1843
ޢިލްމު އަދި އެއަށް ލޯބިކުރާ ދަރިވަރުންނަށް Notes by, ibn Fahmī Dīdī عفا الله عنه Friends & family
🔺މިއީ ތެދުވެރި ނަޞޭޙަތްތެރިއެއްގެ ސިފަޖެހިގެންހުރި ޒިންދީޤެއް ހެއްޔެވެ؟
Читать полностью…
🔴 އައްނަވަވީ އާއި އިބްނު ޙަޖަރު ގެ މައްސަލާގައި އިބްނު ބާޒުގެ ޤަޥްލު
ސ. ބަޔެއް ޢިލްމީ ދަރިވަރުން "އިމާމް އައްނަވަވީ" މިހެން ބުނުމުން ދުރުހެލިވެއެވެ. އެހެނީ އިމާމަކީ އެފަރާތަކަށް (ހުރިހާ ރޮނގަކުން) ތަބަޢަވެވޭ ފަރާތެއް ކަމުންނޭވެ؟
ޖ: ”(އިމާމެކޭ ބުނުމަކީ) މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އެކަލޭގެފާނު ފުށުގައި ކުށްހުއްޓެވެ. (ނަމަވެސް) އެކަލޭގެފާނަށް އިމާމެކޭ ކިޔޭނެއެވެ. އެއީ އެކަލޭގެފާނުގެ ޢިލްމާއި ފަޟުލާއި ފިޤުހުގައި އެކަލޭގެފާނަށް ތަބަޢަވެވޭތީއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު ފުށުގައި ކުށްތަކެއްވެއެވެ. އަހަރެމެންނާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ފުށުން ﷲ ޢަފޫ ކުރައްވާށިއެވެ. އަދި ކުށްތަކެއް ނެތް އިމާމެއް މަދުން ނޫނީ ނުވެއެވެ. (كل بني آدم خطاء) "ކޮންމެ އާދަމުގެ ދަރިއަކީ ކުށްކުރާ މީހެކެވެ."
ސ: އިބްނު ޙަޖަރާއި އައްނަވަވީ އާއިމެދު، އެއީ އަޝްޢަރީންނޭ ބުނެވޭނެ ހެއްޔެވެ؟
ޖ: ”ނޫނެކެވެ. އެބޭކަލުންގެފުށުގައިވީ ބައެއް (ކުށް) ތައުވީލުތަކެވެ. އެއީ ސީދާ އަޝްޢަރީންނެއް ނޫނެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ވަނީ ބައެއް ތައުވީލުތަކެވެ. އެބޭކަލުންގެ ވަނީ ބައެއް ކުށްތަކެވެ.“
— އިބްނު ބާޒު (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
ނޯޓް: ބަޔެއް ދޯހަޅިން ނަވަވީ އަށް އިމާމޭ ނުކިޔޭނޭ ކަމަށް އިބްނު ބާޒު ވިދާޅުވިޔޭ ބުނެ ގެންނަ ބަސްކޮޅުގެ ހަޤީޤީ މުރާދަކީ މިއީއެވެ. އެއީ ކިޔަވާ ދަރިވަރުންނަށް، އެހެން އެބުނެވެނީ މުޠުލަޤުކޮށް ނޫން ކަމުގައި ހޭވެރިކުރެވުމަށްޓަކައި ޢިލްމީ ޙަލަޤާއެއްގައި ގެންނެވި ތަފްސީލެކެވެ. އަދި ޢިލްމުވެރިންގެ ބައިކުޅަ އެއްބައި ބަސް ގެނެސް ދީން އޮޅުވާ ގިނަ މީހުން ގެންގުޅޭ އުސްލޫބަކީ މިއެވެ. އެއިން ތަންކޮޅެއް ދައްކައި އެއީ އަސާސު ކަމުގައި ހެދުމެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ، އިބްނު ބާޒުގެ އެތައް ލިޔުމަކާއި ފޮތެއްގައި މި ދެ ޙާފިޡުންނަށް އިމާމޭ ވިދާޅުވެ ތަރައްޙުމް ކޮށްފައިވާއިރު، އެކަން ނުއެނގިއޮތްކަމަށް ހެދިގެން ތިބުމީ ޢަޖާއިބުވަނިވިކަމެކެވެ.
❔ އިބްނު ޙަޖަރުގެ ކުށްތަކުގެ ސަބަބުން އެއީ އަޝްޢަރީ އެކޭ ބުނުމާއި މެދު
❞ ޙަދީޘާއި ފިޤުހާއި އެނޫންވެސް ތަކެތީގައި އަލްޙާފިޡު އިބްނު ޙަޖަރުގެ ފޮތްތަކަށް މީސްތަކުން މިއަދުވަނީ ބަރޯސާވާންޖެހިފައެވެ. އެއީ އެކަލޭގެފާނު رحمه الله تعالى އަކީ، އަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބުގައި ގިނަގުނަ (ކުށް) ތައުވީލު ތަކެއް ހުރި ބޭފުޅެއް ކަމުގައި ވާހިނދުގައެވެ. އެހެންވިޔަސް އަލްޙާފިޡު އަކީ އަޝްޢަރީ އެއް ކަމުގައި އަހަރެން ނުދެކެމެވެ. ތެދެކެވެ. އިބްނުޙަޖަރު ފުށުގައި އަޝްޢަރީންނާއި އެއްގޮތްވާ ކުށްތައް ވެއެވެ. އެހެނަސް މީގެމާނައީ އޭނާގެ ރައުޔުތެރޭ ކުށްޖެހޭ ކޮންމެ މީހަކީ އަޝްޢަރީންތެރޭ ލެވޭ މީހެކޭ ނޫނެވެ. އަހަރެމެން ބުނަނީ: އަލްއަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބުގައި އެއީ އަޝްޢަރީއެކޭ އެވެ. އެހެނަސް އެއީ ކަނޑައެޅިގެން އަޝްޢަރީއެކޭ ބުނުން، ޞައްޙައެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ އެކަލޭގެފާނު رحمه الله تعالى އެތަކެއް ތަނެއްގައި އަޝްޢަރީންނަށް ރައްދު ދެއްވާފައި ވެއެވެ. އޭގެތެރޭ އާޙާދު ރިވާޔަތް ތަކުގެ ކަންތަކާއި، އަދި ވެސް (މިނޫން) އެތައް ގިނަ ނިންމެވުންތަކެއްގައި އަޝްޢަރީންނަށް ރައްދު ދެއްވިއެވެ. ވީމާއެކަލާގެފާނު رحمه الله تعالى އަކީ އެންމެހާ ނަޒަރަކުން އަޝްޢަރީއެއް ނޫނެވެ.
އާއެކެވެ. އަލްއަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބުގައި އަޝްޢަރީންނާއި އެކަލޭގެފާނު އެއްބަސްވެފައި ވެއެވެ. އަހަރެމެން ބުނަނީ، އަލްއަސްމާއު ވައްޞިފާތުގެ ބާބުގައި އަޝްޢަރީއޭ.. ދެންފަހެ އެންމެހާ ވަޖުހަކުން އަޝްޢަރީއެކޭ ބުނުން ނުވަތަ (އެބީދާއިން) އަލްއިމާމު އައްނަވަވީ އަކީ އަޝްޢަރީއެކޭ ބުނުން، އެއީ އެންމެހާ ވަޖުހަކުން، މި ބުނުން ޞައްޙަ ނޫނެވެ.
ދެން މީގެ މައްޗަށް އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތްތަކުން ފައިދާލިބިގަނެގެން ނުވާނޭ ކަމަށް ކަނޑައެޅުން، މިއީ ޞައްޙަ ނޫން ބުނުމެކެވެ. އަލްޙާފިޡު އައްނަވަވީ ކުށްޖެހިފައިވަނީ ކިހިނެތްކަން އަހަރެމެންނަށް އެނގެއެވެ. އަދި ޢިއްޒު ބުނު ޢަބްދުއްސަލާމް ކުށްތައް ވަނީ ކިހިނެއްކަންވެސް މެއެވެ. އަދި ހަމަ އެފަދައިން އަލްޙާފިޡު އިބްނު ޙަޖަރުގެ ވެސް ކުށްތަކެވެ. އަދި މިއާއި އެކުވެސް މީސްތަކުންނަށް އިބްނު ޙަޖަރުގެ ފޮތްތަކުން ފައިދާލިއްބައިދިނުން ކެނޑިނުދެއެވެ. އެއީ އަހްލުއް ސުންނަތި ވަލްޖަމާޢަތި އާއި ޚިލާފު ބައެއް ތަކެތި އޭގައި ވާހިނދުގައެވެ.❝
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް، ސުލައިމާނު ބުނު ނާޞިރަލް ޢަލްވާން
~ ގަލަންދާނު
❞ މުސްލިމު އަންހެނާއަށް އެކަނބުލޭގެ މޫނާއި އަތްތިލަ ކަޝްފު ކުރުން، އައްނަވަވީ މަނައު ކުރެއްވިއެވެ. "އަލްމިންހާޖު" ގައި ޝާފިޢީންގެ އައްނަވަވީ ވިދާޅުވިއެވެ:
”އަދި ބާލިޣުވެފައިވާ ފިރިހެނާއަށް ބޮޑުވެފައިވާ މިނިވަން ހިލޭ އަންހެނާގެ އަޥްރައަށް ބެލުން ޙަރާމް ވެގެންވެއެވެ. ހަމައެފަދައިން އޭނާގެ މޫނާއި ދެއަތްތިލައަށްވެސްމެއެވެ. އެއީ ފިތުނައިގެ ބިރުވެރިކަން އޮންނަހިނދުގައެވެ. އަދި ޞައްޙައީ، އަމާން ކަމުގައިވެސްމެއޭ އެވެ.“— اهــ.
❝
— އައްޠަރީފީ (ފޮތް: އަލްޙިޖާބު ފިއްޝަރްޢި ވަލްފިޠްރަތި)
~ ގަލަންދާނު
އިބްނު ތައިމިއްޔާ رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ:
”ﷲ އަށްޓަކައިވާ އަޚުވަންތަކަމުގެ މިޘާލަކި، އަތަކާއި ލޮލެއްގެ މިޘާލު ކަހަލައެވެ. އެ ލޯ ކަރުނައަޅާނަމަ، އަތުން އެކަރުނަ ފޮހެދެއެވެ. އަދި އަތުގައި ރިހޭ ހިނދު، ލޯ އެއަށްޓަކައި ކަރުނަ އޮހޮރައެވެ.“
" مثل الأخوة في الله كمثل اليد والعين ،فإذا دمعت العين مسحت اليد دمعها،وإذا تألمت اليد بكت العين لأجلها "
[مجموع الفتاوى (٢٠٣/٨)].
