدان مغناطیسی سیاره به دام افتاده و با اتمسفر بالایی آن برخورد و نوری ایجاد می‌نمایند.
طی پرواز فضاپیمای وویجر ۲ در سال ۱۹۸۹، نشانه‌هایی از شفق‌های قطبی در نپتون مشاهده شد، اما تأیید و تصویربرداری از آن تا کنون ممکن نشده بود.
طیف‌سنجی انجام‌شده، ترکیب و دمای اتمسفر بالایی نپتون را مشخص کرد و برای اولین بار حضور یون ۳ هیدروژن (H3+) را نشان داد که نشاندهنده فعالیت شفق‌های قطبی است.
این کشف با استفاده از حساسیت فروسرخ تلسکوپ وِب امکانپذیر شد و جزئیات بی‌سابقه‌ای از این پدیده را ارائه داد.
شرح تصویر: سمت چپ، تصویر تلسکوپ فضایی هابل از نپتون با رنگ آبی و ابرهای سفید.
سمت راست، تصویر هابل همراه با داده‌های تلسکوپ فضایی Webb که اضافه شدن لکه‌های فیروزه‌ای را بعنوان فعالیت شفق نشان میدهد. اعتبار تصویر از NASA/ESA/CSA/STScI/AURA/دانشگاه Northumbria/دانشگاه لِستر/NASA-GSFC
@iranastronomy
#سیاره_سرخ
مولکول‌های آلی بزرگ در سیاره سرخ !
مأموریت مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا (Curiosity) اخیراً بزرگترین مولکول‌های آلی را که تاکنون در سیاره سرخ بهرام کشف شده، شناسایی کرده است.
این مولکول‌ها که احتمالاً اسیدهای چرب هستند، دارای زنجیره‌هایی تا ۱۲ اتم کربن می‌باشند. در کره زمین، اسیدهای چرب نقشی اساسی در ساختار غشای سلولی و عملکردهای بیولوژیکی دارند، اما می‌توانند از فرآیندهای غیرزیستی نیز تشکیل شوند.
این ترکیبات پیچیده کربنی در سنگ‌های گل‌سنگی در منطقه‌ای به نام خلیج Yellowknife در دهانه Gale کشف شده‌اند، جاییکه تصور میشود میلیاردها سال پیش یک دریاچه باستانی بوده است.
این کشف با استفاده از آزمایشگاه کوچک تحلیل نمونه مریخی (SAM) که بر روی مریخ‌نورد نصب شده است، انجام شد.
گرچه این یافته‌ها نشاندهنده حضور مولکول‌های آلی پیچیده در بهرام هستند، اما هنوز نمی‌توان نتیجه‌گیری قطعی درباره وجود حیات در گذشته این سیاره داشت. این مولکول‌ها ممکن است از فرآیندهای شیمیایی غیرزیستی نیز ناشی شده باشند.
با این حال، این کشف به درک بهتر ما از تاریخ شیمیایی بهرام و پتانسیل آن برای حمایت از حیات کمک می‌کند.
@iranastronomy
#ماموریت_اقلیدس
عدسی گرانشی پنهان در تصاویر جدید تلسکوپ اقلیدس
طی روزهای گذشته، تلسکوپ فضایی اقلیدس (Euclid) داده‌های اولیه خود را منتشر کرد که شامل تصاویری از عمق ۳منطقه کوچک در آسمان است.
در این تصاویر حدود ۲۶میلیون کهکشان، با فاصله تا ۱۰.۵میلیارد سال نوری، شناسایی شدند. از نکات برجسته این مشاهدات، کشف حدود ۵۰۰کاندیدای لنز گرانشی است؛ پدیده‌ای که در آن کهکشان‌های جلویی نور کهکشان‌های پس‌زمینه را خمیده و به شکل کمان درمیاورند.
هدف اقلیدس در نور مرئی و نزدیک به فروسرخ، بررسی ساختارهای عظیم کیهان و درک بهتر ماده تاریک و انرژی تاریک است. علاوه بر لنز گرانشی؛ این داده‌ها شامل خوشه‌های کهکشانی، کوازارها و رویدادهای گذرا نیز میشود. هر منطقه در طول ۶سال ماموریت بین ۳۰ تا ۵۲ بار مورد بررسی قرار می‌گیرد تا دقت تصاویر بهبود یابد.
طبقه‌بندی بیش از ۳۸۰,۰۰۰کهکشان با کمک هوش مصنوعی و مشارکت انسان، زمینه‌ای فراهم می‌کند تا به سوالاتی درباره شکل‌گیری بازوهای مارپیچی، رشد سیاه‌چاله‌های عظیم و تاریخچه کیهان پاسخ داده شود.
این داده‌های جدید، دریچه‌ای به سوی درک عمیق‌تر از ساختار و تاریخ کیهان باز کرده است.
@iranastronomy
#حقایق_شگفت‌انگیز
۸ حقیقت شگفت‌انگیز درباره فضا
این هشت واقعیت می‌تواند تجربه بعدی شما از تماشای آسمان را به تجربه‌ای خارق‌العاده تبدیل کند.
