36
اؤیرتیم ،اوخول @turkturk بیزیمله ایلگی قورماق اوچون
dizləri qırılmaq. (dizləri kəsilmək. çabuq yorulmaq)
dizlərinə qapanmaq. (1. dizlərin qucaqlayıb özünə dalmaq.1. birinə kiçilib yalvarmaq)
dodaq bükmək. (dodaq sarkıtmaq, sallamaq. bəğənməmək)
dodaq ısırmaq. (bir durum qarşısı şaşmaq)
dodaq ısırtmaq. (şaşa qoymaq. mat qoymaq)
dodaq payı bıraqmaq. (bardağı başına dək ölçməmək, doldurmamaq)
doğru doğru dos doğru. (doğru buki)
doğum sınırlığı. (doğum kontrolu)
doğuz doğurmaq. (1. dözümsüzlüklə gözləmək. dokuzun goğub birin boğmaq)
dolma qələm. (xudkar)
dolma udmaq. (qanıb aldanmaq)
dolu dizgin. (cilovu boşaldıb iti qaçıdıraraq)
don çözülmək. (buzlar əriməyə gedmək)
don don. (dəqiqən. sanayın)
don köynək. (tuman köynək )
dona çəkmək. (soğuyub donmaq). -bu il qış düşməmiş dona çəkmiş.
dönər daşı, uçar quşu olmamaq. (süğürt, silik, yoxsul)
donqaya basmaq. (duzağa, tələyə düşmək)
dönüm diki. (dönüm doruğu. dönüm nuxdəsi)
doqquz korun bir dəğənəyi. (bir çox yaxınlarının kəndisindən kömək bəklədiyi kişi)
doqquz köydən qoğulmuş. (çevrəyə xoş gəlməyən)
doqquz yoqan əsgitmiş. (uzun ömürlü)
dörd başı. (yəşil). (dörd bir yanı. hər yanı)
çıxılmaz aşam. (qısır döngü)
çöp taxmaq. (qılp qoymaq. kəsir aramaq).
çor ağız. (qara ağız).
çox çox. (tümən tümən )
çoxa baxmaq. (çoxa başa gəlmək. baha başa gəlmək).
daban təpmək. (yol gedmək)
dad verməz. (məzə verməz)
dadar durmaq. (day durmaq. uşağın ilkin iki ayağı üsdə durması)
dadlı axşamımız. (coşun, şadlıq axşamımız). (coşun: ˃ cəşn)
dadlı ünlü quş ötər.
daha birdə. (gerisin geri. təkərlə. tikrar. dubarə)
dal qabaq danışmaq. (iləri geri qonuşmaq. 1.yersiz qırıcı sözlər söyləmək. 1. artıq əsgik danışmaq)
dalaş dartış sabanda. (şuxumda. iş başında danışmaq gərək)
dalqa keçmək. (dalqınlıq keçirmək. başı daşınmaq. havassı pərt olmaq)
dara salmaq. (əcəliyə salmaq. əcəliyə, dara gətirmək. tələsiyə salmaq)
daraq düzən. (çəki düzən. səlqə səhman. düzən biçim. dəngə dərəc.düzgü düzən. nəzm nizam)
dartdı əlinə. (aldı əlinə)
dartışıb pişmiş. (çəkişib bəkişmiş)
daşa dəğmədən, başa çıxmaz. (çaxırın dibinə daş salmadan keflənmək olurmu).
daşqınlığın önləmək. (gəm vurmaq. cilovlamaq)..
dava dərman. (əm səm)
day turmaq. (dadar durmaq. uşağın ilkin iki ayağı üsdə durması)
day turmaq. (uşağın yürüməyə yaxın iki ayağı üsdə durması)
dayağı dağ olanın, başı göylərdə olar.
dək durmaq. (dinc durmaq)
çağı çağında. (kefi saz). -çağı çağında, barı barında, yarı yanında.
çalım pis. (halım pis)
çalım qalmadı. (halım qalmadı)
çalım yox. (halım yox)
çalımın nəyidi. (halımın nəyidi)
çalımını oxşamaq. (qururunu oxşamaq. tərifləmək).
canı dincəlmək. (eyni açılmaq ˂ əğni. (əyni) açılmaq).
canlı doğrutay. (çin doğrutay. eyni həqiqi).
