2463
ޢިލްމު އަދި އެއަށް ލޯބިކުރާ ދަރިވަރުންނަށް Notes by, ibn Fahmī Dīdī عفا الله عنه Friends & family 🤖 Contact: @galandan_bot 🌐 English: @galandaan
②
⏳ މިކަމުގައިވާ ޚިލާފުގެ މައްޗަށް އޮތް ތަފްޞީލު
ފުރަތަމަކަމަކަށް، ފިޤުހު ޢިލްމުވެރި ވަނީ ”ވަޅުލުމުގެ ކަންތަކުގައި“ މަހާނައިގައި އިށީނުމުގެ މައްޗަށް ހުއްދަވާ ކަމުގެ މައްޗަށް އިއްތިފާޤުވެލައްވާފައެވެ. ހަމައެފަދައިން އެބޭކަލުން ވަނީ، ޤަޟާޙާޖާ ކުރުމަށް އޭގެ ދޮށުގައި އިށީނުން ހުއްދަ ނޫން ކަމުގެ މައްޗަށް ވެސް އެކީއެއްކޮށް އިއްތިފާޤުވެލެއްވިއެވެ.
ދެން މަހާނައިގައި އިށީނުން ނަހީ އައިސްފައިވާ ޙަދީޘް ތަކުގެ މުރާދަ އާއިމެދު އެބޭކަލުން އިޚްތިލާފުވެލެއްވިއެވެ.
⬆️އެގޮތުން އޭގެތެރޭގައި މަހާނައިގައި އިށީނުން ހުއްދަ ކުރެއްވި ބޭކަލުން ވިއެވެ. އަދި އެކަމުގައި އޮތް ނަހީ ނެންގެވީ އެއީ އަނގަތަޅަން ތިބުމާއި ޤަޟާޙާޖާކުރުމަށް އިށީނުމުގެ މައްޗަށް ކަމެވެ. ވީމާ މިއީ އޭގައި އޮތް މައްޔިތާއަށް އިޙްތިރާމު ކުރުމުގެ ބާބުގެ ދަށުންނެވެ. އެހެނީ (ޙަދީޘުގައިވާ ފަދައިން) މައްޔިތެއްގެ ޙުރުމަތަކީ ހަމަ ދިރިހުރި މީހެއްގެ ޙުރުމަތް ފަދައެވެ.
އަދި މިއީ އަބޫ ހުރައިރަތުގެފާނާއި ޒައިދުބުނު ޘާބިތުގެފާނު رضي الله عنهما ފަރާތުން ވާރިދުވެފައިވާ ވަޖުހެވެ. ހަމައެފަދައިން ބައެއް އަޞްޙާބު ބޭކަލުން މަހާނަދޮށުގައި އިށީންނަވައި ތިއްބެވުން ވާރިދުވެފައި ވެއެވެ. އެއީ ޢަލީ ބުނު އަބީ ޠާލިބާއި ޢަބްދު ﷲ ބުނު ޢުމަރު رضي الله عنهما ފަދައިންނެވެ. އަދި މިއީ އިމާމް މާލިކުގެ ރައުޔެވެ. އަދި އިމާމު އައްޠަޙާވީ މިރައުޔު އިމާމު އަބޫ ޙަނީފާ އާއި ދަރިވަރުންގެ ފުށުން ނަޤުލު ކުރެއްވިއެވެ.
⬆️ދެންފަހެ ޝާފިޢީންނާއި ޙަންބަލީންނާއި މެދު ދަންނައެ، އެވެރިން މިނަޙީ މާނަ ކުރަނީ މަކުރޫހައިގެ މާނައިގައެވެ. ޙަރާމް ގެ ގޮތުގައެއް ނޫނެވެ. އަދި މިޙުކުމް (އެބަހީ: މަކުރޫހަކަން) އޭގައި އިށީންނަ އެންމެހާ އިށީނުމަކަށް ޝާމިލުކުރެއެވެ. ޙާޖަތަކަށްޓަކައި އިންނަ އިށީނުމަކަށް މެނުވީއެވެ. މިޘާލަކަށް އޭނާ ޒިޔާރަތް ކުރާ ޤަބުރު ދޮށަށް ޤަބުރެއް މައްޗަށް އަރައިފައި މެނުވީ ދެވެން ނެތުން ފަދައެވެ. އަދި ވަޅުލުމުގެ ކަންތަކުގަޔާއި ...އޭގައި ދުޢާ ކުރުމާއި މިމާނައިގައި ހުރި ކަންތަކުގައި މެނުވީއެވެ. (އެފަދަ ޙާޖަތްތަކުގައި އެކަމުގައި މިންނަގާނެވުނު މަކުރޫހަކަން އުވިދެއެވެ.) އަދި (އިހު ބަޔާން ވެވުނު ފަދައިން އައްތަޙާވީ ނަޤުލުކުރެއްވި ގޮތާއި ޚިލާފަށް) ޙަނަފީ މަޛުހަބުގެ ފޮތްތަކުގައި ލިޔެވިފައިވާ ރައުޔަކީވެސް ފަހުން މިބުނެވުނު ރައުޔެވެ. (ނަހީގެ އަޞްލަކީ، މަކްރޫޙަ ކަމުގައެވެ.) އަދި މިއީ ސަލަފުންގެ ތެރެއިން ޖަމާޢަތެއްގެ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ ރައުޔެކެވެ.
އަލްއިމާމް އަލްބާޖީ އަލްމާލިކީ "المنتقى" (2/ 24، ط. مطبعة السعادة) ގައި ވިދާޅުވިއެވެ: މަހާނައިގައި އިށީނުން ނަހީވުން، މާލިކު رحمه الله ތައުވީލު ކުރެއްވީ ޤަޟާޙާޖާއަށް އިށީނުމުގެ މައްޗަށެވެ. އަދި މާލިކުގެ ޤަޥްލާއި އެއްފަދައިން: ޒައިދު ބުނު ޘާބިތު رضي الله عنه އަރިހުން ވެއެވެ. އަދި ފާޅުވެގެންވާ އެއްޗަކީ މިގޮތެވެ. އެހެނީ ނަބިއްޔު ﷺ ޤަބުރަށް ޒިޔާރަތް ކުރައްވައި ހެއްދެވިއެވެ. އަދި އެއަށް ޒިޔާރަތް ކުރުން ހުއްދަވެސް ކުރެއްވިއެވެ. އަދި މުސްލިމުންގެ މެދުގައި ވަޅުލުމުގައި އޭގައި އިށީނުމާއިމެދު ޚިލާފެއް ނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން (ނަހީގެ އޮތް) ޙާދީޘް ނެގެވުން ވަނީ މިމާނައިގައެވެ. އަދި އެއާއި (އަލްބުޚާރީގައި) ޢަލީ رضي الله عنه ރިވާކުރެއްވި ޙަދީޘާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ޚުދު ޢަމަލުފުޅު ޖަމަޢަކޮށްގެން (މުޑިނާރާހެން) މާނަކުރުމެވެ.“ — اهـ.
އަދި "التاج والإكليل" (3/ 74، ط. دار الكتب العلمية) ގައި މާލިކީ އިމާމް، އަލްމައްވާޤު ވިދާޅުވިއެވެ: އަހަރެމެންގެ ގާތުގައި މާހާނައިގައި އިށީނުން ޖާއިޒެވެ. އަދި އެކަމުގައި ނަހީ އައިސްފައިވާ މުރާދަކީ ބޮޑުކަމުދިޔުމާއި ކުޑަކަމުދިޔުމުގެ މައްޗަށެވެ. އަދި މާލިކް މިފަދައިން ތަފްސީރު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން މިގޮތަށް ތަފްސީރު ރިވާވެފައިވެއެވެ. އަދި ޢަލީ رضي الله عنه މަހާނައިގައި ބޯއަޅުއްވައި އިށީންނަވައި ހެއްދެވިއެވެ.“— اهـ.
ޙަންބަލީންގެ އިމާމު އިބްނު ޤުދާމާ "الكافي" (1/ 372، ط. دار الكتب العلمية) ގައި ވިދާޅުވިއެވެ: ”ޒިޔާރަތް ކުރާ ޤަބުރަށް އެހެން ޤަބުރެއް މައްޗަށް އަރައިގެން މެނުވީ ދެވެން ނެތް ނަމަ، އެކަން ޖާއިޒެވެ. އެހެނީ އެޙާކަތަކީ ޙާޖަތެކެވެ.“— اهـ.
އަދި އަލްޢައްލާމާ އަލްޙާއްޖާވީ އަލްޙަންބަލީ "الإقناع" (1/ 233، ط. دار المعرفة) ގައި ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަދި އޭގެ ދޮށުގައި ގެ އެޅުން މަކުރޫހަވެގެންވެއެވެ .. އަދި އިށީނުމާއި އޭގެ މައްޗަށް ފައިން އެރުންވެސްމެއެވެ. އަދި ބައެއް ބޭކަލުން ވިދާޅުވިއެވެ: ޙާޖަތަކަށްޓަކައި މެނުވީއޭ އެވެ.“ —اهـ.
— މިހިސާބަށް ދާރުލް އިފްތާގެ ފަތުވާ 7907 އިން.
❎ All Ponzi schemes (AKA Pyramid schemes), like GMCE, are ḥarām. The details of the ruling were published as early as 2002 after a Ponzi scheme from a Pakistani company, BIZNAZ, swept across the subcontinent, Saudi Arabia, and the Middle East. (Ref.) Subsequently, scholars published multiple fatwās clarifying the issue (Ref.). Among the earliest of these was the fatwā by the Standing Committee of Saudi Arabia. (Ref., IslamQA, Fatwā no. 42579, English).
~ Galandān 🖋
②
📝 އަދި ފާޖިރަކީ، ފާޅުގައި ފާފަކުރާ ނުވަތަ މުޑުދާރުވާހަކަ ދައްކައި އުޅޭ ކޮންމެ މީހަކަށް ބުނެއުޅޭ ޢާންމު ނަމެކެވެ. އެ ވިޔާނުދާ ވާހަކަތައް އިވޭ ކޮންމެ މީހަކަށް އެފަދަ ވާހަކަ ދައްކާ މީހެއްގެ ހިތުތެރޭގައިވާ ފާޖިރުކަމަށް ހެކިލިބެއެވެ.
މިސަބަބަށްޓަކައި، ބިދުޢަ ފާޅުކޮށްފިމީހާ ނުވަތަ އުރެދުން ނޫނީ ފާޖިރުކަން ނޫނީ ފާހިޝުކަން ފާޅުކޮށް ކުރާމީހާ ހަޖަރު ކުރަން ޖެހެއެވެ. (އެބަހީ: އޭނާއާއި ގުޅުންކަނޑާލައި ދުރުހެލިވުމެވެ.) ނުވަތަ މިފަދަ ޙާލަތުގައިވާ މީހާ އާއި އެއްވެއުޅޭ މީހާ އާއިވެސް ގުޅުންކަނޑާލަން ޖެހެއެވެ. އެހެނީ މީހުންގެ ބަދުބަހަކަށް މީނާ ތުރާލެއް ނުދެއެވެ. ❝
—އިބްނު ތައިމިއްޔާ ގެ ބަސްކޮޅު ނިމުނީ. ޚުލާޞާ ގޮތެއްގައި مجموع الفتاوى (15/285-286) އިން. (ބަސްކޮޅު)
⚙️ފައިދާއެއް: އިބްނު ބާޒު ވިދާޅުވިއެވެ:
❞ ދެންފަހެ އުރެދުންތަށް ދައްކައިގެން ކުރާމީހާ އަދި މީސްތަކުންގެ ތެރޭގައި ފާޅުކުރާ ˺މިޘާލަކަށް˹ މީސްތަކުން ތެރޭ ރާބޮއެހަދާ މީހާ އަދި ޖަމާޢަތުގައި ނަމާދު ނުކުރާ މީހާ ، މިިފަދަމީހުންނާއި މެދު ދަންނައެ، އެވެރިން އެ ފާޅު ކުރާ ކަންތައްތަކުގައި އެވެރިންނާއި މެދު ޣީބައެއް ނުވެއެވެ. މާރުކޭޓުތަކުގެ ތެރޭ ދުންފަތްބޯ މީހާއާއިމެދު ޣީބައެއް ނުވެއެވެ. މީސްތަކުންނަށް ދައްކަން ތުނބުޅިބާލައިގެން ހުންނަ މިހާއާއި މެދު ޣީބައެއް ނުވެއެވެ.