۴. تعداد ستارگان در جهان بیشتر از تعداد دانه‌های شن بر روی کره زمین است !
اندازه جهان واقعاً حیرت‌انگیز و درک ابعاد آن دشوار است. ستاره‌شناس معروف Carl Sagan به خاطر ادعای خود شهرت دارد که تعداد ستارگان در جهان را بیشتر از تعداد دانه‌های شن در بیابان‌ها و سواحل زمین می‌داند.
البته اثبات این ادعا کار ساده‌ای نیست. بسیاری از افراد این گفته را یک حقیقت علمی مسلم نمی‌دانند، بلکه آن را صرفاً راهی برای توصیف عظمت غیرقابل تصور کیهان تلقی می‌کنند.
با این حال، دانشمندان دانشگاه ملی استرالیا برای بررسی صحت این ادعا تحقیقاتی انجام دادند. پس از انجام محاسباتی عظیم و شگفت‌آور، آنها دریافتند که این ادعا در واقع درست است.
این حقیقت بدون شک موضوعی است که می‌تواند در هنگام استراحت در کنار ساحل ذهن شما را به خود مشغول کند، زیرا درک آن چشم‌اندازی جدید از وسعت بی‌کران و ناشناخته جهان هستی ارائه میدهد.
@iranastronomy
#سیارات_فراخورشیدی
کشف هیجان انگیز چهار سیاره فراخورشیدی زمین‌مانند در اطراف ستاره‌ای نزدیک
ستاره بارنارد یک کوتوله سرخ در فاصله حدود ۶سال نوری از زمین و یکی از نزدیک‌ترین ستاره‌ها به ما پس از منظومه آلفا قنطورس محسوب میشود.
تحقیقات جدید نشان می‌دهند که سیارات سنگی کوچک می‌توانند در اطراف چنین ستاره‌هایی وجود داشته باشند. این یافته‌ها به کمک مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز وب و سایر ابزارهای پیشرفته بدست آمده‌اند.
دانشمندان به بررسی ترکیب جو و سطح احتمالی این سیارات پرداخته‌اند تا ببینند آیا شرایط لازم برای حیات در آنها وجود دارد یا خیر؟
نتایج اولیه نشان میدهد که برخی از این سیارات می‌توانند دارای جو دارای حیات باشند، اما هنوز بررسی‌های بیشتری لازم است.
ستاره‌های کوتوله سرخ معمولاً با تابش‌های شدید و می‌توانند جو سیارات را از بین ببرند، اما برخی سیارات ممکن است از طریق میدان‌های مغناطیسی یا جو ضخیم، از خود محافظت کنند.
این تحقیق نشان میدهد که سیارات کوچک شبیه زمین در کهکشان ما رایج‌تر از آنند که قبلاً تصور میشد و احتمال وجود حیات در اطراف کوتوله‌‌های سرخ موضوع مهمی برای تحقیقات آینده است.
@iranastronomy
#حقایق_شگفت‌انگیز
۸ حقیقت شگفت‌انگیز درباره فضا
این هشت واقعیت می‌تواند تجربه بعدی شما از تماشای آسمان را به تجربه‌ای خارق‌العاده تبدیل کند.
۳. یک حجم آبی غول‌پیکر، معلق در فضا
آیا می‌دانستید، طی سالیان گذشته، دانشمندان قدیمی‌ترین و بزرگترین مخزن آب معلق در فضا را کشف کرده‌اند؟
میزان این آب معادل ۱۴۰ تریلیون برابر کل آب اقیانوسهای زمین است و می‌تواند برای هر فرد روی کره زمین، به اندازه ۲۰,۰۰۰ برابر مقدار آب یک سیاره را تأمین کند!
این مقدار آب تقریباً غیرقابل تصور است، به‌ویژه آنکه با توجه به اینکه فضای بیرونی جو زمین، معمولاً به‌عنوان مکانی خشک و خالی از رطوبت در نظر گرفته میشود.
این مخزن عظیم آب در اطراف یک سیاه‌چاله غول‌پیکر کشف شد که در حال بلعیدن ماده بوده و منجر به انتشار مقادیر عظیمی از انرژی میشود (همچون اجرامی که به آنها اختروش [Quasar] گفته میشود).
این آب از طریق امواج انرژی که اتم‌های هیدروژن و اکسیژن را به یکدیگر برخورد میدهد، تشکیل میشود.
این پدیده در فاصله ۱۲ میلیارد سال نوری از زمین شناسایی شده، به این معنا که این فرآیند در نخستین دوران‌های شکل‌گیری جهان رخ داده است.
@iranastronomy
#شادباش
نوروز پیروز آمد
نوروز یعنی انتهای روزهای سخت و سرد زمستان، همیشه بهاری دل‌انگیز منتظر است و سفره هفت سین، نماد رازهای آفرینش؛ دیدار نوروزی ما مردمان نیز، نشان پیوند و همدلی‌مان با یكدیگر و با سایر ملل جهان است.