çapa çapa gələn elçi. (çox istəklə, könüllə gələn)
çapraşıq iş. (dolaşıq iş)
çata çatda olmaq. (elə budu ha yetşərlər)
çək sınırı yox. həddi hesabı yox)
çəkdən aşa. (həddindən çox.aşa)
çəki düzən. (səlqə səhman. düzən biçim. dəngə dərəc.düzgü düzən. daraq düzən. nəzm nizam).
çəki varsa. (həqqi varsa. həddi varsa. yetgisi varsa. götü varsa)
çəkik gözlər. (qıyıq gözlər)
çəkilən bağırtılar. (verilən şuarlar.
çəkilən bağırtılar. (verilənən şuarlar)
çəkişib bəkişmiş. (dartışıb pişmiş)
cəndərəyə qoymaq. (məngəniyə qoymaq. sıxışdırmaq).
bir iməc uğrunda. (hədəf bir). (iməc: imac)
bir işə başlamaq. (əl atmaq)
bir zaman. (çağında). -çağında seçilənlər, çağı gəlir saçılır. (atılır).
birər birər. (təkər təkər).
boğum ayağı. (büküm ayağı. son ayaq. son boğum)
bolcayına küsmək. (baxdını suçlu görmək).
boş qalmaq. (yaya qalmaq).
boş təbil. (gumbura dövül)
boynu yoğun. (ənsəsi qalən).
boynuna minmək. (üstələmək).
böyük ürəkli. (geniş ürəkli. olayları xoş qarşılayan).
boyun yoğunlatmaq. (ənsəsə yapmaq)..
büqüm ayağı. (boğum ayağı. son ayaq. son boğum)
burun buruna gəlmək. (çox yaxından qarşı qarışılaşmaq )
buruq vermək. (yəhər boşaltmaq. manor vermək)
bütün inanc. (inamışnda sapmayan. kamil iman)
buyratlı dəli. (çin dəli. rəsmi dəli)
buyruq qulu. (əmir qulu)
buz heyhkəli. (dağbuz).-sivri uca buz heyhkəli:. -uca boyun bənzəyiri dağbuza, hayif başdan, işlətmisən qarpuza. (hayif başdan: yazıqlarki o başı).
axmaq görünmək. (anğa qalmaq.geng qalmaq. mat qalmaq).
ayağ altı görmək. (alçaq görmək)
ayağ çıxmaq. (dayaq çıxmaq. arxa dayaq çıxmaq. qoltuq çıxmaq. birinə hər çeşitli yardımda bulunmaq).
ayağ ucu. (izi izi. dizi dizi. səssiz səmirsiz).
ayağına qara su enmək. (çox ayaq üsdə qalmaq).
ayırt edmək. (fark edmək. sezmək. anlaşmaq).
ayov güdən. (fürsət güsən. ayov yoxsulu).
az olsun, saz olsun. (çoxluq, poxluq)
bağlıya bağlamaq. (çıxınlamaq. buxcalamaq).
barmağını oynatmaq. (aşar vermək. (aşar: avlıq. rüşvət)
barmaq dişləmək. (barmaq ısırmaq. bir durum qarşısında şaş qalmaq).
baş açamamaq. (çağ bulamamaq).
baş açmaq. (üzüntüdən, bir oydan. (fikirdən) uzaqlaşmaq).
baş aparan. (ön ayaq. yol çəkən. başçı. (pişkisvət).
baş aparmaq. (ön ayaq olmaq. yol çəkmək. başçılıq edmək)
baş başa qoymaq. (bəsə bəs eləmək)
baş çəkmək. (uğramaq)
baş dartısı. (ağılla yoxlama).
baş döndürücü. (rəvan gərdan)
baş göz yarmaq. (bacarıqsızlıq göstərmək)
baş vuran. (muraciə edən)
baş yarmaq. (qafa patlatmaq. çox düşünmək).
başa baş. (qisas)
başçılıq edmək. (ön ayaq olmaq. yol çəkmək. baş aparmaq)
başdan ayağa. (təpədən dırnağa).
yaxıb yıxmaq. (pozmaq. xərablamaq)
yaxışık olmamaq. (uyqun düşmmək)
yaxışıq oldu. (yaxşı ololdu).
yaxışıq olmamaq. (uyqun düşmmək).
