1843
ޢިލްމު އަދި އެއަށް ލޯބިކުރާ ދަރިވަރުންނަށް Notes by, ibn Fahmī Dīdī عفا الله عنه Friends & family
🌙 ޝަޢްބާން މަހު ރޯދަ ހިފުމުގެ މާތްކަން - ސުލައިމާން ބިން ނާޞިރު އަލްޢަލްވާން
💬 ފަތުވާ، ތާނައިން
🎤އޯޑިއޯ: ހިދާޔާ ރޭޑިއޯ
❝...Also along with the [issue of] man-made laws [being kufr], there are many articles included in them which are also from the nullifiers [of Islam]. If these nullifiers found in man-made laws were to be collected, they would exceed one hundred; thus, the issue is not one of a single nullifier. The greatest of these, which is now well-known, is the equality between Muslims and disbelievers. This is one of the articles of man-made laws, which states that there is no difference between a Muslim and a kāfir, and they say, “The homeland is for everyone” ⁽¹⁾. This is a nullifier [of Islam] upon which there is consensus. ❞
— Shaykh Sulaymān Al-ʿAlwān (text)
~ Galandān 🖋
----------------------------
[1] And sometimes more explicitly,
الدين لله والوطن للجميع
“The religion is for Allah and the home land is for all.” This is even clearer in its kufr.
📌A Benefit:
▶️يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتَ ٱلنَّبِيِّ إِلَّآ أَن يُؤۡذَنَ لَكُمۡ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيۡرَ نَٰظِرِينَ إِنَىٰهُ وَلَٰكِنۡ إِذَا دُعِيتُمۡ فَٱدۡخُلُواْ◀️
O you who believe! Enter not the Prophet’s houses, unless permission is given to you for a meal ˹and if invited for a meal˺, do not ˹come too early and˺ linger until the meal is ready. But if you are invited, then enter ˹on time˺. (33:53)
Ibn Kathīr said:
˹After general prohibition˺ Allah then brought exception upon it and stated “...unless permission is given to you for a meal, ˹and if invited for a meal˺, do not ˹come too early and˺ linger until the meal is ready....”
Mujāhid, Qatādah and others said: “That is, not waiting until the food is ready.” In other words, do not watch out for food, until it is almost ready, then you enter. This is something that Allah dislikes and condemns.
This indicates that al-Taṭfīl is forbidden, al-taṭfīl is what Arabs call when people are ḍayfān [i.e. impose on people without an invitation]
(The word al-ḍayfān means: The one who intrusively follows a guest; a person who enters an invitation by clinging to a guest who was invited).
Al-Khatīb Al-Baghdādī wrote a book condemning this, the act of Al-Ṭafīliyyīn , and mentioned more things about this topic than we can quote here.
③
[5] Supporting the oppressed is a mandatory duty for anyone aware of such oppression and able to offer assistance. It is also a communal duty, as it removes evil and protects Muslims from harm.
[6] Regarding responding to invitations, this is general (to all invitations) and the general rule is that acceptance is desirable unless there is a reason to decline (such as if the invitation involves something objectionable, like sinful activities).
Jurists differed on the aforementioned basic ruling (that it is merely mustaḥabb) in the case of wedding invitations: Is it obligatory or not?
[The majority hold that attending a wedding feast is an individual obligation. This is the view of the Mālikīs, Shāfiʿīs —according to the correct opinion, and Hanbalīs. It is also the opinion of some Hanafis. It is also the opinion of Ẓāhirīs. Some scholars have mentioned a consensus on this point, though the correct view is that it is the opinion of the majority.]
Some also saw leniency in the excuses offered for not responding to the invitation...
Some offered an exception to this general rule (i.e., that responding to invitations is desirable). They argued, "People of virtue should not rush to respond to invitations," or words to that effect. Thus, they presented this exception to the general rule, specifically for virtuous people responding to invitations. The validity of this view is debatable.
[7] "Spreading Salām” means manifesting and announcing it. The welfare of affection is connected to this, as indicated in another ḥadīth, in which the Prophet (peace and blessings be upon him) said:
{ أَوَلاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى شَىْءٍ إِذَا فَعَلْتُمُوهُ تَحَابَبْتُمْ أَفْشُوا السَّلاَمَ بَيْنَكُمْ }
“Shall I not guide you to something that, if you do it, will foster love amongst you? Spread Al-Salām among yourselves.”
[Regarding initiating the salām, most scholars consider it a recommended act. While some scholars consider it obligatory, this is the view of Shaykh al-Islam Ibn Taymiyyah. We previously highlighted this issue.]
~ Galandān 🖋
❤️ Seven Ways to Cultivate Love for the Sake of Allah
❝ Al-Barāʾ bin ʿĀzib — May Allah be pleased with him said:
أَمَرَنَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم بِسَبْعٍ، وَنَهَانَا عَنْ سَبْعٍ: أَمَرَنَا بِعِيَادَةِ الْمَرِيضِ، وَاتِّبَاعِ الْجَنَائِزِ، وَتَشْمِيتِ الْعَاطِسِ، وَإِبْرَارِ القسم أو الْمُقْسِمِ، وَنَصْرِ الْمَظْلُومِ، وَإِفْشَاءِ السَّلاَمِ، وَإِجَابَةِ الدَّاعِي.
“The Messenger of Allah, may Allah bless him and grant him peace, commanded us to do seven things and forbade us from doing seven things:
He ordered us to:
⬆️Visit the sick ⁽¹⁾
⬆️Follow funeral processions ⁽²⁾
⬆️Respond to a sneezer with Yarhamuk-Allah ⁽³⁾
⬆️Help others to fulfill their oaths⁽⁴⁾
⬆️Help the oppressed ⁽⁵⁾
⬆️Accept invitation ⁽⁶⁾ and
⬆️Promote the greeting (Salām)⁽⁷⁾ ”
The authenticity of this ḥadīth is agreed [by Al-Bukhārī and Muslim]
These matters are among the reasons for achieving Muwālāt [i.e. loyalty] for the sake of Allah and strengthening the bonds of love between Muslims.
So hurry! hurry! to apply them in real life! ❞
— Shaykh Sulaymān Al-ʿAlwān (text)
~ Galandān 🖋
(1)
ފަރުޟު ނަމާދު ތަކަށްފަހު ކިޔުން «ޞައްޙަ» ޛިކުރުތައް
(( އައްޝައިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އަލްޚުޟައިރު ))
💎 The Ruling On Initiating The Greeting Of As-salām
❝ The matter of As-salām is weighty, its status is immense, and its reward is abundant.
Scholars differed on the ruling regarding initiating As-salām, while agreeing on the obligation of responding to it.
1️⃣ Most scholars consider it a Sunnah, and responding to it obligatory (wājib).
They cite the words of Allah —ʿAzza wa Jall— as evidence:
▶️وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآۗ◀️ (4:86)
[And when you are greeted, respond with a better greeting or at least similarly.]
They stated that His statement, {And when you are greeted,} indicates that initiating greetings is recommended, while responding to it is obligatory.
2️⃣ Some scholars, including Shaykh al-Islām Ibn Taymiyyah, considered it obligatory.
This second opinion is more likely to be correct and weightier, because the Messenger of Allah (peace and blessings be upon him) established it (i.e., initiating the salām) as a right of every Muslim over his fellow Muslim when they meet. He said:
«حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِتٌّ:... إِذَا لَقِيتَهُ فَسَلِّمْ عَلَيْهِ»
[The rights a Muslim has over another Muslim are six... When he meets him, he should greet him.]
Rather, he, peace and blessings be upon him, ordered the spread of Al-Salām. He said:
«لاَ تَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ حَتَّى تُؤْمِنُوا وَلاَ تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا . أَوَلاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى شَىْءٍ إِذَا فَعَلْتُمُوهُ تَحَابَبْتُمْ أَفْشُوا السَّلاَمَ بَيْنَكُمْ»
[You shall not enter Paradise so long as you do not affirm belief (in all those things which are the articles of faith) and you will not believe as long as you do not love one another. Shall I not guide you to something that, if you do it, will foster love amongst you? Spread Al-Salām among yourselves.]
He declared that entrance to Paradise depended on it; this, and the aforementioned evidence, all indicated an obligation. ❞
— Shaykh Al-Muḥaddith ʿAbdullah Al-Saʿd (text)
~ Galandān 🖋
ސަމާލުކަމަށް:
❞ ޙުރުމަތް ތެރި މައްސަރު ތަކުގެތެރެއިން ވުން ފިޔަވައި، ރަޖަބް މަހުގެ ފަޟުލު ވަންތަ ކަމާއި މެދު އެއްވެސް އެއްޗެއް ޞައްޙަ އެއް ނޫނެވެ. މިހެންކަމުން އެހެން މައްސަރުތަކަށް ނުވާ ޚާއްޞަ އަޅުކަންތަކުގެ ތެރެއިން އަޅުކަމެއް އެއަށް ޚާއްޞަވެފައި ނުވެއެވެ. އެއީ "ޞަލާތުއް ރަޣާއިބު" ފަދައެވެ. ފަހެ މިއީ އެއަކަށް އެއްވެސް އަޞްލެތް ނެތް އެއްޗެކެވެ. ❝
— އައްޝައިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު (މަޞްދަރު)
~ ގަލަންދާނު 🖋
#حديث_ضعيف
Ḥadīth of ʿĀʾishah may Allah be pleased with her, that “the Prophet, may Allah bless him and grant him peace, used to perform ghusl for four reasons: sexual defilement, on Friday, after cupping and washing the dead.” Narrated by Abū Dāwūd, who classed it as weak.
It was classed as weak by a group of ḥadīth scholars, such as Aḥmad, Abū Zurʿah, al-Nasāʾī, and al-Dāraquṭnī. Those who classed it as “ṣaḥīḥ according to Muslim’s criteria” made erred.
Imām Aḥmad was asked about ghusl after washing the dead, and he said: “There is no authentic ḥadīth on this.”
— Fahd bin Al-Sunīd (text)
~ Galandān 🖋
ޚުޟައިރިއްޔަ ސިލްސިލާ (13)
⬆️ހިޖުރަޔާއި ޖިހާދުގެ ރާސްތާއާއި ނުލައި އިސްލާމީ ދަޥްލަތެއް ޤާއިމުވާނެތޯއެވެ؟
①
ސުވާލު: ޙާލަތް ބަދަލުކުރުމަށްޓަކައި އޮތް މަންހަޖާއި މެދު (އެބަހީ: އެކަމުގެ ރާސްތާއާއިމެދު) ˺އުއްމަތް˹ ހޭޖެއްސެވުމުގެ ޙަރަކާތުގެ ⁽¹⁾ ބައިވެރިންގެ ތެރޭގައި އޮތް ކޯޅުންގަނޑާއި މެދު ޝެއިޚުގެ ރައުޔަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ އެހެނީ އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ދެކެނީ ޙައްލު ވަނީ ޖިހާދުގައި ކަމެވެ. އަދި އަނެއް ބައިމީހުން ދެކެނީ ކެރިކުޅަދާނަ ޖީލެއް އުއްފެއްދުމުގެ ގޮތުން ތަރުބިއްޔަތު ދިނުމާއި ވެރިކަމުގެ ގޮބަޅިއާއި ނުތޮޅެ ދުރުހެލިވެތިބުން ލާޒިމުކަމުގައެވެ. އަދި މިއިން ކޮންމެ ބަޔަކު އަނެއްބަޔަކާއި އަރައިރުން ވަމުންދެއެވެ. ވީމާ އިއްޒަތްތެރި ޝެއިޚުގެ ރައުޔަކީ ކޮބައިތޯއެވެ.
