2463
ޢިލްމު އަދި އެއަށް ލޯބިކުރާ ދަރިވަރުންނަށް Notes by, ibn Fahmī Dīdī عفا الله عنه Friends & family 🤖 Contact: @galandan_bot 🌐 English: @galandaan
⬆️Is It Better For A Woman To Pray Tarāwīḥ At Home Or In The Mosque?
ـ①ـ
☪☪☪☪☪☪
Question
I am a girl who prefers to pray Tarāwīḥ at home, even though the mosque is close to our house. However, I haven't memorized the Qurʾān. So, I recite short sūrahs, then spend the rest of the time reciting the Qurʾān until they leave the mosque. Is it better for me to pray in the mosque or at home? Is the reward for praying at home equal to the reward for praying in the mosque—may Allah bless you?
Answer
Praise be to Allah, and Peace and blessings be upon the Messenger of Allah, his family, and his companions. As for what follows:
A woman's prayer at home is better than her prayer in the mosque. See Fatwā No. 10306. You can prolong your prayer by reading from the Muṣḥaf. See Fatwās No. 6077 and No. 1781.
It is permissible for you to pray in the mosque, provided there is no temptation, suspicion (of an evil doing), or any other legal prohibition, and subject to the conditions you will find in Fatwās No. 11990 and No. 26957.
It is preferable for you to pray at home, but there may be some advantages to praying in the mosque that make it preferable, such as the presence of an imām who recites the Qurʾān with humility and influences the worshippers, or someone who teaches people some of the things that a Muslim cannot afford to be ignorant of, or if there is distracting noise in the home that prevents the purpose of prayer, which is Al-Khushūʿ (humility), from being achieved. In these cases, the mosque is preferable, given the conditions mentioned above.
And Allah knows best.”
— [End of Fatwā from Islamweb (arabic) Fatwā no. 215725)
📝🖋 I say, this exception mentioned in the fatwā is well known from the statements of scholars, I would briefly mention some statement to elaborate the context.
1⃣
Question:
Many women pray Tarāwīḥ with ˹the congregation of˺ the men at the mosque. Is this better for them, or is praying at home better? Especially since many of them say it helps and encourages them, especially if they cannot do Qirāʾah from the Muṣḥaf.
Answer:
“Her prayer at home is better, but if her prayer in the mosque is more energizing and reverent for her (khushūʿ), and she fears that praying at home will lead to her prayer being neglected, then the mosque may be better in this case. This is because this virtue is related to the act of worship itself, and the home is related to the place of worship, and the virtue of worship deserves more attention than the virtue of its location. However, when a woman goes out, she must do so covered, not adorned or perfumed...”
— Ibn Al- ʿUthaymīn | Al-Liqāʾātul Shahriyyah, # 8 (text)
2⃣
Question
Is it permissible for a woman to pray Tarāwīḥ prayers in the mosque with ˹the congregation of˺ men?
Answer
“Yes, it is recommended for her to do so if she fears laziness at home. Otherwise, her home is preferable. However, if necessary, there is no harm in doing so. Women used to pray the five daily prayers with the Prophet (peace and blessings be upon him), but he said, "Their homes are better for them." However, some women may become lazy at home and become weak. If she goes to the mosque, covered and veiled, avoiding immodest clothing, with the intention of praying and learning knowledge, then she will be rewarded for doing so, because this is a righteous purpose.”
— Fatāwā of Abdul Azīz bin Bāz (text)
🌙 ޢާފިޔަތަށް އެދި ދުޢާ ކުރާށެވެ!
عن شريح بن هانئ، عن عائشة (رضي الله عنها) قالت: «لَوْ عَرفْتُ أَيُّ لَيْلَةٍ ليْلة القَدْر مَا سَألتُ الله فِيهَا إلا العَافِيةَ»
ޢާއިޝާ رضي الله عنها ވިދާޅުވިއެވެ: ”ލައިލަތުލް ޤަދްރި ވިލޭރެޔަކީ ކޮބައިކަން ތިމަންކަމަނާ އަށް އެނގިއްޖައީހީ ނަމަ، ﷲ ޙަޟުރަތުން ޢާފިޔަތަށް⁽¹⁾ ނޫން ކަމަކަށް ތިމަންކަމަނާ އެރޭގައި ނުދަންނަވާހުށީމެވެ.“
🎁🎁 މޮޅުއިތުރީ ތަރާވީޚު ނަމާދު އިމާމް މީހާއާއި އެކު އޭނާ ކުރާވަރަކަށްކޮށް ނިންމުމެވެ. އަދި އޭނާ ވިތުރި ކުރާނަމަ އޭނާއާއި އެކު އެއަދަދަށް ވިތުރިކޮށް ނިންމުމެވެ. މޮޅުއިތުރު ގޮތަކީ މިއީއެވެ. އަދި ދެން ދަންވަރުގައި އިތުރަށް ނަމާދު ކުރާން އެދޭ މީހާ، އެނަމާދުތައް ދެރަކުޢަތުން ދެރަކުޢަތުން ކުރުމުގައި މަނަލެއް ނުވެއެވެ.
Читать полностью…
”ބައެއް މީސްތަކުން މަރުވެ، އެހެނަސް ފެންބޮވައިގަނެފައިވާ މީހުންގެ ކަރުހިއްކުން ފިލުވުމުގައި އެވެރިންގެ ބަސްތައް ދެމިއޮވެއެވެ. އަދި ބައެއް މީހުން މަރުވެ އެވެރިންނާއި އެކު އެވެރިންގެ ޢިލްމުތައް މަރުވެއެވެ. އަދި އެވެރިންގެ ހަނދުމަވެސް ނެތިދެއެވެ. ވީމާ ޙަކީމްވަންތަ ޢަލީމްވަންތަ ދަރުމަވަންތަވޮޑިގެންވާ އިލާހުގެ ހުސްޠާހިރުވަންތަކަމާއެވެ!“
الشيخ سليمان العلوان | 📚 الجواهر الحسان
~ ގަލަންދާނު 🖋
②
⬆️Statements of scholars regarding the issue
1⃣Al-Ḥāfiẓ Al-ʿIrāqi said: “Our companions said: It is valid, that is: Iʿtikāf on the roof of the mosque and its courtyard.”⁽⁵⁾
2⃣Ibn Al-Ṣalāḥ said: “Without an explicit mention, the Lawgiver placed the roof of the mosque on the same status as its base. Do you not see that if there were housing in the mosque, the ruling on its roof would be the same as the ruling on its base?”⁽⁶⁾
3⃣Al-Sarakhsī said: “The ascent of the person performing iʿtikāf to the minaret does not invalidate his iʿtikāf. Indeed, if the door of the minaret is inside the mosque, then it is the same as ascending to the roof of the mosque. However, if its door is outside the mosque, then some of our companions say that the opinion is the same in both cases. As for Abū Ḥanīfah's opinion—may Allah be pleased with him—his iʿtikāf is invalidated because he has left the mosque without necessity.”⁽⁷⁾
Ponder his statement: “It is the same as ascending to the roof of the mosque,” meaning that it does not invalidate his iʿtikāf.