އެހެނަސް އޭނާގެ ކަންތަކުގައި އޭނާގެ އަނބުރުގެއްލޭ ގޮތުގައި ވާހަކަ ނުދައްކައި އަދި އޭނާއަށް ސިއްރުން ނަޞޭޙަތް ދިނުމުގައި މަޞްލަޙަތެއް ވާކަމުގައި ފެންނަނަމަ، މިއީ ހެވަކަށް ވެދާނެއެވެ. އަދި ބޮޑު ހެވެއް އޭގެން ނިކުތުންވެސް އެކަށީގެން ވެއެވެ. ❝
⚙️ފައިދާއެއް: މައުޟޫޢު އާއި ގުޅުން ހުރި ބަޔެއް ލިޔުން:
⬆️ތުހުމަތުނުބައި ކަމެއްގެ ގުންޑޮޅިމައްޗަށް އެރުމާއިމެދު އޮތް ނުރުހުންތެރިކަން
⬆️ކާކުކަން ދެނެގަތުމުގެ ގޮތުން މިވެނި މީހަކީ އަވަރު މީހެކޭ ނުވަތަ މިވެނި މީހަކީ ކޮރު މީހެކޭ ބުނުމުގެ ޙުކުމް
⬆️މީސްތަކުން ޣީބަ ބުނެއުޅޭ ބައެއް ގޮތްތައް…
⬆️މީސްތަކުން ޣީބަ ބުނެއުޅޭ ބައެއް ގޮތްތައް… (އިންފޮގްރެފިކް)
⬆️އައްނަމީމާ އަކީ ކޮބާ؟
~ ގަލަންދާނު 🖋
⚠️އިސްލާމުންނަށް ޢަދާވާތްތެރިކަން ފާޅު ނުކުރާ ކާފަރުންނާއި މެދު ރިވެތިކޮށް ކަންތައް ކުޅައުމާއި އެބައެއް ފުށުން މަދަދެއް ލިބިއްޖެ ކާފަރުންގެ އެ ހެޔޮކަމަށް އިޢުތިރާފުވުން އިސްލާމްދީން މަނަލެއް ނުކުރެއެވެ.
❞ އިސްލާމް ދީނުގެ އަޞާޞުތަކުގެ ތެރޭގައި އަދި އޭގެ ބިންގަލުގެ ތެރެއިންވާ އެއްކަމީ ކާފަރުން ދެކެ ނަފުރަތު ކުރުމެވެ. އަދި އެއުރެންނަށް ޢަދާވާތްތެރިކަން ފާޅު ކުރުމެވެ. އެހެނަސް އެއުރެންގެ ޢަދާވާތްތެރިކަން މުސްލިމުންނަށް ފާޅުނުކުރާ ކާފަރުން، އަދި މުސްލިމުންނާއި ހަނގުރާމަ ނުކުރާ ، އަދި މުސްލިމުންނާއި ދެކޮޅަށް ˺ޢަދުއްވުންނަށް˹ އެހީތެރިކަން ނުދޭ ކާފަރުން، މިޤަވާޢިދުން (އެބަހީ: ޢަދާވާތްތެރިކަން އެބަޔަށް ފާޅުކުރާންޖެހޭ މީހުންގެ ތެރެއިން) އިސްތިޘްނާވެގެން ވެއެވެ. އަދިކިއެއްތަ؟ ފަހަރެއްގައި ބައެއް ޙާލަތްތަކުގައި އެވެރިންނީ މުސްލިމުންނަށްވާ އެހީތެރިން ތަކެއް ގޮތުގައިވެސް ނެގެވިދާނެއެވެ. އެއީ ހެޔޮލަފާ ކަންކަމާއި ޢަދުލުވެރި ކަންކަމުގައެވެ. ﷲ تعالى ވާޙީ ކުރެއްވިފަދައިންނެވެ:
▶️لَّا يَنۡهَىٰكُمُ ٱللَّهُ عَنِ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَلَمۡ يُخۡرِجُوكُم مِّن دِيَٰرِكُمۡ أَن تَبَرُّوهُمۡ وَتُقۡسِطُوٓاْ إِلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ◀️ [الممتحنة 8]
(މާނައީ: ތިޔަބައިމީހުންގެ دين އާހުރެ، ތިޔަބައިމީހުންނާ ހަނގުރާމަނުކުރާ، އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ގޮވަތި ގެދޮރުން ތިޔަބައިމީހުން ބޭރުކޮށްނުލާ މީހުންނަށް ތިޔަބައިމީހުން ހެޔޮކޮށްހިތައި، އަދި އެއުރެންނަށް عدل ވެރިގޮތުގައި ކަންތައް ކުރުން، اللَّه ތިޔަބައިމީހުންނަކަށް މަނައެއް ނުކުރައްވަތެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، عدل ވެރިންދެކެ اللَّه ލޯބިވެވޮޑިގެންވެތެވެ.)
އަދި ނަބަވީ ސީރަތުގައި ޚުޒާޢާ ޤަބީލާގެ މުސްލިމުންނާއި ކާފަރުން، ދެބައިމީހުންވެސް، ޢަސްކާރީ އިރުޝާދުތައް ނަބިއްޔު ﷺ އަށް ދެއްވެވިކަމުގައި ވާރިދުވެފައި ވެއެވެ. އަދި ނަބިއްޔު ﷺ އެކަލޭގެފާނުގެ އަޞްޙާބުން ޙަބަޝާއަށް ހިޖުރަކުޅައުމަށް އިޛުނަދެއްވެވިއެވެ. އަދި އެއީ ދާރުލް ކުފުރެކެވެ. އަދި އެބޭކަލުންނަށް ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «إِنَّ فِيهَا مَلكَاً لَا يُظْلَم أَحَدٌ عِنْدَهُ» (މާނައީ: އޭނާގާތުގައި ވާ އެކަކަށްވެސް އޭނާ ބޭއިންސާފުވެރިއެއް ނުވާ ރަސްކަލެއް އެތާނގައިވެޔެވެ.) ⁽¹⁾
އަދި ޠާއިފުގެ މީސްތަކުން ރަސޫލު ﷲ ﷺ އެތަނުން ބޭރުކޮށްލުމުން، އަލްމުޠްޢިމު ބުނު ޢަދިއްޔުގެ ރައްކައުތެރިކަމުގެ އަހުދުގައި ލިބިވަޑައިގެން މެނުވީ އެކަލޭގެފާނަށް އަނބުރައި މައްކާއަށް ވަދެވަޑައި ނުގެންނެވުނެވެ. އަދި އޭނާ އަކީ ކާފަރެކެވެ. އަދި މިދީލަތިކަން ނަބިއްޔު ﷺ ހަނދުމަފުޅުބެހެއްޓެވިއެވެ. އެެހެންކަމުން ބަދުރުގެ ހަނގުރާމައިގައި ˺މުޝްރިކުންގެ˹ އަސީރުންތައް ޖަމާކުރެވުނުހިނދު އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «لَوْ كَانَ المُطْعِمُ بْنُ عَدِيٍّ حَيًّا، ثُمَّ كَلَّمَنِي فِي هَؤُلَاءِ النَّتْنَى، لَتَرَكْتُهُمْ لَهُ» (މާނައީ: އަލްމުޠްޢިމު ބުނު ޢަދިއްޔު ދިރި ހުރިނަމަ، އަދި މިމުޑުދާރު މީސްތަކުންނާއިމެދު އޭނާ ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ގާތު ވާހަކަ ދެއްކިނަމަ، އޭނާއަށް މިވެރިން ދޫކޮށްލެއްވީމުހެވެ.)⁽²⁾ ❝
— ޝެއިޚް ޑ. އަމީން ބުނު ޢަބްދު ﷲ އައްޝަޤާވީ (ފޮތް: ބީރައްޓެހި ބިންތަކުގައިވާ މުސްލިމުން، ޞ. 7)
~ ގަލަންދާނު 🖋
ــــــــــــــــــــــــ
[1] އިބްނު ހިޝާމުގެ ސީރަތް (1/ 345) އަދި ޑ. އަކްރަމް އަލްޢުމަރީ، އެބޭފުޅާގެ ފޮތް "السيرة النبوية الصحيحة" (1/ 171) ގައި ވިދާޅުވިއެވެ: "އޭގެ ސަނަދު ޙަސަން އެވެ."
[2] އަލްބުޚާރީ 4024
6⃣Al-Fawzān was asked, in one of his Live-Fatwās:
Question: This questioner asks if there are tables called self-evaluation tables, in which prayers, commandments, and prohibitions are listed. If a person prays a prayer, he puts a mark in front of it ˹etc.˺ Is this a permissible action?
Answer: No, this is not lawful and is an innovation. It is Allah, the Most High, who counts the deeds of the sons of Adam. As for you, work and purify your intention for the sake of Allah, the Most High, and your reward will not be lost. When Ibn Masʿūd, may Allah be pleased with him, saw some people who had gathered pebbles with a person appointed over them, who commanded them to glorify Allah, etc., and they kept counting this with pebbles, he said, “Rather, count your bad deeds, and I guarantee that your good deeds will not be lost with Allah, the Most High.” He denounced them for this action.”
📝I Say:
7⃣As for time management, to-do notes, reminders and tasks, this doesn't fall into our topic. Rather, time management is encouraged in Islam, even if it involves a roster, as explained by Shaykh Saʿd Al-Khathlān here.
📝I say:
As for using tables for the tarbiyyah of children, some scholars have given some leeway on this matter - Allahu Aʿlam.
8⃣Shaykh ʿAzīz bin Farḥān Al-ʿAnzī was asked on the matter of children using such tabled.
Question: What is the ruling on using a Ramadan worship schedule for children in order to encourage them to worship? This method of positive reinforcement is often used by educators to reinforce good habits in children. Is there a legal prohibition?
Answer: It appears to me that there is nothing wrong with it for children, to help them obey and worship. Regarding its use for children, there is nothing wrong with it.”
