Telegram-канал kabanmukryan2721 - کابان: Unsorted

کابان

14 Jul 2024 17:18

🔺با کوردستان‌ناسی کاری گرینگتر بکات

✍فەرهاد هادی

🔻مانگی پووشپەڕی ئەمساڵ، تۆێژینگەی کوردستان‌ناسی زانکۆی کوردستان، بە هاریکاری ناوەندی توێژینەوەی کوردستان‌ناسی زانکۆی ئازاد سنە و "فێرگەی زمانی کوردیی ڕاژه"، له بەرنامەیەکی یەک‌ڕۆژەدا، ڕێزیان گرت له نزیک بە سەد کەس له چالاکانی بواری زمانی کوردی.

بەپێی وتەی بەرپرسانی کۆڕەکە، بڕیار وا‌بووە بەرنامەکە زووتر بەڕێوە بچێ؛ بەڵام چەند جار بە هۆکارگەلی جیاوازەوە، بۆ نموونە ڕووداوی کەوتنە‌خوارەوەی فڕۆکەی سەرۆک‌کۆماری ئێران، دواکەوتووە! له کۆتاییدا بڕیار دراوە کە له "ڕۆژی قەڵەم"دا بەڕێوە‌ بچێت. ئەوان، هەرجۆرە پەیوەندیی نیوان هەڵبژاردنی ئەو ڕۆژە و بانگەشەی هەڵبژاردنەکانی سەرۆک‌‌کۆماریی ئێران ڕەد دەکەنەوە و ئەڵێن: ئەوە تەنیا بە ڕێکەوت بووە و بەرنامەکە هیچ پەیوەندییەکی بە بانگەشەی هەڵبژاردن بۆ پاڵێوراوێکی تایبەتەوە نەبووە. ئەگەریش کەس یا لایەنێ، کەڵکی وای لێ‌‌وەرگرتبێ، ئەوە ئێمە ئاگادار و بەرپرسیار نین.

بەرپرسانی کوردستا‌ن‌ناسی دەڵێن: "ئەگەرچی لەم بەرنامەیەدا بە ڕەچاوکردنی ۱۴ بواری خزمەت بە زمانی کوردی، ڕێز له کۆمەڵێ کەسی شوێن‌دانەر گیرا، بەڵام مەبەستی ئەو بەرنامەیە، تەنیا کۆڕ و کارناڤاڵی ڕێزلێنان نەبوو؛ بەڵکوو درێژەی هەمان هەوڵی بەرز‌کردنەوەی داخوازیی و ئامادەکاریی بۆ دامەزراندنی فەرهەنگستانی زمان و ئەدەبی کوردی بوو."

منیش یەکێک له بانگهێشت‌کراوانی ئەو بەرنامەیه بووم و وەکوو نوێنەری "دەنگی‌کوردستان"، خەڵاتی ئەو حەوتەنامەیەم وەرگرت.
لەگەڵ ئەوەیدا که نەختێ شپرزی بە بەرنامەکەوە دیار بوو و چەندین کەسی بانگهێشت‌کراویش، بە هەر هۆکارێک، نەهاتبوون و چەندین ڕەخنە و گلەیی و گازندە له سەری بڵاو بووەوە، بەڵام ناکرێ هەوڵ و ماندووبوونی بەڕێوەبەرانی ئەو بەرنامه بەربڵاوە، له بەرچاو نەگیردرێ.

هەرکەس کە بە شێوەی کرداریی، نەختێ ئەزموونی کار و چالاکیی مەدەنی لەو شێوە‌ی له ئێران و بەتایبەت له کوردستان هەبێت، چاک دەزانێ کە بەڕێوەبەرانی ئاوەها بەرنامەگەلێک، تووشی چ گێرە و کێشەگەلێکی ورد و دروشت یا لار و لاوەکی دەبن.
زۆربەی کات، چالاکان، پلانی بەرنامەکان بە باشی دادەڕێژن؛ بەڵام بە دەگەمەن، بۆیان دەڕەخسێت یا ڕێگایان پێ دەدرێت که بە هەمان شێوەی باش، بەڕێوە‌ی ببەن و بیگەینن بە ئاکام.

