3780
🔻کابان کاناڵێکی خۆماڵیی فەرهەنگی ، ئەدەبی و کۆمەڵایەتییە کە زۆرتر دەپەرژێتە سەر چیرۆک و ڕۆمان و هەروەها بابەتگەلی دیکەی کۆمەڵایەتی و هونەری و ... بەڕێوبەر @MTMUKRYANMK
ملّت عشق
( ٤٥ )
#الیف_شافاک
راوی ؛ منیژه افشار
کابان | KABAN
ملّت عشق
( ٤۳ )
#الیف_شافاک
راوی ؛ منیژه افشار
کابان | KABAN
دانشمند اشنویه ای برای دومین سال متوالی در فهرست دو درصد دانشمندان جهان قرار گرفت
دکتر رحمت الله خضری دانشمند جوان اهل اشنویه برای دومین سال متوالی در فهرست دودرصد دانشمندان جهان قرار گرفت.
دانشگاه استنفورد آمریکا با بررسی دیتابیس علمی بیش از یکصد هزار نفر از محققان و پژوهشگران جهان در سال ۲۰۲۴ دو درصد از دانشمندان را که بیشترین تاثیر را در توسعه علم داشته‌اند در ۲۲ رشته علمی انتخاب و معرفی می کنند.
بر اساس اعلام برای دومین سال متوالی پروفسور رحمت الله خضری دانشمند کُرد ایرانی اهل شهر اشنویه در لیست دو درصد دانشمندان جهان قرار گرفتند و با توجه به سن ۳۵ سال جزو جوان‌ترین محققان جهان شمرده می‌شوند. دکتر خضری کارشناسی خود را در دانشگاه ارومیه و ارشد را در دانشگاه کردستان و دکترای خود را از دانشگاه فریندرز استرالیا دریافت نموده و هم اکنون استاد دانشگاه در شهر ملبورن می‌باشد.
شنۆهەواڵ
کابان | KABAN
گۆڤاری لە داوێنی ئاربەبا
ژمارە ٥۲
ڕەزبەری ۲۷۲٤
(۱٤۰۳ی هەتاوی)
سەرنووسەر: ک_د_ئازاد
کابان | KABAN
بریندارم دەناڵم پڕ بە دیدەی خەیاڵم
عەزیز شاڕوخ
کابان | KABAN
کاتتان باش بەڕێزان 🛑
لە سەر داوای هاوڕێیانی کابان تکایە لە خوارەوە لە بەشی کامێنت ، ئاما‌ژە بفەرموون بە ناوی چەند ڕۆمان و بەسەرهاتی کوردی باش کە پێشنیار دەکەن خەڵکی دیکەش بیخوێننەوە .
سپاس
جێی شانازی
تەمەنم ٧٢ ساڵە، لەدایکبووی عامودام و هەر لەوێش دەژیم. کاتێک مناڵ بووم بوارم بۆ نەڕەخسا بچمە قوتابخانە و ئەوکاتە فێری نووسین و خوێندنەوە نەبووم. کە تەمەنم بوو بە ٥٠ ساڵ، هاوسەرەکەم فێری نووسین و خوێندنەوەی کردم بە زمانی کوردی، هەوڵێکی زۆرم دا تا فێر بووم. ساڵی ٢٠١٤ گەشتم کرد بۆ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، کە کوڕەکەم لەوێ دەژی. کوڕەکەم و هاوژینەکەی کاریان دەکرد و من تەنیا لە ماڵەوە دەمامەوە، هەر بۆیە بڕیارمدا دەست بکەم بە خوێندنەوەی کتێب. دوای چەند ساڵێک یەکەم هەنگاوم نا بۆ نووسینەوەی کتێبەکەم بە ناوی" Biranina Jineke Kurd" لە کتێبەکەدا باسی چیرۆکی ژیانی خۆمم کردووە هەر لە منداڵییەوە وەک ژنێکی کورد کە خەڵکی عامودایە لە رۆژئاوای کوردستان، ساڵی ٢٠٢٢ گەڕامەوە بۆ عامودا و چاپم کرد. هەر لە منداڵییەوە خەونم بوو فێری خوێندن و نووسین ببم، ئەوەتا من لە کۆتاییدا توانیم ئەم خەونە بەدی بێنم کتێبێک بنووسم و لە ئێستادا لە گەرمەی نووسینی کتێبێکی دیکەم دام.