~ ގަލަންދާނު
••
استقلال الجهال وأنصاف المتعلمين بفهم الكتاب والسنة دون الرجوع إلى أقاويل الأئمة أقرب طريق إلى الانحراف.
”ޖާހިލުންނާއި ކުޑަ ޢިލްމެއްގެ މީހުން، އިމާމުންގެ ޤަޥްލުތަކަށް ރުޖޫޢަ ނުވެ މިނިވަންކަމުގައި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތް ފަހުމްކުރަން އުޅުމީ، މަގުފުރެދުމަށް އޮތް އެންމެ ގާތް ގޮތެވެ.“
— ޝެއިޚް ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
⏺Hypocrites sitback from righteous deeds, while seeking to be mentioned amongst its doers.
Al-Imām Aḥmad bin 'Alī Al-Maqrīzī (845 H.) said:
“Second type: He who has no sincerity or mutābi'ah [adherence to the Sunnah], and these are the worst of creation. They are the ones who adorn themselves with good deeds in order to impress the people. This type is common among those who get deviated from the straight path amongst who attribute themselves to fiqh (jurisprudence), knowledge, asceticism, and worship. They stumble upon innovations, misguidance, showing off, and winning praise (sum'ah), and likes to be praised for what they did not do.
Concerning these people, came down Allah ta'ālā's revelation:
{لَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡرَحُونَ بِمَآ أَتَواْ وَّيُحِبُّونَ أَن يُحۡمَدُواْ بِمَا لَمۡ يَفۡعَلُواْ فَلَا تَحۡسَبَنَّهُم بِمَفَازَةٍ مِّنَ ٱلۡعَذَابِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ}
{Do not let those who rejoice in their misdeeds and love to take credit for what they have not done think they will escape torment. They will suffer a painful punishment.}” — End of Quote.
💬Shaykh Sulaymān Al-'Alwān commented under it:
“In reality, these type of people are rare among the people of knowledge. That is because it is true that there might be among the people of knowledge those who have sincerity without adherence [to sunnah], or having adherence to it but with weakness in sincerity. Nevertheless those void of both, the sincerity and adherence are very few among those attributed to fiqh and knowledge, because knowledge leads them to sincerity and it leads them to being true with Allah جل وعلا. On the contrary, this is common among people of hypocrisy, and people of ignorance, and those who turn away from the message of the Prophets. Allah ta'ālā said:
يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ وَلَا يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا
{...they do it ...only to be seen by people, hardly remembering Allah at all.}
[As for the verse: {Do not let those who rejoice in their misdeeds and love to take credit for what they have not done think they will escape torment. They will suffer a painful punishment.}]
It was narrated in Al-Saḥīḥayn (i.e Al-Bukhārī and Muslim) details of the reason for the revelation of this verse. In both, through ibn Abī Maryam, who said: Muḥammad bin Ja'far reported to us: Zaid bin Aslam mentioned to me, from 'Atā' bin Yasār from Abū Sa'īd Al-Khudrī:
“During the lifetime of Allah's Messenger (ﷺ), some men among the hypocrites used to remain behind him (i.e. did not accompany him) when he went out for a Ghazwa and they would be pleased to stay at home behind Allah's Messenger (ﷺ) When Allah's Messenger (ﷺ) returned (from the battle) they would put forward (false) excuses and take oaths, wishing to be praised for what they had not done. So there was revealed: {Do not let those who rejoice in their misdeeds and love to take credit for what they have not done...} - the verse.
Also in both saḥīḥs is narrated the view of ibn 'Abbās رضي الله عنهما a different reason for the revelation of the verse, and in both reasons, these two matters are included: He doesn't have sincerity nor adherence, or falls behind from commitment (in work) and makes excuses with lies, and loves being praised for what he have not done. There for, there is no doubt that he will have a great share from this verse. And this characteristic is one of the characteristics of the hypocrites, whom Allah جل وعلا condemned in Sūrah Bara’ah (i.e. Sūrah 9, Al-Tawbah). ”
— Shaykh Sulaymān Al-'Alwān
Sharah of "Tajrīd Tawḥīd Al-Mufīd" by Imām Al-Maqrīzī (p 247- 248)
~ Galandān
••
لا يصح غسل الجمعة إلا بنية، والصواب أن ابتداء وقت الغسل من طلوع الفجر الثاني ولو اغتسل عن جنابة ونواه عنه وعن الجمعة صح، بشرط أن ينويهما جميعًا.
❞ ނިޔަތާއި ނުލައި (ފެންވަރާލައިގެން) ހުކުރު ދުވަހުގެ ހިނެއިން ޞައްޙައެއް ނޫނެވެ. އަދި ރަނގަޅު ބުނުމަކީ އެހިނެއުމުގެ ވަޤުތު ފެށެނީ ދެވަނަ ފަޖުރު (ފަޖުރުއް ޞާދިޤު) ގެ އަލިކަން ފާޅުވުމުން ކަމެވެ. އަދި ޖުނުބުވެރިކަމުގެ ހިނެއިން ހިނައިގަންނަ ހިނދު، އެއަށް، އަދި ހުކުރުގެ ހިނެއުމަށް ނިޔަތް ގަނެއްޖެނަމަ، އެކަން ޞައްޙައެވެ. ޝަރުޠަކީ އެދޭއްޗަށް ނިޔަތް ލުމެވެ. ❝
— އަލްޢަލްވާން
~ ގަލަންދާނު
ދެޞަޙީޙު ގައި ވެއެވެ: އިތުރުއެކަލޭގެފާނު صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިޔޭ مَثَلُ الْمُؤْمِنِينَ فِي تَوَادِّهِمْ، وَتَرَاحُمِهِمْ، وَتَعَاطُفِهِمْ مَثَلُ الْجَسَدِ [الواحد] إِذَا اشْتَكَى مِنْهُ عُضْوٌ تَدَاعَى لَهُ سَائِرُ الْجَسَدِ بِالسَّهَرِ وَالْحُمَّى [متفق عليه] ”އެކަކު އަނެކަކުދެކެ ލޯބިވުމުގައްޔާއި އެކަކު އަނެކަކަށް ރަޙުމުކުރުމުގައްޔާ އަދި އެކަކު އަނެކަކަށް އޯގާތެރިވުމުގައި މުއުމިނުންގެ މިޘާލަކީ އެއްހަށިގަނޑެއްގެ މިޘާލެވެ. ހަށިގަނޑުން ގުނަވަނަކަށް އުނދަގުލެއް ކުރިމަތިވާ ހިނދު، ނިދިނަގާލައި ހުންއައިސް، މުޅި ހަށިގަނޑު އެކަމުގައި ބައިވެރިވެއެވެ.“ އަދިވެސް ދެޞަޙީޙުގައި ވެއެވެ: اَلْمُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِ كَالْبُنْيَانِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضًا
”އެއް މުއުމިނަކާއި އަނެއް މުއުމިނެއްގެ މިޘާލަކީ އެއްބައިން އަނެއްބަޔަށް ބާރުދޭ ޢިމާރާތެއްގެ ފަދައެވެ.“
އެހެނީ މުސްލިމުތަކުން މިއަދުވަނީ ތިޔަބައިމީހުންގެ މުދަލާއި ޞަދަޤާތަށް ނުހަނު ބޭނުންޖެހިފައެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ޖިހާދެއްވެސް ރެސިސްޓެންސެއްވެސް މާލާއިނުލައި ދެމިނުއޮވެއެވެ. އެހެނީ ޖިހާދާއި ޙަޔާތުގެ މައިބަދައަކީ މާލެވެ. އަދި މުދަލުން ވެވޭ އެހީ އެތަކެއް ކަމެއް ތަމްޘީލުކުރެއެވެ: ފުރަތަމަކަމަކަށް: ޢަދުއްވާއި ކުރިމަތިލުމުގައި އެބޭނުން ކުރެވެއެވެ. ދެވަނަ ކަމަކަށް: އެވެރިންގެ ޢާއިލާތަކާއި އެވެރިންގެ ތައްޔާރީއަށް އެބޭނުން ކުރެވެއެވެ. އެހެނީ ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: (من جهز غازيًا فقد غزا) "ހަނގުރާމަވެރިޔެއް ތައްޔާރުކޮށްފިމީހާ، ފަހެ ހަނގުރާމަ ކޮށްފިއެވެ." އަދި މިރިވާޔަތް ވަނީ ދެޞަޙީޙުގައެވެ.
⚪️ހަތަރުވަނަ ކަމަކީ: މީޑިއާގެ ޒަރީޢާއިން ކުރެވޭ ޖިހާދެވެ. އެއީ ކަންކަމުގެ ޙަޤީޤަތް އޭގެ އަޞްލާއި އެއްގޮތަށް ދައްކުވައިދިނުމެވެ. އަދި ފިތުނައިގެ ވަޤުތުތަކުގައި (އަވަހަށް ވިހަ ލުމަށް) މުއުމިނުންނަށް ބަލަބަލައި ތިބޭ މުނާފިޤުން މައްޗަށް އެއިން (މީޑިއާ ބޭނުންކޮށް) ވަކިހިއްޕައި ބަލިކޮށްލުމެވެ. އަދި މިސަބަބަށްޓަކައި ޙައްމާދު ބުނު ސަލަމާ ގެންނެވި ޙުމައިދު ގެންނެވި އަނަސްގެފާނުގެ ޙަދީޘުގައި ވެޔޭ، އިތުރުއެކަލޭގެފާނުން صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިޔޭ: جاهدوا المشركين بأموالكم وأنفسكم وألسنتكم (ތިޔަބައިމީހުންގެ މުދަލުންނާއި ޖާނުންނާއި ދޫތަކުން، މުޝްރިކުންނާއި ދެކޮޅަށް ޖިހާދުކުރާށެވެ.)⁽¹⁾
(ޖިހާދުގައި މުދަލުގެ މުޙިއްމު ކަމާއިމެދު ދަންނައެ) ﷲ جل وعلا ވަނީ އެއިލާހުގެ ފޮތުގައި އެންމެ ދަނޑިވަޅެއް ނޫނީ އެހެން ހުރިހާ ތަނެއްގައި ނަފްސުން ކުރެވޭ ޖިހާދުގެ އިހަށް މުދަލުން ޖިހާދުކުރުން ގެންނަވާފައެވެ. (ތަފާތުވި) އެއެންމެ ދަނޑިވަޅަކީ: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ﴾ (9:111) (ހަމަކަށަވަރުން މިއުމިނުންގެއަތުން އެބައިމީހުންގެ ނަފުސުތަކާއި މުދައުތައް، އެމީހުންނަށް ސުވަރުގެދެއްވާފައި ﷲ تعالى ބައްލަވައިގަނެފިއެވެ. (ގަންނަވައިފިއެވެ.)) މިއެވެ.