4⃣Al-ʿAynī said: “Whoever swears not to enter a certain house and then stands on its roof has broken his oath because the roof is part of the house. Do you not see that the person performing iʿtikāf does not invalidate his iʿtikāf by going out to the roof of the mosque?”⁽⁸⁾
5⃣Ibn Al-Humām said: “...the roof of the mosque has the same ruling as the mosque. Hence, it is permissible for one standing on it to follow the congregation performed by an Imām below it. Neither iʿtikāf is invalidated by ascending to it, nor is it permissible for someone in a state of ritual impurity to stand on it.”⁽⁹⁾
6⃣Al-Zaylaʿī said: “The one who stands on the roof of a house is inside the house. Even if he swears not to enter someone’s house and stands on the roof, he has broken his oath because the roof is part of the house. Do you not see that the roof of a mosque has the same ruling as a mosque, so that the iʿtikāf is not invalidated by climbing onto it? It is not permissible for someone in a state of ritual impurity or for a menstruating woman to stand on it, and it is not permissible to relieve oneself on it.”⁽¹⁰⁾
7⃣Al-Kāsānī narrated on the authority of Ibn Rustam on the authority of [the companion of Abū Ḥanīfah] Muḥammad: “If someone swore not to enter a certain mosque and then climbed onto it, he would have broken his oath because the roof of the mosque is part of the mosque. Don’t you see that if the person performing iʿtikāf moved to it, his iʿtikāf would not be invalidated? If there were a dwelling above the mosque, he would not have broken his oath, because that is not a mosque, and in this case, if the person performing iʿtikāf moved to it, his iʿtikāf would be invalidated.” ⁽¹¹⁾
8⃣Al-Nawawī said: “Our companions (i.e. Shāfiʿīs) said: “There is no disagreement that it is permissible to perform iʿtikāf on the roof of the mosque and its courtyard, because they are part of it.”⁽¹²⁾ “...According to the Ḥanbalīs, it is permissible to perform iʿtikāf on the roof of the mosque.” ⁽¹³⁾
🌙 ރަމަޟާން މަހުގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި ފާއިތުވީއެވެ. އަދި ދެން އޮތް ބައި، ފާއިތުވި ބަޔަށްވުރެ މަދުވާން ފަށައިފިއެވެ. ހެޔޮކަންތަކުގެ މަތީ ހުރެވިއްޖެ މީހާ، އެކަން އިތުރުކުރާށެވެ. ކުށްތަކުގައި ދެމިހުރެއްޖެ މީހެއް، ހޭވެރިވާށެވެ.
އަޞްޙާބު ބޭކަލުން ރަމަޟާން މަސް ދެބައިވުމަށްފަހު އެބޭކަލުންގެ ވިތުރިތަކުގައި ޤުނޫތު ކިޔުއްވާކަމުގައި ޘާބިތުވެގެންވެއެވެ.
اللَّهم تقبَّل حسناتنا، واغفر ذنوبنا، وكفِّر سيئاتنا
~ ގަލަންދާނު 🖋
ރަމަޟާން، ނަޞްރާއި ޖިހާދުގެ މައްސަރު
މިކިޔުމުގެ ބައެއް ކުށްތައް މިހާރު ވާނީ އިޞްލާޙުކުރެވިފައެވެ.
/channel/qalandhar/709
ޙާލަތްތައް:
1️⃣ހަށަންބަންތަކުބީރުގައި (މިއީ އިޖުމާޢު އިން ސުންނަތެއް، އަދި ބައެއް ބޭކަލުން މިޙާލަތުގައި މިކަން ވާޖިބޭވެސް ވިދާޅުވި.)
⬆️މީގައި: ތަކްބީރު ކިޔާފައި އަތްނެގިޔަސް، ތަކްބީރު ކިޔަމުން އަތްނެގިޔަސް، އަތްނަގާފައި ދެން ތަކްބީރުކިޔަސް، މިތިން ޞިފަވެސް ޞައްޙައެވެ.
2️⃣ރުކޫޢު އަށް ދާއިރު
3️⃣ރުކޫޢު އިން ތެދުވަމުން
4⃣ފުރަތަމަ އައްތަޙިއްޔާތަށްފަހު ތެދުވަމުން
✅ ސުންނަތުން ޘާބިތު ޞިފަތައް:
⬆️ކޮނޑާއި އެއްހަމަޔަށް
⬆️ކަންފަތާއި އެއްހަމަޔަށް
⬆️އަދި ތަފްޞީލާއިއެކު: ކަންފަތުގެ (މަތީ) ކައިރިއާ އެއްހަމަޔަށް އިނގިލިތައް ހުންނަ ވަރަށޭ)
⬆️މީގެ މައްޗަށް ބަލައި: އެދެމެދުވެސް އޭ.
⬆️އޭގެ އިތުރުން:
⬆️އަތްތިލައިގެ ކަޅުހަން މީހާއާއި ވީ ފަރާތަށް (އެހެނަސް ބަނޑުފުށް ޤިބުލަޔަށް ދިއްކޮށްފައި ބެހެއްޓެވިކަމަށް ޟަޢީފެވެ.)
⬆️އިނގިލިތައް ނުލަންބައި (އަދި އެ ފޭކުރެއްވިކަމަކަށް ޞައްޙައެއް ނުނެވެ.)
އަޞްޙާބު ބޭކަލުންގެ ޢަމަލުފުޅުން:
އިބްނު ޢުމަރު އަރިހުން:
⬆️ކޮނޑަށްވުރެ ތިރިޔަށް ⁽¹⁾ އަދި
⬆️މެޔާއި އެއްވަރަށް ނޫނީ އެއަށް ވުރެ ތިރިޔަށް
⚠️ބަލިކަށި ރިވާޔަތްތައް:
⬆️ޤިބުލަޔާއި ދިމާލަށް އަތްތިލައިގެ ބަނޑުފުށް ބެހެއްޓުން (ވީމާ މިއީ ސުންނަތެއް ގޮތުގައި ކުރުން ޘާބިތެއް ނޫނެވެ.)
⬆️އިނގިލިތައް ދެމެދު ފޭކޮށްފައި ބެހެއްޓުން
⬆️ކަންފަތުފޫޅާއި ހަމަޔަށް ނެންގެވިޔޭ (މިރިވާޔަތް ވަނީ މެދުކެނޑިފައެވެ.⁽²⁾ އެހެނަސް މިމާނަ ކަންފަތާއި ކޮނޑާއިހަމަޔަށް ހުރި ރިވާޔަތް ތަކުގެ ތެރެއަށް ވަދެއެވެ.)
❌ބިދުޢަ:
⬆️ކަންފަތު ފޫޅުގައި ބޮޑުވައި އިނގިލި ޖެއްސުން
~ ގަލަންދާނު 🖋
ــــــــــــــــــ
[1] ރިވާކުރެއްވީ މާލިކު، މުވައްތައު ގައެވެ. އަދި އަލްޢައްލާމާ އަލްމުޢައްލަމީ އަލްޔަމާނީ މިރިވާޔަތް ޞައްޙަކުރައްވައި އަބޫ ދާވޫދު ގެންނެވި ނާފިޢުގެ ރިވާޔަތާއިއެކު ގެންނަވައި ވިދާޅުވިއެވެ: ”މި އެންމެހާ ރިވާޔަތެއް ޖަމްޢު ކުރުމުން އެނގިގެންދަނީ އިބްނު ޢުމަރު ދެކިވަޑައިގެންނެވީ އަތްއުފުލުމުގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތީ ކޮނޑާއި އެއްހަމަޔަށް ކަމެވެ.
އަދި އެސުންނަތް އަޞްލު އެއަށްވުރެ ތިރިންވެސް ޙާޞިލުވާކަމެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް އެއަށް ޢުޛުރެއް އޮވެއްޖެ ހިނދުގައެވެ...“ آثار المُعْلَمِي اليماني (11/41)
[2] ޢަބްދު ﷲ އައްސަޢްދު، އަބޫ ދާވޫދުގެ ތަޢްލީޤުގައި.
ނޯޓް: އިތުރު ތަފްޞީލަށް: އައްޠަރީފީގެ ނާމާދުފޮތަށް ރުޖޫޢަވޭ.
⚠️⚠️
We have been notified that our "free" bot (@galandan_bot) via @LivegramBot , posted ad-content without notification. *Please ignore*
ℹ️We will be moving to a new, ad-free bot soon, insha Allah.
~ Galandān 🖋
📻 ހިދާޔާ ރޭޑިއޯ [ދިވެހި]
/channel/HidayaRadio
④
މުޚްތައްޞުގެ ޝަރަޙައިގައި އައްދަރްދީރު ވިދާޅުވިއެވެ: ”{އަދި މަހާނައަކީ} ބައިގެންދާ ކުއްޖާގެ ފިޔަވައި {އެއެއް ހުރަސް ކުރެވުން ނުވާ ހުރަހެކެވެ.} އެބަހީ: އެއުފިލިފައި ހުރެ، އޭގެ ތިރިއަށް މަގެއް އޮވެއްޖެ ހިނދުގައެވެ. އެހެން ނެތިއްޖެނަމަ، އެކަން ހުއްދައެވެ. ފައިވާނާއި އެކީގައިވިޔަސް އެވެ.“— اهـ.