yaxışıqsız, sayqısızca davranan. (dənsiz. munasibətsiz).
yaxşı edmək. (iyi edmək. əcəb edmək)
yaya qalmaq. (1.boş qalmaq. 1. köməksiz qalmaq)
yaya qalmaq. (istədiyin edinəməmək). (edinəməmək: əldə edəməmək)
yaya qalmaq. (yaya qalmaq. 1.boş qalmaq. 1. köməksiz qalmaq)
yayın çilləsində. (yayın ortasında).
yedi yedidi. (vur çapdıdı. hər kim gücünə dərək yeyir)
yedisindən yetmişinə. (hammısı)
yeğləmək. (yeyləmək. tərcih vermək).
yəhər boşaltmaq. (manor vermək. buruq vermək)
yəhər vurmaq. (yəhərləmək)
yəhərədə gəlir palanada. (incə olsun qaba, hər ikisindədə işlənir).
yel üfürdü, sel süpürdü. (heç heçə. hər nə əldən getdi)
yel yepələk, yelkən kürək. (ivədiliklə)
yelər onmaz. (çabalar nərsə əldə edəməz).
yelkəni endirmək. (dirənişdən əl götürmək. uysal, usçul (məqul) olmaq).
yelkənləri endirmək. (dirənməyi boşamaq).
yemədə yanında yat. (çox dadlı yemək qonusunda deyilir)
yemək gəlsə könlü xoş, iş gələndə götü boş.
çoxluq, poxluq (az olsun, saz olsun.)
abır çubur. (qıvır zıvır)
ac acına. (nəştab)
ac qarın. (nəştab)
acı çəkmək. (acı duymaq)
acı dadlı. (üzüntülü xoş)
acı duz. (mənyəziyom)
acığ açmaq. (bir acığın qarşılığını vermək. təlafi edmək. intiqam almaq)
açıq artırma. (muzayidə. hərrac)
açıq seçik. (aydın bəlirgin)
açıq sözlü. (içdən. (səmimi) kimsə. örtülü söz deməyən)
acısını çıxarmaq. (öc almaq)
ad çəqmək. (qurə çəkmək)
ağac tutan ağac vurandan çox
ağyaşıl. (açıq yaşıl)
ağza alınmz. (deməməli söz)
ağzı aşsız, başı daşlı olmuyasın.
ağzı əlində, əli ağzında. (dediyin elər, tapdığın yeyər)
ağzı əlində, əli ağzında. (dediyin elər, tapdığın yeyər)
ağzına ip ölçərləmək. (birinin ağzını aramaq. sezdirmədən birinin oyun öğrənməyə çalışmaq).
ağzında bal, damağları çağ olsun.
ağzız dadlı, çayız şirin olsun.
ala qoymaq. (valeh edmək)
alay edmək. (lağa qoymaq)
alın təri. (əmək. çalışma)
alışan yeyib qaldı, quduran yeyib qaçdı.
فیلم سینمایی کوراوغلو (اسطوره و پهلوان تورکان جهان)
ساخت تورکیه 🇹🇷
Koroğlunun badi filmi
Türkiye 🇹🇷
نگاه کنید و به اشتراک بگذارید
@turk_tarixi7
اؤز اؤزۆن یئمک. ( اؤزۆن اَممَک ).
آدێ باتاسێ . ( قارقێش ).
آغزێ یومولو کالاسێ . ( قارقێش ).
آغزێن دادلێ ، گؤنلۆن شَن . ( آلقێش . اوغور ).
الله جانێمێ آلسێن . ( اؤلَیؽم ).
آیاغێ گؤزه باشێ گؤل اوْلسون. ( گؤزه: چشمه . بولاق ). ( آلقێش . اوغور ).
باشێن دَرت گؤرمسؽن . ( آلقێش . اوغور ).
باشێن قاداسێز اوْلماسێن . ( قارقێش ).
باشێنا بؽت دۆشَسؽ . ( قارقێش ).
بؽر اَلؽنده بولسون بؽر اَلؽنده توْز اوْلسون . ( قارقێش ).
بؽر اَلؽنه آلدێغێن اوْغولوب تؤکۆلسۆن ، اؤبۆر اَلؽنه آلدێغێن ، کۆل اوْلوب ساورولسون. ( قارقێش ).
