کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 14:53

کزه وفره لیول نیشتوو قی شانم، پیری له پیلیگ خوی دا نیشانم، یه وفر نیه یه پیری منه، یه وراوه خیال دلگیری منه

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 12:44

👈 ۱ دی، روز میلاد خورشید یا جشن خرم روز (نخستین جشن 🌼

روزی که خورشید دوباره بعد از بلندترین شب سال طلوع می‌کند و باز به دنیا زندگی می‌بخشد
☀️ امیدواریم زمستان را با خیر و برکت با عشق به نعمت خدا و سلامتی و تندرستی آغاز کرده باشید

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 12:35

دس خوش آقای محمدی 👌👌

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:59

متشکرم از توضیحاتتان، بهرحال اگر به دستتان رسید ما را بی نصیب نگردانید 💐

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:34

درود بر شما منظورم همان ترجمه قدیمی انجیل به این گویش است

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:26

سلام. ایا پی دی اف کامل انجیل کلهری وجود دارد یا نه؟

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:03

نگاهی به جشن شب‌چله(یلدا) در میان کُردهای کلهر.
بخش دوم2⃣

✍🏿___ چنگیز محمدی


ابوریحان بیرونی در کتاب «آثارالباقیه» درباره این روز چنین آورده است: «و نام این روز میلاد اکبر است و مقصود از آن انقلاب شتری است. گویند دراین روز نور از حد نقصان بحد زیادت خارج می‌شود و آدمیان به نشو ونما آغاز می‌کنند و پری‌ها بذبول و قتاء روی می آورند.

ایرانیان برای آنکه شب یلدا، برغم اهریمن بد‌کنش به‌خوشی بگذرد، آخرین بازمانده‌های میوه‌های پائیزی را که جمع کرده بودند بر خوان(سفره) می‌نهادند و گاهی تا بامداد شادی و شب‌زنده‌داری می‌کردند. آوردن این میوه های خشک و تر «میزد» نام داشت. میزبان برگرفته از همین واژه‌است.

در طولانی‌ترین شب سال ایزد «مهر/میترا» متولد می‌شود. غربی‌ها تولد میترای ایرانی را به تولد مسیح نسبت دادند چنان‌که آیین‌های مسیحی برگرفته از آیین‌های میترایسیم(مهرپرستی) ایرانی باستان است.
بنابر‌این نوئل اروپائی همان شب يلدا یا شب چله ایرانی است.
ابوریحان بیرونی در اوایل سده پنجم هجری در کتاب آثار الباقیه درباره یلدا چنین می نویسد: «این شب در مذهب رومیان عید یلداست وآن میلاد مسیح است».
«چله‌کَلینه» در کردی کلهری از شب‌یلدا آغاز می‌شود که چهل‌روز ادامه دارد و پس از‌آن پیش‌از بهار‌کُردی، بیست‌روز «چله‌بیوچگه»یا «چله‌وچ» داریم. در‌میان کردهای کلهر آغاز روز پس از یلدا را «سرچله» یا «تِگٌِ‌چله» می‌گویند.
در میان کُردهای کلهر «شه‌وچله» شوم بوده‌است ازین روی با شب‌زنده‌داری و جشن و شعرخوانی و رسوم ویژه‌ی این جشن شب را به بامداد می‌رسانده‌اند. با توجه به‌این‌که در این شب مهر/میترا متولد می‌شود، درمیان کُردها هنوز نمودهای آیین مهرپرستی را می‌توان مشاهده‌کرد. خورشید نماد و معادل مهر/میتراست. در میان کُردهای کلهر مانند قسم به «خوه‌ر»(خورشید) و ستایش خورشید در نقش‌نگارهای سیاه‌چادرها و در میان مردم از نمودهای آیین باستانی میترائیسم(مهرپرستی) است.
این شب در‌میان کردهای ایرانی کلهر شوم بوده ولی با جشن و شب‌زنده‌داری فرارسیدن روز و برآمدن آفتاب را مقدس می‌شمرده‌اند.
کردهای کلهر با گرد‌آمدن دورِ «ئاگرِ کووانیِ شه‌و‌چله»( آتش اجاق شبِ چله) به «هوره‌چرّی»( آواز ویژه‌ی کلهرها)، شعرگویی و داستان‌گویی می‌پرداخته‌اند. بچه‌ها و نوجوانان با مشتی خمیر در دست به‌همراه هم درین‌شب به درخانه‌ها می‌رفتند و پیرزنان به‌آن‌ها «ناوپلکانه»(نوعی آجیل کُردی کلهری) می‌داده‌اند.
آنچه از مراسم شب چله وشب یلدا در میان همه مردم مانده است شب‌نشینی شبِ چله است، در این شب میوه‌های تابستانی که نگاه‌داری شده‌اند ، خوان شب چله را می آرایند و مردم در کنار خوان بشادی می نشینند. اما در میان کردهای کلهر شب چله با آیین‌ها و شعرخوانی‌های متفاوتی همراه بوده‌است . در گذشته در شب‌چله داماد که با دختری نامزد شده بود برای دختر هدیه می‌فرستد.