س؛شەبەقی ڕۆژهەڵات
کابان | KABAN
پاییزی مەهاباد
هەستی پێی بەسامی پاییز دێتە گوێـم لە سەوزەزاران
دەمی شینی بولبولانە و سەرو ڕوو ڕنینی داران
ئەو بـەهارەی شۆخ و ڕازاوە نەماوە شوێنەواری
تەپ و تۆزی لێ بەرزبوون گوڵ و چیمەنی نزاران
ئەو گەڵا گەشەو نەشانەی بـەسـەبا دەهاتنە لەنجە
هەمـوو ئێستە بوونە پێخوستی ڕێبازی ڕێبواران
فاتیحا دەلـێ لە باخان هەوری دڵپەرۆشی پائیز
وەڪو ئاوی چاو دەڕێژێ لەسـەری تـنـۆڪی باران
بەرەوژێر دەبێ لە ڪوێستان چـیغ و تاوڵے دەوڵەمەندان
کۆچەری سەهەندو سامڕەند هەموو چۆل دەکەن هەواران
باخەوان لە بووڪی باخی دوڕی میـوەدا دەمـالن
دوڕے تۆو دەخەن دەنێو خاڪے خەزێنە، جوتیاران
زەوی زەرد وتینووە و خوێنے بڕا لە شارەڪانی
هەورەڕەش دەبن بەساقی،دەدەن ئاوی دێمەڪاران
گەرچی پاییزە و خەزانە، وەلی خۆش ئەو دڵانەی
ڪەوەفا دەڪەن بەقەولان‌و بەدڵ دەڪەن قەراران
گەلێ لاو دەگەن بە ئاوات و گەلێ دەڪەن بەشایی
دە ســەڵا لـئئە نـامـرادان و خـەنے لـــە نـازداران
ئاوەدانە سەرلە نوێ مەڪتەبی عیلم‌و شوێنی زانست
قەلەم‌وڪتێب بەدەست دێنەوە ڪۆڕی خوێندەواران
ئەوە پاییزێڪی دیش هات‌وخەزانی خستە گوڵزار
تۆ بڵێی چ پاییزێڪ بێ ڪە بڕۆین بەرەو مەزاران
وەرە سەیری شارەڪەی من‌کەخەزانیشی بەهارە
ئاوەدان بێ ئەی مەهاباد، ئـاوەدان هـەزار جاران
ناسر ئاغابرا ـ ژاڪــــــاو
کابان | KABAN
ملّت عشق
( ٤۲ )
#الیف_شافاک
راوی ؛ منیژه افشار
کابان | KABAN
ملّت عشق
( ٤۰ )
#الیف_شافاک
راوی ؛ منیژه افشار
کابان | KABAN
🔺درس ها و ترس های یک مرگ
"ژینا" منسوب به " ژین " - اسم مصدری معروف در زبان کردی - است. ژین به معنای زیستن است و از این رو می توان گفت ژینا هم به معنای نامیرا و زندگی بخش است.
در زبان کردی میان کلمات ژن ( به معنای زن )، ژین، ژیان ( به معنای زندگی)، ژیار( به معنای تمدن) و ژیانەوە ( به معنای رستاخیز) قرابت ریشه شناختی وجود دارد.
"هاوژین" هم معادل کردی واژه همسر است که انصافا از لحاظ آوایی و معنایی از معادل فارسی خود بسی زیباتر است.
چه، بدون هیچ اغتشاش مفهومی و صعوبت آوایی، با رساترین وجه، مفهوم " در زندگی مشترک بودن " را می رساند.
زندگی مشترکی که رکن رکین آن زن است.
تاریخ زبان در این زمینه حاوی درسی مهم است: زن سرچشمه آفرینش است و مصدر زیستن تنها با اضافه شدن یک حرف، مستقیما از اسم زن می آید.
مضاف بر این، آفریدن تنها عملی زیست شناختی و مربوط به حیات بخشیدن به کالبد بی جان نیست.
بلکه فراتر از آن تاملی است بر جهان و خود مفهوم زندگی و دلالت های معنوی و فرهنگی آن و خویشاوندیش با مفاهیم متعالی نظیر فرهنگ و تمدن.
بی دلیل نیست که زیباترین نام های دخترانه و پسرانه کردی، از مصدر ژین می آیند تا با هر ولادت، داستان زندگی و شور و سرزندگی آن را روایت کنند: ژینا، ژیوار، ژیار، ژیان، ژینو، هاوژین و ...
مرگ ژینا( مهسا امینی ) دختر 22 ساله سقزی از این منظر، راوی جوانمرگی تلخ این تذکره زبانی و جهان معانی آن است.
رویدادی بغایت تروماتیک که وجدان جمعی ایرانیان را رنجور و همچون کاردی زهرآگین در ژرفای آن فرو رفت.
پسرکشی، پدرکشی و برادرکشی مضامینی آشنا در تاریخ اسطوره و ادبیات ما هستند.
اساسا داستان آفرینش با رنج نامه ی قتل هابیل بدست قایبل آغاز می شود.
برجسته ترین مضمون پسرکشی در روایات دینی نیز، داستان قربانی کردن اسماعیل بدست ابراهیم به عشق معبود است.
