3780
🔻کابان کاناڵێکی خۆماڵیی فەرهەنگی ، ئەدەبی و کۆمەڵایەتییە کە زۆرتر دەپەرژێتە سەر چیرۆک و ڕۆمان و هەروەها بابەتگەلی دیکەی کۆمەڵایەتی و هونەری و ... بەڕێوبەر @MTMUKRYANMK
چیرۆکی دەستی پوڵەکەدار
چیرۆک:دەستی پوڵەکەدار
نووسەر: بەفرین مەحموودزادە
خوێندنەوە: بەفرین مەحموودزادە
آیا بزت رو کشتی؟
این داستان را من به خیلی‌ها گفتم و سپس پرسیدم که چه بزی در زندگی‌تان هست که باید بکشید یا چه کاری هست که باید رهایش کنید.
بز تو در زندگی چی هست؟
داستان جالبی است ، گوش بدین لطفا👆
س؛kiwmars
کابان | KABAN
دەگێڕنەوە جارێک لاوێک سێوێکی لە باخچەی دەراوسێکەی دزی و پێشکەشی کرد بە گراویەکەی۱.باخەوانەکە پێی زانی و کردییە هەرا و سێو لە دەستی کیژۆڵە داکەوتە سەر خاک.
سێ هۆنەر ئەم چیرۆکەیان هۆنیوەتەوە بەڵام هەرکام لە ڕوانگەیکەوە:
حەمیدی موسەددیق لە ڕوانگەی کوڕەکەوە
فرووغی فەڕڕوخزاد لە ڕوانگەی کچەکەوە و
جەوادی نەورۆزی لە ڕوانگەی سێوەکەوە دەدوێن: کابان
*حەمیدی موسەددیق:
ئەتۆ بە من پێکەنیت و نەتدەزانی
ئەمن چۆن و بە چ دڵەخۆرپێکەوە ئەو سێوەم لە باخچەی دەراوسێوە دزی!
باخەوان نیایە شوێنمەوە
سێوی بە دەستی تۆوە دی و
بە تووڕەیی بۆمی ڕوانی
سێوە قەپ لێگیراوەکە بە دەستەوە کەوتە سەر خاک.
ئەتۆ ڕۆویشتی و هێشتا
ساڵەهایە کە لە گوێم دا هێدی هێدی
ترپە ترپی هەنگاوەکانی تۆ دووپات دەبێتەوە و ئازارم پێدەگەیێنێ و
ئەمن بە سەرسووڕمانەوە نوقمەساری ئەم خەیاڵەم:
"باخچەەکەی ئێمە لە بەر چی سێوی نەبوو!"
*فرووغی فەڕڕوخزاد:
ئەمن بە تۆ تێر پێکەنیم
چون دەمزانی
ئەتۆ بە چ ترسێکەوە لە باخچەی دەراوسێوە ئەو سێوەت دزی
باوکم چۆن بە تووڕەیی نیایە شوێنتەوە و
نەتدەزانی باخەوانی باخچەی دەراوسێکەت
بابی پیری منە!
ئەمن بە تۆ پێکەنیم تا
بە پێکەنینی خۆم وەرامی ئەوینی تۆ پڕ بە دڵ بدەمەوە
بەڵام ئۆناقی چاوەکانی تۆ لەرزەی
خستە دەستەکانی من و
سێوە قەپ لێگیراوەکە بە دەسمەوە کەوتە سەر خاک
دڵم گوتی:لێرە بڕۆ
چوون نەیدەویست
تامی تاڵ و سوێری فرمێسکەکانت لە زەینی دا بمێنێتەوە
منیش ڕۆییم بەڵام هەڵای
ساڵەهای ساڵە لە دڵما
واق وڕماوی و ئۆناقی تۆ هەر دووپاتە دەبێتەوە و
ئازارم پێدەگەیێنێ
ئەمن هێشتا گرفتاری تێڕامان و ئەم خەیاڵەم:
"چ دەقەوما ئەگەر باخچەی ماڵی ئێمە سێوی نەبا؟"
*جەوادی نەورۆزی: کابان
کچۆڵە دەستی کردە پێکەنین و
کوڕ واقی وڕ ما
بە چ ترس و لەرزێکەوە لە باخچەی ئەو دەراوسێیە سێوی دزی
باخەوان ڕای کردە شوێنیا
بەم خەیاڵە کە بتوانێ
حورمەتی باخچە و کیژۆڵەی لەو کوڕە بسێنێتەوە!
