Telegram-канал manishsindhi - Manish Sindhi: Education

Manish Sindhi

25 May 2025 09:00

*મોર્નિંગ મ્યુસિંગ્સ (રવિવાર સ્પેશ્યલ):*

બજારમાં જયારે બ્લેકબેરી અને નોકિયા ફોન એમ બે જ પ્રકારના ફોન ઉપલબ્ધ હતા ત્યારે, આપણા માટે કોઈ એકની પસંદગી કરવાનું આસાન હતું. આજે એકબીજાને ટક્કર મારે તેવા અનેક સ્માર્ટફોન આવી ગયા છે તે સાચું, પરંતુ ક્યો ફોન ખરીદવો તેનો નિર્ણય કરવાનું અઘરું થઈ ગયું છે.

મનોવિજ્ઞાનમાં તેને *Choice Overload* કહે છે; વધુ પડતા વિકલ્પોનું ભારણ.
તમે ફેન્સી હોટેલમાં જમવા ગયા હો અને વેઇટર એક ચોપડી જેવું મોટું મેનુ મૂકે, ત્યારે તમારા ગ્રુપમાંથી એક વ્યક્તિ હતાશ થઈને બોલી હશે કે, "આમાંથી શું મંગાવવું એ જ સમજ નથી પડતી."

કોઈ બાબતના એકથી વધુ વિકલ્પો હોય, ત્યારે કોઈ એક વિકલ્પ પસંદ કરવામાં વધુ સમય લાગે છે, એમાં ઊર્જા પણ ઘણી ખર્ચાય છે અને ઘણીવાર અનિશ્ચિતતા અને અનિર્ણયની સ્થિતિ પણ સરજાય છે.
બીજી રીતે જોઈએ તો, વધુ વિકલ્પો આપણને વધુ ઉત્તમ પસંદગી કરવાની સ્વતંત્રતા નથી આપતી, તે વાસ્તવમાં આપણી સ્વતંત્રતાને સીમિત કરે છે.
કશું પસંદ કરવું સહેલું નથી હોતું. વધુ સારું પસંદ કરવું એથી પણ અઘરું હોય છે. અને જ્યાં અમર્યાદિત વિકલ્પ હોય તેવી આજની દુનિયામાં તો તે સૌથી કપરું હોય છે.

ભૌતિકવાદ અથવા મૂડીવાદની આ એક કમજોરી છે; સમૃદ્ધિમાં જેટલો વધારો થાય, તેનો આનંદ લેવાની ક્ષમતા એટલી જ ઘટતી જાય છે કારણ કે આપણી દરેક પસંદગીમાં એક છૂપો અફસોસ રહી જાય છે કે આના કરતાં બીજું બહેતર હતું.

"To satisfice is to settle for something that is good enough and not worry about the possibility that there might be something better."
- Barry Schwartz, The Paradox of Choice:

*Happy Sunday Morning*