📖 مازیار (نمایش‌نامه)
🌺 صادق هدایت
🌸 این نمایش‌نامه را صادق هدایت در سه پرده بر پایه‌ی قیام اسپهبد مازیار علیه خلافت عباسی همراه با مقدمه‌ای در تاریخ تبرستان از مجتبی مینوی نوشته است.
@mz_ketab
✅ بمناسبت ۲ اسفند، ۲۱ فوریه روز جهانی زبان مادری
📝 "نارسایی زبان تبری و زنده بگوری ریشه‌ها "
زبان دارای کودکی و جوانی و پیری و مرگ است و واژگان تازه، مانند جوجه ققنوس‌هایی از دل خاکستر زبان کهنه سر بر می‌آورند. البته با بده بستان ها و تبادلات با زبان‌های دیگر اما زبان مازندرانی به دلایل گونه‌گون زایش و مرگ طبیعی نداشته است و بخش بزرگی از آن زنده به گور شده است تا جایش را به زبان پارسی و عربی و مغولی و ... بدهد.
برداشت نادرست نشود زبان پارسی زبان ملی ماست و همه‌ی اقوام ایرانی در حالی که زبان خود را دارند در زندگی و مراوده‌های مربوط به آن، از زبان پارسی استفاده می‌کنند و این بسیار طبیعی است اما وقتی حرف از زبانی خاص می شود باید به سویه‌های مربوط به قوت و ضعف آن پرداخت و ...
زبان مازنی در آن‌سوی گردنه‌ی فئودالیته جا مانده است و تنها در تکلم نااصل و ناقص و بی‌اصل و نسب روزمره (که شاید بالای شصت و هفتاد درصدش غیربومی است و روز به روز از دایره‌ی واژگانش کاسته می‌شود در حالی که دایره واژگانی پدران ما بسیاران بیش از این بوده است) و در شعر نفس می کشد و در همین شعر هم تا زبان باز می‌کنیم به نوستالوژی و مناسبات شبان رمگی می‌رویم و برای پدیده ها و مناسبات نوین واژه نداریم و ...
همانگونه که گفته آمد، زبان مادری زایش و مرگ طبیعی نداشته و ندارد و زنده بگور شده است برای این که از این زبان پاسداری کنیم باید واژگانی را که هنوز در خاک نفس می‌کشند بتکانیم و به گفت بیاوریم و از همین واژگان مادر، واژهای تازه بزایانیم و صد البته از دوره ی پیش دبستانی تا دانشگاه فرزندان مان را زبان مادری بیاموزیم و سعی کنیم این باور را در آنها به وجود بیاوریم که در گب و گفت روزمره از زبان مادری استفاده کنند در کنار زبان پارسی و...
ما برای ساده‌ترین و دم دستی‌ترین مناسبات روزمره واژه تبری بکار نمی‌بریم. مثلا برای سلام و تشکر، حتی شاید گفته شود سلام واژه‌ی جا افتاده‌ای است و در پارسی هم بکار می‌رود، بله! اما این واژه ای است که برایش معادل تبری داریم و یا نزدیک به آن که واژه ی «اسکت» است به معنای سلامت و چابک و پیچاک و قبراق و پابرجا و سرفراز (که شاید برای برخی واژه ی لاتینی و یا غیر بومی و حتی خنده دار به نگر برسد !) با سکون الف و سین و در مازندران بویژه غرب آن بیشتر استعمال می شده تا آنجایی که بنده می‌دانم و ریشه ی اسکت باید اس به اضافه‌ی کت باشد و اس به معنای ایستادن و ایستایی و پا برجایی و کت و کد هم به معنای دیوار و خانه و آبادی است ما واژه‌ی کدخدا و کدبانو را داریم و این کت یا کد با زبر کاف در مازندران با کسره واگفت می‌شود و در جمع اسکت یعنی ایستا و پابرجا و آباد و سرفراز باشی
و هم واژه‌ی «اِلیش» به زبر الف به معنای تشکر است و در گذشته وقتی خبری خوش می شنیدند و یا در کاری پیروز می‌شدند، می‌گفتند "الیش خدا" یعنی شکر خدا یا تشکر از خدا و این هم ممکن است اسم صوت باشد در موقع خوشحالی آه و هان و ...