لە بەر ئەوە کەوتە شوێنی بە تووڕەیی و بە قینەوە.
ئەمنیش لەم نێوانە دا
سێوێکی قەپ لێگیراو کە کەوتمە سەر خاک
ئەمن پێغەمبەری ئەوینێکی خاوێن،
لە نێوانی دەستانی پڕ لە مەترسیی جحێڵێکی ئەویندار و لێو و ددانگەلی تینووی دۆزینەوە و پڕ لە پرسی کچێکا بووم
کە لە ناکاو کەتمە سەر خاک
وەکوو ڕاسپاردەیەک ناکام!
لافاوی ئۆناق هەردووکیانی داماڵی...
کچۆڵەکە ڕۆییشت و لە ژێری لێوانەوە دەیگوت:
"بێسۆ ڕۆژێک ئەو دەگەڕێتەوە بۆ لای گراوییەکەی"
کوڕیش بە تێڕامانەوە و بە مۆرەمۆرەوە دەیگوت:
"من دڵنیام ڕۆژێک پاشگەز دەبێتەوە و دەگەڕێتەوە!"
سێویش دەیگوت:ساڵەهایە هێدی هێدی پرتووکاوم!
ئەوین قوروانی چەوساوەی لە خۆ باییبوونە هێشتا!
ئازای لەشم لێک بەربووە بەڵام هێشتا نونەکانم۲،
هەموو نوقمی ئەم خەیاڵەن:
"سێوی هەژار لەم لێکبڕانە دا هیچ سووچێکی نەبوو!"
📝 وەرگێڕ: د. هادی مورادی
........................................................
۱-گراوی:ماشقە،دڵبەر.
۲-نوون:زەڕڕە،زۆر وردیلە
س؛Aveng_53
کابان | KABAN
... و نگاشتیم بر پاورقی
آسمان
خاطره ی مهتاب شبی را
که به لبخندی
آغازیدیم
من و تو و ماه و
سپردن آغوشی
به سینه‌ی جاده‌ی بی‌انتها و
اسارت نبض گردنی
در حلقه‌ی تنگ بوسه‌ها و
دستانی کە جا ماند
در شیطنت چشمک ستاره‌ای و
رها در سراب نرسیدن‌ها
لبهای من و تو
این تشنه‌ترینِ تشنه‌ها
پروین دانش‌پژوه ـ ۴۰۳/۶/۲۲
کابان | KABAN
هلاله ، دختری زیبا از خانواده‌ای تنگدست در دیار کردستان است. روز عروسی یکی از دختران روستا ، هلاله به دلیل نداشتن لباس عروسی نمی خواهد در مراسم شرکت کند . دوستانش چون از علت نیامدنش باخبر می شوند. هر یک از لباس خود برای وی هدیه‌ای می برند و با آوردن لبخند بر لبانش، شادی‌کنان وی را به مجلس عروسی می برند.
این اثر موسیقیایی زیبا را دکتر مظهر خالقی رییس فرهنگستان کورد در سلیمانیه عراق، قبل از انقلاب ٥۷ موقعی که رییس مرکز صدا و سیمای کرمانشاه بوده‌اند، با آهنگسازی استادمجتبی میرزاده خوانده است.
🖌 ع پرویزی
سپاس از ن . سینا
کابان | KABAN
مەحموود دەروێش شاعیر و نووسەری فەڵەستینی، لە گەنجیدا ئاشقی سەرشێتانەی كچێكی ئیسڕائیلی جوولەكە دەبێت بەناوی (ڕیتا)،
باجی زۆر ئەدات لەپێناویدا تەنانەت خێزان و خێڵ و نەتەوەكەشی، لەم بارەیەوە خۆی دەڵێت:
خۆشمدەوێیت سەرەڕای وەدەرنانم لە خێڵ و شار و زنجیرەی خوەكانیان، بەڵام ئەترسم ئەگەر هەموان بفرۆشم، بمفرۆشیت و بەنائومێدی بگەڕێمەوە!
دەركەوت ڕیتا لە دەزگایەكی نهێنی ئیسڕائیلی كاردەكات، جوانتر بڵێین مەحموودی بەكار هێنا بۆ مەرامی دەوڵەت،
مەحموود پاش ئەمە وتی:
«شعرت بٲن وطني احتل مر‌ة أخری»!
واتا: هەستم کرد دووبارە نیشتیمانم داگیر کرایەوە!