طولانی‌ترین شب‌های سال شبِ انقلاب «شتری» است که پس از آن آفتاب از برج قوس (نیماسپ) به برج جُدَی تحویل می‌شود و روزها اندک‌اندک بلندتر می‌گردد. این طولانی‌ترین شب سال در نظر ایرانیان نحس بود ودر فرهنگهای فارسی نیز از نحوست آن سخن رفته است، زیرا علاوه بر اینکه مردم در سرمای سخت زمستان دیر زمانی از دیدار خورشید محروم بودند، بنابر عقاید مذهبی نیز می‌پنداشتند که این شب طولانی‌ترین حمله اهریمن را دربردارد وچون فردای آنشب روشنایی غالب می‌شد و روز طولانی‌تر می‌گشت، مردم برای دفع نحوست آنشب و بازآمدن خورشید در فردای آنشب، به شادی و شب‌زنده‌داری می‌نشستند و گرد هم به دور آتش جمع میشدند و در انتظار برآمدن خورشید و در واقع زایش دو‌باره خورشید بودند که نحوست شب دراز را با تولد خود از میان می‌برد.

منابع:
➖برهان قاطع،
➖فرهنگ بزرگ سخن،
➖آثارالباقیه، بیرونی،
➖جهان فروری، فره‌وشی
➖فرهنگ ریشه شناختی، حسن‌دوست،
➖زروان سنجش زمان در ایران باستان، فریدون جنیدی،
➖گذر از زهاب، راولینسون.

🆔 @Kalhorstaan
🆔 @Farhangestan_kalhori

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 21:59

برادران یلدا کلمه سامی است که وارد زبانهای ایرانی شده وچله درسته

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 21:13

اگر یلدا نشینم تا سحرگاە
ندارم‌سفرە‌ای‌ چینم‌بە‌دلخواە

انار‌گونە‌ام‌ تنها‌ امید است
بر‌این‌خون‌مردگی‌،باید‌کشم‌آە

ایران علیکرمی💐

👉@kashikarirahimian👈

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 20:26

شب یلدا همیشه جاودانی است
زمستان را بهار زندگانی است
شب یلدا شب فر و کیان است
نشان از سنت ایرانیان است
زندگی غیر قابل پیش بینی است
یلدای پارسال شعار این بود
گوشیها خاموش
دور هم باشیم
امسال گوشی ها روشن
دور هم نباشید
یلدا تان مبارکباد

ارادتمندشما تیمور اسدی

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 18:53

گلِ نار: بر اساس ملودی کردی
تنظیم برای ارکستر : کامبیز روشن روان
آواز : بیژن بیژنی
شعر : فریدون مشیری
از آلبوم : ایران زمین

از ویولن نوازی این آهنگ لذت ببرید🎻

#آهنگ #شب_یلدا

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 18:30

"ای لعل لبت به دلنوازی مشهور
وی روی خوشت به ترکتازی مشهور

با زلف تو قصه‌ایست ما را مشکل
همچون شب یلدا به درازی مشهور"

بابا طاهر💐
👉@kashikarirahimian👈

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 18:09

«یەڵدا»
زوڵف یەڵدا، درێژ و تاڵ تاڵە ئمشەو
باوگ و باپیرێ، ڕووسەم و زاڵە ئمشەو
ئەگەر ئمشەو زەۊڵەرزە بایدو قۊتما بەی
لە لای یەڵدا، هەم تەماشا هەم فاڵە ئمشەو

