3793
🔻کابان کاناڵێکی خۆماڵیی فەرهەنگی ، ئەدەبی و کۆمەڵایەتییە کە زۆرتر دەپەرژێتە سەر چیرۆک و ڕۆمان و هەروەها بابەتگەلی دیکەی کۆمەڵایەتی و هونەری و ... بەڕێوبەر @MTMUKRYANMK
گەشتێکی هەوایی لەسەر شاری جووان ڕازاوەی مەھاباد، لە چاوی کامێرای کاک سالار عەزیزی فڕۆکەوانی لێھاتووی شارەکەمان
س؛ مەهاباد ۳
کابان
ئاوێنەشکاو
ئاڵقەی ۳ کابان
کۆی بیرەوەرییەکانی خالید حیسامی ( مامۆستا هێدی )
مۆسیقا ؛ ساسان سەمەدی
تۆمار و خوێندنەوە ؛ موشتاق فەیزیابی
ویدیۆ ؛ هێدی خزری
کابان
س؛ڕێگاپادکەست
🌏کۆڕی ۱٦ی سەرماوەزی ۱۴۰۲ هەتاویی ئەنجومەنی ئەدەبیی شنۆ
🔰تەوەر: "نەرێتی" لە شێعری مامۆستا هێمندا
د. ڕەهبەر مەحموودزادە
ئەنجومەنی_ئەدەبیی_شنۆ
كات: ٤۳خولەک
قەبارە: ۱٨ مێگابایت
س؛ خێوەت کابان
بەیانیتان باش خۆشەویستان
گۆرانی : شیرینە سەوزە دانەے هەنارے
دەنگ : ژیان وەلیدی
سەقزگرام
کابان
▪️یکی از آثار ثبت شده ی جهانی ایران، تخت سلیمان در تکاب استان آذربایجان غربی است.
تخت سلیمان در آذربایجانغربی
تاریخ
باستان شناسی
گردشگری
@zistboommedia
مدرسه علوم انسانی
کابان
موکریان Mukiryan
* مانا و ڕیشەی وشەی موکریان *
کابان
مامۆستا جەمیل ڕۆژبەیانی دەڵێ:
چونکە ڕێگای هات‌وچۆی موغەکان بووە، ناویان ناوە موغڕێیان (Moxrêyan)، پاشان بەپێی گۆڕانی دەنگەکان بۆتە موکریان!
شەرەف‌خانی بدلیسی دەنووسێ:
چونکە یەکێک لە میرانی ئەو ناوچەیە فێڵەزان و مەکرباز بووە، ناوی ناوچەکە بۆتە مەکری ( Mekirî )!!
دیارە ئەو بەڕێزانە هەردووکیان بەوردی بۆی نەچوون.
هێندێک لێکدانەوەی دیش ھەن و بە هێند ناگیرێن ، منیش نامەوێ زۆرتر لە سەریان بڕۆم و بۆچوونەکانی تر دووپات کەمەوە.
بە بڕوای من دوو وشەی "موو" و "کر" پاشگری "یان" دەگرن و دەبنە:
مووکریان (موو + کر + یان).
موو واتا مووی بزن.
کر واتا ڕایەڵی جۆڵا (۱)
هەتا ۷۰ ساڵ لەمەوبەر کری موو ، بەتایبەت ڕانک‌وچۆغە (۲) لە ناوچەی موکریان زۆر باو بوو ، هەروەها پیشەی جۆڵایی وەکوو هەوەڵین و کۆنترین پیشە چاوی لێدەکرا (۳).
دیارە خەڵکی ئەو مەڵبەندە زۆر لێهاتوو بوون لە تەون و کری زۆر جوانیان دروست کردووە لە مووی بزن.
کری موو لە هەموو شوێنەکانی کوردستان دیتراوە ، لەوانەیە ئیماراتی دەوروبەر بە سووکایەتی ئەو ناوەیان بەکارھێنابێ بۆ دانیشتووانی ئەم ناوچەیە (۴) چونکوو کری خوری (فەڕش) گرینگ ترە له کری موو .
وشەی مووکریان لە گۆکردن وەکوو موکریان دێتە گوێ ، هەر بویە دەکرێ بنووسین : موکریان
لە زمانی عەرەبیدا دەنووسن : مُکریان
فارسەکانیش هەر بە ڕێنووسی عەرەبی دەنووسن : مُکریان چونکە لە عەرەبانیان وەرگرتووە.