مەحموود دەروێش، یەکێکە لە شاعیرە گەورەکانی عەرەب، خەڵکی فەڵەستینە و چەند ساڵێک لەوەو پێش کۆچیدوایی کرد. بەشێکی زۆری شیعرەکانی بۆ بەرگری و ڕۆحی بەگژا چوونەوەی ستەم نوسیوە،
شیعرەکانی بۆ زمانە زیندووەکانی جیھان وەرگێڕدراون،
دەروێش چوار تێکستی جوانی بۆ کورد نوسیوە.
پاش هەڵگیرسانی جەنگ، ڕیتا وەک کچە ئیسرائیلیەک لە دژی فەلەستینیەکان چەكی هەڵگرت و دەست بەرداری خۆشەویستەكەی بوو،
ڕیتا لە پێناوی وڵاتەكەیدا مەحموود دەروێشی جێھێشت و لە نامەیەکدا بۆی بنووسی:
مەحموود گیان ببوورە، لە نێوان عەشق و نیشتماندا، من نیشتمان هەڵدەبژێرم.
له M . Qadir
کابان | KABAN
قدرت حقیقی نه در عضلات و اندام ها ، بلکه در اراده و عزمی استوار نهفته است. داستان انسانی که بدون داشتن دست، توانسته است کسب و کاری را راه‌اندازی کند که معمولا به توانایی‌های فیزیکی وابسته است، نه تنها درس بزرگی از پشتکار است، بلکه به ما یادآوری می‌کند که محدودیت‌های ظاهری تنها دیواری برساخته از ذهن‌اند، نه حقیقتی تغییرناپذیر...
@Salehnikbakht
کاتی خۆی لە دەیەکانی شەستەکانی هەتاویدا لە لایەن سەید محەمەد سەمەدییەوە بڵاو کراوەیەکی ٣٢ لاپەڕەیی بە ناوی “ژێ ـ کاف چ بوو، چی دەویست، چی لێ بەسەرهات " هاتەدەر .
نەمر مامە قالە دەباغی (عبدالقادر دباغی) کە خۆی ئەندامی کۆمەڵەکە بوو، لەم نامیلکەیەدا کە ئێستا لە بەر دەستتاندایە کەم و کۆڕتییەکانی ئەو نامیلکەیە باس دەکا و بە وردی کۆمەڵەی ژێ کافیش شی دەکاتەوە.
@Kurdologyk
کابان | KABAN
دەلینگ هەڵدەکەم ، دەچمە نێو قوڕێ
مێردی پێ دەکەم عالەم بدڕێ
بەس وەرە و بچۆ،بەس بکە هۆهۆ
کاکم بزانێ قەت نامدا بە تۆ
دەستم بە داوێن شۆفیری خانێ
یارم سەربازە نامەکەی کوانێ
یاخوڵا ڕەزاشا تەختت وەرگەڕێ
یارم منداڵە و دەیبا بۆ شەڕێ
تەراکتۆرەکەت بەرز و ڕۆمانی
خۆم بم بە قوربان دەست‌وفەرمانی
تازەم زانیوە کۆتی کڕیوە
یەخەی کۆتەکەی جەرگمی بڕیوە
سەفەری دوورت تا نیوەڕۆ بێ
خواردنەکەی ڕێگەت شەکر و گەزۆ بێ
وەرە قەول بدەین هەرکمان دووبەدوو
نە تۆ ژن بێنە و نە من دەکەم شوو
ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،ـ،
دەسرۆکەی دەستت پڕپڕ زەنگیانە
بێنە با بۆت بشۆم،بەرەو جێژنانە
خەڵک بۆت دەشوا بە پاشەراوێ
ئەمن بۆت دەشۆم بە حەتر و ئاوێ
ئەگەر بۆت بشۆم دایکم دەزانێ
ئەگەر بۆت نەشۆم لەخۆم غەمانێ
بمنێن لە قەڵات،قەڵای دەڕمێنم
بمنێن لە شووشە،شووشە دەشکێنم
بمدەن بە پیران،خۆم دەخنکێنم
بمدن بە جوانان،خۆم دەڕازێنم
بریا ساحات بام لە پشتی دەستت
بریا حەینەک بام لە چاوی مەستت
بریا پشتێند بام لۆلۆ لە پشتت
بریا حەڵاڵ بام خۆم لە تەنیشتت
یەکی زەلامی مل‌قەوی
بە حەوت پووت جۆ داناکەوی
قوڕم بە سەر دەمدەن بە وی
ڕەشەڕیحانەی سەر گوێی کەنداڵی
یاری نابەدڵ گووی سەی بە حاڵی
شەوێکم ڕابوارد بە هەزار ساڵی
ئاوێک دێتە خوار لە کانێ‌ڕەشێ
بمکەن بە بزمار بمدەن لە کەوشێ
بە دیاریم بەرن بۆ سمێڵ‌ڕەشێ
ئاغایان ناکەم پاتۆڵیان شینە
حەجەمان ناکەم کافرەی بێ‌دینە
میرزایان دەکەم خودکاریان شینە
ئەدەبیاتی زارەکی موکریان
بەشی ژنان
سەلاح پایانیانی
س؛فەرهەنگی ژین
سپاس بۆ خاتوون پەروین دانشپەژووهـ
کابان | KABAN
خۆشەویستی و چاکەی منداڵان ڕەنگ و بۆنێکی دیکەی هەیە .
