درس #مطالعات_اجتماعی - زمین، مهد زیبای انسان ها
پایه #نهم،ساعت ١۵:٣٠
سه شنبه ۴ آبان ١۴٠٠
#گروههایسازندهیجمله
#گروهاسمی، #گروهفعلی و #گروهقیدی
از میان این سه گروه، وجود گروه اسمی و فعلی کاملا ضروری؛ اما گروه قیدی غیر ضروری و قابل حذف است.
تعریف #گروه:
مجموعه ی یک یا چند واژه است که در ساختمان جمله به کار می رود.
تعریف #گروهاسمی:
متشکل از یک واژه (اسم یا جانشینان آن) به عنوان هسته و یک یا چند وابسته است که وجود هسته در جمله (لازم و ضروری) است؛اما وجود وابسته ها (اختیاری) است.
نمودار گروه اسمی به این شکل می باشد: (وابسته های پیشین +هسته+ وابسته های پسین).
وابسته های پیشین قبل از اسم یا جانشینان آن یعنی(هسته) می آیند و وابسته های پسین بعد از اسم یا جانشینان آن یعنی؛
(هسته) می آیند.
#هسته را چگونه در یک گروه اسمی تشخیص دهیم و بشناسیم؟
ابتدا باید بدانیم که هسته "اسم" است و اسم، کلمه ای است که برای نامیدن کسی مانند(رضا) پدیده ای مانند(گل) مفهومی مانند(ایمان) و حالتی مانند(زشتی) به کار رود.
خصوصیات #اسم
۱_ نشانه های جمع فارسی را می پذیرد.
مانند:گل ها، دوستان
۲_ نشانه های جمع عربی می گیرد.
مانند: روحانیون، بازرسین، آیات
۳_ قبل و بعد از خودش وابسته می گیرد. مانند: آن درخت، درخت دیگر
۴-درنقش های مختلف مانند نهاد، مفعول، متمم، مسند، بدل و منادا بکار می رود.
اکنون که اسم و جانشینان آن را می شناسید به #شیوهیپیداکردنهسته دریک گروه اسمی می پردازیم:
۱_ اولین اسم"کسره دار" سمت راست در یک گروه اسمی، هسته است.
مانند: هر شش مرد توانا که "مرد"در این مثال، اولین اسم کسرهدار سمت راست و هسته می باشد.
۲_ اگر هسته را از گروه اسمی حذف کنیم، گروه بی معنی می شود.
مانند: هرشش مرد توانا که اگر"مرد" را از گروه حذف کنیم، شش توانا باقی می ماند که معنی نمی دهد.
۳_ هسته فقط در این نقش ها به کار می رود:
نهاد، مفعول، متمم، مسند و منادا.
📣 نکته: هسته اگر به تنهایی بیاید، باز هم یک گروه است چون بالقوه می توان به آن وابسته هایی افزود.
مثلا: گل خندان است. گل اینجا (هسته) و گروه نهادی است چون می توان گفت این گل، کدام گل و...
#وابستههایپیشینگروهاسمی عبارتند از:
۱_ صفت های اشاره
۲_ صفت های پرسشی
۳_ صفت های تعحبی
۴_ صفت های مبهم
۵_ صفت های شمارشی اصلی
۶_ صفت های ترتیبی نوع اول
۷_ صفت های عالی
۸_ شاخص
صفت های اشاره:
هرگاه عنصرهای (این، آن، همین، همان، چنین، چنان، اینچنین و آنچنان، آن گونه، این گونه، آن جور و اینجور، آن قدر، اینقدر، آن همه و این همه) همراه و قبل اسم مانند(این کتاب) یا جانشینان اسم مانند(این جوان) بیایند، اسم همراه آنان ها(موصوف) و خودشان صفت اشاره و وابسته ی پیشین هستند و تشکیل ترکیب وصفی می دهند. مانند: چنان گلی را من خریدم. گل هسته و چنان صفت اشاره، وابسته ی پیشین است (گفتنی است که صفت های اشاره اسم(موصوف) را بیشتر معرفی می کنند و توضیح می دهند.
📣 نکته ی خیلی مهم:
هرگاه واژه های(این و آن و همین و همان) به تنهایی بیایند، دیگر صفت اشاره نیستند بلکه درجایگاه هسته قرار می گیرند و می توانند نقش های مختلف هسته را بگیرند که در این صورت ضمیر اشاره نام دارند.