~ Galandān 🖋
2⃣Shaykh ʿAbdul Raḥmān Al-Barrāk, حفظه الله , was asked:
“We are six friends, and we meet every 15 days in one of our homes for a program that includes the Qurʾān, the Forty Ḥadīth of An-Nawāwī, the Minhāj Al-Muslim, a sermon from the owner of the house, and the book "Men Around the Messenger ﷺ." The program starts with the Qurʾān and concludes with supplication. Among our activities is a table that we fill out every month, which we call the “Competition Roster.” The roster includes a portion of the Qurʾān, the five daily prayers in the mosque, fasting, and maintaining family ties. When we are diligent in filling it out, the results are good; however, if we are not able to achieve our goals, the results are negative, for example, due to neglecting to recite the assigned portion of the Qurʾān. So, what is the ruling of Sharīʿah on this roster?”
He replied:
“Praise be to Allah: What appears to me is that adopting this roster and competing over its paragraphs is an innovation (bidʿah) because it involves boasting and admiring one’s actions. It also involves showing off work that is better left hidden, as concealing actions such as charity, reciting the Qurʾān, or remembering Allah is closer to avoiding ostentation.
Allah Almighty says:
▶️ٱدۡعُواْ رَبَّكُمۡ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةًۚ◀️
{Call upon your Lord humbly and secretly.} [Al-Aʿrāf: 55],
and He says:
▶️ذِكۡرُ رَحۡمَتِ رَبِّكَ عَبۡدَهُۥ زَكَرِيَّآ * إِذۡ نَادَىٰ رَبَّهُۥ نِدَآءً خَفِيّٗا◀️
{˹This is˺ a reminder of your Lord’s mercy to His servant Zachariah, when he cried out to his Lord privately,} [Maryam: 2-3],
and one of the seven whom Allah will shade in His shade is:
«وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لَا تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ»
{“and a man who gives charity so secretly that his left hand does not know what his right hand has given.” (i.e. nobody knows how much he has given in charity)}.
What is necessary: is to advise one another to engage in voluntary acts of worship and to do them frequently. Each person should do what is easy for him in between himself and his Lord. In this way, cooperation in righteousness and piety is achieved, and safety is attained from what spoils the deed or reduces its reward. And Allah is the Grantor of success and the Guide to the path of righteousness. And Allah knows best.” —End quote.
— ʿAbdul Raḥmān Al-Barrāk, (source)
~ Galandān 🖋
📖 One of the best apps for students of knowledge and arabic speakers to study Qurʾān and learn it's sciences is the app
«الباحث القرآني»
Quranic Researcher app
Comprehensive library of the explanations of the Qurʾān, yet fast & easy to use
Explanations (tafsir/exegesis) • Sciences of the Qur'an • Qiraa'aat • Iraab (grammar) • Sarf (morphology) • Reasons of revelation • Ahkaam • Quranic lexicons
I asked Shaykh Abū ʿAbdullah Al- Ṣādiq Al-Ḥāshimī,
Question: “What is the ruling on messages asking for forgiveness before Ramaḍān?”
He replied: ˹It is˺ a reprehensible innovation (bidʿah). Wallāhu Aʿlam.
~ Galandān 🖋
س/ السلام عليكمЧитать полностью…
أحسن الله إليك يا شيخ
ما حكم رسائل طلب العفو قبل رمضان؟
الجواب: وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته.
بدعة منكرة.
والله أعلم.
⬆️ސުންނަތް ނަމާދު ތަކުގައި އިށީނދެ ހުރެ ނަމާދު ކުރުމުގެ ހުއްދަ
☪☪☪☪☪☪
ސުވާލު: މި ފަރާތުގެ ސުވާލަކީ ނާފިލާ (އެބަހީ: ފަރުޟު ނޫން) ނަމާދުތައް ⁽¹⁾ ، އިށީނދެ ހުރެ ކުރުމުގެ ހުއްދައާއި މެދު ގައެވެ.
ޖަވާބު: ❞ އަހަރެން ބުނަމެވެ. ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން ޘާބިތުވެފައިވާ ގޮތުން، އެއީ ޢަބްދު ﷲ ބުނު ޢަމްރު ބުނުލް ޢާޞްގެ ޙަދީޘުގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން، އިތުރުއެކަލޭގެފާނުން ޙަދީޘްކުރެއްވިޔޭ:
«صَلاَةُ الْجَالِسِ عَلَى النِّصْفِ مِنْ صَلاَةِ الْقَائِمِ» ⁽²⁾ (މާނައީ: ކޮޅަށް ހުރެ ނަމާދުކުރާ މީހާއާއި ބަލައި އިށީނދެ ހުރެގެން ނަމާދު ކުރާ މީހާއަށް ވަނީ ˺އަޖުރުން˹ ދެބައިކުޅަ އެއްބައެވެ.) — އަދި މިއީ ނާފިލާ އަޅުކަންތަކުގައެވެ.
އެހެންކަމުން އޭގައި މީހަކު އިށީނދެ ހުރެ ނަމާދު ކުރުމުގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ.
އަދި ނަބިއްޔު ﷺ އުމުރުފުޅުން ދުވަސްވެވަޑައިގެންނެވި ހިނދުގައި، އިށީނދެވަޑައިގެން ހުންނަވައި ˺ދަމުނަމާދު˹ ކުރައްވައެވެ. ދެން ގާތްގަނޑަކަށް ތިރީހަކަށް އާޔަތަށް ވުމުން ، ތެދުވެވަޑައިގެން ކޮޅަށްހުންނަވައިގެން އެތިރީސް އާޔަތް ކިޔަވާ ނިންމަވާލައްވައި ދެން، ކޮޅަށް ހުންނަވައި ރުކޫޢުއަށް ވަޑައިގަންނަވައެވެ.⁽³⁾ އެހެންކަމުން މީހަކު އިށީނދެ ހުރެ ˺ނަފްލު˹ ނަމާދުތައް ކުރުމުގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނަސް މިއީ ˺އަޖުރުގައި˹ ކޮޅަށް ހުރެ ކުރެވޭ ނަމާދަށްވުރެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މަދުވެގެންވާ ގޮތުގައެވެ.
ދެންފަހެ ފަރުޟުތަކާއިމެދު ދަންނައެ، އިށީނދެހުރެ އެނަމާދުތައް ކުރުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. އެއީ އެހެނަސް އޭނާއަށް އެކަމަށް ކެރިކުޅަދާނަވެގެން ނުވާ ހިނދެއްގައި މެނުވީއެވެ. ﷲ އަހަރެމެން ރައްކައު ކުރައްވާށިއެވެ. އެހެނަސް އޭނާއަށް އެކަން ކުޅަދާނަވެގެންވާނަމަ، ކޮޅަށް ހުރެ ނަމާދުކުރުން ވާޖިބުވެގެން ވެއެވެ. އެހެނީ ﷲ عز وجل ވަޙީ ކުރެއްވިއޭ: ▶️وَقُومُواْ لِلَّهِ قَٰنِتِينَ◀️ [البقرة 238] (މާނައީ: އަދި ތިޔަބައިމީހުން اللَّه އަށް ކިޔަމަންތެރިވެ، މަޑުމައިތިރިކަމާއެކު (ނަމާދުގައި) قائم ވެ ތިބޭށެވެ!)
އަދި ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީގައި ޢިމްރާން ބުނު ޙުޞައިނުގެ ޙަދީޘްގައި ވެއެވެ: ˺އިތުރުއެކަލޭގެފާނުން ޙަދީޘް ކުރެއްވިޔޭ˹ «صَلِّ قَائِمًا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقَاعِدًا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَعَلَى جَنْبٍ»⁽⁴⁾ (މާނައީ: ކޮޅަށް ހުރެ ނަމާދު ކުރާށެވެ. ތިބާއަށް އެކަމަށް ކުޅަދާނަވެގެން ނުވާނަމަ، އިށީނދެހުރެ ނަމާދުކުރާށެވެ. އަދި އެކަމަށް ކުޅަދާނަވެގެން ނުވާނަމަ އަރިމައްޗަށް އޮށޯވެ އޮވެ ނަމާދު ކުރާށެވެ.) ވީމާ އަމުރު ކުރެއްވީ ކޮޅަށް ހުރެ ނަމާދު ކުޅައުމަށެވެ. އަދި އެއީ ކުޅަދާނަވެގެން ނުވާ ޙާލަތެއްގައި މެނުވީއެވެ. އެހިނދު އިށީނދެ ނަމާދު ކުޅައުމަށެވެ. ❝
— އައްޝެއިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު (އޯޑިއޯ)
~ ގަލަންދާނު 🖋
ــــــــــــــــــــ
[1] النافلة އަކީ ސުންނަތުން ޘާބިތު ކަންކަމުގެ ތެރެއިން ވާޖިބު ނޫން ކަންކަމެވެ. އިބްނު ބާޒު ވިދާޅުވިއެވެ:
”النافلة އަކީ ﷲ އެއެއް ފަރުޟު ނުކުރައްވާ ކަންތައް ތަކެވެ. އެއަށް ނާފިލާ އޭ ކިޔެއެވެ. މިޘާލަކަށް ޟުޙާ ނަމާދާއި، ވިތުރިއާއި، ރަވާތިބުތަކާއި، ވުޟޫއުގެ ˺ދެރަކުޢަތް˹ ސުންނަތެވެ. މިތަކެއްޗަށް نافلة އޭ ބުނެވެއެވެ.Читать полностью…
މިއާ ޚިލާފަށް: ފަރުޟުވެގެންވާ މެންދުރު ނަމާދާއި، ޢަޞްރު ނަމާދާއި، މަޣްރިބު ނަމާދަކީ، އެއަށް ފަރުޟުތަކޭ ބުނެވޭ ތަކެއްޗެވެ. އަދި ފުރަތަމަ ޙައްޖަށް ވެސް فَرِيْضَة އޭ ބުނެވެއެވެ. އެހެނަސް މީހެއްގެ ދެވަނަ ޙައްޖަކަށް ބުނެވެނީ نافلة އެކެވެ. ހޯމަ ބުރާސްފަތީގެ ރޯދައަކީ نافلة އެވެ. ރަމަޟާން މަހުގެ ރޯދައަކީ فريضة އެވެ. މިއެވެ.
ސުންނަތް، ˺މިބަހުގައި˹ ތަފްޞީލު ވެއެވެ. ސުންނަތޭ ނިސްބަތް ކުރެވެނީ، ނަބިއްޔު ﷺ ގެ ކަލާމްފުޅުތަކާއި، ޢަމަލުފުޅުތަކާއި ޤަޥްލުފުޅުތަކަށެވެ. އެއަށް : ސުންނަތޭ ބުނެވެއެވެ. އަދި ސުންނަތޭ ކިޔެޔޭ ނާފިލާ ތަކޭ، އެއީ ˺މިޘާލަކަށް˹ ޟުޙާ ނަމާދަށް ސުންނަތެކޭ ބުނެވެއެވެ. އަދި އެއަށް ނާފިލާ އެކޭވެސް ބުނެވެއެވެ. ވީމާ ބައެއް ފަހަރު ސުންނަތަކީ ނާފިލާ އާއި އެއްމާނައެއްގައި ބޭނުން ކުރެވޭ ބަހެކެވެ. އެހެންކަމުން އެހިނދުގައި އެ ބޭނުން ކުރެވެނީ ފަރުޟަކަށް ނުވާ އެހެނަސް ޝަރުޢުވެގެންވާ (އެބަހީ: ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުން ޘާބިތުވެފައިވާ) ކަންކަމަށެވެ. މިޘާލަކަށް: ޟުޙާ ނަމާދެވެ. އަދި ވިތުރި ނަމާދެވެ. އެއަށް ސުންނަތޭ ބުނެވެއެވެ. އެބަހީ: ވާޖިބި ނޫން ތަކެއްޗެވެ.