(بێ‌بەڕامبەر و بێ‌چاوەڕوانی )
کابان | KABAN
من لە شەڕ دەترسم.
زۆریش دەترسم.
چون شەڕ خويندەواریی نییە. چون ناسنامەی مرۆڤەکان ناخوێنێتەوە. دەفتەری ڕاهێنانی منداڵان ناخوێنێتەوە.
قەباڵەی زەماوەندی تازەبووکان ناخۆێنێتەوە.
بەڵگەی زانکۆی زانستیاران ناخوێنێتەوە. من لە شەڕ دەترسم چون شەڕ کوێرە و نابینێ. لاوەتیی گەنجان و جوانیی کچان نابینێ. سبەینێی منداڵان و ئاواتگەلی مرۆڤ نابینێ، خەوی خۆش و دڵتەنگی و حەسرەتەکان نابینێ.
من لە شەڕ دەترسم چون شەڕ ئەدەبی نییە. پێ دەخاتە سەر خانوو، شار و مرۆڤەکان، ئەڤین و دڵ و خۆزگەکان.
پێخوستی سازییە ئابوورییەکان دەکا کە ساڵانێکی زۆر بە خوێنی دڵ ساز کراون.
من لە شەڕ دەترسم چون غەریب و ئاشنا ناناسێ و چاک و خراب نازانێ.
دیندار و بێدین ناناسێ. پیر و جەوان ناناسێ. خوێندەوار و نەخوێندەوار ناناسێ. هەژار و زەنگین ناناسێ، تەڕ و ویشک ناناسێ و پێی بگاتە هەر شوێنێک هەموو شت دەسووتێنێ.
من لە شەڕ دەترسم چون هەر جلوبەرگ بکاتە بەر و هەر دەمامکێک لێ بدا و هەر دروشمێک بڵێتەوە، هەر شەڕە و شەر هەر چۆنێک بخوێنیتەوە ئەوا نابێتە خێر، دەبێتە شڕی و وێرانی.
من لە شەڕ دەترسم چون شەڕ تۆڵە لە هەموو کەس و هەموو شتێک دەستێنێ.
من لە شەڕ دەترسم.
خۆزیا توانیبام منداڵان تا کۆتایی شەڕەکان لە نێو دڵمدا حەشار بدەم.
نووسینی: جۆرج سوروس
وەرگێڕانی: ن . سینا
کابان | KABAN
مامۆستا ناسر ڕەزازی
قوربانت بم چاوی چاوم
ساڵی ۱۳۶۰
لە مەهاباد تۆمار کراوه
له گەڵ گۆرانی بێژی ئازەری
کابان | KABAN
این اسامه بن لادن رهبر گروه تروریستی القاعده بود که گفت :"ما عاشق مرگیم، آمریکا عاشق زندگی است.این است تفاوت بین ما دو تا."
هیچ عبارتی از این بهتر نمی‌تواند توصیف کننده تقابل بنیادگرایی مذهبی با دنیای مدرن باشد. صدام حسین، دیکتاتور عراق، هم با اینکه باورهای مذهبی متعصبانه نداشت اما به خیال خودش نقطه ضعف بزرگ آمریکا را خوب تشخیص داده بود. موقعی که ارتش آمریکا به عراق حمله کرد صدام مطمئن بود که در این نبرد پیروز می‌شود و استدلالش هم این بود که "ما عراقی‌ها به راحتی می‌توانیم صد هزار کشته در طول جنگ بدهیم و ککمان هم نگزد اما آمریکایی‌ها قادر به تحمل تلفات انسانی نیروهایشان نیستند و حتی صد کشته برای آنها غیر قابل تحمل است و به همین دلیل مجبور به توقف جنگ می‌شوند".
