2875
سایت: http://iaas.ir صفحه اینستاگرام: https://instagram.com/iranastronomy ارتباط با ما: @www_IAAS_ir نشر مطالب با ذکر منبع و یا آی دی کانال بلامانع است.
@iranastronomy
#دنبالهدار
جرم میانستارهای 3I/ATLAS فردا در نزدیکترین فاصله با زمین
دنبالهدار میانستارهای 3I/ATLAS فردا جمعه ۲۸ آذر ۱۴۰۴، به نزدیکترین فاصله از زمین میرسد و از فاصله بسیار دور حدود ۲۷۰ میلیون کیلومتری زمین یعنی تقریباً دو برابر فاصله متوسط زمین تا خورشید، که هیچ خطری برای زمین و ساکنان آن نخواهد داشت، عبور خواهد کرد.
این جرم پس از ʻOumuamua در سال ۲۰۱۷ و 2I/Borisov در سال ۲۰۱۹، سومین جسم میانستارهای تأییدشدهای میباشد که وارد منظومه خورشیدی ما شده است.
بنابراین عبور نزدیک فردا فرصت مهمی برای اخترشناسان فراهم کرده تا این دنبالهدار که بسوی فضای بینستارهای حرکت میکند را با استفاده از تلسکوپهای زمینی و فضایی، از جمله ابزارهای رصد تابش ایکس اروپایی، همزمان مطالعه و ترکیب و ساختار آن را دانشمندان بررسی کنند.
همچنین علاقهمندان میتوانند پخش زنده عبور این دنبالهدار از نزدیکی زمین را از طریق سایت Virtual Telescope Project، از ساعت ۷:۳۰ صبح فردا بوقت ایران، در صورت مناسب بودن شرایط جوی، تماشا کنند.
لینک مشاهده پخش زنده عبور 3I از نزدیکی زمین:👇
https://www.virtualtelescope.eu/webtv/
#خورشید
تهیه نقشهای از مرز بیرونی خورشید، برای اولینبار
ستارهشناسان با استفاده از دادههای ماموریت Parker Solar Probe ناسا و با استناد به گزارش مرکز اخترفیزیک هاروارد–اسمیتسونین (CfA)، برای نخستین بار نقشه دوبعدی و پیوسته لبه بیرونی جو خورشید را تهیه کردند.
این ناحیه که سطح آلفون نام دارد، مرزی است که در آن باد خورشیدی از میدان مغناطیسی خورشید جدا میشود و دیگر امکان بازگشت به مهرتابان را ندارد. در این مرز، سرعت باد خورشیدی از سرعت موجهای مغناطیسی پیشی میگیرد.
ترکیب دادههای نزدیک به خورشید با اندازهگیریهای دورتر فضاپیماهای دیگر نشان داد که این سطح پویا و متغیر است و با افزایش فعالیت ۱۱ ساله خورشید، بزرگتر و ناهموارتر میشود؛ ویژگیهایی که پیشتر تنها در مدلهای نظری پیشبینی شده بودند.
این پژوهش نخستین ترسیم واقعی از مرز فعال میان خورشید و فضای پیرامون آن بشمار میرود.
شناخت دقیق شکل و رفتار سطح آلفون به دانشمندان کمک میکند تا منشا انتشار بادهای خورشیدی را بهتر درک کنند، پیشبینی دقیقتری از اقلیم فضایی داشته باشند و به پرسشهای بنیادی درباره تاج خورشید و دمای بالای آن پاسخ دهند.
@iranastronomy
#صاعقه_مریخی
شواهد وجود رعد و برق در سیاره سرخ !
دانشمندان برای نخستین بار شواهد مستقیمی از تخلیههای الکتریکی را در سیاره بهرام ثبت کردهاند که این دادهها توسط مریخنورد پشتکار (Perseverance) طی حدود دو سال مریخی جمعآوری شدهاند.
این تخلیهها در گردابها و طوفانهای گرد و غبار رخ داده و ناشی از اثر تریبوالکتریکاند. (باردار شدن ذرات در اثر برخورد و اصطکاک)
برخلاف زمین که رعد و برق به ابرهای بخار آب وابسته است، در سیاره بهرام ذرات گرد و غبار و بادهای قوی عامل ایجاد بار الکتریکیاند.
کاوشگر پشتکار حداقل ۵۵ نوبت از این جرقههای کوچک را ثبت، که در ۱۶ مورد گرداب مستقیماً از بالای مریخنورد عبور کرده است.
نتایج نشان میدهد گرد و غبار به تنهایی کافی نیست و تقریباً همه این رویدادها هنگام بیشترین سرعت باد معمولاً در لبه جلویی طوفانها رخ دادهاند. به دلیل جو بسیار نازک بهرام، مقدار بار لازم برای ایجاد جرقه بسیار کمتر از زمین است.
این کشف میتواند به حل چند معمای مهم در سیاره بهرام، از جمله چگونگی شکلگیری ترکیبات اکسیدکنندهای مانند پرکلراتها و نیز ناپدید شدن سریع متان از جو این سیاره کمک کند.
@iranastronomy
#نواختر
ثبت تصاویر انفجار دو ستاره در حال مرگ برای نخستین بار !
بتازگی انفجار دو ستاره با جزئیات بیسابقه، با استفاده از آرایهای از شش تلسکوپ نوری در کالیفرنیا (CHARA) که نور آنها بطور همزمان ترکیب میشود، ثبت گردید.
این اتفاق برای اولین بار با چنین دقتی رصد شده و نشان میدهد که انفجارهای نواَختری بسیار پیچیدهتر از آنند که قبلاً تصور میشد.
در اینگونه انفجارها، زمانیکه ستاره کوتوله مقدار زیادی ماده از ستاره غول سرخ نزدیک جذب میکند؛ این ماده روی سطح آن جمع میشود تا جاییکه دما و فشار به حد لازم برای واکنش میرسد و سطح منفجر میشود، اما کوتوله سالم میماند!
تصویر بالا سمت چپ و وسط از نواختر V1674 هرکول، به ترتیب پس از ۲.۲ و ۳.۲ روز گرفته شده و تصویر سمت راست نگاه هنرمند است.