فارس و عەرەب کەیفی خۆیانە چۆنی دەنووسن کێشە نییە، بەڵام با ئێمە لاسای ئەوان نەکەینەوە و هەر بنووسین: موکریان، هەروەها خەلکی ناوچەکە دەبنە موکری یا موکریانی ، نەوەک مکری یا مکریانی (۵)
پ:
۱. کر : کار، پیشە، ڕایەڵی جۆڵا، ڕایەڵی تەون، بووزوو، شاڵی ڕانک‌وچۆغە، هەر شتێکی تەندرابێ وەک مافوورە ، بەڕە، جاجم...
۲. لە کوردستانی باشوور لە هێندێک شوێن بە بووزووی ڕانک‌وچۆغە دەڵێن: کر.
۳. پیشەی جۆڵایی لە موکریان لە ساڵەکانی ۱۳۰۰بەدواوە لە کزێی داوە ، بەڵام تا ساڵی ۱۳۳۰ لە شاری مەھاباد چەند دووکانی جۆڵایی هەر مابوون وا بۆ من زۆر سەرنجڕاکێش بوون. بەداخەوە ئێستا جۆڵا زۆر کەم ماون لە ناوچەی موکریان .
٤. پێویستە لێکۆڵینەوەی زانستی بکرێ تا بزانین هەوڵ جار لە چ کتێبێک‌دا وشەی موکریان یا مکریان هاتووە .
۵. ناوچەی مکران (مەکران Mekran ) لە کەناری دەریای عومان واتا لە باشووری پارێزگای بەلووچستان هەڵکەوتووە، زۆر جار موکران Mukran گۆ دەکرێ.
کابان
عەلی شەمسی‌بورهان _ ۱۷ی سەرماوەزی ۱۴۰۲
ــ وەڵڵا ئەگەر ڕاستییەکەت دەوێ لەبەر ئەوەیکە هەموو ڕۆژێ سکێکی نەکەم پێم خۆشە کوڕێکمان ببێ و تەواو.
بەو قسەیە واقی‌وڕما و کوتی:
ــ تێح جا چۆن دڵت دێ ئەو قسەیە بکەی؟! چۆن دەتوانی ئاوا بیر بکەیەوە؟ کاتێک بۆخۆت ئافرەتی؟! ئەگەر خودا بمانداتێ بەدڵ پێم خۆشە کچێکمان بێ لەوێنەی تۆ؛ نەشمیل و لەبەردڵان، دەستی بەسەر پرچی داهێنا و کوتی قژی هاوچەشنی ئەوانە درێژ و کاڵ، کاتێک بۆنیان دەکەم بە هەناسەکانم برینجەبرینج دەست بکەن بە کەروێشکە کردن!
کوڵمەی لە سەرمان دەتکوت سێوی لاسوورە!
هاوڕێ لەگەڵ بیرەوەرییەکانی سواری ماشێنەکەی بوو.
ــ ئەرێ دەڵێم ناسر
ــ گیانی ناسری!
ـ ئەگەر منداڵمان بوو، پێت خۆشە چ نێوێکی ڵێ بنێین؟
ــ ئەگەر کچ بوو، نێوی دەنێین ئاونگ.
ــ ماڵتە خۆ باشتر لەمن دەزانی کە لە سجیل دا بە کوردی ناینووسن، ئەگەر بە کوردیش نەینووسن واتاکەی دەبێتە ڕاژێنی کاتژمێر، نانا نێوی دەنێین یاران بە یادی یارانی دوورە وڵات، پێت چۆنە؟
چەند خولەکێک دەبێ بەفر لێی کردۆتەوە.
کاتێک ماشێنەکەی لە پارک دەهێنا دەر نەیزانی بەکوێدا و چۆناوچۆن تاکسییەک لەبەر دەمی چەقی و شەق ڕمبەی لێهێنا و دەرکە و گێلگیری تاکسی تێکقووپاند! داچڵەکا و حەبەساو سەری لێ قورس بوو!
شۆفیر تاکسی کە پیاوێک قوڵەبنەی ڕەشتاڵە بوو، قەڵس و گرژاڵ دابەزی و نێوچاوان تاڵ بەرەولای دەهات.
لە ترسان زراوی چوو و ترس و خۆف بەسەریدا زاڵ بوون!
جەستەی وەلەرزین کەوت! لە ناکاو دەرد و ئێشێکی تاقەتپڕۆکێن لە پشتوێند بەرەو خوارێی گەڕا و حەجمینی لێ هەڵگرت! هەستی بەتەڕاییەک کرد، دەستی لەرزۆکی لەسەر ڕانی دانا، پەنجەکانی شەڵاڵی خوێن بوون و لەبەر چاوی شاراوە نەبوو، بە دیتنی ڕەنگی وەکوو بێی زەرد هەڵگەڕا، سینگی توند بوو، بزە لێی تۆرا و دڵەکوتە دایگرت؛ دەنگی گورپەگورپی دڵی خۆی دەبیست، لەشی لە ئارەقەدا خووسا! شەمزیو و خەمبار بناجانگی لەسەر فەرمانەکە دانا. گوێی لە هەراوهوریای ئاپۆڕەی جەماوەر و گوڕەگوڕی شۆفیر تاکسییەکە بوو کە بە مستەکۆڵە لێکدالێکدا لە جامی ماشێنەکەی دەدا!!