ޖަވާބު: އެއްވެސް ޝައްކެތް ނެތް ގޮތުގައި، މިކަމުގައި ޙައްޤު ބުނުން އޮތީ ޙައްލަކީ ޖިހާދު ކަމުގައި ބުނި ފަރާތްތަކާއި އެކުގައެވެ. އަދި ނަބިއްޔު ﷺ އެކަލޭގެފާނުގެ ޢަމަލުފުޅުން ދަލީލު ދެއްކެވި އެއްޗަކީ މިއެވެ. އަދި އިސްލާމީ ދަޥްލަތް ޤާއިމު ކުރުމުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ސީރަތްޕުޅާއި މަގުދެއްކެވުން އެއެއްގައި އޮތް އެއްޗަކީވެސް މިއެވެ.
އަދި ހިޖުރަކޮށް ˺ކާފަރުންގެ ގޮބޮޅިގަނޑުން މުސްލިމުން ދިރުއުޅޭ˹ ބިން ވަކިކުރައްވައި އެތަނުގައި ﷲ ގެ ޝަރީޢަތް ޤާއިމު ކުރައްވައިގެން މެނުވީ އިސްލާމީ ދަޥްލަތެއް ޤާއިމު ކުރުމަށް ކުޅަދާނަކަން ލިބިވަޑައި ނުގަންނަވައެވެ. ދެން ޖިހާދު ފެއްޓެވިއެވެ.
އަރަހުށި އިލާހު ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
﴿لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِي رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ﴾ (الأحزاب 21)
[މާނައީ: ހަމަކަށަވަރުން رَسُوْلُ الله ﷺ ގެ ބަސްފުޅާއި ޢަމަލު ފުޅުގައި އެކަލޭގެ ފާނުންގެ ސީރަތުގައި ކަލޭމެންނަށް ރަނގަޅުވެގެންވާ ރިވެތި ނަމޫނާ ވެއެވެ.]
ފަހެ ތާރީޚުގައި އިސްލާމީ ދަޥްލަތެއް ޤާއިމު ކުރިބައެއް ޤާއިމުކޮށްފައިވާ ގޮތަކީ މިއެވެ. އެހެންކަމުން ހިޖުރަޔާއި، ނުޞްރަތާއި (އެބަހީ: ހިޖުރަކުރެވޭ ބިމުގައި ޤާއިމުވުމަށް ބާރާއި މަދަދުވެރިކަންދޭ ބައެއްގެ އެހީތެރިކަން) އަދި ދެބައި ވަކިވުމާއި އެއަށްފަހު ޖިހާދާއި ނުލަޔެއް، އިސްލާމީ ދަޥްލަތެއް ޤާއިމުވެފައި ނުވެއެވެ.
ދެންފަހެ ޝިރުކީ ޕާލަމެންޓުތަކުގެ ރާސްތާއިން އިސްލާމީ ވެރިކަން ޤާއިމުކުރުމީ ލާހިކު ކަމެއް ނޫނެވެ. (ޚުދު ތާރީޚުން ވެސް މީގެ ނާކާމިޔާބީ އަށް ހެކިލިބެއެވެ.)
އަރަހުށި އިލާހު ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
﴿فَٱصۡدَعۡ بِمَا تُؤۡمَرُ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡمُشۡرِكِينَ﴾ (الحجر 94)
[މާނައީ: ފަހެ، ކަލޭގެފާނަށް أمر ކުރައްވާގޮތަށް، ފާޅުގައި دين އަށް ގޮވައިލައްވާށެވެ! އަދި شريك ކުރާ މީހުންނާ އެއްކިބާވެ ވަޑައިގަންނަވާށެވެ!] ⁽²⁾
އަދި މި ˺އާޔަތުގައި މިވާ˹ ޙުކުމްތެރޭ ސިޔާސީ ބާރު ހޯދުމަށް އެވެރިންނާއި އެކު އެއްބަސްވުންތަކަށް އައުންވެސް ހިމެނެއެވެ. އަދިކިއެއްތަ އާޔަތުން ދޭހަކޮށްދެނީ ޝަރީޢަތާއި ޚިލާފަށް އެވެރިން ހޯދާ ދުނިޔެވީ ނަފާތަކަކުން މުސްލިމުންނަށް ލާބައެއް ލިބުނެއްކަމަކުވެސް، ޙައްޤު ބަސް ފާޅުކޮށް ބުނުމެވެ.
އަރަހުށި އިލާހު ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
﴿ٱتَّبِعۡ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡمُشۡرِكِينَ﴾(الأنعام 106)
[މާނައީ: ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ حضرة ން ކަލޭގެފާނަށް وحى ކުރެއްވި ތަކެއްޗަށް تبع ވެވަޑައިގަންނަވާށެވެ! އެކަލާނގެމެނުވީ، حق ވެގެން އަޅުކަމެއްވެވޭ إله އަކު ނުވެއެވެ. އަދި ކަލޭގެފާނު مشرك ންނާ އެއްކިބާވެވަޑައި ގަންނަވާށެވެ!]
އަދި މިތާނގައި ˺އެއްކިބާވާށޭ˹ މިއޮތް ﴿وَأَعۡرِضۡ﴾— މިލަފުޒަކީ ˺ވަކި ޙާލަތަކަށް ޚާއްޞަ ކުރެވިފައި ނެތް˹ ޢާންމު ލަފުޒެކެވެ.
އަދިވެސް އަރަހުށި އިލާހު ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
﴿وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَن شَآءَ فَلۡيُؤۡمِن وَمَن شَآءَ فَلۡيَكۡفُرۡۚ﴾(الكهف 29)
[މާނައީ: (އޭ رسول ﷲ އެވެ!) އަދި ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ! "حقّ އެވަނީ ކަލޭމެންގެ ربّ ގެ حضرة ންނެވެ. (هداية ދެއްކެވުމާއި މަގުފުރެއްދެވުން ވަނީ ހަމަ އެކަލާނގެ حضرة ގައެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނަކަށް ނޫނެވެ.) ފަހެ އީމާންވާން އެދޭމީހަކު އެމީހަކު إيمان ވާށެވެ! އަދި ކާފަރުވާން އެދޭމީހަކު ފަހެ އެމީހަކު ކާފަރުވާށެވެ! (އެމީހަކު އެދޭގޮތެކެވެ.)]
އަދިވެސް އަރަހުށި އިލާހު ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
﴿وَٱلۡفِتۡنَةُ أَكۡبَرُ مِنَ ٱلۡقَتۡلِۗ﴾(البقرة 217)
[މާނައީ: އަދި شِرْكُ ކުރުމުގެ ފާފަ މީހުން މެރުމުގެ ފާފައަށްވުރެ މާބޮޑެވެ.]
އަދިވެސް އަރަހުށި އިލާހު ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
﴿وَٱلۡفِتۡنَةُ أَشَدُّ مِنَ ٱلۡقَتۡلِۚ﴾(البقرة 191)
[މާނައީ: އަދި އެމީހުން މަރާހެދުމަށްވުރެ شِرك ކުރުމުގެ ފާފަ މާބޮޑެވެ.]
އަދި ˺ސުވާލުގައި ނަންގަނެވުނު މީހުން˹ މިބުނާފަދަ ތަރުބިއްޔަތަކީ ނަބަވީ ދަޥްރުން ފެށިގެން މިއަދާއި ހަމަޔަށް ދުވަހަކުވެސް އެއަކުން އިސްލާމީ ދަޥްލަތެއް ޤާއިމު ކުރެވުނު އެއްޗެއް ނޫނެވެ.
=
📝 ޝަރީޢަތް ލަސްލަހުން ތަންފީޛު ކުރެވިދާނެހެއްޔެވެ؟
~ އައްޝެއިޚް އަޙްމަދް މޫސާ ޖިބްރީލް (حـفظه اللـه)
📄 ދިވެހި ޕީޑީއެފް (ޑައުންލޯޑް)
📄 ދިވެހި މސވޯޑް (ޑައުންލޯޑު)
[English]
~ ގަލަންދާނު 🖋
④
⬆️ނުޝޫޒު ކަމަށް ނުބެލެވޭ ކަންކަމުގެ ބައެއް މިޘާލުތައް
1️⃣ﷲ އަށް އުރެދުމެއްގައި ފިރިމީހާއަށް އެކަނބުލޭގެ ނުކިޔަމަންތެރިވުން.
2️⃣އެކަމަކަށް ކިޔަމަން ގަނެއްޖެ ނަމަ އޭނާގެ ނަފްސަށް ނޫނީ ދީނަށް ގެއްލުމެއް ފޯރަފާނެ ކަންކަން. ނުވަތަ އެކަމަކީ އެކަނބުލޭގެއަށް ދަތި އުނދުގުލާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހޭ ކަމަކަށްވުން. (މިގޮތުން ކުފުރުގެ ބިމަކަށް ދާން އޭނާއަށް އަމުރުކޮށްފިނަމަ އެކަމަށް އިންކާރު ކުރެވިދާނެއެވެ. އަދި އެއީ ނުކިޔަމަންތެރިވުން ކަމުގައި ނުބެލެވޭނެއެވެ.)
3️⃣ފަރުޟު ވެގެންވާ ޙައްޖު ނުވަތަ ހިޖުރަ ކުރުމަށްޓަކައި އޭނާ ދަތުރު ކުރުން. އަދި ފިރިމީހާ މިކަމުން މަނައު ކުރާ ހިނދު އެކަނބުލޭގެ އެކަމުގައި ކުރިޔަށް ދިޔަޔަސް ރާޖިޙު ޤަޥްލަކީ ނުކިޔަމަންތެރިކަމުގެ ޙުކުމުގެ ތެރެއަށް ނުވެއްޓޭނޭ ކަމެވެ. އަދި އެހެނަސް އެދެވިގެންވަނީ އިޛުނަހޯދައި އޭނާއަށް މަޑުމޮޅިވުމެވެ.