رویش دوباره زمین، بوی شکوفه‌ها را به ارمغان می‌آورد و آیین باستانی نوروز، جلوه هویت ملی ما ایرانیان است.
نوروز پیروز بر تمامی ایرانیان اندیشه‌ورز، در هر کجای این کره کوچک خاکی هستند، فرخنده باد...
@iranastronomy
#دیدار_نزدیک
کاوشگر Hera میهمان ناخوانده سیاره بهرام و اقمارش
فضاپیمای Hera طی روزهای گذشته و در روز چهارشنبه ۲۲ اسفندماه جاری، در مسیر خود به سوی سیارک Didymos و ماه آن Dimorphos، برای دریافت شتاب کمک گرانشی، از کنار سیاره سرخ بهرام عبور کرد و تصاویر جدیدی از این سیاره و قمر کوچک آن Deimos ثبت نمود.
کاوشگر Hera در این گذر نزدیک، در فاصله ۵۰۰۰ کیلومتری سیاره بهرام و ۱۰۰۰ کیلومتری دیموس قرار داشت و با سرعت نسبی ۹ کیلومتر (۲۰,۰۰۰ مایل بر ساعت) بر ثانیه نسبت به بهرام حرکت کرد.
این تصاویر شامل نمایی از سمت کمتر دیده شده دایموس است که به دلیل قفل گرانشی با سیاره بهرام، همواره یک سمت آن رو به سیاره قرار دارد.
همچنین در تصاویر فروسرخ نزدیک، بهرام به رنگ آبی کم‌رنگ دیده میشود که نواحی مانند Terra Sabaea، دهانه‌های Huygens و Schiaparelli، و حوضه Hellas Basin را نشان میدهد.
مأموریت Hera به منظور بررسی تأثیرات برخورد کاوشگر DART ناسا با سیارک دیمورفوس در سال ۲۰۲۲ طراحی شده است. این مأموریت به درک بهتر روشهای منحرف کردن مسیر سیارک‌ها، برای جلوگیری از برخورد آنها با زمین در آینده کمک می‌کند.
@iranastronomy
#مرگ_سیاره
بقایای سیاره متلاشی شده، پنهان در سحابی Helix
اخترشناسان از سال ۱۹۸۰ سیگنال‌های پرتو ایکس غیرمعمول را از مرکز سحابی هلیکس مشاهده کرده‌اند، اما منبع دقیق آن مشخص نبود. این سحابی در فاصله ۶۵۰ سال نوری از زمین، بقایای گاز و غبار ستاره‌ای است که به کوتوله سفید تبدیل شده است.
بتازگی محققانی از مکزیک، اسپانیا و تایوان با استفاده از رصدخانه پرتو X چاندرا ناسا و تلسکوپ XMM-Newton آژانس فضایی اروپا، اعلام کردند که این سیگنال‌ها ممکن است از بقایای یک سیاره نابود شده ناشی باشند که در حال سقوط بسمت ستاره کوتوله سفید مرکزی بنام WD 2226-210 است و این سیگنال‌های X را تولید می‌کند!
این یافته‌ها در ماهنامه انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شد.
شرح تصویر: تصویر ترکیبی سحابی هلیکس توسط تلسکوپ چاندرا، که هفته پیش منتشر شد. کوتوله سفید WD 2226-210 در مرکز سحابی دیده میشود. اعتبار بخش تابش ایکس تصویر: NASA/CXC/SAO/دانشگاه مکزیک/ S. Estrada-Dorado و همکاران
بخش فرابنفش: NASA/JPL
بخش نوری: NASA/ESA/STScI (M. Meixner)/NRAO (T.A. Rector)
بخش فروسرخ: ESO/VISTA/J. Emerson
پردازش تصویر از: NASA/CXC/SAO/ K. Arcand
@iranastronomy
#اعماق_آسمان
کشف اعجاب‌انگیز یک کهکشان از میان غبار جهان اولیه !
شناسایی یک کهکشان بسیار دور به نام JADES-GS-z13-1 توسط تیم بین‌المللی اخترشناسان که تابش آن توانسته از میان مه غلیظ هیدروژن خنثی در کائنات اولیه عبور کند، برای دانشمندان غیرمنتظره بوده است.
این کشف با استفاده از دوربین فروسرخ نزدیک NIRCam تلسکوپ فضایی جیمز وب با وجود مه کیهانی انجام گردید!
فاصله این کهکشان که تنها ۳۳۰ میلیون سال پس از مهبانگ وجود داشته، با استفاده از تغییر بسمت سرخ (Redshift) نورش، تخمین زده شد.
لازم به توضیح آنکه پس از مهبانگ (Big Bang)، جهان مملو از هیدروژن خنثی بود که مانع عبور نور میشد و پس از صدها میلیون سال، این هیدروژن یونیزه شد و نور توانست آزادانه در فضا حرکت کند.