تراژدی قتل سهراب توسط رستم هم فواره ی خونی است که سده هاست جهان اساطیری ما را سرخ فام و خونین کرده است.
اما در کم تر داستانی، زن می میرد و این صرفا به علت ریخت مردسالارانه روایات جهان پیشامدرن از زندگی نیست، بلکه بخاطر هراس از زوال خود مفهوم زندگی است!
زن سرچشمه حیات و مصدر اصلی توالد و تناسل و توالی زیستی است و دخترکشی، خواهر کشی و زن کشی، بالقوه می تواند هستی را با مصائب مرگبارتری از مرگ مردان روبرو سازد.
در داستان ژینا، اما زن مرده است. مرگی اسطوره ای که حاصل زنانه تر شدن ساختارهای اجتماعی است.
زنانه شدن جامعه ایران در برتو نوسازی و غالب شدن امر مدرن، در دل خود امکان وارونه کردن بسیاری از سنت ها و اسطوره ها را فراهم کرده است.
پایتختی که خنکای شهریور و فراغت قبل از پاییز آن، جوانان زیادی را برای دیدن زیبایی ها و سرزندگی هایش به سوی خود می کشاند، " ایراندخت " خود را کشته است!
بی گناه و بی تاوان و درست مانند تراژدی سهراب و سوگ سیاوش!
در شهری که چند سالی است ذائقه های زیباشناختی آن با خوش آهنگی و پرمعنایی نام های دخترانه ی کردی دمساز شده و دخترانش نام آن در تعیین سرنوشت خویش است.
زن و زندگی مفاهیمی هم بسته اند و تاریخ زبان و جهان اسطوره ها و نمادها و معانی هم این را می گوید! زن نباید بمیرد!
#صلاح_الدین_خدیو
@sharname1
کابان | KABAN
«نطقی تاریخی»
امروز
موش فاضلابی را دیدم
که از پاکیزگی سخن می‌گفت
چرک‌ها را به مجازات تهدید می‌کرد وُ
مگس‌ها پیرامون او
کف می‌زدند!
احمد مطر
/channel/AZADANDISHI93
گلەیی لە کەس ناکەم
سەلاح نەجمەدین
سەلاح نجمەدین ١٩٦٠ لە هەولێر بە دونیا هاتە، هەر لە منداڵیەوە سترانبێژ بووە.
زۆر کەس بە هەڵە وا دەزانن گوێ لە دەنگی خاتوونێک دەگرن ،بەڵام سەلاح دەنگیشی وەک خۆی جیاواز بووە.
یەکەم جار ڕادیۆ بەغدا دەنگی بڵاوە کردووتەوە.
س؛honar_andishabook
کابان | KABAN
۲
زۆریان حەول دا بیگەڕێننەوە و نەهێڵن بڕوا بەڵام ئەو بڕیاری خۆی دابوو و لەسەر ڕۆیشتنی خۆی سوور بوو دوای حەول و تێکۆشانێکی یکجار زۆر بە داخەوە دوکتورەکان نەیان توانی زیندووی کەنەوە و دڵی چکۆلەی بە بێ هیچ هۆیەک هەر دوای بە دونیا هاتنی لە لێدان وەستابوو.
پەپوولەی بەیانی باڵی گرت بەرەو ئاسمان بەرەو ڕووناکی بەرەو دونیایەکی لەڕادەبەدەر خۆش.
تەواوی ئەو شتانە دە چەن سات دا ڕووی دابوو هیچیشی لەگەڵ نەدەکرا.هیچ کەس نەبوو کە لە ناخی دڵەوە و بە کوڵ نەگری بەیان نەبێ!
دایکی دە ئامێزی گرت فرمێسکی نەهات
بێهنام هات دەنگی لێ دەر نەهات.
دەوری پڕ بوو لە دۆست و خزم و کەس هەموو چاوەڕێ بوون بەیان بگری دەیان کوت وا باشترە بگری بەڵام ئەو نەدەگریا! فرمێسکەکانی لێی تۆرابوون...
ئەو کاتەی گوێی لێبوو پەرەستارەکان بە بێهنامیان دەکووت دەبێ بیبەین بۆ ساردخانە ئەو کاتە بوو کە بەیان فرمێسکەکانی هاتنە خوارێ و لە ناخی دڵەوە برا گەورەکەی دە ئامێز گرت و گریا و گریا منداڵێکی کە ٩ مانگ گەرم و گوڕ دە نێو زگی دا ڕایگرتبوو خەریک بوون دەیان برد بۆ جێگایێکی سارد و سڕ و بە تەنیا بە جێیان دەهێشت .
بۆ دایکێک چ شتێک لەوە دەتوانێ ناخۆشتر بێ کە بزانێ منداڵەکەی لە جێگایێکی سارد و چۆل بە تەنیایە.