4️⃣ޝަރުޢީ ޢުޛުރަކާއި ލައިގެން ނުވަތަ ޖިސުމުގެ ޢުޛުރަކާއި ލައިގެން، އެއްދާން ކުރުމަށް އިޖާބަ ނުދިނުން. މިޘާލަކަށް އެތަނަކީ ނިވާކަން ކުޑަ ނޫނީ އާދަކާދާގައި އަޢިބު ތަނަކަށް ވުން. ނޯޓް: އެހެނަސް ޙައިޟުވެރިޔާ ހަމައެކަނި އެކަމުގެ ސަބަބުން އިޖާބަ ނުދީ ނުހުރެވޭނެއެވެ. އެހެނީ ނިވަލަކާއި އެކު ޖިމާޢު ވުމާއި ނުލައި ފިރިމީހާއަށް އޭނާއާއި ގާތްވުން ނައްޞުން ޙުއްދަކޮށްފައި ވުމުންނެވެ. އައްރަޥްޟާ ގައި އައްނަވަވީ މިކަމަށް އިޝާރާތް ކުރެއްވިއެވެެ.
5️⃣އޭނާގެ އަމިއްލަ ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއި ނޫނީ ފިރިމީހާގެ ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއި މެދު، އެބައިމީހުންގެ ދީނުގެ ފަސާދައަށްޓަކައި ނޫނީ އެކަނބުލޭގެ ނުވަތަ އޭނާގެ ދަރިންނަށް ގެއްލުންފޯރާތީ ގުޅުން ކެނޑުން
1️⃣އޭނާއަށް ބުރަކަން ބޮޑު ނުވަތަ ނުކުޅަދާނަ ކަމެއް ކުރުމަށް އެންގުމުން ކިޔަމަން ނުވުން. (ﷲ މީހަކަށް ކުޅަދާނަ ވަރަކަށް ނޫނީ ބުރައެއް ނުޖައްސަވަތެވެ.)
7️⃣ފިރިމީހާގެ ދެވަނަ އަންބަކާއި އެކު، އެއް ގޭބިސީއެއްގައި އުޅުމަށް އޭނާ ކުރާ އިންކާރު. އެހެނީ އެދިއްޖެނަމަ އޭނާއަށް ވަކިން ދިރިއުޅުމުގެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސައިދިނުމަކީ ފިރިމީހާ ބޮލުގައިވާ ޙައްޤެއްކަމުންނެވެ.
📌ޚުލާސާ އަކީ ދީނީ ނުވަތަ ދުނިޔެވީ އެއްވެސް ގެއްލުމެއް އަންހެން މީހާ އަށް ފޯރާ ކަމެއް ނުވަތަ އެކަން ކުރުމަކީ ސާފު ބުރަބޮޑު ދަތިކަމެއްނަމަ އެކަމެއްގައި އޭނާ ފިރިމީހާގެ އެންގުމަށް ތަބަޢަ ވުން ލާޒިމެއް ނޫން ކަމެވެ. އަދި އޭނާ އެކަން ދޫކުޅައުމަކީ ނުޝޫޒު ކަމުގައި ނުބެލެވެއެވެ.
(މިނުކުތާއަށް އިތުރަށް ބަލައިހޯދުމަށް، މަސްދަރު)
②
⬆️ސުވާލު: ނުކިޔަމަންތެރި އަންބެތް ވަރި ކުރުމުގެ ކުރިން ފިރިމީހާ އަށް އޮތް ޙައްލުތަކަކީ އަދި މަގުތަކަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟
ޖަވާބު: މިފަދަ ކަންތަކުގައި ﷲ تعالى މަރުޙަލާތަކަށް ބައްސަވާފައެވެ. ވަޙީކުރެއްވިއެވެ:
﴿وَٱلَّٰتِى تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِى ٱلۡمَضَاجِعِ وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ﴾ (النساء 34)
[މާނައީ: (އެކަމުގެ ޢިލްމެއް ނޫނީ ނިޝާނެއްގެ ސަބަބުން) ނުކިޔަމަންތެރިވެދާނެކަމަށް، ތިޔަބައިމީހުން ބިރުގަންނަނަމަ ފަހެ، ކަލޭމެން ފުރަތަމަ އެކަނބަލުންނަށް وعظ އާއި نصيحة ދޭށެވެ! (އެވަރުން ނުވިނަމަ) އެކަނބަލުންނާ ނިދާ ތަނުން ދުރުވެގެންނާށެވެ! (އެއްތާ ނުނިދާށެވެ!) (އަދި އެވަރުން ނުވިނަމަ) ކަލޭމެން އެކަނބަލުން ގައިގައި (ހާނީއްކަ ނުވާގޮތުން) ޖަހާށެވެ!]
ވީމާ
⬆️˺ފުރަތަމަ˹ ނަޞޭޙަތާއި ވަޢުޡެވެ.
⬆️ދެން ނިދާތަނުން ދުރުވެގަތުމެވެ.
⬆️ދެން ޖެހުމެވެ.
⚠️ދެންފަހެ ޖެހުމުގެ ވައްޓަފާޅި އާއިމެދު ދަންނައެ، މުފައްޞިރުން ގެ ޝެއިޚު، އައްޠަބަރީ رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ: ”މާނަ ކުރައްވާ ބޭކަލުން ވިދާޅުވިއެވެ: الناشز (އެބަހީ، ނުކިޔަމަންތެރިކަން ދައްކާ) އަނބިމީހާ ގައިގައި ޖެހުމަށް ﷲ ހުއްދަ ދެއްވި ޖެހުމުގެ ވައްތަރަކީ، مبرح ނޫން ޖެހުމެވެ.
(އިބްނު ޢަރަބީ ވިދާޅުވިއެވެ: غير مبرح އެބަހީ: އޭގެ އަޘަރު ފެންނަން ނުހުންނަ އެވެ. އެހެންޏާ ހާނީކައެއް ނޫނީ ބިންދައިގެން ދިޔުމެއްވެސް ނެތި ވުމެވެ.)
އަދި ޢަޠާއު رحمه الله އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ވިދާޅުވިއެވެ: ”އިބްނު ޢައްބާސް رضى الله عنهما އަރިހު އަހަރެން ދެންނެވީމެވެ. ”مبرح ނޫން“ ޖެހުމަކީ ކޮބައި ތޯއެވެ؟ ވިދާޅުވިއެވެ: ”އިރާކުދަނޑި ކޮޅެއް އަދި އެފަދަ އެއްޗަކުންނެވެ.“
🤚މިބުނެވުނީ ހުއްދަވެއޮތް އަދި މަނަޢުނެތް މާނައިގެ ދަށުންނެވެ. އެހެނަސް ނަބިއްޔު صلى الله عليه وآله وسلم މިކަންްތައް، ޖެހުމުގެ ހުއްދަ ބަޔާން ކުރެއްވިހިނދު، ހަމައެޔާއިއެކު ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «لن يضرب خياركم» ”ކަލޭމެންތެރެއިން އެންމެހެޔޮލަފާ މީހުން ދުވަހަކުވެސް ނުޖަހާނެތެވެ.“
(އެގޮތުން މިކަމުގައި އޮތް މޮޅު އިތުރުގޮތް ބަޔާން ކުރެއްވިއެވެ. ޝާފިޢީގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަދި ނުޖެހުން އަހަރެންނަށް މާލޮބުވެތިއެވެ. އެއީ ނަބިއްޔު ﷺ ގެ މިޙަދީޘުފުޅުގެ މައްޗަށެވެ.“)
އަލްޤާސިމް ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަދި އެބޭކަލުން ތެރޭ ހުންނެވި އެންމެ ހެޔޮ ބޭފުޅަކީ ރަސޫލު ﷲ ﷺ އެވެ. އެކަލޭގެފާނު ނުޖައްސަވައެވެ.“—ރިވާކުރެއްވީ އިބްނު އަބީ ޝައިބާ.
އެކަމުގައި އަރައިހުންނެވި ބޭފުޅެއް ވިދާޅުވިފަދައިންނެވެ:
رأيت رجالا يضربون نساءهم…
ދެކުނީމެ ފިރިން، އަތްއުފުލި އެވެރިންގެ އަނބިތަކަށް
فشُلّت يميني يوم تضرب زينب
އަތްވާށި މަގޭ ވައު އެއުފުލި ދުވަހަކުން ޒައިނަބަށް
(މިޅެމާއި ބެހޭ ތަފްޞީލް)
☁️ ފިރިމީހާ މި ފިޔަވަޅުތައް ނެގުމަށް ފަހުވެސް، ނަތީޖާއެއް ނުނިކުމެއްޖެ ނަމަ، ދެމަފިރިންގެ ބޭރުން އެކަމުގެ މަޞްލަޙަތު އޮތް ފަރާތް ތަކުން އެމައްސަލައިގެ ތެރެއަށް (ޙައްލުކުޅައުމަށް) ތަދައްޚުލް ވުން ޝަރުޢު ވެގެން ވެއެވެ.
﴿وَإِنۡ خِفۡتُمۡ شِقَاقَ بَيۡنِهِمَا فَٱبۡعَثُواْ حَكَمًا مِّنۡ أَهۡلِهِۦ وَحَكَمًا مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصۡلَٰحًا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيۡنَهُمَآۗ﴾ (النساء 35)
[ (އޭ މީސްތަކުންނޭވެ!) އެދެމީހުންގެ ދެމެދު އެބަހީ: ދެމަފިރިންގެދެމެދު އަރައިރުމާ ދެކޮޅުވެރިކަމާމެދު ކަލޭމެން ބިރުވެތިވެއްޖެއްޔާ ފިރިހެންމީހާގެ أهل ވެރިންކުރެ حكم ކުރާނެމީހަކާއި އަންހެންމީހާގެ أهل ވެރިންކުރެ حكم ކުރާނެމީހަކާއި ދެމީހުން ފޮނުވާށެވެ! (އެދެމީހުން ގޮތެއްނިންމާށެވެ!) އެދެމީހުން (އެދެ حَاكِم ން) ދެމަފިރިން ދެމެދު إصلاح ކުރަން އެދެންޏާ ﷲ تعالى އެދެމީހުންނަށް އެކަމުގެ توفيق ދެއްވައިފާނެއެވެ. (ދެމީހުންނަކީ عدل ވެރި ދެމީހުންކަމުގައި ވާންވާނެއެވެ. އަދި އެދެމީހުން އެއްބަސްވާ ގޮތެއްގެމަތިން حكم ކުރެވޭނެއެވެ. ދެމީހުންނަށް نصيحة ދޭން ފެންނަންޏާ އެގޮތް ނުވަތަ ދެމީހުން ދުރުކުރަން ފެންނަންޏާ އެގޮތްވެސް އެދެމީހުންނަށް ނިންމޭނެއެވެ.)]