اخترشناسان قبلاً فقط میتوانستند انفجار نواَختری را بصورت نقطهای ببینند و نمیدانستند چه ساختاری دارد؛ اما اکنون این تصاویر نشان داد که مواد چگونه از سطح ستاره پرتاب میشوند و رفتارشان چقدر پیچیده است.
این نوع مشاهدات به دانشمندان کمک میکند تا به درک بهتر فیزیک انفجارهای نواختری و ارتباط آنها با تابشهای پرانرژی برسند.
@iranastronomy
#اطلاع_رسانی
بنا به اعلام سرکار خانم دکتر شهدوست؛ پژوهشکده علوم زیستی، پژوهشگاه دانشهای بنیادی برگزار میکند. متن دعوتنامه به شرح ذیل میباشد:
درود به همراهان گرامی!
با افتخار از شما علاقمندان دعوت میکنیم در برنامه سخنرانی عمومی پژوهشکده علوم زیستی پژوهشگاه دانشهای بنیادی (IPM) شرکت بفرمایید.
سخنران این برنامه، جناب آقای دکتر سهراب راهوار، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با موضوع حیات و کیهان هستند.
🗓 فردا چهارشنبه ۱۹ آذرماه ۱۴۰۴، ساعت ۱۴
📍تهران، خیابان شهید لواسانی (فرمانیه)، بعد از برج کوه نور، پژوهشگاه دانشهای بنیادی، طبقه دوم، اتاقC
📌 شرکت در این سمینار برای عموم آزاد و رایگان است و نیازی به ثبتنام قبلی ندارد.
🔗 برای آشنایی بیشتر با فعالیتهای پژوهشکده، لطفاً از وبسایت، کانال تلگرام، صفحه اینستاگرام و لینکدین ما بازدید فرمایید.
💡ویدئوهای جلسات پیشین در کانال آپارات پژوهشکده علوم زیستی در دسترس است.
از اینکه این پیام را با دوستان و همکارانتان به اشتراک میگذارید، سپاسگزاریم🙏
با آرزوی دیدار شما
پژوهشکده علوم زیستی، پژوهشگاه دانشهای بنیادی (IPM)
@iranastronomy
#زمان_مریخی
ساعتهای مریخی، سریعتر از ساعتهای روی زمین !
اگر در زمین از کسی بپرسید ساعت چنده؟ میتواند دقیق بگوید؛ چون زمین یک سیستم وقتشمار دقیق، همچون ساعت اتمی، ماهوارههای GPS و شبکههای ارتباطی سریع دارد. اما طبق نظریه آلبرت اینشتین، زمان در سیاره سرخ با زمان بر روی زمین یکسان نمیگذرد.
محاسبات جدید محققان National Institute of Standards and Technology نشان میدهد که ساعتهای مریخی بطور متوسط روزانه ۴۷۷ میکروثانیه (۴۷۷ میلیونم ثانیه) سریعتر از ساعتهای زمینی هستند! این اختلاف ثابت نیست و با توجه به مدار بیضوی سیاره بهرام و تاثیر گرانش خورشید و سیارات، میتواند تا حدود ۲۲۶ میکروثانیه بیشتر یا کمتر شود!
از نظر زمانی، یک شبانهروز مریخی یعنی یک دور چرخش کامل بهرام بدور محور خودش، حدود ۴۰ دقیقه طولانیتر از شبانهروز زمین است و سال مریخی (مدت لازم برای یک دور گردش بدور خورشید) نیز ۶۸۷ روز زمینی طول میکشد.
اما در صورت زندگی یا ماموریت بلندمدت انسان در سیاره سرخ، هماهنگسازی دقیق زمان مریخی و زمینی برای ناوبری، ارتباطات، فعالیتهای علمی و همچنین آزمودن نظریههای نسبیت ضروری خواهد بود.
@iranastronomy
#غزال_تیزپا
چگونه دُم سدیم سیاره تیر را ثبت کنیم؟
سیاره تیر دُمی بلند، در جهت مخالف خورشید دارد که شبیه دُم دنبالهدارهاست. این دُم بیشتر از اتمهای سدیم تشکیل شده؛ اتمهایی که بر اثر فشار تابش خورشید و برخورد شهابها از سطح تیر جدا شده، وارد اتمسفر بسیار رقیق آن و سپس وارد فضا میشوند.
سدیم در نور خورشید، نور زرد بازتاب میدهد و به همین دلیل این دنباله در تصاویر با حساسیت بالا دیده میشود. هرچند سدیم درخشانتر است، عناصر دیگری هم در دُم حضور دارند. طول این دنباله گازی، بسیار بزرگ و حدود صد برابر قطر زمین است!
بهترین زمان مشاهده بیشترین درخشش دُم سیاره تیر، ۱۶ روز پس از رسیدن سیاره به کمترین فاصله با خورشید است. امسال این غزال تیزپای سامانه خورشیدی، دوم آذر به نزدیکترین فاصله از خورشید رسید؛ پس بامداد ۱۶ آذر که در بیشترین کشیدگی است، فرصت مناسبی برای رصد و عکاسی خواهد بود. برای رصد، فیلتر باندباریک (Narrow band) که نور زرد را عبور میدهد، لازم است.
عکس بالا با لنز ۱۰۰ میلیمتری، فیلتر باندباریک و پایه ردیاب ثبت شده و شامل ۳۰ نوردهی ۳۰ ثانیهای در شب اول و ۲۰ نوردهی ۶۰ ثانیهای در شب دوم است.
@iranastronomy
#غارهای_مریخی
پناهگاه احتمالی حیات در سیاره سرخ
در سیاره سرخ بهرام تاکنون بیشتر غارهای شناختهشده از نوع حفرههای گدازهای بودهاند؛ اما پژوهشگران چینی هشت غار جدید در منطقه Hebrus Valles بهرام یافتهاند که ویژگیهای آنها نشان میدهد بر اثر فرسایش آبی و حل شدن سنگهای کربناته و سولفاته تشکیل شدهاند. این غارها مشابه غارهای آهکی بر روی زمیناند.
