#هەلبەست_چیڕۆک_وێنەهەلبەست_مووزیک_ #گۆتنێن_پێشیان #وەرگەر_میناک_کوردی_کورمانجی #سەرپێهاتی #دیرۆک
ڤه نابـی سا دلــێ مـــن سالێ جارێ
زڤستان چوو ، نههاتی سهر قهرارێ
گولا باغین ! تـــو نێوی کــو بهار نێ
قــــــهرارێ ســـا چ داڤێژی بــهارێ؟
#برێز_دوختۆر_سادق_فەرهادی
@palkanwelatame 👈🍃🌸
🔰 رێنڤیس و رێزمان منتشر شد
کتاب «رێنڤیس و رێزمان؛ آموزش رسمالخط و دستورزبان کُردیِ کُرمانجی» با تألیف و ترجمهی «برات قویاندام» منتشر شد.
🟦 بی گمان در عصر کنونی هیچ زبانی بدون نوشتن و کاربرد روزمره شانسی برای بقا و زندهماندن ندارد. از سوی دیگر؛ هر زبانی وقتی از حوزهی شفاهی و محاورهای وارد حوزهی نوشتاری شود، اولین چیزی که ضرورت پیدا میکند، راهی برای نوشتن یعنی الفبا و رسمالخط (رێنڤیس) و دستور و قواعد آن (رێزمان) است.
در این کتاب الفبا، رسمالخط و قواعد معیار، کلی و فراگویشی زبان کُردی کُرمانجی به فارسیِ ساده و روان و از ابتداییترین تا پیشرفته ترین سطوح ارائه و آموزش داده شده است. به طوری که؛ هر فردی با اندک آشنایی به زبان فارسی - چه گویشور اصیل کُرد باشد و چه فردی با زبانی غیر از کُردی - میتواند به راحتی از مطالب کتاب استفاده نموده و به تدریج و با کمک سایر آموزشهای جنبی کُرمانجی را فراگیرد.
🔹اندازهی کتاب قطع «وزیری» بوده و مشتمل بر ۳۴۸ صفحه میباشد.
🔹این کتاب از سوی انتشارات «بیژنیورد» در استان خراسان شمالی منتشر شده است.
👈 کورمانجیزان
🔹© @Kurmancizan
١٤٠٠؛
سال کوردینویسی، مبارک!
✅تقویم سال ١٣٩٩ به پایان آمد و دفتر ١٤٠٠ گشوده شد.
در یکسالهی اخیر، اوضاع فرهنگ و زبان و ادب و هنر ما کردها نسبتا خوب بودە است؛ به رغم سایهی سنگین کرونا، اهل قلم کرد، در خارج و داخل خراسان درخشیدند. چاپ ٢٠ جلد کتاب کردی و آمادهسازی نشر همین تعداد برای سال آینده، اتفاق مبارکی بود که افتاد. «هاوارا عاشقان» نیز، مهر تاییدی تابنده بر کارنامهی فعالان فرهنگی خراسان و کانیادل، زد. خدا به همه قوت بدهد.
✅سال ١٤٠٠ باید برای ما بهتر و بزرگتر و تعیینکنندهتر باشد؛
بنا به تصمیمی جمعی، سال ١٤٠٠ قرار است سال خواندن و نوشتن به زبان کردی باشد.
نوشتن به زبان مادری، مهمترین نشانهی باورمندی یک گویشور به زبان خویش است. نوشتن و خواندن به زبان کردی، ضامن بقای این زبان تاریخی است. جز این، هر ادعایی بیثمر و اثر است. اینکه بگویم من کردم، اما نوشتن استاندارد به زبان مادری برایم مهم نیست، یک تعارف خودفریبانه است. خودفریبی، آفت ذهن و زبان هر انسانی است. خودفریبی، نماد جهل است. کرد میهنپرست خراسانی، کسی است که خواندن و نوشتن علمی زبانش را بلد است؛ کاری که با امکانات آموزشی و کیبوردهای کامل عصر ما، بسیار آسان و سهلالوصول است.
✅عزیز بزرگوار من! معیار بزرگی آدمها، سن و سالشان نیست.
معیار سن و سال آدمها، سال تولدشان نیست. معیار بلوغ و بلاغت ما، قدرت زبانآوری و کیفیت سخنوری ما نیست.
معیار بلوغ ما، مدرک دانشگاهی و مبلغ دارایی بانکی و املاک ما نیست. حقیقت روشن است؛ کسی که نتواند به زبان مادری و زبان ملیاش، درست بخواند و بنویسد، خردسال و نابالغ است. کافی است به مستندات سازمان علمی-فرهنگی یونسکو رجوع کنیم...
✅در سال ١٤٠٠، هر کرد میهنپرست و باسواد و راستگوی خراسانی، در چهار سطح، یک وظیفهی مهم ملی دارد:
١- کردینوشتن را اقلا به رسمالخط رسمی آرامی بیاموزیم.
٢- اقلا ۵ تن از همزبانان و هموطنان را تشویق و یاری کنیم که نوشتن و خواندن زبان کردی را بیاموزند.
