1843
ޢިލްމު އަދި އެއަށް ލޯބިކުރާ ދަރިވަރުންނަށް Notes by, ibn Fahmī Dīdī عفا الله عنه Friends & family
#حديث_ضعيف
ހެނދުނާއި ހަވީރު ނަބިއްޔު ﷺ އަށް ދިހަފަހަރު ޞަލަވާތް ކިޔުމަށް އޮތް — ޙަދީޘް ⁽¹⁾ އާއި މެދު، ދަންނައެ: މި ޙަދީޘް ރިވާކުރެއްވީ އައްޠަބަރާނީ އާއި އެނޫން ބޭކަލުން މެދުކެނޑުމެއް އެކުލެވޭ ސަނަދަކުންނެވެ. ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން މި މައުޟޫގައި އެއްވެސް އެއްޗެއް ޞައްޙަކޮށް ވާރިދުވެފައި ނުވެއެވެ.
— އަލްޢަލްވާން
~ ގަލަންދާނު 🖋
ــــــــــــــــــــ
[1] ޙަދީޘް: «من صلى علي حين يصبح عشراً ، وحين يمسي عشراً ؛ أدركته شفاعتي يوم القيامة» ”ހެނދުނުގައި ތިމަން ނަބިއްޔާގެ މައްޗަށް ދިހަފަހަރު ޞަލަވާތް ކިޔައިފި މީހާ އަދި ހަވީރު 10 ފަހަރު ޞަލަވާތް ކިޔައިފި މީހާއަށް، ޤިޔަމާތް ދުވަހު ތިމަން ނަބިއްޔާގެ ޝަފާޢަތް ހާޞިލްވެގެންދާނެ ތެވެ.“
④
▫️ Some additional quotes:
Ibn Qudāmah al-Ḥanbalī (620 h.) said in “Al-Sharḥ Al-Kabīr” (20/24) : “It is more appropriate (awlā) to marry only one wife. The author of Al-Muḥarrar [i.e. Abul Barakāt Al-Majd ibn Taymiyyah (652 h.), the grandfather of Shaykhul Islam] said this, based on the saying of Allah
فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً...
“But if you are afraid you will fail to maintain justice, then ˹content yourselves with˺ one...”
And based on the saying of Allah سبحانه
وَلَن تَسۡتَطِيعُوٓاْ أَن تَعۡدِلُواْ بَيۡنَ ٱلنِّسَآءِ وَلَوۡ حَرَصۡتُمۡۖ
“You will never be able to maintain ˹emotional˺ justice between your wives—no matter how keen you are.”
— End of quote.
Al-Māwardi (450 h.) from the Shāfiʿī School of jurisprudence, said: “Allah has permitted a man to marry up to four wives, saying: {…two or three or four…}, but Allah advised that it is desirable for man to marry only one wife, saying: فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً...
“But if you are afraid you will fail to maintain justice, then ˹content yourselves with˺ one...” Ibn Dāwūd and a group who follow the methodology of Al-Ẓāhir (sticking to the apparent meaning of texts while denying the validity of analogical reasoning) are of the opinion that it is better to marry four wives if the person is able to fulfill their needs and he should not restrict himself to marrying only one wife, as the Prophet did not restrict himself to marrying only one. However, Al-Shāfiʿī is of the view that it is desirable to confine oneself to marrying only one although it is permissible for him to marry more than one. This is to avoid being unfair by being more inclined to some of them than others, or being unable to financially support them. The more preponderant opinion in my view is that this depends on the condition of the husband; if he is satisfied with only one, then it is more appropriate for him not to marry a second wife, and if he is not satisfied with only one wife because he has a strong desire and an excessive need to have sexual intercourse so often, then he may marry as many as will satisfy him, be it two, three or four, in order that he lower his gaze and protect his private parts from unlawful sexual intercourse.” [Ḥāwī al-kabīr]
— Galandān
🤲
-----------------------
[1] This wording from the narration of ibn ʿUmar is weak. In his verification of al-Iḥyā, Al- ʿIrāqī said: Its chain is ḍaʿīf. Al-Albānī also declared it weak in Ḍaʿīf al-Jāmiʿ Al- Ṣaghīr. What is authentic is the report: Anas bin Mālik said: Allah's Messenger (ﷺ) used to command us to marry and sternly forbid celibacy and say, "Marry women who are beloved (due to their good characteristics), prolific in bearing children, for I shall outnumber the Prophets by you on the Day of Resurrection." [Reported by Aḥmad (3/158, and 245) and Ibn Ḥibbān graded it Ṣaḥīḥ]. Muṣṭafā Al-ʿAdawī said: “It is ḥasan.” Al-Saʿd said, “ṣaḥīḥ”.
[2] Muṣṭafā Al-ʿAdawī said: “Its chain of transmission has an unapparent weakness.” Muqbil bin Ḥādī agreed on this and he said: “The ḥadīth is shādh (anomalous).” (Ref: His book “Aḥādīth Muʿallah, Ẓāhiruhā Al-Ṣiḥḥah” (Ḥadīth no. 424). Māhir Al-Faḥl said: “It has an unapparent defect. It is not ṣaḥīḥ” (see here , minute 24). ʿAbdullah Al-Saʿd said: “It is mursal (disconnected with the name of the companion being dropped out) and it being connected is a strong view, in any case, if we take it as mursal (and weak), its meaning is still correct.” (see here, minute 30)
②
Jamāl al-Dīn al-Raymī (792 h.) said: “According to Al-Shafi’i and the rest of the scholars, it is permissible for a free man to marry up to four free women and it is not permissible to marry more than four. It is recommended (mustaḥabb) to not to exceed more than one, especially in these times of ours." End of quote from “Al-Maʿānī al-Badīʿah” (2/195).
Shaykh Ibn ʿUthaymīn (in his book Ash-Sharḥ Al-Mumtiʿ ‘alā Zād Al-Mustaqniʿ) said:
“Some scholars held that it is recommended to have only one wife and explained it by the fact that it is safer in terms of clearing oneself of his liability from (potential) injustice. This is because if he marries two wives or more, he may not be able to maintain justice among them. Moreover, monogamy is closer to preventing potential family breakup. This is because when a man has more than one wife, he will have children with each of them, and discord may arise among the siblings due to the discord among their respective mothers, as is sometimes witnessed. In addition, a husband is more able to fulfill his duties towards one wife in terms of financial maintenance and other rights, and it is also easier for him to maintain justice with one wife than with multiple wives. Maintaining justice (among his wives) is a serious matter that entails striving. This is the famous opinion of our school of Fiqh.” —End of quote from Al-Sharh Al-Mumtiʿ (12/4).
⬆️Secondly:
It is not correct to deduce polygamy being recommended (mustaḥabb) or as a Sunnah through this statement of Allah:
▶️ وَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تُقۡسِطُواْ فِى ٱلۡيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً... ◀️
“If you fear you might fail to give orphan women their ˹due˺ rights ˹if you were to marry them˺, then marry other women of your choice—two, three, or four. But if you are afraid you will fail to maintain justice, then ˹content yourselves with˺ one...”
This is because the command contained in this verse is for permissibility (ibāhah), not for the recommendation, and the reason for the revelation of the verse indicates that it is not intended to encourage and recommend polygamy, but rather to inform that it is permissible (mubāḥ) and available to anyone who wants.
The reason for the revelation of the verse is that: they wanted to marry the orphans from women, with their right to dowry cutdown, so Allah سبحانه وتعالى commanded them to make fairness to them in dowries like other women, otherwise (they are forbidden to them and) they should marry women other than ophans, and they are many.
Meaning, if you do not want to pay for this orphan her full right to the dowry, then leave her, for I have already permitted for you four women.
Al-Bukhārī recorded in his “Ṣaḥīḥ” (2763) from Al-Zuhrī, who said: ʿUrwah bin Az-Zubayr said that he asked ʿĀishah رَضِيَ ٱللَّٰهُ عَنْهَا (about the meaning of the statement of Allah)
▶️ وَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُواْ فِي الْيَتَامَى...◀️
“If you fear you might fail to give orphan women their ˹due˺ rights ˹if you were to marry them˺...”
She said, "This is about the orphan girl who lives with her guardian and shares his property. Her wealth and beauty may tempt him to marry her without giving her an adequate dowry which might have been given by another suitor. So, such guardians were forbidden to marry such orphan girls unless they treated them justly and gave them the most suitable dowry; otherwise they were ordered to marry woman besides them." — End.
Ibn Kathīr (774 h.) said: “(the verse) means, if one of you is the caretaker of a female orphan and he fears that he might not give her a dowry that is suitable for women of her status, he should marry other women, who are plenty as Allah has not restricted him (from marrying others.)” — End of quote from “Tafsīr ibn Kathīr” (2/ 208)
📝 އަހަރެން ބުނަމެވެ:
އަބޫ ހުރައިރާ ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ: رسول الله ﷺ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ:
« لو يعلم الناس ما في النداء والصف الأول ثم لم يجدوا إلا أن يستهموا عليه لاستهموا »— رواه البخاري ( 590 ) ومسلم ( 437 )
”މީސްތަކުންނަށް ބަންގި އާއި ފުރަތަމަ ސަފުގެ މާތްކަން އެނގޭ ނަމަ ޤުރުޢަތު ލުން ނޫން ގޮތެއް ނެތިއްޔާ ޤުރުއަތުލައިގެން ވިޔަސް އެ ކަމަށް މީސްތަކުން އަވަސްވެގަތީހެވެ.“
🔖 ހުކުރާއި ގުޅުން ހުރި ދެތިން ކަމެއް:
▫️ ހުވަނދު ލުމަކީ ޖުމްލަކޮށް އަބަދުވެސް މުސްތަޙައްބު ކަމެކެވެ. އަދި ހުކުރުގައި އޭގެ ކަށަވަރުކަން ބޮޑެވެ.
▫️ އިމާމު މީހާ ހުކުރު ޚުޠުބާގައި ދުޢާ ކުރާނަމަ، މައުމޫމުން އެއަށް އާމީން ކިޔުންވެއެވެ. ސިއްރުގައެވެ. އަޑުހަރުކޮށެއް ނޫނެވެ.
▫️ ހުކުރު ފަހަށް ކުރެވޭ ސުންނަތް ނަމާދު: މިސްކިތުގައި ކުރުމަށް އެދޭ މީހާއަށް ވަނީ 4 ރަކުޢަތެވެ. ގޭގައި އެނަމާދު ކުރާ މީހާއަށް 2 ރަކުޢަތެވެ.
— ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
②
Most of the men who object to the law of Allah regarding polygamy today are those who, in their hearts, consider adultery as something insignificant. Indeed, Allah exposes the hidden deeds of people with sick hearts.
Through polygamy, Allah alleviates the hardships and difficulties that unadulterated souls encounter. In doing so, nature is regulated, the forbidden is repelled, and honor is protected.
I said to one of the Western philosophers:
Restricting polygamy to four is better than what you (in the West) do by allowing adultery with mistresses without a limit. While Islam commands what you conceal to be declared openly, it also seeks to regulate and restrict it so that the rights (of the soul) are not lost. Prohibiting polygamy, along with adultery with mistresses, disrupts the nature of society and imposes a burden that it cannot bear. Allowing adultery while prohibiting polygamy is an oppression of religion and a violation of the rights of spouses.
