«در برابر کودک بیمار، ما فقط پزشک نیستیم؛
ما باید تمامِ آن چیزی باشیم که کودک ندارد:
امید، مهر، آینده.»
— دکتر محمد قریب
(نخستین متخصص طب اطفال ایران | بنیان‌گذار بخش کودکان بیمارستان مفید)
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧬 بافت پوششی سنگفرشی ساده (Simple Squamous Epithelium)
---
🧪 تعریف:
بافت پوششی سنگفرشی ساده از یک لایه سلول‌های نازک و پهن تشکیل شده که هسته‌ی آن‌ها معمولاً مرکزی و بیضی‌شکل است.
---
🧠 عملکرد:
به دلیل ضخامت بسیار کم، این نوع بافت برای تبادل مواد (مثل گازها، مایعات، الکترولیت‌ها) بسیار مناسب است.
---
📍 محل‌های مهم حضور در بدن:
آلوئول‌های ریه 🫁 (برای تبادل گاز اکسیژن و CO₂)
کپسول بومن در گلومرول کلیه‌ها
اندوتلیوم (پوشش داخلی رگ‌های خونی و لنفی)
مزوتلیوم (پوشش داخلی حفرات صفاقی، جنب، پریکارد)
---
🔍 ویژگی‌های کلیدی زیر میکروسکوپ:
سلول‌ها بسیار نازک و مسطح
هسته بیضی و مرکزی
در برش عرضی گاهی فقط هسته دیده می‌شود
📌 نکات پرتکرار آزمون علوم پایه:
بافت سنگفرشی ساده همیشه در محل‌های تبادل سریع یا نفوذپذیری بالا قرار دارد.
اندوتلیوم و مزوتلیوم هر دو زیرمجموعه بافت سنگفرشی ساده هستند.
در مقاطع هیستولوژی، وجود فقط یک هسته نازک و کشیده می‌تواند نشانه‌ی این بافت باشد.
این بافت در مری وجود ندارد (مری از اپی‌تلیوم سنگفرشی مطبق غیر کراتینه ساخته شده است).
#هیستولوژی #بافت_شناسی #جان_کوئیرا #سنگفرشی_ساده #سلول_پوششی #علوم_پایه #دانشجوی_پزشکی
💡 نکات پرتکرار آزمون‌های علوم پایه:
شاخ قدامی مربوط به نورون‌های حرکتی
شاخ خلفی مربوط به نورون‌های حسی
شاخ طرفی فقط در T1-L2 و مربوط به سیستم سمپاتیک
بیماری‌های نورونی مثل ALS، سلول‌های شاخ قدامی رو درگیر می‌کنن
---
🏷️
#نورواناتومی #نخاع #شاخ_قدامی #شاخ_خلفی #شاخ_طرفی #علوم_پایه #پزشکی
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
📚 رفرنس: Guyton and Hall – Textbook of Medical Physiology
موضوع: رفلکس کششی (Stretch Reflex)
سطح: علوم پایه پزشکی
---
🔁 رفلکس کششی (Stretch Reflex)
---
🔹 تعریف:
رفلکس کششی یک رفلکس مونو‌سیناپتیک است که با کشش ناگهانی عضله، باعث انقباض همان عضله می‌شود تا از کشش بیش‌از‌حد جلوگیری کند.
---
🧬 مکانیسم:
1. عضله کشیده می‌شود
2. دوک عضلانی (muscle spindle) فعال می‌شود
3. نورون آوران از نوع Ia پیام را به نخاع منتقل می‌کند
4. مستقیماً به نورون حرکتی آلفا در شاخ قدامی متصل می‌شود
5. عضله همان ناحیه منقبض می‌شود → مقاومت در برابر کشش
---
🎯 ویژگی‌ها:
سریع‌ترین نوع رفلکس (به دلیل مسیر مونو‌سیناپتیک)
حفظ تون عضلانی و کنترل وضعیت بدن
وابسته به دوک عضلانی و نورون‌های آلفا
---
📌 مثال بالینی:
رفلکس زانویی (patellar reflex) هنگام ضربه به تاندون کشکک → کشش عضله چهارسر ران → انقباض ناگهانی و حرکت پا
---
💡 نکات پرتکرار آزمونی:
تنها رفلکس مونو‌سیناپتیک شناخته‌شده → رفلکس کششی
دوک عضلانی گیرنده‌ی این رفلکس است
نورون‌های Ia → سریع‌ترین نورون‌های آوران
نورون حرکتی آلفا → خروجی مستقیم به عضله
---
#فیزیولوژی #گایتون #رفلکس_کششی #دوک_عضلانی #نورون_آلفا #رفلکس_زانویی #مونو_سیناپتیک #علوم_پایه #پزشکی
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
💀 آپوپتوز | مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی
---
🧬 تعریف:
Apoptosis یک نوع مرگ سلولی کنترل‌شده است که بدون التهاب و آسیب به بافت اطراف اتفاق می‌افتد. برخلاف نکروز، سلول در این فرآیند خودش را منظم و "تمیز" از بین می‌برد.