به هر روی برای این کلمات عربی، ما واژگان محلی داشتیم که فراموش شدند و جای‌شان را به عربی دادند و دلیل نازایی زبان تبری با همه‌ی انعطاف پذیری و نیروی وافری که دارد این است که واژگان جانشین از واژگان مادر، زاده نشده‌اند! چرا که واژگان مادر فراموش شدند و کلمات جانشین عاریه‌اند و ناخلف و ربطی به ریشه‌ها ندارند.
پس نازایشی زبان تبری به دلیل گسست از واژگان مادر است و فرزندان نامشروع خود نمی‌توانند فرزندان دیگری بزایند که از ریشه‌ها خوی و خصلت و صورت و محتوا و بار معنایی گرفته باشند و این را گفتم تا بگویم به جای کاربرد زبان غیر بومی، می‌توانیم واژگان زنده به گور شده را از خاک بتکانیم و به زبان و ارتباط بنشانیم و از این ریشه‌ها واژگان تازه بزایانیم برای تبادلات و مناسبات و به گفت در آوردن اشیا و پدیده های نوین.
ایدون باد.
📝 جلیل قیصری
@maazerun
☀️ درهم بویه
👑 شاه‌خسرو بویه
دودمان : آل بویه
ضرب : اسدآباد، ۴۰۴ ه.ق
⚜️ شاه‌خسرو بویه ملقب به شمس‌الدوله دیلمی، فرزند ملکه شیرین باوند و علی بویه فخرالدوله و همچنین نوه‌ی اسپهبد شروین سوم باوند بود. او به فرمان ملکه شیرین؛ امیر همدان، کرمانشاه و کردستان بود. بوعلی سینا دانشمند نامی، وزارت او را بر عهده داشت. بر پشت سکه‌ی بالا علاوه بر نام پادشاه، لقب بوعلی سینا یعنی شرف (شیخ‌الرئیس شرف‌الملک و الدوله) نیز درج شده است. شاه‌خسرو به مدت یک سال شاهنشاه (ملک‌الملوک) آل بویه شاخه‌ی جبال نیز بود.
⚜️ برادر بزرگتر شاه‌خسرو شمس‌الدوله یعنی رستم بویه مجدالدوله، شاهنشاهی آل بویه شاخه‌ی جبال را بر عهده داشت. تا اینکه در سال ۳۹۷ ه.ق به فرمان ملکه شیرین از سمت خود عزل و شاهنشاهی به شمس‌الدوله سپرده شد. اما یک سال نگذشته بود که ملکه شیرین به دلیل عدم رضایت، شاه‌خسرو شمس‌الدوله را از شاهنشاهی برکنار و به امیری همدان، کرمانشاه و کردستان برگرداند و دوباره رستم مجدالدوله را به شاهنشاهی منصوب کرد.
@taberi_taarix
🎼 تریو مندیلی یک گروه موسیقی فولکلور گرجی است که آواز چند صدایی را با همراهی پاندوری ، ساز سنتی گرجی اجرا می کنند.
🆔 @Haavest
☘️ موسیقی مازندران
🍁 منظومه طالب و زهره
🍁 آواز : آرمین کاووسی
🍁 تصویر : ماهان صفایی
☀️ Tâleb ô Zûre
☀️ Ârmin Kâvusi
☀️ Mâhân Safâî
📽 تصویر : آرامگاه اسپهبد شهریار باوند. این بنا در سال ۴۱۳ هجری قمری به دست ملکه شهرزاد دختِ سیسپوهر، مادر این پادشاه ساخته شده است.