🌩 الرَّعْد ނުވަތަ ގުގުރި އަކީ މަލާއިކަތެއްގެ ނަން ކަމުގައި، ޙަދީޘުން ޘާބިތުހެއްޔެވެ؟
⬆️«الرعد ملك من الملائكة موكل بالسحاب...»📝 މިރިވާޔަތްތަކާއި މެދު ފަހުގެ ބައެއް މުޙައްދިޘުންގެ ޙުކުމް:
(އައްރަޢްދު (އެބަހީ: ވާރޭ ގުގުރި) އަކީ މަލާއިކަތުންގެ ތެރެއިން، ވިލާތަކުގެ ކަންކަމާއި ހަވާލުކުރެވިފައިވާ މަލާއިކަތެވެ...)
⬆️«الرعد ملك يزجر السحاب كما يزجر الحادي الإبل..»
(އައްރަޢްދު އަކީ މަލާއިކަތެކެވެ. ޖަމަލު ހުއިހައްޕާ މީހާ އެޖަމަލުތައް ހިންގުވާހެން އެމަލާއިކަތު ވިލާތައް ހިންގުވައެވެ...)
⬆️(الرعد ملك من الملائكة اسمه الرعد، وهو الذي تسمعون صوته)
(އައްރަޢްދު އަކީ މަލާއިކަތުން ތެރެއިން މަލާއިކަތެކެވެ. ނަންފުޅަކީ الرَّعْد އެވެ. ތިޔަބައިމީހުންނަށް އިވޭ އަޑަކީ އެކަލޭގެފާނުގެ އަޑެވެ.)
🌕 މެދުފޮއިރޯދަ ހިފުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ރިވާޔަތްތަކަށް އަވަސް ބަލައިލުމެއް
”އައްޔާމުލް ބީޟް“ ގެ ރޯދަ ނުވަތަ މެދުފޮއިރޯދަ⁽¹⁾ ހިފުން މަރްފޫޢުކޮށް ޞައްޙަވުމާއިމެދު ޢިލްމުވެރިން ޚިލާފުވެފައިވެއެވެ. އެބަހީ ނަބިއްޔު ﷺ ގެ ބަސްފުޅުން އެކަން ޘާބިތުވުމާއި މެދުގައެވެ.
އިބްނު ޙިއްބާން އާއި ޙާކިމް އާއި އެނޫން ބޭފުޅުން އެ ރިވާޔަތް ސައްޙަ ކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ.
⚠️އެހެނަސް އެރިވާޔަތުގައި ހާމަނޫން ބަކިކަށިކަމެއް އެކުލެވެއެވެ.
އިބްނު ޙަޖަރު އެ ރިވާޔަތް ޞައްޙަ ކުރެއްވި އިރު ވިދާޅުވީ، ޞައްޙައީ އަބޫ ޛައްރު އަރިހުން ވާ ރިވާޔަތް "މަޥްޤޫފު ގޮތުގައި" ކަމަށެވެ.
އެބަހީ އަބޫ ޛައްރު ފަރާތުން ނަބިއްޔު ﷺ އަށް ނިޞްބަތް ކުރައްވައި "ނަބިއްޔު ﷺ އަމުރު ކުރެއްވިޔޭ..." މިހެން ޞައްޙަވެފައި ނެތުމެވެ. ޞައްޙަ ވެފައިވަނީ އަބޫ ޛައްރު އެ 3 ދުވަހު ރޯދަ ހިއްޕަވާކަމެވެ.
⚠️އައްނަސާއީ ރިވާކުރެއްވި މަރްފޫޣު ރިވާޔަތުގެ ވެސް ހާމަނޫން ބަލިކަށިކަމެއް ވާކަމަށް އިޝާރަތް ކުރެއްވިއެވެ. އަދި ޞައްޙަ ކަމުގައި ވަރުގަދަ ބައެއް ރިވާޔަތާއި މިރިވާޔަތް ތަޢާރުޟުވުން ވެސް ހިމެނެއެވެ.
ފުރަތަމަ ކަމަކަށް މި ރިވާޔަތުގައި ވާ ޔަޙްޔަާ ބިން ބައްސާމް އެހާ ވަރުގަދައެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް އިބްނު ޙިއްބާން އޭނާ "އިތުބާރުވާ މީހުން" ތެރޭ ކަނޑައަޅުއްވައި، އަބޫ ދާވޫދު އޭނާގެ "އެހާބޮޑު މައްސަލަޔެއް ނެތޭ" (لا بأس به) ވިދާޅުވި ވިދާޅުވުމަށް —ބަޙުޘަށްޓަކައި ބަލައި —މިރިވާޔަތް ޞައްޙަ ކަމަށް ބުންޏަސް: ސަނަދުގައި ދެން ހިމެނޭ: މޫސާ ބުނު ތަލްޙާ އާއިމެދު ވެސް ޚިލާފުވެއެވެ.
އައްނަސާއީ މިކަމަށް އިޝާރަތް ކުރެއްވިއެވެ. އެހެނީ އައްނަސާއި ގައި މޫސާ ބުނު ތަލްޙާގެ މަގުން އަބޫ ހުރައިރާ އަރިހުން ސަނަދު (ބޭރުފުށަށް) އެއްކޮށް ޞައްޙަ ގޮތުގައި މި ރިވާޔަތް ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
އޭގައި އެކުލެވުނު އަނެއް ހާމަނޫން ބަލިކަށިކަމަކީ: އަބޫ ހުރައިރާ މަހެއްގެ 3 ރޯދަ ހިއްޕަވަނީ އެމަސް ފެށުމުގައި ކަމަށް، އަޙުމަދުގައިވާ ރިވާޔަތެވެ. އެގޮތުން އައްނަސާއި ގެ ޙަދީޘް ދެބަސްވުންތަކާއި އެކު ބޭރުފުށަށް ޞައްޙަކަމަށް ނިންމިޔަސް، އަބޫ ހުރައިރާގެ ޢަމަލު ވަނީ އެޔާއި ޚިލާފަށެވެ.
⬆️ މިގޮތުން މެދުފޮއިރޯދައިގެ ޙަދީޘްތަކާއިމެދު އިލްމުވެރިން ދެބަސްވެ ލެއްވިއެވެ. އަދި އިމާމް މުސްލިމް އެކަލޭގެ ފާނުގެ "ސަޙީޙް" (1160) ގައި މުޢާޛަތުލް ޢަދަޥިއްޔާ އަރިހުން އެކަމަނާ ޢާއިޝަތުގެފާނާއި ސުވާލު ކުރެއްވި ކަމަށްވެއެވެ: ނަބިއްޔާ ކޮންމެ މަހަކު 3 ދުވަހު ރޯދަ ހިއްޕަވާތޯ އެވެ؟ ޢާައިޝާ ވިދާޅުވިއެވެ "އާއެކެވެ." ތިމަން ދެންނެވީމެވެ: އެކަލޭގެފާނު ރޯދަ ހިއްޕެވީ މަހުގެ ކޮން ދުވަސް ތަކެއްގައި ތޯއެވެ؟ ޢާައިޝާ ވިދާޅުވިއެވެ: ”އެކަލޭގެފާނު ވަކި މިވެނި ދުވަހެއް ރޯދަ ހިއްޕެވުމަކަށް ކަނޑަ ނާޅުއްވައެވެ.“
މިރިވާޔަތުން ހާމަވަނީ ނަބިއްޔު ﷺ ވަކި ދުވަހެއް އެތިން ރޯދަޔަށް ޚާއްޞަކުރެއްވިކަން ޢައިޝަތުގެފާނަށް ނޭނގޭކަމެވެ.
އެހެނަސް ޘާބިތީ ހަނދުމަހުން 3 ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަށް އުއްމަތަށް ހިތްވަރު ދެއްވިކަމެވެ.
އަދި ދެސަޙީޙުގައި އަބޫ ހުރައިރާ އަށް 3 ކަމެއް ރަސޫލު ﷲ ﷺ ވަޞިއްޔަތް ކުރެއްވިކަމަށް އޮތް ޙަދީޘުގައި، އަބޫ ހުރައިރާ ވިދާޅުވިއެވެ: "މަހެއްގެ 3 ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަށް" ވައްޞިއްޔަތް ކުރެއްވިއޭ އެވެ.
އަދި މުސްނަދާއި އެނޫން ފޮތުގައި ރިވާވެގެންވެއެވެ: "ފަހެ އަބޫ ހުރައިރާ މަހުގެ ފެށުމުގައި 3 ދުވަހު ރޯދަ ހިއްޕަވައެވެ"
🤚މުސްލިމުންނަށް ކޮންމެ ހަނދުމަހެއްގައި 3 ދުވަހު ރޯދަހިފުން އެދެވިގެންވެއެވެ.
އަދި ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން ގިނަ ބޭކަލުން ”އައްޔާމުލް ބީޟް“ (13،14،15) ގައި އެކަން ކުރުމަށް އެދެވިގެން ވާކަމަށް ކަނޑަ އެޅުއްވިއެވެ.
އެއީ އެކަމުގައިވާ ޙަދީޘްތައް މަރްފޫޢަގޮތުގައި ބަލިކަށިކަމެއް ހުރުމާއިއެކުގައެވެ.
އަދި އިބްނު ޢައްބާސް އާއި ސުވާލު ވެވުމުން، ޢުމަރުގެފާނު އެދުވަސް ތަކުގައި ރޯދަ ހިއްޕަވާ ކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ.
⬆️ ޞައްޙައީ މިގޮތެވެ. އެއީ ބަޔެއް ޞަހާބީންނާއި ޚަލީފާއިން އެދުވަސް ތަކުގައި ރޯދަ ހިއްޕެވިކަން ޘާބިތުވުމެވެ.
މަތީގައި އެވަނީ ޝެއިޚް ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން ފަތުވާއަށް ބިނާކޮށެވެ. އެއީ ”ބުލޫޣުލް މަރާމް“ ގެ ޝަރަހައިންނެވެ.
⬆️މީގެ އިތުރުން: މިއީ ޝެއިޚް ޢަބްދުﷲ އައްސަޢުދާއި އައްޠަރީފީގެވެސް ރައުޔެވެ.
އަދި ޞަޙީޙު މުސްލިމްގައި ވާފަދައިން، ނަބިއްޔު ﷺ ހޯމަ ދުވަހު ރޯދަ ހިއްޕެވިކަން ޘާބިތެވެ. އަދި ވަކިވަކިން 3 ރޯދަ ހޯމަ ތަކުގައި ހިފިޔަސް މެދުފޮއެގައި ހިފިޔަސް، ހޯމަޔާއި ބުރާސްފަތި ނޫނީ އެނޫން ދުވަހަސްތަކަކު ވިޔަސް، ހަނދުމަހު 3 ރޯދައިން މިސުންނަތް އަދައުވީއެވެ. މީގައި އިޚްތިޔާރު ތަނަވަސްވެގެން ވެއެވެ —الله أعلم
(ނޯޓް: އަޙްމަދާއި އައްތިރުމިޛީ ރިވާކުރެއްވީ ހޯމައާއި ބުރާސްފަތީގައި ރޯދަހިއްޕެވުން، މީގެ ޞައްޙަކަމާއިމެދު ޚިލާފެއްވާކަން އަހަރެމެން ކުރިންވާނީ ބަޔާންކޮށްފައެވެ.)