[ﷲ ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ]
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ هَلۡ أَدُلُّكُمۡ عَلَىٰ تِجَٰرَةٍ تُنجِيكُم مِّنۡ عَذَابٍ أَلِيمٍ * تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتُجَٰهِدُونَ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ﴾ ( އޭ إِيْمَان ވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ. ވޭންދެނިވި عَذاب ން ތިޔަބައިމީހުން ސަލާމަތް ވާނޭ ވިޔަފާރިއަކަށް ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް މަގުދައްކައި، އިރުޝާދުދެއްވާ ހުށީމެވެ. އެ ވިޔަފާރީގެ رَأْسُالمَال އަކީ (ތިޔަބައިމީހުންގެ ފަރާތުން ދައްކާންޖެހޭ މުދަލަކީ) ތިޔަބައިމީހުން ﷲ އަށާއި، އެކަލާނގެ رَسُوْل އާއަށް إِيْمَان ވެ، އެ ދެފަރާތް ތެދުކުރުމާއި، ﷲ ގެ މަގުގައި ޖިހާދުކުރުމޭ...) އެބަހީ: بأموالكم وأنفسكم وألسنتكم (ތިޔަބައިމީހުންގެ މުދަލުންނާއި ޖާނުންނާއި ދޫތަކުން ޖިހާދުކުރުމެވެ.) =
--------------------
[1] ސުނަން އަބޫ ދާވޫދުގެ ޝަރަޙް "ޢަޥްން އަލްމަޢުބޫދު" ގައި ވެއެވެ: ”މިޙަދީޘަކީ ޖާނުން ޖިހާދު ކުރުަމުގެ މައްޗަށް އޮތް ދަލީލެކެވެ. އެއީ ނިކުމެ ސީދާ ކާފަރުންނާއި ކުރިމަތިލުމެވެ. އަދި މުދަލުން ޖިހާދު ކުރުަމުގެ މައްޗަށް އޮތް ދަލީލެކެވެ. އެއީ ޖިހާދާއި ހަތިޔާރާއި އެފަދަ އެންމެހާ އެއްޗަކަށް ހޭދަކުރުން ފަދަ، އެއަކުން އެވާޖިބު ކޮޅަށް ޖެހޭނޭ އެންމެހާ ކަމެއްގައެވެ. އަދި ދުލުން ޖިހާދު ކުރުަމުގެ މައްޗަށް އޮތް ދަލީލެކެވެ. އެއީ އެއުރެން މައްޗަށް ޙުއްޖަތް ޤާއިމުކުރުމާއި، ﷲ تعالى ގެ މަގަށް އެއުރެންނަށް ދަޢުވަތު ދިނުމާއި، އެއްޗެހިގޮވުމާއި މިފަދަ އެއަކުން ޢަދުއްވުންގެ ނިމުން ގެނުވޭނޭ އެންމެހާ ކަމެކެވެ. {وَلَا يَنَالُونَ مِنۡ عَدُوٍّ نَّيۡلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُم بِهِۦ عَمَلٌ صَٰلِحٌۚ} [9:120] (...އަދި ޢަދުއްވަކަށް އެވެރިންދޭ ކޮންމެ ގެއްލުމެއްވިޔަސް، އެއިން ކޮންމެ ކަމަކީ އެވެރިންނަށް ޞާލިޙު ޢަމަލެއް ކަމުގައި ލިޔެވިގެންމެނުވީ ނުވާ އެއްޗެކެވެ.) —اهــ.
②
What is abandoning hijrah in consideration compared to performing kufr?! Despite the fact that abandoning hijrah isn’t considered except a sin and one of the kabā’ir (major sins). So if Iḍtirār (i.e. necessity) wasn’t an excuse in abandoning hijrah, then it’s more deserving and a stronger reason to NOT be an excuse in committing Kufr.
It has been authentically proven via the narration of Abī Sāliḥ on the authority of Ibn ‘Abbās (رضي الله عنهما) that he said:
“When Allāh commanded His Prophet (صلى الله عليه وسلم) to make hijrah towards Madīnah, some of them were attached to their families and children, they would say; We beg you for the sake of Allāh to not lose us, so he would feel compassionate for them, and leave Hijrah, so Allāh revealed:
Say, [O Muhammad], "If your fathers, your sons, your brothers, your wives, your relatives, wealth which you have obtained, commerce wherein you fear decline, and dwellings with which you are pleased are more beloved to you than Allah and His Messenger and jihad in His cause, then wait until Allah executes His command. And Allah does not guide the defiantly disobedient people.” [9:24].
So this clarifies the invalidity and falsehood of making qiyās of Iḍtirār (necessity) upon Ikrāh (compulsion) in permitting Kufr, due to the clear difference between two and the clear contradiction of that qiyās (analogy), in accordance with Allāh’s statement:
“Whoever disbelieves in Allah after his belief, except for one who is akrah [forced, to renounce his religion] while his heart is secure in faith.” [16:106].
And other textual evidences, and every qiyās which opposes the textual evidences, then it’s an invalid viewpoint and not taken into consideration.❞
— From his book: At-Tibyāni Limā Waqa'a Fī "Al-Ḍawābiṭi" Mansūban Li-Ahli-Sunnati bilā Burhāni" (p. 72-74
With forward by Al-'Allāmā Ḥamūd bin 'Alā’ Al-Sh'aybī and Shaykh 'Alī Al-Khuḍayr
-----------------
[1] Refer to Ad-Durar as-Saniyyah (10/509-511)
[2] Refer to Hidāyat Aṭ-Ṭarīq, page 151
②
އަދި އިބްނު ބާޒު އާއި ސުވާލުވެވުނެވެ: 'މައްޔިތާއަށް ދުޢާ ކުރުމުގައި ޤަބުރާއި ދިމާލަށް ހުރުން ނަހީވެގެން ވޭހެއްޔެވެ؟'
ވިދާޅުވިއެވެ: ”އެކަމުގައި ނަހީއެއް ނުވެއެވެ. އަދިކިއެއްހެއްޔެވެ؟ ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިވެހުރެ ނޫނީ ޤަބުރަށް ކުރިމަތިވެހުރެ ވިޔަސް މައްޔިތާއަށްޓަކައި ދުޢާކުރަންވީއެވެ. އެހެނީ ނަބިއްޔު ﷺ (މައްޔިތާ) ވަޅުލެއްވުމަށްފަހު، ޤަބުރު ދޮށުގައި ކޮޅަށް ހުންނަވައި ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ: (استغفروا لأخيكم واسألوا له التثبيت ، فإنه الآن يُسأل) ”ތިޔަބައިމީހުންގެ އަޚާގެ ފާފަ ފުއްސަވާ ދެއްވުމަށާއި ޘާބިތުކަން ދެއްވުމަށް ދުޢާކޮށްދޭށެވެ. މިހާރު އޭނާ އާއި ސުވާލު ކުރެވޭނެއެވެ.“
އަދި މީގައި ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލާށޭ ޙަދީޘް ނުކުރައްވައެވެ. ވީމާ ހުރިހާގޮތެއްވެސް ޖާއިޒެވެ. ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިލައި ނޫނީ ޤަބުރަށް ކުރިމަތިލައި ހުރެ ވިޔަސް އެވެެ. އަދި އަޞްޙާބު ބޭކަލުން މައްޔިތަށް ދުޢާ ކުރެއްވީ، އެބޭކަލުން އޭގެ ވަށައިގެން އެއްވެ ތިބޭ ޙާލުގައެވެ.“ — اهـ.
އަދި އަލްޙަކަމް ބުނި ޙާރިޘް އައްސުލަމީ އާއި އިބްނު މަސްޢޫދު އަރިހުން، މައްޔިތާގެ ޤަބުރުދޮށުގައި ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިލައްވައި ދުޢާ ކުރެއްވިކަމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ރިވާޔަތްތައް ޟަޢީފެވެ.
~ ގަލަންދާނު
🔻 ކަމަކަށް އެދޭނަމަ، ﷲ ޙަޟުރަތުން ތިބާ އެދޭށެވެ.
[إذا سألت فاسأل الله]
❞ ފުރިހަމަ (جيد) ސަނަދަކުން އައްތިރުމިޛީ ރިވާކުރެއްވި ޤައިސު ބުނުލް ޙައްޖާޖު ގެ ޙަދީޘްތަކުން، ޙަނަޝިއް ޞަންޢާނީ އަރިހުން، އިބްނު ޢައްބާސް އަރިހުން ރިވާކުރެއްވި އެވެ: (އިބްނު ޢައްބާސް) ވިދާޅުވިއެވެ:
”އެއް ދުވަހަކު ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ފަހަތްޕުޅުގައި ތިމަންކަލޭގެފާނު ވަނިކޮށް، އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ:
«يَا غُلاَمُ إِنِّي أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ احْفَظِ اللَّهَ تَجِدْهُ تُجَاهَكَ إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللَّهَ وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ وَاعْلَمْ أَنَّ الأُمَّةَ لَوِ اجْتَمَعَتْ عَلَى أَنْ يَنْفَعُوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَنْفَعُوكَ إِلاَّ بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ لَكَ وَلَوِ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ يَضُرُّوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَضُرُّوكَ إِلاَّ بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ رُفِعَتِ الأَقْلاَمُ وَجَفَّتِ الصُّحُفُ»
“އޭ ކޮއިފުޅާއެވެ! ތިމަންކަލޭގެފާނު ތިބާއަށް ކަލިމަތަކެއް އުނގަންނަވައި ދެއްވާނަމެވެ:
• ﷲ އަށް ތިބާ ރައްކާތެރިވާށެވެ. (އެބަހީ: އެއިލާހުގެ އަމުރުފުޅުތަކަށް ރައްކާތެރިވާށޭ އެވެ.) އޭރުން އެއިލާހު ތިބާ ރައްކާތެރި ކުރައްވާނެއެވެ.
• ﷲ އަށް ތިބާ ރައްކާތެރިވާށެވެ. އޭރުން ތިބާގެ ކުރިމަތީގައި އެއިލާހު ވޮޑިގެންވާނެއެވެ.