٣- به هرشکل ممکن و متمدنانه، از مسئولین مربوطه -که خدا را شکر فهم فرهنگیشان درسالهای اخیر، جای تحسین و امیدواری دارد- بخواهیم که خواندن و نوشتن به زبان کردی، در مناطقی که اکثریت با کردهاست یا تعداد کردهایش قابل توجه است، بهشکل رسمی مورد تایید و تدریس قرار گیرد. باید بفهمیم و بفهمانیم که عدم آموزش رسمی، هر زبانی را میکشد و مسئول مرگ تدریجی زبان کردی، مدیران فرهنگی کشورند.
٤- در نشر زبان و ادبیات و هنر و فرهنگ کردی خراسان، بطور جدی سهیم شویم و دراین راه، خریدن و خواندن کتبی را که به زبان کردی یا برای کردزبانان منتشر میشوند، در اولویت جدی قرار دهیم.
✅در این صورت، سال ١٤٠٠ سالی مبارک است و من هم میتوانم بگویم؛
هموطن همزبان و جان من! سال نو مبارک. نوروزتان پیروز. بهارتان سبز و گلباران و شاد و شیرین...
بهارە، لێ هەوا، بێ رەنگ و ساره
زڤستان، هین نەچوویه، تێ دوجاره...
تو کو زانی، خوەدێ ژی زانه، سا من
تەنێ ساتا کو تو بێوی، بهاره!
با پوزش از اینکه برای یادآوری ارزش زبان مادریام و خطاب به کردها، ناچارم به فارسی بنویسم.
ارادتمند: کوچکترین برادرتان؛
علیرضا سپاهی لایین
@kaniyadil
#کورتەچیرۆک
ڕۆکێ شێر و گور و رۆڤی, ب هەڤ را دچن نێچیرێ
ئەونا, گا و بزن و کەرگوهەکێ نێچیر دکن.
شێر ژ گور را دبێژە: ڤان سێ نێچیران پارڤە بکە.
گور دبێژە: سەرۆکێ من,گا کو مەزنترە ژ بۆ تە, بزن ژی ژ بۆ من و کەرگوهـ ژی پارا رۆڤی.
شێر ب هێرس دبە و دبێژە: تو چ دبێژی!؟ ل جهێ کو ئەز هەمە, تو چما خوە دکی خوەدینێرین! پێشڤە وەرە.
گور, پێشڤە دچه و شێر ئێرشی وی دکە و سەرێ وی ژێدکه!!
پشت را شێر ل رۆڤی ڤەدگەرە و ژ وی را دبێژە: ڕۆڤیێ دەلال, نها تو ڤان نێچیران پارڤە بکە.
رۆڤی دبێژە: سەروکێ من, گا ژ بۆ تاشتەیا تە, بزن ژ بۆ فراڤین, و کەرگوهـ ژی ژ بۆ شیڤا تە یە
شێر دبێژە: تە ئەڤ شێوەیێ پارڤەکرنێ ژ کێ هێڤۆسی؟
رۆڤی دبێژە: ژ سەرێ ژێکری, یێ گور.!!!!
نێچیر ــ شکار
کەرگوهـ ــ خرگوش
سەرۆک ــ رئیس/ سلطان
خوەدێنێرین ــ صاحبنظر
ئێرش ــ حملە
تاشتە ــ صبحانه
فراڤین ــ ناهار
شیڤ ــ شام
دەنگ; #ئارژین_رەجەبزاده_سەرهەد 💐
وەرگێر: #ئەلی_رەجەبزادە_گولیل
کانال تلگرامی #مالا_گولان 👇👇👇
@Mala_gulan
سـۆرگــول هاتـــێ ژ وێ دا
ئاورا مـــن چـــــوو پــێ دا
روو ژ مـــن ڤەگەراند چوو
گشت هەستا من ب بێ دا!!
#ئەلی_رەجەبزاده_گولیل
Sorgul hatê ji wê da
Awira min çû pê da
Rû ji min vegerand çû
Gişt hesta min bi bê da!
#Elî_Recebzade_Gulîl
@palkanwelatame 👈🍃🌸
هونەرمەندێ نەمر; #مهەمەدئەلی_هوسێنپوور
#لۆ
@palkanwelatame 👈🍃💐
بهار ادبیات کردی در خراسان
گفتوگوی نوروزی «دهنگی کوردستان» با
علیرضا سپاهی لایین- بخش اول
✅همانطور که مستحضرید چرخش و گشایشی در حوزە زبان و ادبیات کردی در بین فعالان فرهنگی کردهای خراسان بوجود آمده است این گفتمان هویتخواهی را چطور ارزیابی میکنید؟ آیا میتوان گفت این گفتمان به یک مطالبه چه در حوزه عمومی و چه در بین فعالان فرهنگی تبدیل شده است؟
* فعالان فرهنگی و روشنفکران جامعهی کرد، در همهی ادوار، پیشتازان عرصهی هویتخواهی بودهاند و این طبیعی است که در روزگار ما هم، چنین باشد. تعهد هوشمندانه، همان توقعی است که از متفکرین و دلسوزان هر جامعهای میرود. در میان کردهای خراسان، بهویژه در سه دههی اخیر، همت هویتخواهی از هر دو حیث کمی و کیفی، حرکتی رو بهجلو بودهاست. بدیهی است که فعالان فرهنگی، به مثابه موتور محرکهی هویتطلبی عمل میکنند و عموما فاصلهای بین فعالان خط مقدم و دنبالکنندگان وجود دارد. در خراسان، خوشبختانه، «امر هویت» به مطالبهای روزافزون بدل شده و نشانههای بارزی از سرایت این خواهش به بدنهی جامعهی کردی نیز پیداست.