~ގަލަންދާނު
ـــــــــــــــــ
[1] މެދުފޮއިރޯދަ: ”ކޮންމެ ހަނދުމަހެއްގެ 13، 14، 15 މިތިން ދުވަހުގެ ރޯދަ.“ (ދިވެހިބަހުގެ ރަދީފު)
📢 We have started archiving our English translations here:
/channel/galandaan
~ ގަލަންދާނު
އަޞްލަކީ (ސަނަދުގައި) މެދުކެނޑުމެއް ވެއްޖެ ޙަދީޘަކީ: ޟަޢީފު އަދި ޞައްޙަނޫން ޙަދީޘެއް ކަމެވެ. އެހެނީ ޙަދީޘް ޞައްޙަވުމުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި، ސަނަދު ގުޅިފައިވުން ހިމެނެއެވެ.Читать полностью…
މިއާއި އެކުވެސް، ބައެއް ޙާލަތް ތަކުގައި މިފަދައިން ކެނޑުމެއް ވެއްޖެ ޙަދީޘަށް (ޙުކުމް ކުރުމުގައި) ލުއި ލިބެއެވެ.
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު | ގަލަންދާނު
⚠️ މިކަމުގެ މައްޗަށް އޮތް ރިވާޔަތް ޘާބިތެއްނޫނެވެ.
ޖެހިގެން އޮންނަ ރަކުޢަތަށް ތެދުވުމަށްޓަކައި ގޮށްމުށްކަވައި ބިންމައްޗަށް ބުރަވުމުގެ މައްޗަށް އޮތް ދަލީލު ޟަޢީފު ކުރެއްވި ބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި: އަލްޙާފިޡް އިބްނުއް ޞަލާޙް⁽¹⁾ އާއި އިމާމް އައްނަވަވީ ⁽²⁾ އަދި އިބްނު ރަޖަބް⁽³⁾ ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ. އަދި އެރިވާޔަތް ބަލިކަށި ކުރެއްވި ފަހުގެ ޢިލްމިވެރިންނާއި މުޙައްދިޘުން ތެރޭގައި: ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން ⁽⁴⁾، ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު ⁽⁵⁾، އައްޠަރީފީ ⁽⁶⁾ ، މުޞްޠަފާ އަލްޢަދަވީ ⁽⁷⁾، ޚާލިދުލް ޙާޔިކް ⁽⁸⁾، އަލްޙަސަނީ ⁽⁹⁾، އަދި ޝެއިޚް ބަކުރު އަބޫ ޒައިދު ⁽¹⁰⁾، އަލްޙުވައިނީ ⁽¹¹⁾، މުޤްބިލް އަލްވާދިޢީ ⁽¹²⁾، އިބްނު ބާޒް ⁽¹³⁾، އަލްމުނައްޖިދު ⁽¹⁴⁾ އަދި އެނޫން ބޭކަލުން ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ.
✍ އިތުރަށް ކިޔާލުމަށް: މިޙަދީޘުގެ ޟަޢީފުކަމުގެ މައްޗަށް އޮތް ބަހުޘެއް (މިތަނުން)
— ގަލަންދާނު
ــــــــــــــــــ
[1] "އައްތަލްޚީޞުލް ޙަބީރް" (ޞަފްޙާ 468) ގައި އިބްނު ޙަޖަރުލް އަސްޤަލާނީ ވިދާޅުވެފައިވާ ފަދައިން "އިޝްކާލާތު ޢަލަލް ވަސީޠި" ގައި.
[2] މަތީގައި ބުނެވުނު މަޞްދަރުގައި، އިބްނު ޙަޖަރު ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުން "އަލްމަޖްމޫޢު ޝަރްޙުލް މުޙައްޛަބް" އަދި "އައްތަންޤީހު ފީ ޝަރްޙިލް ވަސީތި" ގައި.
[3] އިބްނު ރަަޖަބް ގެ "ފަތުހުލް ބާރީ" (ޖ. 2 ، ޞ. 293)
[4] ވީޑިއޯ (ބެލުމަށް) އަދި މިތަނުން 22 ވަނަ ނުކުތާ.
[5] ސުވާލާއި ޖަވާބު ސިލްސިލާއިން (މިތަނުން)
[6] ޞިއްފަތުއް ޞަލާތިއް ނަބިއްޔި ޞ. 157 އަދި އިތުރަށް ބެލުމަށް (މިތަނުން)
[7] ވީޑިއޯ (މިތަނުން)
[8] ސުވާލާއި ޖަވާބު (މިތަނުން)
[9] އޯޑިއޯ ފަތުވާ (މިތަނުން)
[10] "ޖުޒުުޢުން ފީ ކައިފިއްޔަތިލް ނުހޫޟި ފއްޞަލާތި ވައްޟަޢަފަ ޙަދީޘަކް ޢަޖަނި" އޭ ކިޔުނު، މިމައްސަލައިގެ މައްޗަށްވާ ޚާއްޞަ ރިސާލަތެއްގައި.
[11] ރިސާލަތެއް (މިތަނުން)
[12] އޯޑިއޯ (މިތަނުން) އަދި އޭގެ އިނގިރޭސި ތަރުޖަމާ ކިޔާލުމަށް (މިތަނުން)
[13] އޯޑިއޯ ފަތުވާ (އަދި އޭގެ ލިޔުން)
[14] އިސްލާމް، ސުވާލާއި ޖަވާބު ވެބްސައިޓް (ފަތުވާ ނަންބަރު 175929) އިން.
⬆️ The Obligation To Free Muslim Captives — al-'Alwān
My father (al-'Alwān) was asked while we were in Jeddah: Is zakāt to be paid to free the captives?
He replied: ❝ Freeing Muslim prisoners from the hands of the disbelievers and apostates, is one of the greatest obligations, and when Muslims are unable to free their prisoners by peace or force and money is required to free them, then verily, giving zakāt in this cause is one of the greatest acts of worship. Allah ta'ālā said:
{إِنَّمَا ٱلصَّدَقَٰتُ لِلۡفُقَرَآءِ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡعَٰمِلِينَ عَلَيۡهَا وَٱلۡمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمۡ وَفِى ٱلرِّقَابِ وَٱلۡغَٰرِمِينَ وَفِى سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۖ فَرِيضَةً مِّنَ ٱللَّهِۗ} [التوبة 60]
“Alms-tax is only for the poor and the needy, for those employed to administer it, for those whose hearts are attracted ˹to the faith˺, for ˹freeing˺ slaves (Al-Riqāb), for those in debt, for Allah’s cause, and for ˹needy˺ travellers. ˹This is˺ an obligation from Allah.”
Hence his sayin: “for ˹freeing˺ slaves (Al-Riqāb)” — in it includes: helping Al-Mukātibīn (slaves who have an agreement with their master to be freed with certain amount of wealth in a set period of time), emancipation of slaves and freeing captives.
It is not permissible for the abled Muslims to be negligent in freeing captives, each person (should aid) according to his ability. By way of his self, his money, his social position, his supplications, and incitement of others, by his tongue and his pen. The Prophet, peace be upon him, said: (Feed the hungry, visit the sick, and set free the captives (Al-'Ānī)). Narrated by Al-Bukhārī from the ḥadīth⁽¹⁾ of Abū Mūsā.
And (Al-'Ānī) is the captive⁽²⁾, the Prophet, peace and blessings be upon him, ordered his release; because him remaining among the disbelievers, exposes him to fitnah (tribulation). And leaving him bound in confinement, to wrestle with worries and sorrows is betrayal to him. He had been in jihād in the cause of Allah, fighting the enemy, aiding Islam and protecting Muslims, their homes and their honor. Hence upon them is an obligation to setting him free and rescuing him is incumbent.
He is one of the most deserving of people to be helped and aided, and Allah has commanded the Prophet, peace and blessings be upon him, to support the oppressed. And if freedom wasn't gained through fidyah (ransom) or wealth or other than that, it is incumbent to struggle for his release and support, in anyway possible. For Islam is a religion of victory, and the believers are brothers, and a Muslim does not fail his Muslim brother, and Allah helps the servant as long as the servant helps his brother. Hence whoever supports a Muslim, Allah supports him. And whosoever protects him Allah protects him. Whoever aids him, Allah aids him. Whoever defends (hardship) from him, Allah defends him with his earth. Whoever deserts him, Allah deserts him. And the recompense is based on the type of action (you do).⁽³⁾ ❞
— 'Abdul Malik al-'Alwān from his father, Al-Shaykh Al-Muḥaddith Sulaymān bin Nāṣir al-'Alwān (Arabic)
~ Galandān
-----------------------
[1] Saḥīḥ Al-Bukhārī 5373
[2] ibid, Al-Sufyān said: Al-'Ānī is Al-Asīr (the captive).
[3] There are a number of aḥādīth to this effect, see Ḥadīth of Abū Hurairah (Saḥīḥ Muslim 2699) Ḥadīth of ibn 'Umar (Saḥīḥ Al-Bukhārī 2442) and others.
⬆️ މުސްލިމު އަސީރުން މިނިވަން ކުރުމުގެ ވާޖިބިއްޔަތު
➊
❞ އަހަރެމެން ޖިއްދާ ގައި ވަނިކޮށް، އަހަރެންގެ ބައްޕަ (އަލްޢަލްވާން) އާއި ސުވާލުވެވުނެވެ:
⬆️ އަސީރުން މިނިވަން ކުރުމަށް ޒަކާތުން ހޭދަކުރެވޭނެ ހެއްޔެވެ؟
ޖާވާބު ދެއްވިއެވެ: ކާފަރުންނާއި މުރުތައްދުންގެ އަތްދަށުން މުސްލިމު އަސީރުން މިނިވަން ކުރުމީ އެންމެ ބޮޑުވެގެންވާ ވާޖިބުތަކުގެ ތެރެއިން ކަމެކެވެ. އަދި އަމާން ކަމުގައި ނުވަތަ ގަދަބާރުން މުސްލިމުންނަށް އެވެރިންގެ އަސީރުން މިނިވަން ކުރުމަށް ނުކުޅެދި، އަދި އެވެރިން މިނިވަން ކުރުމަށް ފައިސާއަށް ބޭނުންވެއްޖެ ކޮންމެ ޙާލެއްގައި، މި މަގުގައި ޒަކާތް ހޭދަކުރުމީ، ހަމަކަށަވަރުން [ﷲ އަށް] އަޅުވެތިވުމުގެ އެންމެ މަތިވެރި ކަންކަމުގެ ތެރެއިން ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރެއްވި އެވެ:
{إِنَّمَا ٱلصَّدَقَٰتُ لِلۡفُقَرَآءِ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡعَٰمِلِينَ عَلَيۡهَا وَٱلۡمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمۡ وَفِى ٱلرِّقَابِ وَٱلۡغَٰرِمِينَ وَفِى سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۖ فَرِيضَةً مِّنَ ٱللَّهِۗ}
”ހަމަކަށަވަރުން، صدقات ގެ ތަކެތި [އެބަހީ: ފަރުޟުވެގެންވާ ޒަކާތް] ވަނީ فقير ންނަށާއި، مسكين ންނަށާއި، އެކަމުގެ عامل ންނަށާއި، އެއުރެންގެ ހިތްތައް އެކުވެރިކުރައްވާ މީހުންނަށާއި (އެބަހީ: އަލަށް إسلام ވީ މީހުންނަށާއި) ، الرِّقَابِ (އަޅުން) މިނިވަންކުރުމުގައްޔާއި، ދަރަނިވެރިންނަށާއި، اللَّه ގެ މަގުގައްޔާއި (حال ގައި ޖެހިފައިވާ) ދަތުރުވެރިންނަށެވެ. اللَّه ގެ حضرة ން ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ فرض އެއްގެ ގޮތުގައެވެ.“
އަދި އެއިލާހުގެ މިވަޙީގައިވާ ﴿وَفِي الرِّقَابِ﴾ (الرِّقَابِ މިނިވަންކުރުމުގައި) މީގައި ހިމެނިގެންވަނީ: މުކާތިބީން ނަށް (އެބަހީ: އަޅުންގެ ތެރެއިން އެވެރިންގެ ވެރިންނާއި އެކު މިނިވަން ވުމަށް އަހުދެއް ހެދިފައިވާ މީހުން ނަށް) އެހީތެރިވުމާއި، އަޅުން މިނިވަން ކުރުމާއި އަސީރުން ފިދުޔަ ކުރުމެވެ.
މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން ކެރިކުޅަދާނަވެގެންވާ މީހުންނަށް އަސީރުން މިނިވަން ކުރުމުން ފަސްޖެހި ތިބުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. ކޮންމެ މީހެއްވެސް އެމީހަކަށް ވެވުނު މިންވަރަކުން ވަނީ ބައިވެރި ވުމެވެ: ވީމާ މިކަން ވަނީ އެމީހެއްގެ ނަފްސުންނާއި، އެމީހެއްގެ މުދަލުންނާއި އެމީހެއްގެ ނުފޫޒުންނާއި، އެމީހެއްގެ ދުޢާ އާއި، އެކަމަށް މީހުން އިސްނެންގުވުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމުންނެވެ. އެމީހެއްގެ ދުލާއި އެމީހެއްގެ ޤަލަމުންނެވެ. އަދި ނަބިއްޔު ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «أَطْعِمُوا الْجَائِعَ، وَعُودُوا الْمَرِيضَ، وَفُكُّوا الْعَانِيَ» (ހާންތީންނަށް ކާންދޭށެވެ. ބަލިމީހުންނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާށެވެ. الْعَانِيَ (އަސީރުން) މިނިވަންކުރާށެވެ.)⁽¹⁾ ރިވާކުރެއްވީ އަލްބުޚާރީ، އަބޫ މޫސާ ގެ ޙަދީޘް އިން ނެވެ.
އަދި الْعَانِيَ އަކީ އަސީރެވެ.⁽²⁾ ނަބިއްޔު ﷺ ވަނީ އޭނާ މިނިވަން ކުރުމަށް އަމުރު ކުރައްވާފައެވެ. އެހެނީ ކާފަރުންގެ ތެރޭ އޭނާ ދެމިހުރުމީ އޭނާ އަށް (ދީނާއި ދުނިޔޭގައި) ފިތުނައެކެވެ. އަދި ބަންދެއްގައި ރަހީނުވެ، އޭނާގެ ހިތްދަތިކަމާއި ހިތާމައިގައި ކެކުޅުމަށް ދޫކޮށްލެވުމީ އޭނާ އަށް ވެވޭ ބޭވަފާއެކެވެ. އެއީ ﷲ ގެ މަގުގައި ޖިހާދުކޮށް، ޢަދުއްވުންނާއި ހަނގުރާމަކޮށް، އިސްލާމް ދީނަށް ނަޞްރުވެރިވެ، މުސްލިމުންނާއި އެވެރިންގެ ގެދޮރާއި އެވެރިންގެ އިއްފަތް ޙިމާޔަތް ކުޅަ މީހެކެވެ. އެހެންކަމުން އެވެރިންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވަނީ އޭނާ މިނިވަން ކުޅައުމެވެ. އަދި އޭނާ އެއިން ސަލާމަތް ކުރުމަށް (އެއުރެންނަށް) ޒިންމާ އެޅިފައި ވެއެވެ.
=
ـــــــــــــــــــــ
[1] ޞަޙީޙް އަލްބުޚާރީ (5373)
[2] މަތީގައިވާ ޙަދީޘް ގައި ރާވީ، އައްސުފްޔާން ވިދާޅުވިއެވެ: "އަލްޢާނީ އަކީ އަލްއަސީރު އެވެ."
③
So, my brothers, hold fast to this supplication, and turn to your Rabb in humility, repentance, and submission. I ask Allah to show us the truth as truth and to grant us the ability to follow it, and to show us falsehood as falsehood and to grant us the ability to avoid it, and not to make it confusing for us, lest we go astray. He is the All-Hearing, All-Answering. May Allah’s prayers and peace be upon our Prophet Muḥammad, his family, and all his companions.❞
— Written by Abul Ḥassan Nasīm (A student of Shaykh Abdur-Razzāq Al-Badr)
~ Galandān
----------------------------------
📝 To sum up its Takhrīj, I say:
⬆️This supplication was mentioned as a ḥadīth in Al-Iḥyāʾ but it is without a chain of transmission as explained by its commentators as well (detailed above).
⬆️The supplication is also attributed (without a chain of transmission) to ʿUmar ibn Al-Khaṭṭāb as mentioned by al-Buhūtī in “Sharḥ Muntahā al- Irādāt” (6/ 486), it's commentator, ʿAbdullah bin ʿAbdul Muḥsin Al-Turkī noted: “We didn't find a chain of transmission for it.”
⬆️And it was also attributed to Abū Bakr Al-Ṣiddīq in “Al-Quwwat Al-Qulūb” by Abū Ṭālib Al-Makkī (386 h.) , it is also without a chain of transmission.
⬆️Al-Shaykh Al-Muḥaddith Muṣṭafā Al-ʿAdawī's was asked regarding its authenticity. He said: “This is not a ḥadīth. It is a good duʿā.”
⬆️In fatwā no. 140138 Islamqa also responded: “It is not a ḥadīth but a duʿā related from some of the predecessor (salaf) as mentioned by ibn Shāhīn رَحِمَهُ ٱللَّٰهُ...”.
~ Galandān
ޙައްޤުގެ މަތީ ޘާބިތުވެހުރުމަށް އެންމެ ބާރުދޭ ވަޞީލަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ:
⬆️ކެތްތެރިކަމާއި
⬆️ނަމަދާއި
⬆️އިސްތިޣްފާރާއި
⬆️ތަސްބީޙަ އެވެ.
▶️ فَٱصۡبِرۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقٌّ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لِذَنۢبِكَ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ بِٱلۡعَشِىِّ وَٱلۡإِبۡكَٰرِ ◀️(ފަހެ، ކަލޭގެފާނު ކެތްކުރައްވާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން، اللَّه ގެ وعد ފުޅަކީ حق ތެދެވެ. އަދި ކަލޭގެފާނުގެ ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދިވަޑައިގަންނަވާށެވެ! އަދި ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެއަށް، ހަވީރާއި، ހެނދުނު حمد އާއެކު تسبيح ވިދާޅުވާށެވެ!) [سورة غافر : 55]
— އައްޠަރީފީ
③
Shaykh Ibn ʿUthaymīn رَحِمَهُ ٱللَّٰهُ said: “If someone says that the verse:
▶️ ...فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُواْ ◀️
“...then marry other women of your choice—two, three, or four. But if you are afraid you will fail to maintain justice, then ˹content yourselves with˺ one or those ˹bondwomen˺ in your possession. This way you are less likely to commit injustice.” [Sūrah Al-Nisāʾ Verse 3]
—proves the preponderance of the opinion that polygyny is better than monogamy, because Allah, The تعالى, says:
▶️ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً... ◀️
“...But if you are afraid you will fail to maintain justice, then ˹content yourselves with˺ one...”
—thus stipulating that one limits himself to having one wife only in case he fears potential injustice, and that this essentially means that if he is able to maintain justice, then it is better for him to take four wives, we say, in response, yes, it is true that this verse has been brought forth as evidence by those who hold that polygyny is better. They argued that the verse says that having one wife should be the case only when a man fears inability to maintain justice among multiple wives. However, when we reflect upon the verse, we do not find in it an indication of that, because Allah, The تعالى, says:
▶️ وَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تُقۡسِطُواْ فِى ٱلۡيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۖ ◀️
“If you fear you might fail to give orphan women their ˹due˺ rights ˹if you were to marry them˺, then marry other women of your choice—two, three, or four.”
It is as if He is Saying: if you fear inability to be just and fair to the female orphans under your care, then you are allowed to have up to four wives. At that time, a man would have an orphan female cousin or other relative under his guardianship, and he would wrong her by keeping her for himself (to marry her) and refusing to marry her off to suitors, so Allah, The تعالى, Said:
▶️ وَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تُقۡسِطُواْ فِى ٱلۡيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ.. ◀️
““If you fear you might fail to give orphan women their ˹due˺ rights ˹if you were to marry them˺, then marry other women of your choice...”
—meaning: ‘Let go of them and the door (to marriage) is open for you, but you cannot take more than one wife if you fear committing injustice.’ Thus, the verse here would be indicative of the permissibility of polygyny, and it does not encourage it (deeming it better than monogamy). Accordingly, we say that it is safer to limit oneself to having one wife. However, if a man feels that one wife is not sufficient for him to maintain his chastity, then we enjoin him to take a second, a third, and a fourth wife, so that he feels secure (regarding the preservation of his chastity), is able to lower his gaze, and finds peace of mind." —End of quote from Al-Sharḥ Al-Mumtiʿ (12/ 12)
— Fatwā number 228346, Islamqa (Arabic)
~ 🖋 Galandān
.
👍 Fatwā: Is Marrying More Than One Wife a Sunnah in itself?
①
➖➖➖➖➖
Question: If marrying more than one wife is a Sunnah, then why does Imām Al- Sharbīnī say in “Mughnī Al-Muhtāj” (4/207): The Sunnah is to limit oneself to one wife unless there is an apparent need (ḥājah)?! I hope you can explain and clarify.
Answer:
⬆️Firstly:
There is no doubt that the first thing that should be presented when considering this matter is the necessity that the person is facing, as well as their condition and state of affairs.
If with a single wife, a person cannot abstain himself (from what is forbidden) or needs to marry more than one, for one reason or another, then there is no doubt that polygamy is better and more certain for him, and this varies according to his situation and the circumstances in which he lives.
As for situations of contentment, and for a man being ample with one wife, and keeps himself chasteful due to her: then it is better (afḍal) and preferable for him to limit himself to one wife, who will make him stay chaste and help him in his religious and worldly affairs.
Then, after this, if polygamy is sought, it is considered as one of the permissible matters that the Sharīʿah has broadened for the servants, except that: it is not from the Sunnahs that people are encouraged to do unconditionally in all circumstances and situations.
The saying that it is desirable to limit oneself to one wife is the doctrine of many amongst the scholars.
Abul Ḥusayn Al- ʿImrānī (558 h.) said:
“Al-Shāfiʿī says: “I prefer for him to limit (marriage) to one woman, even though it is permitted for him more than that. This is based upon the statement of Allah تَعَالَى :
▶️ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُواْ ◀️
“But if you are afraid you will fail to maintain justice, then ˹content yourselves with˺ one or those ˹bondwomen˺ in your possession. This way you are less likely to commit injustice.” [Sūrah Al-Nisāʾ Verse 3]
Ibn Dāwūd (the Ẓāhirī) objected to Al-Shāfiʿī, and said: “Why did he say that it is better to limit oneself one, when the Prophet ﷺ, combined many wives, and he (ﷺ) does not commit except what is best, and moreover he (ﷺ) said: «تناكحوا تكثروا» “(O people) Marry and increase ⁽¹⁾ (your progeny).”
The reply to him is:
That for anyone besides the Prophet ﷺ, what is best in their regard is to limit themself to one, for fear that he might not be fair. As for the Prophet ﷺ: with regard to his rights, he is secure from this.