• ތިބާ ކަމަކަށް އެދޭނަމަ، ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން އެދި ދަންނަވާށެވެ. އަދި ވާތްގަށް އެދޭނަމަވެސް، ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން ވާތްގަށް އެދޭށެވެ.
• އަދި ދަންނާށެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، މުޅި އުންމަތް އެކަތިގަނޑަކަށްވެ، ތިބާއަށް މަންފާއެއް ޙާޞިލުކޮށްދޭން އުޅުނަސް، އެވެރިންނަކަށް ތިބާއަށް މަނާއެއް ނުކޮށްދެވޭނެއެވެ. އެހެނަސް، ﷲ ތިބާއަށްޓަކައި ލިޔުއްވައިފައިވާ އެއްޗަކުން މެނުވީއެވެ.
• އަދި އެބައިމީހުން އެކަތިގަނޑަކަށްވެ، ތިބާއަށް ގެއްލުމެއް ދިނުމަށް އުޅުނަސް، އެވެރިންނަކަށް ތިބާއަށް ގެއްލުމެއް ނުދެވޭނެއެވެ. އެހެނަސް، ﷲ ތިބާގެ މައްޗަށް ލިޔުއްވައިފައިވާ އެއްޗަކުން މެނުވީއެވެ.
ގަލަންތައް އުފުލިއްޖެއެވެ. އަދި (ލިޔެވުނު) ފަތްތައް ހިކިއްޖެއެވެ. (އެބަހީ: އެންމެހާ ކަމެއްވަނީ ލިޔެވި ނިމިފައެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ނިޔާފުޅާއެކު އެކަންކަން ހިނގާނެއެވެ.)“
އައްތިރުމިޛީ ވިދާޅުވިއެވެ: ”ޙަސަން ޞަޙީޙް“ އެވެ.
ފަހެ އިތުރުއެކަލޭގެފާނުން ގެ ބަސްފުޅު: «إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللَّهَ» (ތިބާ ކަމަކަށް އެދޭނަމަ، ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން އެދި ދަންނަވާށޭ) އެބަހީ: ފަހެ ﷲ ޙަޟުރަތުން އެކަނި އެދި ދަންނަވާށޭ އެވެ.
އަދި މަޚްލޫގެއް ފުށުން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ކޮންމެހެންވެސް ކަމަކު އެދޭން ޖެހޭހިނދު، ފަހެ އެކަމުގައި ގެންގުޅެން ޖެހޭ އަދަބު ތަކެއް އެބަވެއެވެ:
ފުރަތަމައީ: ﷲ تعالى ޙަޟުރަތުން އެދި ދެންނެވުން، މީސްތަކުންގެ ފުށުން އެދުމުގެ ކުރީން އަދި އެދުމުގެ ތެރޭގައިވެސް އިސްކުރުމެވެ.
ދެވަނައީ: އެ އެދެވޭ ކަމަކީ އެކަން އެދެވޭ މަޚުލޫޤަށް ކުރުން ޤާބިލު ކަމަކަށް ވުމެވެ.
ތިންވަނައީ: އޭނާގެ ހިތުތެރެއިން ﷲ تعالی އަށް ބަރޯސާކުރުމެވެ.
ހަތަރުވަނައީ: އޭނާގެ އެބޭނުން ފުއްދެވިއްޖެ ނަމަ، އޭނާގެ ހިތާއި ދުލުން އެކަމުގެ ފަޟުލުވަންތަކަށް ﷲ އަށް ނިސްބަތްކުރުމެވެ. އެއީ މިޘާލަކަށް މިހެން ބުނެއެވެ: ﷲ އަހަރެންނަށް ދެއްވީ... ﷲ އަހަރެންނަށް ރިޒްޤު ކުރެއްވީ .. މިފަދަ ގޮތަކަށެވެ.
ފަސްވަނައީ: އޭނާގެ ޙާޖަތު ފުއްދައި ނުދެވިއްޖެ ނަމަ، ފަހެ އެކަމުގައި މީސްތަކުން ކުށްވެރި ނުކުރުން.
އިބްނު މަސްޢޫދު ވިދާޅުވިއެވެ: ”[ﷲ ގެ މައްޗަށްވާ] ޔަޤީން، [މިބަހުގެ މާނަ] އަކީ: ﷲ ގެ ނުރުއްސެވުމުގައި މީސްތަކުން ހިތްހަމަ ޖައްސައި ނުދިނުމެވެ. އަދި ﷲ ގެ ރިޒްޤެއް މައްޗަށް އެއްވެސް އެހެން ފަރުދަކަށް ޙަމްދު ނުކުރުމެވެ. އަދި ﷲ ތިބާ އަށް ނުދެއްވައިފި އެއްޗަކަށް އެހެން އެއްވެސް ފަރުދެއް ކުށްވެރި ނުކުރުމެވެ. އެހެނީ ހަމަކަށަވަރުން، ފާރަލުންތެރިޔާގެ ފާރަވެރިކަމުންނެއް ރިޒްޤެއް ލިއްބައިވެސް ނުދެއެވެ. އަދި ނުރުހުންތެރިޔާގެ ނުރުހުމެއްގެ ސަބަބުން އެޔެއް ނުލިބި ރައްދެއްވެސް ނުވެއެވެ.“ ❝
— އައްޝައިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު (މަޞްދަރު)
~ ގަލަންދާނު
②
A man asked Bishr ibn al-Ḥārith about a married man whose mother told him to divorce his wife. He said, "If him being dutiful to his mother extends to everything and nothing remains but to divorce his wife, let him do it. If him being dutiful to her is in divorcing his wife, and then he goes to his mother and hits her, let him not do it."
Imām Aḥmad was asked about a man who bought greens (or bundled leaves) and stipulated (that buying the greens he is also acquiring) the date-palm fibre (rope), meaning that which is used to tie the bunch of greens, and Aḥmad said, "What are these questions [that you ask me]?" Someone said to him, "Ibrāhīm ibn Abī Nu'aym does that." Aḥmad said, "If it was Ibrāhīm ibn Abī Nu'aym, then how excellent this is; it resembles him!"
He only disapproved of these questions being asked by those whose states do not resemble his [Ibrāhīm ibn Abī Nu'aym]. As for those who are worthy of inquiring into the finer points of wara', their states resemble this. Imam Aḥmad himself used to employ this wara', because he told the one who bought fat for him, bringing it for him on a sheet of paper, to return the paper to the seller. Imām Aḥmad would not take ink from his companions' inkwells, but would take his own inkwell to take ink from. But when a man asked his permission to write from his inkwell, he said to him, "Write! For this wara' is misplaced." Another man asked his permission for that and he smiled and said, "My wara' and your wara' have not reached to this [degree]."' He said this by way of humility, and otherwise he himself employed this [level of] wara', but he disapproved of it in those who had not reached this station and who on the contrary would be lenient about matters which are clearly disapproved and undertake ambiguous matters without hesitation. ❞
— From, Jāmi'ul 'Ulūmi wal Ḥikam
~ Galandān
من أحب الكفار فإنه كافر ولو كان في محراب المسجد! لا يشترط أن يقف في صف الكفار! ومن أحب انتصار دين الكفار على المسلمين فإنه مرتدٌ عن دين الله ولو كان راكعًا ساجدًا في المسجد
❝ Whoever loves the kuffār, is a kāfir — even if he is in the mihrab of the mosque! It is not necessary for him to [literally] stand in the ranks of the kuffār (for this ruling to occur). And whoever loves the religion of the kuffār to triumph over the Muslims, he is an apostate from the religion of Allah, even if he is bowing and prostrating in the mosque. ❞
— Shaykh Sulaymān Al-'Alwān
~Galandān
https://twitter.com/Alalwandrr/status/1719396480312574013
💬#حديث_ضعيف
The Ḥadīth scholar 'Abdur-Raḥmān Al-Mu'allimī Al-Yamānī, who did the commentary of the book, added:
“It was narrated in two ways, in one of it is Sa'īd bin Ḥafs Al-Nufaylī, he deteriorated (in memory) towards the end if his life, and in the wording he brought, in it's end 'Asqalān was mentioned, people other than him had narrated from Umar his words without mentioning 'Asqalān. Refer to Al-Mustadrak 4/473. And in the 2nd chain, Yaḥya bin Sulaymān Abū Sulaymān is mentioned who is not found (unknown) and what Al-Haythamī considers is that he is Yaḥya bin Abī Sulaymān Abū Sāliḥ, who's ḥadith are rejected (munkar) and other than this, in this chain includes ibn Isḥāq who doesn't clarify him (directly) hearing (from whom he narrated, in which case he is weak). Then it was noted in Al-LaĀlī (of Al-Suyūṭī which collected fabricated narrations) that ibn 'Asākir reported from Abī Umāmah and in it's chain is a group of men I do not know and a person unnamed, after which (it continues as) from Abī Ṭaybah Al-Jurjānī (directly) from Abī Umamah (the saḥābī). And this Abī Ṭaybah Al-Jurjānī is not given consideration (in ḥadith narrations) and also had not met Abā Umāmah (directly).” — End quote from Al-Mu'allimī.
I say: Al-Haythamī and likewise Al-Albānī based the first chain as trustworthy and good, respectively, based on the apparent chain, without considering the indirect deficiency, which is Sa'īd bin Ḥafs Al-Nufaylī's deterioration at old age and also the fact that more stronger paths reported it without the additional wording of 'Asqalān.
Due to this, Shaykh Al-Muḥaddith Khālid Al-Ḥayek declared this narration, as Munkar.
And IslamQa in its fatwā 199310 clarified this hidden defect, declaring the narration weak:
“Ahmad bin Al-Naḍr (who narrated this from Al-Nufaylī) is trustworthy, he died in the year 290 h. as stated in "Tārīkh Baghdād" (6/413) . And as mentioned before, Al-Nufaylī died in the year 237 h. Hence between the two deaths is 53 years. It is likely that ibn Al-Naḍr heard this narration from Sa'īd bin Ḥafs Al-Nufaylī, after the latters deterioration. — (then after quoting more stronger narration which doesn't mention 'Asqalān, the fatwā stated)— “hence the mention of 'Asqalān in the ḥadīth discussed, is not preserved. Several aḥādith does mention (other) virtues of 'Asqalān, all of which are also inauthentic. Refer to "Al-Fawāid Al-Majmū'ah" (p 429-432) with comments from Al-Shaykh Al-Yamānī” — End Quote from Islamqa.
Summary: The ḥadīth is munkar and not authentic.