ــ کچێ بۆ نایە دەرێ لە گۆڕی بابت بم!
ـ کوڕە کاکە بڕێک لەسەرەخۆبە نابینی ڕەنگی بەڕوویەوە نەماوە!
ــ لەسەرەخۆی چ بم! ها؟ کوێری! نابینی؟ خۆ ماڵوێرانی کردم ئەو بابم گاوە!
ـ باشە ئەو هاتوو هاوارەت لە چییە بەدبێژ!؟ئەو عالەمەت وەسەر خۆت گێڕاوە!
ــ بۆ کوێری ها خۆ ماشێنەکەمی تەرت و توونا کردووە!
ــ فڵتەفڵت؛ جوان قسان بکە و ئاگات لەدمت بێ بزانە چی لێدێتە دەر!
ــ ئەمن هەر ئاوا دەزانم زۆر ناڕەحەتی هەڕوو!
ــ ئەو ئۆینە چییە دەیگێڕی جگە لە گێلگیرەکەی هیچکوێی خەتتی تێنەکەوتووە.
ــ وەڵڵا کاکە، دۆ و دۆشاوی لێکداوە!
ــ پێموابێ دەیهەوێ ئەو قۆڕازەیەی بەو ژنە بەستەزمانە ساغ کاتەوە؟!
ــ وەڵا ڕاست! پێی بە دەرفەتێکی چاکە!
ــ قوڕمساغ، ئەتۆ سەلکی سیری یان قنچکی پیواز!
ــ کاکە دەرهەڵبوونی ناوێ، ئێستا پۆلیس دێ و کڕۆکی دەکێشێتەوە، تۆزێک پشووت لەسەرخۆ بێ، عەیبە بۆ ڕدێن سپێکی وەک جەنابتان!
چاوی زەقی لە ژێڵڵا هێنا و یەک بەخۆی نەڕاندی:
ــ ئێستا بۆ دەرکەی داخستووە و دانابەزێ؟! خۆ ئەمن ئەوەندە بە ماشێنەکەمەوە ناڕەحەت نیم ئەوەندە بەو ژنەیەوە ناڕەحەتم! شاڵ لەمل؛ سەری بۆ ڕووت کردووم و هەڵتۆزهەڵتۆز لە پشت فەرمان قیت دادەنیشێ و لە نێو شاری مانۆڕمان بۆ لێدەدا! ئەوە دەبوو ئێستا لە ماڵە خۆی خەریکی شۆرباوکفتە لێنان بوایە! ئاخە ژن و ماشێنیان کوتووە؟!
لە پڕڕا گوڕمۆچێکی لە کاپوتەکە دا: ئەی هاوار و داد و بێداد ژن دەبێ لە ژوورێ بێ لە ژوور!! دەبێ نانی خۆی بکا و .....!
جنێو بیستن وەئامانی هێنا!
دەستی بە گوێچکەکانی گرت ئیتر نەیدەویست گوێی لە هیچ دەنگێک بێ! خەفەت و ژان بڕستی لێ بڕی! دونیای ڕوونی لێ، لێڵ و تاریک ببوو! بەداماوی سەری هەڵێنا، چەواشە و ئاڵۆز ئاوڕی داوە و چاوی بە شتومەکەکان کەوت؛ بووکەڵەیەکی چاوشینی خرپن، پێی پێدەکەنی! هەناسەیەکی تاڵی هەڵکێشا! هەنیسک دایگرت و هۆن هۆن فرمێسک هەڵدەورانە سەر گۆنای!
✍ بەفرین شەڕەفکەندی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برینجە = موج کوچک
کۆیاد = خاطرە
شەنگەشەپاڵ = طناز
کتکاڵ = ملوس
بۆریان دا = شکست دادن
پێخووستکراو = پاکوب
کڵاوە = بارش برف درشت
پەمۆجاڕ = پنبەزار
بارگرژ = متشنج
تەقڵەکوت = شتابان
شاڵاوبەر = حەملەور
زلهێز = ابرقدرت
هەڵتۆزهەڵتۆز = مانور
یاوی خێزەر = تب شکست
لە گۆڤاری مەهاباد بڵاو بۆتەوە
کابان
دەبێ منداڵان فێرکەین کە جیهانی بێ‌باتوم و گوللە جوانترە ! دەبێ بیر لە ساز کردنی بادەوە بکەین...