އަދި ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ޢަމަލުފުޅުތަކާއި ޤަޥްލުފުޅުތަކާއި ސީރަތަށް ސުންނަތޭ ބުނެވެއެވެ. އަދި ބިދުޢަ އާއި ޚިލާފު އެއްޗަށްވެސް ސުންނަތޭ ބުނެވެއެވެ. މިޘާލަކަށް ބުނެވެއޭ: ހޯމަ ބުރާސްފަތީގެ ރޯދައަކީ ސުންނަތެކެވެ. ރަޖަބު މަސް ރޯދަޔަށް ޚާއްޞަ ކުޅައުމާއި ހުކުރުދުވަސް ޚާއްޞަ ކުޅައުމަކީ ބިދުޢަ އެކެވެ. އަދި މުޅި އަހަރުދުވަހު އެކީ އެއްކޮށް ރޯދަ ހިފުމަކީ ބިދުޢައެކެވެ. ރަސޫލު ﷺ ވަނީ އެކަން ނަހީ ކުރައްވާފައެވެ. «لا صام من صام الأبد» (މާނައީ: ހުރިހައިދުވަހަކަށް ރޯދަހިފާ މީހަކަށް ރޯދައެއް ނުވެއޭ އެވެ.) .
⬆️Recite and Ascend
❝ A person’s status with Allah is based on his knowledge and Īmān (faith). The more he achieves that, the closer, higher and more exalted his status with his Lord. Therefore, it was mentioned in the ḥadīth of ʿAbdullah bin ʿAmr, [may Allah be pleased with him], on the authority of the Prophet, [may Allah bless him and grant him peace], who said:
يُقَالُ لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ اقْرَأْ وَارْتَقِ وَرَتِّلْ كَمَا كُنْتَ تُرَتِّلُ فِي الدُّنْيَا فَإِنَّ مَنْزِلَكَ عِنْدَ آخِرِ آيَةٍ تَقْرَؤُهَا
“The one who was devoted to the Qurʾān will be told [on the Day of Resurrection]: 'Recite and ascend (in ranks) as you used to recite measuredly, when you were in the world. Your rank will be at the last Ayah you recite.”
And in Liqāʾ Al-Maftūḥ #60 he [Al-ʿAlwān] said: “This ḥadīth of Anas was reported by Abū Dāwūd Al-Ṭayālisī and Aḥmad and a group with an Authentic chain of transmission.”
Читать полностью…
③
📝 I say, our Shaykh Sulaymān Al-ʿAlwān said that the narrations mentioning “It is the sitting of the Shayṭān" are weak.
Abū ʿAbdullah Al-Ḥāshimī was asked regarding the aḥādīth mentioning the prohibition of sitting between the shade and the sun, he replied “They are ḍaʿīf and munkar.”
ʿAbdullah Al-Saʿd said: “It was reported by Abū Dāwūd and others, some scholars strenghthened it. But these are not free from some defects. But a person should not sit between sun and shade, because there are many reports and some scholars did strengthen them.”
Abū ʿAlī Al-Ḥassanī was asked regarding the ḥadīth “The messenger of Allah prohibited a person from sitting between the shade and the sun.” He replied: “Nothing has been reported authenticity from the Prophet ﷺ on this matter. A report is narrated "from a man" and this is defective (maʿlūl) and another is reported through Buraidah, which is munkar. Nothing is proven authentic except a statement of ibn ʿUmar.”
Shaykh Muṣṭafā Al-ʿAdawī stated: “All narrations concerning this matter are not without criticism.” He also said, “Some scholars declared it ḥasan, but what I see as correct is that it is defective. Therefore, the matter (of sitting between the shade and sun) is without restriction.”
~ Galandān 🖋
⚙️ The Authenticity Of The Aḥādīth Prohibiting Sitting Half In The Sun And Half In The Shade.
☪☪☪☪☪☪
❝ This ḥadīth has been narrated from the Messenger of Allah, may Allah bless him and grant him peace, through multiple chains of transmission. It has been reported from the ḥadīth of Abū Hurairah, and it has also been reported from the ḥadīth of Jābir ibn ʿAbdullah and others among the companions of the Messenger of Allah, may Allah bless him and grant him peace.
We say that these aḥadīth are not without defects, as well as weaknesses. It has been narrated in Musnad al-Imam Aḥmad from the ḥadīth of Kathīr ibn Abī Kathīr, from a man among the companions, [and as cited via Al-Ḥākim], from Abu Hurairah⁽¹⁾, from the Messenger of Allah, may Allah bless him and grant him peace.
It has also been narrated through another chain of transmission from the ḥadīth of Jābir, which is from the ḥadīth of ʿAbdullah ibn Mughīrah from Sufyān from Muḥammad ibn Mankadir from Jābir — as narrated by Ibn ʿAdiy in his book Al-Kāmil.⁽²⁾
It also came from other sources, attributing to the Messenger of Allah, may Allah bless him and grant him peace, through paths all of which are not free from weaknesses.
We say that they are defective, and the most famous of them is what came in Ibn Majah from the ḥadīth of Abū al-Munīb on the authority of ʿAbdullah bin Buraidah⁽³⁾, on the authority of his father, on the authority of the Messenger of Allah, who forbade sitting between the shade and the sun.
In some of the wordings, it is stated that it is the seat of Satan.
We say that these aḥadīth have defects (ʿilal) in them and not one of them is free ˹from defects˺. Perhaps the most acceptable narration in this regard is what came in Abū Dāwūd from the ḥadīth⁽⁴⁾ of Ismāʿīl bin Abī Khālid on the authority of Qais bin Abī Ḥāzim that the Prophet, may Allah bless him and grant him peace, made his father stand up when he saw him in the sun, and moved to the shade. But we say that ˹in this narration˺ there is no evidence ˹in the issue at hand˺, considering that he was moved from the sun to the shade.
--------------------------------
[1] Aḥmad in "Musnad" (15427) “from a companion of the Prophet“ and Al-Ḥākim (4/ 271) in which he specified the companion as "Abū Hurairah" and without the words "It is the sitting (majlis) of Shayṭān.” This chain of narration revolves on Kathīr ibn Abī Kathīr Al-Baṣrī, the freed slave of Ibn Samrah. Only Al-ʿAjalī authenticated him, so his status is unknown, as Ibn Hazm said. Al-ʿAqīlī mentioned him in Al-Ḍuʿafāʾ Al-Kabīr (4/3). Ibn Ḥajar said about him in Al-Taqrīb: "He is acceptable. A ḥadīth like his is not accepted if he is the only one to narrate it, unless it is corroborated." End.Читать полностью…
[2] The ḥadīth of Jābir, It was narrated by Ibn ʿAdiy in Al-Kāmil (4/218) “on the authority of Muqaddam bin Dāwūd, who narrated to us, ʿAbdullah bin Muḥammad bin Al-Mughīrah, who narrated to us, Sufyān Al-Thawrī, on the authority of Muḥammad bin Al-Munkadir, on the authority of Jābir, with the wording: “It is the seat of Shayṭān.” The chain of narration revolves on ʿAbdullah bin Muhammad bin Al-Mughīrah, who is weak (ḍaʿīf). See Al-Lisān (3/410).
[3] The ḥadīth of Ibn Buraydah, narrated by Ibn Mājah (3722), on the authority of Zayd ibn al-Ḥabbāb, on the authority of Abū Munīb, on the authority of Ibn Buraydah, on the authority of his father, that the Prophet, may Allah bless him and grant him peace, “forbade sitting between the shade and the sun.” In the center of this narration is Abū Munīb ʿUbaydullah ibn ʿAbdullah al-ʿAtakī. He was not authenticated except by Ibn Maʿin, while al-Bukhārī declared him weak, hence he said in al-Tārīkh al-Kabīr (5/1245): “There are munkar narrations from him”. Al-Nasāʾī declared him weak in al-Tahdhīb (7/27), and Ibn Ḥibbān mentioned him in al-Majruḥīn (2/64). Al-ʿUqaylī mentioned him in al- Ḍuʿafāʾ al-Kabīr (3/121). A hadith like his is not accepted if he is the only one who narrates it, unless it is corroborated. And there is no corroboration for him here, so the narration is weak.
⚙️ މުރުތައްދު ކަމުގެ ތުހުމަތާއި، ނަމާދު ޖަމާޢަތް އެކީ އެއްކޮށް ދޫކުޅައުމާއި އެކަމުގައި ދެބަސްވެ ބައިބައިވުމުގެ މައްޗަށް ރައްދެއް އަދި ނަޞޭޙަތެއް
— އައްޝެއިޚް އަލްޢައްލާމާ އަލްމުޙައްދިޘް ޙަމަދް އަލްޙުމައިދީ (تقبله الله)
~ ގަލަންދާނު 🖋
④
🖋 އަހަރެން ބުނަމެވެ:
މުދަލެއް އޮތް އަދި ތަސައްރުފު ފުދި ބޮޑުވެފައިވާ އަންހެނާ، މީހަކާއި ނީދެ ހުރެއްޖެނަމަ މުދަލުގެ މިލްކުވެރިކަމާއި ގަނެވިއްކުމާއި އެއިން ހޭދަކުރުމުގައި އޭނާއަށް އޮތް ޙައްޤުގެ މިންވަރަކީ ފިރިހަނަކާއި އެއްފަދައެވެ.
އިމާމް މާލިކު ވިދާޅުވިއެވެ: ”އެކަނބުލޭގެ ފިރިއެއް ނުވާ ނަމަ، އެކަންތައް އެކަނބުލޭގެއަށް ފިރިހެނަކާއި އެއް ހަމައެއްގައި ޖާއިޒެވެ.“ (المدونة : ١٢٥/٤ )
އަދި މިމައްސަލައަކީ ޢިލްމުވެރިން އިޖުމާޢު ވެލައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ.
އިބްނު ޙަޒަމް مراتب الإجماع (٨٤) ގައި ވިޔަފާރީގެ ކުރުމުގެ މައްޗަށް ހުރި އިޖުމާޢުތައް ނަޤުލުކުރައްވައި ދެން ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަދި ޢިލްމިވެރިން އިއްތިފާގު ވެލެއްވިޔޭ މިނިވަން، ބުއްދިހުރި އަދި ބާލިޣުވެފައިވާ އަންހެނާ، އަހަރެމެން ޛިކުރު ކުރި އެންމެހާ ކަމެއްގައި ފިރިހެނަކާއި އެއްފަދައޭ އެވެ.“
އަދި އަޅުއަންހެނެއް ނޫން، ކައިވެނިކޮށްގެން ހުރި ވިސްނުހެޔޮ އަންހެނާ، ބާލިޣުވެ ބުއްދިވެރިކަން ހުރެ އަދި ޢާންމުގޮތެއްގައި ވިޔަފާރީގައި މީހުންގެ މަކަރުތަކުން ސަލާމަތްވެ ހުންނަ މީހެއްނަމަ، އަނބުރަާ އެއްޗެއް ލިބޭ ޒާތުގެ ހޭދަތައް (ވިޔަފާރި، އެއީ ކުއްޔަށް އެއްޗެއް ދިނުން ވިޔަސް އިންވެސްޓެއް ކުރުންވިޔަސް) އޭނާގެ މުދަލުން އެކަންތައް ކުރުމަށް ˺އަސާސީގޮތެއްގައި˹ ހުރަސް އެޅޭނޭ ޙައްޤެއް އޭނާގެ ފިރިމީހާއަށް ނެތުމާއި މެދު ޢިލްމުވެރިން ތެރޭ ޚިލާފެއް ނުވެއެވެ. އެއީ އެއްޗެއް ވިއްކުން ނޫނީ ކުއްޔަށް ދިނުން ފަދަ އަނބުރަާ އެއްޗެއް ލިބޭ ޒާތުގެ ހޭދަތަކެވެ. (މިގައި ދެބަސްވުމެއް ނެތެވެ.)