@maazerun
🌺 معرفی کانال
نگاهی به نسخ و اسناد خطی حوزه فرهنگی طبرستان
معرفی و شناسایی و بازخوانی و تحلیل اسناد و کتب خطی
@targhime 👈👈👈
نقاشی ناصرالدین شاه قاجار از نوباغشاه در ساری
#خوانش_دستخط در حاشیه نقاشی :
«روز دوشنبه دهم شهر ربیع الاول سنه ۱۲۸۳ روز اول اسد در مهمانی سرکار مهد علیا دامت شوکتها، در نیاوران، اعلی‌حضرت همایون، خلدالله ملکه، به‌دست مبارک، صورت یک قطعه باغ شاه احداثی شاه شهید [آقا محمدخان قاجار] واقعه در ساری را کشیده، به این بندۀ درگاه عنایت فرمودند و خط فرانسه نیز رقم کلک اعلی‌حضرت همایون است»
توضیح در مورد نوباغشاه :این باغ در زمان پهلوی تبدیل به پادگان شد و در سالهای اخیر مبدل به پارک شد بنام پارک ولایت
@targhime
🌹 ترانه مازندرانی
🌹 دلبر
☀️ خواننده : سارا ناظری
☀️ تنظیم : رضا جمال
🌹Mâzêruni Xunêš
🌹Dêlbar
☀️ Sârâ Nâzêri
☀️ Rezâ Jamâl
@maazerun
🌹 دوتار مازندران
🌹 رعنا
🌱 دوتار : ناتا محمدی عمران
🌱 خواننده : الهه حسینی
🌹Mâzêrun e Dêtâr
🌹Raanâ
🌱 Nâtâ Mohammêdi Omrân
🌱 Êlâhe Hoseîni
@maazerun
🌺 ترانه شمیرانی (لواسانی، تبری، گِلِکی)
🌺 گویش تهرانی از زبان مازندرانی
☘️ کیجای قصرون (دختر قصران)
☘️ گروه خاتون مازندران
🌺 Šêmirâni Xunêš
🌺 Tabêri Zêvun e Tiruni Gap
☘️ Kijâ ye Ǧasrun
☘️ Mâzêrun e Xâtun e Goru
@maazerun
"بلاره" به معنی فدایت شوم در مازندرانی (تبری، گلکی) تقريبا معادل "بلاميسر" در گيلکی گيلان است.
🔹آفتاب هاده تۊئه بلاره/ رد بوّه این بلیۊئه بلاره/ اما بئیمی خستۊئه بلاره/ جوانا بیئن محلۊئه بلاره/ همه باوین یا خدائه بلاره/ بزن اتّا خار ٚوائه بلاره/ رد بئۊوه این بلائه بلاره/ خاطر جمع بوّیم امائه بلاره/ بئیمه کۊکی ئه صحرائه بلاره/ کی شه دل' هادم وائه بلاره...
🔸ای کاش آفتاب سربزند، تا این بلا (کرونا) برطرف شود، همه ی ما خسته شده ایم، کاش جوانانمان از شهرها به محله بیایند، همه باهم بگوییم خدایا، باد خوبی شروع به وزیدن کند، تا این بلا رد شود، بلکه ماهم به آرامش برسیم، مانند کوکوی (پرنده) صحرایی شده ام، کِی می شود که دلم ارام بگیرد...
🎼 موزيک: جابر بهارمست
✍️ متن شعر: فرهنگ کرمی
💟 " گیله زاکان " ↙️
@GILEZAKAN 👈
🌺 ترانه مازندرانی
☘️ نم وارش (نم باران)
☘️ نسیم بخشی
بازخوانی ترانه "نرم نواجش"
از استاد ابوالحسن خوشرو
🌺 Mâzêruni Xunêš
☘️ Nam e Vâreš
☘️ Nasim Baxši
Ostâd Xošru e
Narm e Nêvâjêš e Dêvârexuni
@maazerun
🌺 دوتار جنوب خراسان
تیر مژگان
نوازنده: مرجان چنداول
ساخته استاد عبدالله سرور احمدی
@maazerun
🌺 تاریخ تبرستان و گیلان
دودمان گاوبارگان
دابویی و پادوسپانی
👑 جاماسپ
جاماسپ شاهنشاه ساسانی و نیای دودمان گاوبارگان (پادوسپانی و دابویی) در تبرستان است. او فرزند پیروز ساسانی و برادر قباد ساسانی است. همچنین بنا بر تاریخ کلاسیک تبرستان، جاماسپ عموی کیوس، نیای دودمان باوند است.