🔨 މިހުރިހާ މަރުޙަލާއަކަށްފަހުވެސް ޙާލަތު އިޞްލާޙު ނުވެއްޖެނަމަ، އެކަން އޮތީ ﷲ ވަޙީ تعالى ވަޙީ ކުރެއްވި ފަދައިން ނެވެ:
﴿أَوۡ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٍۚ وَلَا تُمۡسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِّتَعۡتَدُواْۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَقَدۡ ظَلَمَ نَفۡسَهُۥۚ﴾ (البقرة 231)
[އަނެއްގޮތަކީ ރަނގަޅުގޮތުގައި ވަރިކޮށް ދޫކޮށްލުމެވެ. (ރަނގަޅުގޮތެކޭ މިބުނީ އޭނާޔާ جماع ނުވެ طُهر ގައި ވަރިކުރުމެވެ.) އަދި އަންހެންމީހާއަށް އުނދަގޫކުރުމުގެ ގޮތުން ކަލޭމެން އެކަނބަލުން ނުހިފައްޓާށެވެ! (އުނދަގޫ ކުރުމޭ މިބުނީ عِدّة ހަމަވާން ގާތްވީމާ ކައިވެނި رُجُوع ކޮށްފާ އަލުންވެސް ވަރިކުރުމެވެ. އޭރުން އަލުންވެސް އަންހެންމީހާ ޖެހޭނީ އަލުން ފަށައިގެން عدد ހަމަކުރާށެވެ!) ފަހެ އެފަދަ ގޮތަށް ކަންތައް ކުރާ ފިރިހެނުންނަކީ އޭނާ އޭނާގެ نفس އަށް އަނިޔާވެރިވީ މީހެކެވެ.] والله الموفق.
(އައްޝެއިޚް ތުރުކީ އަލްބިންޢަލީ رحمه الله ގެ ބަސްކޮޅު ނިމުނީ)
الشَّيخ (تُركي البنعلي) -تقبَّلهُ الله
(ދިވެހި ތަރުޖާމާ)
- السؤال:- ما هى الحلول والطرق التى يتخذها الزوج قبل أن يقدم على طلاق زوجته الناشز؟Читать полностью…
- الجواب:- لقد ذكر الله تعالى التدرج فى مثل ذلك فقال :- (وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ) فالنصيحة والوعظ ،ثم الهجر فى المضاجع ثم الضرب .
- وأما صفة الضرب، فقد قال شيخ المفسرين "الطبري" -رحمه الله- قال أهل التأويل:- صفة الضرب التى أباح الله لزوج الناشز أن يضربها، الضرب غير المبرح .
- وروى عن عطاء رحمه الله قال:- ( قلت لابن عباس رضى الله عنهما ما الضرب غير المبرح ؟ قال بالسواك ونحوه ).
- هذا من حيث الجواز والإباحه ،ولكن النبي صلى الله عليه وآله وسلم لما ذكر جواز الضرب قال :- (لن يضرب خياركم ).
- قال القاسم: (وكان رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم خيرهم ،كان لا يضرب) رواه بن أبى شيبه.
- وكما قال الأول : رأيتُ رجالاً يضربونَ نساءَهم * فشُلَّتْ يميني حينَ أضربُ زينبا.
- والزوج إن اتخذ هذه الخطوات دون جدوى ،فعندئذ يشرع تدخل أطراف مصلحة خارجيه ،كما قال الله تعالى:- ( وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَماً مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ).
- فإن لم يصلح الحال بعد هذا كله، فكما قال الله تعالى:- ( أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلاَ تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُوا وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ ) والله الموفق.
#فتاوى_عبر_الأثير (( 379 ))
②
⬆️އަދި ސަލަފުންގެ ތެރެއިން އެއްބޭކަލަކަށްވުރެ ގިނަ ބޭކަލުން ވަނީ އެންމެހާ ބިދުޢަތަކާއި އަހްވާއު ތަކަށްވުރެ މި އުއްމަތުގެ މައްޗަށް އިރުޖާއު ގެ ނުރައްކާ ބޮޑު ކަމަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައެވެ. މިހެން ކަނޑައެޅުއްވި ބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި އައްޒުހުރީ އާއި، ޔަޙްޔާ ބުނު އަބޫ ކަޘީރާއި، ޤަތާދާ ފަދަ ބޭކަލުން ހިމެނިލައްވައެވެ. އެހެނީ އޭގެ މަގުފުރެދުމުގެ އާޚިރު ނަތީޖާތައް އެހެން ބިދުޢަތަކުގެ އާޚިރު ނަތީޖާއަށްވުރެ ނުބައިކަން ބޮޑުކަމުންނެވެ. އެއީ އޭގެ ފޭށޭ ތަން އެހެން ބިދުޢަތަކަށްވުރެ އާދައިގެ ކޮށް އޮތަސް މެއެވެ.
⬆️އަދި ޚަވާރިޖުންނާއި މުރުޖިއާއިން - ދެބައިގަނޑުގެ ފުށުންވެސް - ދުނިޔެއާއި ދީނަށް ގެއްލުން އޮތްކަން ގައިމެވެ. އެހެނަސް މުރުޖިއާއިންގެ ފުށުން ދީނަށް އޮތް ގެއްލުން ޚަވާރިޖުންނަށް ވުރެ ބޮޑެވެ. އަދި ޚަވާރިޖުން ފުށުން ދުނިޔެއަށް އޮތް ގެއްލުން މުރުޖިއާއިންނަށް ވުރެ ބޮޑެވެ. ❝
— ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އައްޠަރީފީ
[ 📜 "الخُراسانيّة في شرح عقيدة الرّازيّين" - ص ٥٣٨-
~ ގަލަންދާނު 🖋
ـــــــــــــــــــــــ
🔗[ނޯޓް] އަހަރެން ބުނަނެވެ: އަހަރެމެން ވާނީ ކުރިން، އިރުޖާއު އާއި ބެހޭ ތަފްޞީލު ލިޔުމެއް ހުށަހަޅާފައެވެ. (ބަލައިހޯދަން އެދޭނަމަ - ލިންކު) އަދި އަދި ހަމަ އައްޠަރީފީގެ ޚުރާސާނިއްޔަ ފޮތުން ޚަވާރިޖުންނާއި ބެހޭ ތަފްޞީލެއް ވެސް ނަޤުދުކޮށްފައެވެ. (ބަލައިހޯދަން އެދޭނަމަ - ލިންކު)
⁉️ ކާކުކަން ދެނެގަތުމުގެ ގޮތުން މިވެނި މީހަކީ އަވަރު މީހެކޭ ނުވަތަ މިވެނި މީހަކީ ކޮރު މީހެކޭ ބުނުމުގެ ޙުކުމް
❞ މިއީ (التعريف) ދެނެގަތުމުގެ ބާބުގެ ދަށުން ވާކަމެކެވެ. އަދި (السخرية) މަލާމަތް ކުރުމުގެ ބާބުގެ ދަށުންވާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ.
ބަދުބަހެއް ބުނުން 6 ޙާލަތެއްގައި ޣީބައަށް ނުވެއެވެ.
1️⃣ متظلم (ބޭއިންސާފުވެވިފައިވާ) މީހާ އާއި،
2️⃣ދަނެގަތުމުގައި އާއި،
3️⃣އިންޒާރު ކުރުވުމުގެ ގޮތުންނާއި،
4️⃣ފާސިޤު ޢަމަލު ފާޅުކޮށް ކުރާ މީހާ މެދުގައި އާއި،
5️⃣ފަތުވާ އަކަށްޓަކައި އެދި އަހާއިރުގައި އާއި،
1️⃣މުންކަރާތެއް ހުއްޓުވުމަށް އެހީއަށް އެދުމުގައި އެވެ.
ލޯކޮށި މީހެކޭ، ކޮރު މީހެކޭ، އަވަރު މީހެކޭ ބުނޭވޭ ބުނެވުމީ، ޛުލް ޔަދައިން (ދެއަތުގެ ވެރިޔާއޭ ނަން ދެވިފައިވާ ޞަޙާބީ) ގެ ޙަދީޘުގައިވާ ފަދައިންނެވެ.⁽¹⁾ އަދި އެއީ އަބޫ ސުފްޔާންގެ އަނބިކަނބަލުން ˺އިތުރުއެކަލޭގެފާނުންގެ އަރިހުގައި˹ ދެންނެވި ފަދައިންނެވެ: ”އަބޫ ސުފްޔާނަކީ ބަޚީކު މީހެކެވެ.“ އަދި މިނޫންވެސް އެހެން ދަލީލުތަކުން އެކަންއޮތީ ތަޢާރަފު ކުރުމުގެ ގޮތުގެ މައްޗަށް އަދި މަލާމާތްކުރުމާއި ޢައިބު އިއްވުމާއި މިފަދަ ގޮތް ނޫން ގޮތުގެ މައްޗަށެވެ. ❝
— ޝެއިޚް ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު 🖋
ــــــــــــــــــــ
[1] އަލްބުޚާރީ (482)
📝 ނޯޓް: އިތުރުފައިދާއަށް: ”މީސްތަކުން ޣީބަ ބުނެއުޅޭ ބައެއް ގޮތްތައް…“
ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބްނު ތައިމިއްޔާ ، (އިންފޮގްރެފިކް) (ލިޔުން)
✨ހެޔޮ އަޚްލާޤަކީ ދަޢުވަތާއި ސުންނަތުގެ ރާސްތާއެވެ. އެހެނަސް އެއީ ޙައްޤު ދެނެގަތުމުގެ ވަޒަނެއް ކަމުގައި ނުވެއެވެ.
❞ ބަސްބުނުމުގެ އަޚްލާޤިއްޔަތަކީ ˺އޭނާ ބަޔާން ކުރާ˹ ފިކުރިއްޔާތުގެ ސަލާމަތް ތެރިކަން މިނެކިރާ ވަޒަނެއް ނޫނެވެ. މީހެއްގެ ބަސްމަގުގައި މަޑުމޮޅިކަމެއް ނެތި، ބަހުރުވަޔާއި އިބާރާތުގައި ގަދަބަދަވިކަން ހުރެ ، ޚުލްޤުހެޔޮކަން ކުޑަވެ، އެޔާއި އެކުވެސް އެކަމެއްގެ ރަނގަޅު ބުނުން އޮތީ އޭނާގެ ފުށުގައި ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. އޭނާގެ ގޮތްކުޑަ ކަމީ އޭނާގެ ޤަޥްލު ޤަބޫލު ކުރުމަށް އޮތް ހުރަހަކަށް ހަދައިގެން ނުވާނެއެވެ. މިގޮތުން މީހެއްގެ ޚުލްޤު ހެޔޮވެފައި ޠަބީއަތް ނަލަ ވެފައި އަދަބުވެރިކަމުގައި އަރައިހުރެމެ، އޭނާގެ ޤަޥްލު ޙައްޤާއި ޚިލާފުކަމަށް ވެސް ވެދެއެވެ. މީހެއްގެ ޤަޥްލުގެ ޞައްޙަކަން ކަނޑައެޅުމަށް ދަލީލެއް ކަމުގައި ޚުލްޤުހެޔޮކަން އަހަރެމެން ކަނޑަޅައިގެން ނުވާނެއެވެ.