އަދި ކުވޭތުގެ الموسوعة الفقهية ގައި ބަޔާންވެވުނެވެ: ”މައްޔިތާއަށް ކަމޭހިތުމުގެ ގޮތުން މަހާނައަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ޙުރުމަތް ކުރެވިފައިވާ އެއްޗެކެވެ. މީގެ މައްޗަށް، ޢިލްމުވެރިން ވަނީ މަހާނައެއް މައްޗަށް ފައިން އެރުން މަކުރޫހަ ކުރައްވާފައެވެ. އަދި އޭގެ މަތީ ހިނގުންވެސްމެއެވެ. އެއީ ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން މަހާނަމައްޗަށް ފައިންއެރުމުގެ މައްޗަށް ވާރިދުވެފައިވާ ނަހީގެ މައްޗަށެވެ. އެހެނަސް މާލިކީން މި މަކުރޫހަކަން ޚާއްޞަ ކުޅައީ ބިންގަނޑަށްވުރެ (މިންވަރެއް) އުފުލައިފައިވާ މަހާނަތަކަށެވެ. ހަމައެފަދައިން ޝާފިޢީންނާއި ޙަންބަލީން ޙާއްޖަތްތަކުގައި އެމަކުރޫހަކަން ކަނޑުއްވައި އިސްތިޘްނާކުރެއްވިއެވެ. އެއީ މިޘާލަކަށް އޭނާ ˺ޒިޔާރަތްކުރާން ގަސްތުކުރާ˹ މައްޔިތާގެ މަހާނައަށް އެނޫން މަހާނައަކަށް އަރައިގެން މެނުވީ ދެވޭން ނެތުމެވެ.“— اهـ.
— އިސްލާމްވެބުގެ ފަތުވާ 301492 މިހިސާބަށް ނިމުނީ.
📝އަހަރެން ބުނަމެވެ: އައްޝާފިޢީގެފާނު (الأم 1/316) ގައި ވިދާޅުވިއެވެ: ”މަހާނަމައްޗަށް އެރުމަށް އަހަރެން ނުރުހެމެވެ. އަދި އޭގައި އިށީނުމާއި އޭގައި ލެނގުންވެސް އެވެ. އެހެނަސް އެއީ އެމީހާގެ މައްޔިތާގެ (އެބަހީ: ޒިޔާރަތް ކުރުމަށް ގަަސްތުކުރާ) ޤަބުރަށް، މަހާނަޔަކަށް އަރައިގެން ނޫނީ ދެވެން މަގެއް ނެތް މީހަކަށް މެނުވީއެވެ. އެހެނީ މިއީ ޟަރޫރަތުގެ ޙާލަތެކެވެ. އަހަރެންގެ އުއްމީދަކީ އެހިނދުގައި އޭނާއަށް އޭގައި އިޚްތިޔާރުގައި ފުޅާކަން ދެވުމެވެ. إِنْ شَاءَ اللَّهُ“
އަދި ބަޔާންވެދިޔަ ޙަންބަލީންގެ އިބްނު ޤުދާމާ "الكافي" (1/ 372) ގައި ބަސްފުޅު މިކަމުގައި ޞަރީޙައެވެ: ”ޒިޔާރަތް ކުރާ ޤަބުރަށް އެހެން ޤަބުރެއް މައްޗަށް އަރައިގެން މެނުވީ ދެވެން ނެތް ނަމަ، އެކަން ޖާއިޒެވެ. އެހެނީ އެޙާލަތަކީ ޙާޖަތެކެވެ.“— اهـ.
⚙️ގަބުރުތަކުގެ މެދުގައި ފައިވާނަށް އަރައިގެން ހިނގުމާއި އެޔާއި ވިދިގެންވާ ބައެއް އަޙުކާމުތައް
އަލްޢަލްވާން ވިދާޅުވިއެވެ:
”ފައިވާނަށް އަރައިގެން މަހާނަ ތަކުގެ މެދުގައި ހިނގުމާއިމެދު ދެޙާލަތެއް ވެއެވެ:
🔸ފުރަތަމަ ޙާލަތަކީ އޭނާ މަހާނަތަކުގެ ދެމެދުން ހިނގުމެވެ. މިކަން އޭނާއަށް މަނަޢުވެގެން ވެއެވެ.
🔸ދެވަނަ ޙާލަތަކީ: (ޤަބުރުސްތާނުގެ ކޯއްޓޭ ތެރޭގައި) ކައިރީގައި މަޙާނަތަކެއް ނެތި، ހިނގަން ކަނޑާފައި އޮންނަ މަގެވެ. މިކަން ހުއްދައެވެ. އެއީ ދެޞަޙީޙުގައި ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ ޙަދީޘުގެ މައްޗަށެވެ: «...وإنه ليسمع قرع نعالهم» ”އަދި އޭނާއަށް (އެބަހީ: މައްޔިތާއަށް) އެވެރިންގެ ފައިވާންތަކުގެ އަޑު އިވޭނެއެވެ.)
އަދި މިބުނެވުނު ޙަދީޘުން އިތުރުއެކަލޭގެފާނު އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ «يَا صَاحِبَ السِّبْتِيَّتَيْنِ» ޙަދީޘެއް ނަފީ ނުކުރެތެވެ.
[އެއީ އައްނަސާއީ އައި އެނޫން ބޭކަލުން ރިވާކުރެއްވި ބަޝީރު ބުނުލް ޚަޞާޞިއްޔާގެ ޙަދީޘެވެ. އޭގައިވެއެވެ: ”...އަދި ފައިވާނަށް އަރައިގެން ހުރެ މަހާނަތައް މެދުން ހިނގާފައި ދާ މިހެއް އެކަލޭގެފާނަށް ފެނިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެހެންކަމުން ޙަދީޘު ކުރެއްވިއެވެ: «يَا صَاحِبَ السِّبْتِيَّتَيْنِ أَلْقِهِمَا» ”އޭ السِّبْتِيَّتَيْنِ ގެ ޞާޙިބެވެ. ތި ބާލާށެވެ.“ (السِّبْت އަކީ ގެރިބަކަރި ހަން ހިއްކައި މަޑުކޮށް އޭގެ ކެހެރި ފިލުވައިގެން ހަދާ އޮމާން މަޑު ހަމެވެ. ލެދަރެވެ. السِّبْتِيَّتَيْنِ އޭ ނިސްބަތް ވަނީ އޭގެ ފައިވާން ޖޯޑަށެވެ.)]
އެހެންކަމުން މިޙަދީޘް މާނަކުރެވުން ވަނީ އެބޭލުން ލާޒިމުވަނީ މަހާނަތަކުގެ މެދުގައި އޭނާ ހުންނަ ހިނދުގައި ކަމެވެ. އަދި މައްޔިތާއަށް އޭގެ އަޑު އިވުން ވަނީ އޭނާ އެތާނގެ ހިނގާން އޮންނަ މަގުގައި ވާހިނދުގައިކަމެވެ.“
ދަރިވަރު: «يَا صَاحِبَ السِّبْتِيَّتَيْنِ..» މިޙަދީޘާއިމެދު ޚިލާފެއްވޭތޯއެވެ؟
އަލްޢަލްވާން: ”އޭގެން ދޭހަވާ މާނައިގައި ޚިލާފެއް ވެއެވެ. އަދި އޭގެ ޘާބިތު ކަމާއިމެދުގައިވެސް ޚިލާފެއް ވެއެވެ.