٩ مانگ چاوەڕوانی بەیان تەواو بوو و زانی کە ژیان بە چاوەڕوانی چەندە خۆشتر و جوانترە...
نووسەر:دڵنیا سووڵتانپوور
کابان | KABAN
ملّت عشق
( ٤٤ )
#الیف_شافاک
راوی ؛ منیژه افشار
کابان | KABAN
پاییز پاییز
هه‌ڵبه‌ستی مامۆستا گۆران
ئاوازی نه‌جمه‌ی غوڵامی
پایز پایز !
بووکی قژزه‌رد
من مات تۆ زیز
هه‌ردوو هاوده‌رد
من فرمێسکم، تۆ بارانت
من هه‌ناسه‌م، تۆ بای ساردت
من خه‌م، تۆ هه‌وری گریانت
دوایی نایه دادم دادت
پایز پایز!
گه‌ڵارێزانت
هه‌وری ماتی ئاسمانت
له بەر کزه‌ی بای سه‌ر ته‌زین
له گه‌ڵ گه‌ڵای دره‌ختا ئه‌ژین
به‌ڵام قورسه زۆر به جۆشه
دۆزه‌خێکم وا له جۆشه
پایز پایز!
شان و مل رووت
من مات، تۆ زیز
هه‌ردووکمان جووت
هه‌رچه‌ند گوڵ سیس ئه‌بێ بگرین
ئاڵتوونی دار ئه‌ڕژێ بگرین
پۆلی باڵدار ئه‌فرێ بگرین
بگرین… بگرین… چاومان نه‌‌سڕین
پاییز پاییز هه‌رگیز، هه‌رگیز
کابان | KABAN
گۆڤاری لە داوێنی ئاربەبا
ژمارە ٥۲
ڕەزبەری ۲۷۲٤
(۱٤۰۳ی هەتاوی)
سەرنووسەر: ک_د_ئازاد
کابان | KABAN
پاییز
ئە‌وینە‌کە‌م....ئە‌وینە‌کە‌م
لە‌مێژە نێو دڵی پڒم
لە‌مێژە سینگی پڒگڒم
تەژی لە داغی بێ سنوور
لە‌شاری شین لە شاری سوور
بە‌ئە‌وپە‌ڒی پە‌ژارەوە
بە‌کۆسپی بێ‌ژو‌ماروە
چاوەڕوانی بزە‌ی نیگان
هەر بەهیوان هەر بەهیوان
ئە‌وینە‌کە‌م ئە‌وینە‌کە‌م
لە‌دەریایی بێ بناری غەم
لە‌پائیزی پڒ تە‌م و غەم
لە‌دووری تۆ هانی جەستە‌م
چۆن دڵت هات و بمبینی
من قاڵ ببم بە چە شنی شەم؟
دیوانە بم بە چەشنی مە‌م ؟
ئەی زینەکەم چۆن دڵت هات
پائیزی رە‌نگا‌ورە‌نگی من
بە زریانی سە‌فە‌رێکی
وا پڒئێش و دەرد و ئازار
بکە‌یتە زستانی لاسار
بارستایی تەواوی کێوی کوردستان
کڒێوە‌ی غەم بە‌سە‌رمدا ببارێنی
ئەی زینەکەم چۆن دڵت هات؟
ئەو دڵەی بەتە‌نیا ، ئە‌تۆ هە‌توانی‌بووی
مانای ڒپە و لێدانی بووی
بەم جۆرە تەنیا بهێڵی
لەنێو پێڵی پڒ لە سامی
کوێرە‌وە‌ری
بە‌جێ‌بێڵی......بە‌جێ بێڵی.......
شاعیر ؛ مامۆستا سووتاو
خوێندنەوە ؛ شێربەگی ـ ئەحمەد
کابان | KABAN
بەرەو کوێستانی ئاواتم ئەگەر دێم
ئەگەر هەوراز و هەڵدێریش بێ هەر دێم
کوڕئازای کوردم و ناترسم هەرگیز
ئەگەرکوو دەست وپێم ببڕن، بە سەر دێم
لە هەر وەرزێ وەکوو داری هومێدم
خەزانیش بێ، چرۆ دەگرم، وەبەر دێم
ڕەقیب، نازانێ بەم عەشق و ئەوینە
بە سەر دێم، بێ تەتەر دێم، بێخەبەر دێم
برۆی شمشیر، نگای تیرە کچی کورد
لە مەیدانی ئەوین دا، بێ سپەر دێم
سیاسەت، فێڵە خۆ لەم کوردە دەکرێ
لە مەولا خۆم، لە چارەی خۆم وەگەر دێم
خەیانەت گەر چی ڕیشەی داکوتاوە
بە یەکڕیزی لە فێڵ و مەکری دەر دێم
شەوی تاریکی ئێمە، درزی برد و
گەلۆ مژدە، وەکوو خۆری سەحەر دێم
بە شێعرم هەر وەکوو باران دەبارم
لە ماکۆ تاکوو کۆ، تا ئاوییەر دێم
لە بانە تا بە هەولێر، تا مەهاباد
لە ئیلام تا شنۆ دور لە کەسەر دێم
قەڵای عەشقم، لە ڕووخان نایە هەرگیز
وەکوو ئازادی، بێ خۆف و خەتەر دێم!