بوْیو دَورؽلَسؽ . ( اؤلَسؽ ).
جانێ آلێنمێش . ( قارقێش ).
دؽنگؽن یاشام. ( آمێر یامێر یاشام. حضورلو یاشام).
دوْن گئیدؽرمک . ( دَغؽشدؽرمک تحریف ائتمک).
اَکمک چارپسێن. ( چؤرک توتسون).
اَکمک منؽ چارپسێن . ( چؤرک منؽ توتسون ).
اَلؽن آیاغێن دَرت گؤرمَسؽن . ( آلقێش . اوغور ).
Sənəm Ucanlı
Susen Nevade Rezi TOPLAĞI
https://turuz.com/search/default?content=&q=Susen+Nevade+Rezi&submit=Arama+Sonu%C3%A7lar%C4%B1n%C4%B1+Filtrelemek
آز بوچوق. ( آزآجێق. بؽر جێببێش. بؽراز . بؽر پارچا).
آز چوْخ. ( اوْلدوقجا).
آز داها. ( آز قالسێن).
آز قالسێن . ( آز قالمێشدێ کؽ ).
باشماقلارێن قوْغالاماق . ( چوْخ تَلَسؽک گئتمک).
بوْیون قاچێران . ( اۆستَلَنمَیَن. اؽشؽندن قاچان).
بورنوزو اوْلماق. ( باشقالارێندان فرقؽ اوْلماق ). _ اوْنون بورنوزو وار
دابانێ یاتێق. ( اَسگؽک . گَده . لوْتو . اؽپؽ قێرێق ).
دۆزَیه گلمک ( بؽر ) . ( بؽر سَوؽیَیه گلمک).
گؤرۆشۆ گلؽشمک . ( گؤزۆ آچێلماق. بؽلؽنجلَنمَک ).
گؤز تاخماق. ( گؤز قوْیماق).
گؤزۆ آج . ( آج گؤزلۆ ).
گؤزۆ آچێلماق . ( بؽلؽنجلَنمَک. گؤرۆشۆ گَلؽشمک ).
گؤزۆ آچێق گئتمک. ( آرزوسونا اؽستَیؽنه چاتمادان اؤلمک).
گؤزۆ آلێشماق. ( اؽیؽ سئچمَیه باشلاماق).
گؤزۆ آردێندا قالماق . ( گؤزۆ آیرێلدێغێنا باخا قالماق).
گؤزۆ بَرک . ( گؤزۆ قارا. آتێلقان. قوْرخوسوز )
گؤزۆ دێشاردا . ( ائولؽ اوْلوب گؤزۆ باشقا قادێنلارێ گزمک. اوْلدوغو یئردن چێخماق اؽستمک ).
گؤزۆ دؤنمک . ( آشێرێ سێنێر ، سئوؽدن نه یاپدێغێن بؽلمز اوْلماق).
گؤزۆ دوْیماق . ( اؽسَیؽن اَلده ائدن سوْن آرتێغێن بێراخماق ). گؤزۆ اؽلؽشمک . ( گؤزلمدن نرسَنؽ گؤرمک . نَرسؽیه باخا قالماق).
گؤزۆ اێشێقدان دۆشمک . ( کوْرلاماق . گؤرمز اوْلماق).
Sənəm Ucanlı
https://turuz.com/book/title/Mughan+Yer+Adlarinin+Koku-S.M.+Ibrahimi-1393-291s
Читать полностью…
dəlisi olmaq. (çıldırasıya sevmək. (çıldırmak: səvinc, acı, öfkə nədəniylə nə yapacağını biləməz duruma gəlmək)
dən dən. (xal. xal. dəngil)
dəngə dərəc. (çəki düzən. səlqə səhman. düzən biçim. düzgü düzən. daraq düzən. nəzm nizam)
dərdə dəğmək. (əmə dəğmək)
dərdə dəğmək. (əmə dəğməz)
dərdə dözmək. (əməyə dözmək)
dərdsərin yoxdu. (əm səmin yoxdu)
dərin solumaq. (içini çəkmək)
deyəcəği olmamaq. (sözü olmamaq)
dib doruq. (başdan aşağı. dərədən təpəyə)
dirliq düzənlik. (sevgi, dinclik içində keçinmə)
dirsəq çevirmək. (yolun ayırmaq. üz çevirmək)
dişin sıxmaq. (sıxıntıya dözmək)
dişinin kovuğuna yetməz. (çox az. dişinin dibində qalmaq. (kovuğuna: oyuğuna).
diz boyu. (dizə dək)
dizə gəlmək. (diz çökmək)
dizinin bağı çözülmək. (qorxudan ayaq üsdə duramamaq)
çert pert. (çərəndlər)
çətilə düşmək. (qurbətə düşmək). (çət: çet: yad). (çətilə: çetilə. yadelə. yadlağa).