#حەمیدڕزا _ ڕەحیمیان💐

👉@kashikarirahimian👈

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 17:26

🍉🍉🍉یلدا مبارک 🍉🍉🍉

@danial_door_salmas

09187335549

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 11:49

شعر :مشهدی عسکر عزیزی کلهر
باصدای آقای حسین عزیزی
در وصف ایل خان کلهر شیرزادخان شیرزادی کلهر

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 14:06

شعر فولکلور/عامیانه له باره‌ی «پیری» کسی ها هیوری بی زامت بنید.🌻

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 12:37

درود بر جناب محمدی. بسیار عالی👏👏

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 12:03

سلام درود بر جناب آقای محمدی دست مریزاد خوب توضیح دادی متشکرم 🙏 گفتار جنابعالی کاملاً صحیح است 🙏🌸🌹🌸🌹

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:52

اره ترجمه‌ای پس و پیش(pdf)از تمام باب‌ها و کتاب‌های انجیل به کردی کلهری وجود دارد که من متاسفانه الان به آن دسترسی ندارم.
گویا برخی از دوستان، دست‌نویس خود کتاب را هم در اختیار دارند و بنا به دلایلی (سیاسی، یا نادیده گرفتن زبانواره کلهری، یا برتر نشان دادن تیرهای دیگر) آن را پنهان می‌کنند!!!

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:31

درود پی‌دی اف ترجمه مرقس که می‌گویند کلهری است نایاب است گویا چیزی که ترجمه شده و بعنوان ترجمه کلهری عنوان شده مرقس نیست از لوکا و متی هم گرفته شده

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:24

دس جناب محمدی درد نکی عالی بیو👏👏

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

21 Dec 2020 11:02

نگاهی به جشن شب‌چله(یلدا) در میان کُردهای کلهر
بخش اول1⃣

✍🏿___چنگیز محمدی


شبِ اورمزد آمد از ماهِ دی
ز گفتن بیاسای و بردار می.


روز نخست دی را در ایران باستان «اورمزد‌روز/هرمزروز» نام نهاده‌اند.

در برهان قاطع آمده‌است: «یلدا شب اول زمستان در شب آخر پاییز است...و آن درازترین شبهاست... اورمزد‌روز، می‌نوش و خرم باش.»

یلدا /yal'da/ در فرهنگ سخن« آخرین شب پاییز در نیم کره شمالی و بلندترین شب سال» است؛ چنان‌که سعدی گوید: «همه بر آن همه دردم امید درمان است
که آخِری بِوَد آخِر شبان يلدا را»

واژۀ یلدا ماخوذ از اصل سامی wld (=ولد عربی به‌معنای «ولادت یافتن» و ظاهراً از طریق سُریانی، به زبان فارسی راه یافته است.
یلدا، در زبان سریانی، به معنی «میلاد» در عربی است؛ زیرا شب یلدا را با میلاد مسیح مطابقت می‌داده‌اند.

شبِ یلدا در نزد کُردهای کلهر «شه‌و‌چله» (شبِ‌‌چله) نام دارد. در ایران باستان یلدا همان شب‌چله و شبِ تولدِ میترا/مهر است.

 معنای چله /čil'la/ در فرهنگ سخن چنین آمده‌است: «چهل روزی که زاهدان و صوفیان در گوشه‌ای می‌نشینند و به عبادت و ریاضت مشغول می شوند؛ چهلمین روز پس از وقوع رویدادی (مانند تولد یا مرگ) که به مناسبت آن، مراسمی برگزار می شود؛ مدت معینی از فصل تابستان یا زمستان که در آن، گرما یا سرما شدید است:
«چهله» چهل روزی که زاهدان و صوفیان در گوشه ای می نشینند و به عبادت و ریاضت مشغول می شوند: در زنگی‌نامه آمده‌است:...و گویند وقتی شیخی مریدی را به چهله بنشاند. مرید را در آن چهله چیزی از عالم معنی روی ننمود.
چهله، مدت معینی از فصل تابستان یا زمستان که در آن، گرما یا سرما شدید است.