✅موانعی در چاپ و مجوز کتاب کردی در خراسان وجود دارد و انتشار سه مجموعه شعر حضرتعالی توسط انتشارات مادیار را میتوان اتفاق مهم ادبی امسال قلمداد کرد. چقدر میتوان به چاپ کتاب کردی در خراسان خوشبین بود و اصلن نگاه متولیان به این امر چقدر تغییر کرده است؟
* بله، خوشبختانه در سال 99 اتفاقات خوبی در حوزهی نشر کتب کردی در خراسان افتاد و لازم میدانم همینجا از برادرم جناب سردار مکریانی مدیر نشر مادیار صمیمانه سپاسگزاری کنم که حقیقتا کمک شایانی به راهافتادن این چرخه کردند.
به باور من، امسال، با اتفاقاتی که افتاد، پویش چاپ کتب کردی خراسان را برگشتناپذیر و توقفناپذیر کرد. یک دلیلش این که علاوه بر مادیار، نشر بیژنیورد نیز به مدیریت برادرم حسین آخرتی و یکی دو نشر دیگر هم، به کار چاپ کتب کردی اقبال بیشتری نشان دادند و کارنامهی خوبی از خود بهجا گذاشتند. مسئولین فرهنگی خراسان هم با صدور مجوز تاسیس «مرکزپخش کتاب کرد» نشان دادند که خوشبختانه نگاهشان به این مساله، با حسن نیت و سعهی صدر همراه شده است. یک نمونه از حسن همکاری متولیان، این که همین روزها دو کتاب شعر کردی بنده (تاوانبار/ شعر سپید کردی و خزانکا/ شعر نوجوان کردی) از سوی نشر بیژنیورد منتشر خواهد شد.
✅ظاهرا قوالب شعریی که در سه مجموعه کوردی چاپ کردید ( مینامال، دوچار،سه خشتی) خاص ادبیات کردی است این اوزان آیا دارای عقبه و پیشنیهای در ادبیات کردیاست؟
* بله همینطوری است و همچنانکه در مقدمهی هر سه کتاب آمده، قالبهای دومالک (دوبیتی)، سهخشتی (سه مصرعی) و چارۆک (چهار مصرعی)، از زمان باباطاهر و عهد ساسانیان تا روزگار ما، در میان شعرا و ترانهسرایان کرد، سابقه داشتهاست. اما از آنجا که در میان کردها، ارایهی تعریف ادبی دقیق برای قالبهای کلاسیک دیرتر اتفاق افتاده، لذا میشود گفت این قالبها، فارغ از نام و نشان، از هزاران سال پیش وجود داشته است.
✅همانطور که میدانید شعر کردی در بخشهای مختلف کردستان دارای پیشینه و قدمت طولانی است و فارغ از شعر کلاسیک، امروز اشعار نو و حتی پستمدرن با المانها و فرمهای نو آثار زیادی تولید شده است، ادبیات کردهای خراسان را میتوان کجای این ادبیات قرار داد؟
* ادبیات کردهای خراسان را از این منظر به دوگونه میشود دید: ادبیات کردهای خراسان فارغ از زبان، و ادبیات کردی خراسان بر مبنای زبان.
در میان کردهای خراسان، عموما شعر کردی در قالبهای کلاسیک سروده شده است، هرچند شاعران کرد، پیشتر، شعر نیمایی و سپید به زبان فارسی سرودهاند. مجموعه «تاوانبار» که بهزودی منتشر میشود، بهنوعی نخستین مجموعهی شعر آزاد کردی خراسان است. باتوجه به زیرساختهای قوی ادبی در خراسان، من گمان میکنم بهزودی شعر کردی خراسان، در عرصهی شعر معاصر کردی، از هردو حیث کلاسیک و مدرن، جایگاه و اهمیت شایستهی خود را بازخواهد یافت.
@palkanwelatame
#وەلات
ئەز دوور ژ تە, لـێ دل نێزە
وەلات, دەنگـــــێ دل دبێزە!
ئـەرمانا ڤــی دلـــی رەبەن
سینگێ تە و گەرمهەمێزە!!
#ئەلی_رەجەبزاده_گولیل
@palkanwelatame 👈🍃🌸
هاوارا عاشقان
در آستانەی نوروز، گل داد🌼🌸
✅ خدمت سروران عزیز؛ خواهران و برادران و هنردوستان و عاشقنوازان نیکاندیش کانیادل، ضمن درود و ارادت، عرض کنیم که؛
هاوارا عاشقان، در دومین دور عشقورزی با ناز و نیاز عاشقان خراسانی آسیبدیده از کرونا، به پایان رسید و جمعی از هنرمندان بزرگوار ما، با دریافت مبالغ اهدایی شما مردم عاشق و کرمانجهای بیدریغ، با لبخندی به لب، امیدوار و شاد به استقبال نوروز باستانی و بهار گلافشانی رفتند.