غارهای مریخی به شکل گودالهای عمیق و دایرهای بوده، اما برخلاف دهانههای برخوردی، لبه برجسته ندارند. مدلسازی سهبعدی با دادههای TES و تصاویر MRO نیز تایید میکند که منشا آنها آب است، نه فرآیندهای تکتونیکی.
این غارهای موسوم به کارستی (karst) میتوانند محیطی محافظتشده در برابر تابش، طوفانهای غبار و نوسانات دمایی باشند؛ بنابراین گزینهای مهم برای جستجوی نشانههای حیات بشمار میایند، که ممکن است رگههای یخ یا رطوبت زیرسطحی را حفظ کرده و برای کاوش رباتیک و یا حتی ماموریتهای سرنشیندار مناسب باشند.
کشف این غارها نخستین شواهد از غارهای آبی در بهرام است و میتواند رویکرد ماموریتهای آینده برای پژوهش درباره گذشته و احتمال حیات میکروبی مریخی را دگرگون کند!
@iranastronomy
#ابزار_جدید
دانشمندان مبهوت قابلیتهای تلسکوپ فضایی جدید ناسا
تلسکوپ فضایی Roman که آینه ۲.۴ متری آن هماندازه هابل، ولی ۱۰۰ برابر میدان دید وسیعتری دارد؛ ابزار قدرتمندی برای نقشهبرداری کیهانی است و تواناییهایی فراتر از انتظار ارائه میدهد.
یکی از برنامههای اصلی آن، پیمایش برآمدگی کهکشان راهشیری برای کشف سیارات فراخورشیدی با روش میکرولنزینگ گرانشی است. افزون بر این، رومن قادر خواهد بود بر اساس دانش اخترلرزهشناسی (Asteroseismology) نوسانات لرزهای سطحی بیش از ۳۰۰,۰۰۰ ستاره غول سرخ را اندازهگیری کند.
این اندازهگیریها اطلاعات دقیقی درباره جرم، اندازه و سن ستارگان فراهم میکند و در نتیجه شناخت بهتری از سیارات میزبان، احتمال وجود حیات، فاصله مداری و سرنوشت آنها در مرحله غول سرخ ستاره بدست میدهد.
همچنین این دادهها میتوانند سرنخهایی تازه درباره تاریخچه و ساختار بخش مرکزی کهکشان آشکار کنند.
پژوهشگران با استفاده از دادههای تلسکوپ فضایی کپلر و شبیهسازیها نشان دادهاند که توانایی رومن در تشخیص نوسانات ستارهای بسیار بالاست.
پرتاب تلسکوپ Roman بین پاییز ۱۴۰۵ تا اردیبهشت ۱۴۰۶ خواهد بود.
@iranastronomy
@iranastronomy
🔭#رخدادهای_آسمان
رویدادهای نجومی آذرماه ۱۴۰۴
آخرین ماه فصل خزان پاییز رسید و هر چند در کشورمان متاسفانه باز هم خبری از بارندگیهای جدی نبود؛ اما آسمان همواره آبستن اخبار و رویدادهای بسیاری است که به برخی از رخدادهای مهم نجومی آذر ۱۴۰۴ در اینجا میپردازیم.
باشد که این دیار اهورایی با باران زندگی بخش، روحی تازه بگیرد و آرامش، شادابی و سلامت میهمان دلهای مردم خوبمان گردد.
پس بنا به توصیه حضرت مولانا که فرمودهاند:
آشنایی گیر شبها تا به روز
با چنین استارههای دیوسوز
به سراغ اتفاقات نجومی این ماه میرویم:
شنبه ۸ آذر: همنشینی ماه و سیارات کیوان و نپتون
پنجشنبه ۱۳ آذر: سومین اَبَرماه سال ۱۴۰۴
بامداد و شامگاه یکشنبه ۱۶ آذر: کشیدگی غربی تیر
شامگاه یکشنبه ۱۶ آذر: همنشینی مَه و مشتری
بامداد یکشنبه ۲۳ آذر: اوج بارش شهابی دوپیکری
شنبه ۲۹ آذر: ماه نو
یکشنبه ۳۰ آذر: انقلاب زمستانی (شب چلّه ایرانی)
یلداتون پیشاپیش مبارک
متن کامل رویدادهای این ماه در وبگاه انجمن:👇
https://iaas.ir/news/4449/040905/
#سیاهچاله
شناسایی یک اَبَرسیاهچاله پرجرم با رشد سریع در کائنات اولیه
بتازگی آژانس فضایی اروپا (ESA) اعلام کرد که تلسکوپ جیمز وِب نقطههای سرخ کوچکی را دیده و یک کهکشان بسیار دور به نام CANUCS-LRD-z8.6 را کشف کرده که تنها ۵۷۰ میلیون سال پس از مهبانگ (Big Bang)، یعنی بیش از ۱۳ میلیارد سال پیش وجود داشته است.
طیف نوری این کهکشان نشان میدهد گازهای بسیار یونیده با سرعت بالا بدور یک اَبَرسیاهچاله پرجرم میچرخند. جرم این سیاهچاله بسیار بیشتر از میزان قابل انتظار برای چنین کهکشان جوانی است و نسبت جرم سیاهچاله به جرم ستارهای کهکشان غیرعادی بزرگ است.
این یافتهها نظریههای فعلی درباره چگونگی رشد همزمان کهکشانها و سیاهچالههای مرکزی را به چالش میکشد و احتمال میدهد سیاهچالهها در اوایل کیهان سریعتر از میزبانهایشان رشد کردهاند!
همچنین طیف کهکشان نشان میدهد هنوز عناصر سنگین کمی تولید کرده و بسیار ابتدایی است.
پژوهشگران قصد دارند با دادههای بیشتر از تلسکوپ Webb و آرایه میلیمتری ALMA در آتاکاما شیلی فرآیند رشد سیاهچالهها و کهکشانها را در نخستین میلیارد سال اولیه کیهان دقیقتر بررسی کنند.