تروریست‌ها و دیکتاتورها در یک ویژگی مشترکند و آن بی توجهی مطلق به حیات انسانی است.
بیژن اشتری
@kiwmars
کیژی لادێیی
نووسین وخوێندنەوە
شیرین-پەرویزنیا
لەکاتی پیاسە لەنێو شەقامی پڕافسونی شار
دڵم تاسەی ڕێی مەڕدۆشین و تریقەی شەنگەبێریانی کردووە
لەکاتی پاککردنی سەوزەی بێ تام و بۆنی شار
دڵم تاسەی کووزەڵەی دم جۆگەلەو ڕووباری کوێستانی کردووە
لە بەرامبەر سینک و شێرەی ماڕکداری شار
دڵم تاسەی ئاوی کانی و گۆزەڵەی سەرشانی کیژۆڵەی نازداری کردووە
دوای گەڕان لەنێو چەند جووت پێڵاوی ڕەنگاوڕەنگی لەبار دڵم تاسەی چەکمەی سووری مناڵی و قوڕ و چڵپاوی کۆڵانی شێداری کردووە
بەفرگری ماڵەکەم بە کۆ سەهۆڵ دێنێتە خوار
دڵم تاسەی بەفری دانار داناری دوای بارانی بەهاری کردووە
زۆر لەمێژە بەفر بە کلوکلو نەهاتۆتە خوار
دڵم تاسەی کڕێوەی نەرم و نیانی مانگی رێبەندانی کردووە
خۆزگە جارێکی دی پێش مردنم لەشار چیدی نەمدەکووت دڵم تاسەی دۆیەکی ترشی سارد بوو
لە کانی درێژە و شەڕەف خانی کردووە
کاتی ئێوارە بۆ هێناوانەوەی لەنێو قریوە و قاقای بن چنارێ
دڵم تاسەی پێکەنینی کیژ و لاوی بە لەنجە و لاری کردووە
بە دیتنی خێڵی موبایل بەدەست و سیحرکراوی ئینتەرنێت و لقەکانی،لەگووند و شار
دڵم تاسەی شۆڕەلاوی سەرگوێسوانان و سرتوو خورتی جێژوانی ئێوارەی پاییزانی کردووە
کابان
میوزیک تەنیا بۆ بزواندنی هەستی ڕۆمانسی و دڵخۆشکەر نییە بەڵکوو شەبەنگێکی بەرین لە هەست و بیری مرۆڤ لەخۆ دەگرێت.
بەهۆی نەبوونی سینەمای کوردی، مۆسیقای هاوچەرخی کورد نەیتوانیەوە لە دووانەی حەماسی/ڕۆمانسی تێپەڕێت.
لێرەدا وەک ئەزموونێک ویستوومە کەشێکی ترسهێنەر ساز بکەم لەسەر ئەو ڤیدیۆیەی کە دوێشەو لە شاری پاسائۆ گرتم.
هەرچەن ئەمە یەکەمجار نییە کە میوزیکی ترسهێنەر ساز دەکەم. لە سەرکەوتووترین نموونەیاندا لە جووڵەیەکی «کتێبی کوردبوون » ئەم کەشەم خولقاندووە.
لەم پارچە کورتەدا لە تەکنیکی سینەمایی suspense کەڵکم وەرگرتووە و لە کۆتاییدا ویستوومە jump scare دروست بکەم.
DelzarAbedi
کابان | KABAN
هانا - ئاڵقەی پێنج
ڕۆمانی هانا گێڕانەوەیەکی تراژیدییە. بەشێک لە مێژووی کورد بەخێرایی و هەروەها ڕەگ و هێما دیار و نادیارەکانی ئایینی میترایی لە زمان و کولتووری خەڵکی کورددا لەم ڕۆمانەدا ئاماژەیان پێ دراوە. ڕۆمانەکە بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) نووسراوە.