އެހެނަސް ނަސްމަގުގައި ޚުލްޤުހެޔޮކަމާއި އަދަބުވެރިކަން އޮތުމީ ޢާންމުގޮތެއްގައި ބަސް ޤަބޫލު ކުޅައުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭކަމެވެ. އަދި ޚަސީލަތް ގޯސް ވުމާއި، ޢިބާރާތުގައި ހިތްހަރު ކަމާއި އަޑުލުމީ ބަސް ޤަބޫލު ނުކުޅައުމަށް މަގުފަހިކުރުވާ ކަމެކެވެ. އަރަހުށި އިލާހު ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
▶️وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا◀️ (البقرة 83) [މާނައީ: އަދި ތިޔަބައިމީހުން މީސްތަކުންނަށް ˺އޯގާތެރި˹ ހެޔޮބަސްބުނާށެވެ!] ⁽¹⁾ އަދި މިއީ ނަބިއްޔު ﷺ ގެ ޚުލްޤުފުޅެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު ދެއްކެވިމަގުން ހިދާޔަތް ލިބިގަތް މީހުންގެ ވެސް ޚުލްޤެވެ. ❝
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު 🖋
ـــــــــــــــــ
[1] އިބްނު ކަޘީރު އޭގެ ތަފްސީރުގައި ވިދާޅުވިއެވެ:
އެބަހީ އެއުރެންނަށް ހެޔޮ ރިވެތި ބަހުން ވާހަކަދައްކައި އުޅޭށޭ އެވެ. އަދި އެވެރިންނަށް މަޑުމޮޅިވުމެވެ. އަދި ހެޔޮބަސް ބުނުމުގެ ތެރޭގައި ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކޮށް ނުބައިކަންކަން ނަހީ ކުރުންވެސް ޝާމިލުވެއެވެ. އެއީ ޙަސަނުލް ބަޞްރީ ވިދާޅުވިފަދައިންނެވެ: [މިއާޔަތުގައިވާ] ”ހެޔޮ ބަހަކީ“ ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކޮށް މުންކަރާތްތައް ނަހީ ކުރުމެވެ. އަދި ކެތްތެރިވެ ޙިލްމުވެރިކަމާއި ޢަފޫ ކުރުމާއި މަޢާފުވެރި ވުމެވެ. އަދި އޭގެ ތެރޭގައި ﷲ ރުއްސަވާ ވޮޑިގެންވާ އެންމެހާ ހެޔޮ ޚުލްޤެއްވެސް ޝާމިލުވެއެވެ.“ Читать полностью…
އަދި އަބޫ ޛައްރުގެ އަރިހުން އިމާމް އަޙްމަދު ރިވާކުރެއްވިޔޭ، ނަބިއްޔު ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިޔޭ:
«لَا تَحْقِرَنَّ مِنَ الْمَعْرُوفِ شَيْئًا وَإِنْ لَمْ تَجِدْ فَالْقَ أَخَاكَ بِوَجْهٍ مُنْطَلِق»
މާނައީ، ”ހެޔޮކަމުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް ކަމެއް ކުޑަކަމެއް ކަމުގައި ނުދެކޭށެވެ. އަދި ތިބާގެ އަޚާ އާއި ދިމާވާހިނދު އުޖާލާ މޫނެއް ދައްކާލުން ނޫން ކަމެއް ނެތަސް، އެކަން ވެސް ކުރާށެވެ.“
އަދި މިޙަދީޘު ˺ލަފްޛުގެ ކުޑަ ތަފާތަކާއިއެކީ˹ މުސްލިމް އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙީޙުގައި އަދި އައްތިރުމިޛީ ވެސް ރިވާކުރައްވައި ޞައްޙަ ކުރެއްވިއެވެ.
ހެޔޮބަސް ބުނުމަށް ﷲ އަޅުތަކުންނަށް މިއާޔަތުގައި އެންގެވީ އޭގެ އިހަށް އިޙްސާންތެރި ވުމުގެ ވާހަކަ އަންގަވާފައެވެ. އެގޮތުން، ހެޔޮ ޚުލްޤުގެ ދެބައި ޛިކުރު ކުރެއްވިއެވެ: އެއީ ހެޔޮ ބަސްމަގާއި، ހެޔޮ ޢަމަލެެވެ.“ — اهـ.
❌ Ruling on Imposing on people without an invitation
❝ A brother asked about the ruling on attending weddings without an invitation, and also about a woman attending a wedding uninvited.
If the person knows the wedding hosts approve, their attendance is permissible, though not recommended. However, if he is unsure of their approval, his attendance is prohibited. Such a person is considered “al-ṭufaylī”, as the jurists state.
Moreover, Ḥanbalī jurists, as stated in “Al-Mughnī”, rejected the testimony of someone who attends gatherings uninvited. Imām Ibn Qudāmah (may Allah have mercy on him) adopted this opinion, considering it reprehensible ṭufaylī behavior, because such a person consumes others' food without invitation, violates their rights, and enters their homes without permission.
So he mentions the tufayliyyūn who's testimony is rejected, and this view is the dominant position in the school of Imām Aḥmad.
Therefore, one must be warned from going to the homes of people without an invitation whilst not knowing that they'll be pleased with that.
Likewise, a woman is not to be given allowance to go to weddings without an invitation whilst they are not pleased with that, these people are al-ṭufayliyyūn, and in the school of Imām Aḥmad, their testimony is rejected. ❞
~ Shaykh Sulaymān Al-ʿAlwān (audio)
— Galandān 🖋
②
Ibn Daqīq al-ʿĪd (702 AH) in (Iḥkām al-Iḥkām sharḥ ʻUmdat al-aḥkām) said:
[1] Visiting the sick is generally considered mustaḥabb (recommended) by most scholars, and it may become obligatory if the sick person requires assistance and their condition worsens without someone to care for them. The Ẓāhirīs however, considered it an obligation in itself, without the aforementioned restrictions, due to the apparent nature of the command.
[Al-ʿAlwān the first opinion is what is rājiḥ with him]
[2] To “Follow the funeral” may mean attending the funeral prayer, (recited just before burial). If understood as attending this prayer, then according to most scholars, it is a farḍ al-kifāyah (communal obligation).
The phrase "following the prayer" is metaphorical, referring to attending most of it, since it is uncommon for someone to be prayed for and buried at the same location as their death.
"Following" may also mean accompanying the deceased to the burial site to assist with the burial. Burial is also among the communal obligations that are not waived until a member of the community completes the task.
[3] Many scholars consider “tashmīt to one who sneezes” [i.e. saying "YarhamukAllah" (May Allah have mercy on you) in response to someone who sneezes and says "Al-ḥamdu lillah" (Praise be to Allah)] — a mustaḥabb (recommended) action. This contrasts with replying to a salām (greeting), which is a communal obligation.
[Al-ʿAlwān said that there are three opinions on this issue: (i) That it is farḍ kifāyah, hence if some undertook it, the obligation is lifted from the others, and that they made it similar to responding to Salām. This is the majority view (ii) That it is a (recommended) sunnah. (iii) It is an individual obligation (farḍ ʿAyn) and that this is the view held by ibnil Qayyim.]
[4] His saying, “Help in fulfilling an oath (Al-qasm)” and in another wording "Al-M-q-sim", this word (مقسم) has two aspects:
One is: Al-Muqsim referring to the one who took the oath. The other is Al-Maqsim referring to the oath itself.
"Ibrār" means fulfilling its requirements and not breaking it. So, if it's a vow—for example, "I swear to Allah that you will do such and such"—this is more definite than saying, "By Allah, do this."
Therefore, the former requires expiation (kaffārah) from the oath-taker if they fail to fulfill it. This involves a fine levied against their wealth, which is detrimental to them. [The assistance in fulfilling the oath is relevant in this context.]
(2)
ފަރުޟު ނަމާދު ތަކަށްފަހު ކިޔުން «ޞައްޙަ» ޛިކުރުތައް (ކުލަ ބެކްގްރައުންޑް)
(( އައްޝައިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އަލްޚުޟައިރު ))
ފަރުޟު ނަމާދު ތަކަށްފަހު ކިޔުން «ޞައްޙަ» ޛިކުރުތައް
(( އައްޝައިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އަލްޚުޟައިރު ))
🎁 އިމްތިޙާނުތަކާއި ދުޢާ ޢިޖާބަވުން ފަސް ކުރެއްވުމުގެ ސިއްރުތަކުގެ ތެރެއިން...
❞ އަޅުވެރީން ކުރެ އެކަކަށްވުރެ ގިނަ ބޭކަލެއްގެ ފުށުން އައިސްފައިވެއެވެ: ”ބައެއް ފަހަރު ﷲ ތަޢާލާއަށް ޙާއްޖަތަކަށް އަހަރެންނަށް ޖެހުމުން އެކަމަކަށް އެކަލާނގެ އަރިހުގައި އާދޭސް ދަންނަވަމެވެ. އެހެންކަމުން އެކަލާނގެ އަހަރެންގެ މައްޗަށް އެކަމުން ، އެއިލާހާއި އެކު މުނާޖާއަށް (ސިއްރު ބައްދަލުވުމަށް) މަގުހުޅުވައިދެއްވައެވެ. އަދި އެކަލާނގެ މަޢުރިފާކޮށް ދެނެގަތުމަށާއި، އެކަލާނގެއަށް ނިކަމެތިވެ މަޑުމޮޅިވެގަތުމަށާއި އަދި އެކަލާނގެ އަތްޕުޅުދެމެދުން ގިނަގުނަ ސަނާތައް ކިޔުމުގެ މަގު ހުޅުއްވަވައެވެ. އެއީ (މިގާތްކަމުގެ ޙާލަތުގެ ފޮނިކަން ޙާސިލުވެ) މިއާދޭސް ތަކަށް އަަސްލު އަހަރެން ގެނުވި ޙާޖަތްވެސް ފުއްދަވައި ދެއްވުން ލަސްކުރައްވައި މިހާލަތް ދެމިއޮތުމަށް އަހަރެން ލޯބިކޮށްފުމާއި ހަމައަށެވެ.“
— އިބްނުލް ޤައްޔިމް [مدارج السالكين (2/229)]
~ ގަލަންދާނު 🖋
وقال بعض العباد: إنه لتكون لي حاجة إلى الله، فأسأله إياها، فيفتح علي من مناجاته ومعرفته والتذلل له والتملق بين يديه، ما أحب معه أن يؤخر عني قضاءها، وتدوم لي تلك الحال - مدارج السالكين (2/229).Читать полностью…
#حديث_ضعيف
އިސްރާ އާއި މިޢުރާޖު ގެ ރެޔަކީ 27 ރަޖަބު ކަމުގެ މައްޗަށް، ޞައްޙަ އެއްވެސް ޚަބަރެއް ނުވެއެވެ.