چنین کشفی به ما نشان میدهد که برخی کهکشان‌ها در اوایل شکل‌گیری جهان توانسته‌اند نور خود را از میان مه کیهانی عبور دهند، که چالشی بزرگ برای درک ما از آن دوران است.
این یافته‌ها طی روزهای گذشته، در مجله Nature منتشر شده‌اند.
شرح تصویر: تصویر کهکشان JADES GS-z13-1 (نقطه سرخ در مرکز). اعتبار تصویر از NASA/ESA/CSA/UC/CfA)/کمبریج/دانشگاه کپنهاگ
@iranastronomy
#مهر_تابان
نشت مقدار زیادی ایزوتوپ کمیاب از خورشید !
خورشید بتازگی مقدار زیادی هلیوم-۳ (^3He) را منتشر کرده است، ایزوتوپی نادر که معمولاً در منظومه خورشیدی بندرت یافت میشود. این ایزوتوپ سبک‌تر از هلیوم-۴ می‌باشد.
بر روی زمین، ^3He بدلیل کاربردهایش در همجوشی هسته‌ای، تحقیقات انرژی پاک، کریوژنیک (سرما‌زایی)، محاسبات کوانتومی و حتی تصویربرداری پزشکی و آشکارساز نوترونی بسیار ارزشمند است.
این ایزوتوپ در کره ماه فراوان‌تر است؛ زیرا برخلاف زمین، ماه میدان مغناطیسی ندارد که ذرات خورشیدی را دفع کند.
این افزایش ناگهانی ذرات ^3He توسط مدارگرد خورشیدی، مأموریت مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپا، شناسایی شد و افزایش ۲۰۰ هزار برابری در ذرات ^3He را ثبت نمود.
اگرچه مکانیزم دقیق انتشار ^3He هنوز ناشناخته است، این یافته از نظریه‌های قبلی حمایت می‌کند که این ذرات نادر بیشتر در مناطق آرام و با میدان مغناطیسی ضعیف خورشید غنی می‌شوند.
شرح تصویر: تصویر فرابنفش رصدخانه دینامیک خورشیدی SDO؛ فلش آبی نقطه روشن کوچکی را نشان میدهد که در حفره تاجی (به رنگ سرخ) که منبع انفجار هلیوم-۳ بود، قرار دارد. اعتبار تصویر از NASA/SDO
@iranastronomy
#مهر_تابان
چقدر از عمر خورشید ما باقیمانده ؟
اگه ستاره‌ها رو بر اساس دمای سطح از چپ به راست و طبق درخشندگی از پایین به بالا مرتب کنیم، به نمودار معروفی می‌رسیم که چرخه زندگی ستاره‌ها رو نشون میده.
این چرخه به H-R معروفه که اوایل قرن بیستم توسط هرتسپرونگ از دانمارک و هنری راسل از آمریکا، بصورت مستقل تهیه و ارایه شد.
خورشید ما الان در مرحله رشته اصلی هست؛ جاییکه ستاره‌ها بیشتر عمرشون رو اونجا سپری می‌کنن.
ستاره‌هایی مثل خورشید که پیر میشن، سوختشون تموم میشه و هسته شروع به فروپاشی میکنه.
این فشرده شدن باعث افزایش دما و فشار میشه که لایه‌های بیرونی ستاره رو بسمت بیرون هل میده؛ در نتیجه ستاره به غول سرخ تبدیل میشه. این اتفاق برای خورشید بعد از چند میلیارد سال دیگه میافته.
خورشید اون‌قدر بزرگ میشه که سیارات تیر و ناهید و شاید حتی زمین رو در خودش فرو ببره!
حدود یک میلیارد سال بعد، خورشید آخرین سوختش رو هم مصرف میکنه و به یه کوتوله سفید تبدیل میشه؛ ستاره‌ای کوچیک، داغ و کم‌نور که طی میلیاردها سال بعد سرد و خاموش میشه.
کمتر از ۵میلیارد سال پیش خورشید متولد و حدود ۵ میلیارد سال از عمرش باقیمونده.
@iranastronomy
#زایشگاه_سیارات
زادگاه متنوع سیارات جدید
دیسک‌های پیش‌سیاره‌ای که محل تولد سیارات جدیدند، تنوع اندازه بیشتری نسبت به آنچه قبلاً تصور میشد دارند. این دیسک‌ها، حلقه‌های عظیمی از گاز و غبارند که در اطراف ستارگان جوان شکل گرفته و محل تولد سیارات محسوب می‌شوند.
تا کنون، بسیاری از این دیسک‌ها به اندازه‌ای بزرگ بودند که اگر در مرکز منظومه خورشیدی ما قرار می‌گرفتند، تا مدار نپتون یا بیشتر گسترش می‌یافتند!