އަދި އިބްނު ޙަޒަމް މިވާހަކަ مراتب الإجماع (٨٤) ގައި ނަކުލު ކުރެއްވިއެވެ.
އަދި އިމާމް މާލިކު އަރިހުން މިމައްސަލާގައި ސުވާލުވެވުމުން ވިދާޅުވިއެވެ: ”އޭނާގެ ހުރިހާ މުދަލަކުން ގަނެވިއްކުން އޭނާއަށް ހުއްދައެވެ. އެއީ އޭނާގެ ފިރިމީހާ އެކަމަށް (އެބަހީ: އެތަކެތި އެގޮތުގައި ހޭދަދަކުރުމަށް) ނުރުހުނަސް އެވެ.“ (المدونة: ١٢٣/٤)
ޝާފިޢީގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަންހެނާ އަކީ ބާލިޣުވެ ވިސްނުންހަމަ މީހެއް ނަމަ، ބިކުރެއްވިޔަސް މިހަކާ އިނދެފައި ހުރި މީހެއް ވިޔަސް (އަމިއްކަ މުދަލުން) ވިއްކައިވިޔަފާރި ކުރުމާއި ރަހުނު ދިނުން އެކަނބުލޭގެއަށް ހުއްދައެވެ. އޭނާގެ ފިރިއެއް ވާނަމަ، އޭނާގެ ފިރިމީހާގެ ހުއްދަޔާއި ނުލައިވެސް ވިއްކުމާއި ރަހުނުދިނުން އޭނާއަށް ހުއްދަވެގެން ވެއެވެ.“ (الأم: ١٥٣/٣ )
އެހެނަސް އޭނާގެ އަމިއްލަ މުދަލުން އޭނާ ކުރާ ހޭދަޔަކީ މާލީ ބަދަލެއް ނާންނާ ފަދަ ހޭދަޔެއް ނަމަ، މިޘާލަކަށް ޑޮނޭޝަނެއް ނޫނީ ހިބަޔެއް ނޫނީ ހަދިޔަލެއް ޒާތު ކަމެއް ނަމަ، ފިޤުހުވެރިން މިކަމުގައި ޚިލާފުވިއެވެ.
އަދި ޖުމްހޫރުންގެ ޤަޥްލަކީ އަންހެނާގެ އަތްމަތީ އެކަމުގެ ޙައްޤު އޮތްކަމެވެ.
📌ފައިދާއެއް: ދެމަފިރިން އެކީގައި ވިޔަފާރީގައި ޝާމިލުވުން
އިބްނު ބާޒު ވިދާޅުވިއެވެ: ”ދެންފަހެ ފިރިމީހާ އާއި އަނބިމީހާ އެކުއެކީގައި މަސައްކަތް ކުރުން، އެއީ ދަނޑުމަތީގައި ނޫނީ ފެކްޓަރީގައި ނޫނީ ގޭގައި، ފަހެ މިކަމުގައި ގޯހެއް ނެތެވެ. ހަމައެފަދައިން ހިލޭމީހެއް ނެތްތާގައި އޭނާގެ މަޙުރަމުންނާއި އެކީގައި މަސައްކަތު އުޅުންވެސް މެއެވެ. ހަމައެފަދައިން އެހެން އަންހެނުންނާއި އެކުގައިވެސް އޭނާއަށް މަސައްކަތް ކުރެވިދާނެއެވެ. އޭނާއަށް ޙަރާމް ވެގެންވަނީ މަޙުރަމުން ނޫން ފިރިހެނުންނާއި އެކުގައި މަސައްކަތް ކުރުމެވެ.“
~ ގަލަންދާނު 🖋
📌ޤަބަުރުސްތާނަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމާއި، ޖަނާޒާއަށްޓަކައި ވަނުމުގައި އެކުލެވޭ ބައެއް އަދަބުތަކާއި ރާއްޖޭގައި ދިމާވާ ބައެއް ޚިލާފުތަކަށް ނަޒަރެއް
①
☪☪☪☪☪☪
💡ފެށުން
މަހާނައޭ މިތާނގައި މާނަ ކުރެވެނީ ޤަބުރު ވަޅުލެވިފައިވާ ތަނަށެވެ. އޭނާގެ ޖަގަހަޔަށެވެ. ޢަރަބި ބަހުގައިވާ ފަދައިން ޤަބުރު މަތީ ނުއިށީންނާށޭ ބުނުމުން ޤަބުރާއި ސީދާ ދިމާލަށްވާ ފަސްގަޑާއި އެއާއި ސީދާ ގާތުގައިވާ އަރިމަތިތައްވެސް ޝާމިލުވެއެވެ. ވީމާ މަނަޢު މިވަނީ މަހާނައިގައި ނުއިށީނުމަށެވެ. އަދި އޭގެ ތެރޭގައި އޭގެ ވަރަށް ގާތުންވާ އަރިއަަރި މަތިވެސް ހިމެނެއެވެ.
ތުޙުފަތުލް މުޙްތާޖު (3/175) ގައި ވެއެވެ: ”(އަދި މަހާނަމަތީ ނީށީންނާށޭ) — ފާޅުވެގެންވާ މާނައަކީ އެއީ މައްޔިތާއާއި ސީދާ ދިމާލަށް ކަމެވެ. ޢާންމުގޮތެއްގައި (ކައިރިކައިރީ ވަޅުލެވޭ ޤަބުރުސްތާނު ނޫންތަންތަނުގައި) ހުންނަ ވަށައިގެންވާ ޖާގަޔެއް ނޫންކަމެވެ. އެހެނީ އެއީ މައްޔިތާގެ ދިމާލަށް ހުރި ތަންތަނެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއީ ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް މަހާނަވަޅެވެ. އަދި އޭގެ ތެރޭގައި އެޔާއި ވަރަށް ގާތުންވާ އަރިއަރިމަތިވެސް ބެލެވިދާނެއެވެ. އެހެނީ އާދަކާދައިގައި އެއީ މައްޔިތާގެ ދިމާލަށް ހުރި ތަންތަން ގޮތުގައި ބެލެވޭތީއެވެ.“ - ބަސްކޮޅު ނިމުނީ.
އަހަރެން ބުނަމެވެ: އަދި އަލްބުޚާރީގެ (1285) ގެ އަނަސްގެފާނުގެ ރިވާޔަތުގައި ނަބިއްޔު ﷺ «جَالِسٌ عَلَى الْقَبْرِ» (މަހާނަމަތީ އިށީންނަވައިގެން ހުންނެވިޔޭ) ވިދާޅުވިއެވެ. އެބަހީ، އޭގެ ގާތުގައެވެ. އޭގެ އަރިމަތީގައެވެ. އެއާއިވިދިގެންނެވެ. އަދި ޖުމްލަގޮތެއްގައި ބުނާއިރު މަހާނައިގައި އިށީންދެ އިންނެވިއޭ އެވެ.
ދެން ޢިލްމުވެރިން މި އިށީނުމަކީ، އެހެންޏާ ޙާޖަތެއް ނެތި އިށީންނަ އެންމެހާ އިށީނުމެއްތޯ، ނޫނީ ޤަޟާޙާޖާ ކުރުމަށް ނުއިށީންނާށޭތޯ ނޫނީ ލެނގިގެން ނުހުންނާށޭތޯ އާއިމެދު ޚިލާފުވިއެވެ. ހަމަ އެފަދައިން މަހާނަ މައްޗަށް ފައިން އެރުމާއި މަހާނަދޮށުގައި ފައިވާނުން ހިނގުމުގެ މާނަވެސް ވަނީ މިމަޥްޟޫޢު ތެރެއިންނެވެ. އަދި އަހަރެމެން ކުރިޔަށް މީގެ ތަފްޞީލު ގެންނާނަމެވެ.
🔎މަހާނަމަތީ އިށީނުމުގެ މައްސަލާގައި ވާރިދުވެފައިވާ ދަލީލުތައް
⬆️މާތްވެގެންވާ ސުންނަތުގައި އެއްޙަދީޘަށް ވުރެ ގިނައިން މަހާނައިގައި އިށީނުމުގެ މައްޗަށް ނަހީ ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
1⃣އޭގެ ތެރޭގައި އިމާމް އަޙްމަދު "މުސްނަދުގައި" އަދި މުސްލިމް އެކަލޭގެފާނުގެ"ޞަޙީޙު" ގައި އަދި އަބޫ ދާވޫދާއި އައްނަސާއީ އާއި އިބްނު މާޖާ "އައްސުނަން" ގައި އަދި އިބްނު ޙިއްބާން އެކަލޭގެފާނުގެ "ޞަޙީޙު" ގައި ރިވާކުރެއްވި އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ ޙަދީޘް ހިމެނެއެވެ. ވިދާޅުވިއެވެ: ރަސޫލު ﷲ ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «لأَنْ يَجْلِسَ أَحَدُكُمْ عَلَى جَمْرَةٍ فَتُحْرِقَ ثِيَابَهُ فَتَخْلُصَ إِلَى جِلْدِهِ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَجْلِسَ عَلَى قَبْرٍ» (މާނައީ: ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން މީހަކު އަނގުރުމަތީ އިށީނދެ އޭނާގެ ހެނދުން ވިރި އޭނާގެ ހަންގަނޑުގައި އެޖެހުންވެސް، މަހާނައެއް މަތީ އިށީނުމަށްވުރެއް އެމީހަކަށް ހެޔޮވެގެންވެއެވެ.).
2⃣އަބޫ މަރްޘަދުލް ޣަނަވީ އަރިހުން މުސްލިމް ރިވާކުރެއްވިއެވެ: ރަސޫލު ﷲ ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިޔެވެ: «لاَ تَجْلِسُوا عَلَى الْقُبُورِ وَلاَ تُصَلُّوا إِلَيْهَا» (މާނައީ: މަހާނައެއް މަތީ ނުއިށީންނާށެވެ. އަދި އެއަށް ކުރިމަތިލެވޭ ގޮތުގައި ނަމާދު ނުކުރާށެވެ.)
⬆️ހަމައެފަދައިން ސުންނަތުން މަހާނައިގައި އިށީނުން ހުއްދަ ކަމަށް ހެކިދޭ ތަކެތިވެސް ވަނީ ވާރިދުވެފައެވެ.
3⃣އެގޮތުން ޢަލީ ބުނު އަބޫ ޠާލިބު رضي الله عنه އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ: ”ބަޤީޢު އަލްޣަރްޤަދް ގައި އަހަރެނެން ޖަނާޒާއެއްގައި ވީމުއެވެ. ދެން އަހަރެމެން ގާތަށް ރަސޫލު ﷲ ﷺ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު އިށީނދެ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެހެންކަމުން އަހަރެމެން އެކަލޭގެފާނު ވަށައިގެން އިށީނދެއްޖައީމެވެ...“ — މިޙަދީޘުގެ ނިޔަލަށް. މުއްތަފަޤުން ޢަލައިހި.