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު 🖋
②
⚠️ދެންފަހެ ގޮށްމުށުގެ ކުރިމަތިލުންތަކާއި މެދު ދަންނައެ، ބިމުން ވަކިވެ ނުގަނެވި ˺އެބަހީ: ކާފަރުން މުށްތެރޭ ހުންނަންޖެހި˹ ނުވަތަ ނުޞްރަތެއް އަދި ހިޖުރަކުރާނޭ ތަނެއް ނުލިބި ބަލިކަށި ކަމުގައިވާ މީހާ، ފަހެ މީނާ ބޯލެނބުންވަނީ ˺ޝަރުޢީ އުޞޫލުތަކުން˹ މަޞްލަޙަތާއި ފަސާދަ އަދި ބަލިކަށިކަމާއި ބާރުގެ ˺ޢަޙުކާމުތަކަށެވެ.˹ —އަދި މޮޅަށް ދެނިވޮޑިގެންވަނީ ﷲ އެވެ. އަދި އިސްވެ ދިޔަ ˺ސުވާލެއްގެ ޖަވާބުގައި˹ ⁽³⁾ އަހަރެމެން ވާނީ ބަލިކަށި ކަމުގެ ޙާލަތްތުގައި ކަންތައްކުރުމުގެ ބައެއް ޝަރުޢީ ޢަޙްކާމުތައް ޛިކުރުކޮށްފައެވެ.“
— އައްޝެއިޚް އަލްޢައްލާމާ ޢަލީ ބުނު ޚުޟައިރުލް ޚުޟައިރު (فك الله اسره)
(އައްޝެއިޚް އަޙްމަދް މޫސާ ޖިބްރީލް ގެ "އައްސަލަފިއްޔޫން ފޯރަމް" ގައި ބޭއްވުނު "ހުޅުވާލެވިފައިވާ މަޖިލިސް" ގެ 200 ސުވާލާއި ޖަވާބު އިން.) ސުވާލު ނަމްބަރު 24 ގެ 2
~ ގަލަންދާނު 🖋
ـــــــــــــــــــــــــ
[1] الصحوة الاسلامية ، އިސްލާމީ ހޭލެއްވުމުގެ ނުވަތަ އިސްލާމީ ފިކުރު އިޙްޔާ ކުރުމުގެ ޙަރަކާތަކީ ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާ ތެރޭގައި 1960 ފެށިގެން އުފެދުނު ފިކުރީ އިންގިލާބީ ޙަރަކާތެކެވެ. އިސްލާމީ ބިންތަކުގައި ވާ ވެރިކަންތައްތަކުން ދީން ނަގަހައްޓައި ރައްޔިތުން ތެރޭ އެ ތަންފީޛު ކުރުމާއި، އިސްލާމީ ބިންތަކަށް ވެރިވެގަނެގަނެފައިވާ ޔަހޫދީންނާއި ހުޅަނގުގެ ޢުދުވާނީ ބާރުތައް ގަދަބާރުން ނެރުމުގެ ފިކުރު މިޙަރަކާތުން ވަނީ ދިރުވައިފައެވެ. ޙަރަކާތުގެ ތެރޭގައި ހުރި ބައެއް ޙިޔާލުތަފާތުވުމާއި އަދި ވެރިކަމާއި އެކު ހިނގަމުންދިޔަ ބައެއް ކޯޅުންތަކަށް ފަހު، މިޙަރަކާތް އެކީ އެއްކޮށް އުވައިލީ 2017 ވަނަ އަހަރު ސަޢޫދީ އަކީ މޮޑަރޭޓު ގައުމެއް ކަމުގެ ވަޢުދު އިއްވައި، މިޙަރަކާތަށް ނިސްބަތްވާ ގިނަ ޝެއިޚުންތަކެއް ހިފައި ހައްޔަރުކޮށް، މިހާރުގެ ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ވަލީ އަޙުދު މުޙައްމަދު ބުނު ސަލްމާނެވެ.
[2] މިއާޔަތުގައި މިވާ، މުޝްރިކުންނާއި އެކީ އެއްކޮށް ދުރުވެ ހުރެ އަޅައި ނުލުމަށް އޮތް ޙުކުމާއި މެދު އާޔަތުގެ ތަރުޖަމާއަށް ފަހު، ބަކުރުބޭ رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ: ”މިއާޔަތަކީ نبي ކަމުގެ ކުރީކޮޅުގެ آية އެއްކަމުން މިބާވަތުގެ މާނައިގައިވާ އެންމެހައި އާޔަތެއްގެ حكم ހަނގުރާމައިގެ އާޔަތް ބާވައިލެއްވުމުން منسوخ ވެގެންވެއެވެ. މިހާރުއޮތީ مشرك ންނާ ދިމާކުރާ حكم އެވެ. توبة ސޫރަތުގެ އާޔަތްތަކުން އެގޮތް ރަނގަޅަށް ހާމަވެއެވެ. والله أعلم.“
[3] ބެލުމަށް: ޚުޟައިރިއްޔަ ސިލްސިލާ (12)
ޝަރީޢަތް ލަސްލަހުން ތަންފީޛު ކުރެވިދާނެ ހެއްޔެވެ.
Читать полностью…
⑤
💎ފާއިދާއެއް: ނުކިޔަމަންތެރިކަން ފާޅުކުރާ އަނބިމީހާ ހަޖުރު ކުރުމުގެ މައްޗަށް ބަލައިލުމެއް ⁽¹⁾
ހަޖުރު ކުރުމުގެ ކަންތަކުގައި، ﷲ ޛިކުރު ކުރެއްވީ އޭނާ އެނދުން ވަކިކުރުމަށެވެ. ވީމާ އޭނާ އާއި ދުރުހެލިވުން އޮތީ މުޅިގެއިން ވަކިވެގެންނެއް ނޫނެވެ. އަދި ގެއިން ބޭރުވެ އޭނާ އެއްލައިލުމެއްވެސް ނޫނެވެ. ނުވަތަ އެކަނބުލޭގެ ގެއިން ނެރެލުމެއް ވެސް ނޫނެވެ.
⚠️އޭނާ ވުން ވަނީ އެކަނބުލޭގެ ގާތު އެނދުގައެވެ. ފުރަގަސް ދޭ ޙާލުގައެވެ. މިފަދައިން ޢަލީ ބުނު އަބީ ޠާލިބު އާއި އިބްނު ޢައްބާސް އާއި އައްޝަޢްބީ އާއި އަލްޙަސަން އާއި ޤަތާދާ އަދި ސަލަފުންގެ ބޮޑު ބައިގަނޑު ވިދާޅުވިއެވެ.
❤️އެއީ ޢަމަލުތަކާއި މެދު އަލުންވިސްނައި ނަފުސުތައް އަނބުރައި އައުމަށް އެގޮތް ގާތްކޮށްދޭތީއެވެ. އަދި އެކަހެރިކޮށް އޮތުމުގައިވާ ޝައިޠާނާގެ ވަސްވާސްތަކުން ދުރުކޮށްދިނުން ގާތް ގޮތަކީވެސް މިއީ ކަމުންނެވެ.
⚠️އަދި ސަލަފުންގެ ތެރެއިން ބައެއް ބޭކަލުން ގާތުގައި މިތާނގައި މިއޮތް "ދުރުވެގަތުމަކީ":
⬆️ބަސް ބުނުމާއި
⬆️ވާހަކަ ދެއްކުމާއި
⬆️ގާތްކޮށް އުޅުމެވެ.
⬆️އެހެނަސް ޖިމާޢުވުމުން ދުރުހެލިވުމެއް ނޫނެވެ.
އަދި އޭގެ ތެރެއިން އެނޫން ބައެއް ބޭކަލުން އެއީ އެކުއެކީގައި އުޅުމާއި ޖިމާޢުވުމާއި މިދެކަން ކަމުގައި ވިދާޅުވި ވެއެވެ.
ފުރަތަމަ ބުނެވުނު ޤަޥްލު، އިބްނު ޢައްބާސް އާއި ޢިކްރިމާ އާއި އައްޟައްޙާކު އަރިހުން ވެއެވެ.
އަދި ދެވަނައަށް އޮތް ޤަޥްލަކީ، އިބްނު ޢައްބާސް އަރިހުން އައިސްފައިވާ ދެވަނަ ރައުޔެވެ.
⚠️އަދި ހަޖުރު ކުރުން 3 ދުވަހަށް ވުރެ ގިނަވުން ނުވެއެވެ. އެއީ މިކަމުގެ މައްޗަށް އޮތް ޢާންމު ނަހީގެ ސަބަބުންނެވެ. އެއީ ދެޞަޙީޙުގައި އަނަސުގެފާނުގެ ޙަދީޘުތަކުން ވާރިދުވެފައިވާ ފަދައިންނެވެ. ރަސޫލު ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިޔޭ: (لا يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أنْ يَهْجُرَ أخاهُ فَوْقَ ثَلاثٍ) (މާނައީ: ތިން ދުވަހަށްވުރެ ގިނައިން މުސްލިމަކަށް އޭނާގެ އަޚް ހަޖުރުކޮށްފައި ބެހެއްޓުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.)
އޭނާއަށް އެކަނބުލޭގެ ހަޖުރުކޮށްފައި ދެން އަނެއްކާ ގުޅުން އާ ކޮށްފައި އަނެއްކާ ހަޖުރު ކުރެވިދާނެއެވެ. އެއީ ހަޖުރުކުރުން ދިގުކުރަން ޖެހިއްޖެ ހިނދުގައެވެ. އަދި ދިގުކޮށްގެން އެކަނބުލޭގެ އިޞްލާޙު ކުރެވިދާނޭ ކަމަށް ފެންނަނަމައެވެ.