نووسەر: ڕەند زارعی
خوێندنەوەی: فائیزە مەحموودی
تەنزیم و ئامادە کردنی: موشتاق فەیزیابی
دیزاین و تکنیک: دیاکۆ گەرمیانی
س؛ڕێگاپادکەست
کابان | KABAN
گۆرانی دیسان بارانە & پایزە
شۆڕش مەحموودی
strana dîsan barane & payze
@shoresh_mahmoudi
کابان | KABAN
ئەمڕۆ ١٤١ ساڵ بە سەر وەفاتی شێخ عوبەیدوڵڵای نەهری ، ڕێبەری یەکەمین شۆرشی نەتەوەیی بۆ سەربەخۆیی کوردستان تێپەڕ بوو. خوای گەورە ڕۆحی بە بەهەشتی بەرین و کوردستانی سەربەخۆ شاد بکا.
لە باغان ئاهـ و ناڵین دێ
هۆنراوەی مامۆستا وەفایی بە بۆنەی کۆچی شێخی نەهری بە دەنگی مامۆستا محەمەدی مامڵی.
Îro 141 sal li ser wefata Şêx Ubeydullayê Nehrî rêberê yekemîn şoreşa neteweyî bo serxwebûna Kurdistanê derbas bû. Xwedayê mezin riha wî bi biheşta berîn û Kurdistana serbixwe şad bike.
Le baxan ah û nalîn dê
Helbesta mamoste Wefayî bo wefata Şêxê Nehriyê bi dengê mamoste Mihemedê Mamlê.
@nehrikurd
Navenda Nehrî - ناوەندی نەهری
کابان | KABAN
بەجێت دێڵم
گۆرانیبێژ: لەیلا فەریقی
پیانۆ: دڵزار عابدی
مێلۆدی: مامۆستا ئەحمەد سالار
شاعیر: شەماڵ ڕێبەندان
کابان | KABAN
دەروونی هاڕیاوی کورد
"فرانتس فانۆن" گەورە شۆرشڤانی وڵاتی فەرانسە، کاتێک لە پاریس هەوڵ و تێکۆشانی دژ بە داگیرکاریی وڵاتەکەی لە خاکی ئەلجەزایر بێ ئاکام مایەوە، خۆی گەیاندە ئەلجەزایر. لەو سەردەمەدا فەرانسە، ئەلجەزایری بە بەشێک لە خاکی خۆی ئەزانی و بە هیچ شێوازێک ڕازی بە سەربەخۆیی ئەوان نەبوو. بۆیە فانون پەیوەست بوو بە بزاڤی سەربەخۆییخوازیی ئەوانەوە. ساڵێک پێش ڕزگاربوونی نیشتمانە هەڵبژاردەکەی، کەوتە سەر مینێکی چێنداراو. ئێستاش گۆڕی پیرۆزی لە گۆرستانی شەهیدانی شۆرشی ئەلجەزایر، قیبلەگای لایەنگرانی ئازادی و مرۆڤایەتیە. فرانتس فانۆن چوونکە خۆی دکتۆرای دەروونناسیی هەبوو، بە ڕوانینێکی قووڵ چووەتە ناخی ئینسانی ڕەش پێستەوە. توێژینەوەکانی بە باشی لایەنەکانی دەروونی هاڕیاوی مرۆڤی ڕەش دەرئەخات. گەلانی چەوساوە لە هەموو دونیادا خاڵی هاوبەشیان زۆرە، بۆیە بڕێ جار وا ئەزانی باسی چارەڕەشیی کورد ئەکات. ئەو لەسەر ئەو باوەڕە بوو کە هەمیشە خاوندەسەڵاتان هەوڵیان داوە کە چەوساوەکان لە ئاستێکی نزم و کۆن و دور لە شارستانیەتی سەردەم نیشان بدەن. وەکوو بنەماڵەی پالەوی کە هیچ کاتێک نەیان وتووە گەل یان نەتەوەی کورد. هەمو کاتێ وتویانە "عشایر کرد". واتە کورد هێشتا بیری ئاغا و نۆکەریی لە مێشکە. دیارە کێ خۆی بە ئاغا ئەزانێ و خەڵکیش بە نۆکەر.