~ Galandān
🗣Galandān
"Imam an-Nawawi and the Concept of Innovation: Understanding the Difference between the Salaf and Khalaf"
Link: https://justpaste.it/b3iwo
(Archived link 🔗)
އިބްނު ޙަޖަރުގެ ކުށްތަކުގެ ސަބަބުން އެއީ އަޝްޢަރީ އެކޭ ބުނުމާއި މެދު — ޝެއިޚް އަލްޢަލްވާން
🔻🔻
❕ ދުޢާ ކުރުމަށްފަހު މޫނުގައި އަތް ފިރުމުމުގެ މައްޗަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޙަދީޘް ތަކުގެ ދަރަޖަ
”ފަހެ ރަސޫލު ﷲ ﷺ ދުޢާ ކުރައްވާހިނދު އަތް އުފުއްލެވިކަމަށް އެތަކެއް ޙަދީޘެއް، ގާތްގަނޑަކަށް ތިރީސް ރިވާޔަތެއް، ޞައްޙަ ސަނަދުތަކުން ވާރިދުވެފައިވެއެވެ. އެއަށްފަހު އޭގައި ބަލިކަށިކަން ހިމެނޭ ސަނަދުތަކުން، އެކަލޭގެފާނު ދުޢާކޮށް ނިންމަވާހިނދު ދެއަތްތިލައިން މޫނުގައި ފިރުމަވާލައްވާ ކަމަށް އައިސްފައިވެއެވެ.
ފަހެ ދެމޭރުމަކުން މިގޮތުގައި ފިރުމުން، ބާޠިލުވެފައި ޞައްޙަވެގެން ނުވެއެވެ:
• ފުރަތަމަ ވަޖުހަކީ: މިސަނަދުތައް ބަލިކަށިވުމެވެ.
• ދެވަނަ ވަޖުހަކީ: މިސަނަދުތައް (އެކަތި އަނެކެތިން) ވަރުގަދަ ކުރެވުމަށް ނުކުޅެދުމެވެ. އެހެނީ، ތަފާތު އެކި ސަނަދުތަކުން (ދުޢާކުރެއްވުމުގެ) މިވާހަކަ އައިސްފައިވާ އިރު، އޭގައި މޫނުގައި އެކަލޭގެފާނު ފިރުމުއްވެވި ކަމުގައި ނެތުމެވެ.
ފަހެ އަލްޙާފިޡު އިބްނު ޙަޖަރު މި (މޫނުގައި އަތްއެޅުމުގެ) ޙަދީޘްތައް "ޙަސަނު" ދަރަޖަ ކުރެއްވި އިރު، އިބްނު ތައިމިއްޔާ އެ ޟަޢީފު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި މިކަމުގައި ޙައްޤު ބުނުން އޮތީ އިބްނު ތައިމިއްޔާގެ ނިންމެވުމުގަ އެވެ. އެއީ ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިންގެ މުތަޤައްދިމް ޢިލްމުވެރިންގެ މަންހަޖެވެ. (އެބަހީ: ޙަދީޘް ޞައްޙަ ކުރެއްވުމުގައި ކުރީގެ ޢިލްމުވެރިން ގެންގުޅުއްވި އުސްލޫބެވެ.) އަދި އެބޭކަލުން (މިކަމުގައިވާ ރިވާޔަތްތައް) ޟަޢީފުކުރެއްވިއެވެ. އަދި ޞައްޙައެއް ކުރައްވާފައި ނުވެއެވެ.“
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
🔴 Different souls benefit from different specialities and the mind is a container, who's objective should be adding that which benefits the individual soul than adding every content to its full.
❝ Among the natures that influence the mind that the teacher must take into consideration are:
Disoriented souls that do not absorb knowledge in a correct and harmonious manner, and therefore do not use it correctly. This is because it's knowledge remained unripe and incomplete. Rather, it is truncated and in fragments. So the knowledge you give is used as how it absorbs.
These souls may be pure and sincere in acquiring knowledge, but they are afflicted by their turmoil and disorientation.
Such people acquire knowledge with great hardship, and perhaps they do not obtain knowledge in a year what other normal souls obtain in a month. From mercy and compassion to such soul is providing it the knowledge that is sufficient for its needs (without going deep.) And advising them to turn to such deeds and interests that are beneficial and appropriate to such a soul. So that he does not take fragments of knowledge and apply it in bits, thereby abusing it while thinking that he is doing well in it.
This is especially if the disoriented soul has additional nature worsening, which is boldness and hasteness.
For such souls Al-Farrā’ says: “I do not have mercy on anyone, as I have mercy on those who seek knowledge and do not understand it.”⁽¹⁾
Something similar was narrated from of Ibn 'Uyaynah.⁽²⁾
Ibn 'Uyaynah is aware of the means of knowledge and is expert in them, as Al-Shāfi’ī said: “I have never seen anyone with the means of knowledge that Sufyān bin 'Uyaynah had.”⁽³⁾
The mind is a container for knowledge, and what should be placed in it is what it can carry. Whatever exceed that is wasted, and may harm not just its owner, but others too.
Al-Sha’bī used to say: "There is no good in knowledge without intellect."⁽⁴⁾
Al-Hassan said: “He who does not have a mind to regulate him, is not benefited from the abundance of (hadīth) narrations.”⁽⁵⁾ ❞ — End.
— "Al-Fasl Bayn Al-Nafs Wal 'Aql" (p 59, 60) by 'Abdul 'Azīz Al-Tarīfī
~ Galandān
-----------------------
(1) جامع بيان العلم وفضله (٤٢٩/١).
(2) الاعتصام للشاطبي (١٦٥/١).
(3) سير أعلام النبلاء (٤٥٨/٨).
(4) تاریخ دمشق (٣٨٢/٢٥)
(5) العقل وفضله لابن أبي الدنيا (ص ٥٦).
ސ: ނަމާދުގައި ސުތުރާ އެއް ބެހެއްޓުމުގެ ޙުކުމަކީ، ވާޖިބު ހެއްޔެވެ؟
ޖ: އެންމެ ގާތްކަން ބޮޑީ — والله أعلم — އެއީ މުސްތަޙައްބު ކަމެއް ގޮތުގައެވެ. އެއީ މިކަމުގައި ޖުމްހޫރު ޢިލްމުވެރިން ދެކިލައްވާ ފަދައިންނެވެ.
— ޝެއިޚް ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
Is the Friday ghusl sufficient for ablution?
One of the brothers says: Does the Friday Ghusl suffice the ablution?
Shaykh: ❝ Ghusl is of two types: Complete Ghusl, and Acceptable Ghusl. Acceptable ghusl is to pour water over the whole body and then it is purified. This washing is not valid for ablution and is not a replacement for it, except (if it was done as) a Ghusl for janābah (sexual defilement) — this alone (is the exception). Because it is the type for which the evidence (for an exception) came. So we limit ourselves to the context of the evidence. We do not generalize this for the rest of the types of ghusl, because the fundamental principle is of its absence (i.e. wuḍū' is not fulfilled with Acceptable ghusl). If there had not been narrated an evidence in the case of janābah, we would not have given an exception to it as well. Because ablution is necessary and al-tartīb is obligatory (i.e. succession in washing the parts of Ablution). It is not possible to drop this order of ablution, except with an evidence. As for the (exception in) ghusl of janābah, it was dropped here with (a specific) evidence (for it).
The second type: complete ghusl, and that is, if it is for janābah: washing your private parts and cleansing. Then to perform ablution as of the ablution for prayer. After that you shed water over the body, wash your head three times, then shed water on the body once again. Whoever has performed this (type of ghusl), has sufficed for ablution upon consensus without a dispute, as he has already performed ablution. It is best that he performs this (i.e. complete ghusl) for the Friday (prayer). He is not required to perform ablution afterwards, unless due to ḥadath (passing anything from his back or private parts) or (in case he) touches his penis. On the contrary, if he takes an acceptable ghusl and spills water all over his body without performing ablution, and say: "Look, we are going to Friday prayers." We say: This is not valid and is not sufficient, yes, this ghusl is sufficient for the Friday (prayer's) ghusl — whether it is said that it (the ghusl of Jum'ah) is desirable (mustaḥab) or is said that it is obligatory (wājib). But this does not permit the performance of prayer, because ablution must be in tartīb, and the tartīb is obligatory⁽¹⁾ in ablution according to the more correct of the two scholarly opinions, which is the opinion of the majority...❞
— Al-Shaykh Al-Muḥaddith Sulaymān bin Nāṣir al-'Alwān (source)
~ Galandhaanu
_______________
[1] “Because everyone who described the ablution of the Prophet ﷺ, mentioned it in order. And what came in some aḥādīth that the Prophet ﷺ did not arrange it — as the ḥadīth of Al-Rubayyi'i Bint Al-Mu'awwidhi — this is a narration which is iḍṭirāb (inconsistent). In it 'Abdullah bin Muḥammad bin Aqīl was inconsistent. He is poor in memory...” — al-'Alwān (source)
⚪️ފަސްވަނަ ކަމަކީ: އަޅަކަށް މިކަމަށް މަގުފަހިވެއްޖެ ހިނދެއްގައި މިއަށްޓަކައި އޭނާގެ ނަފުސު ހޭދަކުރުމެވެ. އަދި އެވެރިންނަށް ބޭނުންޖެހިފައިވަނީ ތަފާތު ފަންނުތަކާއި ކަންކަމުގައި ޚާއްޞަ (އިސްޕެޝަލިސްޓުންނަށް) އަދި އެފަދަ ފަރާތްތަކަށެވެ. ކޮންމެ ކޮންމެ ފަރުދަކަކަށް ނޫނެވެ.
މީގެ އިތުރުން، ބައެއް މީހުން މަޝްވަރާ އަކާއި ނުލައި އަދި ތަރުތީބެއް ނެތި ދަތުރުކުރެއެވެ. އަދި މީގެ ނަތީޖާއަކަށް ހައްޔަރުވުމާއި މިޒާތުގެ ކަންކަމާއި ކުރިމަތިވެއެވެ. އަދި މިއީ ކުށެކެވެ.