@iranastronomy
#میان_ستارهای
تحقیقات جدید ناسا بر روی ۳I/ATLAS
ناسا کنفرانس مطبوعاتی در روز چهارشنبه ۲۸ آبان امسال برگزار کرد تا تصاویر جمعآوریشده توسط مأموریتهای فضایی مختلف از ۳I/ATLAS را به اشتراک بگذارد. مقامات ناسا در ابتدای جلسه به عموم اطمینان دادند که این جرم میانستارهای یک دنبالهدار بوده و هیچ ربطی به موجودات فرازمینی ندارد.
ناسا طی ماههای اخیر بسیاری از فضاپیماها و تلسکوپهای فضایی خود را بسمت ۳I/ATLAS چرخاند؛ نزدیکترین آنها، فضاپیمای Mars Reconnaissance Orbiter بود که اوایل اکتبر امسال و هنگامیکه این دنبالهدار حدود ۳۰۵ میلیون کیلومتر از آن فاصله داشت، تصویر گرفت.
مأموریت فضایی JUICE متعلق به آژانس فضایی اروپا، از ۲ تا ۲۵ نوامبر ۲۰۲۵ مشغول رصد این جرم بوده است و انتظار میرود دادههای آن فوریه ۲۰۲۶ منتشر شود.
شرح تصویر: یکی از فضاپیماهای مریخی با نام MAVEN، طیف دنبالهدار 3I/ATLAS را همراه با طیف سیاره سرخ ثبت کرد.
بررسی طول موجهای نور اینگونه اجرام به اخترشناسان کمک میکند تا درک بهتری از جنس ۳I/ATLAS و نحوه مقایسه آن با دنبالهدارهای منظومه خودمان داشته باشند. اعتبار تصویر از ناسا
@iranastronomy
@iranastronomy
#مقاله
قوانین طبیعی و انبساط کیهان
مقالات جناب آقای دکتر بلوری، فارغالتحصیل دانشگاه برلین تا کنون در وبگاه انجمن نجوم آماتوری ایران منتشر گردیده؛ حال مقاله دیگری از ایشان با عنوان "قوانین طبیعی و انبساط کیهان" بر روی وبگاه انجمن قرار دارد که امید است مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد.
دکتر حسن بلوری متولد زنجان، فارغالتحصیل دبیرستان مروی تهران؛ فوق لیسانس فیزیک، فوق لیسانس تعلیم ریاضی و فیزیک، تدریس بخشهای مختلف فیزیک و ریاضیات و علوم فنی در موسسات آموزش عالی برلین طی بیش از دو دهه، ارائه مقالات و سخنرانیهای علمی، فعالیت در فیزیک کوانتومی در راستای مسئله وحدت نیروهای پایهای در جهان فیزیک، عضو انجمن فیزیک آلمان و...
چکیده:
تاریخ و سرانجام کیهان با انبساط آن گرهخورده و در طول قرن گذشته کیهانشناسان به شناختهايی دستیافتند...
در این مقاله میکوشم روشن کنم که چرا قوانین طبیعی در نقاط مختلف کیهان از نگاه ما، متفاوت از قوانین طبیعی شناخته شده در محدوده کره زمین بنظر میرسند و رابطه آنها با انبساط کیهان، نیروی گرانش و دنیای کوانتوم چیست؟
متن کامل مقاله:👇
https://iaas.ir/news/4438/040824/
#سیستم_خورشیدی
شناسایی سرعت بسیار بیش از حد انتظار سامانه خورشیدی ما در فضا !
پیش از این تصور میشد که سیستم خورشیدی ما بدور مرکز کهکشان راهشیری، با سرعتی حدود ۸۲۸,۰۰۰ کیلومتر بر ساعت حرکت میکند؛
اما مطالعه جدید محققان دانشگاه بیلهفلد آلمان نشان میدهد که سامانه ما بیش از ۳ برابر سریعتر است و این یافتهها، مدل رایج کیهانشناسی را به چالش میکشند!
اخترشناسان برای تخمین سرعت منظومه خورشیدی، به بیرون از کهکشان خودمان و بر کهکشانهای رادیویی تمرکز کردهاند؛ اما چرا رادیویی؟ چون امواج رادیویی از میان غبارهای فضا عبور کنند، ولی نور مرئی خیر.
بدلیل حرکت سامانه خورشیدی در فضا، ما کهکشانهای رادیویی را در جهت حرکتمان میبینیم؛ محققان از این پدیده بعنوان «باد روبرو» یاد نمودهاند. همچون وقتیکه در ماشین در حال حرکت، باران بسمت شیشه جلو بیشتر به چشم میاید تا بارانی که از پشت میبارد. اخترشناسان نیز به اجرام بیرون سیستم خورشیدی و کهکشانهای رادیویی بسیار دور نگاه میکنند تا این سرعت را اندازه بگیرند.
در این مطالعه، آنها از دو رصدخانه رادیویی و شبکه تلسکوپ رادیویی LOFAR در سراسر اروپا، استفاده کردند.
@iranastronomy
#آزمایش_هند
آزمایش سیستم چتر نجات کپسول فضایی سرنشیندار هند
با یک شبیهسازی در این آزمایش، کپسول Gaganyaan با وزن حدود ۶٫۵ تُن استفاده شد و هواپیمای IL-76 نیروی هوایی هند آنرا از ارتفاع ۲٫۵ کیلومتری زمین رها کرد تا چترها فعال شوند.
سیستم چتر شامل ده چتر است: دو عدد برای باز کردن درب محفظه چتر، دو عدد برای تثبیت و کاهش سرعت اولیه و کار عمده سه چتر اصلی، کاهش سرعت میباشد.
در این آزمایش، فقط دو عدد از سه چتر اصلی باز شدند، تا شرایطی ایجاد شود که فشار نامتقارن روی آنها وارد و یکی از شرایط بحرانی در مرحله بازگشت کپسول سرنشیندار فراهم گردد. به گفته سازمان پژوهشهای فضایی هند (ISRO)، این گام مهم در جهت تأیید سیستم چتر برای پرواز انسانی بود.
این تست موفق بود و سیستم دقیقاً طبق برنامه اجرا شد، کپسول بصورت پایدار فرود آمد و طراحی چترها تأیید گردید.