سەیەر لەوەدایە کە کێشە و بەربەستەکان له سەرتادا ناگوترێ؛ بەڵکوو له نیوەدا و بگرە له کۆتاییه‌کاندا ساز دەکرێت! لەو کاتانەدا بەڕێوەبەران که نیوەی کارەکانیان کردووە، نە دەتوانن چاوپۆشی له ماندوبوونی خۆیان و چاوەڕوانیی خەڵک بکەن و نە ئەوەی کە چاوپۆشی لە کەم‌وکۆڕی و ویست و ئامانجەکانیان بکەن. له کوردستان کەم نەبوون ئەو بەرنامە و چالاکییانە کە خه‌یریان بەخشراوەتەوە یا تەنانەت له دوایین چرکەکاندا، کەنسل کراونەتەوە. بۆیه هەر جۆر ڕەخنە‌گرتنێک لەو جۆرە بەرنامانه، بەبێ ئاگاداربوون لە هەل‌ومەرج و قسە‌ی دڵ و ڕاپۆرتی بەڕێوەبەرانی ناتەواو دەبێ.

ئەو بەرنامەی کە کوردستان‌ناسی بەڕێوەی برد، ڕاستە له یەک بواردا بوو و بەڕواڵەت تەنیا چالاکانی زمانی کوردی له ئێران دەگرتەوە، بەڵام لە ڕاستیدا زۆر بەربڵاوە؛ هەزاران کەس له ئێران، کەم و زۆر و بە شێوەی دیار و نادیار و له بوار و ناوچەی جیاجیادا خەریکی خزمەت بە زمانی کوردین. دیارە هەر جۆره پێوەرێک بۆ هەڵبژاردنیان دابنرێت، دیسان کەسانێک بە ناحەق ریزپەڕ دەبن و هەرگیز ناتوانرێت پڕفکت و بێ‌ڕەخنە بێت! بۆیه کارێک لەو چەشنە ئەگەرچی ئەمەگناسانەیە و خەڵکی زۆر دڵگەرم دەکات، بەڵام هاوکات بڕێ کەسیش دڵسارد دەکاتەوە و دووریش نییه، هەست بە هەڵاواردن، لای چالاکانی ناوچە و زارە جیاوازەکانیش ساز بکات.

تا ئێستا چەندین ڕەخنە بە زمانی فارسی له سەر ئەو بەرنامەیه نووسراوە و دەستەیەک لە نووسەرانیش، نامەیەکی بەکۆمەڵیان ئاراستەی وەزیری زانستی ئێران کردوە و داوایان لێ کردووە لەوبارەوە ڕوونکردنەوە بدات!
ئەگەرچی نامەی ئەم نووسەرانە له سەرتادا بە باشی ئاماژەی بەوە داوە کە نابێ داخوازیی گەلی کورد له ئێران، بە بەڕێوە‌بردنی ئاوەها بەرنامەگەلێک کورت بکرێتەوە، بەڵام ئەم نامەش وەک باقی ڕەخنەکان، زۆرتر جەختی لەسەر چۆنیەتیی بەڕێوەچوون و هۆکاری بانگهێشت‌کردن و نەکردنی کەسەکان کردووە.

پێ‌ناچێت کێشەکە گەیشتبێتە ئەو ئاستە کە نامە بۆ وەزیر بنووسرێت و ڕەخنە لە ناوەندێکی کوردی، ببرێتە لای کەسێک کە ڕەنگە ئاگاداریی و وڵامدانەوەی له‌و بارەوە "هیچ" بێت. ئەکرا ئەو نووسەرانه پێشتر له هەڤاڵانی خۆیان له ناوەندی کوردستانناسی و بەڕێوەبەرانی بەرنامە‌که داوای ڕوونکردنەوە بکەن و ئەگەر هیچیان دەست نەکەوت، ئینجا سکاڵای خۆیان ببەنە لای بەرپرسانی باڵاتر و داواکاریی زۆر گەورەتر و گرینگتریان بهێنایەتە گۆڕێ. هەرچەند لەوباوڕەدام دیسانیش هیچ نەدەگۆڕدرا و دوور نییه بکرێتە بیانوو بۆ بڕانی ئەو نەختە بوودجەش!

...درێژە👇
@DengiKurdistan