👑 نرسی
نرسی فرزند جاماسپ بود. او از سوی انوشیروان ساسانی فرمانروای قفقاز بود. شهر شروان و دیوار دفاعی دربند را او بنا کرد.
👑 پیروز
پیروز فرزند نرسی بود و پس از پدر جانشین او شد. درباره‌اش گفته‌اند که به زیبایی چون یوسف مصر و به مردانگی چون رستم زال بود. او گیلان را به زیر فرمان خود درآورد. با یکی از شاهزادگان گیلان ازدواج کرد و از او صاحب فرزندی شد که گیلانشاه نام گرفت.
👑 گیلانشاه
گیلانشاه فرزند پیروز است و پس از پدرش به فرمانروایی گیلان رسید. اخترشناسان به وی نوید دادند که از او پسری آید که پادشاهی بزرگ خواهد شد. آن پسر به دنیا آمد و او را گیل نام نهادند. گیلانشاه در سال ۶۴۲ میلادی درگذشت.
👑 گیل
☀️ گیل پسر گیلانشاه بود و پس از پدر به فرمانروایی گیلان رسید. در آن هنگام آذرولاش فرمانروای تبرستان بود. اخترشناسان به گیل نوید پادشاهی تبرستان را دادند. آذرولاش در سال ۶۴۵ میلادی در میدان گوی (چوگان) از اسب به زمین افتاد و درگذشت. پس از مرگ آذرولاش، گیل تبرستان را به زیر فرمان خود درآورد و فرمانروای گیلان و تبرستان شد.
☀️ پس از سقوط شاهنشاهی ساسانی، گیل پادشاهی متحد گیلان و تبرستان (پذشخوارگر) را بنیان نهاد و عنوان پذشخوارگرشاه (شاهِ فرشواذگر) یافت. سال آغاز پادشاهی گیل مبدأ تاریخ تبریِ اسپهبدی است. گیل را در متون تاریخی به نام گیلِ جاماسپی یا گیلِ گاوباره (گیلِ گاوسوار) می‌شناسیم. دودمانی که او بنیان نهاد گاوبارگان نام دارد. اسپهبد گیل نخستین پادشاه تبرستان است که دارای عنوان سلطنتیِ گیلِ گیلان و اسپهدان اسپهبد بود.
اسپهبد گیل دو فرزند داشت: دابو و پادوسپان.
👑 دابو
دابو فرزند بزرگتر گیل و بنیانگذار دودمان دابویگان است. دابویگان به مدت یک قرن بر تبرستان و گیلان حکومت کردند. پس از دابویگان، عموزاده‌هایشان یعنی دودمان باوند، پادشاهی تبرستان را به مدت هفت قرن به دست گرفتند.
👑 پادوسپان
پادوسپان فرزند کوچکتر گیل و بنیانگذار دودمان پادوسپانی (پادشاهی غرب تبرستان) است. پادوسپانیان به مدت هزار سال بر رویان (غرب تبرستان) حکومت کردند.