با این حال، هنوز مراحل مهمی باقیماندهاند؛ ISRO قصد دارد سه ماموریت آزمایشی بدون سرنشین با کپسول انجام دهد که ربات انساننما بنام Vyomitra همراه آنست. اگر همه چیز درست پیش رود، شاید نخستین پرواز سرنشیندار Gaganyaan هند در سهماهه اول سال ۲۰۲۷ انجام شود.
@iranastronomy
#ابر_ستاره
کشف ستارگان هیولا در سپیدهدم کیهانی
ستارهشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی Webb شواهدی یافتهاند که معمای شکلگیری سیاهچالههای اَبَرپرجرم در ابتدای کیهان را توضیح میدهد؛ این شواهد بوجود ستارگان هیولا با جرمی حدود ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ برابر خورشید، در نخستین میلیارد سال پس از انفجار بزرگ (مهبانگ- Big Bang) اشاره دارد!
بررسی کهکشان بسیار دور GS 3073 نشان میدهد که نسبت نیتروژن به اکسیژن در گازهای آن بطور غیرعادی بالاست؛ نسبتی که با فعالیت هیچ ستاره یا اَبَرنواختر شناختهشدهای سازگار نیست.
پژوهشگران این عدم توازن شیمیایی را اثر انگشت ستارگان عظیم اولیه دانسته که طی فرآیندهای هستهای خاص، نیتروژن فراوانی تولید و در اطرافشان پخش کردهاند.
بر اساس مدلهای منتشرشده، این ستارگان بجای انفجار، مستقیماً فروپاشی کرده و به سیاهچالههای بسیار پرجرم تبدیل شدهاند. با مشاهده یک سیاهچاله فعال در مرکز GS 3073 احتمال میرود که بقایای یکی از همین ستارگان باشد و همزمان منشا نیتروژن زیاد و سیاهچالههای غولپیکر اولیه را توضیح دهد.
این کشف چشمانداز تازهای به دوران تاریک کیهان و تولد نخستین ستارگان میگشاید.
@iranastronomy
#هوش_مصنوعی
سال۲۰۲۷، آغاز حضور AI در مدار زمین
گوگل با معرفی پروژه تحقیقاتی Project Suncatcher قصد دارد امکانسنجی مراکز داده فضایی را بررسی کند. در این طرح، ماهوارههایی مجهز به تراشههای هوش مصنوعی (TPU) با انرژی خورشیدی کار میکنند و از طریق ارتباط لیزری به هم متصل میشوند.
بر این اساس دو ماهواره آزمایشی در اوایل ۲۰۲۷ در مدار پایین زمین مستقر تا عملکرد این تراشهها در شرایط سخت فضا (تابش و نوسانات شدید دما) را ارزیابی کنند.
انگیزه اصلی، دسترسی به انرژی خورشیدی مداوم و قویتر از زمین و کاهش مشکلات زیستمحیطی و هزینههای بالای خنکسازی مراکز داده زمینی است. به همین دلیل، شرکتهایی مانند گوگل، SpaceX و چند استارتاپ، بطور جدی این ایده را بررسی میکنند.
با این حال، چالشهای بزرگی وجود دارد: مقاومت سختافزار در برابر دمای شدید، دفع گرما در نبود هوا با رادیاتورهای بزرگ، ایجاد ارتباط لیزری پرسرعت با زمین و دشواری و هزینه بالای تعمیر تجهیزات در فضا.
در نتیجه تبدیل مراکز داده مداری به زیرساخت عملی و گسترده، به سالها و حتی دههها نوآوری بیشتر، برای کاهش هزینههای پرتاب و حل چالشهای فنی نیاز دارد.
@iranastronomy
#آلودگی_فضا
چالشهای جدی افزایش سریع شبکههای ماهوارهای در مدار زمین
پژوهشهای جدید نشان میدهد که تا اواخر دهه ۲۰۳۰، رد نوری ماهوارهها بیش از ۹۶٪ مشاهدات تلسکوپهای فضایی را آلوده کرده و بخشی از دادههای علمی را برای همیشه از بین ببرند!
در حال حاضر حدود ۱۵ هزار ماهواره در مدار زمین هستند که بیشتر آنها متعلق به پروژه استارلینک است؛ در صورت اجرای کامل طرحهای دیگر اروپا و چین، تعداد ماهوارهها ممکن است، صدها هزار یا حتی به یک میلیون برسد و بازتاب نور خورشید از این ماهوارهها موجب ایجاد رد روشن در تصاویر تلسکوپهایی مانند هابل و مأموریتهای آینده میشود.
شبیهسازیهای انجامشده توسط پژوهشگران ناسا نشان میدهد که حدود یکسوم تصاویر تلسکوپ فضایی هابل تحت تاثیر این پدیده قرار میگیرند و از آنجا که اطلاعات علمی پاکشده قابل بازیابی نیست، نرمافزارها نیز کارآمد نخواهند بود.
هرچند راهکارهایی مانند قرار دادن ماهوارهها در مدارهای پایینتر پیشنهاد شده، اما این اقدامات با چالشهای فنی و زیستمحیطی همراه است.
این نتایج هشداری جدی برای همکاری جهانی، جهت حفاظت از توان پژوهشهای نجومی و فضایی مطرح میکند.
@iranastronomy
#رویداد_نجومی_ماه
بارش شهابی دوپیکری ۱۴۰۴ در یک نگاه
بامداد یکشنبه ۲۳ آذر امسال، بارش شهابی مشهور سالانه دوپیکری (جوزایی) با نرخ بارش ساعتی سرسویی ۱۵۰ شهاب در ساعت، به اوج میرسد.
عامل این بارش شهابی، نه یک دنبالهدار، بلکه سیارک فایتون ۳۲۰۰ میباشد!
اما نام بارشهای شهابی از محل قرارگیری کانون بارش در آسمان، گرفته شده و در بارش دوپیکری، کانون بارش در کنار ستاره سر پیکر پیشین (Castor) صورت دوپیکر قرار دارد.
نور ماه پس از نیمه آخر با ۲۷% درخشندگی در آسمان بامدادی، تا حدودی مزاحم مشاهده شهابهای این بارش است؛ هرچند دور از نور و آلودگی هوای شهرها، اگر به نقاط دور از ماه توجه کنید، شانس شکار شهابهای درخشان این بارش را دارید.