هێشتا دەتوانین بە تۆپێک دەزو و کاغەز بگەینە بسکی زێڕینی هەتاو!
منداڵێک کە بە تفەنگ کایە دەکات ناتوانێ جیهان ڕزگار بکات ... !
ئۆریانا _فالا
کابان
رقص يك زن بر دریاچه خشكيده ارومیه؛ روایتی تمثیلی از پرپر زدن قوی سیاه بر آشيانه نابود شده اش… ࿐༅🍃🌸🍃༅࿐ کابان
Читать полностью…
ئاوێنەشکاو کۆی بیرەوەرییەکانی خالید حیسامی ، مامۆستا هێدی
مۆسیقای ساسان سەمەدی
تۆمار و خوێندنەوەی موشتاق فەیزیابی
ویدئو :هێدی خزری
کابان
س؛ڕێگاپادکەست
کابان
ڤیدیۆیەکی دەگمەنی ئاپێ مووسا
یاشار کەمال: هیچ کوردێکم نەدیت هێندەی مووسا عەنتەر هێمن و لەسەر خۆ بێ، بۆیە ناتوانم لە دەوڵەتە بکۆژەکەی خۆش بم...
کتێبی بیرەوەریەکانم، نووسینی مووسا عەنتەر
#ڤیدیۆ
@kurdologyk
کابان
چەن ڕۆژ پێش لە گەڵ دەستێک لە پزیشکان سەردانی بەڕێز کاک حەمەدەمینی داودیمان کرد، مامۆستای پێشەنگ و ناوبەدەرەوەی دەرسی بیرکاریی کە ئێستا خانەنشینە.
و جێگەی و پێگەی تایبەتی لە نێو خەڵکدا هەیە.
لەو دیدارەدا بە مەبەستی ڕێز لێنان لە خانەخۆی چەن کەسێک قسەمان کرد. دواتر کە هاژە کلیبپی دیدارەکەی بڵاو کردەوە، زۆرینەی بیسەران، پێیان وا بوو کە بە کوردییەکی پوخت و پاراو قسەمان نەکردووە و شایانی ڕەخنە و لۆمەین.
وێڕای پشت ڕاستکردنەوەی ئەو ڕەخنە بەجێیە، لەو گرتە کورتەدا هەوڵم داوە دوو شت بڵێم:
یەکەم بەپەرۆش بوون و پێوە ماندوو بوونی خەڵک بە ئاخاڤتن بە کوردێکی ڕەسەن، جێگای پەسن و پێزانینە.
دووهەم. لە هەمان حاڵدا، نابێ ئەسیری دەستی پەتیگەرییەکی پەڕگیڕانە بین و پێمان وابێ دەبێ هەرچی وشەی فارسی و عەڕەبییە، فڕێی دەین.
پەتیگەری بێ سنوور زمانی کوردی هەژار دەکا و کارکردە سەرەکییەکانی وەک ئامرازی پێوەندی پێکردن و بیرکردنەوە و تێفکرین دەخاتە مەترسییەوە.
زمانی کوردی خانووی ژیانی ئینسانی کوردە.
وانەبێ کە بە دەردی جل و بەرگی کوردی بەرین: ڕووبەڕووی دووربین و کاتی نووسین لە بیرمان بێ، دوایە بچینەوە سەر ڕێچکەی جارانمان!
فقط دبش بنوشید .
چای چای دبش ، دبش دبش
اختلاس دبش ۵۶ برابر اختلاس خاوری
ئاڵقەی سێهەم لە کتێبی ئاوێنە شکاو
بیرەوەرییەکانی مامۆستا هێدی
ئامەدە کردنی کردنی موسیقا و هەروەها تازە کردنەوەی گۆرانی دەمێک ساقی، هونەرمەند ساسان سەمەدی
ئامادەکردنی ویدئو کاک هێدی خزری
بە هاوکاری کتێبفرۆشی هەلار
تۆمار و خوێندنەوەی موشتاق فەیزیابی
هيوادارم چێژی لێ وەرگرن و بە دڵتان بێت.
کابان
س؛ڕێگاپادکەست
کابان
🟥 پرسنده:
چرا توسعه پیدا نمی‌کنیم؟
🟥و این پاسخ تلخ را می‌شنود:
سوالات ما، چنین سوال‌های سخیفی شده است:
۱
۲.
۳.