As for the statement (of the Prophet) ﷺ: “Marry and increase.” It is in encouraging marriage not its number. ❞
— End of quote from Al-ʿImrānī's “Al-Bayān Fī Madh'hab Al-Imām Al-Shāfiʿī (11/189)
Al-Mardāwī Al-Ḥanbalī (885 h.) said: “It is also recommended (mustaḥabb) : not to exceed more than one (wife) if chastity can be achieved with her, according to the correct view of the Madh'hab... Ibn Khaṭīb Al-Salāmiyyah said: The majority of (Ḥanbalī) scholars recommended not to exceed more than one (wife).” — End of quote from “al-Insāf” (8/16)
Al- Ḥajjāwī (968 h.) said: “It is recommended (mustaḥabb) not to exceed more than one, if chastity can be achieved with her, because it involves exposure to what is forbidden. Allah تَعَالَى says:
▶️ وَلَن تَسۡتَطِيعُوٓاْ أَن تَعۡدِلُواْ بَيۡنَ ٱلنِّسَآءِ وَلَوۡ حَرَصۡتُمۡۖ ◀️
“You will never be able to maintain ˹emotional˺ justice between your wives—no matter how keen you are.”
And the Prophet ﷺ said:
«مَنْ كَانَ لَهُ امْرَأَتَانِ فَمَالَ إلَى إحْدَاهُمَا جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَشِقُّهُ مَائِلٌ»
“Anyone who has two wives and inclines to one of them will come on the Day of Resurrection with a side (of his body) inclining.” — [Weak⁽²⁾ ] Narrated by the Five.” — End of his words from “Kashshāf Al-Qināʿ” (11/148)
ℹ️ ސުވާލު: ނަމާދުގެ ފުރަތަމަ ޞަފުގައި ހަރުމީހުން ތިބުމަށް ނަބިއްޔު ﷺ ބާރު އެޅުއްވިއެވެ. އެހެންކަމުން ބަޔެއް އިމާމުން ހަގުކުދިންނަށް ދެކޮޅުހަދައި ފުރަތަމަ ޞަފުން މަނަޢު ކުރެއެވެ. އަދި އެވެރިންނަށް ބުނެއެވެ: ”މިއީ ކަލޭމެންގެ ޖާގަޔެއް ނޫނެވެ.“ އަދި ހަރުމީހުން އިސްވެ ނުވެސްއާދެއެވެ. ވީމާ މިކަމާއިމެދު ޝެއިޚުގެ ރައުޔަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟
ޖަވާބު: ❞ ހަގުކުދިން (ޖަމާޢަތު ނަމާދުގެ) ފުރަތަމަ ޞަފުން ނޫނީ އިމާމު މީހާގެ ބިއްދޮށުން މަނަޢު ކުރާ މީހަކަށް އަހަރެމެން ބުނަމެވެ: ތިކަމުގައި އޮތް ދަލީލަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ އޭނާ އަތަކު އެކަމަށް ދަލީލެއް ނުވެއެވެ. އަދި ލާޒިމުވެގެންވަނީ، އެޖާގަޔަކަށް އެންމެ ޙައްޤުކަން އޮވެއްޖެމީހަކީ: އެންމެ ފުރަތަމަ އެހޯދައިފި މީހާއަށް ކަމުގައި ވުމެވެ.
އެހެނީ މީހަކު އޭނާގެ އަޚާ ތެދުކޮށް އޭނާގެ ޖާގައިގައި އިށީނުން، ނަބިއްޔު ﷺ ވަނީ ނަހީކުރައްވާފައެވެ. އަދި ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: « من سبق إلى ما لم يسبق إليه مسلم فهو أحق به » ”އެހެން މުސްލިމެއް އިސްވެ ކުރިއަރާފައި ނެތީސް އިސްވެ އެއްޗެއް ހޯދައިފިމީހާ، ފަހެ އެއަކަށް އެންމެ ޙައްޤުކަން ބޮޑީ ޚުދު އޭނާއެވެ.“ އަދި ހަގުކުދިން ފުރަތަމަ ޞަފުން ދުރުކުރާ މިމީހާއަށް ދަލީލެއް ނުވެއެވެ. އަދި ކިއެއްތަ، މިކަމުން މިކުދިންނަށް މިދެވެނީ ބޮޑު ގޯނާއެކެވެ. އަދި މިސްކިތަށް އައުމުން އެކުދިންގެ ހިތްމަރައިލުންވެސް އޭގައި އެބަ ހިމެނެއެވެ. އަދި މިމީހާއާއި މެދު އެކުދިންގެ ހިތްތަކުގައި ނުރުހުން އުފެދުންވެސްމެއެވެ.
☝️ދެންފަހެ ނަބިއްޔު ﷺ ގެ ބަސްފުޅު: «ليليني منكم أولو الأحلام والنهى» ”ތިމަންކަލޭގެފާނާއި އެންމެ އަރިސްކޮށް ތިޔަބައިމީހުންކުރެ ތަންދޮރުފިލައި ވިސްނުންތެރި ބުއްދިވެރިން ތިބޭހުށިކަމެވެ.“ رواه مسلم (432) — ފަހެ މިޙަދީޘުގެ މުރާދަކީ، ހަރުމީހުން ކުރިޔާލައި އިސްވެ އައުމަށް އެކަލޭގެފާނު އަމުރުކުރެއްވުމެވެ. އަދި ޙަދީޘް ކުރެއްވީ ”ތަންދޮރުފިލައި ވިސްނުންތެރި ބުއްދިވެރި ނޫން މީހެއް، ނާންނާށެކޭ“ ނޫނެވެ. އެހެން ޙަދީޘް ކުރެއްވީހީނަމަ، އަހަރެމެން ހަގުކުދިން ހިފެހެއްޓީހެވެ. އެހެނީ އޭރުން ހަރުނޫން ބަޔަކު އައުމުން ނަހީއޮންނާނެތީއެވެ. އެހެނަސް ޙަދީޘް ކުރެއްވީ (ليليني منكم) ”ތިމަންކަލޭގެފާނާއި އެންމެ ގާތުގައި ވާށޭ ތިޔަބައިމީހުން ތެރެއިން..“ ވީމާ އެއިން ނެރެވޭ މާނައަކީ ކުރިޔާލައި އިސްވެ އައުމަށް ބާރު އެޅުއްވުމެވެ.
⚠️އާއެކެވެ. އެކުއްޖާ މިސްކިތުގައި ހަމަނުޖެހުން ހިންގާނަމަ ނޫނީ ނަމާދުކުރާ މީހުންނަށް ދުއްތުރާ ކުރާނަމަ، އަހަރެމެން އޭނާ އަދަބުވެރި ކުރުވާނަމެވެ. އެހެންޏާ އޭނާގެ ބެލެނިވެރިޔާ މެދުވެރިކޮށް ނޫނީ ސީދާ އޭނާއާއި ކުރިމަތިލައެވެ. އަދި (އިޞްލާޙުވެ) އަދަބުވެރި ނުވެއްޖެ ނަމަ އޭނާއަށް މިސްކިތަށް ވަނުންވެސް އަހަރެމެން މަނަޢުކުރާނަމެވެ.
ސުވާލު ކުރާ ފަރާތް: ”މިޘާލަކަށް އިމާމު މީހާއަށް ނައިބެއް ބޭނުންވާނަމަ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ އެއީ މިޘާލަކަށް އިމާމު މީހާ ނަމާދުގެ ތެރޭ ކަމެއް ދިމާވެގެން ފަހަތް ބަލާއިރު ހަގުކުދިން މެނުވީނެތި އެވެރިން އެކަން ކުރުމަށް ތައްޔާރީއެއް ނެތުމެވެ.“
ޝެއިޚް: ފުރަތަމަ ކަމަކަށް، ﷲ ތިބާޔަތް ބަރަކާތް ލައްވާށި، ފަހެ މިފަދަ ކަމެއް ދިމާވަނީ ކޮން އިރަކުހެއްޔެވެ؟ އިމާމު މީހާ އިމާމުކަން ކުރަން އެހެން މީހެއް ކުރިޔަށް ގެނައުމަށް ބޭނުމެއް ޖެހެނީ ކިހާ ޢާންމުކޮށް ހެއްޔެވެ؟ ފަހަރެއްގައި ގާތްގަނޑަކަށް އަހަރަކު އެއްފަހަރެވެ. އަހަރެން (އިމާމުވެ) މިސްކިތުގައި މިހާރު ތިރީސް އަހަރަށް ވުރެ ގިނަވެއްޖެއެވެ. ދުވަހަކުވެސް މިކަމަށް ބޭނުން ޖެހިފައި ނުވެއެވެ. މިއީ ފުރަތަމަ ނުކުތާއެވެ.
ދެވަނަކަމަކަށް: ހަގުކުއްޖެއް ގާރީވެރިއެއް ނަމަ، އިސްކުރުމުގައި މައްސަލައެއް ނެތެވެ. އެއީ އުމުރުން 10 އަހަރުގެ ކުއްޖަކަށް ވިޔަސްއެވެ. އިސްކުރުވައި ޖަމާޢަތުގައި އޭނާ ނަމާދު ކުރުވެވޭނެއެވެ. އެހެނީ ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީގައި ޘާބިތުވެގެންވާ ފަދައިން ނަބިއްޔު ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: « يؤمكم أكثركم قرآناً » ”ޤުރުއާން އެންމެ ގިނައިން އެނގޭ މީހާ، ތިޔަބައިމީހުން ކުރެ އިމާމެއް ގޮތުގައި އަރުވާށެވެ.“ އަދި ޢަމްރު ބުނު ސަލިމަތުލް ޖަރްމީ... އުމުރުން 7 އަހަރުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ޤަބީލާގެ އިމާމެއް ގޮތުގައި އިސްކުރެވުނެވެ....❝
— އިބްނުލް ޢުޘައިމީން (މަޞްދަރު)
~ ގަލަންދާނު
ހުކުރު ނަމާދުގެ ޚުޠުބާގައި ނަބިއްޔު ﷺ ގެ ނަން ޛިކުރު ކުރެވިއްޖެނަމަ ވަނީ އެކަލޭގެފާނަށް ޞަލަވާތް ކިޔުން~ ގަލަންދާނު 🖋 Читать полностью…
ހެއްޔެވެ؟ ނޫނީ އެގަޑީގައި ހަނުހުރުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ރަދީޘްތަކުގެ މައްޗަށް ބަލައި ހަނުހުރުން ހެއްޔެވެ؟
އޭނާއަށް ވަނީ އިތުރުއެކަލޭގެފާނުންގެ މައްޗަށް ޞަލަވާތް ކިޔުމެވެ. އެއީ ”ބަޚީލު މީހަކީ، އެމީހެއްގާތު ތިމަންކަލޭ-
ގެފާނުގެ ނަން ޛިކުރު ކުރެވުމުން ތިމަންކަލޭގެފާނު މައްޗަށް ޞަލަވާތް ނުކިޔަވާ މީހާއޭ“ އޮތް ޙަދީޘް މައްޗަށެވެ.
🔴 The Ruling On Polygamy
①
Polygamy for the capable (qādir) and just (ʿādil) is a prophetic law and is in accordance with sound nature (fitrah). Ibrāhīm married two, and Dāwūd married a thousand women —as mentioned in the Torah and in some stories of the Children of Israel. Sulaymān married a hundred wives, as mentioned in the two Ṣaḥīḥs, from the narrations of Abū Hurayrah. The best of people, Muḥammad ﷺ married eleven —and it was said — nine women, and these two reports are in “Al-Ṣaḥīḥ” from the narrations of Anas.