در این مرحله، علاوه بر فهرست دور اول، برخی هنرمندان نیازمند که به مرور شناسایی و از جهت وجود شرایط دریافت کمک، تایید شدهبودند نیز تحت پوشش و حمایت قرار گرفتند.
همچنین، جز فهرست جدید که دیدار و احوالپرسی از آنان ضروری مینمود، باقی هنرمندان، به منظور حفظ سلامتی و رعایت پروتکلهای بهداشتی و عدم ایجاد مزاحمت، از طریق شماره حسابهایی که دور اول اخذ و ثبت شده بود، مبلغ اهدایی را دریافت کردند.
یکبار دیگر، از حمایت و همراهی شما مردم دانا و دلسوز و هنردوست و همیشه یاور، صمیمانه سپاسگزاریم و برای دستاندرکاران این هاوار که کمکهای مردمی، در سایهی تلاش مداوم آنان این روزها به دست اهل هنر و نیاز رسید، آرزوی سلامتی و سربلندی داریم.
امید که در سال 1400، سایهی شوم کرونا از کشورمان و از جهان رخت بربندد و عاشقها و هنرمندان ما، نه از دستان تهی، که از چشمهی ذوق و شوق و هنرمندی خویش در مراسم جشن و شادی ما مردم، آب زندگی بنوشند و نان بینیازی بخورند.
نوروز باستانی و بهار زیبا، بر شما زیبانگران و نیکاندیشان و کانینوشان، مبارک و پیروز باد.
* ارادتمند؛ سپاهی لایین
@kaniyadil
سلاڤ و دەما گشتی مخاتەبێن هێژا باش.
سلام و وقت همە مخاطبین گرانمایه بخیر
دوستان عزیز لطف کنید برای جواب سوال کامنت بگذارید, هفته دیگه بین کسانی که جواب درست را داده باشد, قرعهکشی صورت میگیره و به برنده یک جلد کتاب ابن غریب هدیه, و ارسال میگردد
لطفا کامنت بگذارید, به همراه اسم و فامیل و شماره تلفن
باسپاس💐
سـهری گهریایه ئیشهڤ ل زهمینێ
گـومان کم کهتیه گۆڤهندا ئهڤینێ
ب دۆرا خوه، ب دۆرا تاڤـێ ژی نا
دگــهرره ئــــهو ب دۆرا نـازهنینێ
#برێز_دوختۆر_سادق_فەرهادی
@palkanwelatame 👈🍃🌸
ماسیێ ژ ئاڤێ را گۆت: ئەگەر تو تونەبی, ئەزێ بمرم
ئاڤێ خوەست وێ بجەربینە, گۆت: ئەز ێ ل سەر گۆتنا تە بفکرم!
ئاڤ چوو و زوو ڤەگەریا, لێ ماسی مریبوو...
ت جارێ ب تونەبوونا خوە, کەسەکی/ێ نەجەربینە...
ماهی بە آب گفت; بی تو میمیرم
آب خواست امتحانش کند
گفت; میرم و بە حرفات فکر میکنم, رفت و زود برگشت, اما ماهی مردە بود.
هیچ وقت با نبودنت کسی را امتحان نکن.
@palkanwelatame 👈🍃🌺
ئــاسمانـێ ڤـــر, بــــێ ئـــەورە
چــاڤ ل رێیـا بەرفـــێ, گەورە
کــــێ نفـڕ کــــر ل ڤـــی واری؟
هاوار خــوەدێ, ڤا چ جــەورە!!
#ئەلی_رەجەبزادە_گولیل
@palkanwelatame 👈🍂🍁
#نان_و_جان
سفـرە بـــێ ئـاڤ و بـــــێ نانە
بهایـــــێ نیـن ل ڤــــــر جانە!
شـــەرما هــەری مـــەزن ئەڤە
کو ئەم ب ڤێ رەوشێ شا نە!
#ئەلی_رەجەبزادە_گولیل
@palkanweltame 👈🍂🍁
قــــــڕانقریـــچ, قــــریچقــــڕان
گەهـ ل نالـــێ, گەهـ ل بـــــڕان
ل هــــەڤ ب تا کــــەڤـن خــزان
خـــوە دوور کــن ژ ڕک و گــڕان!
راستیــا ژینــــــــێ قــــــە ڤـا یــە
دل گەهـ خـەمگین,گەهـ ژی شا یە
بلـــی شابـــوونا تـــەڤـــی هـــەڤ
هــــــەر تـشت دەرەوە, خــویا یە!
ئـــــەلەنگــــۆزە, ئــــــەلەنگـــۆزە
هــــەرد و هــــــەوا بـوویــە تۆزە
گەهــ ل ژێــر و گــەهـ ژی ل ژۆر
ژینــا مـــــە کـــــــوردان ئـالــۆزە!