کابان
"کۆیادەکان"
گەڵاڕێزانە، زریانی دڕ قوتەقوتێتی و بەشان و باهۆی سەر دەنێتە پەناو و پەسێو و سووچ و قوژبنی شار و بە هێژاندنەوەوە دەیپێوێ و هۆژە هۆژی هەتا ڕۆژە ڕێیەک دەڕوا و شاڵاوبەر لق و پۆپی دارە بناوێکان دەلەرزێنێتەوە و هار و لاسار گەڵا بەجێ ماوەکان لە چنگیان دەفڕێنێ و تەقڵەکوت لەسەر پێڕەوگەکە فڕێیان دەدات!
پەڵە هەورەکان جوامێرانە قۆڵیان هەڵماڵی و لە چەند لاوە هورووژمیان هێنا و چۆکیان لە سینگی هەتاو توند کرد و یەکگرتوویانە پاڵپشتی یەکتر بوون و پێخووستکراو بوونە زلهێزی ئاسمان و دژ بە هەتاو ڕابوون و بۆڕیان دا! ئاسمانی بەرین ڕەنگی بەڵەکی بە خۆیەوە گرت و بارگرژ حەجمینی لێ هەڵگیرا و پشووبڕاو لە دەستیان وێکهات و لە هەیبەتان لە ئارەقەدا خووسا! سەرما هێدی هێدی زاڵ بوو بە سەری دا و چەقووچۆ "یاو"ی خێزەر دایگرت و باڕووشکەی کرد بە سەر زەوی دا.
چاوی لەسەر ئاسمان لابرد و بەپەلەپەل شیوەکانی لە تەناف کردەوە و هاتەوە ژوورێ و بەکاوەخۆ دەستی کرد بە قەد کردنیان. گووشێکەی دەست دایە و لەسەر نێوی هاوژینەکەی کرتەی کرد: ئەلۆ ناسر ئەمن تاوێکی دی دەچمە دوکانی سی و نۆ هەزارێکەی...بۆ چونکە قیمەتیان هەرزانە دەڵێی بەکەلک نایەن؟!... ئەوەی لە تەنیشت مەتەبی نەمر دوکتوور جەعفەرێ... ئائا هاتۆتە جێی گەندوومی...بۆ نەچم؟... دەی دەبارێ ڕەببی لە خودای بەزیاد بێ خۆ ناچمە دەرەوەی شار بەفرەکەش هێشتا عەرزی سپی نەکردووە کە جێی مەترسی بێ... نانا ئینشائەڵڵا هیچمان لێ نایە... حەک ماڵتە هەی بۆ نەخشەت لێ داین...
وشیارم... دەی باشە ڕۆیشتم....
پشتی ماشێنەکەی پڕ کردبوو لە بووکەڵە و شتومەکی کۆرپەڵانە، خۆش خۆش خۆی بەقوربان و سەدەقە دەکردن.
باڕژنی کڵاوە؛ لۆکەنوێن لوور دەبوونەوە سەر جامی ماشێنەکە، شار هاوچەشنی پەمۆجاڕە، دڵی وەک زارۆکێکی گڕەزۆک؛ گوڕووی گرتبوو دەیهەویست بچێتە ژێر بانی ئاسمانی بەزیو، گورج و قۆچاخ دەرکەی ماشێنەکەی کردەوە و دابەزی و سەرمەست لەژێر بەفرەکە ڕاوەستا، کتکاڵ پەنجە قووچاوەکانی لە گیرفانی دەرهێنا، کردنییەوە و بەرە ئاسمان ڕایگرتن، سەری هەڵێنا، کلوو بەفرەکان هێژان هێژان لەسەر سەروسەکوتی چەقەنە لێ دەدەن و شەنگەشەپاڵ دێنەخوارێ.
لەبەرخۆیەوە دەیانبژێرێ: سی، سی و یەک، سی و دوو...
گوێ لە دەنگێکی گڕی پیاوانە بوو و حیسابەکەی لەدەست دەرچوو: چا ئەوە بەو سەرمایە چۆن سوور بۆتەوە!
گوێنەدەر بە سەر کەمەرەی دەوری بەفرەکەدا لرسەلرس دەسووڕێتەوە، جارناجارێکیش پەنجەکانی بەسەر سکی دادێنێ و دزەخەنە دەنەخشێنێتە سەر غونچەی لێوی. دایک و کچێکی جوان لەوبەری شەقام دەپەڕینەوە، وەبیر هاوژینەکەی هاتەوە و لە دڵە خۆیدا کوتی: ئەگەر ئێستا لێرە بوایە دەیکوت: دایکەکە بۆ تۆ و کچەکەش بۆ من! دیسان زەردەخەنە بوونە میوانی لێوی.
کۆیادەکانی پڕژوبڵاو و پچڕپچڕ دەڕۆیشتنە ئێرەوئەوێ و هەرجارێک لە کات و شوێنێک دادەبەزین!
