Telegram-канал markazemeteo - آب و هوای مرکزی⛈☔: Unsorted

آب و هوای مرکزی⛈☔

23 Dec 2023 15:43

🔰شاخص اقیانوسی AMO یکی از دلایل اصلی خشکسالی گسترده و بلندمدت در فلات ایران!

🔹تغییرات بلندمدت و مداوم در دمای آب‌های اقیانوس اطلس شمالی با فازهای گرم و سرد در هر دوره 20 تا 40 ساله را نوسان چند دهه ای اطلس شمالی atlantic multidecadal oscillation یا به اختصار AMO گویند.

🔸شاخص AMO معرف یک نوسان در روند کلی دمای سطح آبهای اقیانوس اطلس شمالی است. و این شاخص هم همانند سایر شاخصهای دیگر دارای فازهای سه گانه یعنی فاز سرد، گرم و خنثی است. AMO در درواقع معرف تغییرات طولانی مدت در دمای سطح آب اقیانوس اطلس شمالی، با فاز سرد و گرم برای دوره ۲۰-۴۰ ساله است. البته این تغییرات دمایی در گذشته نیز وجود داشته و طبیعی هستند.

🔹اقیانوس اطلس به عنوان دومین پهنه وسیع آبی در جهان تاثیرات قابل توجهی در ترسیم الگویهای آب و هوایی نواحی پیرامون خود از جمله حوزه مدیترانه دارد. در سالهای اخیر سهم عمده مطالعات جوی در جهان، مربوط به تاثیرات اِنسو و دیگر شاخص های اوراسیا بر آب و هوای ایران بوده است و کمتر به نقش مرموزی که این پهنه آبی در تعاملات جوی بازی می‌کند اشاره شده است.

🔸بطور طبیعی، قرارگیری توده های جوی در جهان همواره بشکل الاکلنگی وجود دارد و به دو قسمت توده هوای کم فشار(بارانی) و توده هوای پرفشار(هوای خشک) تقسیم بندی می‌شود.
افزایش دمای آب اقیانوس‌ها سبب افزایش تبخیر از سطح دریا و تشکیل ابرهای بارانی و شکل‌گیری توده هوای کم فشار می‌شود، در همین بازه در نقطه ای که توده هوای کم فشار شکل گرفته با صعود هوا شاهد بارندگی و رخداد ناپایداری خواهیم بود، و همزمان پس از بارندگی با نزول هوا شاهد کاهش بارندگی و شکل‌گیری توده های پرفشار در مناطق اطراف خواهد شد.

🔹در همین رابطه دمای آب‌های اقیانوس اطلس شمالی که به اختصار AMO نامیده می‌شود با کاهش یا افزایش درجه حرارت سبب برهم خوردن معادلات جوی و تغییر در شکل‌گیری توده های هوایی کم فشار و پرفشار می‌شود. در هنگام افزایش درجه حرارت آب شاهد تبخیر آب و فراوانی توده های هوایی کم فشار در اروپا خواهیم بود که منجر به افزایش بارندگی بویژه در فصول سرد سال می‌شود و در نقطه مقابل همچون امسال شاهد نزول جو و حاکمیت توده هوای پرفشار در فلات ایران خواهیم بود که با کاهش بارندگی و خشکی هوا همراه است! و در حالت عکس با کاهش دمای آب این ناحیه شاهد تشکیل توده هوای پرفشار در اروپا و در نقطه مقابل کاهش فشار جو در ایران و فراوانی عبور سامانه های کم فشار و بارانی خواهیم بود.

🔹از گذشته تا امروز شاخص AMO طی دوره ۲۰ الی ۴۰ ساله بصورت طبیعی به فازهای سرد و گرم گرایش یافته و سبب ترسالی ها و خشکسالی های بلند مدت در ایران گردیده است.

🔸آخرین باری که این شاخص در فاز منفی و سرد بوده مربوط به دهه ۶۰ و ۷۰ بوده که در ایران شاهد بارندگی های فراوان و برف های سنگین و پرپشت بوده ایم و از دهه ۸۰ و ۹۰ وارد فاز گرم شده و متأسفانه ایران درگیر خشکسالی های ممتد و ادامه دار شده است، تنها در سال‌های ۹۷ و ۹۸ این شاخص اندکی سرد شد و منجر به جاری شدن سیلاب در فروردین ماه گردید!
در دهه های ۴۰ و ۵۰ نیز در فاز گرم قرار داشته و ایران با خشکسالی و کاهش بارندگی همراه بوده است.

🔹تابستان امسال شاخص AMO رکورد جدیدی در فاز گرم را شکست و به گرم‌ترین دمای خود در سال‌های اخیر رسید و همین امر سبب برهم خوردن تعادلات جوی و پیش‌بینی های هواشناسی شد و متأسفانه خشکسالی پاییزی ایران را به همراه داشت.

✅اما طبق آنچه که در گذشته رخ داده پس از گذشت دو دهه از زمان فاز گرم AMO طی سال‌های پیش‌رو باید منتظر کاهش دمای آب این ناحیه و افزایش بارندگی‌ها در ایران باشیم. امید داریم طی سال‌های آینده وارد دوره ترسالی ۲۰ ساله در کشور شویم و ان‌شاءالله پس از مدت ها شاهد بازگشت دوره های سرد آب و هوایی و بارش های سنگین برف در نواحی مختلف کشور باشیم.

🔹شایان ذکر است عمده سیل‌های تابستانه فلات ایران نیز در حالت منفی و سرد AMO رخ داده است و طی دهه های ۶۰ و ۷۰ در تابستان‌ها نیز شاهد بارندگی های عصرگاهی در بیشتر مناطق کشور بخصوص شمالغرب و بخش هایی از غرب و شمال کشور بوده ایم.

🔸در انتها در پاسخ به سؤال جمع زیادی از مخاطبان در رابطه با پروژه هارپ یا سایر موارد از جمله آلودگی هوا و موارد دیگر باید گفت، چرخه‌ی آب و هوایی جهان بقدری گسترده و بزرگ است که بشر هیچ توانایی در تغییر معادلات آن ندارد!
البته ناگفته نماند که گرمایش جهانی که حاصل استفاده بشر از سوخت های فسیلی یا سایر موارد طبیعی از جمله فوران آتش‌فشان ها و... است سبب تشدید تغییرات اقلیمی و آب هوایی گشته و دوره های ترسالی و خشکسالی را در جهان افزایش داده است.

آب و هوای مرکزی☔
@markazemeteo