çevrədən çəkinmək. (özün qapıp qoymaq).
çevrəsin almaq. (quşatmaq)
çiçəkli qabaq. (çirkin qız)
çiçəqli qabaq. (çirkin qız)
cığallıq edmək. (yan basmaq. oyunpozanlıq, oyunazlıq edmək).
çiğin atmaq. (çiğin silkəmək. önəm verməmək. saymamaq).
çiğin vermək. (dayaq olmaq. yardım edmək).
çilə çilə. (qətrə qətrə)
çilə gəlsin. (vırqın gəlsin)
çin dəli. (buyratlı dəli. rəsmi dəli)
çin doğrutay. (canlı doğrutay eyni həqiqi).
cınqırın çıxartamamaq. (qıq dedirtməmək).
cınqırın çıxartmamaq. (qıq deməmək).
çıraq. (ışıq) çəkmək. (gecə çağı öndə aparılan ışıq).
çıxar sağlamaq. (bir nə qazanmaq. mənfəət götürmək)
باشێنا قالماق . ( باخێمسێز اوْلماق).
باشێنا قێیێج سارماق. ( بؽرؽن بَلایا قوْیماق).
باشێنا تؽکؽلمک . ( باش اوجوندا سورماق).
باشێنا وورماق. ( نرسه ). ( نرسَنؽ کؤنلۆ اؽستمک ).
باشێنا وورماق . ( باشێنا دۆشمک . اۆرَیؽ اؽستمک ).
باشێنا یێخماق . ( بؽر سوچو بؽرؽنه یۆکلَمَک . بؽرؽن سوْروملو سایماق).
باشێندا دورماق. ( گۆدمک ).
باشێندا یئللر اَسمک. بئینؽنده نلر دۆشۆنمک ، تاسارلاماق).
باشێندان آتماق. ( باشێندان ائلَمک، ساوماق ، قوْوماق ، رد ائتمک ).
باشێندان کئچمک . ( اؽچؽندن ، آغلێندان کئچمک).
باشێندان قاینار سو تؤکمک. ( اۆزۆجۆ سێخێنتێ کئچؽرمک ).
باشێندان یئکه دانێشماق . ( یئتگؽسؽ اوْلمایان سؤزده بولونماق).
باشێنێ آلاماماق. ( اؤزۆنۆ قورتاراماماق).
باشێنێن چارهسؽنه باخماق. ( اؤزۆن قورتارماغا یوْل گَزمک ).
باشلێ باشێنا. ( اؤز باشێنا ).
باسماقالێب سؤز . ( هامێجا اؽشلَدؽلن سؤز. بایاغێلاشمێش سؤز ).
باسقێن چێخماق . ( اۆستۆن گلمک ).
باسقێن یاپماق . چاپغێن یاپماق . ( آنسێزێن سالدێرماق ).
باسقێنا اوغرانماق. ( آنسێزێن یاخالانماق).
باتاغا دۆشمک . ( باتاغا دۆشمک . چتؽن ، چێخێلمازا ساپلانما).
Sənəm Ucanlı
başdan çıxartmaq. (qafasın çalmaq. ağlın almaq).
başı daşınmaq. (dalqa keçmək. dalqınlıq keçirmək. havassı pərt olmaq)
başı yuxarı. (dikləmə. bir başa. müstəqim. dolama yolla yox)
basılı dayaq. (ayaqlı dayaq. köklü dayaq)
başın sağ. (təsliyət!).
başlamaq daşlamaq. (tutub bıraxmaq).
başlamaq daşlamaq. (tutub bıraxmaq. (başlamaq: yaxasın ələ keçirmək).