🤚އަދި އާޔަތުގެ ބޭރުފުށަށް ފާޅުވާން އޮތް މާނައީ: މިތާނގައި މިވާ ހަޖުރު ކުރުމަކީ އޭގެން ޙައްޤުތައް ނެއްޓިނުދާ ހަޖުރު ކުރުމެއް ކަމެވެ. ވީމާ އެއަކުން އެކަނބުލޭގެއަށް ގާތްކަމާއި އެކުވެރިކަމާއި ހިތްހަމަޖެހުން އިހުސާސުވާ ވާހަކަދެއްކުމުން ވަނީ ދުރުވުމެވެ. އެހެނަސް ޟާރޫރަތްތަކާއި ޙާއްޖަތްތަކަށް ވާހަކަ ދެއްކުން އޮތުމެވެ. އެކީއެއްކޮށް ހަޖުރު ކުރުމެއް ނޫނެވެ. އަދި ހަޖުރު ކުރުން އެދުން ވަކިވެހުރުމުގެ މައްޗަށް ޚާއްޞަވެފައި އޮތީ އެހެންވެއެވެ. ﴿واهْجُرُوهُنَّ فِي المَضاجِعِ﴾ އެއީ ފިރިމީހާ އަނބިމީހާއިއެކު އެނދުމަތިން ނޫން ގޮތުގައި މާގިނަ ވަޤުތު މަސްހުނިވެ އުޅޭ ކަން އެނގެން އޮތް ޙާލުގައެވެ. އަދި މީގައި ގާތްކޮށްއުޅުމުން ދުރުހެލިވުމަށް އިޝާރާތެއް ވެއެވެ. އަދި ޖިމާޢު ވުމުންވެސް ހަޖުރުވެހުރުމަށް ޙާޖަތެއް އޮވެއްޖެނަމަ (އިމެބަހީ: އިޞްލާޙަށް ގާތްކޮށްދޭނަމަ) އެކަމުންވެސް ދުރުހެލިވުމުގެ ހުއްދަވެއެވެ.
~ ގަލަންދާނު 🖋
ــــــــــــــــــ
[1] މިފައިދާ އެކުލަވާލާފައިވަނީ އައްޠަރީފީގެ التفسير والبيان لأحكام القرآن އިން.
③
📝 އަހަރެން ބުނަމެވެ:
އަދި ނަބިއްޔު ﷺ ވަނީ ޞަރީޙަކޮށް މިޖެހުމަކީ غَيْر مُبَرِّح ޖެހުމެއް ކަމަށް ޙަދީޘު ކުރައްވާފައެވެ.
ޖާބިރުގެފާނު އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ: ރަސޫލު ﷲ ﷺ ޙައްޖަތުލް ވަދާޢު ޚުޠުބާ ގައި ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «...فَاتَّقُوا اللَّهَ فِي النِّسَاءِ فَإِنَّكُمْ أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانِ اللَّهِ وَاسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَةِ اللَّهِ وَلَكُمْ عَلَيْهِنَّ أَنْ لاَ يُوطِئْنَ فُرُشَكُمْ أَحَدًا تَكْرَهُونَهُ . فَإِنْ فَعَلْنَ ذَلِكَ فَاضْرِبُوهُنَّ ضَرْبًا غَيْرَ مُبَرِّحٍ وَلَهُنَّ عَلَيْكُمْ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ»
[މާނައަކީ: "ތިޔަބައިމީހުން އަނބިންނާއިމެދު ﷲ އަށް ތަގްވާވެރިވާށެވެ. ހަމަކަށަވަރުން އެކަނބަލުންނަކީ ތިޔަބައިމީހުންނާއި ޙަވާލުވެފައިވާ ﷲ ގެ އަމާނާތެކެވެ. އަދި އެކަނބަލުންގެ ފަރްޖުތައް ހުއްދަކޮށްފައިވަނީ ﷲ ގެ ޝަރީޢަތާއި އެއްގޮތަށެވެ. އެކަނބަލުންގެ މައްޗަށްވާ ތިޔަބައިމީހުންގެ ޙައްޤަކީ ތިޔަބައިމީހުންގެ ގެއަށް ތިޔަބައިމީހުން ނުރުހޭ މީހަކު ނުވެއްދުމެވެ. އެކަނބަލުން އެގޮތަށް ކަންތައް ކޮށްފިނަމަ (އެބަހީ ނުކިޔަމަންތެރިކަން ދައްކައިފިނަމަ)، ފަހެ مبرح ނޫން ކޮށް [އަނިޔާ ނުވާ ވަރަށް] ޖަހާށެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ މައްޗަށްވާ އެކަނބަލުންގެ ޙައްގަކީ އެކަނބަލުންގެ ކެއުންބުއިމާއި އަންނައުނު ހޯދައިދިނުމެވެ".
އަދި މިގޮތުން އަލްވާޙިދީ (ت 468هـ) މިއާޔަތާއިމެދު މިމާނައިގެ މައްޗަށް އިޖުމާޢު ވެޔޭވެސް ތަފްސީރުގައި ވިދާޅުވިއެވެ.
އަދި އައްޠަބަރީ (ت 310هـ) އިހުބަޔާން ވެވުނު ފަދައިން އިބްނު ޢައްބާސާއި ތާބިޢީންގެ ޖަމާޢަތެއް އަރިހުން ޖެހުމުގެ މާނައަކީ غَيْرَ مُبَرِّح ޖެހުން ގޮތުގައި ނަޤުދުކުރެއްވިއެވެ.
އޭގެ ތެރޭގައި: ސަޢީދު ބުނު ޖުބައިރާއި އައްޝަޢްބީ އާއި، ޤަތާދާ އާއި، ޢަޠާއު އާއި، ޢިކްރިމާ އާއި، އައްސުއްދީ އާއި މުޙައްމަދު ބުނު ކަޢްބު އާއި އަލްޙަސަނުލް ބަޞްރީ ހިމެނިލައްވައެވެެ.
އަލްޙަސަނުލް ބަޞްރީ ވިދާޅުވިއެވެ: ”އޭގެ މާނައީ: އަޘަރެއް ނުކުރާ ޖެހުމެކެވެ.“
ޤަތާދާ ވިދާޅުވިއެވެ: ”ތަޣަޔަރެއް ނުގެންނަ ޖެހުމެވެ.“
އަދި ޖުމްލަގޮތެއްގައި ”އައްތަފްސީރު ވަލްބަޔާން ލިއަޙްކާމިލް ޤުރުއާން“ ގައި ވެއެވެ:
”ޖެހުމޭ ބުނެވޭ ބަހުގެ މުރާދަކީ: އެއަކުން ވޭންއަޅާ، ޒަޚަމްވެ، ގުނަވަންތައް ބިނދި ގެއްލުންވާ ޖެހުމެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް އެކައުން ފިރިމީހާ ބެލެއްޓުމުގެ ދަށުގައިކަންހުރީ ހަނދުމަކޮށްދޭ އެއްޗެކެވެ. އިރާކުދަނޑި ކޮޅަކުން ކަހަލަ އެއްޗަކުން ޖަހާ ޖެހުމެވެ. މިހެން އިބްނު ޢައްބާސާއި ޢަޠާއު ވިދާޅުވިއެވެ.“
އަދި އަލްބުޚާރީ، އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙީޙުގެ ކައިވެނީގެ ފޮތުގައޮ ނަންގެންނެވިއެވެ:
”ބާބު (94) : އަންހެނުން ގައިގައި ޖެހުމުގައި މަކުރޫހަ ވައްތަރު އަދި {وَاضْرِبُوهُنَّ} —އެއުރެން ގައިގައި ޖަހާށޭ— غَيْر مُبَرِّح ޖެހުމެއް.“
ޢުންދަތުލް ޤާރީގައި އަލްބުޚާރީގެ މި ބަސް ކޮޅާއިމެދު ވެއެވެ: ”އޭގެން އެވިދާޅުވަނީ ހާނީކަވާ ޖެހުމެވެ. އެކަމީ މަކުރޫހައިގެ ޙަރާމް ބާވަތުގެ ތެރެއިން ވާ އެއްްޗެކެވެ.“
އަދި އަލްޙާފިޡް އިބްނު ޙަޖަރު އަލްބުޚާރީގެ ބަސްކޮޅާއި ވިއްދައި ވިދާޅުވިއެވެ: ”މިބަސްފުޅުގައި އިޝާރާތެއް ވެޔޭ، އެކަނބަލުން ގައިގައި ޖެހުމަކީ އެއްވެސް އިސްތިޘްނާއެއް ނެތި (މުޠްލަޤުކޮށް) ހުއްދަކަމެއް ނޫން ކަން، އަދިކިއެއްހޭ، އެކަންތަކުގައި ފާފަވަނިވި މަކްރޫހަ ތަންޒީހީ ނުވަތަ ޙަރާމް ވައްތަރުތައްވެސް ހިމެނޭކަމެވެ.“ —فتح الباري 11/214
ޢާއިޝާ رضي الله عنها ވިދާޅުވިއެވެ:
«ما ضرب رسول الله صلى الله عليه وسلم شيئًا قط بيده، ولا امرأة، ولا خادما….»
”ރަސޫލު ﷲ ﷺ ދުވަހަކުވެސް އެއްވެސް އެއްޗެއްގައި ޖައްސަވާފައެއް ނުވެއެވެ. އަދި އެއްވެސް އަންހެނެއް ގައިގަވެސްމެއެވެ. އަދި ޚާދިމެއްގެ ގައިގައިވެސްމެއެވެ“ — مسلم 2328.
❌ ދެންފަހެ ހާނީކަވާވަރުގެ ޖެހުން، މިކަން ޝަރީޢަތް ވަނީ ޙަރާމް ކޮށްފައެވެ. އެއީ އޭގެ ސަބަބުން އެކަނބުލޭގެ އިޞްލާޙުވާނޭކަން އެނގުނަސް އެވެ.
⬆️އައްނަވަވީ ވިދާޅުވިއެވެ: ”ހާނީކަވާ އެތިފަހަރެއް ޖެހުން ހަމަ ހިލާ ހުއްދަ ނޫނެވެ. އެއީ އެހެން ހަދައިގެން ނޫނީ އެކަނބުލޭގެ ނުކިޔަމަންތެރިކަން ދޫނުކުރާނޭކަން އޭނާ އަށް އެނގުނަސް އެވެ. އެހެން ކަންތައް ކޮށްފިނަމަ، އެކަނބުލޭގެއަށް ވަރިވުމުގެ ޙައްޤާއި ޤިޞާޞް ހިފުމުގެ ޙައްޤު ވެސް ލިބިގެންވެއެވެ.“ (روضة الطالبين)
⬆️މާލިކީންގެ އަލްޙައްޠާބީ ވިދާޅުވިއެވެ: ”(ލުއިކޮށް) ޖަހައިގެންވެސް ފައިދާ އެއް ނުކުރާނެކަން ނުލާހިކު ބޮޑަށް ލަފާކުރެވޭނަމަ، އެހިނދުގައި ޖެހުން އެއްގޮތަކަށްްވެސް ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.“ (مواهب الجليل: ٤/ ١٥- ١٦).