---
📌 موارد فیزیولوژیک آپوپتوز:
حذف سلول‌های اضافی در تکامل جنینی
حذف لنفوسیت‌های خودایمنی در تیموس
تنظیم جمعیت سلولی در بافت‌های دارای نوسازی بالا (مثل روده)
---
🚨 موارد پاتولوژیک آپوپتوز:
آسیب DNA توسط اشعه یا داروهای شیمی‌درمانی
عفونت‌های ویروسی (مانند HIV)
آتروفی در اثر قطع تحریک هورمونی
---
🔬 ویژگی‌های میکروسکوپی:
جمع‌شدن سلول (Cell shrinkage)
چگالی کروماتین (Nuclear condensation)
تشکیل اجسام آپوپتوتیک (Apoptotic bodies)
فاگوسیتوز سریع بدون واکنش التهابی
---
🔑 مسیرهای آپوپتوز:
1. مسیر داخلی (میتوکندریایی):
تنظیم توسط خانواده پروتئین Bcl-2
فعال‌سازی کاسپاز 9
2. مسیر خارجی (گیرنده مرگ):
تحریک توسط گیرنده‌های Fas / TNF
فعال‌سازی کاسپاز 8
✅ هر دو مسیر در نهایت به فعال‌سازی کاسپاز 3 منجر می‌شن → اجرای مرگ سلول
#پاتولوژی #روبینز #آپوپتوز #مرگ_برنامه‌ریزی_شده #علوم_پایه #پزشکی #کاسپاز #Bcl2
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
⚡️ پتانسیل غشایی در حالت استراحت (Resting Membrane Potential)
📚 رفرنس: Guyton & Hall – Medical Physiology
سطح: علوم پایه پزشکی
---
🧬 تعریف:
پتانسیل غشایی در استراحت، اختلاف ولتاژ بین داخل و خارج سلول در حالت غیر تحریک‌شده است.
داخل سلول نسبت به خارج بار منفی‌تر دارد.
---
🔑 مقدار تقریبی:
در نورون‌ها: حدود –70 میلی‌ولت
در سلول‌های عضله اسکلتی: حدود –90 میلی‌ولت
---
🧲 علت ایجاد پتانسیل غشایی:
1. پمپ سدیم-پتاسیم (Na⁺/K⁺-ATPase)
۳ یون سدیم رو به بیرون
۲ یون پتاسیم رو به داخل سلول می‌فرسته → ایجاد بار منفی نسبی درون سلول
2. نفوذپذیری بیشتر غشا به پتاسیم
پتاسیم به راحتی خارج میشه → افزایش بار منفی داخل سلول
3. یون‌های منفی غیردیفیوز (مثل پروتئین‌ها) درون سلول باقی می‌مونن
---
💡 نکات پر تکرار در آزمون علوم پایه:
مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده پتانسیل غشایی در استراحت، یون پتاسیم (K⁺) است
پمپ Na⁺/K⁺ برخلاف شیب غلظت کار می‌کند و انرژی (ATP) مصرف می‌کند
اگر پمپ مهار شود → پتانسیل غشایی از بین می‌رود
نسبت نفوذپذیری پتاسیم به سدیم تقریباً 100:1 است
#فیزیولوژی #پزشکی #علوم_پایه #گایتون #پتانسیل_غشایی
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧪 ایمونولوژی ابوالعباس
📘 مبحث: تمایز لنفوسیت‌های B و تشکیل آنتی‌بادی
سطح: علوم پایه پزشکی | رفرنس: Cellular and Molecular Immunology (Abbas)
---
🌱 مقدمه:
لنفوسیت‌های B، پس از فعال شدن توسط آنتی‌ژن، به سلول‌هایی تبدیل می‌شن که می‌تونن آنتی‌بادی تولید کنن. این روند یکی از حیاتی‌ترین اجزای پاسخ ایمنی هومورال (humoral immunity) هست.
---
🔬 مراحل تمایز B cell:
1. مرحله نابالغ (Naive B cell):
سلول B که هنوز با آنتی‌ژنی مواجه نشده. گیرنده‌ی سطحی دارد (BCR).
2. فعال‌سازی توسط آنتی‌ژن:
وقتی آنتی‌ژن با BCR اتصال برقرار می‌کنه، و در حضور سیگنال‌های کمکی از سلول T، B cell فعال میشه.
3. تمایز به دو مسیر:
⬅️ Plasma cell: سلولی که مقدار زیادی آنتی‌بادی ترشح می‌کنه
⬅️ Memory B cell: سلولی که برای مواجهه‌های بعدی با آنتی‌ژن آماده می‌مونه
4. Class switching:
سلول‌های B می‌تونن نوع آنتی‌بادی تولیدی خودشون رو عوض کنن (مثلاً از IgM به IgG یا IgA)، با کمک سایتوکاین‌های سلول T helper و CD40L.
---
🧠 اهمیت بالینی:
اختلال در CD40 یا CD40L باعث بیماری‌های ایمنی مانند سندرم هایپر IgM می‌شود.
سلول‌های حافظه‌ی B پایه‌ی واکسیناسیون مؤثر رو می‌سازن.
🎯 نکات پرتکرار علوم پایه:
Plasma cells فاقد گیرنده‌ی سطحی (BCR) فعال هستند و فقط آنتی‌بادی ترشح می‌کنند.
Memory B cells عمر طولانی دارند اما آنتی‌بادی ترشح نمی‌کنند مگر دوباره فعال شوند.
برای class switching، تعامل CD40–CD40L و سایتوکاین‌ها ضروری است.
IgM اولین آنتی‌بادی تولیدشده در پاسخ اولیه است.
#ایمونولوژی #ابوالعباس #ایمنی_هومورال #سلول_بی #آنتی_بادی #plasma_cell #memory_B_cell #علوم_پایه
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
#Album
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
✋ آناتومی عضلات کف دست (Intrinsic Muscles of the Hand)
منبع: Gray’s Anatomy for Students | سطح: علوم پایه پزشکی
---
🧠 تقسیم‌بندی کلی عضلات کف دست
عضلات کف دست به ۴ گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
1. عضلات تنار (Thenar muscles) – مربوط به شست
2. عضلات هایپوتنار (Hypothenar muscles) – مربوط به انگشت کوچک
3. عضلات لومبریکال (Lumbricals)
4. عضلات بین‌استخوانی (Interossei muscles) – پالمار و دورسال
---
✳️ ۱. عضلات تنار (Thenar muscles)
عضلات برجسته‌ی قاعده‌ی شست هستند.