«يَا صَاحِبَ السِّبْتِيَّتَيْنِ..» މިޙަދީޘަކީ ޖައްޔިދު ޙަދީޘެކެވެ. (އެބަހީ ޙަސަން ދަރަޖައާއި ގާތެވެ.) އެފަދަ ރިވާޔަތްތައް ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. (އަނެއް ކަމަކީ އޭގައި ދޭހަވާ މާނައާއި މެދުގައެވެ.) އަދި ބައެއް ބޭކަލުން މިއީ ހަމައެކަނި السبتية ފައިވާނަށޭ ވިދާޅުވެއެވެ. އެނޫން (ތަކެއްޗާއި) ލެދަރު ތަކަށް ނޫން ކަމުގައެވެ. އަދި އޭގައި ޚިލާފެއް ވެއެވެ.“ —اهـ. (އަލްޢަލްވާން ގެ ބަސްކޮޅު މިހިސާބަށް، މިއޯޑިއޯ އިން)
اللهُمَ أنْصُرْ الاسْلَمُ وَ الْمُسْلِمِينَ
اللهُمَّ أَعِزَّ الإِسْلامَ وَالمُسْلِمِينَ،
اللهُمَّ أَعِزَّ الإِسْلامَ وَالمُسْلِمِينَ، وَأَذِلَّ الشِّرْكَ وَالمُشْرِكِينَ وَدَمِّرْ أَعْدآءَ الدِّينِ وَاحْمِ حَوْزَةَ الإسْلامِ يَا رَبَّ العَالَمِينَ
اللهُمَّ انْصُرْ دِينَكَ وَكِتَابَكَ وَسُنَّةَ نَبِيِّكَ وَعِبادَكَ المُوَحِّدينَ
اللهُمَّ فُكَّ قَيْدَ أَسْرَانَا وَأَسْرىَ المُسْلِمِينَ، اللهُمَّ فُكَّ قَيْدَ أَسْرَانَا وَأَسْرَى المُسْلِمِينَ، اللهُمَّ فُكَّ قَيْدَ أَسْرَانَا وَأَسْرَى المُسْلِمِِِينَ، وَرُدَّهُمْ إِلُى أَهْلِهِمْ سَالِمِين
🌙 ❝ The muʿtakif (i.e. person who is in iʿtikāf) must adhere to his iʿtikāf in order to worship Allah, not like the situation of many people today — you see him fiddling with his cell phone and reading newspages in his iʿtikāf, also gatherings and meetings for visitors are held inside the place of iʿtikāf. What has happened to the mu'takif? This has become a place for visits, where is the benefit of iʿtikāf? It is a necessity for it to be a place for obedience and seclusion from the people, and if a person organizes meetings, he should place them in a place other than it. ❞
— Shaykh Sulaymān Al-ʿAlwān (Quote from Fatāwā Al-Ṣiyām)
~ Galandān 🖋
❤️ ކައިވެނީގެ ތަހުނިޔާ ކިޔުން
❞ ސުންނަތުގެ ތެރެއިން، ކައިވެނި ކުރާ ފަރާތަށް ކިޔުންވަނީ، އަބޫ ހުރައިރާ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ ޙަދީޘުގައިވާ ފަދައިންނެވެ: ”މީހަކު ކައިވަނި ކޮށްފިހިނދު، ނަބިއްޔު ﷺ ރައްފައަ ދެއްވާހިނދު [އެބަހީ: އޭނާއަށް ތަހުނިޔާ އާއި ދުޢާ ކޮށްދެއްވުން، ދެއްވާހިނދު] ޙަދީޘް ކުރައްވައޭ:
« بَارَكَ اللَّهُ لَكَ ، وَبَارَكَ عَلَيْكَ ، وَجَمَعَ بَيْنَكُمَا فِي خَيْرٍ »
(ތިބާއަށް الله ބަރަކާތް ލައްވާށިއެވެ! އަދި ތިބާގެ މައްޗަށް ބަރަކާތް ލައްވާށިއެވެ! އަދި ހެޔޮކަމުގައި ތިޔަ ދެމީހުން ޖަމާކޮށްދެއްވާށިއެވެ!)
ރިވާކުރެއްވީ، جيد (އެބަހީ: ޙަސަނު ދަރަޖައިގެ) މަދަނީ ސަނަދަކުން، އައްސުނަން ފޮތްތަކުގެ ބޭކަލުން ނެވެ.
ޖާހިލިއްޔަތުގައި ކިޔައި އުޅުނީ (بالرفاء والبنين) އޭ އެވެ. (އެކުއެކީވުމާއި ފިރިހެން ދަރީން ލެއްވުމަށެވެ.). އެހެންކަމުން އެއަށް ބަދަލަކަށް ﷲ މިސުންނަތް ލެއްވެވިއެވެ. ❝
— އައްޝައިޚް އަލްމުޙައްދިޘް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް އަލްޚުޟައިރު (މަސްދަރު)
📝 އަހަރެން ބުނަމެވެ:
⬆️«باركَ اللهُ لكَ»، އެބަހީ: މިކައިވެނީގައި ﷲ ތިބާއަށް ބަރަކާތާއި ހެޔޮ ލައްވާށިއޭ،
⬆️«وبارَكَ عليكَ»، އެބަހީ: ތިބާގެ ކައިވެނީގައި ﷲ ތިބާގެ މައްޗަށް ހެވާއި ބަރަކާތް ވެއްސަވާށިއޭ،
⬆️«وَجَمَعَ بَيْنَكُمَا فِي خَيْرٍ» އެބަހީ: ﷲ ތިބާ އާއި ތިބާގެ ބައިވެރިޔާ އެއްކުރައްވާށިޔޭ: (އެއިލާހަށް) ކުއްތަންވުމާއި، ހެޔޮ ޞިއްޙަތާއި، ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގެ ދުޅަހެޔޮކަމުގައި (އެބަހީ އަލްޢާފިޔަތުގައި) އަދި ހެޔޮ އެންމެހާ ކަމެއްގައެވެ.
⬆️ފައިދާއެއް: (بالرفاء والبنين) ފަދަ ލަފްޡު ތަކާއި މެދު އަލްޢަލްވާން އާއި ސުވާލުވެވުމުން ވިދާޅުވިއެވެ: ”އޭގައި ކާފަރުންނާއި އެއްގޮތްވުން ހިމެނެއެވެ. އަދި ޘާބިތު އެއްޗަކީ ކައިވެނީގައި «باركَ اللهُ لكَ..» މިދުޢާއިން ތަހުނިޔާ ކިޔުމެވެ. ތަހުނިޔާގައި އޭގެ މާނަ ޞައްޙަ ބަސްތައް ބޭނުން ކުރުމުގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނަސް ކާފަރުން އެވެރިންގެ ޙަފުލާތަކަށް ކިޔައި އުޅުމަށް ބޭނުންކުރާ ޚާއްޞަ ޖުމްލަތައް ބޭނުންކުރުމީ، އެވެރިންނާއި އެއްގޮތް ވުމުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ ކަމެކެވެ.“ (ޚުލާޞާކުރެވިފައި، އަޞްލު އޯޑިއޯ)
⬆️ފައިދާއެއް: ދެޝެއިޚުން ރިވާކުރެއްވި ޢާއިޝަތުގެފާނުގެ ކައިވެނީގެ ޙަފުލާގެ ޙަދީޘުގައި، އަންޞާރިއްޔަ ބޭކަނބަލުން އެކަމަނާއަށް ތަހުނިޔާ ވިދާޅުވަމުން ކިޔުއްވިއެވެ:
«عَلَى الْخَيْرِ وَالْبَرَكَةِ، وَعَلَى خَيْرِ طَائِرٍ.»
(ހެވާއި ބަރާކާތް ލައްވާށިޔޭ، ހެޔޮނަސީބު ލައްވާށިޔޭ)
~ ގަލަންދާނު 🖋
③
9⃣Ibn Qudāmah said: “It is permissible for the person performing iʿtikāf to ascend to the roof of the mosque, as it is part of it. For this reason, a person in a state of ritual impurity is prohibited from staying there. This is the opinion of Abū Ḥanīfah, Mālik, and al-Shāfiʿī, and we do not know of anyone who disagrees with it. It is permissible for him to spend the night there.”