سەقز
“ک. د. ئازاد”
کابان | KABAN
ملّت عشق
( ٤۱ )
#الیف_شافاک
راوی ؛ منیژه افشار
کابان | KABAN
ملّت عشق
( ۳۹ )
#الیف_شافاک
راوی ؛ منیژه افشار
کابان | KABAN
لە ستایشی ژیاندا
ئەزموونی شاعیر و نووسەر
ڕەفیق سابیر
بەشی ۳۰
مۆسیقا ؛ پدرام شەهلایی
تۆمار و خوێندنەوە ؛ موشتاق فەیزیابی
دیزاینەر و پێشکەشکار تەکنیکی ؛ دیاکۆ گەرمیانی
س؛ڕێگاپادکەست
#لە_ستایشی_ژیاندا
کابان | KABAN
ئەی کە من گرفتاری تۆم
سەلاح نەجمەدین
سەلاح نجمەدین ١٩٦٠ لە هەولێر بە دونیا هاتە، هەر لە منداڵیەوە سترانبێژ بووە.
زۆر کەس بە هەڵە وا دەزانن گوێ لە دەنگی خاتوونێک دەگرن ،بەڵام سەلاح دەنگیشی وەک خۆی جیاواز بووە.
یەکەم جار ڕادیۆ بەغدا دەنگی بڵاوە کردووتەوە.
س؛honar_andishabook
کابان | KABAN
چاوپێکەوتنی نازم حیکمەت و مامۆستا هەژار
«دەگەڵ سەڵماسی و نینا جوولەکەکەی وەرگێڕی شیعرەکانم چووینە دیدەنی نازم حیکمەت. پیاوێکی باڵابەرزی چوارشانە، چاوشین، موو زەرد، هەتا بڵێی خوێن شیرن. لەسەر تەختی پشت لەسەر تەخت ڕاکشابوو. نەخۆشی دڵی بوو؛ نەدەبوایە زۆر ببزوێ. گوتم: زۆر بەداخەوەم ئەو دڵەی کە لە گۆشەیەکەوە کوردی تێدایە ژان بکا.
گوتی: یاهو! ئەوە قسەی شاعیرانەیە. کورد لە ناوەندی دڵمدایە نە لە گۆشەدا. من بە منداڵی لە ماڵی بەدرخانییان ژیاوم و مەمکی کوردانم مژیوە. خۆم لە تۆ بە کوردتر دەزانم... خەڵک لە عێراق و شوێنی تری عەرەب چۆنم باس دەکەن؟
- هەموو کەس دوور بە دوور عاشقتە و ناوبانگت زۆر بەرزە. بەڵام کۆمۆنیستەکانی عێراق (کورد و عەرەبی) و کۆمۆنیستەکانی سووریا لێت ڕازی نین؛ ئەویش هەر لەسەر ئەو قسانەی کە باسی کورد دەکەی.
- چم پێ دەڵێن؟
- چت عەرز کەم؟ دەڵێن های لە دا...ی نازم حیکمەت بەین! بەڵێ شتێکی وا!
زۆر پێکەنی. گوتی: ئەوانە کەرن؛ با جنێو بدەن. هەرکەس بتوانێ و یاریدەی ئەم گەلە بەستەزمانە لێقەوماوە نەدا، نابێ بە خۆی بڵێ بنیادەمم. دڵم بەو خەبەرەت خۆشە...»