⬆️އަދި (الجواهر) ގައި ވެއެވެ: ”ވަރުގަދަ އެތިފަހަރެއް ޖަހައިގެން މެނުވީ އެކަނބުލޭގެ ނުކިޔަމަންގަތުން ދޫނުކުރާނޭ ކަމަށް ނުލާހިކު ބޮޑަށް ހީވެއްޖެ ހިނދެއްގައި، ދަންނައެ، އޭނާއަށް އަދަބުދިނުން އޭގެ ފެށުމުގައިވެސް (އެބަހީ: އާދައިގެ ކޮށް ޖެހުންވެސް) ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.“
⬆️ނުކިޔަމަންތެރިކަން ފާޅުކުރުމުގެ މާނަ، އަދި އެކަންކުރާ އަންބަކާއިމެދު އެޅެން ހުރި ފިޔަވަޅުތައް، އަދި އަތް އުފުލުމާއިމެދު ތަޙުޒީރެއް
①
ﷲ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
▶️وَٱلَّٰتِى تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِى ٱلۡمَضَاجِعِ وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ◀️
(النساء 34)
[މާނައީ: (އެކަމުގެ ޢިލްމެއް ނޫނީ ނިޝާނެއްގެ ސަބަބުން) ނުކިޔަމަންތެރިވެދާނެކަމަށް، ތިޔަބައިމީހުން ބިރުގަންނަނަމަ ފަހެ، ކަލޭމެން ފުރަތަމަ އެކަނބަލުންނަށް وعظ އާއި نصيحة ދޭށެވެ! (އެވަރުން ނުވިނަމަ) އެކަނބަލުންނާ ނިދާ ތަނުން ދުރުވެގެންނާށެވެ! (އެއްތާ ނުނިދާށެވެ!) (އަދި އެވަރުން ނުވިނަމަ) ކަލޭމެން އެކަނބަލުން ގައިގައި (ހާނީއްކަ ނުވާގޮތުން) ޖަހާށެވެ!]
💬Transcript for the lecture:
“CAN THE SHARĪʿAH BE IMPLEMENTED GRADUALLY?”
by Shaykh Aḥmad Mūsā Jibrīl حفظه الله
https://justpaste.it/Gradualism
(Transcript by Legacyofamj)
🗂 [Archived here]
▶️ [Video here]
🎤 [Audio/Mp3 here]
~ Galandān 🖋
🔴އަލްއިރުޖާއު މަޛުހަބު އަދި ދީނުގެ މައްޗަށް އެއިން އޮތް ނުރައްކާ
①
☪☪☪☪☪
❞ އަލްއިރުޖާއު: އަކީ ޒިންދީޤު ކަމާއި ކުފުރަށް ދޮރާޝި ހުޅުވައިދޭ މަޛުހަބެކެވެ. އޭގެ ބިދުޢަ ޚަވާރިޖުންގެ ބިދުޢަތަށްވުރެ ˺ގޯސްކަން˹ ބޮޑެވެ. މިސަބަބަށްޓަކައި ސަލަފުންގެ ތެރެއިން އެއްބޭކަލަކަށްވުރެ ގިނަ ބޭކަލެއް، المرجئة ގެ ބިދުޢަ ޚަވާރިޖުންގެ ބިދުޢަތަށްވުރެ ބޮޑުވެފައި ˺ނުރައްކާކަން˹ ވަރުގަދަ ކަމުގައި ކަނޑައެޅުއްވިއެވެ. (މިފަދައިން ކަނޑައެޅުއްވި ސަލަފުން ތެރޭ) އައްނަޚަޢީ އާއި އެނޫން އެފަދަ ބޭކަލުން ހިމެނިލައްވައެވެ. އެއީ އެތައް ސަބަބަކާއި ހުރެއެވެ:
⬆️އޭގެ ތެރޭގައި: ޚަވާރިޖުންގެ ބިދުޢަ ހިފެހެއްޓިފައިވަނީ އެމަގުފުރެދުމުގެ ތެރޭގައި ކަމެވެ. އެހެނަސް އިރުޖާއު، އެވެރިންގެ ˺ފިކުރުގެ އަސާސީ ބާބު˹ ތެރެއިން އެކަނި ނިމުނަކަށް ނާދެއެވެ. އަދި ދީނުގެ ގޮތްޕަކަށް ފަހު ގޮތްޕެއް އެއިން ކައި ހުސްކުރެއެވެ. އެއީ އޭގެ އެއްވެސް ގޮތްޕެއް ބާކީ ނުއޮވެ ނެތި ދިޔުމާއި ހަމައަށެވެ. އަދި ދީން ކައި ހުސްވުމުން، ފިތުރަތުގައި ވަކިހިއްޕައެވެ. އެހެންކަމުން ސަލާމަތް ފިތުރަތްވެސް ބާކީ ނުއޮވެއެވެ. ނުވީތާކު އެފިކުރު އަމިއްލަޔަށް މިތަޣައްޔަރުތައް ނުކުރެވޭނަމަ، އެނޫން ތަކެއްޗަށް (ބިދުޢަތަކަށް) އެއިން ދޮރާށި ހުޅުވައެވެ.
⬆️އޭގެ ތެރޭގައި: السلطان (ވެރިމީހާ) ޚަވާރިޖުންނާއި ޢަދާވާތްތެރިވެ ހުރެއެވެ. އަދި އެވެރިންނާއި ހަނގުރާމަ ކުރެއެވެ. އެއީ އޭނާގެ ދުނިޔެވީ ˺މަޞްލަޙަތު˹ ރައްކައުތެރި ކުރުމަށްޓަކައެވެ. (އެބަހީ: ދީނަށްޓަކައި ނޫން ނަމަ ވެރިކަމަށްޓަކައިވެސް އެވެރިންނާއި ކުރިމަތިލައޭ އެވެ.) މުރުޖިޢާއިންނާއި މެދު ކަން އޮތީ މިއާ ޚިލާފަށެވެ: އެހެނީ ސުލްޠާނު އެވެރިންނާއި ހަނގުރާމައެއް ނުކުރެއެވެ. އަދި ފަހަރެއްގައި އޭނާގެ ދުނިޔެ (އެބަހީ: ވެރިކަން) ރައްކައުތެރި ކުރުމަށް އެވެރިން އަރިސްވެސް ކޮށްފާނެއެވެ. އަދި އެވެރިންގެ ފުށުން މީސްތަކުންގެ ދީން ފަސާދަކުރެއެވެ. މިގޮތުން ބުނެވެއެވެ: ‹إنَّ الإرجاء دينُ الملوكِ› (މާނައީ: އިރުޖާއު އަކީ ރަސްރަސްކަލުންގެ ދީނެވެ.) އަދި ޢިލްމުވެރިޔާ އާއި ވެރިމީހާ ވެސް ބުނެފައިވާނީ މިގޮތަށެވެ. ⁽*⁾
[ * މިތާނގައި އިޝާރާތްކުރައްވަނީ އައްނަޟްރު ބުނު ޝުމައިލު ގެ ބަސްފުޅަށެވެ. ވިދާޅުވިއެވެ: ”މައުމޫނު ˺ޚަލީފާ˹ ގާތަށް އިރެއްގައި އަހަރެން ދިޔައީމެވެ... އެހިނދު އައްސަވައިފިއެވެ: ”އަލްއިރްޖާއު އަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟“ އަހަރެން ދެންނެވީމެވެ: ”އެއީ ރަސްރަސްކަލުންނަށް އެއްބަސްވާ ދީނެކެވެ.. އޭގެން އެވެރިން ދުނިޔެ އިތުރުކުރެއެވެ... އަދި ދީން މަދުކުރެއެވެ.“ ˺މައުމޫނު˹ ވިދާޅުވިއެވެ: ”ތިބާ ތެދުބުނެއްޖެއެވެ!!“ ]
⬆️އޭގެ ތެރޭގައި: މުރުޖިއާއިން އެނޫން ބިދުޢަވެރިންނަށް ބިދުޢަތާއި މަގުފުރެދުމުގެ ދޮރާށި ހުޅުވުން ހިމެނެއެވެ. އެއީ އެވެރިން އަމިއްލަޔަށް އެބިދުޢަތަށް ނުފެތުރިއެއް ކަމަކުއެވެ. އެހެންކަމުން، ޖަހުމީންނަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ˺މިއުއްމަތުގެ މައްޗަށް˹ ދޮރާށި ހުޅުވައިދިން ބަޔަކީ މުރުޖިއާއިންނެވެ. މިއީ ވަކީޢު ވިދާޅުވި ފަދައިންނެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަރުން މިޔަދު، ލިބެރަލިސްޓުންނަށް ދޮރާށި ހުޅުވައިދިން ބަޔަކީވެސް މިއީއެވެ.
⬆️އޭގެ ތެރޭގައި: ނައްޞުތައް (އޭގެ ޙަޤީޤީ މާނަތަކުން) އަނބުރައި އޮޅުވުމުގައި މުރުޖިޢާއިންގެ ފުޅާކަން މާބޮޑުވުން ވެއެވެ. އަދި ނައްޞު (އޮޅުވައިލުމަކުން) އެކަންޏެއް ފުއްދައި ނުލައެވެ. އަދި މަގުފުރެދުމުގެ ޙައްދުގައި އެކަންޏެއް ނުހުއްޓެއެވެ. ނުވީތާކު އެވެރިންގެ ޤަޥްލުން ދީނުގެ ބޭރުފުށް ނަފީކުރުމަށް ނިޔާކަނޑައަޅައެވެ. ދެން އޭގެ އެތެރެފުށްވެސް މެއެވެ. މިސަބަބަށްޓަކައި ސަލަފުންގެ ތެރެއިން ބައެއް ބޭކަލުން އެވެރިންނަށް ނަންދެއްވީ: ‹يهودَ القِبلة› (ޤިބުލައިގެ ޔަހޫދީންނޭ) އެވެ. މިހެން ވިދާޅުވި ބޭކަލުންތެރޭގައި ސަޢީދު ބުނު ޖުބައިރު ފަދަ ބޭކަލުން ހިމެނިލައްވައެވެ. އެހެނީ އެވެރިން ކޮންމެ އަނިޔާވެރި ފާސިޤަކަށް ނަރަކައިން ސަލާމަތް ވުމާއި ޖަންނަތަށް ވެއްދެވުމުގެ ވަޢުދުދެއެވެ. އެގޮތުން ވަޢީދުތައް ލުއިކޮށްލައެވެ. ވީމާ އެވެރިން ވައްތަރުވެގެންވަނީ ﷲ ގެ ޢަޛާބު ލުއިއެއްޗަކަށް ހަދައިލި ޔަހޫދީންނާއި އެވެ. އެއީ (ޤުރުއާނުގައި ވާ ފަދައިން) އެވެރިން މިހެން ބުނިހިނދެވެ: ﴿ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامًا مَّعۡدُودَةًۚ ﴾ (البقرة 80) [މާނައީ: عدد ކުރެވިގެންވާ (އެބަހީ: މަދު) ދުވަސްކޮޅެއްގައި މެނުވީ، ނަރަކައިގެ އަލިފާން ތިމަންމެން ގަޔަކު ނުބީހޭނެތެވެ.]
=