اما مشاهدات جدید نشان میدهد که حدود دو سوم این دیسک‌ها بسیار کوچکتر از آنچه قبلاً تصور میشد هستند و معمولاً در اطراف ستارگان کوتوله سرخ جوان شکل می‌گیرند؛ این دیسک‌های کوچکتر فاقد شکاف‌ها و حلقه‌هایی می‌باشند که در دیسک‌های بزرگتر مشاهده میشود، جایی که سیارات غول‌پیکر شکل می‌گیرند.
شرح تصویر: تصویر ۷۳ دیسک پیش سیاره‌ای، یا دیسک‌های تشکیل سیارات که آرایه میلی‌متری/زیر میلی‌متری آتاکاما شیلی (ALMA) در ناحیه صورت فلکی گرگ (Lupus) مشاهده کرد. دو تصویر حاوی ستاره‌های دوتایی هستند.
اندازه مدار نپتون در پایین سمت راست برای مقیاس نشان داده شده. اعتبار تصویر از Guerra-Alvarado و همکاران/Astronomie.nl
@iranastronomy
#سیاره_تیر
آیا سیاره تیر در اثر برخورد شکل گرفته است؟
پژوهشگرانی از آلمان و فرانسه به رهبری رصدخانه ملی برزیل نظریه جدیدی درباره شکل‌گیری سیاره تیر (عطارد - Mercury) ارائه داده‌اند که بر این اساس، در نتیجه برخورد عظیم دو جرم سنگی با اندازه مشابه، سیاره‌ای با هسته بزرگ و لایه نازک سیلیکاتی در میلیاردها سال پیش تشکیل شده باشد.
سیاره تیر کوچک‌ترین و نزدیک‌ترین سیاره به خورشید در سامانه خورشیدی است و در نگاه اول شباهت‌هایی به ماه دارد، اما دارای ویژگی‌های سطح‌شناسی و تاریخچه منحصربه فرد است.
یکی از ویژگی‌های برجسته تیر، هستهٔ آهنی آن است که تقریباً ۸۵٪ از شعاع سیاره را تشکیل میدهد و با یک لایهٔ نازک سیلیکاتی پوشانده شده است. این ساختار داخلی متفاوت، دانشمندان را به این فکر واداشته که برخورد عظیمی در گذشته ممکن است باعث از بین رفتن بخش بزرگی از لایهٔ سیلیکاتی اولیهٔ تیر شده باشد.
اینگونه برخوردها در اوایل شکل‌گیری منظومه خورشیدی ما رایج بوده و این نظریه با استفاده از شبیه‌سازی‌های عددی پشتیبانی شده که می‌تواند به درک بهتر دانشمندان از فرآیندهای شکل‌گیری سیارات سنگی در سیستم خورشیدی کمک کند.
@iranastronomy
#حقایق_شگفت‌انگیز
۸ حقیقت شگفت‌انگیز درباره فضا
این هشت واقعیت می‌تواند تجربه بعدی شما از تماشای آسمان را به تجربه‌ای خارق‌العاده تبدیل کند.
۵. شما می‌توانید تمام سیارات منظومه خورشیدی را بین زمین و ماه قرار دهید
در مقیاس کیهانی، معمولاً تصور می‌کنیم که فاصله بین زمین و ماه چندان زیاد نیست؛ اما شاید برایتان شگفت‌انگیز است که بدانید، در واقع می‌توان تمام سیارات دیگر سامانه خورشیدی را در فاصله متوسط بین زمین و ماه جای داد. این فاصله به طور میانگین حدود ۳۸۴٬۴۰۰ کیلومتر است و مجموع قطر هفت سیاره باقیمانده به‌قدری است که هنوز ۸٬۰۳۰ کیلومتر فضای خالی باقی می‌ماند. این یک جای‌گیری نسبتاً فشرده به حساب می‌آید و آماری قابل‌توجه است، مخصوصاً وقتی به بزرگی برخی از سیارات دیگر سیستم خورشیدی فکر کنید.
این واقعیت همچنین باعث میشود به فاصله‌های بسیار زیاد بین زمین و سایر سیارات منظومه خودمان بیندیشیم و درک بهتری از عظمت فضای کیهانی پیدا کنیم.
از طرف دیگر، این آمار نشان میدهد که بشر تا چه اندازه در کاوش منظومه خورشیدی دستاورد داشته، و در عین حال چقدر هنوز برای کشف ناشناخته‌ها راه باقی مانده است!
@iranastronomy
#تلسکوپ_وب
باز هم تصاویر حیرت انگیز تلسکوپ فضایی جیمز وب از سیارات فراخورشیدی رنگارنگ !
به یاری تلسکوپ Webb، تصاویر جدیدی از ۵ سیاره غول‌پیکر جوان در سامانه‌های HR 8799 و 51 Eridani ثبت شده است. این سیارات بصورت نقاط درخشانی در رنگ‌های آبی، سبز و سرخ دیده می‌شوند!