1⃣1⃣Al-Khiraqī’s words appear to indicate that the courtyard of the mosque is not part of it, and the person performing iʿtikāf is not permitted to go out to it. This is based on his statement regarding the menstruating woman: “A tent should be pitched for her in the courtyard, since the menstruating woman is forbidden from the mosque.” Aḥmad has narrated something that indicates this, while Al-Marwadhī narrated from him, saying: “The person performing iʿtikāf should go out to the courtyard of the mosque, since it is part of the mosque.”
1⃣2⃣As mentioned earlier Al-Qāḍī (Abū Yaʿlā) combined the two views by saying that the enclosed courtyard with a door is part of the mosque.
He said: “If it has a wall and a door, then it is like a mosque because it is enclosed and part of it. If it is not surrounded by a wall, then the ruling of a mosque does not apply to it.”
It is as if he combined the two narrations and applied each to a separate situation.⁽¹⁴⁾
— Various scholars (Main sources, one , two)
~ Galandān 🖋
⬆️⬆️⬆️⬆️⬆️⬆️
⬆️A Benefit:
As for leaving the mosque during iʿtikāf, jurists agree that a man's departure from the mosque without a pressing need (ḥājah) invalidates iʿtikāf, whether the departure is brief or long. However, if the departure is for a necessary reason, it does not invalidate iʿtikāf. We will briefly mention the necessary matters that do not interrupt or invalidate iʿtikāf:
⬆️Going out to relieve himself, perform ablution, and undertake the obligatory ritual bath (ghusl).
⬆️Going out to eat and drink if he does not find anyone to provide them while he is in his place of iʿtikāf.
⬆️Going out for Friday prayer if he is performing iʿtikāf in a mosque where Friday prayers are not held.
⬆️Going out due to a severe illness that makes it impossible to remain in the mosque.
⬆️Leaving the mosque due to an emergency, such as a structural collapse, which allows him to perform iʿtikāf in another mosque.
And other such matters that are necessary but cannot be done in the mosque.
Al-Bukhārī and Muslim (no. 297) narrated on the authority of ʿĀʾishah, may Allah be pleased with her, who said: “The Messenger of Allah, (may Allah bless him and grant him peace) would not enter the house except for a "human need", when he was in iʿtikāf.”
Ibn Qudāmah, said in "Al-Mughnī" (4/466): “What is meant by "human need" refers to urination and defecation. The term is used as a metaphor for these necessities because every human being needs to fulfill them. Similarly, the need for food and drink exists. If a person does not have someone to bring food or drink to them, then they may go out to obtain it when they are in need. Furthermore, whatever a person needs to do and cannot do in the mosque, they may go out to accomplish, and their iʿtikāf is not invalidated while performing those actions, as long as it is not prolonged.” End quote (see Fatwa.)
~ Galandān 🖋
--------------------------
Notes:
[5] طرح التثريب للحافظ العراقي (ج 5/ ص 168).Читать полностью…
[6] فتاوى الرملي (4/257).
[7] المبسوط للسرخسي (ج 3 / ص 125).
[8] العناية شرح الهداية لأبي محمد محمود بن أحمد العيني (ج 7 / ص 1).
[9] فتح القدير لالكمال بن الهمام (ج 2 / ص 337).
[10] تبيين الحقائق شرح كنز الدقائق لللإمام عثمان الزيلعي (ج 8 / ص 141).
[11] بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع لعلاء الدين أبي بكر بن مسعود الكاساني (ج6 / ص 324).
[12] المجموع للنووي (ج 6 / ص 480)
[13] المجموع (ج 18 / ص 48).
[14] المغني لابن قدامة (ج 6 / ص 228)
🌙 Ruling on a Person in Iʿtikāf Going Out to the Courtyard of the Mosque or Its Roof
①
☪☪☪☪☪☪
⬆️ Definition of a Masjid (Mosque)
⬆️Linguistically, the Masjid means the place of prostration.
⬆️Legally, it means any place prepared so that Muslims may offer the five obligatory Prayers in congregation in it.
It may be used in a broader sense: In this case, it means any place in a person's house where they may offer Nāfilah (supererogatory) Prayers or obligatory Prayers in case they (for men) have a legal excuse that prevents them from going to the masjid in which the congregational prayer is performed.
In this regard, there is a Ḥadīth related by Al-Bukhārī and others on the authority of Jābir who said:
The Prophet (peace be upon him) said: (I have been endowed with five things, which were not granted to anyone before me {and these are}: Allah made me victorious by awe, (by His frightening my enemies) for a distance of one month's journey, and the earth has been made for me (and for my followers) a Masjid (i.e. place for praying) and a thing to perform Tayammum with, therefore any of my followers can pray whenever the time of any prayer is due.” ⁽¹⁾
⬆️Iʿtikāf is performed in a Masjid and not a Muṣallah in home
The Prophet (may Allah bless him and grant him peace) used to perform iʿtikāf in his mosque, as did his wives. From this, it is understood that iʿtikāf is restricted to mosques, and that it is not permissible to perform iʿtikāf in the mosque of the house. In Ṣaḥīḥ Muslim (1171), on the authority of Nāfiʿ, it is narrated that he said: “ ʿAbdullah ibn ʿUmar (may Allah be pleased with them both) showed me the place in the mosque where the Messenger of Allah (may Allah bless him and grant him peace) used to perform iʿtikāf.”
This is what Mālik, al-Shāfiʿī, Aḥmad, Dāwūd ˹Al-Ẓāhirī˺, and the majority of the scholars stated.
⬆️Boundaries of a Masjid
The proper limits of a Masjid where one performs the five daily prayers in congregation are: what includes it of walls, buildings, wood or the like, These limits determine the structure of the Masjid where a person in a state of major ritual impurity or menstruating woman should not stay...”⁽²⁾
With regard to the courtyard of a mosque, Al-Mawsūʿah Al-Fiqhiyyah (5/225) states:
“As for the courtyard of the mosque, which is its nearby locality that was added to the mosque to expand it, and which was previously off-limits, what is understood from the words of the Ḥanafīs, Mālikīs, and Ḥanbalīs in the correct opinion of their schools, is that it is not part of the mosque. The opposite [opinion] of what is correct according to them is that, it is part of the mosque. [Which is the second opinion.] Abū Yaʿlā combined the two views by saying that the enclosed courtyard with a door is part of the mosque. (Meaning if the court yard does not have a wall, then this is not regarded as part of the mosque, there by combining both views.) As for Shāfiʿīs, they are of the view that the courtyard of the mosque is part of the mosque, so if someone performs i'tikaf there, his i'tikaf is valid.”⁽³⁾
Accordingly, “the wall of the mosque, both inside (which is usually roofed) and outside (which borders the court yard), has the same ruling as the mosque, as does its roof and the well in it... and the roof of the mosque is also considered like the mosque in the rest of the schools of thought. (i.e. along with Ḥanbalīs).” ⁽⁴⁾
-----------------------
Notes:
[1] أخرجه أحمد 3/304، والبخاري 1/87 كتاب التيمم، ومسلم 1/370 كتاب المساجد باب في مواضع الصلاة، والنسائي 1/209 كتاب الغسل والتيمم باب التيمم بالصعيد، والترمذي 4/104 كتاب السير باب ما جاء في الغنيمة.Читать полностью…
[2] بتصرف من فتاوى اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء.
[3] الموسوعة الفقهية (5/225)
[4] الفقه الإسلامي لوهبة الزحيلي: (1/553) بتصرف.