baxı yöntəmi. (görüş. görüş açısı)
baxtı açılmaq. (ulduzu parlamaq. şansı qalxmaq. ün ad qazanmaq. tanınmağa başlamaq)
bayram sözləri. (sağ sağ olun say bəylər, bayram gəlir yey bəylər, sayaçını saylayın, sayaları saylayın, say bəylərdən say alın. sayam sayalı olsun, bayramlarız qut olsun).
bel suyu. (ər suyu. atmıq. məni. düşü azmaq yuxuda atmığı axmaq. yuxuluq olmaq).
bəs edmək. (sonqumaq. durdurmaq. pərhiz edmək).
bəsə bəs eləmək. (baş başa qoymaq)
bət vurmaq. (bükemek. boğamaq. bənd, səd vurmaq)
bət, bənd, səd vurmaq. (bükemek. boğamaq)..
bətəri dağılmaq. (kök sökmək. çox gücənmək)
beynə batmaz. (ağla aykırı)
beyni qarışmaq. (təpəsi atmaq. dəlirmək)
beyninə keçmək. (qafasına girmək)
biçim bilgisi. (sərf elmi. morfoloji)
bilin almaq. (xəbər almaq)
bilin çıxmamaq. (xəbər olmaq)
bilin olmadi. (xəbər çıxmadi)
bilin toplamaq. (xəbər yığmaq)
bilin vermək. (xəbər vermək)
bir başa çölə, tövləyə yox. (ondan heç nə çıxmaz)
bir başa. (dikləmə. başı yuxarı. müstəqim. dolama yolla yox).
bir başa. (doğru. aralıqsız. müstəqim)
altdan alta. (gizlicə).
anası doğurkən, deyib - balam səni görüm ''çəkili çörək yemiyəsən''. (bolluq görəsən)
ara vurucu. (barşıqları pozan)
aradan söz çıxmaq. (değiş çəliş, ixtilaf düşmək)
aranı işə tutaraq. (fürsətdən istifadə edərək)
arxa çıxmaq. (dayaq çıxmaq. qoltuq çıxmaq. birinə hər çeşitli yardımda bulunmaq).
arxasından çıxartmaq. (götündən çıxartmaq. (dediyinin təməli olmamaq).
aşa gözəl. (ötə gözəl. çox əla).
asalaq qalmaq. (sürüncəmədə qalmaq. o işi bir türlü qotaramamaq. sallaq qalmaq)
aşına aşına. (götün götün sürünüb). -aşına aşına çıxdı ocaq başına. (götün götün sürünüb özün ocağın dib başına çatdırdı). (dib başına: ocağın başına)
aşırı gedmək. (uzun edmək. uzatmaq. naz tökmək. qırcanmaq)
aşırı yemək. (artıq qaçırmaq)
asıt olacaq. (lazim olacaq)
at almamış axır bağlamaq. (taxmamış taqqıldatmaq)
at oynatmaq. (meydan oxumaq)
at üstü. (başdan savurma)
atıcı pambığı kimi dağıtmaq. (atıcı: pambıq atan. həllac)
avuc açmaq. (əl açmaq. 1.əl qaldırmaq. döğmək. 1. avuc açmaq)
axımın uğruyla üzmək. (başçı yolla yoldaş olmaq. oportünist)
https://turuz.com/book/title/Azerbaycan+Turkcesinin+Alfabeti
https://turuz.com/book/title/Okul+Oncesi-Benim+Ilk+Alfabetik+Resimli+Kelimeler+Sozlughum-32s
TURUZDA topnlər
https://turuz.com/search/default?content=&q=Topo&submit=Arama+Sonu%C3%A7lar%C4%B1n%C4%B1+Filtrelemek
آرواد آغیز
#روزبه_صمدی_نیراوغلو
🔹سن هر نه بویورسان منه ای جان گؤزوم اوسته
بیر جان ندی یوز جان سنه قوربان گؤزوم اوسته
🔹امر ائلهدین ای گول بو کیفیر بورنو گودلدم،
وئررم کسهلر تا اولا میزان گؤزوم اوسته.
🔹ای جان بویورورسان بو ماشین داشقادی دای سات،
گئت سانتافا آل، پیسدی بو پیکان گؤزوم اوسته.
🔹قارنیم یئکهلیبدیرسه دئییرسن کی آریخلا،
سن امر ائله ای گؤزلری جئیران گؤزوم اوسته.