علیرغم اینکه امسال نیز برخی مجموعهها به برگزاری تورهای نجومی حتی در شبهای غیر اوج بارش روی آورده و تبلیغات زیادی برای بارش جوزایی منتشر کردهاند! اما گروه آموزش کاربردی انجمن نجوم آماتوری ایران به دلایل مختلف از جمله: قرار داشتن اوج بارش در بین هفته، حضور نور ماه در آسمان بامدادی، هوای ابری کشور طی این روزها و همچنین شیوع آنفولانزا، امسال برای این بارش برنامه رصدی ندارد.
@iranastronomy
#ساختار_کائنات
ماده معمولی در کجای جهانست؟
در جهان، ماده معمولی یعنی پروتونها، نوترونها و الکترونها، تنها حدود ۵٪ کل عالم را تشکیل میدهد، اما بخش عمده همین ۵٪ در ستارهها و کهکشانها نیست؛ پس ماده گمشده کجاست؟
مطالعات جدید اخترشناسان با استفاده از ۶۹ طوفان سریع رادیویی (Fast Radio Bursts و یا FRB) و آرایهای از ۱۱۰ تلسکوپ رادیویی نشان میدهد که حدود ۷۶٪ ماده معمولی در فضای میان کهکشانی بصورت گاز بسیار داغ با دمای میلیونی و رقیق پخش شده است؛ حدود ۱۵٪ در هالههای کهکشانی و تنها ۹٪ در ستارهها و گاز سرد کهکشانها یافت میشود.
اما چرا استفاده از پدیده FRB ؟ زیرا عبور این پالسهای رادیویی از گاز میانکهکشانی، باعث اندازهگیری مقدار ماده در مسیر میشود.
تاکنون چندین هزار FRB مشاهده شده و آرایهای از تلسکوپهای رادیویی که در آینده ساخته میشوند، احتمالاً نرخ کشف این FRBها را به ۱۰,۰۰۰ مورد در سال افزایش خواهند داد.
این سرشماری نشان داده که ماده معمولی گمشده، عمدتاً در فضای میان کهکشانها پخش شده، در حالیکه بخش بزرگ جهان همچنان از ماده تاریک و انرژی تاریک تشکیل شده که ماهیتشان ناشناخته میباشد.
@iranastronomy
@iranastronomy
#رویداد_نجومی_ماه
بیشترین کشیدگی سیاره تیر
بامداد یکشنبه ۱۶ آذر، سیاره تیر با قدر ۰.۵ - به حداکثر کشیدگی غربی و جدایی ۲۰.۷ درجه از خورشید میرسد؛ بنابراین در بامداد این روز فرصت مناسبی برای رصد این غزال تیزپای سامانه خورشیدی در جنوب شرق آسمان و در زمینه صورت فلکی میزان (ترازو) فراهم میشود تا رصدگران این جرم ستارهمانند را با چشم غیرمسلح مشاهده کنند. (تصویر بالا)
از سوی دیگر، بهترین زمان مشاهده دُم این سیاره تیزپا در بیشترین درخشش، تا ۱۶ روز پس از رسیدن آن به کمترین فاصله با خورشید است و این سیاره، دوم آذرماه جاری به نزدیکترین فاصله از مهر تابان رسیده است؛ پس بامداد ۱۶ آذر (در بیشترین کشیدگی) زمان طولانیتری نسبت به شبهای بعد و قبل برای رصد و عکاسی از آن وجود خواهد داشت.
کافیست بر اساس تجارب گزارش شده، با یک دوربین عکاسی بر روی پایه ردیاب، لنز تله ۱۰۰ میلیمتری و یا قویتر، یک فیلتر باندباریک (Narrow band)، ۳۰ نوردهی ۳۰ ثانیهای در شب اول و ۲۰ نوردهی ۶۰ ثانیهای در شب دوم انجام و پس از پردازش نتیجه دلخواه را بدست آورید.
رویدادهای نجومی آخرین ماه فصل خزان:👇
https://iaas.ir/news/4449/040905/
#رویدادهای_آسمان
طلوع سومین اَبَرماه سال و همنشینی با سیاره سبز-آبی در سایه آلایندههای مزاحم هوا !
مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتگو با ایسنا با اشاره به رویدادهای نجومی آخرین ماه فصل پاییز، در خصوص وضعیت رصد اجرام آسمانی در شرایط کنونی و با وجود آلودگی هوا تأکید کرد: آلودگی نوری و آلودگی هوا که این روزها و شبها هموطنانمان در تهران و بسیاری از نقاط کشور با آن مواجهاند، بدون تردید بر کیفیت مشاهده آسمان و اجرام آن تأثیر میگذارد.
رنگ باختن ماه در آسمان و در برخی روزها شدت تابش نور خورشید نیز در اندازه همیشگی خود دیده نمیشود؛ در حالیکه خورشید بسیار درخشان است!
مدیر انجمن نجوم آماتوری، از رصد سومین اَبَرماه سال ۱۴۰۴ در شامگاه پنجشنبه ۱۳ آذر خبر داد و گفت: در این شب، ماه همنشین سیاره اورانوس در صورت فلکی گاو دیده میشود و حدود ۸٪ بزرگتر و ۱۵٪ درخشانتر از دیگر ماههای کامل سال است؛ به همین دلیل به آن اَبَرماه گفته میشود.
اطلاعات کامل در این زمینه در وبگاه انجمن:👇
https://iaas.ir/news/4456/040911/
این گفتگو در سرویس علمی و دانشگاهی خبرگزاری ایسنا:👇
https://www.isna.ir/news/1404091006579/
#معرفی
سفر به دنیای علم و دانستنیها
بنا به اعلام آقای دانیال شریفیمنش، در کانال Tech Science یوتیوب، مجموعهای از ویدیوهای پژوهشمحور در حوزه علم، کیهان، فناوری و تاریخ زمین منتشر میشود.
همچنین به همت ایشان، این کانال به ارائه محتوای مستندگونه و تصاویر آرشیوی، به موضوعاتی همچون کیهانشناسی، مأموریتهای فضایی، شهابسنگها، انسانهای ماقبل تاریخ و دانستنیهای علمی روز میپردازد.