`
✅ ❞މުސްލިމުންގެ ހިތްތަކުގައި އެފަދަ ގަދަރުވެރި ކީރިތި މިސްކިތް މިހާރު ނަޖިސް ކުރަމުން އެގެންދަނީ ޔަހޫދީންގެ ފައިތިލަތަކެވެ. އެބައިމީހުންގެ ފައިން ޙަޤީޤަތުގައި އެ އަރަނީ އިސްލާމީ އުންމަތުގެ ބޮލަށެވެ. އެކަން ހުއްޓުވުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ހުރިހައި މުސްލިމުންގެ ވާޖިބަކަށް ނުވާނެތޯއެވެ؟ ޝައްކެއްނެތެވެ. އަލްމަސްޖިދުލްއަޤްޞާ އާއި، އެތާގެ ބިން، ޔަހޫދީންގެ އަތުން އަތުލައި ސަލާމަތްކުރުމަށްޓަކައި ޖިހާދު ކުރުމަކީ ހުރިހައި މުސްލިމުންގެ ވާޖިބަކަށް ނުވާނެތޯއެވެ. ތެދެކެވެ. އަލްމަސްޖިދުލްއަޤްޞާ އަކީ މުސްލިމުންގެ ތަނެކެވެ. މުސްލިމުންގެ ޙައްޤެކެވެ. އެ ޙައްޤު ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ޖިހާދު ކުރަމުންދާ ބައިގައިވުމުގެ އަޒުމް ...އައުކުރަމާ ހިންގަވާށެވެ! ❝
— މުޙައްމަދު ޖަމީލު ދީދީ، (ފަތްތޫރަ، އަދަދު 20 )
ނޮވެންބަރ 1980 ކ.ތ.
~ ގަލަންދާނު 🖋
ℹ️
ٱلسَّلَامُ عَلَيْكُمْ
We have moved our bot to an ad-free, private service.
"ގަލަންދާނު ބޮޓް" ސަރވިސް ގައި ޖެހުނު މައްސަލަ ޙައްލު ކުރެވި މިހާރުވާނީ ، އައު ސަރވާ އަކަށް ބަދަލުކުރެވިފައެވެ.
🤖 @galandan_bot
~ ގަލަންދާނު 🖋
•••
⚙️ސާރިދޯޅު (ބެއަރ) ގެ އެކުވެރިޔާ
ބުނެވެއެވެ. ސާރިދޯޅެއް އޭނާގެ ވެރިޔާ ގެއިން ނިކުންނަ ކޮންމެ ފަހަރަކު އޭނާއާއި އެކު ގޮސް ހަދައެވެ. އެދެވެރިން އެކަކު އަނެކަކުދެކެ ނުހަނު ލޯބިވެއެވެ. އަދި ޖެހިލުމެއްނެތި އަނެކާގެ ދިފާޢުގައި ތެދުވެއެވެ. އެއްފަހަރެއްގައި ސާރިދޯޅުގެ ވެރިޔާ ގަހެއް ދޮށުގައި ނިދާފައި އޮއްވައި، ލާނަތް މެއްސެއް އައިސް އޭނާގެ އަނގަޔާއި ނޭފަތްމަތީ ޖައްސަން ފަށައިފިއެވެ. މުޚްލިޞް ސާރިދޯޅު އޭނާގެ ސާހިބާގެ މޫނުމަތިން އެމެހި ދުރަށް ޖެއްސޭތޯ ކޮންމެ ފަހަރަކު ބަލައެވެ. އެހެނަސް ކާމިޔާބެއް ނުވެއެވެ. އޭނާ ވަރަށް ފުންކޮށް އެކަމާ ވިސްނައި އިތުރުގޮތެއް ނެތް ކަމަށް ނިންމައި މެހި މަރާލަން ނިންމައިފިއެވެ. ދެން ބިޔަ ބޮޑު ގަލެއް ނަގައި ސާހިބު މީހާގެ ނޭފަތް މަތީ އެސޮރު އިންދައި އެގާގަނޑު އެއްލިއެވެ. މެހި ފިލައި ރައްކައުވެއްޖެއެވެ. ޞާހިބު މީހާގެ ބޯ ޗިސްވެ މަރުވެއްޖެއެވެ.
ސާރިދޯޅުގެ ރަޙުމަތްތެރިއަކަށް ނުވާށެވެ.
🔗އިތުރަށް ބަލައިލުމަށް: ”ގަމާރުކަން ނޫން ކޮންމެ ބައްޔަކަށް ފަރުވާ ވެޔޭ" — ގަލަންދާނު
~ ގަލަންދާނު 🖋
⚠️ނޯޓް މިލުޔުމުގެ 3 ވަނަ ޕޯސްޓުގެ ނިމޭތަނާއި 4 ވަނަ ޕޯސްޓު ފެށޭ ތަނަށް ތިރީގައި މިވާ ބައިތައް މިހާރުވާނީ އިތުރު ކުރެވިފައެވެ. (ޝެއަރ ކުރެއްވި ފަރާތްތަކުގެ ސަމާލުކަމަށް)
އިސްލާމްވެބްގެ ފަތުވާ މަޖިލިހާއި މިމައްސަލާގައި ސުވާލުވެވުނެވެ. އޭގައި ވިދާޅުވިއެވެ:Читать полностью…
”އަޞްލަކީ މަހާނަ މައްޗަށް ފައިން އެރުމާއި އޭގެ މަތީ ހިނގުން މަކުރޫހަވެގެންވުނެވެ. އެހެނަސް އެއީ ޙާއްޖަތަކަށްޓަކައިނަމަ، އެކަމުގައި ގޯހެއް ނެތެވެ. ހަމައެފަދައިން ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ގާތު ބިނގަނޑަށްވުރެ އުސްކޮށްފައިނުވާ މަހާނަތަކުގައި އެކަން ހުއްދައެވެ...
"المنهج" އަށް ދެލިކުރެއްވި ނުކުތާތަކުގައި އަލްބިޖީރިމީ ވިދާޅުވިއެވެ: {އަދި އޭގައި އިށީނުން މަކުރޫހައެވެ. އަދި އެއަށް ފައިން އެެރުންވެސް އެވެ.} ˺އެބަހީ˹ އެދެކަންތައް ނަހީވެގެން ވުމެވެ. ˺އޭގެ ދަލީލަކަށް˹ ފުރަތަމަ އެޗަކަށް މުސްލިމުން ރިވާކުރެއްވި، އަދި ދެވަނަ އެެއްޗައަށް އައްތިރުމިޛީ ރިވާކުރައްވައި "ޙަސަން ޞަޙީޙު" އޭ ވިދާޅުވި ޙަދީޘެވެ. އަދި އެދެޙަދީޘުގެ މާނާގައި އޭގައި ލެނގުން ޝާމިލުވެއެވެ. އަދި އެއަށް ބުރަވުންވެސް އެވެ. އަދި "الروضة" ގައި މިވާހަކަ ޞަރީޙަކޮށް ވެއެވެ. އިތުރަށް (المنهج ގެ އަޞްލުގައި) ދެންނެވުނޭ {އެއީ ޙާއްޖަތަކާއި ނުލައޭ އެވެ.} ˺އެބަހީ: އެއީށީނުމާއި˹ އަހަރެން އިތުރަށް ބުނި ކަންތައްތައް ވެސްމެއެވެ. މިއީ މިކަމުގައި އޮތް މަކުރޫޙަކަށް ސާފުކޮށް ބަޔާން ކުރުމާއި އެކުގައެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމުގައި ޙާއްޖަތެއް އޮވެއްޖެނަމަ، ˺މިޘާލަކަށް˹ އޭނާގެ މައްޔިތު ގާތަށް ނޫނީ މައްޔިތެއް ވަޅުލުމަށް، އެއަށް ނާރައި ނޫން ގޮތަކަށް ވާން ނެތްނަމަ، އެކަމުގައި މަކުރޫހަ ކަން ނުވެއެވެ.“ — اهـ....