سیستم HR 8799، در فاصله ۱۳۰ سال نوری از زمین، دارای ۴ سیاره شناخته شده و 51 Eridani، در فاصله ۹۷ سال نوری، یک سیاره غول‌پیکر دارد. این سیارات بدلیل سن کم (حدود ۳۰ میلیون سال) نسبت به منظومه ما با ۴.۶ میلیارد سال عمر؛ هنوز در حال شکل‌گیری‌اند و گرمای زیادی منتشر می‌کنند و در تصاویر تلسکوپ وِب بصورت نقاط درخشان ظاهر شوند.
تشخیص دی‌اکسید کربن غنی در جو این سیارات نشان میدهد که احتمالاً از طریق فرآیند تجمع هسته‌ای، مشابه با نحوه شکل‌گیری سیارات برجیس و کیوان، تشکیل شده‌اند. در این فرآیند، ذرات یخی کوچک بهم پیوسته و هسته‌های جامد را تشکیل داده‌اند؛ سپس گازهای اطراف را جذب کرده و به سیارات غول‌پیکر تبدیل شده‌اند.
این کشف‌ها با دوربین فروسرخ NIRCam تلسکوپ وِب، با حذف نور ستاره‌های مرکزی، امکان مشاهده مستقیم سیارات کم‌نور را فراهم نمود.
@iranastronomy
#انرژی_تاریک
تغییرات عجیب انرژی تاریک
بتازگی دانشمندان نتایج یک تحلیل جدید را با استفاده از ابزار طیف‌سنجی انرژی تاریک (DESI) که بر روی تلسکوپ ۴ متری نیکلاس یو. مایال در رصدخانه ملی کیت پیک در آریزونا نصب شده است، اعلام کردند.
بر اساس داده‌های سه سال نخست این پروژه، که شامل بررسی حدود ۱۵ میلیون کهکشان و اختروش است، نشانه‌هایی یافت شده که انرژی تاریک بصورت یک ثابت کیهانی نبوده و ممکن است در طول زمان تغییر کرده است.
انرژی تاریک که حدود ۷۰٪ از کل جهان را تشکیل میدهد، نیرویی مرموز است که موجب شتاب‌دار شدن انبساط کیهان میشود.
ابزار DESI به ساخت بزرگترین نقشه سه‌بعدی از کائنات کمک کرده است. با این نقشه، دانشمندان قادر خواهند بود مشاهده کنند که چگونه انرژی تاریک طی ۱۱ میلیارد سال گذشته بر کیهان تأثیر گذاشته است.
شرح تصویر: این دو لبه، مناطقی از کیهان هستند که DESI به آنها نگاه کرده است؛ زمین در مرکز قرار دارد و مناطق آبی‌تر، دورترین نقاط از کره زمین هستند.
این نقشه 3D کیهان به اخترشناسان کمک خواهد کرد تا انرژی تاریک را اندازه‌گیری کنند. اعتبار تصویر از DESI/DOE/ KPNO/NOIRLab/NSF/AURA/R. Proctor
@iranastronomy
#سیارکهای_کوئیپر
سه قلو نادر کمربند کوئیپر !
سیستم Altjira در کمربند سیارکی کوئیپر (KBO)، که در ابتدا جزو سیستم‌های دوتایی بسیاری در این کمربند شناخته میشد، شاید در واقع یک سیستم سه‌تایی باشد.
مطالعه جدید با استفاده از داده‌های تلسکوپ فضایی هابل و رصدخانه کِک نشان میدهد که این سیستم چه بسا شامل سه جرم کوچک سنگی باشد که بصورت گرانشی به هم متصلند.
اگر این یافته تأیید شود، Altjira دومین سیستم سه‌تایی شناخته‌شده KBO است و نشان میدهد که احتمالاً سیستم‌های سه‌تایی بیشتری در این ناحیه وجود دارند که شناسایی نشده‌اند.
◽شرح تصاویر:
🔸چپ: مفهوم ذهنی هنرمند از سیستم Altjira. اعتبار تصویر از ناسا/ESA/Joseph Olmsted (STScI)/Hubblesite
🔸راست: لبه داخلی کمربند کوئیپر در مدار نپتون، از حدود ۳۰ واحد نجومی خورشید شروع و لبه بیرونی تا نزدیک به ۱۰۰۰ واحد نجومی ادامه می‌یابد!
کمربند کوئیپر، شبیه کمربند سیارکی بین سیارات بهرام و برجیس، اما بسیار پرجرمتر است. این کمربند علاوه بر پلوتو، حاوی تکه‌هایی از سنگ و یخ، دنباله‌دارها و اجرام بزرگ‌تری مانند Eris, Makemake و Haumea می‌باشد. اعتبار تصویر از مرکز فضایی هوستون
@iranastronomy
#فوران_ستاره‌ای
آیا ستاره Blaze امشب منفجر میشود؟
ستاره شعله‌ور (Blaze Star) یا نواختر T Coronae Borealis یک نواختر تجدیدپذیر است که در صورت فلکی تاج شمالی (Corona Borealis) قرار دارد و به شکل حرف C انگلیسی معکوس، بین ستاره نگهبان شمال (سماک رامح) و صورت فلکی هرکول قرار دارد.