سەرکز دانیشتبوو و دەیڕوانییە بەرگە تاقیکارێکەی پزیشکی کە بەدەستیەوە بوو.
ــ ئەرێ دەڵێم ناسر
ــ ئەرێ دەڵێم بەڵێ
ــ ماڵتە ئەمن بە جیدی لەگەڵت دەدوێم ئەتۆ بۆ هەموو شتێکت بەفشە گرتووە!؟ ئەدی ئەگەرکوو منداڵم نەبێ چ بکەین؟
ڕووی تێکرد: هیچ، ژنێکی دیکە دێنم و منداڵەکەش دەدەم بەتۆ!
ــ ماڵتە ناسر
ـــ ماڵتە ئا
پێکەنین دەخزێتە سەر لێوی و ڕوخساری جوانتر و شیرن تر دەکا!
ــ ماڵتە ناسر نەکا بەڕاستی وەجاغکوێر بم؟
سەری دانا سەر شانی:
ــ دەی باشتر مەگە بۆخۆت نەتدەکوت هەمیشە لەبەر خودای دەپاڕامەوە منداڵم نەبێ! شەش ساڵ بۆخۆت نەتدەویست منداڵمان بێ، ئێستا نەبۆتە نۆ مانگ ئەو دڵەڕاوکەیەت لە چێ!؟ ئەوەنی دوکتووریش کوتی هیچ کێشەیەکت نییە.
بە قامکی شادەی کایەی بە چینێک لە تاڵەموویەکانی دەکرد: خۆ بۆخۆت باشتر دەزانی فوبیای منداڵ بوونم هەبوو! خودا چاکە بە دایکم و ئامۆژنەکانم نەکا لەبەر چاوی منداڵێکی شەش حەوت ساڵانە دەزان و نەیاندەزانی چ بەسەر ڕوح و ڕەوانی ئەو منداڵە بەستەزمانە دێنن! یا لانیکەم نەیاندەکوت با ئەو منداڵە بنێرینە دەرێ هەتاکوو ئەو دیمەنە نالەبار و ناشیرنە نەبینێ! ماڵتە دەنگی قیژە و هات و هاواری ئامۆژنم هەتا ئەوڕۆ لە مێشکم دا شەڕەزمەیانە و لێم نابنەوە!
سەرما بۆ ماوەیەکی کورت هەودای بیرەوەرییەکانی پساند، دەستی لە گیرفانی پاڵتۆکەی ناوە بەڵام نەیتوانی دڵی لە بەفرەکە کاتەوە و بەجێی بێڵێ!
ــ ناسر نەکا لەسەر منداڵی بچم
ــ بۆ کوێ بچی؟
ـ ئەرێ ماڵتە بۆ ناهێڵی قسەکەم تەوا بکەم! ئەگەر مردم نەچی بچی زوو ژنێ بێنێوە؛ وەسێتێ دەکەم هەتا دوو سێ ساڵ ژنێ نەهێنێوە!
بە پێکەنین وڵامی داوە: ئەوەڵەن خودا نەکا! دووهەمەن هەتا چلەی ڕادەوەستم، دوای چلە، کچێکی لەبار و ژیکەڵە دێنمەوە.
زیاتر هەستی بەسەرما کرد و ناعیلاج بۆ لای ماشێنەکەی گەڕاوە، لەگەڵ هەر هەنگاوێک چاوی دەخشاندە بیرەوەرییەکانی نێو پەڕاویلکەی زەینی!
ــ ئەرێ ناسر
ــ ئەرێ بەڵێ
ــ پێت خۆشە منداڵەکەمان کوڕ بێ یا کچ؟
ــ یا کچ، ئەی بۆخۆت پێت خۆشە چمان بێ خانمۆڵێ؟ کابان 👇
چوارینەکانی مامۆستا هەژار بە دەنگی خۆیان👌
@bayan_varger
کابان
🔳⭕️ملوانان چرا حامله می شوند؟
✅در یکی از کشتی های نظامی پیشرفته اروپایی، چندین ملوان زن باردار شدند و با هلی کوپتر به خشکی و سپس به کشورشان باز گردانده شدند. ظاهرا این مساله برای اولین بار نبوده و چند بار تکرار شده. این در حالی است که هر گونه رابطه در این ناوها مطلقا ممنوع است حتی برای زوج های رسمی. خب چرا چنین اتفاقی می افتد؟ مطمئنا این را نمی شود به گردن دزدان دریایی یا عوامل ناشناخته فضایی انداخت. قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهم، سه سوال دیگر هم می پرسم و جواب این سه سوال هم عینا همان مانند سوال اولی است.