4⃣އަދި އަލްބުޚާރީ "އައްޞަޙީޙު" ގައި ޢަނަސް ބުނު މާލިކު رضي الله عنه ގެ ޙަދީޘުތަކުން ރިވާކުރެއްވިއެވެ: ”އަހަރެމެން ރަސޫލު ﷲ ﷺ ގެ ދަރިކަނބަލެއްގެ ˺ޖަނާޒާގައި˹ ބައިވެރިވެ ތިބީމުއެވެ. އަދި ރަސޫލު ﷲ ﷺ ހުންނެވީ މަހާނަ ކޮޅު މަތީ (އެބަހީ: އޭގެ އަރިމަތީ) އިށީންނަވައިގެނެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ ދެލޯފުޅު ކަރުނައިން ފޯވެފައިވަނިކޮށް އެހިނދު އަހަރެން ދެކުނީމެވެ.“
Roadha aai behey liyunthah
/channel/roadhagalandhaan
⚠️ ފާސިޤަކާއިމެދު ޣީބަ ބުނުމުގެ މައްޗަށް ނުކުތާއެއް
①
☪☪☪☪☪☪
ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބްނު ތައިމިއްޔާ رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ:
❞ ދެންފަހެ «لا غيبة لفاسق» (ފާސިޤަކާއިމެދު ޣީބަ ނުވެއޭ) އޮންނަ ޙަދީޘާއި މެދު ދަންނައެ، އެއީ ނަބިއްޔު ﷺ ގެ ކަލާމްފުޅުން އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް އެއީ އަލްޙަސަނުލް ބަޞްރީގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން އެއްޗެކެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިޔޭ:
”އެފާޖިރު މީހާ އާއިމެދު ބަސްބުނަން ކަލޭ ނޭދެނީހެއްޔެވެ؟ ފަހެ ކަންތައް އެހުރިގޮތަކަށް އެމީހެއްގެ ނަން ގަންނާށެވެ. އަދި މީސްތަކުންނަށް އޭނާއާއިމެދު އިންޒާރު ކުރާށެވެ.“
ޢިލްމުވެރިންގެ ދެބަސްވުމެއް ނެތި މިދެބާވަތުގެ ކަންތަކުގައި ޣީބަކިޔުން ހުއްދައެވެ:
⬆️އެކައްޗަކީ: އެމީހެއްގެ ފާޖިރުކަން ފާޅުކޮށްގެން ކުރާ މީހާއާއި މެދުގައެވެ. މިޘާލަކަށް: އަނިޔާވެރިކަން، ނޫނީ ފާޙިޝުކަން ނޫނީ ސުންނަތާއި ޚިލާފު ބިދުޢަ ˺ފާޅުކޮށް ކުރާ މީހާ˹ ފަދައެވެ.
⬆️ދެވަނަ ބާވަތަކީ: ކައިވެނީގެ ކަމެއްގައި ނޫނީ ˺ވިޔަފާރި˹ މުޢާމަލާތެއްގައި ނުވަތަ ހެކިބަހުގެ ކަންތަކެއްގައި މީހަކާއިމެދު މަޝްވަރާކުރެވުމުގައެވެ. އަދި އޭނާ އެކަމުގައި ޞާލިޙު ނޫންކަން އެނގިފައިވާނަމައެވެ. އެހެންކަމުން މަޝްވަރާއަށް އެދުނު މީހާއަށް އެމީހާގެ ޙާލު ބަޔާންކޮށް މަޝްވަރާދިނުމެވެ.“
— އިބްނު ތައިމިއްޔާގެ ބަސްކޮޅު ނިމުނީ، ޚުލާޞާ ގޮތެއްގައި مجموع الفتاوى އިން. (ބަސްކޮޅު)
📌ދެންފަހެ ފާސިޤަކާއިމެދު އަދި އޭނާގެ ޢަމަލާއިމެދު ބަސްބުނުމާއި މެދު ދަންނައެ، އެކަން ހުއްދަވެގެންވަނީ އޭނާގެ ފާސިޤުކަން އޭނާ ހާމަޔަށް ، ފާޅުކަމުގައި ކުރާހިނދުގައެވެ. އޭނާ ފުށުން ފެންނަކަންތަކާއި މެދު މީސްތަކުންނަށް އޭނާފަރުވާލެއް ނުދޭ ޙާލުގައެވެ. އެހެންކަމުން މިފަދަ މީހާގެ ޙާލަތާއިމެދު މީސްތަކުންނަށް އިންޒާރުކުރުވައި އޭނާގެ މުންކަރާތް މަނައު ކުރުން ވެއެވެ. އެއީ އޭނާގެ ފުށުގައި ވާ ފާސިޤުކަމާއި ފާޖިރުކަމުގެ ވާހަކަ ދައްކައިގެން ވިޔަސް އެވެ. އެހެނީ އޭނާގެ އަމިއްލަ ނަފުސުގެ ޙުރުމަތް ކަނޑާލި މީހަކީ އޭނާ ޚުދު އަމިއްލައަށެވެ. އެހެނަސް މީގައި ޝަރުޠުވެގެން ވަނީ އޭނާ ނުކުރާ ކަމެއްގެ ވާހަކަ ނުދެއްކުމެވެ. ނޫނީ އޭނާ ސިއްރުކޮށްފައިވާ (އަމިއްލަ މަޞްލަޙަތް އެކަނި ހުރި) ކަމެއްގެ ވާހަކަ ފަޟީޙަތް ނުކުރުމެވެ. ⁽¹⁾
ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބްނު ތައިމިއްޔާ رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ:
❞ ބިދުޢަ އާއި ފާޖިރުކަން ހާމަޔަށް ކުރާ މީހާއާއިމެދު ޣީބައިގެ ˺ޙުކުމް˹ ނުވެއެވެ. އެއީ އަލްޙަސަނުލް ބަޞްރީ އަދި އެނޫން ބޭކަލުން އަރިހުން ރިވާވެފައިވާ ފަދައިންނެވެ. އެހެނީ އޭނާ އެކަން ފާޅުކޮށްގަތުމުން މުސްލިމުންގެ ޢުޤޫބާތް އޭނާގެ މައްޗަށް ޙައްޤުވިއެވެ. އަދި އެ ޢުޤޫބާތުގެ އެންމެ ދަށް މިންވަރަކީ އެކަމަށް އޭނާ ކުށްވެރި ކުރެވުމެވެ. އެއީ އެކަމުން އޭނާ ހުރަސް އެޅުވުމަށާއި، މީސްތަކުން އޭނާއާއި ގާތްވިޔަ ނުދިނުމަށާއި އޭނާއާއި އެއްވެއުޅުމުން ހިފެހެއްޓުމަށްޓަކައެވެ. އަދި އޭނާ ކުށްވެރި ނުކުރެވޭނެ ނަމަ، އަދި އޭނާގެ ފުށުގައިވާ ފާޖިރުކަމާއި އުރެދުން ނޫނީ ބިދުޢަ އާއިމެދު ވާހަކަ ނުދެކެވޭނަމަ، އޭނާ މީސްތަކުން ވާވައްދާލަފާނެތެވެ. އަދި ފަހަރެއްގައި އޭނާ އެކުރާ ޢަމަލުވެސް ކުރުމަށް ބައެއް މީހުންނަށް މަގުހުޅުވިދާނެއެވެ. އަދި އޭނާ ޖެހިލުން ކުޑަވެ އޭނާގެ ފާޖިރުކަމާއި އުރެދުމުގައި އިތުރުވެސް ވެދާނެއެވެ. އެހެނަސް އޭނާ އެކުރާ ކަންތަކުގެ ވާހަކަ ދެކެވިއްޖެނަމަ ، އޭނާ އެކަމުން ހުއްޓުވެވި އަދި އަނެކުން އެއިން ހުއްޓުވި އަދި އޭނާއާއި ޞާޙިބުވެ އުޅުމާއި އެއްވެއުޅުމުން ހުއްޓުވެއެވެ.
އަލްޙަސަނުލް ބަޞްރީ ވިދާޅުވިއެވެ: ”އެފާޖިރު މީހާ އާއިމެދު ބަސްބުނަން ކަލޭ ނޭދެނީހެއްޔެވެ؟ ފަހެ ކަންތައް އެހުރިގޮތަކަށް އެމީހެއްގެ ނަން ގަންނާށެވެ. އަދި މީސްތަކުންނަށް އޭނާއާއިމެދު އިންޒާރު ކުރާށެވެ.“ އަދި މަރުފޫޢުކޮށްވެސް މިބަސް ރިވާވެފައިވެއެވެ. ⁽²⁾
=
ـــــــــــــــــ
[1] މިބަސްކޮޅު ނެގިފައިވާނީ ފަތުވާ (149109) އިން.
[2] މަރުފޫޢުކޮށް ރިވާކުރެއްވީ އައްޠަބަރާނީ (19/418) އަދި އިބްނު ޢަދިއްޔު "އަލްކާމިލު ފިއްޟުޢަފާއި" (2/174) ގައިއެވެ. އަދި މަރުފޫޢުކޮށް ޞައްޙައެއް ނޫނެވެ. (އޭގެ ތަޚްރީޖަށް އިސްލާމް-ސުވާލުޖަވާުބުގެ 149109 ފަތުވާއަށް އަށް ރުޖޫޢަވޭ)
⚠️ އިބްރާޙިމް އައްނަޚަޢީ ވިދާޅުވިއެވެ:
”މިސްކިތަކާއި އަވައްޓެރިކޮށް ގެދޮރުވެހުންނަ މީހެއްގެ މުނާފިޤުކަން އެނގޭން، އޭނާ އެތަނުން ނުފެނުން ފުދެއެވެ.“
~ ގަލަންދާނު 🖋
قالَ إبراهيمُ النَّخَعي:Читать полностью…
كَفَى علمًا عَلى النِّفاقِ أن يكونَ الرَّجِلُ جار المسجِد لا يُرى فيهِ
[ فتحُ البارِي لابنِ رجَب ٤ / ١٩ ].
3⃣The above two fatwās were also cited in the fatwā of Islamqa # 109125
4⃣Al-Munajjid separately responded to a question on the topic and titled it as:
Ruling on self-accountability in the form of a table
Question: Is it permissible to make a table in the form of questions divided by the number of days in the month?
Answer:
“Did you pray Fajr in congregation? Did you do this? Did you do that?...” Scholars have indicated that this is an innovation (bidʿah) among newly invented matters. Following the practice of creating tables in accounting, with right and wrong, numbers or marks are innovations, it is not permissible to make, implement, or distribute them to people. This is a Sufi method that is not one of the practices of the people of Sunnah in self-accountability, involving the creation of tables, marks, and answering yes or no.
These are not accounts and statements submitted to the budget. A person recalls his shortcomings, regrets, and repents to Allah, resolving to continue his activities and strive. This is the requirement. He remembers his sins, not the act of writing tables. Among those who have pointed out the innovation of such tables is Shaykh Muḥammad bin Ṣāliḥ bin Uthaymīn, may Allah benefit us with his knowledge.”
See: transcript of Lectures of Munajjid (online)
5⃣Al-Shaykh ʿAbd Al-Raḥmān Al-Suḥaym was asked about a self-evaluation form that includes several questions with three response options: one marked "always," the second "sometimes," and the last "never." The results are then calculated and divided into three categories: the first category is 100-75, the second is 75-35, and the last is 35-0. These categories are accompanied by comments on your performance regarding acts of worship and Sunnah, as well as other motivational talks. (Summarized).