در این کانال، ویدیوهای جدید با تمرکز بر آموزش عمومی و معرفی دستاوردهای علمی منتشر میگردد.
علاقهمندان به محتوای علمی و نجومی میتوانند از طریق لینک زیر به کانال «تکساینس» مراجعه کنند:
🔸 لینک کانال «تکساینس»:👇
techsciencecontent?si=RHgYVlzPFWC6c2SO" rel="nofollow">https://youtube.com/@techsciencecontent?si=RHgYVlzPFWC6c2SO
#رویدادهای_نجومی
همنشینی ماه با سیارات کیوان و نپتون
همانگونه که در اخبار نجومی آذر ۱۴۰۴ اطلاعرسانی شد؛ اولین رخداد نجومی این ماه، همراهی همسایه کره زمین یعنی ماه و سیاره کیوان در شبانگاه شنبه ۸ آذر است؛ که اطلاعات بیشتری را تقدیم شما دوستداران پدیدههای آسمانی مینماییم.
ماه در فاز نیمه اول و با درخشش ۶۶%، در ساعت ۲۰:۱۲ فردا شب، به جدایی زاویهای ۳ درجه و ۱۹ دقیقه از سیاره حلقهبرگردان کیوان با قدر روشنایی ۰.۹ میرسد. این سیاره زیبا با چشم غیرمسلح نیز قابل مشاهده است.
در ضمن در همین شب، سیاره نپتون با قدر روشنایی ۷.۸، در نزدیکی ماه قرار دارد و در ساعت ۳:۳۵ بامداد یکشنبه ۹ آذر، به فاصله زاویهای ۲ درجه و ۴۰ دقیقهای ماه میرسد؛ هر چند که در این ساعت به همراه ماه و کیوان، غروب کرده و در آسمان حضور ندارند. برای مشاهده نپتون، به یک تلسکوپ کوچک آماتوری نیاز دارید.
جرم زرد رنگ در جنوب ماه، سیاره کیوان و سیاره نپتون نیز در شرق ماه و نزدیک به آن واقع شده است؛ این اجرام که پیش از غروب خورشید، طلوع و پس از تاریکی شب در آسمان حضور دارند، حدود یک بامداد یکشنبه ۹ آذر، دقیقاً در افق غرب، غروب میکنند.
@iranastronomy
#دنبالهدار
تماشای دنبالهدار از هم پاشیده C/2025 K1
دنبالهدار C/2025 K1 (ATLAS) که شنبه ۳ خرداد ۱۴۰۴ کشف شد؛ پس از نزدیک شدن به خورشید در روز چهارشنبه ۱۶ مهر امسال، در نزدیکترین فاصله، به حدود ۵۰ میلیون کیلومتری خورشید رسید.
در شبانگاه سهشنبه ۲۰ آبان امسال، اخترشناسان مشاهده کردند، این دنبالهدار که از ابر یخی اورت بسمت خورشید آمده، بدلیل گرمای شدید و فشار ناشی از عبور از نزدیکی خورشید، به حداقل سه قطعه بزرگ تقسیم شده است.
با اینکه این دنبالهدار اکنون بسیار کم نور و با چشم غیرمسلح دیده نمیشود، ولی با تلسکوپ در نزدیکی صورت فلکی خرس بزرگ (دُب اکبر) و در نزدیکی الگو معروف به ملاقه بزرگ (Big Dipper) قابل مشاهده است.
آخرین سیستم هشدار برخورد سیارک به زمین و یا ATLAS که مخفف Asteroid Terrestrial-Impact Last Alert System میباشد؛ توسط انستیتو اخترشناسی IfA دانشگاه هاوایی، برای بخش دفاع سیارهای ناسا فعالیت میکند و اکنون با ۴ تلسکوپ؛ شامل دو رصدخانه در نیمکره شمالی، در هاوایی و دو رصدخانه در آفریقای جنوبی و شیلی، در نیمکره جنوبی است. در این پروژه سیارکها و دنبالهدارهای بسیاری کشف شدهاند.
@iranastronomy
#زندگی_پنهان
حیات رنگارنگ در سیارات فراخورشیدی، پنهان درون ابرها !
پژوهشگران دانشگاه کورنل اعلام کردهاند که میتوان وجود حیات میکروبی در سیارات فراخورشیدی را از طریق بیوپیگمنتهای رنگی موجود در ابرهای آنها تشخیص داد. آنها طیف بازتابی دهها نوع میکروب رنگی موجود در ابرهای زمین را اندازهگیری کردهاند تا یک کلید رنگ برای جستجوی حیات بسازند.
این بیوپیگمنتها که میکروبها را برای محافظت در برابر تابش فرابنفش و شرایط سخت تولید میکنند، میتوانند نشانههای زیستی قوی باشند.
این مطالعه نشان میدهد که اگر در ابرهای یک سیاره فراخورشیدی مقدار زیادی میکروارگانیسم رنگی حضور داشته باشد، بازتاب طیفی سیاره بطور محسوس تغییر میکند و از راه دور قابل تشخیص است، حتی اگر سیاره کاملاً پوشیده از ابر یا غبار باشد؛ شرط مهم وجود رطوبت کافی برای پایداری حیات در ابرهاست.
این پژوهش یادآور فرضیه وجود میکروب در ابرهای سیاره ناهید است، هرچند پدیدههای این سیاره احتمالاً ارتباط مستقیمی با بیوپیگمنتهای بررسیشده ندارند، با این حال حضور میکروبها در ابرهای زمین نشان میدهد که چنین اکوسیستمهایی در سیارات دیگر نیز ممکن است.
@iranastronomy
#واقعیات_عجیب
۲۰ حقیقت عجیب اما واقعی درباره فضا (۴)
...بخش پایانی
کائنات، مکانی شگفتانگیز و عجیب است که پر از سیارات مرموز و ستارگانی که از خورشید بسیار بزرگترند؛ سیاهچالههایی با قدرتی غیرقابلتصور و بسیاری پدیدههای کیهانی دیگر که منطق را به چالش میکشند.
در ادامه، بخش کوچکی از بینهایت حقایق شگفتانگیز فضا را بخوانید.