Most of the Companions married more than one woman. Some of them married while keeping their early marriages and others married with divorce. Al-Bukhārī narrated on the authority of Saʿīd bin Jubayr, who said: Ibn Abbās said to me: “Are you married?” I replied, “No.” He said, “Marry, for the best person of this (Muslim) nation (i.e., Muḥammad) of all other Muslims, had the largest number of wives."
It is a divine law of great wisdom through which significant evils from women and men are prevented, even if its wisdom is hidden from some people due to their shortcomings and their stubbornness in understanding the depths of souls and the innermost instincts.
— ʿAbdul ʿAzīz Al-Ṭarīfī (text)
🖋 Galandān
🌩 What Is It Prescribed For A Muslim To Say, If He Hears Thunder And Sees Lightning?
Answer: What is prescribed for a Muslim when he hears thunder and sees lightning is not to say anything. This is what is legislated for him, because there is no authentic ḥadīth from the Messenger of Allah ﷺ on this matter. Rather, there is a ḥadīth from Abū Qatādah in Al-Musnad, (which says) "We have been forbidden to follow it with our eyes." meaning the meteor.⁽¹⁾ And its chain of transmission was declared fair or what he, Imām Ibn Mufliḥ رحمه الله تعالى said in Al-Ādāb Al-Sharʿiyyah was “Its chain is jayyid” (i.e. fair, as in the grading "ḥasan").
Some scholars say — and this is purely based on ijtihād — that when hearing thunder one should say:
«سُبْحَانَ الَّذِي يُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلاَئِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ»
This was reported on the authority of ʿAbdullah ibn al-Zubayr, narrated by Al-Bukhārī رحمه الله تعالى in "al-Adab al-Mufrad". [...]⁽²⁾ and I do not know of any authentic evidence from the Messenger of Allah ﷺ regarding any dhirk (remembrance) when hearing thunder or seeing lightning.
🤚However, if a person remembers Allah without assuming that this is what is legislated to say or that this is valid, but rather because of the enormity and horror of the matter and the likes, then it is not denounced from him.
⚠️As for making this a regular matter on the basis that it is Sunnah or on the basis that it is the prescribed remembrance or on the basis that this is the prescribed remembrance when seeing it, then there is no evidence for this and it has no basis, and Allah knows best.
— Al-Shaykh Al-Muḥaddith Sulaymān Al-ʿAlwan (text)
~ Galandān
-------------------------
[1] Musnad Aḥmad (37/244 no. 22549) On the authority of Muḥammad bin Sīrīn, he said: We were with Abū Qatādah on the roof of our house when he saw a star descending (i.e., a meteor). They looked at it, and Abū Qatādah said, "We have been forbidden to follow it with our eyes."
[2] 📌NOTE: The original arabic quote added here “There is a weakness in its isnād”. I say: Either this is a mistake of the transcript or Shaykh (Al- ʿAlwān) is referring a narration other than ʿAbdullah ibn al-Zubayr's statement narrated by Al-Bukhārī in Al-Adab Al-Mufrad, as the Shaykh clearly stated that “its chain is ṣaḥīḥ” in his fatwā [here]. Also Al-Shaykh Al-Muḥaddith ʿAbdullah Al-Saʿd graded its isnād as ṣaḥīḥ, in his commentary of Al-Adab Al-Mufrad (p. 494, no. 723). The text of this narration is:
ʿĀmir bin ʿAbdullah ibn al-Zubayr said that ʿAbdullah ibn al-Zubayr (رَضِيَ ٱللَّٰهُ عَنْهُ) would stop speaking when he heard a thunder and he would say:Читать полностью…
سُبْحَانَ الَّذِي {يُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلاَئِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ}
"Glory be to Allah whom the thunder glorifies with His praise and the angels from the fear of Him." Then he would say, "This is a severe warning to the people of the earth."
⬆️ ސަމާލުކަމަށް: މެދުފޮއިރޯދައިގެ ތިން ދުވަހު (13 ، 14 ، 15) ގައި ދާއިމީ ކޮށް ރޯދަހިފުމީ ބިދުޢައެއް ނޫނެވެ!
އަލްޢަލްވާން ވިދާޅުވިއެވެ: ”ހަނދުނަހުގެ ކޮންމެ މަހެއްގައި ތިން ރޯދަ ހިފުން މުސްތަޙައްބެވެ. އަދި (އެއީ) ”އައްޔާމުލް ބައިޟު“ ކަމަށް ވަކިން ކަނޑައަޅައި ވާރިދުވެފައިވާ ހުރިހާ ޙަދީޘެއްގައި ހާމަނޫން ބަލިކަށިކަން އެކުލެވެއެވެ.“—اهـ.
ޝެއިޚް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އަލްޚުޟައިރު ވިދާޅުވިއެވެ: ”މުސްތަޙައްބު ވެގެންވަނީ ކޮންމެ މަހެއްގައި 3 ދުވަހަކު ރޯދަ ހިފުމެވެ. އެއީ އަބޫ ހުރައިރާ ގެ ޙަދީޘްގެ މައްޗަށެވެ: ”އަހަރެންގެ ޚަލީލު ﷺ 3 ކަމަކަށް އަހަރެންނަށް ވަޞިއްޔަތް ކުރެއްވިއެވެ: (ދެން އޭގެ ތެރޭގައި ވިދާޅުވިއެވެ) ...ކޮންމެ މަހެއްގައި 3 ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމެވެ.“ —متفق عليه (އަލްބުޚާރީ އާއި މުސްލިމް).
ދެންފަހެ، އައްޔާމުލް ބީޟްގެ ރޭތަކަށް އެކަނި އެކަނޑައެޅުން، (ދަންނައެ) އެއެންމެހާ ރިވާޔަތެއްވެސް ބަލިކައްޓެވެ.“—اهـ.
އަދިވެސް އަލްޚުޟައިރް ވިދާޅުވިއެވެ: ”މަރްފޫޢު ޙަދީޘަކުން ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން އައްޔާމުލް ބީޟް ގައި ރޯދަ ހިފުން ޘާބިތެއް ނޫނެވެ. އަދި އެހެނަސް، ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބު އަދި އިބްނު މަސްޢޫދު އަދި އަބޫ ޛައްރު އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވެއެވެ. އަދި ތާބިޢީ ބޭކަލުން ކުރެ، އަލްޙަސަނުލް ބަޞްރީ އާއި އައްނަޚަޢީ އަރިހުންވެސް މެއެވެ.❝ — اهـ.
📝 އަހަރެމެން ބުނަމެވެ: މިއާއި އެކުވެސް، މިކަމުގައިވާ ޢިލްމުވެރިންގެ ޚިލާފުގެ މައްޗަށް ބަލައި: ޞައްޙަކަމަށް ދެކި، ދާއިމީ ކޮށް އެރޯދަ ހިފާ މީހެއްގެ ޢަމަލަކީ ބިދުޢައެއް ނޫނެވެ. ހަމައެފަދައިން އެރިވާޔަތް ޟަޢީފުކަމަށް ދެކި އެހެނަސް ހަނދުމަހުގެ ތެރެއިން 3 ދުވަހުގެ ރޯދައިގެ ގޮތުގައި އެތިން ދުވަހު ރޯދަހިފާމީހާ، ނުވަތަ ޢުމަރުގެފާނާއި އަޞްޙާބުން އަރިހުން އެޢަމަލު ޘާބިތުވެފައިވާ ކަމަށްޓަކައި ހަނދުމަހުގެ ތިން ރޯދަ، އެތިން ދުވަހަށް ޚާއްޞަ ކުރާ މީހާ، އެކަން ކުރުން ހުއްދައެވެ. އެޢަމަލަކީ އަޞްޙާބުބޭކަލުން ތެރެއިން ބަޔެއް ބޭކަލުން ފުށުން ޘާބިތު އަދި ޖުމްހޫރު ޢިލްމުވެރިން މުސްތަޙައްބު ކަމަށް ބަޔާން ކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ.
އަބޫ ޢަބްދު ﷲ އައްސޫދާނީ ވިދާޅުވިއެވެ: ”އޭނާ ބޭނުންނަމަ (ދެބަސްވުމެއްނެތް ހަނދުނަހުގެ ރޯދައިގެ) ތިން ދުވަސް، އައްޔާމުލް ބީޟުގައި ހިފާށެވެ. (އޭގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ.)“—اهـ.
އަދިކިއެއްހެއްޔެވެ؟ އަލްޢަލްވާން ވިދާޅުވިއެވެ: ”އިބްނު ޢުމަރާއި އިބްނު ޢައްބާސް ގެ އަރިހުން އައްޔާމުލް ބީޟްގެ ރޯދަ ޘާބިތެވެ. އަދި ބުނެވެއެވެ: އޭގެ (އެބަހީ: އަޞްޙާބު ބޭކަލުންގެ ރިވާޔަތް ތަކުގެ) ޙުކަމަކީ މަރްފޫޢު އެވެ.“—اهـ.
އެބަހީ: އެޢަމަލު ﷲ ގެ ރަސޫލު ﷺ އަށް ނިޞްބަތްވެ ވަޑައިގަތުމެވެ.
މުޞްޠަފާ އަލްޢަދަވީ ވިދާޅުވިއެވެ: ”އެކަމުގައި ރިވާވެފައިވާ ޙަދީޘްތަކާއިމެދު ދެބަސްވުން ވެއެވެ. އެހެނަސް ޢިލްމުވެރިން ކުރެ ބައިގަނޑެއް އެރިވާޔަތްތައް އެއްކުރައްވައި ޙަސަނު ކުރެއްވައެވެ.“—اهـ.
އަދި ޢިލްމުވެރިންގެ ޙިލާފު މިކަމުގައި ވެއެވެ. އަހަރެމެންވާނީ ކުރިން، މިކަމުގެ މައްޗަށް ތަފްޞީލެއް ގެނެސްފައެވެ.
އަދި އަހަރެމެންނަށް މިކަމުގައި ބޮޑަށް ބުރަވެވެނީ މެދުފޮއިރޯދައިގެ 3 ރޯދައަކީ އަލްބުޚާރީ އާއި މުސްލިމް ގައި ވާރިދުވެފައިވާ އަބޫ ހުރައިރާގެ، އަދި ޢާއިޝަތުގެފާނުގެ ޙަދީޘްތަކުން ޘާބިތު، ހަނދުމަހެއްގައި ހިފުމަށް ސުންނަތް ވެގެންވާ 3 ރޯދައިގެ ތެރޭ ހިމެނޭ އެއްޗެއް ކަމެވެ. އެހެންކަމުން އެތިން ދުވަހުގައި (13 ، 14 ، 15 ގައި) އެކަނި ހިފިޔަސް ނޫނީ އެނޫން ތިން ދުވަހެއްގައި ހިފިޔަސް އެ ސުންނަތް އަދައުވެވުނީއެވެ. الله أعلم.
~ ގަލަންދާނު
📝 What is meant by “the family of Muhammad” ﷺ
❝ Scholars differed about what is meant by «آل محمد» (the family of Muhammad) : Are they only his family or does that include all Muslims who followed him?
✅ Upon (these) two views, the rājīḥ (most correct) is that: they are his family.
The evidence for this is, (based upon the fact that) the narrations interpret each other. It has been proven in one of them, which is in Ṣaḥīḥ Muslim, that the Prophet, ﷺ said:
«قُولُوا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى أَزْوَاجِهِ وَذُرِّيَّتِهِ...»،
“Say: “O Allah! exalt the mention of Muhammad, his wives and his offspring...””
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ...»
“O Allah, exalt the mention of Muhammad and the family of Muhammad...”