نواختر T CrB یک سیستم دوتایی است که شامل یک کوتوله سفید و یک غول سرخ است؛ زمانی که مواد کافی از غول سرخ به سطح کوتوله سفید منتقل شوند، یک انفجار هسته‌ای رخ داده و باعث افزایش ناگهانی روشنایی ستاره میشود.
ستاره Blaze پرنورترین نواختر تجدید شونده، با فاصله تقریبی ۳۰۰۰ سال نوری از زمین، با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نبوده و حدود قدر ۱۰ است؛ اما پس از فوران، درخشندگی آن بطور چشمگیری افزایش می‌یابد.
هر چند پیش‌بینی فوران ستارگان دقیق نیست، ولی T CrB دو فوران شناخته شده در سالهای۱۸۶۶ و ۱۹۴۶ با فاصله ۸۰ سال داشته و انتظار میرفت در سال۲۰۲۴ دوباره قابل مشاهده گردد.
اما طبق یک پیش‌بینی جدید توسط Jean Schneider از رصدخانه پاریس، چه بسا امشب و یا دوشنبه ۱۹ آبانماه امسال (حتی شاید پس از این تاریخ‌ها)، نواختر T CrB دوباره فوران کند!
@iranastronomy
@iranastronomy
#رسانه_ایسنا
آسمان تماشایی ۱۴۰۴
مدیریت انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت‌وگو با سرویس علمی و دانشگاهی خبرگزاری ایسنا، با اشاره به رخدادهای نجومی سال ۱۴۰۴؛ گفت: آسمان سال ۱۴۰۴ میزبان رویدادهای نجومی متعددی است که فرصت‌های کم‌نظیری را برای رصدگران در سراسر جهان فراهم می‌کند.
عتیقی اضافه کرد: شنبه ۵ می ۲۰۲۵ برابر با ۱۳ اردیبهشت، روز جهانی ستاره‌شناسی در سال ۱۴۰۴ خواهد بود و از روز دوشنبه ۸ تا یکشنبه ۱۴ اردیبهشت (۲۸ آوریل تا ۴ می ۲۰۲۵) هفته جهانی اخترشناسی امسال است.
وی افزود: این مرکز کشوری که پیشگام در برگزاری این مناسبت جهانی از سال ۱۳۸۰ خورشیدی تا کنون در ایران بوده، برنامه‌های علمی ترویجی را همچون گذشته در سال ۱۴۰۴، اطلاع‌رسانی و برگزار خواهد کرد.
عتیقی خبر داد: یکشنبه ۱۶ شهریور جذاب‌ترین رویداد نجومی امسال برای مشاهده پیش روی علاقه‌مندان در ایران و نقاط زیادی در دنیاست؛ در این شب ماه‌گرفتگی کاملی رخ میدهد که کلیه مراحل آن در ایران مشاهده خواهد شد.
شرح کامل این رویدادها در وبگاه انجمن:👇
https://iaas.ir/news/4232/040103/
این گفتگو در خبرگزاری ایسنا:👇
https://www.isna.ir/news/1403122920452/
@iranastronomy
#رسانه_ایسنا
رسیدن مهر تابان به نقطه اعتدال بهاری، نویدبخش پایان روزهای سخت و سرد
مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت‌وگو با سرویس علمی و دانشگاهی خبرگزاری ایسنا، با اشاره به رخداد اعتدال بهاری گفت: مرکز مهر تابان در ساعت ۱۲:۳۱:۳۰ ظهر روز پنج شنبه ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ خورشیدی (اسفند ۳۰ روزه در سالهای کبیسه) به نقطه اعتدال بهاری رسید. در این زمان فصل بهار در نیمکره شمالی زمین آغاز می شود.
با توجه به اینکه مدار حرکت ظاهری خورشید بر کره آسمان (دایرةالبروج)، با استوای آسمان ۲۳.۵ درجه زاویه دارد؛ این مدارات فرضی در آسمان، در دو نقطه با یکدیگر تقاطع دارند.
یکی از نقاط، اعتدال بهاری، همان آغاز نوروز و سال نو و دیگری اعتدال پاییزی است. یادآور می‌گردد که در این زمان خورشید به خط استوا عمود می تابد.
عتیقی خاطر نشان کرد: در کبیسه بودن سال ۱۴۰۳، در بین کارشناسان و متخصصان گاهشماری اختلاف نظر وجود دارد و برخی معتقد به کبیسه بودن سال ۱۴۰۴ هستند.
این گفتگو در وبگاه انجمن:👇
https://iaas.ir/news/4231/040101/
متن کامل در سرویس علمی و دانشگاهی ایسنا:👇
https://www.isna.ir/news/1403122820052/
#ایستگاه_فضایی_جدید
ایستگاه فضایی خصوصی Starlab، بزودی در فضا !