✍#ئەلی_رەجەبزادە_گولیل
قڕانقریچ ــ الاکلنگ در سرحد شیروان
بلی ــ غیر از
تهڤی هەڤ ــ همراە هم
ئەلەنگۆزە ــ الاکلنگ, در میانکوه درگز
ئالۆز ــ شلوغ
@palkanwelatame 👈🍃🌸
Kurdên delal,
Newroz mizgîna biharê ye,
Newroz sembola aştîyê ye, Newroz cejna azadîyê ye… Newroz li we pîroz be…
Bi hêviya ku wek demsalan jiyan jî nû bibe, Bila hemû rojên we bihar be
کوردێن دەلال,
نەورۆز مزگینا بهارێ یە,
نەورۆز سەمبۆلا ئاشتیێ یە, نەورۆز جەژنا ئازادیێ یە...
نەورۆز ل وە پیرۆز بە...
ب هێڤیا کو وەک دەمسالان ژیان ژی نوو ببە, بلا هەموو ڕۆژێن وە بهار بە.
💐🌸💐🌸💐
@palkanwelatame 👈🍃💐🌸
Şîrvan, serhed, navçeya cirîstanê, gundê #Palikan
شیرڤان, سەرهەد, ناڤچەیا جریستانێ, گوندێ
#پالکان
@palkanwelatame 👈🍃💐
هەلبەست; #مدا
مدا دکم ژ دل سا گشتی رندان
مدا بسای وە هەمی سەر بلندان
مدایێ من سا وە دەلالێن دنێ
ئەڤە کو نەکەڤن ت جار هوون ژ پێ
مدا دکم پارا و رندان بە کەن
نەبە ت جار ژیان ب وە را دوشمەن
مدا دکم بهار ب سەر وە دا بێ
کو هوون ببن ب کانیان را هەڤرێ
مدا دکم تاریتی ڤەندا ببە
ببارە ئەزمان دنێ ئاڤا ببە
مدای من بسای وە دل ڤە بوونە
ژە وە را دل خوەشی و هەر هەبونە
مدایێ من سا و ل گشتی حالان
بسای وە هێژا هۆگر و هەڤالان
ئەون کو هوون ب سەر خوەشی سەر بکن
ب گشت دونێ را خوە بەرانبەر بکن
مدایێ من سا وە را هەست و هەزە
کو سال ببە ژ وە هەر رۆ تەزە
مدا دکم هوون بێ مدا نەمینن
بخوازن هەر چ ژ خوەدێ بستینن
هەلبەست و دەنگ; #مامۆستە_ئەلی_هەیدەری
@palkanwelatame 👈🍃🌸
Mêrî şêr e, jin jî têr e
#Gotina_pêşiyan
مێری شێرە, ژن ژی تێرە
#گۆتنا_پێشیان
@palkanwelatame 👈🍃🌺
ستران/ کلام; #نەورۆز
Stran/ kilam; #Newroz
دەنگ; #کۆما_تۆلهلدان
Deng; #Koma_Tolhildan
پێشەپێش نەورۆز و سەرسالا وە پیرۆز بە 🌸
pêşepêş newroz û sersala we plroz be🌸
@palkanwelatame 👈🌸🍃🌸
بهار ادبیات کردی در خراسان
گفتوگوی نوروزی «دهنگی کوردستان» با
علیرضا سپاهی لایین- بخش دوم
✅حضرتعالی بیش از سه دهه در ادبیات فارسی کار کرده و چهره شناخته شدهای در این حوزه هستید و بیش از ده مجموعه شعر فارسی چاپ کردهاید، چه چیزی باعث شد تا اصرار بر نوشتن شعر به زبان کردی و چاپ سه مجموعه داشته باشید؟
* درواقع این یک اصرار ساده نیست. این کار، عمل به اقتضای طبیعت و انجام وظیفهی درست و کامل انسان معاصر است. ما مامور به تعالی و تجلی دارایی خویشیم. زبان فارسی، زبان ملی ماست و بنده تا این لحظه حدودا 20 کتاب شعر چاپ کردهام که فقط چهارتای آنها کردی است. دلیلش این است که ما از کودکی از طریق کتب درسی و رسانهها، مدام شعر فارسی شنیده و خیلی دیر به ظرفیت و اهمیت زبان مادری خویش پی بردهایم. اما در همین سه دههی اخیر و با شناختی که از وظیفه و هویت فرهنگی خود یافتهایم، متوجه شدهایم که زبانهای دیگر، محافظان خویش را دارند. ما کردیم و کردها مسئول پاسداری زبان خویشاند.
✅اولین اثر فاخر کردی "مەم و زین" احمد خانی بە زبان کوردی کورمانجی نوشتە شدە است و میتوان گفت هم سرآغاز هویتخواهی کوردی و هم اولین اثر کوردی قلمداد میشود، کوردهای کورمانج در خراسان با این پیشینه ادبی از لحاظ زبانی چطور این گسست ادبی و گسست تاریخی را ترمیم خواهند کرد؟
* در روزگار ما، خوشبختانه به دلیل انقلاب تکنولوژیک بهویژه در حوزهی ارتباطات و رسانه، فاصلههای جغرافیایی عملا محو شدهاند. کردهای خراسان، علاوه براین که در حال حاضر مەم و زین را خواندهاند، از اشعار علی حریری تا شیرکوی بزرگ را در دسترس خویش دارند و میخوانند. علاوه براین، در سه قرن گذشته، ادبیات کردی خراسان دو شاعر بزرگ به نام ابنغریب و جعفرقلی زنگلی، پرورده و از خود به یادگار گذاشتهاست. بنابراین، گسست مخرب و خسارتباری اتفاق نیفتاده و رشد روزافزون کمی و کیفی شعر و ادب کردی خراسان، خود گواه محکمی از پیوستگی ذوقی، زبانی، ادبی و فرهنگی است.