📖 ﴿وَٱصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَٱهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا﴾ [المزمل : 10]
«އަދި އެއުރެން ބުނާ ބަސްތަކަށް ތިބާ ކެތްކުރާށެވެ! އަދި ރިވެތިވެގެންވާ ދޫކޮށްލުމަކުން، އެވެރިންނާއި ދުރުވާށެވެ...»
{هَجْرًا جَمِيلًا} (އެބަހީ) ކުށްވެރިކުރުމަކާއި ނުލައި ވަކިވުމެވެ. ސަލަފުންގެ ތެރެއިން ބޭކަލެއް މިފަދައިން ތަފްސީރުކުރެއްވިއެވެ. އަދި އިބްނުލް ޤައްޔިމް މިގޮތަށް ކަނޑައެޅުއްވިއެވެ.
— ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
/channel/Namaadh
ނަމާދުގެ މުޙިއްމުކަން ހަނދުމަކޮށްދޭ ޗެނަލެއް. ކޮންބޭފުޅެއްގެ މަސައްކަތެއްކަމެއް ނޭނގޭ.
ފައިދާހުރި إن شـاء اللّـه.
اللهم بارك
⚠️❔ މުސްލިމު އަސީރުން މިނިވަން ކުޅައުމަށްޓަކައި ޒާކާތު ފައިސާ ހޭދަކުރުން ހުއްދަ ހެއްޔެވެ؟
❞ الحمد لله.
އާއެކެވެ. ޒަކާތު މުދައު ހޭދަކޮށްގެން އަސީރުން މިނިވަން ކުރުން ޖާއިޒެވެ. އެގޮތުން، ކާފަރުންގެ އަތްދަށު މުސްލިމެއް އަސީރުވެ، ފައިސާ ދީގެން މެނުވީ އޭނާ ދޫކޮށް ނުލައިފިނަމަ، ޒަކާތު މާލުން އޭނާއަށް ފިދިޔަ ދިނުން ހުއްދައެވެ. އެއީ ޒަކާތް ހޭދަކުރެވޭ ބައިތަކާއިމެދު ﷲ تعالى ވަޙީ ކުރެއްވި ބަސްފުޅުތެރޭ އޭނާ ހިމެނޭ ކަމަށްޓަކައެވެ: (وَفِي الرِّقَابِ) ”...އަދި الرِّقَابِ އަށެވެ.“ (އެބަހީ: އަޅުން މިނިވަން ކުރުމުގައިއޭ އެވެ.)
ޒަކާތް ހޭދަކުރެވޭ ބައިތަކާއި މެދު ”އަލްމަޥްސޫޢަތުލް ފިޤްހިއްޔާ“ (23/321) ގައި އައިސްފައިވެއެވެ: ”މުޝްރިކުންގެ އަތްދަށުން މުސްލިމު އަސީރެއް ޒަކާތުން ހޭދަކޮށް ފިދިޔަކޮށް ދިނުމާއި މެދު، ދަންނައެ: ޙަންބަލީންނާއި، މާލިކީން ތެރެއިން އިބްނު ޙަބީބާއި އިބްނު ޢަބްދުލް ޙަކަމް މި ބައި ޖާއިޒުކަމުގައި ކަނޑައެޅިއްވިއެވެ. އެހެނީ އޭގެން އަސީރެއް އަޅުވެތިކަމުން މިނިވަން ކުރެވޭ ކަމަށްޓަކައެވެ. އެގޮތުން (ޒަކާތުގެ ބައިތައް އެކުލެވޭ) އާޔަތުގެ ތެރެއަށް ވަދެއެވެ. އަދިކިއެއްހެއްޔެވެ؟ އަހަރެމެންގެ (މުސްލިމުންގެ) ބައެއްގެ އަތްދަށުގައިވާ އަޅުން މިނިވަން ކުރުމަށް ވުރެ، އެކަންތައް އަޥްލާކަން ބޮޑެވެ.“ — ނިމުނީ.
އަދި ”އައްލަޖްނަތުއް ދާއިމާ“ ގެ ފަތުވާގައި (10/6) އައިސްފައިވެއެވެ: ”އެއިލާހު تعالى ގެ ވަޙީ ބަސްފުޅު {وَفِي الرِّقَابِ} ގެ މުރާދަކީ، ޒަކާތު މާލު ހޭދަކޮށްގެން މުސްލިމު އަޅުން މިނިވަން ކުޅައުމެވެ. އެއީ އަޅު ފިރިހެނަކަސް އަދި އަންހެނެކަސް އެވެ. އަދި މީގެތެރޭގައި ހިމެނެނީ: އަސީރުން މިނިވަން ކުޅައުމާއި މުކާތިބުންނަށް ⁽¹⁾ އެހީތެރިވެދިނުމެވެ.“ — ނިމުނީ.
އަދި ޝެއިޚު ޢަބްދުލް ޢަޒީޒު ބުނު ބާޒު رحمه الله ވިދާޅުވިޔޭ: ”(ޢިލްމިވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން) ޞައްޙަވެގެންވާ ޤަޥްލުގެ މައްޗަށް ބަލައި، އެއިލާހުގެ ވަޙީ {وَفِي الرِّقَابِ} ތެރެއަށް ވަންނަ އަނެކެއްޗަކީ: އަސީރުން މިނިވަން ކުޅައުމެވެ. ކާފަރުންގެ އަތްދަށުގައިވާ މުސްލިމު އަސީރުންނެވެ. އެމުސްލިމުންތައް މިންޖުކުޅައުމުގެ ގޮތުން އަދި އެމުސްލިމު އަސީރުން މިނިވަންކޮށްފުމުގެ ގޮތުން، އެކާފަރުންނަށް ޒަކާތުން ފިދިޔަ ހަވާލުކުޅައުމެވެ.“ —”މަޖްމޫޢުލް ފަތާވާ“ (14/15) އިން، ބަސްކޮޅު ނިމުނީ.
”އަލްކާފީ“ ގައި އިބްނު ޤުދާމާ ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަދި އޭގެން (އެބަހީ: ޒަކާތުން) މުސްލިމު އަސީރުން މިނިވަން ކުރުމަށް ހޭދަކުރުން ހުއްދައެވެ. އެހެނީ އެއިން މިނިވަން ވެވެނީ އަސީރެއް، އޭނާގެ އަޅުވެތިކަމުންނެވެ.“
(މިއާއި ހަވާލާދެއްވައި) އިބްނުލް ޢުޘައިމީން رحمه الله ވިދާޅުވިޔޭ: ”މިބުނުން ޞައްޙައެވެ. އެހެނީ އެކަންތައް ވަނީ އަޅުވެތިކަމުގެ ތެރެއިންނެވެ. އަދި މިޒަމާނުގެ ބަހުރުވައިގައި މިކަންތައް ދަނެގަނެވެނީ ރަހީނުވުމުގެ ނަމުގައެވެ. ޢަދުއްވުންގެ އަތްދަށުގައި ރަހީނުވެފައިވާ މުސްލިމުންނެވެ. އަދި ޢަދުއްވުން ބުނެއެވެ: ”ފައިސާއެއް ނުދެނީސް އެވެރިންނެއް ކަލޭމެންނަކަށް ދުލެއް ނުކުރާނަމެވެ.“ އެހެން ކަމުން މި ރަހީނުންތައް މިނިވަން ކުޅައުމަށް ޒަކާތުން ހޭދަކުރެވެއެވެ. މިކަމުގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ.“ — ”ޝަރްޙުލް ކާފީ“ އިން، ނިމުނީ.
والله أعلم. ❝
— އިސްލާމް، ސުވާލާއި ޖަވާބު (ފަތުވާ ނަންބަރު 130549)
~ ގަލަންދާނު
➋
އޭނާ އަކީ މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން، އެބަޔަކަށް އެހީތެރިވެދީ މަދަދުވެރިވުމަށް އެންމެ ޙައްޤުވެގެންވާ އެކަކެވެ. އަދި ނަބިއްޔު ﷺ އަށް ﷲ ވަނީ، އަނިޔާލިބެމުންދާ މީސްތަކުންނަށް ނަޞްރުވެރިވުމަށް އަމުރު ކުރައްވާފައެވެ. އަދި ފިދިޔަ އާއި މުދަލާއި އެނޫންވެސް ގޮތަކުން، އޭނާ އަށް ސަލާމަތްކަން ހޯދައި ނުދެވިއްޖެ ނަމަ، އޭނާ އެކަމުން ސަލާމަތް ކުރުމަށް އަދި ނަޞްރުވެރި ވުމަށް ވީއެންމެހާ ރޮނގަކުން ގަދައަޅައި މަސައްކަތްކުރުން ވާޖިބުވެގެން ވެއެވެ. އެހެނީ އިސްލާމް ދީނަކީ ނަޞްރުވެރި ވުމުގެ ދީނެކެވެ. އަދި މުއުމިނުންނީ އަޚުން ތަކެކެވެ. އަދި މުސްލިމަކު އޭނާގެ މުސްލިމު އަޚާ މާޔޫސްކަމަށް (ބޭވަފާގައި) ދޫކޮށްނުލާނެތެވެ. އަދި އޭނާގެ އަޚާއަށް އެހީތެރިވުމުގައި ﷲ ގެ އަޅަކު ދެމިހުރިހާ ހިނދަކު، ﷲ ވަނީ އޭނާއަށް އެހީތެރިވެ ވޮޑިގެންނެވުމިގައެވެ. އެހެންކަމުން މުސްލިމަކަށް ނަޞްރުވެއްޖެ މީހަކަށް، ﷲ ނަޞްވެރިވެ ވޮޑިގަންނަވައެވެ. އަދި ޙިމާޔަތް ދޭ މީހަކަށް ﷲ ޙިމާޔަތް ދެއްވައެވެ. މަދަދުދޭ މީހަކަށް ﷲ މަދަދުދެއްވައެވެ. އޭނާ (ތުރާތަކުން) ދިފާޢު ކޮށްދީފި މީހާ، ﷲ އެއިލާހުގެ ބިންގަނޑުން ދިފާޢު ދެއްވައެވެ. އޭނާ މާޔޫސްވުމަށް ދޫކޮށްލައިފިމީހާ، ﷲ އޭނާ ނާއުއްމީދަށް ދޫކޮށްލައްވައެވެ. އަދި ބަދަލު ލިބުންވަނީ އެޢަމަލަކާއި އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތީންނެވެ.⁽³⁾ ❝
— ޢަބްދުލް މަލިކް އަލްޢަލްވާން، އެބޭފުޅާގެ ބައްޕަ، އައްޝައިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ސުލައިމާން ބުނު ނާޞިރަލް ޢަލްވާން ގެ އަރިހުން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
ــــــــــــــــــــ
[3] މި މާނައަށް ދޭހަވާ ޙަދީޘް ތަކުގެ ތެރޭ:
މުސްލިމް ރިވާކުރެއްވި އަބޫ ހުރައިރާ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ޙަދީޘް ހިމެނެއެވެ: ވިދާޅުވިއެވެ: ”ރަސޫލު ﷲ ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا؛ نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَومِ الْقِيَامَةِ. وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ؛ يَسَّرَ اللَّهُ عَلَيهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ. وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا؛ سَتَرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ. وَاللَّهُ فِي عَونِ الْعَبْدِ مَا كَانَ الْعَبْدُ فِي عَونِ أَخِيهِ...» މާނަ: ”މުއުމިނެއްގެ ކިބައިން ދުނިޔޭގެ ހިތާމަތަކުން ހިތާމައެއް ފިލުވައިދީފި މީހަކަށް، ޤިޔާމަތް ދުވަހުގެ ހިތާމަތަކުން ހިތާމައެއް ﷲ އޭނާގެ ކިބައިން ފިއްލަވައިދެއްވާނެއެވެ. އަދި ދަތި ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ ފަރާތަކަށް ފަސޭހަ ކޮށްދީފި މީހަކަށް، ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ވެސް ﷲ އޭނާއަށް ފަސޭހަ ކޮށްދެއްވާނެއެވެ. އަދި މުސްލިމަކު ފަރުދާކޮށް (އޭނާގެ ކުށްތައް ފޮރުވައިދީފި) މީހަކަށް، ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ﷲ އޭނާ ފަރުދާކޮށްދެއްވައި (އޭނާގެ ކުށްތައް ފޮރުއްވައި ދެއްވާނެއެވެ.) އަދި (ﷲގެ) އަޅަކު، އޭނާގެ އަޚާއަށް އެހީތެރިވުމުގައި ވާހައި ހިނދަކު، ﷲ އޭނާއަށް އެހީތެރިވުމުގައި ވޮޑިގެންވާނެއެވެ.“(ބައްލަވާ: ޞަޙީޙް މުސްލިމް 2699)