چرا میلیون ها دلار ارز با نرخ ترجیحی را رانت خواران یقه سفید محترم خوردند و یک لیوان آب هم روش؟
چرا برخی سر جلسه امتحان تقلب می کنند؟
چرا در برخی ادارات درآمد رشوه از درآمد حقوق رسمی بیشتر است؟
نقطه مشترک ملوانان باردار، رانت خواران، متقلبان و رشوه بگیران چیست؟
✅تجزیه و تحلیل راهبردی:
فساد و هر گونه رفتار غیرقانونی ریشه در چهار متغیر دارد: امکان، توجیه، وسوسه و فشار.
◽️امکان: یعنی آنکه عملا امکان یک رفتار دیگر غیر از رفتار مورد انتظار وجود داشته باشد؟ مثلا شما نمی توانید به یک دستگاه خودپرداز رشوه بدهید و از او بخواهید که به جای ۲۰۰ هزار تومان پول، به شما سیصد هزار تومان پول بدهد. ماشین است و نفهم و غیرقابل مذاکره. پس شما عملا امکان لابی و رشوه ندارید.
◽️وسوسه: یک فکر موذی و اغواکننده است که وارد ذهن می شود و ما را به کاری یا استفاده از موقعیتی یا تجربه کردن چیزی دعوت می کند و گاهی اوقات این دعوت را ادامه می دهد تا در برابرش تسلیم شویم. وقتی شما می بینید که با استفاده از ارز دولتی ارزان می توانیدیک ماهه، معادل ۳۰ سال حقوق یک کارمند درآمد داشته باشید، حداقل یک بار وسوسه می شوید.
◽️فشار: فرض کنید که کالای شما پشت گمرک گیر کرده است و اگر تا هفته بعد ترخیص نشود یک ضرر ده میلیاردی می کنید و نتایج یک عمر زحمت شما بر باد می رود. در چنین موقعیتی شما تحت فشار هستید. یا فرض کنید که فرزند شما بیمار است و تا هفته دیگر اگر عمل نشود می میرد، شما هم پول ندارید، کسی به شما پیشنهاد رشوه می کند! فشار فضا را مساعد می کند برای رشوه، تبانی، تقلب، رابطه غیراخلاقی و ....؟ کابان
◽️توجیه: یعنی اینکه وجدان خود را با یک سری دلایل قانع کنیم. به عبارت دیگر شستشوی اخلاقی دهیم. مثلا به این جملات دقت کنید: همه تقلب می کنند من چرا نکنم؟ همه رشوه می دهند حالا من بچه پیغمبر که نیستم. بابا همه دارند می خورند و می برند، فقط سر ما بی کلاه مونده بود. حتی گاهی اوقات فساد و رفتار غیرقانونی با اتکا به دلایل اخلاقی و اهداف متعالی شستشو داده می شود.
حالا فکر می کنم جواب سوال معلوم شد: کافیست فضای کشتی جنگی را تصور کنید! در آن کشتی هم امکان خطا وجود دارد، هم وسوسه و هم فشار و در نهایت همه این ها با توجیه، شستشوی اخلاقی می شود و می شود آنچه نباید بشود.
رانت خواران، متقلبان و رشوه بگیران دقیقا شبیه ملوانان باردار هستند. وقتی هم امکان فساد هست (رانت دولتی و ارتباط)، هم وسوسه (عادی شدن فساد)، هم فشار (فشار برای یک شبه پول دار شدن و به باقی ثروتمندان پیوستن) و در نهایت توجیه (وقتی هر کسی دستش به هر جایی می رسد می خورد چرا من نخورم)، شما هم باردار (رانت خوار/متقلب/رشوه بگیر/دزد) می شوید.
حذف ارتباطات انسانی، کنترل متقاطع اطلاعات، قاعده ثروتت را از کجا آورده ای، عقوبت های بسیار دردناک، انتشار شفاف نتایج پرونده های مفسدین در مهار فساد موثر است. متاسفانه در کشتی ما هر چهار رکن مربع فساد فراهم است. برای توسعه نیازمند آن هستیم که طراحی های هوشمند انجام دهیم تا مربع فساد در هم شکسته شود.