🔹بسدیر بو کچل کلهمه چوخ توتما سن ایراد،
امر ائیله فقط هر نهدی فرمان گؤزوم اوسته.
🔹قوربان او تاتوو قاشلاریوا اینجیمه مندن،
توک یاپدیرارام کلهمه الان، گؤزوم اوسته.
🔹ال چک دئییسن، تورکو کیمین بیر آنا دیلدن،
بیر دیل گلهجک چین تاواریشدان، گؤزوم اوسته.
🔹«نیر»دن ده بئزیبسن دئییسن کؤچمهلیییک بیز،
«نیر» کت کیمیدیر، اردبیل اوستان، گؤزوم اوسته.
🔹بیر یول دا دئسن اردبیلی ترک ائلهیک بیز ،
من تک گؤزله یاخشیدی تهران، گؤزوم اوسته.
🔹سن تخته اوتور امر ائله اصلا دبهریشمه،
سن هر نه دئسن ای شه خوبان، گؤزوم اوسته.
🔹اصلا منی آللاه سن اوچون قول یارادیبدیر،
چیخ چیخ دئییسن ایندی چیراقدان، گؤزوم اوسته.
🔹چیخدیم بو چیراقدان منه امرین نهدیر ایندی،
فی الفوری تاپیم دردیوه درمان، گؤزوم اوسته.
🔹سن هاردا دایانسان من اوچون قبله او یاندیر،
اولسون بو گئجه قبلهمیز ایوان، گؤزوم اوسته.
🔹ایواندا بویور تا سنه شیشلیک پیشیریم من،
گل چاغلا دئنن بیر دنه قلیان گؤزوم اوسته.
🔹سئیر ائله بوتون یئر گؤیو عشق ایله عزیزیم،
ایسترسن اگر مئی دولو لیوان، گؤزوم اوسته.
🔹پال پالتاری چکدیم سویا، فرمان نهدیر ایندی؟
میزلردن آلیم توز بویورورسان، گؤزوم اوسته.
🔹مهمان بیزه بیزدن گله بایرامدا، ماحالدی،
سیزدن چاغیریم هر گئجه مهمان گؤزوم اوسته.
🔹شاعیر، نه یامان درددی داداش آرواد آغیزلیق،
یاز دردیمی بیلسین بوتون انسان، گؤزوم اوسته.
🔹هر کس دؤنه دؤنمز بو «نیراوغلو» کیشیلیکدن،
آرواد منه گر اؤل دئسه هر آن، گؤزوم اوسته.
/channel/xalasi
https://www.facebook.com/reshad.tahiroglu/videos/736201804714228
Читать полностью…
ayaq büdrəsin, dil sürücməsin. (sürücməsin: sürcəməsin. yanılmasın. xəta edməsin).
dağ əriyər su ilə, baş ucalar dil ilə.
dil bilən yolda qalmaz.
dil bilginin elçisi. (dilsiz bilik edinməz)
dil boyur, könül doyur (boyurmaq: nəql edmək. nağıl demək)
dil tutula bilməsə, baş dinəcə oturmaz. (dinəcə: huzurda. asayişdə) (dilin tuta bilməyən, tez başını uçurmuş).
dili uzun usu qısa , usu uzun dili qısa.
dilindi varlığın sənin, dilsiz varlıq nəyivə gərək, öykün oyun, sayın sanağın, dil oylanış, usuş qanış kişiyə gərək. {dil oylanış (sözlə duşünmə) birgə yaranmış}. (öykün oyun, sayın sanağın: zikrin fikrin). (usuş qanış: fəhm idrak. düşünüb qanma).
dilsiz bilik edinməz. (dil, bilginin elçisi)
dilsiz düşünə bilməz.
qurd adı çəklcək, it dil dodağı qarışar. (qurdun adı çəkilcək, it dinclikdə durmaz).
uzun dil, kəsik baş gətirir.
dil bilim, kəllə olan yerdə yaşır, kəllə yoxan yerdə batır
https://turuz.com/book/title/Susen+Nevadeyi+Rezi-El+Biliminde+Yazilari-2023-309
Читать полностью…
çıxar çıxmazını bilməmək. (yolun itirmək. ziyan nəfini bilməmək. qarşı qarışığa düşmək)
çıxılmaz çıxmaz. (açılmaz müəmma)
çıxmaz ayın son günündə. ( bəlirsiz, gələcək çağda. olması olağan, mümkün olmayan çağda)
çıxmaz qalmaq. (ilinmək. girlənmək. ilişmək. acizləmək. bəndə düşmək)
çıxmaz yol. (girəvə. girdəvə. bünbəst.)