Abductor pollicis brevis: دورکننده‌ی شست
Flexor pollicis brevis: خم‌کننده‌ی شست
Opponens pollicis: مسئول مخالف‌سازی شست (Opposition)
✅ عصب‌دهی: بیشتر توسط شاخه‌ی عصب مدین (Median nerve)
🔹 نکته: Opponens pollicis نقش کلیدی در گرفتن اجسام دارد.
---
✳️ ۲. عضلات هایپوتنار (Hypothenar muscles)
در قاعده‌ی انگشت پنجم قرار دارند:
Abductor digiti minimi
Flexor digiti minimi brevis
Opponens digiti minimi
✅ عصب‌دهی: توسط عصب اولنار (Ulnar nerve)
🔹 عملکرد مشابه گروه تنار اما برای انگشت کوچک
---
✳️ ۳. عضلات لومبریکال (Lumbricals)
تعداد: ۴ عدد
به تاندون‌های فلکسور دیجیتروم پروفندوس متصل‌اند
فلکشن مفاصل MCP و اکستنشن مفاصل PIP و DIP را ایجاد می‌کنند
✅ عصب‌دهی:
لومبریکال‌های ۱ و ۲ → مدین
لومبریکال‌های ۳ و ۴ → اولنار
---
✳️ ۴. عضلات بین‌استخوانی (Interossei muscles)
شامل دو گروه:
🔹 پالمار (Palmar interossei):
۳ عضله → مسئول اداکشن (ADduction) انگشت‌ها
قاعده‌ی انگشت ۲، ۴، ۵
✅ یادت باشه: PAD = Palmar ADduct
🔹 دورسال (Dorsal interossei):
۴ عضله → مسئول آبداکشن (ABduction) انگشت‌ها
✅ یادت باشه: DAB = Dorsal ABduct
انگشت وسط دو عضله دارد چون فقط آبداکشن انجام می‌دهد.
✅ همه توسط عصب اولنار عصب‌دهی می‌شوند
#آناتومی_دست #عضلات_کف_دست #عضله_تنار #عضله_هایپوتنار #لومبریکال #بین_استخوانی #گری_آناتومی #علوم_پایه
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🦠 میکروبیولوژی – استرپتوکوک‌ها
(بر پایه کتاب مورای – سطح علوم پایه پزشکی)
---
۱) معرفی کلی استرپتوکوک‌ها
استرپتوکوک‌ها از باکتری‌های گرم مثبت، گروه کوکسی هستند که به صورت زنجیره‌ای یا جفت دیده می‌شوند. این باکتری‌ها فاقد اسپور بوده و متحرک نیستند.
اکثر گونه‌ها کاتالاز منفی هستند (بر خلاف استافیلوکوک‌ها).
از نظر همولیز روی محیط کشت خون‌دار به سه گروه تقسیم می‌شوند:
آلفا-همولیتیک (کاهش رنگ هموگلوبین، رنگ سبز روی محیط)
بتا-همولیتیک (تخریب کامل هموگلوبین، ایجاد هاله شفاف)
گاما-همولیتیک (بدون همولیز)
---
۲) گروه‌های مهم استرپتوکوک
استرپتوکوک پیوژنز (Streptococcus pyogenes):
بتا-همولیتیک گروه A
مسئول گلودرد چرکی، تب روماتیسمی، گلومرولونفریت پس از عفونت
دارای آنتی‌ژن M که از فاگوسیتوز جلوگیری می‌کند.
استرپتوکوک پنومونیه (Streptococcus pneumoniae):
آلفا-همولیتیک، دارای کپسول ضخیم
عامل شایع پنومونی، مننژیت، سینوزیت
حساس به اوپسیتین
استرپتوکوک وریدان (Viridans streptococci):
آلفا-همولیتیک، فاقد کپسول
بخشی از فلور طبیعی دهان
عامل اندوکاردیت عفونی در بیماران با آسیب‌های دریچه‌ای
استرپتوکوک گروه B (S. agalactiae):
بتا-همولیتیک، گروه B
باعث عفونت‌های نوزادی (سپسیس، مننژیت) می‌شود
---
۳) روش‌های تشخیص کلیدی
کشت خون‌دار: مشاهده نوع همولیز
تست کاتالاز: منفی در استرپتوکوک‌ها
تست همولیز و آگار خون
تست حساسیت به باسیتراسین: برای افتراق S. pneumoniae (حساس) از وریدان‌ها (مقاوم)
آنتی‌ژن‌های گروه A و B با ایمونواسی تشخیص داده می‌شوند
#میکروبیولوژی #استرپتوکوک #استرپتوکوک_پیوژنز #علوم_پایه #پزشکی #مورای #باکتری_گرم_مثبت #آلفا_همولیتیک #بتا_همولیتیک
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧠 نکات پرتکرار در آزمون‌های علوم پایه
✅ غشاهای سلولی از دو لایه لیپیدی تشکیل شده‌اند.
✅ کلسترول با کاهش سیالیت غشا در دماهای بالا و افزایش آن در دماهای پایین باعث پایداری دمایی می‌شود.
✅ پروتئین‌های انتگرال برای استخراج نیاز به شوینده دارند، نه فقط نمک.
✅ مدل موزاییک سیال، ساختار پویای غشا را توضیح می‌دهد.
✅ کربوهیدرات‌ها فقط در سطح خارجی غشا وجود دارند و در شناسایی سلولی نقش دارند.
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
#Album
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧬 بافت‌شناسی غضروف (Cartilage)
*(بر پایه *Junqueira’s Basic Histology, 16th ed. – فصل 8)
---
۱) مروری سریع
غضروف یک بافت همبندِ تخصص‌یافته و نیمه‌صلب است که بستر رشد استخوان‌ها، مفاصل متحرک و بسیاری ساختارهای راه هوایی را تشکیل می‌دهد. ویژگی کلیدی آن ماتریکس خارج‌سلولی غنی از گلیکوزآمینوگلیکان (GAG) است که آب زیادی جذب می‌کند و خاصیت ارتجاعی می‌دهد.