✅ ادبیات شفاهی کوردهای خراسان چقدر در حفظ و پویایی ادبیات کوردی در این منطقه موثر بوده است و ادبیات کردهای خراسان چقدر بر سر این سنت شفاهی شکل گرفته است؟
* خب واقعیت این است که تا پیش از آغاز کتابت و گسترش روایتهای علمی و ادبی از شعر، تقریبا همه چیز کردهای خراسان و حتی تاریخشان شفاهی بودهاست. این سالها اما، موضوع بهکل تغییر کرده و حتی همان سنتها و سوابق شفاهی نیز، دارای شناسنامه و تعریف مکتوب و استاندارد شدهاند.
بنابراین، مثل هر مملکت و ملتی، هرچند ریشههای ادبی ما هم شفاهی بوده اما در این روزگار، همه چیز به سمت رسمیت و جدیت و کتابت رفتهاست و سالهای پیش رو، از این بابت شاهد شکوه و عظمت بیشتری خواهیم بود.
✅پرسش پایانی؛ باتوجه به اینکه سال 99 را سال کتاب کردی در خراسان نامیدهبودید، برنامهی شما برای سال 1400 در خراسان چیست؟
* نظر به اهمیت کتاب و خواندن و نوشتن در میان کردها، در سال 1400 هم، همچتان تمرکز ما بر نشر کتاب خواهد بود. این جانب چندین مجموعه شعر کردی در قالبهای مختلف آمادهی چاپ دارم و دوستان دیگر اهل قلم هم، بهخصوص اعضای انجمن ادبی کانیادل، آثارشان را آمادهی چاپ کردهاند. در عین حال، عمده برنامهی ما برای سال 1400 تاکید بر اهمیت فراگیری خواندن و نوشتن کردی براساس دو رسمالخط آرامی و لاتینی است. در واقع سال 1400 را سال عمومی شدن نوشتن و خواندن به زبان و خط کردی در خراسان، اعلام کردهایم و خواهیم کوشید جاماندگان از قافلهی نوشتن و خواندن علمی و آکادمیک به زبان کردی را متوجه اهمیت این کار بکنیم.
در پایان سال 1400، پس از گذشت بیش از 400 سال از حضور کردها در خراسان، موضوع خواندن و نوشتن کردی، باید به عنوان ضرورتی اجتنابناپذیر و نیازی شبانهروزی مورد توجه قرار گیرد.
@palkanwelatame
🔺هفتهنامه دهنگیکوردستان
🔹یکشنبه ۱۳۹۹/۱۲/۲٤
🔹شماره ۱۲٤
🔹صفحه اول
🌈دهنگیکوردستان را دنبال کنید
@DengiKurdistan
@palkanwelatame
سلاڤ و دەمباش ل گشتی ئەندامێن دەلال یا کانالا پالکان
بەرسڤا ڤێ پرسێ, مامۆستە #ئەلیڕزا_سپاهی_لایین بوو و ل قورەکشاندنێ, ناڤێ برێز #جەواد_نادری دەرکەت
پرتووکا #ئبنێ_قەریب ژ ئالیێ کانالا پالکان دا ژ بۆ ڤی هێژایی تێ شاندن
برێز #نادری پیرۆز بە 🍀
سپاس ژ گشتی هەڤالێن دەلال کو بەشداری ڤێ موسابقەیێ بوون, هەتا موسابقەیەکە دن بمینن د ناڤ خێر و خوەشیێ دا 💐
@palkanwelatame 👈🍃🌺
گرێدانا بشکۆژا بن گەوریێ وێ دەمێ باشە کو پێشیا پاریێ هەرام بگره.!
#هەڤۆکێن_خوەش!
بستن دکمە زیر گلو آن زمان خوبە کە جلوی لقمە حرام را بگیرد.!
#جملەهای_زیبا!
@palkanwelatame 👈🍃🌺
کەوێن خوەشخەمل و خوەشرەوش کەتنە تاوێ
ئـــــەرێ ڤـــــردا چ چـــاڤــرەش کـــــەتنــە تــاوێ
ب دەنگـــــێ زیـــــــز تــــــەڤ قــــۆشمە دوتــارێ
بنێـرن چــــەقـــــەس کــــەلەش کــــەتنــە تـــاوێ
ب وێ تــــــاوێ دبـــــن هـــــووش و هــــەواسان
ب بێهنا خــــــوەش ب وان جــلک و کـــــــراسان
بـــراستـــی ژی کــــــو جــــۆشن شاهیێن مـــــــە
ب هــەستــە, خــــــوەشە, دلنشتــە خــــــۆراسان
#مامۆستە_ئەلی_هەیدەری
@palkanwelatame 👈🍃🌸
زبانهای ضمیرانداز و غیرضمیراندازpro-drop language
مهدی جعفرزاده
زبان ضمیرانداز در نحو به زبانی گفته میشود که عدم به کاربردن ضمیر یا فاعل در جملات آن لطمهای به معنای جمله نمیزند.