مانند: آن را بردار. (آن) نقش مفعولی دارد.
📣 نکته ی دوم: کلمات(آن که و آنچه) هرکدام یک واژه هستند و اسم مبهم هستند یعنی"آن" در این کلمات، صفت اشاره نیست.
📣نکته: هرگاه(آن) کسره بگیرد و مالکیت را برساند، ضمیر ملکی است نه صفت اشاره مانند: آن ما رفته گیر.
📣نکته: هرگاه(این و آن و همین و همان) جمع بسته شوند یا بعد از آنها مکث کوتاه(،) باشد، صفت اشاره نیستند.
مانند: آنها، کوشا هستند. بقیه ی وابسته ها هم کاملا تشریح می گردد.
درس #فرهنگ_و_هنر - اهمیت و کاربرد طراحی در زندگی
پایه #نهم،ساعت ١۶
دوشنبه ٣ آبان ١۴٠٠
✳️ #حذف_در_جمله
تمامی پایه ها
برخی از اجزای جمله، یا بخشی از جمله یا یک جمله گاهی به دلایل بلاغی و دستوری و نیز برای پرهیز از تکرار، حذف میشوند.
حذف دو نوع است:
الف) حذف به #قرینۀ_لفظی
اگر حذف برای پرهیز از تکرار صورت گیرد، آن را به قرینۀ لفظی گویند.
مانند:
بعد از ظهر بود. هوا آفتابی [بود] و بچهها سرشان گرم بود.
ب) حذف به #قرینۀمعنوی
اگر جزء یا اجزایی از جمله را حذف کنیم، امّا لفظی معادل آن در جمله نباشد و بخش حذفشده را با توجّه به معنی جمله تشخیص دهیم، حذف آن به قرینۀ معنوی است؛ مانند: «به نام نقشبند صفحۀ خاک» [آغاز میکنم]
🔻 ۱) حذف فعل در جملاتی که فعل یکسان ندارند، نادرست است؛ مانند: این طرح در مجلس شورای اسلامی مطرح [شد] و به تصویب رسید.
🔻 ۲) گاهی حذف فعل در بخش صرفی یا فعلهای کمکی صورت میگیرد. این نوع حذف درست است؛ مانند: من او را دعوت [کردم] و با او صحبت کردم.
🔻 ۳) حذف فعل در صورت تغییر شناسهها جایز نیست؛ زیرا شناسهها به جهت مطابقت با نهاد با هم مغایرت دارند. مانند: هم ما دربارۀ مطبوعات مقاله نوشتیم و هم آنان [نوشتند].
🔻 ۴) حذف نهاد پیوسته (شناسۀ فعل) جایز نیست، امّا نهاد جدا را میتوان حذف کرد. مانند جملۀ زیر:
ما برای رفتن به اردو آماده شد[یم]. نادرست
[ما] برای رفتن به اردو آماده شدیم. درست
🔻نکته: در متون گذشته گاهی شناسه به قرینۀ لفظی حذف میشده است.
شیران غرّیدند و به اتّفاق آهو را از دام رهانید[ند]
🔻۵) نهاد جدای اوّل شخص و دوم شخص را همیشه میتوان به قرینۀ نهاد پیوسته در جملههای همپایه (ساده) و ناهمپایه (مرکّب) به قرینۀ لفظی حذف کرد؛ مگر آنکه با وابسته یا بدل همراه و یا تأکیدی درکار باشد.
🔻۶) در جملههای پرکاربرد، گاهی فعل به قرینۀ معنوی حذف میشود؛ مانند: به سلامت [برو]. بسیار خوب [است]. خدا را شکر [میکنم].
🔻۷) در جملههای مرکّب، فعل اسنادی به قرینۀ معنوی حذف میشود؛ مانند: چه بهتر [است] که شما این کار مهم را برعهده بگیرید.
🔻۸) در جملههای پرسشی گاهی فعل به قرینۀ معنوی حذف میشود؛ مانند: از کسی میپرسیم: کجا؟ یعنی، کجا [میروی؟]
🔻۹) گاهی در جملههای دعایی و تعجّبی فعل حذف میشود، امّا جمله به گونهای ادا میشود که شنونده به منظور گوینده پی میبرد. چه شهر قشنگی! [بود]