---
۲) اجزا و سلول‌ها
کندروبلاست (Chondroblast): سلول جوان، بیضی، با شبکهٔ خشن گسترده؛ سنتز کلاژن II و پروتئوگلیکان‌ها.
کندروسیت (Chondrocyte): سلول بالغ، داخل لاکونا؛ مسئول نگهداری ماتریکس.
پری‌کوندریوم (Perichondrium): غلاف همبندی متراکم حاوی فیبروبلاست و رگ؛ منبع سلول‌های مزانشیمی برای رشد غضروف (به‌جز در غضروف مفصلی و فیبروکارتیلاژ).
---
۳) انواع غضروف و ویژگی‌های افتراقی
1. هیالین (Hyaline):
• شفاف، حاوی کلاژن II؛ در تیغه‌های رشد، نای، انتهای دنده‌ها.
• ماتریکس سرشار از آگریکان (کاندروایتین و کراتان سولفات).
2. الاستیک (Elastic):
• رشته‌های الاستین فراوان → انعطاف‌پذیر؛ در لالهٔ گوش، اپی‌گلوت.
• پری‌کوندریوم واضح.
3. فیبروکارتیلاژ (Fibrocartilage):
• مخلوط غضروف و بافت همبند متراکم؛ کلاژن I غالب.
• بدون پری‌کوندریوم؛ در دیسک بین‌مهره‌ای، لابروها، سمفیز پوبیس.
---
۴) ماتریکس خارج‌سلولی
کلاژن II (٪۹۰ رشته‌ها) → مقاومت کششی
پروتئوگلیکان آگریکان + هیالورونیک اسید → تورم اسمزی، جذب ضربه
آب (۶۰–۸۰٪ وزن) → تغذیهٔ انتشارى چون غضروف بی‌عروق است
---
۵) رشد و ترمیم
رشد بینابینی: تقسیم کندروسیت‌های درون لاکونا؛ افزایش طول (اهمیت در صفحه رشد).
رشد سطحی (آپوزیشن): تمایز سلول‌های پری‌کوندریوم به کندروبلاست؛ افزایش قطر.
غضروف خونرسانی ندارد ⇒ ترمیم محدود؛ هیالین مفصلی پس از آسیب اغلب به فیبروکارتیلاژ ضعیف تبدیل می‌شود.
---
۶) نکات بالینی کوتاه
اوسـتیوآرتریت: تخریب پیشرونده غضروف مفصلی هیالین؛ درد و محدودیت حرکت.
کاهش سولفاتاسیون GAG در سالمندی ⇒ سفتی و خشکی مفاصل.
زمینۀ ارثی کوتولگی آکندروژنی: جهش در گیرنده FGFR3؛ اختلال رشد بینابینی هیالین.
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
👁️ آناتومی کانال اپتیک
📚 منبع: آناتومی گری | بخش کرانیوم و اربیت
(سطح: علوم پایه پزشکی)
---
🔹 تعریف و موقعیت:
کانال اپتیک (Optic Canal) یا مجرای بینایی، یکی از ساختارهای اصلی در کف حفره اربیتال (چشم‌خانه) است که در ضخامت بال زِبَرِقَی استخوان اسفنوئید قرار دارد.
این کانال، ارتباط بین حفره اربیتال (orbit) و حفره کرانیال میانی (middle cranial fossa) را برقرار می‌کند.
---
🔸 ساختارهایی که از کانال اپتیک عبور می‌کنند:
1. عصب اپتیک (CN II - Optic Nerve)
↳ انتقال‌دهنده اطلاعات بینایی از شبکیه به مغز
2. شریان افتالمیک (Ophthalmic Artery)
↳ اولین شاخه داخلی شریان کاروتید داخلی (ICA) که مسئول خونرسانی به ساختارهای داخل اربیت است.
⛔️ هیچ سیاهرگ (ورید) یا ساختار عصبی دیگری از این کانال عبور نمی‌کند.
---
🧭 مسیر کانال اپتیک:
از پشت و داخل به سمت جلو و خارج در کف اربیت
طول تقریبی: حدود ۵ تا ۱۰ میلی‌متر
---
🔬 اهمیت بالینی:
🧠 در افزایش فشار داخل جمجمه (ICP) یا تومورهای اربیتال و کرانیال، کانال اپتیک ممکن است فشرده شود و موجب آتروفی عصب بینایی و کاهش بینایی گردد.
👁️ در موارد نوریت اپتیک یا گلوکوم پیشرفته نیز آسیب به این ناحیه می‌تواند رخ دهد.
---
❗️نکات پرتکرار آزمون علوم پایه:
✅ کانال اپتیک در استخوان اسفنوئید قرار دارد
✅ محتویات آن: تنها عصب اپتیک + شریان افتالمیک
✅ این شریان اولین شاخهٔ داخل‌جمجمه‌ای شریان کاروتید داخلی است
✅ ارتباط بین اربیت و حفره کرانیال میانی
✅ با فیشور اربیتال فوقانی (که مجاور آن است) اشتباه نشود! فیشور شامل اعصاب حرکتی چشم است، اما کانال اپتیک فقط CN II را دارد.
#آناتومی_چشم
#کانال_اپتیک
#عصب_بینایی
#گری
#علوم_پایه_پزشکی
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧬 ایمنی‌شناسی – پاسخ ایمنی ذاتی
مبحث: گیرنده‌های شناسایی الگو (Pattern Recognition Receptors = PRRs)
📚 برگرفته از کتاب ابوالعباس | فصل ایمنی ذاتی
(سطح: علوم پایه پزشکی)
---
🔹 PRRs چیستند؟
گیرنده‌های شناسایی الگو (PRRs)، پروتئین‌هایی هستند که در سلول‌های ایمنی ذاتی (مانند ماکروفاژ، دندریتیک و نوتروفیل) بیان می‌شن و وظیفه‌ی شناسایی اجزای مشترک پاتوژن‌ها به نام PAMPs و اجزای آسیب‌دیده میزبان (DAMPs) رو دارند.