(ئەگەرچی تەواوی عەشیرە کوردەکان کەوتنە بەر هێرشی دڕندانەی ڕەزاشاوە). فانون باسی خاوەنئیمانی ڕەشپێست ئەکات کە لە دەروونەوە بەبێ ئەوەی کە خۆی بزانێ، پێی وایە سپی پێست لە خودا نزیکترە. لە ناو کورددا زۆرکەسی ناودارمان هەیە کە هەروا بیر ئەکاتەوە. ڕەسەنایەتیی چەوساوەکان بە شێوازی سیستماتیک لە گۆڕ نراوە. هەر لە ڕۆژی یەکەمی قوتابخانە، منداڵ فێر ئەبێ بە چاوی سوک بۆ زمانی دایکی خۆی بڕوانێ. شێوازی قسەکردنی مرۆڤی سەردەست لە گەڵ ئینسانی بندەست هاو تەراز نیە. بەڵکوو وەکوو قسەکردنی گەورەیەک لە گەل منداڵێک وایە. هەر چەندە چەوساوەکە بە ساڵاچویش بێت. کاتێک کابرایەکی بیانی بە زمانی ڕەسمیی وڵاتەکە قسە ئەکات ئەڵین وەڵا زۆر باشی ئەزانێ، تەنیا تۆزێک لەهجەی هەیە.بەڵام کاتێک کوردێک بە لەهجەوە قسە بکا ئەبێتە بەزمی گاڵتەو پێکەنین ،تەنانەت لە لایەن کوردی خۆیشمانەوە. گەلی چەوساوە هەموو جارێ نکۆڵی لە بوونی ئەکرێت، بۆیە لە دڵسۆزی بەبێ بەڵگە، مێژوی زۆر کۆن بۆ خۆی درووست ئەکات و ئەچێتەوە چل پەنجا هەزارساڵ پێش ئێستا. هەموو کاتێ چەوساوەیان بێ دەنگ ئەوێ. مرۆڤی ژێردەست هەمیشە چاوەڕوانی قبووڵکردنیەتی لە باڵا دەستەوە. وەکوو کوردی خۆمان تا فڵان ژەنیاری فارس نەڵێ عەلیمەردان مۆسیقای باش ناسیوە خۆمان بڕوا ناکەین.
فانۆن زۆر زانایانە باس لەو کچە ڕەشپێستە ئەکات کە بە خەیال مێرد بە کوڕی سپی پێست ئەکات. ئێستا کچی وامان هەیە لە کوردستان کە ئاواتیان هاوسەرگیری لە گەڵ کوڕە تارانیەو هەروەها کوڕی کوردیش چاوی له کچە تارانیە. تەنیا پێوەریان نەک ئەخلاق، بەڵکوو تارانی بوونە. لە سینەما و زنجیرەدراماکان هەموو کاتێ چەوساوەکان گێل و نەخوێندەوار و نەزان و فریو خواردوو پیشان ئەدرێن.
بەردەنگی فانۆن خاوندەسەڵاتی خۆبەزلزان نیە. هاواری بۆ دەروونی کاولی چەوساوەکەیە کە خۆی بە نزم دێتە پێش چاو. کاتێ ناوی شار و دێ و دەر و دۆڵی وڵات گۆراوەتە سەر زمانی بێگانە، هەژارەکە لە ماڵی خۆی هەست بە غەریبی ئەکا و ئەویش خۆی بەخاون ماڵ ئەزانێت.
کاتێک هەموو ڕەییس و ڕۆئەسا بێگانەن، چەوساوەکە هەمو بێگانەیەک بە خاوەندەسەڵات و ڕەییس ئەبینێت.
لەم سەردەمەدا ئیتر گەلی هەژار چێژ لە کەلتوور و هونەری خۆی وەرناگرێت،(لە هەولێر قۆڕترین لۆتیی تورک لە هونەرمەندی کورد ڕێزی زۆرترە). فانۆنی فەیلەسووف هاواری ئەکرد هەژارانی عاڵەم؛ ئێمە تەنیا بۆ سەیری دونیا نەهاتووین، بۆ گۆڕانی دنیا هاتووین. کەچی ئێوە، ئێوەی پێشێل کراو تەنانەت دونیایش نەک بەو جۆرە ئەیبینن کە هەیە، بەڵکوو بەو چەشنەی کە پێتان ئەڵێن دێتە پێش چاوتان و، زۆۆۆر هاواری تر......
هەڵبەت جیاوزییشمان هەیە، ڕەشپێستەکە بیشیەوێ نابێ بە سپی، کەچی ئێمە دو قۆناغمان لە بەرە:
۱) بێ باوەڕی بە خۆمان.
۲)توانەوەی یەکجاری.
هیوادارم کورد هەم گەورەپیاوانی خۆی و هەم پیاوانی وەکوو فرانتس فانۆن باشتر بناسێت و لە وتاریان تێ بگات.