موضوع انداختن ضمیر یا عدم به کار بردن آن در بعضی از زبانها امکان پذیر نیست و اگر گویشور و یا نویسنده آن زبان با ویژگی های زبانش آشنایی کافی نداشته باشد و از زبانهای دیگر تقلید نماید آنگاه مشکلات ذکر شده به صورت عجیبی در گفتار و نوشتار خودنمایی خواهند نمود، در اینجا منظور ما رابطه کوردی کورمانجی و فارسی است. به خاطر اینکه کوردی کورمانجی و فارسی دستور زبانهای کاملا متمایزی دارند و ویژگیهای مثل ارگاتیو و جنسیت در زبان کوردی کورمانجی وجود دارند و فارسی فاقد ویژگیهای ذکر شده است لذا باید به این تفاوت ها کمی دقت شود و از تقلید کورکورانه چه در ادبیات گفتاری و چه نوشتاری خودداری شود.
پدیده ضمیر اندازی در نحو زبان کوردی کورمانجی به دو صورت عمده مشکل ساز میشود که در ادامه به آن پرداخته می شود.
حالت اول: ضمیر اندازی و مشکل به هم ریختگی در حالت ارگاتیو
کوردی کورمانجی زبانی نیمه ارگاتیو است. این پدیده در افعال متعدی و در زمان گذشته به چشم می خورد. یعنی در زمان گذشته افعال متعدی، فعل مطابق با مفعول صرف میشود و از آن تبعیت می کند به عبارتی هیچ تاثیری از فاعل در صرف فعل دیده نمی شود. حال با این توضیح اگر در جمله ای فاعل یا ضمیر از جمله حذف شود جمله ناقص به چشم می آید لذا نویسنده یا گویشور در این حالت سعی میکند کمبود فاعل و ضمیر را در فعل نشان بدهد که باعث به هم ریختگی یکی از بارزترین ویژگی دستور زبانی در کوردی یعنی حالت ارگاتیو می شود.
نمونه:
"وان ئاڤ ڤەخوار" آنها آب خوردند
حالا اگر ضمیر حذف شود معنی جمله به مفرد تغییر پیدا می کند و دیگر جمله از صورت جمع خارج میشود "ئاڤ ڤەخوار" اما به خاطر تاثیر فارسی و نبود شناخت کافی از دستور زبان کوردی و همچنین رهایی از این به هم ریختگی، اکثرن دیده می شود که فعل از حالت مفرد به حالت جمع شیفت داده شده وغافل از اینکه به خاطر کمبود فاعل/ضمیر و اضافه شدن شناسه جمع به فعل، در واقع ویژگی ارگاتیوی زبان کوردی از هم پاشیده می شود و دیگر آن مطابقت ذکر شده در بالا که بین فعل و مفعول بوده باقی نمانده است.
حالت دوم: انداختن ضمیر/فاعل و ابهام در معنای جمله:
مورد دومی که با جا انداختن ضمیر و فاعل می تواند بروی نحو کوردی - کورمانجی تاثیری منفی داشته باشد این است که با حذف فاعل ابهام در معنی جمله و درک آن به وجود می اید.
نمونه ای از ضمیر اندازی در زبان فارسی:
مثلاً در جمله «من آب خوردم»، میتوان کلمهٔ من را حذف کرد
و نوشت: "آب خوردم" همچنان معنی جمله ثابت است. ولی در زبان کوردی-کورمانجی با حذف فاعل و ضمیر، جمله کاملا گنگ و ناقص است ومی تواند خواننده را گمراه کند
مثال: "من ئاڤ ڤەخوار": من آب خوردم
حالا با حذف ضمیر جمله اینگونه می شود:
"ئاڤ ڤەخوار": آب خورد
این نمونه در افعال جمع هم بیشتر باعث گمراهی و سردرگمی خواننده و شنونده میشود
با توجه به توضیحات بالا حالا در نظر بگیرید همین ویژگی های نامبرده در متنی به صورت نظم و شعر خواسته یا ناخواسته در نظر گرفته نشود، ممکن است تمام زحمات یک شاعر به هدر برود و شعرش کاملا به بیراه برود و یا افکارش به صورت غیر قابل انتظار و معکوس منعکس شود
ادبیات کوردی در خراسان در حال رشد است و اکثر نویسندگان منطقه در سرودن اشعار فارسی صاحب تجربه اند، خوشبختانه در سالهای اخیر اکثر شاعران و نویسندگان منطقه پا به عرصه ادبیات کوردی هم گزارده اند و به خاطر عدم آموزش زبان کوردی کمبودهایی فراوانی در بحث زبانی و دستورزبانی حس می شود که می توان با کمی تمرین و دقت این مشکلات را رفع کرد. یکی از بهترین راهها ی جلوگیری از این مشکل ناخواسته برای نویسندگان و شاعران نوپا این است که از جا انداختن و ننوشتن ضمیرها و فاعل ها خودداری نمایند.