---
🔬 انواع گیرنده‌های PRR مهم:
1. TLRs – Toll-like receptors
روی سطح سلول یا در اندوزوم‌ها قرار دارند.
مثال: TLR4 → لیپوپلی‌ساکارید (LPS) باکتری گرم منفی را شناسایی می‌کند.
2. NLRs – NOD-like receptors
درون سیتوپلاسم‌اند و به اجزای باکتریایی واکنش نشان می‌دهند.
برخی NLRها (مثل NLRP3) موجب تشکیل inflammasome می‌شن که IL-1β تولید می‌کنه.
3. RLRs – RIG-I-like receptors
RNA ویروسی را در سیتوپلاسم تشخیص می‌دهند.
4. CLRs – C-type lectin receptors
به قندهای سطح قارچ‌ها متصل می‌شوند.
---
🧠 نکات پرتکرار آزمون علوم پایه:
✅ TLR4 → شناساگر LPS باکتری گرم‌منفی
✅ TLR3 → RNA دو رشته‌ای ویروسی
✅ NLRP3 inflammasome → القای تولید IL-1 و التهاب حاد
✅ PRRs در ایمنی ذاتی عمل می‌کنند، نه اختصاصی
✅ فعال‌سازی PRRs → تولید سایتوکاین‌های التهابی، فعال‌سازی کمplement و بیان مولکول‌های کمک‌تحریکی
#ایمنی‌شناسی
#علوم_پایه_پزشکی
#پاسخ_ایمنی_ذاتی
#گیرنده_PRR
#TLR
#NLRP3
#سایتوکاین
📚 رفرنس: Langman’s Medical Embryology
موضوع: تشکیل نوتوکورد (notochord)
سطح: علوم پایه پزشکی
---
🧬 نوتوکورد: ساختاری کلیدی در تکوین محور جنینی
---
🔹 تعریف:
نوتوکورد یک ساختار میانی و مزودرمی است که در اوایل دوران جنینی ایجاد شده و نقشی حیاتی در شکل‌گیری ستون فقرات و القای تکامل لوله عصبی دارد.
---
🔸 مراحل تشکیل:
1. تشکیل گره پری‌میتیو (Hensen’s node) در بخش کرانیال خط اولیه
2. سلول‌های اپی‌بلاست از گره پری‌میتیو عبور کرده و وارد ناحیه‌ی زیر آن می‌شوند
3. سلول‌ها به صورت طناب سلولی در میان صفحه جنینی حرکت کرده و طناب نوتوکوردی اولیه (notochordal process) را ایجاد می‌کنند
4. این طناب بعداً به نوتوکورد قطعی تبدیل می‌شود
---
📌 نقش نوتوکورد:
القا (induction) برای تشکیل لوله عصبی → نوتوکورد فاکتورهای القایی برای تکامل نورواکتودرم ترشح می‌کند
تشکیل محور طولی بدن
تنظیم تقارن بدن جنین
مبنای شکل‌گیری مهره‌ها (در اطراف نوتوکورد)
---
🧪 نکات بالینی:
باقی‌مانده‌ی نوتوکورد در بالغین → هسته پالپوزوس دیسک بین‌مهره‌ای
رشد غیرطبیعی سلول‌های نوتوکورد → توموری به نام کوردوما (Chordoma)
💡 نکات پرتکرار آزمون‌های علوم پایه:
نوتوکورد از مزودرم میانی مشتق می‌شود
القاکننده‌ی اصلی تشکیل لوله عصبی
منشأ مستقیم ستون مهره‌ای نوتوکورد نیست؛ بلکه مهره‌ها از مزودرم پارانوتوکوردی تشکیل می‌شوند
نوتوکورد تا بزرگسالی فقط به صورت nucleus pulposus باقی می‌ماند
---
#جنین_شناسی #لانگمن #نوتوکورد #نوروپلیت #مزودرم #نوتوکوردال_پروسس #نطفه #علوم_پایه #پزشکی
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
📚 رفرنس: Basic and Clinical Pharmacology by Katzung
موضوع: فارماکوکینتیک (Pharmacokinetics) – جذب و توزیع داروها
---
💊 جذب (Absorption) و توزیع (Distribution) داروها
---
🔹 1. جذب دارو (Absorption):
تعریف: فرآیندی که طی آن دارو از محل ورود (مثلاً دستگاه گوارش) وارد جریان خون می‌شود.
🔑 عوامل مؤثر در جذب:
حلالیت در چربی (Lipid solubility): داروهای لیپوفیلیک سریع‌تر جذب می‌شن
pH محیط و pKa دارو: جذب بهتر در pH مناسب (اصل یونیزه-غیریونیزه)
سطح جذب: سطح وسیع روده → جذب بیشتر
فشار خون منطقه‌ای: خونرسانی بیشتر → جذب سریع‌تر
---
🔹 2. توزیع دارو (Distribution):
تعریف: انتقال دارو از خون به بافت‌های بدن.