۱۶. زمانی که ماه نیمه است (در فازهای تربیع اول [تصویر بالا] و یا تربیع آخر)، تنها ۱۰ درصد از روشنایی ماه کامل را دارد.
۱۷. نور ستارهای که ۳۱.۷ سال نوری از زمین فاصله دارد، برای رسیدن به ما به یک میلیارد ثانیه زمان نیاز دارد.
۱۸. اگر کهکشان راه شیری به اندازه یک توپ تنیس (حدود ۶.۵ سانتیمتر) بود، کهکشان آندرومدا (M31) حدود ۱.۷ متر دورتر قرار میگرفت.
۱۹. ابرهای سیاره ناهید(زهره - Venus) گرمای زیادی از خورشید را به دام میاندازند و باعث میشوند که دمای سطح آن به °۴۶۱ سانتیگراد برسد؛ یعنی گرمترین سیاره در منظومه خورشیدی ما است.
۲۰. سیاره هرمز (مشتری - Jupiter) بزرگترین سیاره سیستم خورشیدی است و میتواند هفت سیاره دیگر را تنها در ۷۰٪ حجم خود جای دهد!
@iranastronomy
#حیات_مریخی
آیا نتیجه ناسا در دهه میلادی۷۰ در مورد وجود حیات در سیاره بهرام اشتباه بود؟
در سال ۱۹۷۶ میلادی فرودگرهای دوقلوی ناسا موسوم به وایکینگ ۱ و ۲ برای یافتن حیات میکروبی بر روی سیاره سرخ بهرام، آزمایشهای متابولیک و جستجوی مواد آلی را انجام دادند.
برخی نتایج این آزمایشها، همچون آزاد شدن گازها یا نشانههایی از سنتز آلی، موقتاً مثبت بودند، اما ناسا به دلیل نبود شناسایی قطعی مولکولهای آلی و ناسازگاری برخی آزمایشها نتیجه گرفت که «حیات فعال» بر روی بهرام یافت نشده است.
بعدها مشخص شد که وایکینگها در واقع دو نوع مولکول آلی را دیده بودند، اما آن زمان تصور میشد که این آلودگی از خود فرودگرها است!
با مأموریتهای جدیدتر کنجکاوی (Curiosity) و پشتکار (Perseverance)، همان نوع مولکولهای آلی دوباره بر روی سیاره سرخ شناسایی شدهاند؛ بنابراین احتمال داده میشود که وایکینگها واقعاً مواد آلی مریخی را دیده بودند.
با این حال، دادههای وایکینگ هنوز برای نتیجهگیری قطعی درباره وجود یا عدم وجود حیات کافی نیستند و تاکنون هیچ مأموریت دیگری، آزمایشهای مخصوص کشف حیات فعال در سیاره بهرام را تکرار نکرده است.
@iranastronomy
@iranastronomy
#رویداد_نجومی
بارشکمجان «اسدی» مهمان آسمان بدون نور مزاحم ماه
مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتگو با سرویس علمی و دانشگاهی خبرگزاری ایسنا از بارش شهابی اسدی خبر داد و گفت: دوشنبه ۲۶ آبان و بامداد سهشنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۴، زمان اوج این بارش شهابی است.
نام بارش اسدی از صورت فلکی که کانون بارش در آن قرار دارد، یعنی صورتفلکی شیر (اسد) گرفته شده است.
منشأ این بارش دنبالهدار تمپل تاتل میباشد که حدود هر ۳۳ سال یکبار به دور خورشید میچرخد و آخرین بار در سال ۱۳۷۶ خورشیدی از نزدیکی مهرتابان گذشت. با توجه به اینکه مدت زیادی از عبور این دنبالهدار از نزدیکی زمین گذشته، متوقع مشاهده تعداد زیادی از شهاب نیستیم.
میزان بارش ساعتی سرسویی اسدی (ZHR) امسال، ۱۵ شهاب در ساعت است.
بارش شهابی بعدی، دوپیکری (جوزایی) میباشد که اواخر آذر رخ میدهد و علیرغم شهابهای پر تعداد، اما زمان اوج بارش برای مشاهده حداکثر شهابها، بامداد یکشنبه ۲۳ آذر و نور مزاحم ماه طی شبهای قبل و بعد، بویژه در آسمان صبحگاهی تا حدودی مشکلساز است.
متن کامل این مصاحبه در ایسنا:👇
https://www.isna.ir/news/1404082415138/
#سیاهچاله
حل معمای ادغام غیرممکن سیاهچالههای خاص
محققان مرکز اخترفیزیک محاسباتی نیویورک (CCA) با شبیهسازی فرایندهای شکلگیری و انفجار ستارگان بسیار پرجرم، توضیحی برای ادغام غیرمنتظره دو سیاهچاله در فاصله حدود ۷ میلیارد سال نوری از ما و سرعت چرخش بسیار بالا، با جرمهای حدود ۱۰۰ و ۱۴۰ برابر خورشید ارائه کردهاند.
به طور معمول، پدیده «جفت ناپایدار اَبَرنواختر» مانع شکلگیری سیاهچالهها در بازه جرمی حدود ۷۰ تا ۱۴۰ برابر جرم خورشید میشود، اما یافتههای جدید نشان میدهد اگر ستارهای با میدان مغناطیسی قوی و بسیار پرجرم که سریع میچرخد، منفجر شود؛ یک قرص چرخان از ماده باقیمانده اطرافش ایجاد و همه ماده ستاره به سیاهچاله نمیرسد و بخشی از آن به بیرون پرتاب و سیاهچالهای با جرم کمتر از حد تئوری شکل میگیرد.
بویژه اگر سیاهچالههای ناشی از ادغام قبلی، بزرگتر باشند؛ چرخششان نباید به سرعت نور نزدیک باشد.
شدت میدان مغناطیسی نیز بر جرم و سرعت چرخش نهایی سیاهچاله تاثیر میگذارد؛ میدانهای قویتر سیاهچالههای کمجرمتر و کندتر و میدانهای ضعیفتر سیاهچالههای پرجرمتر و سریعتر ایجاد میکنند.
@iranastronomy