He replied: "This is one of the newly invented matters that did not occur during the time of the Companions, may Allah be pleased with them, and the predecessors of this Ummah did not do it. All goodness comes from following the predecessors (Salaf).
[After pointing out mistakes in some of the questions within the sheet, he said:]
In conclusion, these questions, which some call "the daily accountability," have no basis. If they were good, those who were described as the most eager people for good would have preceded us in it—I mean the Companions of Muhammad, may Allah bless him and grant him peace, and may Allah be pleased with them.
I have seen some of them even post their tables on the Internet!
And Allah Almighty is Most High and All-Knowing.” End of Fatwā
⚙️ Ruling On A Roster Marking Performance Of Acts Of Worship
1⃣Question: “Some people follow a method to hold themselves accountable for performing the obligatory prayers and the Sunnah prayers, which involves creating a roster. This roster serves as a record of their performance for one week. There are two boxes placed in front of each prayer time: one for the obligatory prayer and the other for the Sunnah prayer. If they pray the obligatory prayer with the congregation, they mark a point for that prayer; if they pray the Sunnah prayer, they mark a point for it as well. If they do not pray, they do not mark a point, and so on. At the end of the week, they tally all the points. This paper includes four rosters for one month (one for each week). Those who use this method say that it helps them maintain their performance of the obligatory and recommended acts. What is your opinion on this method? Is it permissible or not? What do you think about publishing it (a blank table for people to use)? May Allah reward you.”
Answer: “This method is unlawful; it is an innovation (bidʿah), and it may rob the heart of the meaning of worshiping for the sake of Allah the Almighty. Acts of worship become like a "routine," as they say. In the two Ṣaḥīḥs, on the authority of Anas ibn Mālik (may Allah be pleased with him), it is reported that once the Prophet (ﷺ) entered the Mosque and saw a rope hanging between its two pillars. He said, "What is this rope?" The people said, "This rope is for Zainab who, when she feels tired, holds it (to keep standing for the prayer.)" The Prophet (ﷺ) said, "Don't use it. Remove the rope. You should pray as long as you feel active, and when you get tired, sit down."
Additionally, a person may be faced with actions that are initially preferable, but they may become less preferable for a reason. Therefore, if he is occupied with honoring a guest who has come to see him instead of performing the Sunnah of the Ẓuhr prayer, then attending to that (i.e., honoring guests) would be better than the Sunnah prayer.
I advise our youth against using these methods to motivate themselves to worship because the Prophet (ﷺ) warned against such practices when he urged people to follow his Sunnah and the Sunnah of the Rightly-Guided Caliphs. He cautioned against innovations and explained that "every" innovation is misguidance, which means that it remains misguidance even if the innovators present it as something good, and that it is not from his guidance nor the guidance of his successors and companions, may Allah be pleased with them — even if the innovators present it as something good.” End quote.
— ibn ʿUthaymīn “Majmūʿ Fatāwā” (16/111) .
~ Galandān 🖋
📖App: Al Quran (Tafsir & by Word) — With Qurʾān planner. (Ad-Free)
އަލްޤުރުއާން (ތަފްސީރު އެންޑް ބައި ވޯރޑް) އަކީ ރޯދަމަހުގެ ޤުރުއާން ތިލާވަތް ކުރުމަށް އެހީތެރިކަން އެކުލެވޭ ވަރަށް ފުރިހަމަ އެޕްލިކޭޝަނެއް.
⬆️ޤުރުއާނުގެ އެކި މުޞްޙަފް ތަކަށް ޚާއްސަ ތަފާތު ޕޮންޓް ތައް ޚިޔާރު ކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރުގެ އިތުރުން،
⬆️މީގައި ހިމެނޭ "ޤުރުއާން ޕްލޭނަރ" އަކީ މުޅި ޤުރުއާން ނޫނީ އޭގެން ބަޔެއް ވަކި މުއްދަތެއް ތެރޭ ކިޔަވައި ނިންމުމަށް އޮޓޯ އިން ޝެޑިއުލްކޮށް ހަނދުމަކޮށްދީ ކޮންމެ ދުވަހަކަށް ކިޔަން ޖެހޭ މިންވަރު އަދި ކިޔެވުނު މިންވަރު ދައްކުވައިދޭ ޝެޑިއުލް އެއް.
⬆️މީގެ އިތުރުން ޤުރުއާންގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާ (ރަސްމީ އަދި ބަކުރުބޭ ތަރުޖަމާ) އާއި އިނގިރޭސި ބަހާއި އެނޫން ބަސްތަކުގެ ތަފާތު އެތައް ތަރުޖަމާ އަކާއި، ޤުރުއާން ތަފްސީރު ތައްވެސް ހިމެނޭ.
💻 Googleplay
🏢 iOS Store
📥 Huaweri App Gallery
💻 Mac App Store
🏢 Windows Download
~ ގަލަންދާން 🖋
އަދި މަހަކު ތިން ދުވަހާއި ހޯމަ ބުރާސްފަތީގައި ރޯދަ ހިފާނަމަ، މިއަށް ސުންނަތޭ ބުނެވެއެވެ. އަދި މިބާވަތުގެ ސުންނަތަކީ، ނާފިލާގެ މަތީގައިވާ ތަކެއްޗެވެ. އެއީ ޝަރުޢުވެގެންވާ އެހެނަސް ވާޖިބަށް ނުވާ ތަކެއްޗެވެ. އަދި ބިދުޢަ އާއި އިދިކޮޅު ތަކެއްޗެވެ.[2] ޢަބްދު ﷲ ބުނު ޢަމްރު ބުނުލް ޢާޞްގެ އަރިހުން، އިބްނު މާޖާ 1290، 1230 ގައި، އައްނަސާއީ 1659 އަދި އެނޫން ބޭކަލުން.
⬆️A chapter on the disapproval of entering into a situation that involves maleficence.
Aḥmad, may Allah be pleased with him, said: “I hate entrances [which lead] to evil.” And he [i.e. Aḥmad] said in the narration transmitted by [his son] Ṣāliḥ: “I hate going out at night responding to a cry because, [in the darkness] you don't know what is happening.” Al-Khallāl documented it under {what is disapproved with regards to going out in response to a cry at night} and Al-Khallāl narrated on the authority of ʿAbd al-Raḥmān ibn Mahdī who said: ʿAbdullah ibn ʿAdiy ibn al-Khiyār said: "I dislike walking with a suspicious person out of fear of being defamed by a Muslim man", and Ibn ʿAbd al-Barr mentioned the saying of ʿUmar ibn al-Khaṭṭāb: “Whoever conceals his secrets has [power of] choice in his hands, and whoever exposes himself to an accusation should not blame those who think ill of him.”
Ibn ʿAqīl said in "Al-Funūn": Al-Ḥassan [Al-Baṣrī] said: “Whoever enters a suspicious situation will not receive any reward for backbiting.” End of his words.
This means— and Allah knows best— that when he does what should not be done, his rights and inviolability are forfeited. This is as we stated: The sanctity of the one who invites to a marriage feast (i.e., responding is obligatory) falls away upon committing what is not appropriate (for example, if the feast includes a prohibited matter). Additionally, the sanctity of the one who greets with Salām in a place where it is not appropriate (such as to a person who is praying) is also diminished, as is the sanctity of the one who prays in a place where people pass; in which case he should not block those passing in front of him, and so on. Also a discussion regarding backbiting in relation to clothing worn for show will follow shortly.
— Al-Ādāb Al-Sharʿiyyah Wal Minaḥ Al-Marʿiyyah (1/289) , Ibn Mufliḥ
~ Galandān 🖋
❞ ﷲ ގެ ޙަޟުރަތުގައި މީހެއްގެ މަކާނު ވަނީ އެމީހެއްގެ ޢިލްމާއި އީމާނުގެ ނިސްބަތަކުންނެވެ. މިކަންތައް އޭނާގެ ކިބައިގައި ވަރުގަދަވާ ވަރަކަށް އޭނާގެ ރައްބު ﷻ ޙަޟުރަތުގައި އޭނާ ގެ ގާތްކަން ކައިރިވެ، އޭނާގެ މަންޒިލު އުފުލެވި އޭނާ މަތިވެއެވެ. މިސަބަބަށްޓަކައި ޢަބްދު ﷲ ބުނު ޢަމްރު رضي الله عنه ގެ ޙަދީޘުގައި ވާރިދުވެފައިވެޔޭ: ނަބިއްޔު ﷺ ޙަދީޘު ކުރެއްވިޔޭ:
«يُقَالُ يعني: لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ: اقْرَأْ، وَارْتَقِ، وَرَتِّلْ كَمَا كُنْتَ تُرَتِّلُ فِي الدُّنْيَا، فَإِنَّ مَنْزِلَتَكَ عِنْدَ آخِرِ آيَةٍ تَقْرَؤُهَا»❝
« ˺ޤިޔާމަތް ދުވަހުން˹ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އަހުލުވެރިޔާއަށް ބުނެވޭ ހުއްޓެވެ: ”ތިބާ ކިޔަވާށެވެ! އަދި (ސުވަރުގޭގައި) ތިބާގެ ދަރަޖަ މަތިވެރި ކުރަމުންދާށެވެ! އަދި ތިބާ ދުނިޔޭގައި ތަރުތީލުމަގުން އެ ފޮތް ކިޔަވައި އުޅުނު ފަދައިން، ލަސްލަހުން، ތަރުތީލުކޮށް ކިޔަވަމުންދާށެވެ! ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، (ސުވަރުގޭގައި) ތިބާގެ މަންޒިލަކީ، އެންމެފަހުން ތިބާ ކިޔަވާ އާޔަތަކުން ތިބާއަށް ފޯރި ހިސާބެކެވެ.”
⬆️Allah's People Amongst Mankind
Ibn Mājah (215) and Aḥmad (11870) narrated that Anas ibn Mālik (may Allah be pleased with him) said:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ " إِنَّ لِلَّهِ أَهْلِينَ مِنَ النَّاسِ " . قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ هُمْ قَالَ " هُمْ أَهْلُ الْقُرْآنِ أَهْلُ اللَّهِ وَخَاصَّتُهُ "
The Messenger of Allah (blessings and peace of Allah be upon him) said: “Verily Allah has His own people among mankind.” They said: O Messenger of Allah, who are they? He said: “They are the people of the Qur’an, Allah’s own people and those who are closest to Him.”
②
Perhaps ˹we could say that˺ what contradicts it ˹the topic in hand˺ was narrated by Al-Bayhaqī⁽⁵⁾ from the ḥadīth of Mujāhid on the authority of Abū Hurairah, may Allah be pleased with him, that he said: “I saw the Prophet, may Allah bless him and grant him peace, at the courtyard of the Kaʿbah, and a part of him was in the shade and a part of him was in the sun, and he was placing his hands one on top of the other.”
This indicates the permissibility of sitting between the shade and the sun.
As for ˹the command in˺ these aḥādīth, some scholars regarded it as disliked (makrūh), such as Imām Aḥmad, may Allah have mercy on him, who stated that "it is disliked." It is understood that in matters of etiquette, when he says "it is disliked," it is as a matter of precaution and is not meant to be strict. This is also the position preferred by Isḥāq bin Rāhawayh, may Allah have mercy on him (that it is makrūh).