سەرچاوە: چێشتی مجێور
کابان | KABAN
بۆ ڕاوێژ دەبێت بە کاوێژ؟
ژنێکی تەمەن نزیک پەنجا ساڵ، چووە لای خاوەن هوتێل و وتی: من لە دوێنێوە لەگەڵ دوو کچی جەحێڵم لێرە میوانین، بەتەماین چەند ڕۆژی دیکەش لێرە بمێنینەوە. بەڵام دوێنێ شەو، بەنەسیبی دوژمنت بێت، هەتا مەلابانگدان چاومان نەچووە خەو. وەتاغی پاڵدەستمان کابرایەکی لێیە، دوێنێ شەو هەتا بەیانی لەگەڵ چەند کەسێک کە میوانی بوون، کردبوویان بە زەماوەندی جندۆکە. وەها بە دەنگی بەرز قسەی دەکرد، واماندەزانی بزن داخ دەکەن. بەدەم قاقای بڵحانە و قسەی سووک، هەر باسی بیرەوەری و بەسەرهاتی بێئەخلاقی خۆی دەگێڕاوە بۆیان. جا نازانم ئێوە چۆن بەڕەڵای واتان ڕێداوە بێتە ئێرە؟ خاوەن هوتێل وتی: خاتوونی بەڕێز! ئیمە بەرپرسی پەروەردەی خەڵک نین. بە دەردی کابرای مردوو شۆر دەیگوت: پارەی کفن بدرێت، دەبا مردوو هەر گۆڕبەگۆڕ بکرێت. ئەم بەڕەڵایەش کە ئێوە دەفەرموون سەر بە بنەماڵەیەکی زۆر دەوڵەمەندی پێتەختە. بە دەیان مڵک و ماڵ و باخ و قەیسەرییان هەیە. بە پارە قەمچان(پێنج بەردە، بازەڵێن) دەکەن. ژنە وتی خۆ ئێوە نابێ تەنیا چاوتان لە دەوڵەمەندی کابرا بێت. کابرا، شوان و گاوانیش بێت، ئەگەر خاوەن ئەخلاق بوو، جێی ڕێزە. بەڵام دەوڵەمەندی بێئەخلاق بایی قەرانێکە. ئەم هوتێلە ژن و منداڵی خەڵکی لێیە. ئێوە ڕێگاتان بە کەسێک داوە کە بە تەویلەی کەریش نامەحرەمە. ئەمڕۆ کاتی قسەکردن لەگەڵ خزمەتکارانی هوتێل، وەکوو گەماڵی هەوشار، هاشاوڵی دەبرد بۆیان. من لە جێی ئێوە بم، ئەوپەڕی ڕێزم ئەوەیە بۆی کە هەتا سەرشەقام بە تێهەڵدان بەڕێی بکەن.
خاوەن هوتێل وتی: ئەمانە وەها بۆیان مەڕوانن. ئەوەندە خزم و ناسیاوی خاوەن دەستەڵاتیان هەیە کە بیەوێت هەر ئەمڕۆ دەرکەی هوتێل بە قوڕ دەگرێ و خۆمیش دەکاتە پشیلەی سەر چنار. ژنە هەناسەیەکی هەڵکێشا و وتی: لە کۆمەڵگای ئێمە دەوڵەمەندی وەهامان هەیە کە شایانی ئەو هەموو سەروەت و سامانە نین، بۆیە بە هۆی پارەی زۆر، هەم خۆیان و هەم کۆمەڵگایان تووشی فەساد و گەندەڵی کردووە. منداڵیشیان لە خۆیان خراپتر، لێمان دەبن بە یەکانەی پەڵخی.
خاوەن هوتێل وتی: منیش دەزانم ئەو کوڕە بەو هەموو جوانییەوە، ئەوە ئەخلاقیەتی. ئەگەرچی کاتێک مەست نەبێت ئەخلاقی تۆزێک باشترە. تەنانەت دوێنێ نامەی بۆ دایک و باوکی دەنووسی. خاتوون وتی قوڕ بەسەر دایک و باوکی و لەوانیش خراپتر قوڕ بەسەر ژنە بێچارەکەی. ئاخۆ کامین بنەماڵە بەوە ڕازی بوون کە کچیان ببێتە هاوژینی ئەو دەعبایە؟ خاوەن هوتێل وتی: ژنی لە کوێ بوو؟ ئەو کابرایە هێشتا سەڵت و ڕەبەنە!
خاتوون بە بیستنی ئەم قسە تۆزێک ڕاما و پاشان وتی: هەرچی بێت ئەو پیاوەش هەر وەکوو ئێمە مرۆڤە. تکایە پێیان بفەرموون من دەمەوێ پاش نێوەڕۆ لەگەڵیان دانیشتنێکم هەبێت. بەڵکوو بتوانم بیانهێنمە سەر هێڵی ڕاستی. ڕەنگە کەسێکی دڵسۆز نەبووە ئامۆژگاریان بکات.
پاشان گەڕایەوە بۆ دیوەکەی خۆیان و بە کچانی خۆی گوت: بۆ دوانیوەڕۆ لەگەڵ ئەو دراوسێمانە دانیشتنمان دەبێت. ئیوەش دەستەجلە گوڵ هەنارییەکانتان لەبەرکەن. کچ دەبێت تۆزێکیش بەرچاو و ڕووبازاڕی بێت. کچان وتیان جا ئێمە قسەمان چی بێت بۆ ئەو کابرایە؟
دایکیان وتی: ئاخر، ئەگەر خۆم هەوڵێکتان بۆ نەدەم، باوکتان لە دواگاوانێک، بەچکە شوانێک، لەبرسان مردووێک مارەتان دەکات. نەمدیوە کەس بە هەوڵ و تێکۆشان، ژیانی ئەعیانی پێک بێنێت. لە دنیای ئەمڕۆ ئەوەی ئازایە کە بتوانێت کەرەکە بە بارەوە قووت بدات.