لشگربلوکی
کابان
ئاوێنەشکاو
ئاڵقەی ۲ کابان
کۆی بیرەوەرییەکانی خالید حیسامی ( مامۆستا هێدی )
مۆسیقا ؛ ساسان سەمەدی
تۆمار و خوێندنەوە ؛ موشتاق فەیزیابی
ویدیۆ ؛ هێدی خزری
کابان
س؛ڕێگاپادکەست
پێشنیار دەکەین ئەو فیلمە چاو لێکەن ، تەنیا چوار دەقەیە 🙏 کابان
Читать полностью…
شەوە خوانێک بەچێژی ئەدەبی و باس لە پایان نامەی مامۆستا عوبەیدوڵڵای ئەییوبیان
✍سەییدموحەممەدئەمین واژی
⭕️بۆ شەو میوانی مامۆستا مەلا حوسەین ئیبڕاهیمی بووین. بەڕێزان، کاک سەلاحی ئاشتی، د. شەهباز موحسینی، کاک عومەر تەورە، کاک کاوە ئارامیدە و مەلا موبین واژی بوین. ئەو شەونشینی‌یەمان بە یاد و بیرەوەری، نوکتە‌ی ئەدەبی و باس لە بابەتی کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی پڕ بۆوە. مامۆستا مەلا حوسەین هێندێک بەرەو موکریانی مامۆستا هەژاڕ خوێندەوە و فەرمووی کاتی خۆی سەرجەمی ئەو قەسیدەی مامۆستا هەژارم لەبەر بوو. زیکری خێری مامۆستایانی خوا‌لێ‌خۆشبوو مەلاسەعید رەسوڵی(کامەم)، مامۆستا عەبدووڵای سەقز، مامۆستا شێخ عیزەددین و بیرەوەریەکانی رۆژانی دێرین کرا و زۆر نوکتی دی. هەروەها لە سەر خواستی خۆم، کاک هیوا ئیبڕاهیمی باسی بڕوانامەی کۆتایی دەورەی لیسانسی مامۆستا عوبەیدوڵڵای ئەییوبیان لە زانسگای تەورێزی کرد. کە ساڵی ۳٥ - ۱۳۳٤ بە نێوی دایرةالمعارف كوردی، له سه‌ر میژوو و ئەدەبیات و بواری سیاسی کورد و کوردستان نووسیویەتی. کاک هیوا خوا دەستی دەعەمری گرێ، گوتی: جستانی ۱۳۹۷، دوای فەوتی خاڵە حوسێنم، دەستم بە کتێبخانەی سەید عەبدولحەمید حوسێنی(خاڵم)، ڕاگەیشت، کە لە ساڵانی شۆڕشی ئێران تا ئێستا دەست لێ‌نەدراو، مابۆوە. تووشی ئەو پایان‌نامە بووم کە دە قەتعی وەزیری‌دا جزوو‌بەند کرابوو. مامۆستای ڕێنووماکەی، دوکتۆر “ماهیار نوابی” یەکێک لە ئوستادانی تەراز ئەوەڵی ئێران بووە. بەڵام لە بەر سەفەرێکی کاریی، ئەرکی کۆتایی بە دوکتور فاروقی ئەسپاردووە و بە نیمرەی ۱۸/٥ی، مومتاز، پەسندیان کردووە. ئەوجا گوتی: زەنگم بۆ خاڵە محەمەد(عەبدولحەمید)م (سەپان)لێداوە و ئەویش فەرموویە: ئەو عەتیقەت لە کوێ بووە؟ چل و چوار ساڵ لەمەوبەر، سالی ۱۳٥٤، کاک عوبەیدوڵڵا بە ئەمانەت دایمێ چاوێکی لێ‌پکەم. کەچی واهات هەردووک وەمانزانی لێمان ون‌بووە. تەنیا ئەم نوسخەشی هەبوو. ئێستا زۆر خۆشحاڵم دیتوتەوە. کاک هیوا فەرمووی ئێستا هەمووم تایپ کردووە و پێیدا دێمەوە، کاک سەلاحی زۆری پێ خۆش بوو، وتی دیارە ئەوانەی دەیان کووت مامۆستا عوبەیدوڵڵا دیپڵۆمی هەبووە و نەچۆتە زانستگا، وا نییە.
لەکۆتایی‌دا ئاواتە خوازم ئەم کتێبە بەنرخە بێتە دەلاقی کتێبخانەی کوردی.
@mseyyedmohammadaminvajhi
هەینی:
۱۰ی سەرماوەزی ۱۴۰۲ی هەتاوی
تا دیدارێکی تر بەخواتان دەسپێرم.
بۆ بینینی وێنەکان👇
عنوان کتاب : بخارای من ایل من
نویسنده : محمد بهمن بیگی
مجموعه داستان
(کتاب بخارای من ایل من)
اثر : محمد بهمن بیگی
کابان
کتاب «بخارای من ایل من» از مجموعه خاطرات زنده‌یاد محمد بهمن‌بیگی در ۳۵۰ صفحه با عناوینی مانند «شکار ایلخانی و شیرزاد»، «ملا بهرام»، «دشتی»، «خدا کرم»، «گاو زرد» و «تصدیق» منتشر شده.بيشتر اين داستانها كه همه تجربه زيسته مكتوب نويسنده است، از زبان خود بهمن بيگي روايت شده اند... کابان