މިފަދަ ދަނޑިވަޅުތަކުގައި މުޙިއްމީ ކެތްތެރިކަމާއި ނަތީޖާ ނެރުމަށް އަވަސްއަރުވައި ނުލުމެވެ. އަދި މުސްލިމުތަކުންނަށްވާ ނަޞްރާއި ކާމިޔާބީގެ ޙަޤީޤަތަށް މަގުދެއްކުމެވެ. އެހެނީ ގިނަބަޔެއް ދެކެނީ ކާމިޔާބީގެ ޙަޤީޤަތަކީ ޢަޞްކަރީ ކާމިޔާބީކަމުގައެވެ. އެއުރެން އެދެނީ އެއްރެއިން ޢަދުއްވު ނެރެލެވުމަށެވެ. އަދި އެކަމުން މިންޖުވެ އަރައިގަތުމެވެ. އެއީ ތިމާމެންގެ ފާފާޔާއި އުރެދުމާއި (ގޯސް) ޢަމަލުތަކުގައި އިސްރާފުވެފައިވާ ޙާލުގައި ތިބެއެވެ. ކާމިޔާބަކީ މިފަދައިން އަންނަ އެއްޗެއް ނޫނެވެ.
އަހަރެމެންނަށް (ތާރީޚުން) އެނގޭގޮތުގައި އެންމެ ކުށަކާއި ހުރެ، ޙުނައިނު ހަނގުރާމައިގައި އަޞްޙާބުބޭކަލުން ނާކާމިޔާބުވިއެވެ. އަދި އެއީ އަޞްޙާބުބޭކަލުންނެވެ! އެބޭކަލުންނީ ޢިލްމާއި އީމާނާއި ﷲ جل وعلا ގެ މަގަށް ދަޢުވަތު ދިނުމުގަޔާއި، ކެތްތެރިކަމާއި ތަވައްކަލާއި ޙަޤީޤީ އުޚުއްވަތްތެރިކަމާއި ޞަފުތަކުގައި ބަދަހިކަމުގެ ބޭކަލުންނެވެ. އެހެނަސް ޙުނައިނު ޙަނގުރާމައިގައި އެބޭކަލުންގެ ގިނަކަމާއިމެދު އާޝޯޚުވީހިނދު އެބޭކަލުންމައްޗަށް (ޢަދުއްވުން) ގަދަވެ، (ހަނގުރާމައިން) ބަލިވެ، ފަސްއެނބުރި ވިއްސިވިހާލިވިއެވެ. ﷲ جل وعلا ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ: ﴿وَيَوۡمَ حُنَيۡنٍۙ إِذۡ أَعۡجَبَتۡكُمۡ كَثۡرَتُكُمۡ فَلَمۡ تُغۡنِ عَنكُمۡ شَيۡئًا وَضَاقَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡأَرۡضُ بِمَا رَحُبَتۡ ثُمَّ وَلَّيۡتُم مُّدۡبِرِينَ * ثُمَّ أَنزَلَ ٱللَّهُ سَكِينَتَهُۥ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَعَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَأَنزَلَ جُنُودًا لَّمۡ تَرَوۡهَا وَعَذَّبَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡكَٰفِرِينَ * ثُمَّ يَتُوبُ ٱللَّهُ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ عَلَىٰ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴾ (9 : 25-27)
{އަދި حنين ހަނގުރާމައިގެ ދުވަހުގައިވެސް (އެކަލާނގެ ކަލޭމެނަށް نصر ދެއްވިއެވެ.) އެދުވަހު ކަލޭމެން ކަލޭމެންގެ عدد ގިނަކަމާއިމެދު عجائب ވީހިނދުންވެސް އެމީހުން ގިނަކަމަކުން ކަލޭމެނަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ފުއްދައެއް ނުދިނެވެ. (އެދުވަހު) ބިންގަނޑުގެ ތަނަވަސްކަމާއިއެކުވެސް އެބިންގަނޑު ކަލޭމެނަށް ދަތިވެގެންވިއެވެ. އަދި ފުރަގަސްދޭ حال ކަލޭމެން އެނބުރި (ميدان ން) ފުރަގަސްދީ ދިޔައެވެ. * ދެން (އެ ދެރަކަމަށްފަހު) ﷲ تعالى އެކަލާނގެ رسول އާގެމައްޗަށާއި مؤمن ތަކުންގެ މައްޗަށް އެކަލާނގެ سَكِينَة (އެބަހީ: އެކަލާނގެ އަމާންކަމާއި ހަމަޖެހުން) ބާވައިލެއްވިއެވެ. އަދި ކަލޭމެނަށް ނުފެންނަ އެހެން لشكر އެއްވެސް އެކަލާނގެ ބާވައިލެއްވިއެވެ. އެކަލާނގެ ފޮނުއްވިއެވެ. އަދި ކާފަރުވީ މީސްތަކުންނަށް އެކަލާނގެ عذاب ދެއްވިއެވެ. ކާފަރުންނަށް އެކަލާނގެ جزاء ދެއްވަނީ އެފަދައިންނެވެ. (އެއީ ކާފަރުންތައް ميدان ގައި މަރުވެ އަނެއްބަޔަކު أسِيرُ ކުރެއްވުމެވެ. އަދި މުދާތައް مؤمن ންނަށް غنيمة ވުމެވެ.) * ދެން ﷲ އެދިވޮޑިގަންނަވާ އަޅަކަށް އޭގެފަހުގައި (އެބަހީ: مؤمن ންނަށް ބިންގަނޑު ދަތިވެ ހަނގުރާމައިގެ ކަންތައް ގަދަވުމަށްފަހުގައި) ﷲ تعالى توبة ލެއްވިއެވެ. އަދި ﷲ އީ ގިނަގިނައިން ފާފަފުއްސަވާ رحمة ލެއްވުން ބޮޑުވެގެންވާ ކަލާނގެއެވެ.}
ވީމާ އުއްމަތް ވަނީ ތަވްޙީދާއި ޢަޤީދާއިން އޭގެ މިސްރާބު ސީދާކޮށް، ﷲ جل وعلا އަށް ރުޖޫޢަވުމަށް ލާޒިމުވެފައި އެވެ. ❝
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ސުލައިމާނު ބުނު ނާޞިރަލް ޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާން
💬 "ފިތުނައިގެ ވަގުތުތަކާއި ޢަދުއްވުން މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް އަރައިގަންނަ ވަގުތު ތަކުގައި" (އަހަރެމެންނަށް) އެތަކެއް ކަމެއް ލާޒިމުވެގެންވެއެވެ:
⚪️ފުރަމަތަމަ ކަމަކީ: ޤުނޫތެވެ.
ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم މެންދުރު ނަމާދާއި ޢިޝާއާއި މަޣްރިބުގައި ޤުނޫތު ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި މިޙަދީޘްތަކީ އޭގެ ޞައްޙަ ކަމުގެ މައްޗަށް (އަލްބުޚާރީ އާއި މުސްލިމު ދެއިމާމުން) އިއްތިފާޤު ވެވަޑައިގެންފައިވާ ޙަދީޘެވެ. އަދި ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم ފަތިސް ނަމާދުގައި ޤުނޫތު ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި މިކަމުގެ މައްޗަށްވާ ޙަދީޘުތައް މުތަވާތިރެވެ.
އަދި އިބްނު ޢައްބާސުގެ ޙަދީޘުގައި ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم ޢަޞްރު ނަމާދުގައި ޤުނޫތު ކިޔުއްވިކަމަށް ވާރިދުވެފައި ވެއެވެ. އެރިވާކުރެއްވީ އަބޫ ދާވޫދާއި އެނޫން ބޭކަލުންނެވެ.
އަދި ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم މެންދުރު ނަމާދުގައި ޤުނޫތު ކިޔުއްވި ހިނދު، އެއީ ސިއްރިއްޔާތު (މަޑުން ކިޔަވާ) ނަމާދެއް ކަމުގައި ވޭމެ، އެއީ ޢަޞްރު ނަމާދުގައި ވެސް ޤުނޫތު ކިޔުން ހުއްދަކަމުގެ މައްޗަށް އޮތް ދަލީލެކެވެ. އަދި ޢިލްމުވެރިންގެ ޤަޥްލުތަކުން ބުރަވެގެންވާ ބަސްފުޅަކީ: (އިމާމު މީހާ) އޭނާގެ ޤުނޫތު އަޑުހަރުކޮށް ކިޔައި، މީސްތަކުން އެއަށް އާމީން ކިޔުމެވެ.
އަދި (ނާޒިލާ) ޤުނޫތުގެ ސުންނަތް ތަކީ: ނިކަމެތިވެފައިވާ މުސްލިމުންނަށް ދުޢާ އާއި ކާފަރުންނަށް ލަޢުނަތުން ފަށައިގަތުމެވެ. މިއީ ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم ގެ އަމަލުފުޅުގެ މައްޗަށެވެ. ފަހެ އެކަލޭގެފާނުގެ ދުޢާ ގައި ކާފިރުތަކުންނަށް ލަޢުނަތް ދެއްވައި އެވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ދުޢާދަންނަވައެވެ.
އަދި އެކަމުން މައުމޫމުންނަށް އެކަމުގައި ހެޔޮއަޘަރު ކުރާނަމަ، ދުޢާ ދިގުކުރުމުގައި ގޯހެއް ނެތެވެ. ޢުމަރުގެފާނު ދުޢާދިގުކުރައްވާ ކަމުގައި ޞައްޙަ ސަނަދަކުން އިބްނު އަބީ ޝައިބާ ރިވާކުރެއްވިއެވެ.
އަދި ދުޢާ ނިންމާލުމުގައި ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم ޞަލަވާތް ކިޔުމުގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ. މިއީ އަޞްޙާބުބޭކަލުންގެ ޢަމަލުފުޅުގެ މައްޗަށެވެ. އިބްނު ޚުޒައިމާ އާއި އެނޫން ބޭކަލުން ޞައްޙަ ސަނަދުން މިކަން ރިވާކުރެއްވިއެވެ.
އަދި ލައިގަނެގެން އުޅޭ ކަންތައް ކެނޑުމާއި ހަމަޔަށް، (ނަމާދުތަކުގައި) ޤުނޫތު ކިޔުން ކުރިޔަށް ގެންދިޔުން ވެއެވެ. އެއީ އެގޮތުގައި ޤިޔާމަތާއި ހަމަޔަށް ދެމިއޮތަސް އެވެ. އެހެނީ މިއީ ނަޞްރުވެރިވުމުގެ ތެރެއިންވާ ކަމެކެވެ. އަދި ދުޢާއިން މުސްލިމުތަކުންނަށް ނަޞްރު ލިއްބައިދިނުމުގައި ނުހަނު ބޮޑު މަދަދެއް ވެއެވެ. މިސަބަބަށްޓަކައި އުޙުދު ހަނގުރާމައިގައި ނަބިއްޔު صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ ރައްބަށް ދެންނެވުމުގައި ގަދައަޅުއްވައި ހުންނެވިއެވެ. އަދި އަޞްޙާބުބޭކަލުން رضي الله عنهم ، ހަނގުރާމަތަކާއި ކުރިމަތިލުންތަކުގައި ﷲ جل وعلا ގެ ރައްކާތެރިކަމުގެ ނިވާފަތްގަނޑަށް ވަދެވަޑައިގަންނަވަތެވެ. އެހެނީ ﷲ ޙަޟުރަތު ރައްކާތެރިކަމެއް އެއިލާހުފުށުން މެނުވީ ހަމަ ނުވެއެވެ.