ئانتوان چێخۆف١٨٨٥/ سروژ استپانیان.
خوێنەری هێژا!
هەموو کەس دەزانیت دنیا چ باسە. کامە حەقە و کامە ناحەق. بەڵام بەداخەوە پێوەری ڕاستەقینەمان ئەخلاق نییە، بەڵکوو قازانجی تاکەکەسی خۆمانە. هەر بەو بۆنەوە لە قسە کردن و ڕاوێژ و نەسیحەتی خەڵکی زۆر باشین، بەڵام بە کردەوە ڕێک پێچەوانە قسەی خۆمان دەجوڵینەوە. ڕێز لە دز و درۆزن دەگرین، لە بەرانبەر ناحەقییەکان کوێر و کەڕ دەبین....
ناسینی دەردەکان بەس نییە بۆ چارەسەری. جار وایە ناسین و زانیاری سەبارەت بە دەردەکان دەبن بە شمشێری دوودەم. بەو بۆنەوە بە درێژایی مێژوو کۆمەڵگا لە لایەن زانایانەوە زۆرتر تووشی خەسار بووە تا لە لایەن نەخوێندەواران.
خەڵکی ئەمڕۆ کەمتر زانایەک شک دەبەن کە بە کردەوەش وێنە و نموونەی مرۆڤایەتی بێت.
عیسا ئەحمەدی١٤٠٣/٠٦/٢٧
کابان | KABAN
چاوەڕوانی
۱
چاوم لە نوسراوەکانی سەر لاپەڕەکەی دەکرد ئاخردانەیان سەرنجی ڕاکێشام!
"دەڵەی کێوێک لەو دەشتە سەفەری کردۆ ئەوەندە دوای تۆ جیهانم خاڵی بۆ!"
پرسیار ،پرسیار و پرسیار بوو کە دە سەرم دا دەهاتن و دەچوون.
دە ماوەی ئەو چەن ساڵە دا قەت لە کەسم نەبیستبوو بڵێن ئەوە بەیان کێشەیەکی هەیەو یا موسیبەتێکی بەسەر هاتۆ!
بەڵام بەو ڕستەیە ڕا دەمزانی شتێک بۆ،شتێکی تاڵ،کارەساتێکی دڵتەزێن...
چاوەڕوانی ناخۆشە بەڵام لە وی ناخۆشتر ئەوەیە بەیانییەک لە خەوێ هەستی و بزانی ئیتر پێویست نێ چاوەڕێ بی.سەرت لێ دەشێوێ ڕەنگە جار جار دڵیشت تێکەڵ بێ زۆر جار تا بەر پەنجەرەکە دەچی چاو لە ڕێگا دەکەی، دەست دەدەیە مۆبایلەکەت و وەبیرت دێتەوە کە ئیتر پێویست نێ چاوەڕوان بی...
دە چاوەڕوانی دا ئاسۆیەکی زۆر چکۆلە و کز هەیە کە مرۆڤ لە تاریکایی ڕزگار دەکا و بوونی پێ دەبەخشێ و ناهێڵی بمرێ بەڵام ئەو کاتەی بزانی ئیتر شتێک نێ کە چاوەڕوانی بی دەکەوی نێو تاریکایی دەروونت و دەرەتان و ڕزگاریت زۆر ئەستەمە بۆیە هەمیشە چاوەڕوانی خۆشترە هەر چەند چکۆلە هەر چەند کەم.
حەفتەی ٣٨ ی دووگیانی بوو ڕۆژەکان یک بە دوای یک تێپەڕ دەبوون و هەموویان چاوەڕێی بە دونیا هاتنی بوون.
بەیانی کە لە خەو هەستا هەستی بە قورسایێک دەکرد چاوەکانی بە زۆری ئاوەڵە ڕاگرتبوو پێی خۆش بوو بە درێژایی ئەو ڕۆژە بخەوێتەوە و هەر بۆ نان خواردنیش هەڵنەستێ کەمێکی مابوو خەو زاڵ بێ بە سەری دا و دیسان بخەوێتەوە کە کچەکەی دەستی کرد بە جووڵانەوە سوڕاو و سوڕا تا دایکی لە خەوی شیرین وە خەبەر هێنا.
گوێی دابوو کتێبی دەنگی و لە ژورێ دەهات و دەچوو جار جار هەستی بە ژانێکی دەکرد کە جار لەگەڵ جار زیادتر و زیادتر دەبوو.