@taberi_taarix
☘️ تاریخ تبرستان و گیلان
☘️ دیلمیان
🌸 دودمان دیلمی آل بویه
🌸 شاخه‌ی جبال
🌺 تاریخ‌ها به میلادی است
۱. حسن، رکن‌الدوله ( ۹۷۷ - ۹۳۲ )
۲. بویه، مؤیدالدوله ( ۹۸۴ - ۹۷۷ )
۳. علی، فخرالدوله ( ۹۹۷ - ۹۷۷ )
۴. رستم، مجدالدوله ( ۱۰۲۹ - ۹۹۷ )
۵. شاه‌خسرو، شمس‌الدوله ( ۱۰۲۱ - ۹۹۷ )
۶. سماءالدوله ( ۱۰۲۳ - ۱۰۲۱ )
🍁 این شاخه از آل بویه بر سرزمین جبال (ری، اصفهان، همدان، کردستان و کرمانشاه) و گاهی بر بخشهایی از تبرستان و گرگان حکومت می‌کردند.
☘️ بویه دیلمی مؤیدالدوله در ابتدا تنها امیرِ اصفهان بود که بر برادرش علی دیلمی فخرالدوله شورید و در پی آن چهار سال حکومت جبال (عراق عجم) و تبرستان را به دست گرفت.
🌾 بین سالهای ۹۹۷ تا ۱۰۲۸ ملکه شیرین باوند پادشاهی جبال را در دست داشت و فرزندانش رستم مجدالدوله (ری) و شاه‌خسرو شمس‌الدوله (همدان، کردستان و کرمانشاه) و پسردایی‌اش محمد بن رستم دشمن‌زار (اصفهان و یزد) را به فرمان او اداره می‌کردند.
🌼 بوعلی سینا دانشمند نامدار ایرانی مدتی وزارت شاه‌خسرو دیلمی شمس‌الدوله را بر عهده داشت.
🌸 سماءالدوله تنها بر همدان و کرمانشاه حکومت می‌کرد.
@taberi_taarix
شعر تبری ( اسا شعر )
روح‌الله مهدی‌پور ( ویشار مازنی )
هٛردەٚتا لەٚر بهٛینەٚ
ݖت‌تا نوو ە دەٚلەٚ
ݖت‌تا نوو ە دیا
پیرمردی ۆ دەٚریٛوو
Hardêtâ lêr bahinê
Attâ nu e dêlê
Attâ nu e diâ
Pirmardi ô dêryu!
هردو آرام گرفتند
یکی درونِ قایق
یکی بیرونِ قایق
پیرمرد و دریا!
@maazerun
🌺 ترانه مازندرانی
☘️ نوروزخوانی
☘️ گروه بانوان ستاره سو
🌺 Mâzêruni Xunêš
☘️ Nûruzxuni
☘️ Sêtâresu e Bânovân e Goru
@maazerun
🌺 رووز خەٚش
🌺 یکشنبه
🌸 ۱۰ اَرکه‌ما ۱۵۳۲ تبری
🌸 ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ خورشیدی
🍀 ۲۱ شعبان ۱۴۴۲ قمری
🍀 ۴ آوریل ۲۰۲۱ میلادی
@maazerun
🌺 گیلکی ترانه
🌺 وهار بامؤ (بهار آمد)
☘️ خواننده، آهنگساز و ترانه‌سرا:
بهرام کریمی
☘️ تنظیم: رضا سعیدی
☘️ همخوان: حدیث نیکرو
☘️ گروه خورشید گیل و دیلم
🌺 Gilaki Xunêš
🌺 Vêhâr Bômo
☘️ Bahrâm Karimi
☘️ Rezâ Saîdi
☘️ Hadis Nikru
☘️ Gil ô Deylam e Xoršid e Goru
@maazerun
🌹 ترانه مازندرانی
🌹 شیرین جان
🌱 تنظیم : علی رستمی
🌱 خواننده : محسن شربتی
🌹Mâzêruni Xunêš
🌹Širin Jân
🌱 A. Rostami
🌱 M. Šarbati
@maazerun
🌺 تبری قصیده (قصیده تبری)
🍀 حجت‌الله حیدری
هوشته مره پلای ســـر، گنّـــه تنِ نگار اِنه
سفـــره ره جم نکن نـَوِر یـــار سر نهار اِنه