އަދި ކުވޭތުގެ الموسوعة الفقهية ގައި ބަޔާންވެވުނެވެ: ”މައްޔިތާއަށް ކަމޭހިތުމުގެ ގޮތުން މަހާނައަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ޙުރުމަތް ކުރެވިފައިވާ އެއްޗެކެވެ. މީގެ މައްޗަށް، ޢިލްމުވެރިން ވަނީ މަހާނައެއް މައްޗަށް ފައިން އެރުން މަކުރޫހަ ކުރައްވާފައެވެ. އަދި އޭގެ މަތީ ހިނގުންވެސްމެއެވެ. އެއީ ނަބިއްޔު ﷺ އަރިހުން މަހާނަމައްޗަށް ފައިންއެރުމުގެ މައްޗަށް ވާރިދުވެފައިވާ ނަހީގެ މައްޗަށެވެ. އެހެނަސް މާލިކީން މި މަކުރޫހަކަން ޚާއްޞަ ކުޅައީ ބިންގަނޑަށްވުރެ (މިންވަރެއް) އުފުލައިފައިވާ މަހާނަތަކަށެވެ. ހަމައެފަދައިން ޝާފިޢީންނާއި ޙަންބަލީން ޙާއްޖަތްތަކުގައި އެމަކުރޫހަކަން ކަނޑުއްވައި އިސްތިޘްނާކުރެއްވިއެވެ. އެއީ މިޘާލަކަށް އޭނާ ˺ޒިޔާރަތްކުރާން ގަސްތުކުރާ˹ މައްޔިތާގެ މަހާނައަށް އެނޫން މަހާނައަކަށް އަރައިގެން މެނުވީ ދެވޭން ނެތުމެވެ.“— اهـ.
— އިސްލާމްވެބުގެ ފަތުވާ 301492 މިހިސާބަށް ނިމުނީ.
⑤
އަދި އެނޫން މަޖިލިހެއްގައި އެޙަދީޘާއިމެދު ތަފްޞީލެއް ދެއްވަމުން އަލްޢަލްވާން ވިދާޅުވިއެވެ:
”އެރިވާކުރެއްވީ އަޙްމަދާއި އަބޫ ދާވޫދާއި އައްނަސާއީ އާއި އިބްނު މާޖާ އާއި އިބްނު ޙިއްބާން އެކަލޭގެފާނުގެ "ޞަޙީޙު" ގައި އެވެ. އެއީ الأَسْوَدِ بْنِ شَيْبَانَ ގެ މަގުން، خَالِدِ بْنِ سُمَيْرٍ ވިދާޅުވިޔޭ، بَشِيرِ بْنِ نَهِيكٍ ވިދާޅުވިޔޭ، بَشِيرَ ابْنَ الْخَصَاصِيَّةِ ވިދާޅުވިޔޭ، ރަސޫލު ﷲ ﷺ ދެކެވަޑައިގެންނެވިޔޭ، ފައިވާނަށް އަރައިގެން ހުރެ މަހާނަތައް މެދުން ހިނގާފައި ދާ މީހެއް. އެހެންކަމުން ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: «يَا صَاحِبَ السِّبْتِيَّتَيْنِ أَلْقِهِمَا» ”އޭ السِّبْتِيَّتَيْنِ ގެ ޞާޙިބެވެ. ތި ބާލާށެވެ.“ ... އަދި "ަޭގެ ސަނަދު ޖައްޔިދު އޭ" އަޙްމަދުގެފާނު ވިދާޅުވިކަމަށް އިބްނު ޢަބްދުލް ޙާދީ المحرر ގައި ނަންގެންނެވިއެވެ. އަދި އިބްނު ޤުދާމާ، المغني ގައި ނަޤުލު ކުރެއްވިއޭ އަޙްމަދުގެ އަރިހުން، އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިޔޭ: بَشِيرَ ابْنَ الْخَصَاصِيَّةِ ގެ ޙަދީޘުގެ ސަނަދު ޖައްޔިދެވެ.“ އޭގެ ހާމަނޫން ޢައިބާއި އެކުވެސް އެޢަށް ޢަމަލުކުރެވެއެވެ. އަދި ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން ގިނަ ބެކަލުން (މިފަދަކަންކަމުގައި) އެމިންވަރުގެ ކަންތަކީ މައްސަލައެއް ގޮތުގައި ނުބައްލަވައެވެ. އަދި ޢަބްދުއް ރަޙްމާނު ބުނު މަހްދީ ވިދާޅުވިއެވެ: ޖަނާޒާއެއްގައި އަހަރެން ޢަބްދު ﷲ ބުނު ޢުޘްމާނާއި އެކުގައި ވީމެވެ. ދެން މަހާނަތައް ހުރި ހިސާބަށް ވަޑައިގެންނެވުމުން، މިޙަދީޘު ނަންގެންނެވިއެވެ. އަދި ވިދާޅުވިއެވެ: ”މިއީ ޖައްޔިދު ޙަދީޘެކެވެ. އަދި އޭގެ ރަވީންނީ ޘިއްޤާ ބޭކަލުންނެވެ. ދެން ފައިވާން ބާލައްވައި މަހާނަތައް ދެމެދުން ހިންގެވިއެވެ.“ އަދި މިޙަދީޘު އަލްޙާކިމް ޞައްޙަކުރެއްވިއެވެ. އަދި المجموع ގައި އައްނަވަވީ އެ "ޙަސަން" ކުރެއްވިއެވެ.“ — އަލްޢަލްވާންގެ ބަސްކޮޅު ނިމުނީ.
މިމައްސަލާގައި ފިޤުހުވެރިންގެ ބައެއް ބަސްތަކަށް ބަލައިހޯދުމަށް، މިފަތުވާ އަށް ރުޖޫޢަވޭ.
📝 ފައިދާއެއް:
އިބްނު ބާޒު ވިދާޅުވިއެވެ: ”ޢިލްމުވެރިން މިޙަދީޘުން ދޭހަކުރައްވަނީ ޤަބުރުތައް މެދުން ފައިވާނުގައި ހިނގުން މަކުރޫހަ ކަމުގައެވެ. އެހެނަސް ޙާއްޖަތަކަށްޓަކައި މެނުވީއެވެ. މިޘާލަކަށް ޤަބުރުސްތާނުގައި (ފަޔަށް ހެރޭ) ކަށި ބޯވެގައިވާނަމައެވެ. ނޫނީ ދުވާލުގެ ވަގުތުގައި އިރުގެ ހޫނު (ބިންމަތީގައި ހޫނުކަން) ގަދަވެފައިވާނަމައެވެ. އެހިނދުގައި މައްސަލައެއް ނުވެއެވެ. އެހެނަސް ޙާއްޖަތެއް ނެތި ފައިވާނުގައި ހިނގުން، ފަހެ މިކަން މަކުރޫހަ ވެގެން ވެއެވެ. ހަމައެފަދައިން (ޙާއްޖަތެއް ނެތި) މަހާނައިގައި އިށީނުންވެސް މަކުރޫހަވެގެން ވެއެވެ. ނުވަތަ އެއަށް ފައި އެރުންވެސް އެވެ. އަދި އޭގައި (ލެނގި) ބޯއެޅުންވެސް އެވެ. މިއިން އެއްވެސް ކަމެއް ޖާއިޒުވެގެން ނުވެއެވެ.“ — ބަސްކޮޅުނިމުނީ.
~ ގަލަންދާނު 🖋
③
📝އަހަރެން ބުނަމެވެ:
އިހުބެނުވުނުފަދައިން ޢިލްމުވެރިން މިޙަދީޘުތަކުގެ ނަހީގެ މުރާދަާއި އޭގެ ޙުކުމުގައި ޚިލާފުވިއެވެ. އެގޮތުން ސަލަފުންގެ ތެރެއިން ބައިގަނޑެއް، އިބްރާހީމުއް ނަޚާޢީ އާއި މަކްޙޫލުލް ހުޒްލީ އާއި ޙަސަނުލް ބަޞްރީ އާއި މުޙައްމަދު ބުނު ސީރީނު ފަދަ ބޭކަލުން ތަކެއް ދެކިވަޑައިގެންނެވީ ވާރިދުވެގެންވާ ނަހީ އިން ދޭހަވަނީ މަކުރޫހަވުން ކަމުގައެވެ. އަދި އެކަންވަނީ ޢާންމުގޮތެއްގައި، އިށީނުމާއި ހިނގުމުގެ މާނައިގައެވެ. އެހެންކަމުން މަހާނަމަތިން ހިނގުމާއި އިށީނުން މަކްރޫހަ ކުރެއްވިއެވެ. އެހެނީ އެއީ މައްޔިތާއަށް އިހާނެތިކުރުމެކެވެ. އަދި އޭނާގެ ޙައްޤު ކުޑައިމީސްކުރުމެކެވެ. އަދި ފިޤުހުވެރިންގެ ޖުމްހޫރުން މިބޭފުޅުންނަށް މިކަމުގައި ތަބަޢަވެލެއްވިއެވެ. އެއީ ޙަނަފީންނާއި ޝާފިޢީންނާއި ޙަންބަލީން ކުރެންނެވެ.