💡 عوامل مؤثر در توزیع:
جریان خون به اندام‌ها (کبد، کلیه، مغز → بالا؛ عضلات و چربی → پایین)
درجه اتصال به پروتئین‌های پلاسما (مثل آلبومین)
حجم توزیع (Vd): حجم فرضی که دارو در آن پخش می‌شود
داروهای با Vd بالا → بیشتر در بافت
داروهای با Vd پایین → بیشتر در خون باقی می‌مانند
---
📌 مثال تست‌خیز:
دارویی با Vd بالا، مثل آمیودارون، بیشتر در بافت‌ها ذخیره میشه
داروهای باندشده به آلبومین (مانند وارفارین) در صورت کاهش پروتئین‌های پلاسما، اثر بیشتری خواهند داشت
💡 نکات پرتکرار آزمونی:
داروهای غیریونیزه و لیپوفیل بهتر جذب می‌شن
Vd بالا یعنی توزیع بیشتر در بافت‌ها، نه در خون
آلبومین نقش مهمی در توزیع و بایوایوالبیلیتی داره
داروهای بسیار باندشده به پروتئین → اثر دیرتر ولی طولانی‌تر
---
🏷️ هشتگ‌ها:
#فارماکولوژی #جذب_دارو #توزیع_دارو #علوم_پایه #پزشکی #یادگیری_فعال #کاتزونگ #pharmacokinetics
📚 رفرنس: Gray’s Anatomy for Students
موضوع: نخاع شوکی (Spinal Cord) – شاخ‌های خاکستری
سطح: علوم پایه پزشکی
---
🧠 ساختار ماده خاکستری نخاعی: شاخ‌های قدامی، خلفی و طرفی
---
🔸 ۱. ماده خاکستری در نخاع:
در مقطع عرضی نخاع، ماده خاکستری حالتی شبیه پروانه یا حرف H داره که از سه ناحیه اصلی تشکیل شده:
🔹 شاخ قدامی (Anterior/Ventral Horn):
حاوی نورون‌های حرکتی آلفا و گاما
کنترل عضلات اسکلتی
ضخیم‌تر در نواحی گردنی و کمری (به دلیل وجود نورون‌های حرکتی برای اندام‌ها)
🔹 شاخ خلفی (Posterior/Dorsal Horn):
دریافت اطلاعات حسی
حاوی نورون‌های رابط (interneurons) و نورون‌هایی که سیگنال‌های حسی رو به بالا منتقل می‌کنن
ارتباط با نورون‌های آوران (sensory) از ریشه خلفی
🔹 شاخ طرفی (Lateral Horn):
فقط در سطوح T1 تا L2 (نخاع توراکولومبار)
حاوی نورون‌های پیش‌گانگلیونی سمپاتیک
مبدأ اعصاب خودمختار سمپاتیک
---
🧪 نکات بالینی:
آسیب به شاخ قدامی → فلج حرکتی (مثلاً در پولیومیلیت یا ALS)
آسیب به شاخ خلفی → اختلال حسی مثل بی‌حسی یا درد
شاخ طرفی → مسیر اصلی برای نورون‌های سمپاتیک (اتونوم)
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
💡 نکات پرتکرار در آزمون علوم پایه:
کاسپازها پروتئازهای مهم در مسیر آپوپتوز هستند
Bcl-2 نقش مهارکننده آپوپتوز دارد؛ Bax و Bak آن را فعال می‌کنند
آپوپتوز بدون آسیب به بافت اطراف و بدون التهاب رخ می‌دهد
بر خلاف نکروز، ATP در آپوپتوز حفظ شده و انرژی‌بر است
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
#Album
(Resting Membrane Potential)
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
⚡️ پمپ سدیم–پتاسیم ATPase
(مکانیسم حیاتی در حفظ پتانسیل غشاء)
---
🔬 تعریف و عملکرد:
پمپ Na⁺/K⁺ یک پروتئین غشایی فعال است که با هیدرولیز ATP، یون‌های سدیم و پتاسیم را بر خلاف شیب غلظت آن‌ها جابجا می‌کند:
۳ یون سدیم (Na⁺) را از داخل سلول به بیرون
۲ یون پتاسیم (K⁺) را از خارج سلول به داخل منتقل می‌کند
---
🔋 نقش‌ها:
حفظ پتانسیل الکتریکی غشاء (Resting Membrane Potential)
تنظیم حجم سلولی
تامین شیب یونی برای انتقال ثانویه فعال
نقش حیاتی در عملکرد نورون‌ها، عضلات و کلیه‌ها
---
🔧 انرژی:
برای هر چرخه‌ی پمپ، یک مولکول ATP مصرف می‌شود.
پمپ از دسته ATPaseهای P-type است، چون در حین عملکرد فسفریله می‌شود.
---
📍 محل‌های مهم فعالیت پمپ:
سلول‌های عصبی و عضلانی
سلول‌های توبول کلیه
سلول‌های اپی‌تلیال روده
---
💡 نکات پرتکرار علوم پایه:
جهت پمپ: ۳ Na⁺ خارج، ۲ K⁺ داخل
مصرف ATP دارد → فعالیت فعال اولیه (Primary Active Transport)
مهار پمپ توسط دیژیتالیس باعث افزایش Ca²⁺ داخل سلول می‌شود (اثر مهم در درمان نارسایی قلبی)
مسئول منفی بودن داخل سلول نسبت به بیرون است
#بیوشیمی #سلول_و_مولکول #پمپ_سدیم_پتاسیم #هارپر #بیوشیمی_پزشکی #علوم_پایه
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧬 بافت پوششی سنگفرشی ساده (Simple Squamous Epithelium)
---
🧪 تعریف:
بافت پوششی سنگفرشی ساده از یک لایه سلول‌های نازک و پهن تشکیل شده که هسته‌ی آن‌ها معمولاً مرکزی و بیضی‌شکل است.
---
🧠 عملکرد:
به دلیل ضخامت بسیار کم، این نوع بافت برای تبادل مواد (مثل گازها، مایعات، الکترولیت‌ها) بسیار مناسب است.
---
📍 محل‌های مهم حضور در بدن:
آلوئول‌های ریه 🫁 (برای تبادل گاز اکسیژن و CO₂)
کپسول بومن در گلومرول کلیه‌ها
اندوتلیوم (پوشش داخلی رگ‌های خونی و لنفی)
مزوتلیوم (پوشش داخلی حفرات صفاقی، جنب، پریکارد)
---
🔍 ویژگی‌های کلیدی زیر میکروسکوپ:
سلول‌ها بسیار نازک و مسطح
هسته بیضی و مرکزی
در برش عرضی گاهی فقط هسته دیده می‌شود
📌 نکات پرتکرار آزمون علوم پایه:
بافت سنگفرشی ساده همیشه در محل‌های تبادل سریع یا نفوذپذیری بالا قرار دارد.