لغتِ چهله / چله مشتق از čihil-ak* از čahihl=) *čihihl > *čihi*) < ایرانی باستان به‌معنای «چهل» است. تلفظ عددِ «چهل» در کُردی کلهری «چِل» čəl است. نیز بر اساس منابع تاریخی در حدود سالهای 1800میلادی بخشی از کلهرستان را «چیله*»čila نامیده‌اند؛ چنان‌که امروزه آن‌را «چله» می‌دانند. با توجه به ریشه‌شناسی واژه‌ی چله و واژه‌های مربوطۀ کلهری، گمان می‌رود که واژه‌ی «چیله» و «چِل» در کلهری صورتی از اصل ایرانی باستان باشد.
*در سفرنامه راولینسون احتمالاً «چیله» اشتباه تایپی یا تلفظ «چله» باشد.

🆔 @Kalhorstaan
🆔 @Farhangestan_kalhori

ادامه... 👇🏿

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 21:55

شب چله گشتیدان بمارک بود براییل عزیز 🌹🌸🌹🌸🌹🌸🌹🌸

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 20:47

در درازترین شب سال در کلبهِ فقر ودردشان خبری از یلدا نیست

خبری از انارهای خوشرنگ و آجیل وشیرینی نیست؛ صورتشان را باسیلی چون لبو سرخ نگه میدارند که زخم های درونشان فریاد نزند.

وشبهایشان را به تکرار درد ودرد وبازهم درد سپری می کنند !

وسفره خالیشان وشکم گرسنه گواه این درد بی پایان است که مرا سخت دلتنگ می کند که یلدا باهمه زیبایش شبی سخت وطولانی است یا غم انگیزترین نغمه درد این کودکان که تمام نمی شود.

ومن این سوز سرد بی کسی شان راباتمام جانم تا سپیده دم اولین روز زمستانی دراستخوانهایم حس می کنم


واینجاست که دیگر آرزویی برای خودم ندارم جز رقصیدن ماهی آرزوهای این کودکان درتُنگ خالی کلبه دردشان😔


وهیچ تفالی از حضرت حافظ نمی گیرم جز غزلی ازخنده برلب این کودکان که زیر آسمان این شهر باستارگان نجوا می کنند و سفره خالیشان را باسوسوی امیدی به نظاره نشسته اند .


بیاید امسال که کرونا ماراازهم دور ودورتر کرده وبه دامن دنیای هزاررنگ مجازی پناه برده ایم ازاین کودکان غافل نباشیم وندانسته کلبه دردشان را تاریک تر نکنیم .

و با سلفی گرفتن از سفره های رنگارنگ

وچالش های مجازی و وضعیت وات
ساپ واینستا و‌...‌
آن اندک سوسوی امید کلبه فقرشان را تاریک ترنکنیم ودلی نشکنیم

بیاید باهمدردی جانی به آنها ببخشیم
که یلدا ی آنها هم رنگارنگ شود!

حتی اگر بر سر سفره رنگی نیستند

بیایید برایشان فال حافظ بگیریم وبا شیرینی لبخندی کامشان راشیرین کنیم

یلدایتان مبارک

✍فرزانه مرادزاده

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 19:13

#فرهنگستان_کلهری
#شب_چله

🌼@kalhorstaan🌼

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 18:35

‍ #دوبیتی
دو چشمت نرگسِ شهلاست بانو
نگاهت الکلِ گیراست بانو
انار گونه های تو دگر هیچ...
که مخصوصِ شبِ یلداست بانو

#همایون_رحیمیان 💐

👉@kashikarirahimian👈

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 18:25

@manensaniat

نفس_های آخر #پاییز است.
بیایید با هم قدرى #مهربان_تر باشیم.
#عشق و #محبت بهترین #هدیه روزگار است.
#یلدا_مبارک

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 17:59

شێعر کوردی شه‌وو چله صیدمحمد پرور
@seyedMohammad_parvar

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

20 Dec 2020 16:39

برخی به حشره درون این چاله ها قورشی میگن و علی الظاهر برای به دام انداختن شکار ایجاد میکنه

کلهُرستان «فرهنگستان کلهُری»

19 Dec 2020 22:12

لەکوردیدا بەڕیسک کردن دەڵێن چی؟