Nevertheless we say that as long as it is not proven from the Prophet, may Allah bless him and grant him peace ˹then the prohibition is not proven˺, and we say that the aḥādīth (from the Prophet) on this matter are weak.
But a person needs to take this matter into consideration due to several aspects, amongst which is: The Sharīʿah has disapproved (i.e., deemed makrūh) sitting in the sun when shade is available, as indicated in the ḥadīth of Qais bin Abī Ḥāzim on the authority of his father, when the Prophet moved him from the sun to the shade. This is because a person may suffer harm if he stands in the sun, and he does not find comfort in it.
As for specifying this place, as the "seat of Shayṭān", we say that the aḥādīth on that are weak.
If a person wanted, for example, to look at it from a medical perspective, perhaps some doctors would say that he combined two opposites in one body; that perhaps the person would be harmed by the simultaneous exposure to shade and sun, by its cold and its heat, and that the person's body might be adversely affected. If so, this is from their perspective, from a medical viewpoint.
As for what is narrated from the Messenger of Allah, may Allah bless him and grant him peace, regarding this issue, it indicates permissibility, and we cannot say that this is forbidden.
As for what came from Imām Aḥmad, he took the position that it is Makrūh Tanzīhan (disliked but not strictly forbidden). The ruling of Makrūh Tanzīhan is applied even in weak aḥādīth, unless there is a strong weakness.
Some of them say that when all these narrations are combined, it indicates that there is a basis for this matter.
We say that if combining all these narrations indicates a basis for this, and if this basis is prohibition because it is the seat of Shayṭān, then it was not possible for the Prophet, may Allah bless him and grant him peace, to sit at the Kaʿbah, in the seat of Shayṭān (between shade and sun). Therefore, we assert that the narrations describing it as "the seat of Shayṭān" are categorically defective.
As for the prohibition (nahiy) of sitting in it (i.e., partially in shade and sun), we say that it is a prohibition related to sitting in the sun, and Allah knows best.
— ʿAbdul ʿAzīz Al-Ṭarīfī (video)
~ Galandān 🖋
------------------
[4] Narrated by Abū Dawūd (4822), Al-Bayhaqī in Al-Sunan Al-Kubrā (5921), and in Al-Ādāb (340)
[5] Al-Bayhaqī (5922)
⬆️މިފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާގެ⚙️ ޕީޑީއެފް (ލިޔުން)
⬆️މިފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާގެ 🎤އޯޑިއޯ (ހިދާޔާ ރޭޑިއޯ)
~ ގަލަންދާނު 🖋
ކުރިން ޝާއިޢު ކުރެވުނު ލިޔުމުގެ ޕީޑީއެފް ⚙️ވަރޝަން
Читать полностью…
③
އަދިވެސް ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ:
وَٱسۡتَشۡهِدُواْ شَهِيدَيۡنِ مِن رِّجَالِكُمۡۖ فَإِن لَّمۡ يَكُونَا رَجُلَيۡنِ فَرَجُلٞ وَٱمۡرَأَتَانِ مِمَّن تَرۡضَوۡنَ مِنَ ٱلشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحۡدَىٰهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحۡدَىٰهُمَا ٱلۡأُخۡرَىٰۚ وَلَا يَأۡبَ ٱلشُّهَدَآءُ إِذَا مَا دُعُواْۚ وَلَا تَسۡـَٔمُوٓاْ أَن تَكۡتُبُوهُ صَغِيرًا أَوۡ كَبِيرًا إِلَىٰٓ أَجَلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِ وَأَقۡوَمُ لِلشَّهَٰدَةِ وَأَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَرۡتَابُوٓاْ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً حَاضِرَةٗ تُدِيرُونَهَا بَيۡنَكُمۡ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَلَّا تَكۡتُبُوهَاۗ [البقرة:282]
(އަދި ކަލޭމެންކުރެ ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިން ދެހެކިންލައި އެލިއުން އެއީ ރަނގަޅު ލިއުމެއްކަމަށް ހެކިކުރުވާށެވެ! ދެފިރިހެނުން ނެތިއްޔާ އެއްފިރިހެނަކާއި ދެން ހެކިބަހަށް ކަލޭމެން ރުހޭ ދީންވެރި عدل ވެރި އަންހެނުންކުރެ ދެއަންހެނުންލާށެވެ! އެހެނީ ހެކިބަސް އަދާކުރަންވާ ވަގުތު އެއިން އެއްއަންހެނަކު އެއިން ތަންކޮޅެއް ހަނދާންނެތި ދާނެއެވެ. ދެން އަދި އަނެއްމީހާ ހަނދާންވެދާނެއެވެ. ދެން އަދި ހެކިބަސް އަދާކުރުމަށް ހެކިވެރިންނަށް ގޮވިއްޖެއްޔާ އެމީހުން އެކަމުން މަނާވެނުގަތުން ހުއްޓެވެ. ހެކިބަސް އަދާކުރަން ދިއުމަކީ واجب ކަމެކެވެ. އަދި ކިތައްމެ ކުޑައެއްޗެއްކަމުގައިވިޔަސް އަދި ނުވަތަ ބޮޑުއެއްޗެއްކަމުގައިވިޔަސް އެކަނޑައެޅިގެންވާ މުއްދަތަކަށް ލިއުމަށް ކަލޭމެން ފޫހިނުވާށެވެ! އެގޮތް ﷲ ގެ حضرة ގައި عدل ވެރިކަން ބޮޑުވެފައި އަދި ހެކިބަސް އަދާކުރުމުގައި ސީދާކަންބޮޑުވެފައި އަދި ޝައްކު ނުވުމާއި ގާތްކަންބޮޑުވާނެއެވެ. އަދި އެހެންނަމަވެސް ކަލޭމެންގެމެދުގައި އަތުންއަތަށް ހަމަމިހާރުން މިހާރަށް ހިނގާ ވިޔަފާރިއެއްނަމަ އެއެއްޗެއް ނުލިއުމަކުން ކަލޭމެންގެމައްޗަކަށް ކުށެއްނެތެވެ.)
އަދި މިއީ ފިރިހެނުންނާއި އަންހުންނަށެވެ. އެހެންކަމުން ދަރަންޏެއް ލެވޭ ހިނދު އެ ލިޔުމުން ދެލި ކުރުމަށް އަމުރު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެއަށް ހެކި ކުރުމަށް ހެކިވެރިން ގެނައުމަށް އަމުރުކުރެއްވިއެވެ. ދެން އެންގެވީ މިހުރިހާ ކަމަކީ ދަރަނީގެ ކަންތަކުގައި ކަމެވެ. ވީމާ ލިޔުމުން އެކަން ދެލިކުރުންވަނީ ދަރަންޏަށެވެ. އަދި ހެކިކުރުން ޢާންމުވެގެން ވެއެވެ. ދެން ވަޙީ ކުރެއްވީ:
إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا،
(އެހެންނަމަވެސް ކަލޭމެންގެމެދުގައި އަތުންއަތަށް ހަމަމިހާރުން މިހާރަށް ހިނގާ ވިޔަފާރިއެއްނަމަ އެއެއްޗެއް ނުލިއުމަކުން ކަލޭމެންގެމައްޗަކަށް ކުށެއްނެތެވެ.)
ދެންފަހެ ހެކި ކުރުމާއި މެދު، އެއަށް ވަނީ އެދެކަމުގައިވެސް ހެކިވުމެވެ. އެހެންކަމުންނޭ އެއަށް ފަހު ވަޙީ ކުރެއްވީ:
وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَايَعْتُمْ
(ދެން އަދި ކަލޭމެން ގަނެވިއްކަންޏާ އެބަހީ ވިޔަފާރިކުރަންޏާ ހެކިކުރުވާށެވެ!)
ފަހެ މިއެންމެހާ އަމުރުތަކެއް މިވަނީ ޢާންމުކޮށް އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނަށެވެ. ވީމާ ދަރަނީގައި އެގްރީމަންޓު (ދެލިކުރުން) މިވަނީ ފިރިހެނުންނާއި އަންހެނުންނަށެވެ. އަދި ހެކިވެރިން ހެކިކުރުން މިވަނީ އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނަށެވެ. އެހެންކަމުން އެއެންމެންވެސް ގަނެވިއްކާ ތަކެއްޗަށް ހެކިކުޅައުން ވެއެވެ. އަދި ވިޔަފާރިތަކާއި އެގްރީމަންޓުތަކުގައިވެސް އެވެ. އެހެނަސް އެއްތަނެއްގައި ތިބެ ވަގުތުން ވަގުތައް ނިންމޭ ގަނެވިއްކުމުގައި އެގްރީމެންޓެއް ދެލި ނުކުރިޔަސް މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނީ އެކަން އެވަގުތުން ވަގުތަށް ނިމި އެޔާއި ގުޅުން އޮތް ކަމެއް (ޒިއްމާއެއް) ދެމިނުއޮންނާތީއެވެ. އަދި މިއެންމެހާ ކަމަކީ ފިރިހެނުންނާއި އަންހެނުންނަށް އެކުއެކީ ޝާމިލުވެގެންވާ ކަންކަމެވެ.
އަދި ނައްޞުތައް (މުޚާޠަބު ކުރެވިފައި) ހުރީ ފިރިހެނުންނާއި އަންހެނުންނަށް ޢާންމު ގޮތުގައެވެ. އެއީ ނަބިއްޔު ﷺ ގެ މިޙަދީޘް ފަދައިންނެވެ:
البيعان بالخيار ما لم يتفرقا، فإن صدقا وبينا بورك لهما في بيعهما وإن كتما وكذبا محقت بركة بيعهما
”ދެބައިމީހުން ވިޔަފާރީގެ މަޖިލިހުން ވަކިނުވެ ތިބެއްޖެ ހިނދުގައި ވިޔަފާރިއެއްގައިވާ ދެފަރާތަށްވެސް އެ އުވައިލުމުގެ ފުރުސަތުވެއެވެ. އެހެންކަމުން ދެބައިމީހުންވެސް ތެދުވެރިވެ (ފޮރުވުމެއްނެތި ގަނެވިއްކުމުގައި ހުރި އައިބެއް ނޫނީ ގޯހެއް) ބަޔާން ކުރާނަމަ، ދެވެރިންނަށް ވެސް ދެވެރިންގެ ވިޔަފާރީގައި ބަރަކާތް ލެވެއެވެ. އަދި ފޮރުވައި ދޮގުހަދާނަމަ، އެދެވެރިންގެ ވިޔަފާރީގެ ބަރަކާތް ކެނޑިދެއެވެ.“
އަދި ވެސް ﷲ ވަޙީ ކުރެއްވިޔޭ:
وَأَحَلَّ ٱللَّهُ ٱلۡبَيۡعَ وَحَرَّمَ ٱلرِّبَوٰاْۚ [البقرة:275]
(އަދި އެކަމަކު ﷲ تعالى ވަނީ ވިޔަފާރިޔާއި ވިޔަފާރީގެ ފައިދާ حلال ކުރައްވާފައެވެ. އަދި ރިބާ حرام ކުރައްވާފައެވެ.)
އެބަހީ، ދެބައިމީހުން (ފިރިހެނުންނާއި އަންހެނުން) ޝާމިލުވާ ގޮތަށެވެ. “
— اهـ ، މިހިސާބަށް އިބްނު ބާޒް ގެ ބަސްކޮޅު ނިމުނީ.