اندوتلیوم و مزوتلیوم هر دو زیرمجموعه بافت سنگفرشی ساده هستند.
در مقاطع هیستولوژی، وجود فقط یک هسته نازک و کشیده می‌تواند نشانه‌ی این بافت باشد.
این بافت در مری وجود ندارد (مری از اپی‌تلیوم سنگفرشی مطبق غیر کراتینه ساخته شده است).
#هیستولوژی #بافت_شناسی #جان_کوئیرا #سنگفرشی_ساده #سلول_پوششی #علوم_پایه
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🔥 نکات پرتکرار در آزمون علوم پایه
Opponens pollicis مهم‌ترین عضله در گرفتن اشیاء است.
عضلات بین‌استخوانی پالمار = اداکشن و دورسال = آبداکشن
لومبریکال‌ها فلکشن MCP و اکستنشن IP را انجام می‌دهند.
عصب‌دهی عضلات کف دست ترکیبی از مدین و اولنار است.
در آسیب عصب اولنار، اکثر عضلات داخلی کف دست فلج می‌شوند.
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧠 نکات پرتکرار آزمون
استرپتوکوک گروه A (S. pyogenes) اصلی‌ترین عامل تب روماتیسمی و گلومرولونفریت پس از عفونت است.
S. pneumoniae به باسیتراسین حساس است.
استرپتوکوک‌های وریدان جزء فلور طبیعی دهان بوده و در اندوکاردیت نقش دارند.
S. agalactiae مهم‌ترین عامل عفونت نوزادی است.
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧠 چه خبر دکتر؟
حواس مختلف، یک نقطه مشترک در مغز: کشف شبکه عصبی جدید زیرقشری
در مطالعه‌ای پیشگامانه به رهبری دانشگاه ییل (Yale)، پژوهشگران دریافتند که بینایی، شنوایی، چشایی و لمس، همگی یک منطقه عمیق مغزی به نام فرمیشن شبکه‌ای میانی مغز (midbrain reticular formation) و تالاموس مرکزی را تحریک می‌کنند.
این کشف، منتشرشده در NeuroImage در ۱۵ می ۲۰۲۵، نشان می‌دهد که همه حواس، هنگام تمرکز بر تجربه حسی، به صورت مشترک این شبکه زیرقشری را فعال می‌کنند — حوزه‌ای که کنترل سطح هشیاری، توجه و هوشیاری را بر عهده دارد .
---
🔬 اهمیت در علوم پایه و بالینی
پیش از این تصور می‌شد هر حس مسیر عصبی مجزایی دارد؛ این کشف نشان می‌دهد که تمرکز حسی مشترک می‌تواند ساختارهای هشیاری‌ساز را هم‌فعال کند.
بینایی، شنوایی، لمس و چشایی، همگی می‌توانند بر سطح هوشیاری و تمرکز فرد تأثیر مستقیم بگذارند.
این یافته‌ها می‌تواند منجر به نوآوری در روش‌های درمانی برای اختلالات هشیاری، خواب، و توجه (مثل کما، اختلال هوشیاری و ADHD) شود.
---
📰 منبع خبر:
Yale University & NeuroImage – ۱۵ می ۲۰۲۵
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
🧪 بیوشیمی غشای سلولی
(بر پایه Harper’s, فصل ۲ و ۳ – سطح علوم پایه پزشکی)
---
🔹 ۱) ساختار پایه غشای سلولی
غشای سلولی یک ساختار دینامیک و نیمه‌نفوذپذیر است که شامل:
دو لایه لیپیدی (Lipid Bilayer)
پروتئین‌های غشایی
کربوهیدرات‌ها (بخش گلیکوپروتئین و گلیکولیپید)
می‌باشد. این ساختار عمدتاً از فسفولیپیدها، کلسترول و اسفنگولیپیدها ساخته شده است.
---
🔹 ۲) فسفولیپیدها و ساختار آمفی‌پاتیک
هر فسفولیپید یک سر آب‌دوست (قطبی) و دو زنجیره چربی آب‌گریز (غیرقطبی) دارد.
در آب، خودبه‌خود دولایه لیپیدی تشکیل می‌دهند که در آن، سرهای قطبی رو به بیرون و زنجیره‌های آب‌گریز رو به داخل قرار می‌گیرند.
---
🔹 ۳) نقش کلسترول
کلسترول با قرار گرفتن بین زنجیره‌های فسفولیپید:
✅ انعطاف‌پذیری غشا را کاهش می‌دهد
✅ پایداری دمایی غشا را افزایش می‌دهد
✅ در برخی نقاط باعث ایجاد میکرودامنه‌هایی به نام Raft می‌شود که در سیگنالینگ نقش دارند.
---
🔹 ۴) انواع پروتئین‌های غشایی
1. پروتئین‌های محیطی (Peripheral): متصل به سطح داخلی یا خارجی غشا، نقش آنزیمی یا اتصالی
2. پروتئین‌های انتگرال (Integral): نفوذ در دو لایه، عملکرد گیرنده یا انتقال‌دهنده
3. پروتئین‌های تراگذار (Transmembrane): عبور کامل از غشا، مانند کانال‌ها و گیرنده‌ها
---
🔹 ۵) مدل موزاییک سیال (Fluid Mosaic Model)
مدلی برای توصیف ساختار غشا که بیان می‌کند:
مولکول‌های لیپیدی و پروتئینی در یک ساختار سیال شناور هستند.
ترکیب غشا متغیر است و می‌تواند پاسخ‌های عملکردی مختلفی داشته باشد.