ނަބިއްޔު ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لاَ يَظْلِمُهُ وَلاَ يُسْلِمُهُ وَمَنْ كَانَ فِي حَاجَةِ أَخِيهِ كَانَ اللَّهُ فِي حَاجَتِهِ وَمَنْ فَرَّجَ عَنْ مُسْلِمٍ كُرْبَةً فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ» ”އެއް މުސްލިމަކީ އަނެއް މުސްލިމެއްގެ އަޚެކެވެ. އޭނާ އޭނާގެ އަޚާއަށް އަނިޔާވެރިއެއްވެސް ނުވާނެއެވެ. ދެރަނިކަމެއްޗެއްވެސް ނުކޮށްލާނެއެވެ. އަދި (ޢަދުއްވަކަށް) ހަވާލެއްވެސް ނުކުރާނެތެވެ. އެމީހެއްގެ އަޚާގެ ބޭނުންތައް ފުއްދައިދޭ މީހާ، ދަންނައެ، ﷲ އެމީހެއްގެ ބޭނުން ފުއްދަވައި ދެއްވުމުގައި ވޮޑިގެންވެއެވެ. އަދި ކަންބޮޑުވުމަކުން މުސްލިމަކު މިންޖު ކޮށްދީފި މީހަކަށް، ޤިޔާމަތް ދުވަހުގެ ކަންބޮޑުވުންތަކުގެ ތެރެއިންކަމެއް ﷲ މިންޖުކޮށް ދެއްވާނެއެވެ.“(ބައްލަވާ: ޞަޙީޙް އަލްބުޚާރީ 2442) އަދި މިނޫން ނައްޞުތައް ހިމެނެއެވެ. Читать полностью…
⬆️ ޖިހާދާއި ޝަހީދުންގެ މަންޒިލް
❞ ޖިހާދާއިމެދު އައިސްފައިވާ ވަރުގެ އެއްވެސް އެއްޗެއް ޢަމަލުތަކުގެ ޘަވާބާއިމެދު ވާރިދުވެފައި ނުވެއެވެ. އެހެނީ އޭގައި އެންމެހާ އަޅުކަމެއް ޝާމިލުވެފައިވެއެވެ. އަދި އެ ޤާއިމުވެގެންވަނީ ހެޔޮ ދެކަމުގެ މައްޗަށެވެ: އެހެންޏާ ނަޞްރާއި ކާމިޔާބީއެވެ. ނޫނީ ޝަހާދަތާއި ޖަންނަތެވެ.
މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން އެންމެ މަތިވެރިވެގެންވާ މީހަކީ ކޮބައިތޯ، ނަބިއްޔު ﷺ އާއި ސުވާލު ދެންނެވުނެވެ. އެހެންކަމުން ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «مؤمن يجاهد بنفسه وماله» ”އޭނާގެ ނަފުސާއި މުދަލުން ޖިހާދު ކުރާ މުއުމިނު މީހާއެވެ.“ —متفق عليه ⁽¹⁾
މިއަދު ޖިހާދާއިގެން ކޮޅަށް ތެދުވެއްޖެ މީހަކީ، އެންމެ އިހުގެ މުހާޖިރިއްޔަ އަދި އަންޞާރިއްޔަ ބޭކަލުންގެ ތެރެއިން އެންމެ އަވަސްވެލެއްވި ބޭކަލުންނަށް ހެޔޮކަމުގައި ތަބަޢަވެއްޖެ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެކެވެ. އޭނާއީ މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން އެންމެ މަތިވެރި މީހާއެވެ. އޭނާގެ މަންޒިލަކީ އެންމެ މަތިވެރި މަންޒިލެވެ. ދަރަޖަޢަކީ އެންމެ އުހެވެ. އަދި ޤަތުލަކީ މަރުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ލުޔެވެ. ނިމުމަކީ އެންމެ ފަޟުލުވެރި ނިމުމެވެ. އަދި ގޮވައްޗަކީ ޖަންނަތެވެ. ގޮވަތި ތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރިހަމަ، އެންމެ މޮޅުއިތުރު ގޮވައްޗެވެ.
ނަބިއްޔު ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «رأيت الليلة رجلين أتياني فصعدا بي الشجرة وأدخلاني داراً هي أحسن وأفضل، لم أر قط أحسن منها، قالا: أما هذه الدار فدار الشهداء»
”ރޭގައި ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް ދެ ބޭކަލަކު ވަޑައިގަތީތީ (ހުވަފެންފުޅުގައި) ދެކެވަޑައިގަތީމެވެ. އެ ދެބޭކަލުން ތިމަންކަލޭގެފާނާއިގެން ގަހަކަށް އަރައިވަޑައިގަތެވެ. ދެން ގެއަކަށް ވެއްދެވިއެވެ. އެއީ، އެފަދަ ފުރިހަމަ އެހާމޮޅުއިތުރު ގެއެއް ތިމަންކަލޭގެފާނު ދުވަހަކުވެސް ދެކެވަޑައިގެން ނުވާފަދަ ފުރިހަމަ ގެއެކެވެ. އެއިން ބޭކަލެއް ވިދާޅުވިއެވެ: ”ދެނެވަޑައިގަންނަވާށެވެ! މިއީ ޝަހީދުންގެ ގޮވައްޗެވެ.“ — މިޙަދީޘް ރިވާކުރެއްވީ އަލްބުޚާރީ⁽²⁾ އެވެ. ❝
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ސުލައިމާން އަލްޢަލްވާން (ބަސްކޮޅު)
~ ގަލަންދާނު
ـــــــــــــــــــ
[1] އެބަހީ، އަލްބުޚާރީ އާއި މުސްލިމް.
ބެލުމަށް: އަލްބުޚާރީ (4/15، ނަންބަރު 2786)، މުސްލިމް (3/1503، ނަންބަރު 1888). އޭގެ އިތުރުން އަޙްމަދު (3/88، ނަންބަރު 11856)، ޢަބްދު ބުންމު ޙުމައިދު (ޞަފްޙާ 301، ނަންބަރު 975)، އަދި އައްތިރުމިޛީ (4/186، ނަންބަރު 1660) އަދި ވިދާޅުވިއެވެ: ”ޞައްޙައެވެ.“ އަދި އައްނަސާއީ (6/11، ނަންބަރު 3105). އަދިވެސް: އިބްނު މާޖާ (2/1316، ނަންބަރު 3978)، އަދި އިބްނު ޙިއްބާން (10/459، ނަންބަރު 4599) ގައި.[2] އަލްބުޚާރީ (2791) #حديث_صحيح Читать полностью…
②
✅ Our Shaykh ʿAbdur Razzāq Al-Badr حفظه الله informed that in his findings of this supplication, the earliest person mentioning it was Al-Ḥāfiẓ, the scholar, Abū Ḥafṣ ʿUmar bin Aḥmad bin ʿUthmān bin Shāhīn, who passed away in the year 385 h. , who mentioned it his book, “Sharḥ Madhāhib Ahl al-Sunnah Wa Maʿrifat Sharāʾiʿ al-Dīn Wal-Tamassuk bil-Sunan” page 36, an he described it as “From the supplications of those who preceded”. But he narrated it in the wording:
اللَّهُمَّ أَرِنَا الْحَقَّ حَقًّا وَأَلْهِمْنَا اتِّبَاعَهُ، وَأَرِنَا الْبَاطِلَ بَاطِلًا، وَأَلْهِمْنَا اجْتِنَابَهُ
“O Allah, show us the truth as truth and inspire us to follow it. Show us the falsehood as falsehood and inspire us to stay away from it.”
❤️ There is no doubt that scholars have mentioned this supplication because of the great and beautiful meaning it contains, which the servant is in need and strives to achieve, including achieving the distinction between truth and falsehood, by knowing the truth and adhering to it, and knowing falsehood and avoiding it. Even Al-Ḥāfiẓ Ibn Shāhīn himself said while citing this supplication that which is evident of this meaning, in page 36, he said:
“Hence it is made clear to us that the people of salvation are those who know what is good and that which is corrupt, in the time when people are in conflict. So whoever does not know the truth will fall into falsehood, and whoever knows falsehood will avoid it.”
“I am now writing in the noblest manner in order to assist in directing to the truth and the way that is best. If the King has among his advisors wise men whose judgement and sincerity he trust, then he should consult with them on the realities of knowledge and origins of religions. He should not be satisfied being a part of those blind following Christians, who hear not, understand not and they are like the lead animals and even worse. This endeavour can be achieved by relying upon Allah and seeking His guidance. The King should say,
اللَّهُمَّ أَرِنِي الْحَقَّ حَقًّا، وَوَفِّقْنِي لِاتِّبَاعِهِ، وَأَرِنِي الْبَاطِلَ بَاطِلًا، وَوَفِّقْنِي لِاجْتِنَابِهِ، وَلَا تَجْعَلْهُ مُشْتَبِهًا عَلَيَّ، فَأَتَّبِعَ الْهَوَى
“O Allah, show me the truth as truth and guide me to follow it. And show me the false as false and guide me to avoid it. And do not make it doubtful to me, such that I might follow my desires.”
The King should say,
اللهم رب جبريل وميكائيل وإسرافيل فاطر السموات والأرض عالم الغيب والشهادة أنت تحكم بين عبادك فيما كانوا فيه يختلفون: اهدني لما اختلف فيه من الحق بإذنك إنك تهدي من تشاء إلى صراط مستقيم.
"O Allah! The Lord of Jibrīl, Mīkāʾīl and Isrāfīl, the Originator of the Heavens and Earth, the All-Knowing of the seen and the unseen, You are the Judge between your servants in their disagreements. Guide me, O Allah, to the truth with your grace for You guide who You will to the straight path!" (Note: this is the night prayer's opening supplication as mentioned before, narrated by Muslim no. 770)
What I wish to convey unto the King, are my hopes for his well-being and benefit in this life and the next. These hopes are two things, one personal and the other general. On a personal note, I wish for him to grasp knowledge and religion, for truth to unveil before his eyes and for doubt to disappear. I wish for him to worship Allah, according to His Command, for it is better than rule over the whole earth. Indeed, this is what the Messiah was sent with and what his disciples were taught.
The second is for his benefit and that of the Muslims in his lands in general. This can be attained through his help to our prisoners and commanding his people to treat them with kindness and aid their release...”