إذا انقطعت اطماع عبدٍ عن الورى
އަޅެއްގެ އުއްމީދު ކެނޑިއްޖެނަމަ މީހުން ފުށުން
تعلق بالرب الكريم رجاؤه
އޭނާ ހިފަޔޭ ދީލަތި ރައްބުގެ އުއްމީދުގައި
فأصبح حرًا عزةً وقناعةً
އެހިނދު ވެޔޭ މިނިވަން ޢިއްޒަތާ ރުހުމުގައި އޭނާ
على وجهه أنواره وضياؤه
އޭނާގެ މޫނުން ނޫރާއި ވިދުން ބަބުޅަމުން
وإن علُقت بالخلق أطماع نفسه
ނަފްސުގެ އުއްމީދުތަކަށް މަޙުލޫޤުނަށް ބަރޯސާވެއްޖެނަމަ
تباعد ما يرجو وطال عناؤه
އޭނާގެ އެދުން ކެނޑިދަނީ ކަންބޮޑުވުން ދިގުލަމުން
فلا ترجُ إلا الله في الخطب وحده
ވީމާ ﷲ އަށް އެކަނި ނޫނީ ދަންނަވަން ނުގުޑޭށެޔޭ
ولو صح في خل الصفاء صفاؤه
އެއީ ތެދުވެރި ގާތް ރައްޓެއްސެއް އެނޫން ހުއްޓަކަސް
އަދި ބަޔެއް ނަމާދުތަކުގައި ޤުނޫތުކިޔައި އެނޫން ނަމާދުތަކުގައި ދޫކުރިޔަސް އޭގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ. އަދި ވަކި ނަމާދުތަކަކަށް ޤުނޫތުކިޔުމަށް ޚާއްޞަކުޅައުމުގައިވެސް މައްސަލައެއް ނެތެވެ. އަދި އޭގައި ދެމިހުރެ އޭނާގެ ނަފްސަށް ތުރާ ފޯރާކަމަށް ބިރުގަންނަނީ ނަމަ، ޤުނޫތު ދޫކޮށްލުމުގައިވެސް ގޯހެއް ނެތެވެ. އަދި އޭނާގެ ސަޖިދާގައި ﷲ جل وعلا ދެންނެވުމުގައި ދެމިހުންނާނީއޭވެ. އަދި މީސްތަކުންނަށްވެސް އެކަމަށް އިރުޝާދު ދޭނީއެވެ.
އަދި މިއީ މުސްލިމުންނަށް އެވެރިންގެ އަޚުންނަށްޓަކައި ވެވޭން އޮތް (އެހީގެ) އެންމެ ކުޑަ މިންވަރެވެ. ފަހެ މިދާ ހަގުރަމާޔަކީ ޞަލީބީ ޙަނގުރާމައެކެވެ. އެ އިޢުލާނުކުރީ ކުފުރުގެ އިމާމުންތަކެވެ.
⚪️ދެވަނަ ކަމަކީ: ދުލުން އެވެރިންނަށް ނަޞުރުވެރި ވުމެވެ. އެއީ އެވެރިންނަށް ފޯރިދީ، ލިޔުންތައް ލިޔެ، މެސެޖުތައް ފޮނުވައި، އެވެރިންގެ ހިތްވަރު އާލާކުރުވުމެވެ.
⚪️ތިންވަނަ ކަމަކީ: މުދަލުން އެވެރިންނަށް އެހީތެރިވުމެވެ. އެއީ ޒަކާތްތަކާއި ޞަދަޤާތްތަކެވެ. އެހެނީ މިއީ އީމާންކަމުގެ އަޚުވަންތަކަން ގޮވާލާކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ކަމެކެވެ. އަދި ޝަރީޢަތުގެ ގޮވާލުންތަކުގެ ތެރެއިން ގޮވާލުމެކެވެ.
=
✅The Misconception That Taḥākum To The Ṭāghūt Is Permissible In A Case Of Necessity
①
Shaykh Aḥmad Al-Khālidī (فك الله أسره) said:
❝And what’s considered from the greatest proofs that whoever utters or performs Kufr has disbelieved except if he was under Ikrāh (compulsion), is that the one who makes Taḥākum to retrieve his rights is included within Allāh's statement:
"That is because they preferred the worldly life over the Hereafter and that Allah does not guide the disbelieving people.” [16:107].
...Shaykh Sulaymān Ibn Sahmān (رحمه الله) said in one of his treatises {these words are referring to clarifying the Ṭāghūt and the obligation of avoiding it}, and he mentioned the second level, so he said:
“When you have realized that Taḥākum (seeking judgement) from the Ṭāghūt is Kufr - then you should also know that Allāh has mentioned in His Book that Kufr is worse than bloodshed, as Allāh (سبحانه وتعالى) said:
“And fitnah is greater than killing.”
And He (also) said:
“And fitnah is more severe than killing.”
And fitnah is none other than Kufr. Thus, if the village and the city were to wage war against each other, till the point they all die - This would undoubtedly be better than setting up a Ṭāghūt upon earth, governing in contradiction to the Sharī'ah of Islām, the legislation with which Allāh sent His Messenger (صلى الله عليه وسلم).
The 3rd level: Is to say; If this taḥākum is Kufr, and the dispute is solely for worldly matters, then how is it permissible to perform Kufr for the sake of that?!
Undoubtedly, an individual doesn’t believe until Allāh and His Messenger is more beloved to him than anything besides them, and until the Messenger is more beloved to him than his child, father and all of mankind.
So if your dunyā was to disappear completely (i.e. lose everything), it would not be permissible for you to make taḥākum to the Ṭāghūt to retrieve it, and even if someone made you in serious need of that and gave you two options between making taḥākum to the Ṭāghūt or to sacrifice your dunyā possessions, it would become obligatory upon you to make that sacrifice, and it wouldn’t be permissible for you to make taḥākum to the Ṭāghūt, and Allāh knows best.” — End quote⁽¹⁾ ...
So all of these evidences are indicative of not excusing whoever performs Kufr due to being affected of losing a portion of the dunyā...
As for making qiyās (analogy) that the Muḍtar (one under ḍarūrah) taking the same ruling as the Mukrah (one under Ikrāh) in committing Kufr, then that’s Bātil.
Shaykh Ḥamad Ibn ‘Atīq (رحمه الله) mentioned in response to whoever used qiyās (analogy) of applying Iḍtirār (necessity) upon Ikrāh in Kufr:
“Allah says, “If one is under necessity without willful disobedience nor transgressing due limits, then there is no sin on him” [2:173]
So it was made a condition, while necessity exists, that the one who commits the harm (of eating harām) does so without willful disobedience nor transgression.
And the difference between the two situations (Ikrāh and ḍarūrah) is not hidden to the one who can see with two eyes, and what is to be also said; Does the lawfulness of eating dead meat for the one under necessity permit committing kufr willingly (without Ikrāh)?!
And is this comparison anything like making qiyās (analogy) of marrying one’s sister or daughter, based upon the permissibility of the free man marrying the slave woman under his possession when he fears fornication and inability (to marry a free woman).
So this person who likened (between ḍarūrah and Ikrāh) has even took it further than the Qiyās (analogy) used by those who said: ‘Trading is only like usury’ (Ribā)” —End quote.⁽²⁾
Infact, Allāh didn’t consider loving one’s father, children, land, wealth, wives, clan, livelihood, business or anything else from the affairs of the dunyā as an excuse in abandoning hijrah, while the one who abandons it is muḍtar (in serious need) due to these excuses or atleast some of them, as it’s plainly clear, so imagine the case with what’s more severe and intense?
💬ދުޢާ ކުރުމުގައި ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ޙުކުމް އަދި މީގެ ދަށުން: ޖަނާޒާގައި މައްޔިތާއަށް ދުޢާ ކުރުމާއި ގުޅުންހުރި ބައެއް އަދަބުތައް
①
ޝެއިޚް މުޞްޠަފާ އަލްޢަދަވީ، އަލްބުޚާރީގެ ޞަޙީޙުގެ ޝަރަޙައިގައި ވިދާޅުވިއެވެ:
❞ އަލްބުޚާރީ އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙީޙުގައި ވިދާޅުވިއެވެ: ބާބު: ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިނުލައި ދުޢާ ކުރުން: އަނަސް ـ رضى الله عنه ـ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ: ”ހުކުރު ދުވަހެއްގައި ނަބިއްޔު ﷺ މިންބަރުގައި ހުންނަވައިގެން ޚުޠުބާ ދެއްވަނިކޮށް މީހަކު ތެދުވެ ދެންނެވިއެވެ: 'އޭ الله ގެ ރަސޫލާއެވެ! ވާރޭ ވެއްސެވުމަށް ދުޢާކޮށް ދެއްވާށެވެ!' (އެހިނދު ދުޢާ ކުރެއްވިއެވެ.) ދެން ބިޔަ ވިލާތައް އައިސް އުޑުމަތި ބަނަކުރިއެވެ. އަދި ގެއަށް ދިއުމަށް ދަތިވާވަރަށް ވާރޭ ވެހެންފެށިއެވެ. އަދި ވިދިގެންއައި ހުކުރާ ހަމަޔަށްވެސް ވާރޭ މެދުނުކެނޑެއެވެ. އަދި ހަމަ އެމީހާ ނުވަތަ އެހެން މީހަކު ތެދުވެ ދެންނެވިއެވެ. އޭ الله ގެ ރަސޫލާއެވެ. ވާރޭ ހުއްޓެވުމަށް ދުޢާކޮށްދެއްވާށެވެ. އަހަރެމެން ޣަރަޤުވެއްޖެއެވެ. ދެން އެކަލޭގެފާނުގެ ދުޢާކުރެއްވިއެވެ. "اللَّهُمَّ حَوَالَيْنَا وَلاَ عَلَيْنَا" ހައްދަވައި ބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޮ! އަޅަމެންގެ ވަށައިގެންވާ ތަންތަނަށް ވެއްސަވާނދޭވެ! އަދި (މިވަގުތަށް) އަޅަމެންގެ މައްޗަށް ނުވެއްސަވާނދޭވެ!" ދެން ވިލާތައް މަދީނާ މަތިން ނެއްޓި، މަދީނާގެ މީސްތަކުންގެ މައްޗަށް ވާރޭ ވެހުން ހުއްޓިއްޖެއެވެ.“
މީގެން ނެގޭ ހެއްކަކީ، ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން ދުޢާ ކޮށްދެއްވުމަށް ދެންނެވުނު ހިނދު، (ޤިބުލައަށް އެނބުރިވަޑައިގެން) އެބައިމީހުންނަށް ފުރަގަސްދެއްވިކަން ވާރިދުވެފައި ނުވުމެވެ. އަދި ހުންނެވީ (ހުކުރު) ނަަމާދަށް އައިސްތިބި މީހުންނަށް ކުރިމަތިލައްވައިގެންކަމެވެ. ވީމާ މިއިން ނެގޭ ދަލީލަކީ ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިނުލައި ހުރެ ދުޢާ ކުރުމުގެ ޖާއިޒުކަމެވެ. މިއީ މި (ޙަދީޘުން) ހެކިކޮށްދޭ ނަޒަރެވެ. ދެން (ޢަލްބުޚާރީ) ވިދާޅުވިއެވެ: ”ބާބު: ޤިބުލައަށް ކުރިމަތި ލައިގެން ދުޢާ ކުރުން“ އެބަހީ، މިގޮތްވެސް ހުއްދަވާފަދައިން އަނެއްގޮތްވެސް ހުއްދަވެޔޭ އެވެ. އަދި ﷲ މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވެއެވެ. ❝ — اهــ.