އަނެއްކޮޅުން އެހެން ބައެއް ފިޤުހުވެރިން، އެއީ މާލިކީންނާއި ޙަނަފީންކުރެ ފަހުގެ ބޭކަލުން ފަދަ ފިޤުހުވެރިން، ނަހީގެ މުރާދައެއް ކަމުގައި ނެންގެވީ ޤަޟާޙާޖަތަށް މަހާނަދޮށުގައި އިށީނުމުގެ މާނައިގައެވެ. އަދި ދެކިލެއްވީ އެހިނދުގައި އެނަހީ އަކީ ޙަރާމް ގޮތުގައެވެ. އަދި އެނޫން ގޮތުގައި އެހުރަސް ކުޅައުމާއި އޭގައި އިށީނުން ހުއްދަކަމުގައި ދެކިލެއްވިއެވެ. އެއީ ބައެއް އަޞްޙާބުބޭކަލުން އިށީނދެވަޑައިގަތް ކަމުގެ ޚަބަރުތަކުން ދަލީލުދައްކަވައިގެނެވެ. އެއީ ޢަލީ ބުނު އަބީ ޠާލިބުފަދައެވެ. އަދި ޢަބްދު ﷲ ބުނު ޢަމްރު އާއި ޒައިދުބުނު ޘާބިތުފަދައެވެ. رضي الله عنهم وأرضاهم.
އަލްޢައްލާމާ ޝަރަފުއްދީނުއް ޠީބީ "الكاشف عن حقائق السنن" (4/ 1407، ط. مصطفى الباز) ގައި ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަދި (أن يقعد عليه) (އޭގެ މަތީ އިށީނުން ނަހީކުރެއްވިޔޭ) އޮތް ބަސްފުޅާއިމެދު ދަންނައެ، ގިނަބޭކަލުން ނެންގެވި މާނައީ ބޭރުފުށަށް ދޭހަވާން އޮތް ފަދައިން އޭގައި އިށީނުމާއި ކޮޅަށްހުރުމުން، މުސްލިމް އަޚާގެ ޙައްޤަށް ކުޑައިމީސްކުރެވުމުގެ މައްޗަށެވެ. އަދި ބައިގަނޑެއް އެއީ ޤަޟާޙާޖާއަށް އޭގެ ދޮށުގައި އިށީނުން ކަމުގައި މާނަ ނެންގެވިއެވެ. އަދި މިމާނަކުރުން ނިސްބަތް ކުރެއްވީ ޒައިދު ބުނު ޘާބިތު رضي الله عنه އަށެވެ.“— اهـ.
އަލްއިމާމް އަލްޚައްޠާބީ "معالم السنن" (1/ 316، ط. المطبعة العلمية) ވިދާޅުވިއެވެ: ”އަހަރެން ބުނަމެވެ: މަހާނައިގައި އިށީނުމުގެ މައްޗަށް އޮތް ނަހީ ދެގޮތަކަށް ތައުވީލުކުރެވިދާނެއެވެ. އެއިން އެކައްޗަކީ: ޤަޟާޙާޖަތަށް އޭގެދޮށު އިށީނުމެވެ. އަނެއް ވަޖުހަކީ: ހަށިގަނޑުގެ އެއްވެސް ގުނަވަނަކުން މަހާނަމައްޗަށް އެރުމަށް އޮތް މަކުރޫހަކަމެވެ. ރިވާވެގެންވާ ފަދައިން ނަބިއްޔު ﷺ އަށް މީހަކު މަހާނައެއްގައި ލެނގިގެން އޮތްތަން ފެނިވަޑައިގެންނެވުމުން ޙަދީޘު ކުރެއްވިޔޭ «لا تؤذ صاحب القبر» (ޤަބުރުގައި އޮތް ފަރާތަށް ދުއްތުރާ ނުކުރާށޭ) އެވެ.“— اهـ.
(ބަޔާން ވެވުނު ބަސްފުޅުތައް ބަލައިހޯދުމަށް، މިފަތުވާއަށް ރުޖޫއަވޭ)
📝އަހަރެން ބުނަމެވެ: އަދި ޡާހިރީންނާއި އެކު ބައެއް ޢިލްމުވެރިން މި ނައްޞުތަކުން ދޭހަވަނީ އަސާސީކޮށް ޙަރާމް ވުން ކަމުގައި ދެކިލެއްވިއެވެ. އަދި ފަހުގެ ބޭކަލުން ގެތެރެއިން އައްޞަންޢާނީ އާއި އައްޝަޥްކާނީ ހިމެނިލައްވައެވެ. (ބެލުމަށް)
⚙️މައްޔިތެއް ވަޅުލުމުގައި އާއި ޤަބުރަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމަށް އެހެން މަހާނައެއް މައްޗަށް އަރަން ޖެހުމުގެ ޙުކުމް
އިސްލާމްވެބްގެ ފަތުވާ މަޖިލިހާއި މިމައްސަލާގައި ސުވާލުވެވުނެވެ. އޭގައި ވިދާޅުވިއެވެ:
”އަޞްލަކީ މަހާނަ މައްޗަށް ފައިން އެރުމާއި އޭގެ މަތީ ހިނގުން މަކުރޫހަވެގެންވުނެވެ. އެހެނަސް އެއީ ޙާއްޖަތަކަށްޓަކައިނަމަ، އެކަމުގައި ގޯހެއް ނެތެވެ. ހަމައެފަދައިން ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ގާތު ބިނގަނޑަށްވުރެ އުސްކޮށްފައިނުވާ މަހާނަތަކުގައި އެކަން ހުއްދައެވެ.
"المنهج" އަށް ދެލިކުރެއްވި ނުކުތާތަކުގައި އަލްބިޖީރިމީ ވިދާޅުވިއެވެ: {އަދި އޭގައި އިށީނުން މަކުރޫހައެވެ. އަދި އެއަށް ފައިން އެެރުންވެސް އެވެ.} ˺އެބަހީ˹ އެދެކަންތައް ނަހީވެގެން ވުމެވެ. ˺އޭގެ ދަލީލަކަށް˹ ފުރަތަމަ އެޗަކަށް މުސްލިމުން ރިވާކުރެއްވި، އަދި ދެވަނަ އެެއްޗައަށް އައްތިރުމިޛީ ރިވާކުރައްވައި "ޙަސަން ޞަޙީޙު" އޭ ވިދާޅުވި ޙަދީޘެވެ. އަދި އެދެޙަދީޘުގެ މާނާގައި އޭގައި ލެނގުން ޝާމިލުވެއެވެ. އަދި އެއަށް ބުރަވުންވެސް އެވެ. އަދި "الروضة" ގައި މިވާހަކަ ޞަރީޙަކޮށް ވެއެވެ. އިތުރަށް (المنهج ގެ އަޞްލުގައި) ދެންނެވުނޭ {އެއީ ޙާއްޖަތަކާއި ނުލައޭ އެވެ.} ˺އެބަހީ: އެއީށީނުމާއި˹ އަހަރެން އިތުރަށް ބުނި ކަންތައްތައް ވެސްމެއެވެ. މިއީ މިކަމުގައި އޮތް މަކުރޫޙަކަށް ސާފުކޮށް ބަޔާން ކުރުމާއި އެކުގައެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމުގައި ޙާއްޖަތެއް އޮވެއްޖެނަމަ، ˺މިޘާލަކަށް˹ އޭނާގެ މައްޔިތު ގާތަށް ނޫނީ މައްޔިތެއް ވަޅުލުމަށް، އެއަށް ނާރައި ނޫން ގޮތަކަށް ވާން ނެތްނަމަ، އެކަމުގައި މަކުރޫހަ ކަން ނުވެއެވެ.“ — اهـ.
=