پروژه ایستگاه فضایی خصوصی Starlab، که بصورت مشترک توسط شرکت فناوری فضایی Voyager Space و شرکت هوافضای اروپایی Airbus توسعه می‌یابد، اخیراً یک مرحله کلیدی در توسعه خود را با موفقیت پشت سر گذاشته و وارد فاز تولید کامل شده است.
این ایستگاه شامل یک ماژول خدماتی و یک بخش زیستی با ظرفیت میزبانی از ۴فضانورد خواهد بود و انتظار می‌رود در سال۲۰۲۸ توسط موشک Starship شرکت SpaceX به فضا پرتاب شود.
با تکمیل موفقیت‌آمیز بررسی طراحی اولیه (PDR)، که توسط تیمی از کارشناسان ناسا و شرکای پروژه، طراحی این ایستگاه را از نظر فنی قابل اعتماد و برای عملیات‌های سرنشین‌دار ایمن تأیید کردند.
ایستگاه فضایی با حجم ۳۴۰متر مکعب، به یک بازوی رباتیک و مجموعه‌ای از بخش‌ها برای انجام آزمایش‌های میکروگرانشی مجهز خواهد شد تا شرکت‌ها و محققان بتوانند محصولات جدید را در فضا توسعه دهند.
پروژه ایستگاه فضاییStarlab مبلغ ۲۱۷.۵میلیون دلار از ناسا، از طریق برنامه Commercial LEO Destinations Phase 1 و ۱۵میلیون دلار از کمیسیون فضایی تگزاس، علاوه بر بودجه بخش خصوصی دریافت کرد.
@iranastronomy
#ابرنواختر
ابرنواخترها و انقراض گونه‌های زمینی
بتازگی مطالعه پژوهشگران دانشگاه Keele انگلستان نشان داده که انفجارهای اَبَرنواختری شدید (Supernova)، ممکن است عامل حداقل ۲رویداد انقراضی بزرگ در تاریخ زمین باشد؛ هرچند ابرنواخترها به توزیع عناصر سنگین در حمایت از شکل‌گیری حیات در سراسر کائنات نیز کمک می‌کنند.
دانشمندان شواهدی یافته‌اند که نشان میدهد پرتوهای کیهانی ناشی از این انفجارها، جو زمین را تغییر داده و باعث کاهش لایه ازون شده و این موضوع می‌تواند باعث افزایش تابش فرابنفش به زمین شده و اکوسیستم را مختل کند.
پژوهشگران بر این باورند که یک یا چند انفجار ستارگان پرجرم نزدیک، در یک کیلو پارسکی زمین (۳۲۶۰سال نوری) عامل نابودی گونه‌های مختلف موجودات در اواخر Devonian و Ordovician باشد که ۳۷۲ و ۴۴۵میلیون سال پیش روی داده‌اند.
ابرنواخترها زمانی ایجاد می‌شوند که ستارگان پرجرم به پایان عمر رسیده؛ سوختشان تمام و خنک می‌شوند و سپس تحت فشار گرانش فرو می‌ریزند و بزرگترین انفجارهایی هستند که انسان‌ها تا بحال دیده‌اند.
شرح تصویر: ایده هنرمند از یک ابرنواختر. اعتبار تصویر از ناسا/مرکز پرواز فضاییGoddard
@iranastronomy
#حقایق_شگفت‌انگیز
۸ حقیقت شگفت‌انگیز درباره فضا
این هشت واقعیت می‌تواند تجربه بعدی شما از تماشای آسمان را به تجربه‌ای خارق‌العاده تبدیل کند.
۲. حدود ۲۳۰ میلیون سال مدت‌زمان گردش منظومه ما به دور کهکشان راه‌شیری
هر ۲۴ ساعت زمین یک دور به گرد خود می‌چرخد و طی ۳۶۵ روز بدور خورشید گردش می‌نماید، اما کمتر در مورد سال کهکشانی شنیده‌اید.
تخمین زده میشود منظومه خورشیدی ما یک دور گردش بدور مرکز کهکشان راه‌شیری را بین ۲۲۵ تا ۲۵۰ میلیون سال کامل می‌کند.
برای درک این مقیاس، تصور کنید که مهبانگ (Big Bang) حدود ۶۱سال کهکشانی پیش رخ داده و دایناسورها حدود یکسال کهکشانی پیش روی زمین زندگی می‌کرده‌اند و سپس ۰.۲۶ سال کهکشانی قبل، یعنی ۶۶ میلیون سال پیش، منقرض شدند. در این مقیاس، انسانهای امروزی تنها ۰.۰۰۱ سال کهکشانی است که روی زمین حضور دارند!
برخی دانشمندان بر این باورند که طی یک سال کهکشانی دیگر، تمام قاره‌های زمین ممکن است به هم متصل شده و یک اَبَر‌قاره تشکیل دهند. این آمار حیرت‌انگیز نه تنها عظمت زمان کیهانی را نشان میدهد، بلکه باعث میشود که در مقایسه با تاریخ وسیع جهان، احساس کوچکی و ناچیزی کنیم.
@iranastronomy