---
🔹 ۶) عملکردهای غشای سلولی
🔸 تعیین مرز سلول
🔸 تنظیم عبور مواد (انتقال فعال/غیرفعال)
🔸 شرکت در سیگنالینگ سلولی
🔸 شناسایی سلول توسط سیستم ایمنی (آنتی‌ژن‌ها)
🔸 تسهیل اتصال به ماتریکس خارج سلولی و سلول‌های مجاور
#بیوشیمی_سلولی #غشای_سلولی #هارپر #Harper #علوم_پایه_پزشکی #پزشکی
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
۷) نکات پرتکرار آزمون علوم پایه
✅ تنها نوع غضروف فاقد پری‌کوندریوم = فیبروکارتیلاژ و غضروف مفصلی
✅ اصلی‌ترین رشتهٔ هیالین = کلاژن نوع II
✅ پری‌کوندریوم دو لایه دارد: بیرونی (فیبروز) و درونی (سلول‌زای کندروژنیک)
✅ ماتریکس هیالین بازوفیل است به علت GAG بالا
✅ کندروسیت‌ها داخل لاکونا قرار دارند؛ تقسیم آن‌ها ➜ گروه‌های ایزوژنیک تشکیل می‌دهد
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
⚡️ قانون "همه یا هیچ"
📚 منبع: فیزیولوژی پزشکی گایتون | فصل فیزیولوژی عصب و عضله
(مناسب برای آزمون علوم پایه پزشکی)
---
🔹 تعریف:
قانون "همه یا هیچ" بیان می‌کند که اگر تحریک اعمال‌شده به یک سلول تحریک‌پذیر (مانند نورون یا سلول عضلانی) از آستانه فراتر رود، پتانسیل عمل به‌طور کامل و با دامنهٔ کامل ایجاد می‌شود.
در صورتی که تحریک کمتر از آستانه باشد، هیچ پتانسیل عملی ایجاد نخواهد شد.
🧠 یعنی یا "همه‌چیز رخ می‌دهد" یا "هیچ‌چیز"!
---
🧪 کجاها اعمال می‌شود؟
نورون‌ها
سلول‌های عضلهٔ اسکلتی
فیبرهای عضلهٔ قلبی (نه در سطح تک‌سلول قلبی به صورت کامل، ولی در کل واحد عملکردی)
---
⚙️ سازوکار:
1. تحریک به اندازهٔ کافی (بالاتر از آستانه) → باز شدن کانال‌های سدیمی وابسته به ولتاژ
2. ورود سدیم به داخل سلول → دپولاریزاسیون ناگهانی
3. اگر آستانه رسید، پاسخ کامل ایجاد می‌شود؛ اگر نرسد، هیچ پاسخی ایجاد نمی‌شود.
---
❌ قانون همه یا هیچ در کجاها اعمال نمی‌شود؟
عضله صاف (واکنش‌ها تدریجی و graded هستند)
پتانسیل‌های محلی و گیرنده‌ای (graded potentials)
سیناپس‌های شیمیایی (پاسخ می‌تواند جزئی باشد)
---
💡 نکات پرتکرار در آزمون علوم پایه:
✅ قانون "همه یا هیچ" فقط در پتانسیل عمل (action potential) دیده می‌شود.
✅ در فیبر عصبی، پاسخ به تحریک زیرآستانه = صفر
✅ قانون همه یا هیچ با کانال‌های سدیمی ولتاژی در ارتباط است
✅ در سیناپس‌ها و عضله صاف، پاسخ‌ها graded (تدریجی) هستند → قانون همه یا هیچ اعمال نمی‌شود.
✅ در عضلهٔ قلبی، قانون همه یا هیچ به واحد عملکردی کل قلب اطلاق می‌شود (نه تک‌سلول)
#فیزیولوژی
#گایتون
#پتانسیل_عمل
#قانون_همه_یا_هیچ
#علوم_پایه_پزشکی
#نورون
@linomium_student
✨جامعه دانشجویان علوم پزشکی لینوم
📊 اپیدمیولوژی – شاخص‌های سلامت و بیماری
مبحث: تفاوت بین شیوع (Prevalence) و بروز (Incidence)
(سطح: آزمون علوم پایه پزشکی)
---
🔹 شیوع (Prevalence)
شیوع نشان‌دهنده تعداد کل موارد بیماری (قدیم + جدید) در یک جمعیت در یک زمان خاص است.
فرمول شیوع:
Prevalence = (Total number of cases / Total population at risk) × 100
📌 مثال: اگر در یک جمعیت ۱۰,۰۰۰ نفری، ۵۰۰ نفر دیابت داشته باشند → شیوع = ۵٪
---
🔹 بروز (Incidence)
بروز نشان‌دهنده تعداد موارد جدید بیماری در یک جمعیت در یک بازه زمانی مشخص است.
فرمول بروز:
Incidence rate = (New cases during a period / Population at risk during that period) × 1000
📌 مثال: اگر در همان جمعیت، در یک سال ۱۰۰ نفر جدیداً دیابت بگیرند → بروز = ۱۰ در ۱۰۰۰ نفر در سال
---
🔍 تفاوت کاربردی:
Incidence (بروز) برای مطالعه علت بیماری‌ها (Etiology)
Prevalence (شیوع) برای برنامه‌ریزی و مدیریت منابع درمانی
---
💡 فرمول معروف رابطه بین شیوع و بروز:
Prevalence ≈ Incidence × Duration of disease
⛔ یعنی هرچه بیماری طولانی‌تر باقی بماند یا کشندگی کمتر باشد، شیوع افزایش می‌یابد.
---
✅ نکات پرتکرار آزمون علوم پایه:
شیوع بیماری‌های مزمن (مثل دیابت، آرتریت روماتوئید) بالاتر از بروز است.
بیماری‌هایی با مرگ‌ومیر بالا یا بهبودی سریع → شیوع کمتر از بروز دارند.