#Mehdî
درختکاری و آتیهداری...
گرامیداری 15 اسفند، روز درختکاری، در خدمت باغبان مهربان تاریخ و طبیعت کردهای خراسان و ایران؛ استاد کلیمالله توحدی.
هەر دارەک
دلدارەک
هەر کوردەک
سەردارەک...
درخت، امید امروز، سایەی فردا
کتاب، سواد امروز، سرمایەی فردا...
@kaniyadil
#کورتەچیرۆک_کوردی_کورمانجی
#نێچیرڤان_و_بەقا_قوره
رۆکێ نێچیرڤانەک د دارستانێ دا ب دوو نێچیرەکێ دگەرە, ژ نشکێ ڤا چاڤێن وی ب کۆڤییەکێ دکەڤن کو مژوولی چێرینێ بوو. تفانگا خوە ئامادە دکە کو وێ نێچیر بکە
کۆڤی ب وی دهەسە و پێ ل رەڤێ داتینە و ژ بەر چاڤێن نێچیرڤێن دوور بوو.
هەسرەتا نێچیرکرنا کۆڤیێ د دلێ نێچیرڤێن دا دمینە و رێیا گوند ددە بەر خوە.
د رێیا ڤەدگەرینێ دا, ئەو ب بەقەکێ دهەسە کو کێلەک ل وی گرتیبوو و دقێری, و دگۆت: هەیف و سەد هەیف, تە دیت نێچیر ب چ راهەتیێ رەڤی!!
نێچیرڤان دبێژە: بەقێ, تە خێرە, چ هاتیە سەرێ تە!؟
بەق دبێژە: برایێ نێچیرڤان; تە دیت چ هاتە سەرێ مە! تە دیت نێچیر ب چ هێسانیێ رەڤی!!؟
نێچیرڤان هەسرەتەکە کوور ژ دل دا دکشینە و دبێژە: هەی خوەدێ, تو رند ل رەوشا من و ڤێ بەڤێ قورە بنێره ها! دەردێ کو نێچیر ژ دست من رەڤی بلا بمینە, لێ! دەردێ کو ڤێ بەقێ, دایە سەر دەردێن من,نزانم ل کو داینم!!!!!
بێژەیێن دژوار ــ واژەهای دشوار👇
نێچیرڤان ــ شکارچی
نێچیر ــ شکار
مژوول ــ مشغول
قورە ــ مغرور
دارستان ـــ جنگل/ دارستان
دقێری ــ فریاد میزد
گوند ــ روستا
رەوش ــ وضع و حال
هێسان ــ آسان, راحت
✍ #ئەلی_رەجەبزادە_گولیل
#Nêçîrvan_û_Beqa_qure
Rokê nêçîrvanek di daristanê da bi dû nêçîrekê digere, ji nişkê va çavên wî bi kovîyekê dikevin ku mijûlî çêrînê bû. Tifanga xwe amade dike ku wê nêçîr bike.
Kovî pê dihese û pê li revê datîne û ji ber çavên nêçîrvên dûr dibe.
Hesreta nêçîrkirina kovîyê b di dil nêçîrvên da dimîne û rêya gund dide ber xwe.
Di rêya vegerînê da ew bi beqekê dihese ku kêlek li wî girtîbû û diqêrî û digot: Heyf û sed heyf, te dît nêçîr bi çi rahetîyê revî!!
Nêçîrvan dibêje: Beqê, te xêr e, çi hatîye serê te!?
Beq dibêje: Birayê nêçîrvan; te dît çi hate serê me! te dît bi çi hêsanîyê Nêçîr revî!!
Nêçîrvan hesreteke kûr ji dil da dikişîne û dibêje: Hey xwedê, tu rind li rewşa min vê Beqê qure binêr ha, derdê ku nêçîr ji dest min revî bila bimîne, lê! Derdê ku vê beqê daye ser derdên min, nizanim li ku dayînim!!
✍ #Elî_Recebzade_Gulîl
@palkanwelatame 👈🍃🌺
#قەدرناسی
فەقێرەک ژ دەولەمەندەکی را دبێژە:
ئەگەر ئەز د مالا تە دا بمرم, تویێ چ بکی؟
دەولەمەند دبێژە:
ئەزێ تە کەفەن بکم و بسپێرمە ئاخێ
فەقێر دبێژە:
ئەز کو ئیرۆ هین زندە مە, کراسەکێ ل من کە, و پاشێ کو مرم من بێ کەفەن بسپێرە ئاخێ..!
#پەند: مەرڤ دا کو زندەیە دڤێ قەدرا هەڤدو زانبە, نە پشتی مرنێ..
دەولەمەند ــــ ثروتمند
ئاخ ــــ خاک
مەرڤ ـــ انسان
دڤێ ــ باید
وەرگێر: #ئەلی_رەجەبزاده_گولیل
@palkanwelatame 👈🍃🌺
کەسێ کو دخوازە مینا ڕۆژێ ببرقە, دڤێ ئەول مینا ڕۆژێ بشەوتە
کسی کە میخواهد مثل خورشید بدرخشد
باید اول مثل خورشید بسوزد
@palkanwelatame 👈🍃🌸