عیسا ئەحمەدی سنە
ڕەزبەری ۱٤۰۱ی کۆچی هەتاوی
کابان | KABAN
عەلی کەردار ساڵی ١٩٢٨ لە ئاوایی باخچەی بناری چیای میرقاز، سەر بە شاری بۆکان لە دایک بووە. حەیران و بەیت و باوی لە دەمی خۆشخوانانی وەک "ساڵە کوردە" و "کەریم ملخوار" و "ڕەحمان لێفەدروو"وە قۆزتۆتەوە و بە زەوقی خۆی وەریگرتوون و کوتوونیەتەوە. حەیرانی بە ھەر سێک شێوازی دەشتی ھەولێر و بەری سۆران و دیوی مەنگوڕ و گەورکان کوتۆتەوە. شێوازی کوتنی بەیتەکان لە زاری عەلی کەردارەوە تایبەت بە خۆیەتی و سۆزی دەنگ و حەزی شاراوەی ناو قوڕگی وای کردووە لاسایی کردنەوەی مەحاڵ بێ. عەلی کەردار جگە لە حەیران و بەیت، وردەقام و بەندیشی کوتوون. وردەقامەکانی مۆرکی خۆی پێوەیە و کوتنی لە کوتنی کەس ناچێ و لاسایی‌کردنەوە نین. کەردار جگە لەو ھونەرانەی ھەیبوون قسەخۆش و نوکتەزان و بەمشووریش بووە، لە ناو مەجلیساندا ڕووی ھەموان لەوی بووە. ھەقایەت و چیرۆکانیشی زۆر زانیوە و لە مەجلیسان کوتوونی. خەڵک بە حورمەتەوە لێیان ڕوانیوە و قسەیان لێ وەرگرتووە و لە ناوبژیدا کەس قسەی نەشکاندووە. بە ھەر ھۆیەکەوە بێ زۆر خووی نەداوەتە تۆمارکرانی دەنگ و ڕەنگی و لەو دەریا بێ‌سامانەی فولکلۆری کورد ئەوی لە خنکان قوتار بووە زۆر نین و ھەمووشیان عەنتیکەن.
لەو سامانە بێ نەزیرەی ناو سینە و دەنگی بەسۆزی عەلی کەردار تا ئێستا ئەم بەرھەمانە بە تۆمارکراوی لە بەر دەستن:
بەیت: سەیدەوان، ناسروماڵماڵ، لەشکری، شەم و شەمزین، کاکەمیر و کاکەشێخ، کانەبی، برایمۆک، خەج و سیامەند، عەبدوڕڕەحمان
بەند: سوارۆ، پاییزە، بەھارە، ئازیزێ، وەرە زاڵم، ئایشێ گوڵ، گەلۆ، ڕۆی مەحشەرە ئیمڕۆ
وردە قام: وەخەی وەخەی خەزاڵێ، نیزام نیزام، کیژ دەڵێ خۆشم دەوێ، گوڵاڵە سوورە، بەری بەیانە، ڕاوچییان ڕاوە، ئەی یار ئەی یار، مەلەک بۆ وا دەکەی، ئایشیلێ ئەمان، دەڵێ ھات ڕابرد، خاڵۆی ڕێبوار، کراس ڕەشێ، لە گوڵان و لە گوڵان
عەلی کەردار ڕۆژی ١٤ گەلاوێژی ساڵی ٢٠٠٢ لە تەمەنی ٧٤ ساڵیدا ماڵاوایی لە ژیان کردووە و ھەر لە گۆڕستانی ئاوایی باخچە بە خاکی نیشتمان ئەسپێردراوە.
س؛Shearomusikikurdi
کابان | KABAN
هانا - ئاڵقەی چوار
ڕۆمانی هانا گێڕانەوەیەکی تراژیدییە. بەشێک لە مێژووی کورد بەخێرایی و هەروەها ڕەگ و هێما دیار و نادیارەکانی ئایینی میترایی لە زمان و کولتووری خەڵکی کورددا لەم ڕۆمانەدا ئاماژەیان پێ دراوە. ڕۆمانەکە بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) نووسراوە.
نووسەر: ڕەند زارعی
خوێندنەوەی: فائیزە مەحموودی
تەنزیم و ئامادە کردنی: موشتاق فەیزیابی
دیزاین و تکنیک: دیاکۆ گەرمیانی
س؛ڕێگاپادکەست
کابان | KABAN
لە خزمەت نووسەری بەڕێز مامۆستا محەمەد بەهرەوەر ـ چەند ساڵ پێش
کابان | KABAN