އަދިވެސް އަލްޢަދަވީ އާއި ސުވާލުވެވުނެވެ: ”މައްޔިތާ ވަޅުލާއިރު ދުޢާ ކުރުމުގައި ޤިބުލައަށް އެނބުރުން ވާޖިބުތޯއެވެ؟“ ވިދާޅުވިއެވެ: ”ވާޖިބެއް ނޫނެވެ. އަދި ނަބިއްޔު ﷺ އާއި އަޞްޙާބުން، ޤަބުރުގެ ދޮށުގައި (ދުޢާ ކުރެއްވުމަށް) ޤިބުލަޔަށް އެނބުރިވަޑައިގެންކަމެއް ވާރިދުވެފައެއް ނުވެއެވެ.“
މައްޔިތާއަށް ދުޢާ ކުރުމާއިމެދު اللجنة الدائمة އާއި ސުވާލުވެވުނެވެ. (ފަތުވާ 7136 ގެ ދެވަނަ ސުވާލުގައި) ވިދާޅުވޫއެވެ:
”ހިނެވާ ވަޤުތާއި ކަފުންކުރާ ވަޤުތުގައި އަދި މިނޫން ދަނޑިވަޅުގައިވެސް މައްޔިތާއަށް ދުޢާ ކުރުމުގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނީ ދުޢާ އަކީ މައްޔިތާއަށް މަންފަޢު ކުރާ އެއްޗެކެވެ. އެހެނަސް އެއީ (އެއްވެގެން) ޖަމާޢަތެއްގެ ސިފައިގައި ނޫނީ އަތްއުފުލައި ނަމަ، އެއީ ބިދުޢައެކެވެ. އެކަމަށް ޡާހިރު ޝަރީޢަތުން އަހަރެމެންނަށް އެނގިފައިވާ އެއްޗަކުން ދަލީލެއް ނެތެވެ. އެހެނަސް ވަޅުލެވުމަށް ފަހު ވަކިފަރުދުން ވިޔަސް ނޫނީ ޖަމާޢަތެއް ގޮތުގައިވިޔަސް ދުޢާކުރުމީ، ޝަރުޢީ ހުއްދަ ކަމެކެވެ. އެއީ ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ މިޙަދީޘުގެ މައްޗަށެވެ...“—اهــ. ދެން އަންނަނިވި ޙަދީޘު ނަޤުލުކުރެއްވިއެވެ:
ޢުޘްމާން رضي الله عنه އަރިހުން، އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިޔޭ: ”މައްޔިތާ ވަޅުލައި ނިމޭހިނދު ރަސޫލު ﷲ ﷺ އެޤަބުރުދޮށު ކޮޅަށް ހުންނަވައި ޙަދީޘް ކުރައްވައެވެ: (استغفروا لأخيكم واسألوا له التثبيت ، فإنه الآن يُسأل) ”ތިޔަބައިމީހުންގެ އަޚާގެ ފާފަ ފުއްސަވާ ދެއްވުމަށާއި ޘާބިތުކަން ދެއްވުމަށް ދުޢާކޮށްދޭށެވެ. މިހާރު އޭނާ އާއި ސުވާލު ކުރެވޭނެއެވެ.“ ⁽¹⁾
--------------------------
[1] ބުލޫޣުލް މަރާމް ގެ ޝަރަޙާގައި (ޙަދީޘް 546) ، އަލްޢަލްވާން ވިދާޅުވިއެވެ: ”މިޙަދީޘް ރިވާކުރެއްވީ އަބޫ ދާވޫދު އެކަލޭގެފާނުގެ ސުނަން ގައެވެ. ވިދާޅުވީ، 'އަހަރެމެންގާތު އިބްރާހީމް ބުނު މޫސާ އައްރާޒީ ދެންނެވިއޭ، ތިމަންމެންގާތު ހިޝާމް ވިދާޅުވިއޭ، ޢަބްދު ﷲ ބުނު ބުޙައިރު ބުނު ރައިސާން އަހަރެމެންނަށް ޙަބަރުދިނޭ، ޢުޘްމާނުގެފާނުގެ މަޥްލާ (މިނިވަންކުރެވިފައިވާ އަޅު) ހާނީ އަރިހުން ޢުޘްމާނުގެފާނު ގާތުންނޭ' މިއެވެ. އަދި ނަވަވީ-އިމާމު "އަލްއަޛްކާރު" ގައި މި (ރިވާޔަތް) "ޙަސަން" ކުރެއްްްވިއެވެ. އަދި އިބްނު ޙަޖަރު ވެސް އެވެ. އަދި (ރާވީންތެރޭވާ) ޢަބްދު ﷲ ބުނު ބުޙައިރު [ނޫނި ބަޙީރު] ވަނީ އިބުނި މަޢީނު އިތުބާރު ކުރައްވާފައެވެ. އަދި ޢުޘްމާނުގެފާނުގެ މަޥްލާ، ހާނީ އަކީ ޞަދޫޤު (ތެދުވެރި) އެކެވެ. އަދި އަލްޙާކިމް ވެސް އެކަލޭގެފާނުގެ "މުސްތަދްރަކް" ގައި މިޙަދީޘް ޞައްޙަކުރެއްވިއެވެ.“—اهـ. އަދި ބުލޫޣުލް މަރާމުގެ ތަޢްލީޤުގައި (ޞ. 236) ޑރ. މާހިރު އަލްފަޙްލު ވިދާޅުވިއެވެ: ”މިރިވާޔަތުގެ ސަނަދު ޞައްޙައެވެ.“
💙
❞ ތިބާ ޢަފޫ ކުރާ މިންވަރަކުން، ތިބާގެ ކުށްތަކަށްވެސް މީސްތަކުން ލޯއެޅުން ކުޑަކުރެއެވެ. އަދި މީސްތަކުންގެ ކުށްތަކުގެ ތަފްޞީލަށް ތިބާ ބަލައިހާވައި، އަދި އެވެރިންނަށް ދުއްތުރާކޮށް އެވެރިންގެ މުދަލާއި ޢަމަލުތަކުގެ ފަސްފަހަތުންދާ މިންވަރަކަށް، ތިބާގެ އެކަންތައްތަކަށްވެސް މީސްތަކުން ފާރަލައެވެ. ❝
— އައްޝައިޚް ސުލައިމާން ބުނު ނާޞިރަލް ޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
Portrayal Of Concerns On A Minute Matter While Infringing Upon Greater Sins
Ibn Rajab Al-Ḥanbalī said: ❝ Here there is a matter that ought to be understood, which is that minute investigations to refrain from ambiguities is only fitting for someone whose circumstances are all exemplary and whose actions are consistent with taqwā (fear of Allah) and wara' (apprehensive fear). As for someone who falls into violating clear obvious prohibitions and then wants to be (outwardly) apprehensive about minute ambiguities, for him there is inability to bear it, rather he is rebuked for that. As Ibn 'Umar said to the Iraqi who asked him about the blood of a mosquito (i.e. killing a mosquito while in ihram), he replied "They ask me about the blood of a mosquito and they killed Husayn. I heard the Prophet ﷺ say: 'They [Ḥassan and Ḥussayn] are my two flowers in this world.'"
⏺❞ ﷲ މަގުގައި ކުރެވޭ ޖިހާދަކީ ޝަރުޢީ ގޮތުން (ކަނޑައެޅިފައިވާ) ފަރުޟެކެވެ. އަދި ޟަރޫރަތަށް ބަލާއިރު އެންމެ މުހިއްމު ވެގެންވާ ޖިހާދުގެ ބާވަތަކީ މުދަލުގެ ޖިހާދެވެ. އެހެންކަމުން، ޢަދުއްވުންނަށް މާލީގޮތުން ހަމަލާ ދިނުމުގައި ލާޒިމުވުމާއި އެއަށް ލޮޅުންދިނުން ވަނީ، ﷲ ގެ މަގުގައި ކުރެވޭ ޖިހާދުގެ ތެރެއިންނެވެ. މިގޮތުން، ފަރަންސޭސި ވިލާތާއި ޑެންމާކާއި ޗައިނާ އަދި ޒަޔަނިސްޓުންނާއި އެމެރިކާފަދަ.. އިޤްތިޞާދިއްޔާތާއި ގުޅުންކަނޑާލުން ހިމެނެނީ، ﷲ ގެ މަގުގައި ކުރެވޭ އެންމެ މަތިވެރި ޖިހާދު ތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. ❝
— ޝައިޚް ޙައްސާން ޙުސައިން، އައްޞޫމާލީ (މަޞްދަރު)
~ގަލަންދާނު
#حديث_ضعيف
Al-Shawkānī stated in his famous work regarding fabricated narrations ”Al-Fawāidul Majmū'atu Fī Aḥādīthil Mawḍū'ati" (p. 431) :
“Al-Ṭabarānī narrated from ibn 'Abbās in marfū' way, regarding the virtue of ribāt (garrison) in 'Asqalān”
🔻🔻