çıxmaz yollar. (dibi qapalı.)
dartıla dartıla iş görmək. (yavaş və salınaraq iş görmek)
daşa yazmaq. (ölməz, qalargı edmək)
dış olmaq.. (yad olmaq.)
günüzə gül yağsın. (irt alqışı). (irt: səhər)
işinə gəlmək.işinə dəğmək. (çıxarına (qazancına), uyqun gəlmək)
iyi edmək.. (yaxşı edmək. əcəb edmək)
nuş gəlmək. (yapışmaq. ürəyicə olmaq.)
sonun gözləmək. (işin sonucuna baxmaq)
yaddan çıxmaz. (yadımaz. unudulmaz)
yaşa dolduqca yaşa. (uzun yaşa)
yer gəlir dil usanır. (elə durumla qarşılaşırsanki söz tapmısan deməyə)
yolunuz sürəli olsun. (dəvamlı olsun)
qaraçı. (gözün gözə tikən)
qucağ uşağı. (körpə)
بار اول که مطلبی درباره سایاچی و سایاها خواندم، حس کردم که سایاچی در اعماق تاریخ ما ترکها مانده و به دست ما نرسیده است:
بو سایا یاخشی سایا
هامییا باخشی سایا
هم باهارا هم یایا
هم اولکره هم آیا
هم یوخسولا هم بایا
اوغورلو یاخشی سایا
ولی بعدها خواندم که سید ابوالقاسم انجوی شیرازی سال 1354 گزارش مفصلی از سایاچی و سایاهای شهر مرند تهیه و در رادیو پخش کرده است و ایرج افشار نیز تقریبا ده سال بعد از او، مطلبی درباره سایاهای مرند نوشته است.
پس سایا فراموش شده اعماق تاریخ نبوده و بخش اعظم فرهنگ باستانی ترکی در همین سدهی بیدولتی ما از بین رفته است. دوستی میگفت که زمانی اهالی سولدوز هنگام زیارت امامزادهی اورمیه، رقص خاصی به نام رقص اوجاق اجرا میکردند که ویژه اماکن مقدس بود ولی این رقص دیگر به دست فراموشی سپرده شده است. اگر زمانی که صمد بهرنگی و دوستانش گردآوری فرهنگ شفاهی ترکی را آغاز کرده بودند، نهادی دولتی اقدام به این کار کرده بود، بسیاری از آن مراسمها هنوز زنده بود.
تکمچی یکی از سنتهایی است که از چنگ بایکوت صد ساله جهیده و خودش را به ما رسانده و قطعا با تقویت آگاهی ملی ترکها، دیگر فراموش نخواهد شد. تکم بُز نری با موهای سرخ و زرد است که پس از زمستانی سرد و کُشنده، بر بالای قلهها رفته و طلوع خورشید را دیده است. او شهرها و روستاها را یکی پس از دیگری پیموده و مژده آمدن بهار را به همگان داده و مژدگانی میگیرد. رنگ سرخ و زرد موهای تکم گویای ارتباط او با خورشید است و تکمچی پیامآور خورشید.
هنوز چند تکمچی سالخورده در شهرهایی مانند آستارا، مشکین، اورمیه و... زندهاند که نقش بزرگی در زنده نگهداشت این سنت داشتهاند و شاید عسگر ایمانی قدیمیترین تکمچی آذربایجان باشد. پدر عسگر نیز تکمچی بوده و او این وظیفه را از دستان پدرش گرفته و حالا بیش از پنجاه سال است که با پای پیاده روستاهای اطراف مشکین را پیموده و مژده آمدن بهار را به همگان میدهد. او بارها برای رساندن این خبر تا دشتها و اوبههای مغان نیز رفته و با آنکه بیش از هشتاد سال دارد، هنوز دست از تکم گردانی برنداشته و خیابانهای مشکین را با آوازش زنده میکند:
بو تکهنین فندی وار
آیاغینین بندی وار
هر قاپیدا اویناسا
بیر نلبکی قندی وار.
----------
@ibrahimsavalan