دَر اِنه دسّاپا هاکن، بور همه ره صدا هاکن
چکّـــه بزن سما هاکن، ســرزده با وقار انه
تشته بَــوِر لگـن بیار طبل و دِسَر کِتِن بیار
دشمن وِر کفن بیار، بـوردۂ پــار و پرار انه
دَهره بیار گَلِن بزن، گـــو ره بوِر هِمِن دَوِن
خارِکِ پیــرهن دَکِــن، یــار سمن سـوار انه
لَمْتّکا و مِتِّکا بیـار، کاســـه و پیلِــــکا بیار
بزکِله جونِـــکا بیار، مظهــــر کـــردَگار انه
زهـــره انه، روجـــا انه، نقـره انه، طلا انه
خنــده انه، صفــا انه جلوه ی شام تار انه
لینگِ نشون گنه انه، دسّا دهـــون گنه انه
دور زمــون گنه انه، بلبـــل بی قــــرار انه
اسپه میـا ره بو نرو وارش و وا ره بو نرو
ســرد هوا ره بو نرو، چـرده دوسه دار انه
حجله نشین هلی ره بو ممرز و ولولی ره بو
پـج بدا انجلـی ره بو ککّی و ککّی مار انه
غــرصه نخــر صـوا انه، روز دهـــون الا انه
یار نئـــو خــدا انه، دلبــر غــرصه خـوار انه
چلّه شونه هوا شونه ورف شونه میا شونه
چکّه شــونه سمــا شــونه یار تنهِ کنــار انه
سبزه پرس چمن پرس درّه پرس همن پرس
مـرده ی در کفن! پرس چلّــه ســـر بهار انه
زردکِـــلا کئــی انه، ســـــرخ تتـی اَئـــی انه
وَرفِ دهـــون هئــی انه، بــاغ انه، نپــار اِنه
تازه پچـا پچـا ره بو، ترنه ونوشه ها ره بو
پَهْلــم و گنـدیما ره بو، سـوزی سبزه زار انه
درد انه، دوا انه، عشــــــــق انه جفــــــا انه
بـــرمه و ونگ وا انه، غــرصه ی بیشمار انه
ظلـم دره ستـــم دره، محبت دم به دم دره
غــم دره گاه کــم دره، گاه هــزار هــزار انه
لاله همـــن همـــن اِنه، سنبل و یاسمــن انه
قاصـــدک چمـــن انه، ســــرخ تتی انار انه
حافظ خوش سخن گنه عمر دراز ره بخواه
راسّــــه نمیــر بهــار انه، کمبـزه با خیار انه
این همه ره فنـا بــوین همه ره نابجـا بوین
جای همه خـــدا بوین عشقـه که پایدار انه
حجــت دل دمـاغ دور باته: امیـــدوار باش
عمــر ننه زمـــون ننه- گــــردش روزگار انه
@maazerun
🌱 ترانه مازندرانی
🌾 آی لاره
🌾 فهیمه موسوی
🌾 تنظیم : حسین بهروزی‌نیا
🍁 Ây Lâre
🍁 Fahimê Musavi
🍁 Hoseyn Behruziniâ
@maazerun
🌺 ترانه مازندرانی
🌺 نوای بهار
☘️ موسیقی : علی محمدی
☘️ خواننده : محمدرضا اسحاقی
🌹 شعر: علی‌اصغر داوودی
🌹 اجرا : گروه رندان شمس
@maazerun
🌺 ترانه مازندرانی
دوزبانه فارسی و مازندرانی (گِلِکی)
☘️ نوروزخوانی
☘️ گروه بانوان رستا
🌺 Mâzêruni Xunêš
☘️ Nûruzxuni
☘️ Rastâ e Bânovân e Goru
@maazerun
ملا محمد جان ترانه ای به بلندای تاریخ
افغانستان وایران
🆔 @Haavest