ئەو ژانانە موژدەی هاتنی کۆرپەکەی بوون
دڵی توندتر لە جاران لێی دەدا دەیزانی ئیدی ئەوە چەن ساتی دیکەیە و بە دیداری ڕۆڵەکەی شاد دەبێ.
ژانەکان گێشتنە جێگایێک کە زانی زۆر بە زوویی دەبێ ڕێ کەوێ و هەنگاو هەڵێنێ بەرەو ژیانێکی نوێ.
زۆر بە زوویی بنەماڵە ساز بوون و ڕێگای نەخۆشخانەیان گرتەبەر.
بەیان دەترسا ،ترسێکی نامۆ...
کەسێک قەرار بوو بێتە نێو ژیانی و ببێتە خاوەنی دڵ و ڕووحی،ئیتر لەمەوبەدوا بۆ وی دەژی و دونیاکەی دەبێتە ئەو ڕۆژ و شەوەکانی،هەناسەکانی هەمووشتێکی.
پێشتر دە دڵی خۆی دا دەیکوت بڵەی بەرگەی ئەو ژانانە بگرم،بڵەی بتوانم؟
ئیستا بە چاوی خۆی دەیدیت کە چەندە بە هێز و توانایە و تەواوی ئەو شتانەش ئی وەیە ئیستا ئیدی ئەوە دەبێتە دایک
دایکیش کە سەرچاوەی هێز و توانایە❤
ساتەکان یک بە دوای یک دا تێپەڕ دەبوون خزمەتکارەکان مزگێنی بە دونیا هاتنی ٤ منداڵیان بۆ بنەماڵەکانیان هێنا دەو نێوە دا بنەماڵەی بەیان هەر چاوەڕێن و هیچ خەبەر نێ هەموویان دەست بە دوعا ڕاوەستاون و لەبەر خودای دەپاڕێنەوە دایک و منداڵ بە سڵامەتی نەجاتیان بێ.
بێهنام دە دڵی خۆی دا دەڵێ ئەوجار ئیدی دەبێ دەنگی گریانی کچە جوانەکەی من بێ ئەوجار ئیدی خزمەتکارەکان دەبێ مزگێنی بدەن بە من و شیرنیان لە من بوێ.
چاوەڕێیە لە بن دەرکەی ئارام و قەراری نێ ناتوانێ لە جێگایێک بەند بێ سەرەگێژەی بە هەمووان گرتۆ چاوەڕێی بیستنی دەنگی گریانی کۆرپە جوانەکەیەتی.
بەیان دوای تێپەڕ کردنی ژانێکی لەڕادەبەدەر زۆر و سەخت دەیزانی کاتی دیدار زۆر نیزیکە ،دەیزانی ئیدی ئەوە چەن چرکەی دیکەیەو منداڵەکەی دەخەنە سەر سینگی
دەتوانێ تێر تێر بۆنی بکا،بیلاوێنێتەوە بە خۆیەوە بگوشێ ،ماچی کا ،دەستی بە کوڵمەکانی دابێنێ.
ئەو منداڵەی ٩ مانگی ڕێکە هەموو ڕۆژێ قسەی لەگەل کردۆ ،چیرۆکی بۆ گێڕاوەتەوە ،دیوی بۆ ڕازاندۆتەوە ،جل و بەرگی جوانی بۆ کڕیوە.
جێژوانی دایک و کچ دەتوانم بڵێم چەن چرکەی نەگرت ،بەیان مابۆوە بۆ وا خێرا کۆرپەکەیان لە بەر دڵی هەڵکەند و نەیان هێشت بە گەرمای لەشی گەرمی دابێنێ!
ئەو منداڵە ئێستا زیادتر لە هەمووشتێک پێویستی بە گەرمای لەشی دایکێتی.
ئەو بۆیانە دە مێشکی دا دەهاتن و دەچوون و ئارام و قەراریان لە بەیانی هەڵگرتبوو زمانی شکابوو قسەی بۆ نەدەکرا نەیدەوێرا بپرسێ چ ڕووی داوە تەنیا دەیدیت ئەوە ژومارەی دوکتورەکان هەر زیادتر و زیادتر دەبێ هەموو پەشۆکاون،پەرەستارەکان دەڵێن منداڵەکە شلە ،ناگری، کۆدی لێدەن...
گێژ و کاس بوو دەیزانی شتێک ڕووی داوە دەنگی گریانی منداڵەکەی نەدەهات چاوەکانی بەست و پێی لەسەر دڵی دانا و لەبەر خودای خۆی پاڕاوە و هاواری کرد کە دەستم بە هیچکۆ بەند نێ بە دادم بگە ئەوەی خێری کچەکەمی تێدایە ئەو ڕووبدات.
یەکسەر ئەو ڕستەیەش دە سەری دا دەکوتراوە کە منداڵەکە شلە،ناگری، کۆدی لێدەن...
👇👇